- Trang Chủ
- Giáo dục học
- Thiết kế thí nghiệm Vật lí 9 (phần điện) bằng các phần mềm Crcodile Physics 605 và Powerpoint
Xem mẫu
- Journal of Thu Dau Mot University, No 4 (11) – 2013
THIEÁT KEÁ THÍ NGHIEÄM VAÄT LÍ 9 (PHAÀN ÑIEÄN)
BAÈNG CAÙC PHAÀN MEÀM CROCODILE PHYSICS 605
VAØ POWERPOINT
Leâ Thò Kim Ngaân , Nguyeãn Thò Phöông,
Tröông Taán Thöùc, Voõ Vaên ÔÙn
Tröôøng Ñaïi hoïc Thuû Daàu Moät
TOÙM TAÉT
Trong baøi baùo naøy, chuùng toâi trình baøy sô löôïc caùc böôùc cô baûn cuûa quy trình thieát keá
moät thí nghieäm Vaät lí 9 phaàn ñieän baèng phaàn meàm Crocodile Physics 605 vaø PowerPoint.
Thí nghieäm vaät lí ñöôïc thieát keá baèng phaàn meàm Crocodile Physics 605 raát tröïc quan, coù
tính töông taùc cao, deã söû duïng, coù theå aùp duïng ñeå thieát keá caùc thí nghieäm khaùc hoaëc thay
ñoåi caùc thieát bò ñeå thaønh caùc thí nghieäm vaät lí khaùc trong chöông trình Vaät lí 9.
Töø khoùa: Crocodile, powerPoint, trigger
*
1. Môû ñaàu taùc nhö ñoái vôùi caùc duïng cuï thaät baèng caùc
Vaät lí laø moät moân khoa hoïc thöïc ñoäng taùc keùo, thaû vaø raùp, noù cuõng cho pheùp
nghieäm vì vaäy trong giaûng daïy vieäc loàng veõ ñoà thò minh hoïa keát quaû moät caùch
gheùp caùc thí nghieäm cho hoïc sinh nhaát laø nhanh choùng, hình aûnh raát tröïc quan.
hoïc sinh trung hoïc cô sôû (THCS) laø moät yeâu Phaàn meàm Microsoft Office PowerPoint
caàu baét buoäc ñeå hoïc sinh naém baét ñöôïc baûn laø phaàn meàm trình chieáu quen thuoäc vôùi
chaát caùc hieän töôïng, caùc ñònh luaät vaät lí haàu heát caùc giaùo vieân THCS, noù cuõng cho
moät caùch deã daøng. pheùp thieát keá caùc thí nghieäm moâ phoûng raát
Hieän nay, caùc tröôøng THCS ñeàu coù tröïc quan vaø sinh ñoäng neáu giaùo vieân söû
phoøng thí nghieäm nhöng caùc giaùo vieân duïng thaønh thaïo kó thuaät naâng cao trigger.
thöôøng raát ngaïi söû duïng cho moãi buoåi leân lôùp Beân caïnh hai phaàn meàm quen thuoäc
vì phaûi chuaån bò laâu, laép raùp khoù, keát quaû naøy, ta cuõng coù theå söû duïng phaàn meàm moâ
khoâng oån ñònh, duïng cuï deã sai, hoûng, thieát bò phoûng Electronic workbench V5.12 ñeå thieát
thay theá raát khoù tìm. Ñeå khaéc phuïc phaàn keá thí nghieäm baèng caùch keùo vaø raùp nhöng
naøo caùc khoù khaên naøy thì vieäc thieát keá caùc ít tröïc quan, khoâng thích hôïp cho baäc THCS,
thí nghieäm vaät lí aûo laø moät löïa choïn, caùc thí noù chæ thích hôïp ñeå thieát keá caùc thí nghieäm
nghieäm vaät lí aûo coù öu ñieåm laø raát tröïc quan, ôû baäc ñaïi hoïc. Phaàn meàm Macromedia Flash
keát quaû oån ñònh, thöïc hieän nhanh choùng. maïnh, coù theå duøng thieát keá caùc thí nghieäm
Phaàn meàm Crocodile Physics 605 cho vaät lí tinh teá, hình aûnh ñeïp, thöïc, nhöng söû
pheùp thieát keá caùc thí nghieäm vaät lí aûo coù duïng khoù, giao dieän phöùc taïp, khoâng thích
tính töông taùc raát cao, giaùo vieân coù theå thao hôïp cho giaùo vieân THCS.
66
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 4 (11) - 2013
2. Thieát keá thí nghieäm vaät lí baèng - Giaùo vieân xaây döïng caùc thí nghieäm
phaàn meàm Crocodile Physics 605 baèng caùch nhaáp vaøo duïng cuï beân traùi, giöõ
2.1. Maøn hình laøm vieäc cuûa phaàn chuoät keùo sang khoaûng troáng laøm vieäc beân
meàm Crocodile Physics 605 phaûi, nhaû chuoät vaø raùp maïch. Giaùo vieân coù
theå laép nhieàu thieát bò gioáng nhau baèng caùch
- Chính giöõa laø khu vöïc laøm vieäc chính
copy thieát bò vaø past vaøo vò trí caàn. Giaùo
cuûa phaàn meàm, ñaây laø nôi laép ñaët vaø tieán
vieân cuõng coù theå caét maïch ra hay boû thieát
haønh caùc thí nghieäm chính (hình 1).
bò ñaõ raùp baèng caùch click phaûi vaøo ñoaïn
- Beân traùi laø khung cöûa soå caùc coâng cuï
maïch hay thieát bò caàn boû roài nhaáp Cut.
vaø maøn hình hoã trôï, ñaây laø nôi taäp trung
- Giaùo vieân coù theå theâm lôøi chuù giaûi vaøo
taát caû caùc coâng cuï ñeå coù theå thieát laäp caùc
thí nghieäm baèng caùch click vaøo bieåu töôïng
thieát bò thí nghieäm vaät lí cuï theå.
coù chöõ text ôû döôùi, keùo thaû vaøo döôùi thíeát keá
- Phía treân laø heä thoáng thöïc ñôn vaø thanh
taïo ra.
coâng cuï chính cuûa phaàn meàm.
Hình 1: Maøn hình laøm vieäc cuûa phaàn meàm Crocodile Physics 605
2.2. Trình töï thieát keá thí nghieäm Thí nghieäm 1: Söï phuï thuoäc cöôøng ñoä
vaät lí doøng ñieän vaøo hieäu ñieän theá hai ñaàu daây daãn
- Phaùc thaûo sô ñoà thí nghieäm tröôùc treân Böôùc 1: Vaøo giao dieän laøm vieäc cuûa
giaáy. Crocodile Physics 605 (hình 2).
- Ñöa caùc thieát bò caàn söû duïng töø kho
vaøo khoâng gian laøm vieäc.
- Saép xeáp, laép raùp caùc thieát bò theo sô
ñoà ñaõ phaùc thaûo. Hình 2
- Ñöa caùc duïng cuï ño: ampe keá, voân keá Böôùc 2: Laép ñaët thí nghieäm
vaøo maïch. - Treân thanh Contents, ta choïn muïc
- Choïn caùc giaù trò vaø ñôn vò cho caùc ñoái Circuits (hình 3).
töôïng: nguoàn, trôû, ampe keá, voân keá,… - Sau ñoù, ta choïn Ohm’s law (hình 4).
- Thieát laäp ñoà thò minh hoïa. - Sau khi choïn Ohm’s law thì treân
- Kieåm tra laïi sô ñoà, tieán haønh thí giao dieän laøm vieäc cuûa noù ta tieán haønh
nghieäm, quan saùt, ño ñaïc. thieát keá thí nghieäm naøy nhö sau:
67
- Journal of Thu Dau Mot University, No 4 (11) – 2013
bieåu dieãn moái quan heä giöõa cöôøng ñoä
doøng ñieän (truïc tung) vaø hieäu ñieän theá
(truïc hoaønh), (hình 7).
Hình 3
Hình 6
Hình 7
Ñeå minh hoïa keát quaû thí nghieäm,
chuùng ta caàn phaûi keát noái giöõa ñoà thò vôùi
Hình 4
maïch ñieän ñaõ thieát keá (trong giao dieän
- Ta reâ chuoät keùo ñieän trôû ra, ñoàng Ohm’s law thì ñoà thò vaø maïch ñieän ñaõ
thôøi ta coù theå thay ñoåi giaù trò vaø ñôn vò ñöôïc töï ñoäng keát noái vôùi nhau). Neáu moät
cuûa ñieän trôû (hình 5). maïch môùi thieát keá chöa coù ñoà thò minh
hoïa, muoán ñöa ñoà thò minh hoïa vaøo, ta
thieát keá moät maïch cho thaáy ñoä saùng cuûa
boùng ñeøn phuï thuoäc vaøo hieäu ñieän theá
nguoàn ñaët vaøo hai ñaàu daây daãn (hình 8).
Hình 5
Ta di chuyeån ñieän trôû ñaõ reâ vaø ñaët
vaøo vò trí thích hôïp (hình 6).
Böôùc 3: Tieán haønh laøm thí nghieäm, Hình 8
khi ñieàu chænh giaù trò hieäu ñieän theá cuûa Ta ñöa ñoà thò vaøo thí nghieäm treân
nguoàn (V) thì ñoà thò seõ xuaát hieän ñöôøng theo caùc böôùc sau:
68
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 4 (11) - 2013
- Treân thanh coâng cuï doïc ta choïn: Parts Library Presentaion Graph, nhaáp giöõ
chuoät vaø keùo noù vaøo giao dieän laøm vieäc cuûa thí nghieäm treân (hình 9).
Hình 9
Treân ñoà thò ta nhaáp chuoät vaøo kí hieäu muõi teân ñi xuoáng vaø choïn Specific part
property (hình 10).
Hình 10
Sau ñoù treân ñoà thò xuaát hieän kí hieäu ñònh vò (moät treân truïc tung vaø moät treân truïc
hoaønh cuûa ñoà thò), ta laàn löôït keát noái chuùng vôùi töøng vò trí thích hôïp treân maïch ñieän
vaø laøm nhö höôùng daãn nhö sau (hình 11).
Hình 11
Khi ñoù, treân ñoà thò ôû hai vò trò ñònh vò xuaát hieän chöõ Property (hình 12), ta kích vaøo
noù ñeå choïn nhöõng ñôn vò thích hôïp vôùi töøng thieát bò treân maïch ñieän (Ampe-keá, Voân-keá).
69
- Journal of Thu Dau Mot University, No 4 (11) – 2013
Hình 12
- Cuoái cuøng ta tieán haønh laøm thí nghieäm sau khi ñaõ keát noái, ñieàu chænh caùc giaù trò phuø
hôïp (hình 13). Khi cho thay ñoåi lieân tuïc giaù trò hieäu ñieän theá cuûa nguoàn thì giaù trò cöôøng ñoä
doøng ñieän cuõng thay ñoåi theo, töông öùng vôùi moãi giaù trò hieäu ñieän theá ñaët vaøo hai ñaàu ñieän
trôû ta coù giaù trò cöôøng ñoä doøng ñieän qua maïch.
Hình 13
3. Thieát keá thí nghieäm vaät lí baèng + Choïn caùc hieäu öùng thích hôïp cho
phaàn meàm PowerPoint caùc ñoái töôïng theo kòch baûn baèng caùc tuøy
3.1. Caùc böôùc tieán haønh thieát keá 1 choïn: entrance, emphasis, exit…
nghieäm PowerPoint + Coù theå ñaët theâm hieäu öùng cho moät
- Xaây döïng kòch baûn thí nghieäm. ñoái töôïng khi nhaán vaøo Add Animation.
- Veõ caùc thieát bò cuûa thí nghieäm vaøo + Nhaán vaøo nuùt Animation Pane, ôû
giao dieän PowerPoint. muïc Timing ta tuøy choïn caùc muïc sau:
- Caøi ñaët hieäu öùngcho caùc thieát bò Start: Start on click (baét ñaàu khi click
theo kòch baûn ôû muïc Animations: vaøo ñoái töôïng ñaët trigger), Startwith
70
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 4 (11) - 2013
previous (baét ñaàu cuøng luùc vôùi hieäu öùng
cuûa ñoái töôïng ngay tröôùc noù), Start after
previous (baét ñaàu sau hieäu öùng cuûa ñoái
töôïng tröôùc noù).
Delay: chænh thôøi gian maø ta muoán Hình 14
hoaõn laïi. Kòch baûn cuûa thí nghieäm:
Duration: ñieàu chænh möùc ñoä nhanh - Click vaøo nuùt chuyeån maïch ñeå baät
chaäm khi ñoái töôïng hoaït ñoäng. coâng taét noái vôùi daây daãn coù tieát dieän lôùn ôû
Repeat: laëp laïi tuøy theo caùch ta ñieàu treân, ñeøn seõ saùng hôn. Treân ñoà thò (R,t) seõ
chænh. xuaát hieän ñöôøng ngang döôùi (chæ ñieän trôû
Trigger: click choïn Start effect on nhoû), treân ñoà thò (I,t) seõ xuaát hieän ñöôøng
click of, keá ñeán ta click choïn ñoái töôïng ngang phía treân (chæ doøng lôùn).
caàn ñaët trigger.
- Click vaøo nuùt chuyeån maïch ñeå baät
Thöù töï thôøi gian trong thöïc hieän caùc coâng taét noái vôùi daây daãn coù tieát dieän nhoû
hieäu öùng: ta saép xeáp thöù töï thöïc hieän caùc ôû döôùi, thì ñeøn seõ toái hôn.Treân ñoà thò(R,t)
hieäu öùng cuûa caùc ñoái töôïng theo ñuùng kòch seõ xuaát hieän ñöôøng ngang treân (chæ ñieän
baûn nhôø chöùc naêng Re-order (muõi teân leân,
trôû lôùn), treân ñoà thò (I,t) seõ xuaát hieän
muõi teân xuoáng ôû cuoái baûng Animation
ñöôøng ngang phía döôùi (chæ doøng nhoû).
Pane). Döôùi ñaây laø moät ví duï cuï theå cuûa
vieäc thieát keá Caøi ñaët hieäu öùng vaø trigger cho caùc
ñoái töôïng theo caùc böôùc sau:
Thí nghieäm 2: Söï phuï thuoäc cuûa ñieän
trôû daây daãn vaøo tieát dieän daây. - Böôùc 1, 2, 3, 4 vaø 5 (hình 15).
Hình 15
Ta cuøng choïn caùc ñoái töôïng ôû böôùc 2, keá ñeán click choïn theo thöù töï ñeán böôùc 24.
- Böôùc: 6, 7, 8, 9, 10, 11 vaø 12 (hình 16).
- Böôùc: 13, 14, 15, 16, 17 vaø 18 (hình 17).
- Böôùc: 19, 20, 21, 22, 23 vaø 24 (hình 18).
71
- Journal of Thu Dau Mot University, No 4 (11) – 2013
Hình 16
Hình 17
Hình 18
Sau khi hoaøn thaønh caùc böôùc, ta cho chaïy thöû thí nhieäm baèng caùch click vaøo nuùt
chuyeån maïch.
72
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 4 (11) - 2013
3. Keát luaän Thí nghieäm maãu baèng Powerpoint trong
Phaàn meàm Crocodile Physics-605 coù tính baøi baùo coù thay ñoåi chuùt ít ñeå thaønh caùc thí
töông taùc cao, deã söû duïng, thí nghieäm coù tính nghieäm moâ taû söï phuï thuoäc cuûa ñieän trôû vaøo
oån ñònh, giaù thaønh reû. Phaàn meàm PowerPoint chaát lieäu daây, vaøo chieàu daøi daây…
quen thuoäc vôùi caùc giaùo vieân THCS, deã söû Hieän nay coù raát nhieàu phaàn meàm moâ
duïng, caùc hieäu öùng ñöôïc tích hôïp saün, neân phoûng vaät lí, nhöng theo yù kieán chuùng toâi thì
giaùo vieân deã daøng thieát keá caùc thí nghieäm. hai phaàn meàm naøy laø thích hôïp nhaát ñeå giaùo
Caùc böôùc thieát keá thí nghieäm ñöôïc trình vieân THCS söû duïng thieát keá caùc thí nghieäm
baøy trong baøi baùo naøy deã aùp duïng ñeå xaây moâ phoûng. Ñaây laø moät coâng cuï hoã trôï ñaéc löïc
döïng caùc thí nghieäm khaùc tuøy theo noäi dung cho vieäc giaûng daïy.
baøi hoïc.
*
DESIGNING PHYSICS EXPERIMENTS UTILIZING ELECTRICITY
FOR GRADE 9 BY USING POWERPOINT AND CROCODILE
PHYSICS 605 SOFTWARE
Le Thi Kim Ngan , Nguyen Thi Phuong,
Truong Tan Thuc, Vo Van On
Thu Dau Mot University
ABSTRACT
In this paper, we outline the basic steps of the design process of physics experiments
utillizing electricity for grade 9 with Crocodile Physics 605 and PowerPoint software. The
physical experiment designed by Crocodile Physics 605 software is very intuitive, highly
interactive, and easy to use. It can be applied to the design other physics experiments as well.
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
[1] Nguyeãn Baûo Hoaøng Thanh, Phöông phaùp giaûng daïy Vaät lí, 2004.
[2] Nguyeãn Ñöùc Thaâm, Phöông phaùp daïy hoïc Vaät lí ôû tröôøng phoå thoâng, NXB Ñaïi hoïc
Sö Phaïm Haø Noäi, 2002.
[3] http://phanminhchanh.info
[4] http://thuvienvatly.com
[5] http://www.crocodile-clips.com
[6] http://www.crocodilia.com
73
nguon tai.lieu . vn