Tác động của ngôn ngữ trong truyện tranh tới hoạt động sử dụng ngôn ngữ của trẻ em hiện nayh tới hoạt động sử dụng ngôn ngữ của trẻ em hiện nay

TÁC
NG C A NGÔN NG
TRONG TRUY N TRANH T I HO T
NG
S D NG NGÔN NG C A TR EM HI N NAY

TS. Mai Th Kim Thanh∗

CN. Nguy n Th Lý*∗

Cách th c s d ng ngôn ng c a tr em là m t bi u hi n cao trong vi c gi gìn nh ng nét trong sáng
c a ti ng Vi t – m t nét văn hóa c n lưu gi trong m t th gi i ph ng. Ho t
chính là văn hoá ngôn ng c a tr em hi n nay ch u tác
s tác

ng c a các ho t

ng truy n thông,

ng s d ng ngôn ng hay

ng c a khá nhi u nhân t , trong ó ph i k

c bi t là tác

n

ng c a truy n tranh.

Truy n tranh là m t nhu c u không th thi u c a tr em. Dù b t kỳ hoàn c nh hay i u ki n s ng nào
i n a, thi u nhi v n thích

c truy n tranh, ó là i u không th ch i cãi.

t t c các nhà sách t i b t kì

t nh thành nào c a Vi t Nam cũng có m t v trí dành riêng cho truy n tranh. T i các gia ình, truy n tranh
g n như có m t
n r ng:

y

trên giá sách c a tr . Truy n tranh xu t hi n m t cách r ng rãi nhưng ít ai chú ý

thu hút s chú ý c a tr , h u h t các truy n tranh

các ngôn t rút g n,

hư ng

ang âm th m nh hư ng

u s d ng hàng lo t các hình nh m nh,

n th hi u v âm thanh, hình nh c a tr . Các ngôn t trong truy n tranh

n tư duy ngôn ng c a tr , là nguyên nhân d n

n nh ng l i nói thi u chu n

m c, nh ng câu văn c t què hay nói cách khác văn hoá v ngôn ng c a tr b suy thoái nghiêm tr ng. V
v n

này, trên trang webtuoitho.com cô giáo Nguy n Thu Hương giáo viên trư ng ti u h c NT, Thanh

Xuân cho bi t: “bài vi t nào c a nh ng cháu nghi n truy n tranh

c lên là bi t ngay. B i ngôn ng

tho i ư c ưa vào bài văn r t nhi u, câu văn “t t nguy n”, d u ch m câu
tìm hi u v v n
tranh t
góc

ó tìm hi u s

này, chúng tôi ã ti n hành ánh giá m c
nh hư ng c a ngôn ng truy n tranh t i ho t

khoa h c.

1. Th c tr ng ti p c n truy n tranh c a tr em hi n nay.

∗

Trư ng
Trư ng

∗∗

i h c KHXH&NV, HQGHN
i h c H ng
c Thanh Hóa

i

b a bãi.”
ti p c n c a tr em v i truy n

ng s d ng ngôn ng c a tr t

H u như hi m có nh ng

a tr l n lên mà chưa ư c

c m t quy n truy n tranh. S l n m nh c a

ngành công nghi p truy n tranh cho th y nhu c u ti p c n truy n tranh c a tr ngày càng l n. Theo th ng
kê c a t kinh t Sài gòn, doanh s c a ngành truy n tranh th gi i ư c tính 250 t

ô la/năm,

ng

u

trong s các ngành xu t b n, nh ng quy n truy n tranh xu t hi n nhi u trên th trư ng t hi u sách, siêu
th

n các qu y sách l u bày tràn lan trên v a hè.
Trên trang webtuoitho.com, r t nhi u b c ph huynh cho bi t truy n tranh là nhu c u hàng ngày c a

con em h , nh ng ph n thư ng trong nh ng d p l ho c khi con có thành tích cũng là truy n tranh, không
nh ng th ph n thư ng hay quà t ng c a nh ng ngư i thân ho c cơ quan b m dành cho tr trong nh ng
d p l , t t ho c nh ng ngày
c u cũng như th c tr ng

c bi t luôn ư c kèm theo quy n truy n tranh. Th c tr ng ó cho th y nhu

c truy n tranh c a tr hi n nay r t l n. Trên trang webtuoitho.com ch Nguy n

Th Xuân – Văn Quán – Hà N i cho bi t: “trong t sách c a c u con trai h c l p 4 c a ch có t i g n hai
ch c lo i truy n tranh khác nhau, t “B y viên ng c r ng”, “Gia ình võ thu t”, Th y th m t trăng”,
“Thám t l ng danh Cô nan”, “Rô b t trái cây”, “Túy quy n” ….C u bé r t lư i ăn nên ch ph i d c u
ăn b ng cách mua ô tô và truy n tranh “Rô b t trái cây”. ây là m t trư ng h p không hi m t i các thành
ph l n, trong r t nhi u bài vi t trên trang webtuoitho.com hay giadinh.net
thi u nhi nghi n

c truy n tranh. Tr em,

c bi t là tr em

u cho bi t khá nhi u các em

nh ng thành ph làm quen v i nh ng hình

nh vui nh n c a các nhân v t trong truy n tranh ngay t r t s m. Nhi u b c ph huynh mua truy n có
hình nh

p cho con em mình t khi chúng b t

u i nhà tr . Cũng chính vì i u ó, các em nghi n

truy n tranh ngay t khi chưa rõ v m t ch . Không ch tr em
xã h i, nhi u th lo i truy n tranh ã xu t hi n

thành ph , ngày nay v i s phát tri n c a

nh ng vùng nông thôn và chi m ư c s say mê c a tr

em không kém tr em thành th . Theo cô Nguy n Th Nhung (ch c a hàng cho thuê truy n

huy n Hà

Trung – T nh Thanh Hóa) “Trong c a hàng truy n c a cô có r t nhi u lo i sách nhưng b n tr con ra ây
a nào cũng thích

c các lo i truy n tranh, ây là lo i truy n truy n cho thuê ư c nhi u nh t”.

Chúng ta không ph nh n nh ng l i ích mà truy n tranh mang l i cho tr em, truy n tranh gi ng như
m t ngư i b n vui v khi n tr em có th ho t bát, nhanh nh n sau nh ng gi h c căng th ng, truy n tranh
có th giúp tr có nh ng hình m u lí tư ng t r t s m
món quà

h c t p và noi theo, truy n tranh cũng có th là

b m , ông bà dành t ng cho tr . Tuy nhiên, s xu t hi n m t cách tràn lan, s thi u ki m soát

v n i dung c a truy n tranh ã khi n hàng lo t các c nh b o l c, các ngôn t rút g n, thi u trong sáng
xu t hi n ngày càng nhi u trong các t p truy n tranh. Th ng kê m t s lo i truy n tranh mà tr em thư ng

c trong th i gian g n ây, chúng tôi nh n th y trong hàng lo t các t p truy n tranh mà tr ti p xúc,
nh ng c nh ánh
m c

m lo n x v i hàng lo t các ngôn t “bùm, chát, r m, ro t, chíu…” xu t hi n v i m t

c. Ch trong t p 19 c a truy n “Thám t Cô nan” – t p truy n tranh ư c tr r t yêu thích

dày

hi n nay, ch v i 46 trang ã có hơn 1000 t

ơn, thi u nghĩa và mang tính ch t b o l c. Nghìn l m t êm

- b truy n c tích n i ti ng th gi i m i ây ư c Nhà xu t b n Kim
chuy n như ng b n quy n c a Artmedia Publishing Co, 2004.
thi u niên nhi

ng xu t b n theo h p

ây cũng là m t cách

ng

các em l a tu i

ng ư c ti p c n tác ph m d dàng theo c m nh n c a các em. M c dù là tác ph m n i

ti ng th gi i nhưng l i tho i trong t p truy n xu t hi n r t nhi u nh ng t ng m nh "r m, roàng,
hu ch…" ư c th y r t nhi u trong các tác ph m truy n tranh hi n nay. Trong ph n truy n "Truy n chàng
hoàng t và cô công chúa kỳ l ", có xu t hi n m t bà nhũ m u c a cô công chúa, trong truy n bà nhũ m u
ư c v là m t bà già nhưng ư c gán cho nh ng câu nói r t "teen". Khi hoàng t và công chúa g p nhau,
quá vui sư ng vì hai ngư i ã yêu nhau, tác gi cho bà già phát ngôn: "Anh chàng mu n ư c hô h p nhân
t o ây mà"; hay "Hic, ôi tr th t áng thương…"; còn công chúa cũng: "Hic, ta nh chàng quá!" T
tư ng khi b vua sai, cũng "Híc, l i b sai
t t tư ng

n ch nguy hi m r i…". Như v y, ngôn t trong truy n tranh

n th n dân, b t k già tr ai cũng có th “hic” gi ng nhau. Không nh ng th , hàng lo t các

câu nói không ch ng , không v ng v i nh ng ngôn t c t l n xu t hi n v i m t m c
Nh ng câu văn thi u chu n m c này ã gây nh hư ng không nh
c a tr . Nói v v n

n ho t

dày

c.

ng s d ng ngôn ng

này ã có r t nhi u ý ki n t các th y cô giáo, nh ng ngư i thư ng xuyên ti p xúc

v i tr em - Cô Nguy n Minh Tâm trư ng THCS P.H.C (Hà N i) ã cho bi t: “ngôn ng trong truy n
tranh nh hư ng khá nhi u

n cách vi t văn c a h c sinh. Nh ng câu ư c nh c nhi u trong truy n tranh

cũng ư c h c sinh ưa vào trong bài văn. Ví d câu: "N u c u không nói thì không ai b o c u câm âu"
ư c nh c

n khá nhi u trong các bài văn c a h c sinh”.

Như v y, truy n tranh hi n nay gi ng như m t món ăn tinh th n không th thi u trong cu c s ng c a
tr . Tuy nhiên, ngoài nh ng tác

ng tích c c không quá nhi u, nh ng ngôn t

tranh khi n tr em ti p c n v i nó b

ư c s d ng trong truy n

nh hư ng r t sâu s c, nh ng câu văn không tr n v n, nh ng l i nói

thi u trong sáng, thi u ý nghĩa ang xu t hi n ngày m t nhi u trong th h tr em và m t trong nh ng nhân
t

nh hư ng

n nó chính là ngôn t trong truy n tranh.

2. nh hư ng c a truy n thông b o l c t i ho t

ng s d ng ngôn ng

c a tr

M c

ti p c n khá dày v i các lo i hình truy n tranh tác

ng d dàng nh t chính là

ng

n tr

khá nhi u m t nhưng s tác

n l i nói, ngôn ng c a tr . B i l , ngôn ng chính là y u t không b chi

ph i b i các ch tài v m t pháp lu t và ch ch u ít nhi u nh hư ng c a các giá tr , chu n m c c a xã h i.
tìm hi u tác

ng c a ngôn ng truy n tranh t i ho t

ti n hành phân tích th c tr ng s d ng ngôn ng c a tr hi n nay
t truy n tranh và ngôn ng mà tr s d ng. Ho t

ng s d ng ngôn ng c a tr , chúng tôi
rút ra s tương

ng s d ng ngôn ng chính là nét

giao ti p, ng x c a con ngư i. Chính vì v y, nghiên c u v ho t

ng trong ngôn ng
p trong văn hoá

ng s d ng ngôn ng ,

c bi t là ho t

ng s d ng ngôn ng c a tr - nh ng ngư i ang hoàn thi n kh năng s d ng cũng như có trách nhi m
khi n s trong sáng c a ti ng Vi t s ng mãi, ư c r t nhi u các nhà khoa h c, ngôn ng , các nhà nghiên
c u v xã h i quan tâm v i m c ích hoàn thi n nét

p trong văn hoá ng x này.

Tìm hi u nh ng nghiên c u này, chúng tôi nh n th y: ngôn t mà tr s d ng trong th i kì hi n nay
ch u nh hư ng nhi u c a các ngôn t c a các nhân v t truy n tranh, phim ho t hình. Hi n t i, b truy n
tranh "Tý qu y" c a NXB Kim
em nh tìm

ng ( ư c trao gi i sách hay c a H i Xu t b n VN) ang ư c r t nhi u

c và r t nhi u b c ph huynh tin tư ng mua b truy n này cho con em

c vì tin tư ng tính

giáo d c c a nó ã ư c ki m nghi m. Tuy nhiên trên di n àn webtretho.com, m t ph huynh ã chia s :
“sau m t th i gian

c truy n này cô bé con ch th nh tho ng l i g i b m là “ông già, bà già” m t cách

t nhiên, sau khi nghiêm kh c h i con thì ch m i v l “Anh Tí Qu y cũng xưng hô như v y”. Trên trang
web này m t s ph huynh cũng b t

u phàn nàn khi con cái trong gia ình b t

u h c theo các t ng

như “con ôn con”, “ông oánh ch t bây gi ”, “b m ” “m ki p”… Nh ng t ng này xu t hi n r t nhi u
trong các truy n tranh thi u nhi, phim ho t hình v i nh ng hình nh b o l c. Như v y, v i v n ngôn ng
u

i b nh hư ng x u như v y, s khi n tr khó có th có nh ng câu văn trong sáng, trôi cháy

Vi t mãi gi

ti ng

ư c s trong sáng, không nh ng th văn hoá giao ti p c a tr cũng như s hình thành và

phát tri n nhân cách c a tr ch c ch n b l ch l c. Theo GS. TS Tr n Trí Dõi, ngôn ng truy n tranh t n t i
ba v n

:

Th nh t, nhi u cu n truy n tranh ưa s không chu n hoá c a ti ng Vi t vào sách. Ngôn ng

ó là

ngôn ng ch búa ch không ph i là ngôn ng văn hoá. L a tu i tr con c n ngôn ng văn hoá dù ch là
ngôn ng
au

ơn gi n thôi. Chính vi c ưa ngôn ng

n nh t.

ó vào truy n

tr ti p xúc hàng ngày là i u làm tôi

Th hai, ph n l n truy n tranh trên th trư ng hi n nay là truy n d ch. Chưa k

n trình

ngư i

d ch mà b n thân ngôn ng trong truy n ã mang phong thái c a nư c ngoài. Nhi u truy n tranh c a Vi t
Nam t vi t cũng chưa ư c chu n v ngôn ng . Nhi u tác gi chưa có trình

cao v m t ngôn ng và

văn hoá.
Th ba, truy n tranh còn ch y theo l i nhu n. N u như sách nghiên c u ch in vài trăm b n thì truy n
tranh in vài trăm nghìn b n. Cũng chính vi c ch y theo l i nhu n mà nhi u nhà xu t b n ã cho in nhi u
cu n ch t lư ng chưa th c s t t. Truy n tranh cũng có ch c năng giáo d c nhưng hi n nay

ta ang

t

l i nhu n cao hơn ch c năng giáo d c".
H u qu c a vi c

c quá nhi u truy n tranh là nh ng ngôn t mà tr s d ng thư ng ư c rút g n

m t cách quá m c, nh ng o n văn c t l n v i nh ng t ng truy n tranh, b o l c xu t hi n ngày m t
nhi u. Ch ng h n như o n văn sau c a m t h c sinh l p 4 – là s n ph m c a quá trình ti p thu ngôn ng
t truy n tranh:
“Tùng tùng tùng... Tr ng báo hi u gi ra chơi vang lên. Tôi bư c ùa ra kh i l p. Tôi bư c xu ng sân
trư ng. Trư c m t tôi, m t v tai n n ã x y ra.

ó là m t em nh

ang chơi bóng á.

ang ch y r t

nhanh. R i b ng nhiên, m t tên tinh ngh ch ch y qua. Uỳnh! Hai ngư i s m vào nhau. Ngay sau khi
d y tên ó vênh m t, ch tay vào em nh quát: "Này th ng kia! có m t không
ư ng ch !”. R i quay lưng b
au rát và b m ng m . Tôi ti n

i. Em nh
n g n,

yh ?

i

ng

ng ph i nhìn

ó th t áng thương. M t mũi b m tím. Khuôn m t

b ng vì

em bé d y và ưa em ó vào phòng y t . R i, gi ng ngh n

ngào chen v i nư c m t c t lên 4 ch "Em c m ơn ch ”. Lòng tôi m áp gi a mùa ông bu t giá”.
(Bài vi t c a m t h c sinh l p 4 v i

bài: Vi t v tình hu ng m t b n nh va vào em bé trên trang

web tuoitho.com)
Như v y, ho t

ng s d ng ngôn ng c a tr em ch u nh hư ng b i các ngôn t trong truy n tranh,

c bi t là các ngôn t mang tính ch t b o l c, thi u s trong sáng v ngôn ng . Không ch truy n tranh
mà các ngôn t trong các phim ho t hình, game b o l c… là nh ng lo i hình truy n thông tr ti p xúc
nhi u cũng nh hư ng không nh

n ho t

ng s d ng ngôn ng c a tr . V i ưu th âm thanh, hình nh

các ngôn t trong game b o l c, phim ho t hình còn in

m trong trí nh c a tr và khi n tr s d ng l i

r t d dàng trong ngôn t hàng ngày. i u này khi n văn hoá ng x , văn hoá giao ti p c a tr ch u nh ng
nh hư ng không t t, không nh ng th tr còn r t khó

có th có nh ng câu văn trong sáng, giàu ý