Xem mẫu
- Th¸ch thøc ®èi víi... 47 Th¸ch thøc ®èi víi quyÒn tù do tÝch cùc: Pháng vÊn Francis Fukuyama Nathan Gardels. The Challenge of Positive Freedom – interview with Francis Fukuyama. New Perspective Quarterly, Spring, 2007, 5 p. Minh Duy dÞch New Perspective Quarterly Cã ph¶i sau “Sù c¸o chung cña lÞch (NPQ): Isaiah Berlin - nhµ triÕt häc sö" th× hÇu nh− sÏ kh«ng cßn nh÷ng chÝnh trÞ ®· qua ®êi, tõng næi tiÕng khi xung ®ét nµo vÒ c¸c quyÒn tù do tÝch cùc ®−a ra sù ph©n biÖt gi÷a tù do "tiªu cùc" ®óng kh«ng? vµ "tÝch cùc" – tr−íc hÕt lµ "tù do tr−íc" Francis Fukuyama: §óng lµ nh− chÕ ®é b¹o chóa vµ sù can thiÖp, vµ hai vËy. HÇu hÕt c¸c nÒn d©n chñ tù do ®· lµ "tù do ®−îc" lµm nh÷ng c¸i mµ kh«ng cã thÓ tr¸nh c©u hái kiÓu nµy vÒ viÖc hä bÞ can thiÖp trong ý chÝ hay ph¹m vi cña muèn khuyÕn khÝch nh÷ng quyÒn tù do m×nh; nghÜa lµ, tù do c¸ nh©n ®−îc lµm tÝch cùc g×, bëi lÏ hä ch−a bÞ th¸ch thøc mäi thø. bao giê. Giê ®©y, hä l¹i bÞ th¸ch thøc bëi Nh− «ng ®· ®Ò cËp tíi trong lËp c¸c nhãm thiÓu sè - nh÷ng ng−êi Håi luËn cña m×nh vÒ "Sù c¸o chung cña lÞch gi¸o nhËp c− ë ch©u ¢u lµ mét vÝ dô - sö", tù do tiªu cùc ®· ®−îc chÊp nhËn hay ë mét nghÜa nµo ®ã lµ nh÷ng nÒn phæ qu¸t vÒ nguyªn t¾c, chø ch−a ph¶i v¨n hãa ®ang næi lªn ë ch©u ¸, n¬i cã trong thùc tiÔn, kÓ tõ khi ChiÕn tranh mét tinh thÇn rÊt m¹nh vÒ céng ®ång L¹nh kÕt thóc. ThËm chÝ ë Trung Quèc, theo nguyªn t¾c ®¹o ®øc riªng cña hä, khu vùc kh«ng gian c¸ nh©n ®· më réng nh÷ng gi¸ trÞ riªng phi tù do cña hä. rÊt nhiÒu. §iÒu nµy ®· trë thµnh mét vÊn ®Ò rÊt ThÕ nh−ng trong mét thÕ giíi ®a thêi sù. d¹ng, theo gÇn nh− ®óng ®Þnh nghÜa th× §Æc biÖt ë ch©u ¢u, vÊn ®Ò nhËp c− tù do tÝch cùc, nghÜa lµ "tù do ®−îc", l¹i vµ b¶n s¾c l¹i g¾n víi vÊn ®Ò lín h¬n lµ kh«ng phæ qu¸t. Mét vµi ng−êi muèn sù v« gi¸ trÞ hËu thêi kú hiÖn ®¹i. Sù cuèn kh¨n ®Çu, nh÷ng ng−êi kh¸c l¹i ph¸t triÓn cña thuyÕt t−¬ng ®èi ®· muèn c−íi ng−êi cïng giíi. khiÕn viÖc kh¼ng ®Þnh nh÷ng gi¸ trÞ
- 48 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 5.2008 tÝch cùc trë nªn khã kh¨n h¬n vµ, v× kh¸c biÖt vµ x¸c ®Þnh râ rµng; ®ã lµ vËy, nh÷ng tÝn ng−ìng chung cña ng−êi kh«ng gian n¬i t¹o ra sù thõa nhËn, n¬i ch©u ¢u ®−îc ®−a ra lµm ®iÒu kiÖn cho thùc hiÖn nh©n phÈm. NÕu ®ã lµ mét nh÷ng ng−êi nhËp c− muèn trë thµnh kh«ng gian míi th× còng kh«ng ph¶i lµ c«ng d©n ch©u ¢u. C¸c giíi th−îng l−u mét trËn ®Þa míi ph¶i kh«ng? hËu hiÖn ®¹i ®· v−ît ra khái nh÷ng b¶n Fukuyama: Ch¾c ch¾n lµ nh− vËy. s¾c ®−îc x¸c ®Þnh b»ng t«n gi¸o hay d©n §· cã mét cuéc chiÕn v¨n hãa diÔn ra téc ®Ó ®Õn víi c¸i mµ hä coi lµ mét vÞ thÕ trong lßng n−íc Mü tõ l©u råi vÒ vÊn ®Ò siªu ®¼ng h¬n. Nh−ng ngoµi sù vui nµy. Nh÷ng ng−êi b¶o thñ v¨n hãa vµ mõng cña hä vÒ sù ®a d¹ng v« tËn vµ cùc h÷u t«n gi¸o tõ l©u ®· chØ trÝch lßng khoan dung, th× hä cßn thÊy khã Hollywood lµ h¹ thÊp nh÷ng gi¸ trÞ gia nhÊt trÝ vÒ b¶n chÊt cña cuéc sèng tèt ®×nh vµ lßng chung thñy. Theo mét ®Ñp mµ hä cïng Êp ñ mong muèn. nghÜa nµo ®ã, lËp tr−êng cña hä hoµn §ång thêi ph¶i nãi râ ë ®©y r»ng toµn kh«ng kh¸c víi lêi lÏ cña Osama lËp luËn cña t«i trong cuèn Sù c¸o Bin Laden. C¸i v« gi¸ trÞ ®−îc ph¸c th¶o chung cña LÞch sö lµ Hegel ®· cã nhËn bëi nÒn v¨n hãa quÇn chóng cña Mü lµ thøc tÝch cùc h¬n vÒ ý nghÜa cña tù do mét vÊn ®Ò. khi c«ng nhËn nh©n phÈm c¬ b¶n cña con ng−êi, n¨ng lùc ®−a ra nh÷ng lùa Râ rµng, nh÷ng kÎ cùc ®oan Håi chän mang tÝnh ®¹o ®øc. V× vËy, theo gi¸o kh«ng chÊp nhËn khu«n khæ c¬ b¶n mét nghÜa nµo ®ã, "kÕt côc cña lÞch sö" cña tù do bao dung trong lßng c¸c cuéc cã nghÜa lµ sù khëi ®Çu cña qu¸ tr×nh chiÕn v¨n hãa ®−îc ph¸t ®éng ë Mü. t¸i thiÕt mét t− t−ëng tÝch cùc vµ thùc Nh−ng ë ®©y cã mèi quan hÖ víi nhau. chÊt h¬n vÒ ý nghÜa cña viÖc sèng trong C¸i chóng ta chøng kiÕn h«m nay trªn mét nÒn d©n chñ tù do. s©u khÊu toµn cÇu, ë mét nghÜa nµo ®ã, lµ sù kÐo dµi cña nh÷ng cuéc chiÕn v¨n NPQ: ChØ v× ng−êi nhËp c− kh¼ng hãa cña riªng n−íc Mü. ®Þnh b¶n s¾c cña hä mµ t¹o ra nh÷ng xung ®ét míi víi c¸c x· héi tù do, vËy NPQ: Sau ngµy 11/9, chÝnh quyÒn th× ®Ò xuÊt ®−a "c¸i v« gi¸ trÞ hËu hiÖn Bush ®· ph¸t ®éng mét chiÕn dÞch ®¹i" – thuyÕt t−¬ng ®èi, chñ nghÜa thÕ "ngo¹i giao nh©n d©n", cho r»ng "nÕu tôc, sù kho¸ng ®¹t vµ chñ nghÜa hiÖn thÕ giíi Håi gi¸o chØ cÇn hiÓu n−íc Mü vËt – vµo c¸c nÒn v¨n hãa kh¸c th«ng th«i" th× hä sÏ kh«ng thï ghÐt chóng ta. qua truyÒn th«ng ®¹i chóng vµ gi¶i trÝ ThÕ nh−ng sù tuyªn truyÒn nÒn v¨n hãa kh«ng t¹o ra nh÷ng xung ®ét trªn ph¹m ®¹i chóng hËu hiÖn ®¹i nµy tõ l©u ®· vi toµn cÇu chø? Ng−êi di c− ®Õn ®©y; hiÖn h÷u råi. Ng−êi Håi gi¸o hiÓu n−íc truyÒn th«ng chóng ta ®Õn kia. Rèt côc, Mü. §ã chÝnh lµ vÊn ®Ò! Cã lÏ, ng−êi Mü Osama Bin Laden ch¼ng bao giê ®Õn cÇn ph¶i khiªm nh−êng h¬n mét chót vµ Mü. ¤ng ta chØ biÕt ®Õn n−íc Mü qua tù phª b¶n th©n. Kh«ng ph¶i tÊt c¶ "h×nh ¶nh cña Hollywood". thµnh qu¶ cña tù do ®Òu lµm hµi lßng. TruyÒn th«ng toµn cÇu hãa ®ång Fukuyama: T«i nghÜ r»ng mÆt thêi g¾n kÕt chÆt víi nhau, t¹o ra sù bãng bÈy h¬n cña n−íc Mü th× ai trªn
- Th¸ch thøc ®èi víi... 49 thÕ giíi còng ®Òu biÕt. H×nh ¶nh cña chuyÖn cña n−íc Mü. HiÓu mét c¸ch n−íc Mü cùc ®oan hay g× kh¸c trong t−¬ng ®èi, ®iÒu ®ã kh«ng lµm gi¶m søc lßng nh÷ng ng−êi Håi gi¸o hay phª m¹nh mÒm cña n−íc Mü chø? ph¸n lµ kh«ng ph¶i kh«ng chÝnh x¸c. Fukuyama: §óng, nh−ng ®ã cã Mét trong nh÷ng hiÓu nhÇm vÒ ph¶i lµ ®iÒu tåi tÖ h¬n trong thÕ giíi nµy chÝnh s¸ch cña Mü sau ngµy 11/9 lµ gi¶ kh«ng? Do chóng ta ®· hïng m¹nh råi thiÕt r»ng nÕu chñ nghÜa bµi Mü ®· cã th× chóng ta kh«ng cßn nh×n thÊy nh÷ng tõ tr−íc råi, th× ®ã kh«ng ph¶i v× chÝnh h×nh thøc kh¸c cña søc m¹nh mÒm n÷a. s¸ch cña chóng ta hay h×nh ¶nh cña C¸c ca sü nh¹c Pop vµ nh÷ng minh tinh Hollywood, mµ v× chóng ta bÞ hiÓu mµn b¹c cña Hµn Quèc næi tiÕng mét nhÇm. §ã lµ mét lùc hÊp dÉn v× nã cã c¸ch khã tin ë NhËt B¶n vµ nh÷ng n¬i nghÜa r»ng chóng ta sÏ kh«ng ph¶i kh¸c ë §«ng ¸. Trung Quèc cã mét h−íng néi vµ thay ®æi chÝnh b¶n th©n ngµnh c«ng nghiÖp phim khæng lå. m×nh hay c¸c chÝnh s¸ch cña chóng ta NhiÒu Hoa kiÒu ®ang häc l¹i tiÕng Quan n÷a. tho¹i. MÆt kh¸c, t«i cho r»ng h×nh ¶nh Chóng ta ®õng nghÜ vÒ h×nh th¸i cña n−íc Mü trªn thÕ giíi cßn phô thuéc søc m¹nh mÒm nµy nh− c¸ch mµ chóng vµo anh ®ang nãi vÒ n¬i nµo trªn thÕ ta nghÜ vÒ søc m¹nh qu©n sù. Sù c©n giíi n÷a. ë nh÷ng n¬i ®ang hiÖn ®¹i hãa b»ng søc m¹nh v¨n hãa kh«ng ph¶i lµ thµnh c«ng, viÖc xóc tiÕn v¨n hãa ®¹i trß ch¬i ®−îc ¨n c¶ ng· vÒ kh«ng. Nã chóng cña chóng ta lµ mét lîi Ých l©u kh«ng nhÊt thiÕt lµ mét mèi ®e däa ®Õn dµi, bëi v× hä thÊy c¸c quyÒn tù do ®−îc lîi Ých quèc gia cña Mü nÕu Trung Quèc thÓ hiÖn trong c¸c phim hay ©m nh¹c xem nhiÒu phim cña hä h¬n lµ phim Mü. cña chóng ta nh− ®iÒu hä cã thÓ mong NPQ: NÕu nh− vËy, khi Mü xÐt ®Õn mái. §iÒu ®ã kh«ng t¹o ra sù ph¶n vai trß cña m×nh trªn thÕ giíi, th× ch¼ng kh¸ng. quan träng khi xÐt thùc tÕ r»ng néi N¬i ng−êi ta gÆp ph¶i r¾c rèi lín lµ dung v¨n hãa ®¹i chóng cña chóng ta n¬i c¸c n−íc thÊt b¹i tr−íc hiÖn ®¹i hãa. ¶nh h−ëng nh− thÕ nµo ®Õn c¸c mèi Hä cã thÓ thÊy miÒn ®Êt høa, nh−ng quan hÖ quèc tÕ cã ®óng kh«ng? kh«ng cã c¸ch nµo ®Ó ®Õn ®©y. §iÒu ®ã Fukuyama: §ã kh«ng ph¶i lµ c©u t¹o sù ph¶n kh¸ng vµ chñ nghÜa bµi Mü. hái cã quan träng hay kh«ng. Nh−ng t«i NPQ: ¤ng cã thÓ bµn thªm vÒ vÊn kh«ng biÕt nã cã dÔ dµng nh− vËy ®èi ®Ò nµy n÷a. Nh÷ng n−íc mµ thµnh c«ng víi nÒn v¨n hãa tù do ®Ó ®−îc lµm bÊt nhê toµn cÇu hãa, ®Æc biÖt lµ ë ch©u ¸, kú ®iÒu g× hay kh«ng. ThËm chÝ nÕu anh ®ang ngµy cµng dùa vµo nh÷ng ®Æc ®· quyÕt ®Þnh r»ng Hollywood ®ang lµm ®iÓm trong c¸ch thøc cña ng−êi Mü - tù tæn th−¬ng lîi Ých chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i do h¬n, linh ho¹t h¬n, thÞnh v−îng h¬n. cña Mü ®i n÷a th× anh còng kh«ng thÓ Khi hä lµm nh− vËy, hä muèn xem ng¨n c¶n nh÷ng thø ®ã vÉn cø tiÕp tôc nh÷ng c©u chuyÖn cña riªng hä trªn sinh ra. Ngoµi viÖc kh«ng cho Janet mµn h×nh, chø kh«ng ph¶i nh÷ng c©u Jackson t¸i diÔn ph« tr−¬ng bé ngùc
- 50 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 5.2008 trÇn cña m×nh ë gi¶i Siªu Tóc cÇu gèc trong di s¶n Do th¸i-Thiªn chóa (Super Bowl) b»ng c¸c quy ®Þnh cña gi¸o cña chóng ta. FCC, còng ch¼ng cßn g× ®Ó anh cã thÓ Theo Habermas, "tÝnh chñ ®éng lµm n÷a c¶. §ã lµ mét vÊn ®Ò, nh−ng kh«ng bÞ h¹n chÕ" – thuyÕt t−¬ng ®èi vÊn ®Ò ®ã cã thÓ kh«ng nhÊt thiÕt ®−îc hiÖn ®ang thèng trÞ - ®ông ®é víi "c¸i gi¶i quyÕt b»ng chÝnh s¸ch c«ng. thùc sù tuyÖt ®èi – quyÒn cña mçi sinh TÊt nhiªn, hy väng lµ trong mí ý linh cña t¹o hãa ®−îc t«n träng nh− mét kiÕn ®−a ra, ý kiÕn tèt sÏ ®Èy lui ý kiÕn 'h×nh ¶nh cña Chóa'". tåi. Nh−ng cho ®Õn nay ch−a cã nhiÒu ¤ng lµm g× víi trµo l−u kÐp nµy b»ng chøng vÒ ®iÒu nh− vËy x¶y ra. trong lÞch sö? NPQ: Mét lý do së dÜ ®iÒu nµy trë Fukuyama: VÊn ®Ò c¸c x· héi hËu thµnh mét vÊn ®Ò hãc bóa nh− vËy lµ t«n gi¸o cña chóng ta t¹o ra nh÷ng gi¸ c¸c x· héi tù do thÕ tôc gÆp khã kh¨n trÞ nh− thÕ nµo lµ mét vÊn ®Ò rÊt quan thùc sù, nh− «ng gîi ý, trong viÖc ®−a ra träng cho hai nhµ t− t−ëng cã uy tÝn ë nh÷ng gi¸ trÞ tÝch cùc lµm giíi h¹n hµnh §¹i häc Chicago – Allan Bloom, t¸c gi¶ vi v¨n hãa, vÝ dô nh− nh÷ng bµi h¸t th« cña cuèn KhÐp l¹i T− t−ëng n−íc Mü, vµ tôc cña kÎ lu«n ghÐt phô n÷, hµnh ®éng Leo Strauss. lµm t−îng mÉu cña Madonna hay viÖc nh©n b¶n. Strauss gäi ®©y lµ "cuéc khñng ho¶ng cña thÕ giíi hiÖn ®¹i". C©u hái lµ Sù ®ông ®é víi Håi gi¸o nhÊn m¹nh liÖu cã c¸ch nµo thiÕt lËp nh÷ng gi¸ trÞ ®Õn sù tª liÖt nµy vÒ ®¹o ®øc bëi v× th«ng qua sù vËn dông triÕt lý vµ t− chóng ta sèng, nh− Czeslaw Milosz – duy mµ kh«ng cÇn ph¶i h−íng sang t«n ng−êi ®−îc nhËn gi¶i th−ëng Nobel vµ gi¸o. LËp luËn träng t©m cña «ng lµ ®· qua ®êi – th−êng nãi, trong "thêi ®¹i triÕt lý chÝnh trÞ häc cæ ®iÓn – ng−êi Hy lÞch sö kh«ng song hµnh". L¹p nhÊn m¹nh ®Õn "quyÒn tù nhiªn", Do vËy, chóng ta chøng kiÕn c¸i hoÆc thÕ giíi tù nhiªn ®−îc kh¸m ph¸ nghÞch lý nµy: Ayaan Hirsi Ali, dÉn b»ng t− duy con ng−êi nh− mét nguån chøng ra Spinoza, ®· tho¸t khái sù cã nhiÒu gi¸ trÞ - ngay tõ ®Çu ®· bÞ triÕt chung thñy víi nhËn thøc nh©n danh v× häc hiÖn ®¹i b¸c bá. tù do, tõ bá bµo thai cña Håi gi¸o vµ trë C¸ch suy nghÜ vÒ ®iÒu nµy lµ chóng thµnh mét "tÝn ®å Khai s¸ng chÝnh ta võa cã mét vÊn ®Ò triÕt lý s©u s¾c, thèng" vµ lµ ng−êi v« thÇn. ThÕ nh−ng, võa cã vÊn ®Ò chÝnh trÞ thùc tiÔn. C¶ hai nhµ triÕt häc tù do thÕ tôc næi tiÕng cã thÓ, nh−ng kh«ng nhÊt thiÕt, cã liªn nhÊt cña ch©u ¢u, Jurgen Habermas, quan ®Õn nhau. giê ®©y lËp luËn r»ng v× x· héi hËu hiÖn ®¹i kh«ng cã kh¶ n¨ng t¹o ra nh÷ng gi¸ VÊn ®Ò triÕt lý s©u s¾c ë ®©y lµ liÖu trÞ riªng cña nã, nªn nã chØ cã thÓ tù r»ng anh cã thÓ ®−a triÕt häc ph−¬ng "sinh në" tõ c¸c nguån t«n gi¸o. Theo T©y trë l¹i víi Heidegger vµ Nietzche, «ng, c¸c gi¸ trÞ ph−¬ng T©y – tù do, vµ nãi r»ng t− duy cho phÐp x¸c lËp l−¬ng t©m, quyÒn con ng−êi – cã nguån nh÷ng gi¸ trÞ tÝch cùc – nãi c¸ch kh¸c lµ
- Th¸ch thøc ®èi víi... 51 anh cã thÓ thÓ hiÖn ch©n lý cña mét vµi khã x¸c ®Þnh nh÷ng phÈm chÊt lµm b¶n t− t−ëng. s¾c. Cuèi cïng, ®©y thùc sù lµ vÒ nh÷ng VÊn ®Ò thùc tiÔn ë ®©y lµ liÖu anh phÈm chÊt tÝch cùc – lo¹i ng−êi nµo anh cã thÓ t¹o ra mét tËp hîp nh÷ng gi¸ trÞ thÊy cã thÓ ng−ìng mé trong c©u mµ vÒ mÆt x· héi sÏ phôc vô nh÷ng môc chuyÖn chung x©y dùng lªn céng ®ång ®Ých tù do lång ghÐp anh muèn. §iÒu cña anh. Nh÷ng lo¹i hµnh vi nµo anh nµy phøc t¹p bëi v× anh muèn nh÷ng cho ®ã lµ nh©n phÈm trong v¨n hãa cña gi¸ trÞ ®ã ph¶i lµ c¸i thø tÝch cùc vµ cã ý anh? nghÜa, nh−ng anh còng kh«ng thÓ sö Lo¹i ®Þnh nghÜa vÒ cuéc sèng tèt ®Ñp dông chóng lµm c¬ së ®Ó lo¹i trõ mét nµy, t«i nghÜ, anh cã thÓ x¸c ®Þnh mµ vµi nhãm trong x· héi. kh«ng cÇn t×m ®Õn vÊn ®Ò triÕt lý s©u Cã thÓ chóng ta thµnh c«ng khi lµm s¾c h¬n. viÖc nµy mµ kh«ng cÇn c¸i kh¸c. VÝ dô, Trë l¹i ®iÒu Strauss lo l¾ng trong t− nh÷ng nÒn t¶ng cho sù thµnh c«ng cña t−ëng cña «ng lµ sù æn ®Þnh cña mét sù thö nghiÖm chÝnh trÞ Mü lµ nã t¹o ra gi¶i ph¸p thùc tiÔn nh− vËy trong bèi mét tËp hîp nh÷ng gi¸ trÞ "tÝch cùc", c¶nh thiÕu v¾ng mét c¸ch thøc gi¶i lµm c¬ së cho b¶n s¾c d©n téc, nh−ng quyÕt triÕt lý vÒ ph−¬ng ph¸p ®i ®Õn còng dÔ dµng tiÕp cËn ®èi víi nh÷ng nh÷ng ch©n lý. ng−êi kh«ng ph¶i lµ da tr¾ng vµ Thiªn chóa gi¸o, hay theo mét c¸ch nµo ®ã lµ NPQ: NÕu cã thÓ, nh÷ng ®Þnh nghÜa "m¸u vµ ®Êt" liªn quan ®Õn nh÷ng vÒ tù do – nh÷ng lùa chän vÒ cuéc sèng ng−êi theo ®¹o Tin lµnh Anglo-Saxon tèt ®Ñp – g©y phiÒn to¸i trong mét thÕ s¸ng lËp ra ®Êt n−íc nµy. giíi ®a nguyªn, th× t¹i sao l¹i kh«ng chuyÓn sang mét hÖ thèng kiÓu nh− thêi Nh÷ng gi¸ trÞ nµy chÝnh lµ néi dung kú Trung cæ khi nh÷ng gi¸ trÞ kh¸c cña Kinh tÝn Mü (American Creed) – nhau ®−îc ¸p dông ë nh÷ng ®Þa h¹t niÒm tin vµo chñ nghÜa c¸ nh©n, niÒm kh¸c nhau, mçi ®Þa h¹t cã "ch©n gi¸ trÞ tin vµo lao ®éng nh− mét gi¸ trÞ, niÒm (volksgeist)" riªng cña nã? tin vµo tù do ®i l¹i vµ chñ quyÒn nh©n d©n. Fukuyama: §ã kh«ng ph¶i lµ mét Samuel Huntington gäi ®©y lµ gi¶i ph¸p. Chóng ta sèng trong nh÷ng "nh÷ng gi¸ trÞ Tin lµnh-Anglo", nh−ng céng ®ång d©n téc lín hßa ®ång víi thÕ hiÖn nay chóng ®· bÞ lo¹i bá khái nh÷ng giíi. Trong nh÷ng céng ®ång ®ã, anh céi nguån nµy. Anh cã thÓ tin vµo nh÷ng ph¶i øng xö v¨n minh, cã sù tËn tôy vµ thø ®ã bÊt kÓ anh lµ ai hay xuÊt th©n tõ lµm viÖc d©n chñ. Anh kh«ng thÓ liªn ®©u. hiÖp thµnh mét céng ®ång tù kû khæng lå kh«ng x¸c ®Þnh. §Æc biÖt, nã kh«ng Lµ mét lo¹i gi¶i ph¸p thùc tiÔn cho ph¶i lµ mét gi¶i ph¸p trong mét thÕ giíi vÊn ®Ò gi¸ trÞ tÝch cùc, ®iÒu ®ã hoµn nh− cña chóng ta víi nh÷ng dßng ng−êi toµn cã t¸c dông. lu«n biÕn ®éng vµ luång th«ng tin truy §iÒu t«i thÊy thó vÞ lµ, ngoµi uèng nhËp kh«ng ngõng. §©y lµ ®iÒu mµ bia vµ ch¬i bãng ®¸, ng−êi ch©u ¢u thÊy ng−êi Hµ Lan ®· thö nghiÖm trong thùc
- 52 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 5.2008 tÕ víi nh÷ng "trô cét" cho tõng nhãm d©n téc vèn ®· ®ang ngµy cµng xuèng trong x· héi. Nh−ng nã cho thÊy lµ cÊp råi. kh«ng vËn hµnh ®−îc. NPQ: LiÖu t− t−ëng vÒ mét ch©n gi¸ NPQ: Nh÷ng ng−êi Håi gi¸o nhËp trÞ - lèi sèng ®éc ®¸o cña mét d©n téc cã c− vµo ch©u ¢u cã tinh thÇn b¶n s¾c chung nguån gèc – giê ®©y phæ qu¸t m¹nh mÏ. Ng−êi Mü cã Kinh tÝn cña hä. trªn thÕ giíi hËu hiÖn ®¹i cã hßa ®ång VËy t¹i sao tinh thÇn b¶n s¾c vµ niÒm víi tÊt c¶ c¸c nÒn v¨n hãa lai t¹o kh«ng? tin v¨n hãa cña ch©u ¢u l¹i yÕu ®Õn Kinh tÝn Mü thùc sù lµ mét "gi¸ trÞ" nh− vËy? kh«ng cã mét "céng ®ång". Fukuyama: "Ch©n gi¸ trÞ" ®· lu«n Fukuyama: Ch©u ¢u ®· cã nh÷ng tõng lµ mét lo¹i h×nh s¸ng t¹o. Johann truyÒn thèng d©n téc s©u s¾c. Trong thÕ Gottfried Herder, ng−êi ®· sö dông t− kû XX, nh÷ng truyÒn thèng d©n téc ®ã t−ëng nµy, lËp luËn r»ng mét "ch©n gi¸ bÞ mÊt uy tÝn v× nh÷ng cuéc chiÕn tranh trÞ" lµ mét thø c¶m nhËn cæ ®iÓn vµ v« ®Ém m¸u mang tÝnh d©n téc chñ nghÜa. thøc vÒ céng ®ång. B¶n s¾c cña ng−êi Giê ®©y, hä ®ang cè g¾ng tËp hîp mét §øc kh«ng thùc sù tån t¹i cho ®Õn tËn "b¶n s¾c ch©u ¢u", nh−ng kh«ng cã thÕ kû thø XIX. §iÒu «ng kh«ng ghi nhiÒu néi dung. nhËn lµ tÊt c¶ nh÷ng phÈm chÊt nµy ®· ®−îc t¹o dùng tõ trong x· héi ë gãc ®é Mét trong nh÷ng tranh luËn kú thó nµo ®ã vµ ®−îc pha trén thµnh mét thø nhÊt næi lªn khi mét vµi ng−êi cè g¾ng men bia §øc. t¸i lång ghÐp t− t−ëng cña di s¶n Thiªn chóa gi¸o vµo ®Ò c−¬ng HiÕn ph¸p ch©u Ch©n gi¸ trÞ lµ mét tËp hîp bÊt ¢u. §iÒu ®ã ®· g©y ra rÊt nhiÒu tranh thµnh v¨n nh÷ng quy t¾c vµ gi¸ trÞ x· c·i. Sù tham chiÕu Thiªn chóa gi¸o héi mµ mét x· héi mong muèn cã. Nh− ch−a bao giê ®−îc ®Ò cËp trong ®ã vµ tÊt anh nãi, Kinh tÝn Mü kh«ng bao hµm nhiªn sau ®ã ng−êi d©n Ph¸p vµ Hµ Lan mét "céng ®ång" theo nghÜa r»ng lèi ®Òu b¸c bá dù th¶o nµy v× hä nghÜ ®iÒu sèng cña nã ®−îc chia sÎ bëi nhiÒu ®ã x©m ph¹m qu¸ nhiÒu vµo ®êi sèng chñng téc vµ nÒn v¨n hãa.
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học