Xem mẫu

  1. Tμi liÖu ThÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t− PhÇn I. §¸nh gi¸ n¨ng lùc kh¸ch hμng vay vèn I.1. §¸nh gi¸ kh¸ch hμng vay vèn. 1. N¨ng lùc ph¸p lý. §Ó ®¸nh gi¸ n¨ng lùc ph¸p lý cña kh¸ch hμng vay vèn, ®iÒu quan träng lμ ph¶i biÕt ®−îc kh¸ch hμng thuéc lo¹i h×nh doanh nghiÖp nμo, thμnh phÇn kinh tÕ nμo, vμ nh÷ng luËt nμo sÏ ®iÒu chØnh viÖc thμnh lËp còng nh− ho¹t ®éng cña kh¸ch hμng. Do ®ã, cÇn c¨n cø vμo lo¹i h×nh doanh nghiÖp, ®èi chiÕu víi nh÷ng v¨n b¶n ph¸p qui (luËt, nghÞ ®Þnh, th«ng t−, quyÕt ®Þnh, vμ c¸c v¨n b¶n d−íi luËt kh¸c) ®iÒu chØnh tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp, ®Ó tõ ®ã ®¸nh gi¸ n¨ng lùc ph¸p lý cña kh¸ch hμng vay vèn. §Õn thêi ®iÓm hiÖn nay, ph¹m vi ®iÒu chØnh cña mét sè bé luËt liªn quan tíi ho¹t ®éng cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®−îc tãm t¾t nh− sau: - Ph¹m vi ®iÒu chØnh cña LuËt doanh nghiÖp: C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty hîp danh, doanh nghiÖp t− nh©n; doanh nghiÖp 100% vèn nhμ n−íc, doanh nghiÖp cña tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ x· héi khi ®−îc chuyÓn ®æi thμnh c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét hoÆc hai thμnh viªn trë lªn hoÆc c«ng ty cæ phÇn; - Ph¹m vi ®iÒu chØnh cña LuËt doanh nghiÖp nhμ n−íc: C«ng ty nhμ n−íc; ®èi víi doanh nghiÖp cã 100% vèn nhμ n−íc tæ chøc d−íi h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn nhμ n−íc, c«ng ty TNHH nhμ n−íc mét hoÆc hai thμnh viªn trë lªn, LuËt DNNN chØ quy ®Þnh vÒ thÈm quyÒn cña chñ së h÷u nhμ n−íc trong viÖc quyÕt ®Þnh thμnh lËp míi, tæ chøc l¹i, gi¶i thÓ vμ chuyÓn ®æi së h÷u c¸c doanh nghiÖp nμy víi t− c¸ch lμ chñ së h÷u vμ quy ®Þnh vÒ quan hÖ gi÷a chñ së h÷u nhμ n−íc víi ng−êi ®−îc uû quyÒn ®¹i diÖn phÇn vèn gãp cña nhμ n−íc vμ c«ng ty nhμ n−íc. ViÖc tæ chøc qu¶n lý ho¹t ®éng vμ thùc hiÖn c¸c thñ tôc thμnh lËp, ®¨ng ký kinh doanh, tæ chøc l¹i, gi¶i thÓ, chuyÓn ®æi së h÷u ®−îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña LuËt doanh nghiÖp; - Ph¹m vi ®iÒu chØnh LuËt ®Çu t− n−íc ngoμi t¹i ViÖt Nam: Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoμi d−íi c¸c h×nh thøc doanh nghiÖp liªn doanh, doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t− n−íc ngoμi, vμ hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh cã bªn n−íc ngoμi tham gia; 2. Mét sè ®iÓm cÇn l−u ý khi xem xÐt, ®¸nh gi¸ n¨ng lùc ph¸p lý cña kh¸ch hμng. Sù më réng cña kh¸i niÖm Doanh nghiÖp Nhμ n−íc: Nh»m t¹o tiÒn ®Ò vμ tiÕn tíi h×nh thμnh mét khung ph¸p lý thèng nhÊt, b×nh ®¼ng gi÷a c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp thuéc mäi thμnh phÇn kinh tÕ, LuËt Doanh nghiÖp Nhμ n−íc n¨m 2003 ®· më réng kh¸i niÖm doanh nghiÖp nhμ n−íc h¬n so víi Bé luËt DNNN ban hμnh n¨m 1995, theo ®ã cã 3 lo¹i doanh nghiÖp nhμ n−íc, cô thÓ nh− sau: - (1) DNNN cã 100% vèn nhμ n−íc, ho¹t ®éng theo LuËt DNNN míi (n¨m 2005) ®−îc gäi lμ C«ng ty nhμ n−íc (®Ó ph©n biÖt víi DNNN cã 100% vèn nhμ n−íc nh−ng ho¹t ®éng theo c¸c luËt kh¸c); tai-lieu-tham-dinh-du-an-dau-tu 1/6/2004 Trang 1/ 81
  2. - (2) C«ng ty cæ phÇn, c«ng ty TNHH mét hoÆc hai thμnh viªn trë lªn cã 100% vèn Nhμ n−íc, ho¹t ®éng theo LuËt Doanh nghiÖp; vμ - (3) C«ng ty cæ phÇn, c«ng ty TNHH hai thμnh viªn trë lªn cã cæ phÇn chi phèi hoÆc vèn gãp chi phèi cña nhμ n−íc, ho¹t ®éng theo LuËt doanh nghiÖp, LuËt ®Çu t− n−íc ngoμi t¹i ViÖt Nam. ChÝnh v× cã sù më réng kh¸i niÖm DNNN, nªn nÕu dïng chung mét kh¸i niÖm DNNN th× dÔ lÉn lén gi÷a 3 lo¹i DNNN nãi trªn, do vËy khi ®¸nh gi¸ n¨ng lùc ph¸p lý cña DNNN, cÇn ph¶i n½m v÷ng ®−îc DNNN ®ã thuéc lo¹i h×nh g×. MÆc dï kh¸i niÖm DNNN bao gåm c¶ 3 lo¹i doanh nghiÖp nªu trªn, nh−ng c¸c c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty TNHH (dï cã 100% vèn nhμ n−íc hay vèn nhμ n−íc chi phèi), vÉn ho¹t ®éng theo LuËt doanh nghiÖp hoÆc LuËt §Çu t− n−íc ngoμi t¹i ViÖt Nam, tõ viÖc thμnh lËp, tæ chøc l¹i, gi¶i thÓ, chuyÓn ®èi ë h÷u, tæ chøc qu¶n lý vμ ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty nμy. VÒ lo¹i h×nh DNNN thø (2) vμ thø (3) trªn ®©y, LuËt DNNN míi kh«ng can thiÖp, kh«ng qui ®Þnh chång chÐo víi LuËt Doanh nghiÖp hoÆc LuËt §Çu t− n−íc ngoμi t¹i ViÖt Nam, mμ chØ ®iÒu chØnh mèi quan hÖ gi÷a chñ së h÷u nhμ n−íc víi ng−êi ®¹i diÖn vèn nhμ n−íc t¹i c¸c c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty TNHH, mμ mèi quan hÖ nμy ch−a ®−îc ®iÒu chØnh ë c¸c luËt ®ã. §èi víi kh¸ch hμng lμ doanh nghiÖp h¹ch to¸n phô thuéc, tr¸ch nhiÖm tr¶ nî chÝnh vμ cuèi cïng vÉn lμ ph¸p nh©n cã ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc ®ã, nªn mäi giao dÞch víi ng©n hμng: Môc ®Ých vay vèn, møc vèn ®−îc phÐp vay, thêi gian vay vèn, thêi gian hoμn tr¶ nî vay, c¸c h×nh thøc b¶o ®¶m tiÒn vay, ... ®Òu ph¶i ®−îc ph¸p nh©n cña ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc ®ã cã ý kiÕn chÝnh thøc b»ng v¨n b¶n. §èi víi c«ng ty TNHH: §iÒu 42 LuËt doanh nghiÖp - C¸c hîp ®ång ph¶i ®−îc héi ®ång thμnh viªn chÊp thuËn qui ®Þnh râ: NÕu hîp ®ång ®−îc ký mμ ch−a ®−îc Héi ®ång thμnh viªn chÊp thuËn tr−íc (chËm nhÊt lμ 15 ngμy tr−íc khi ký), th× hîp ®ång ®ã v« hiÖu vμ ®−îc xö lý theo qui ®Þnh cña luËt ph¸p. Do ®ã, ®Ó tr¸nh r¬i vμo tr−êng hîp hîp ®ång v« hiÖu, c¸c hîp ®ång kinh tÕ, d©n sù, ... trong ®ã cã quan hÖ víi ng©n hμng nh− néi dung trong giÊy ®Ò nghÞ vay vèn do Gi¸m ®èc c«ng ty ký (møc vèn ®Ò nghÞ vay, môc ®Ých sö dông vèn vay, thêi h¹n vay tr¶, c¸c h×nh thøc b¶o ®¶m tiÒn vay, ...) ®Òu ph¶i ®−îc Héi ®ång thμnh viªn chÊp thuËn tr−íc b»ng v¨n b¶n. Kh¸ch hμng lμ c«ng ty cæ phÇn: Héi ®ång qu¶n trÞ lμ cÊp quyÕt ®Þnh c¸c néi dung nh−: ChiÕn l−îc ph¸t triÓn cña c«ng ty, ph−¬ng ¸n ®Çu t−, bæ nhiÖm vμ miÔn nhiÖm c¸c chøc danh gi¸m ®èc (tæng gi¸m ®èc) vμ c¸n bé qu¶n lý quan träng kh¸c cña c«ng ty. Kh¸ch hμng lμ t− nh©n: CÇn kiÓm tra mét sè néi dung chÝnh nh− n¨ng lùc hμnh vi d©n sù theo quy ®Þnh cña Bé LuËt d©n sù, hé khÈu th−êng tró, chøng minh th−, tuæi, ®Þa chØ c− tró, ... TÊt c¶ nh÷ng l−u ý nªu trªn ®Ó gióp c¸n bé ng©n hμng trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ n¨ng lùc ph¸p lý kh¸ch hμng. VÒ yªu cÇu ®¸nh gi¸, kÕt thóc néi dung nμy, c¸n bé ng©n hμng ph¶i nªu râ vμ ®¸nh gi¸ ®−îc: tai-lieu-tham-dinh-du-an-dau-tu 1/6/2004 Trang 2/ 81
  3. - Tªn kh¸ch hμng vay vèn; - QuyÕt ®Þnh thμnh lËp, cÊp ra quyÕt ®Þnh thμnh lËp, ngμnh nghÒ lÜnh vùc ho¹t ®éng. Ngμnh nghÒ lÜnh vùc ho¹t ®éng hiÖn t¹i cã phï hîp víi lÜnh vùc cña dù ¸n ®Çu t− mμ kh¸ch hμng ®Æt vÊn ®Ò vay vèn t¹i ng©n hμng hay kh«ng?; - Ng−êi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cña c«ng ty; - ChÕ ®é h¹ch to¸n: §éc lËp hay phô thuéc. Tõ ®ã kÕt luËn: Kh¸ch hμng cã ®ñ t− c¸ch ph¸p nh©n ®Ó x¸c lËp mèi quan hÖ tÝn dông víi ng©n hμng hay kh«ng? Tr−êng hîp ch−a ®ñ th× cÇn bæ sung nh÷ng v¨n b¶n ph¸p lý g×. 3. Ph©n tÝch t×nh h×nh sxkd, n¨ng lùc tμi chÝnh. 3.1. Khung ph©n tÝch. Môc tiªu: B¸o c¸o tμi chÝnh doanh nghiÖp lμ tμi liÖu ®−îc nhiÒu bªn quan t©m, gåm: b¶n th©n kh¸ch hμng, c¸c nhμ cung cÊp nguyªn vËt liÖu, c¸c tæ chøc tÝn dông, c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp, vμ c¸c nhμ ®Çu t−. §èi víi c¸c tæ chøc tÝn dông, thùc hiÖn néi dung nμy nh»m môc tiªu: - Gióp am hiÓu ®−îc thùc tr¹ng vμ t×nh h×nh tμi chÝnh cña kh¸ch hμng, x¸c ®Þnh xem ho¹t ®éng sxkd cña kh¸ch hμng ®ang diÔn ra nh− thÕ nμo? T¨ng tr−ëng/suy gi¶m, æn ®Þnh/kh«ng æn ®Þnh, thuËn lîi/khã kh¨n; ®−a ra nhËn ®Þnh dù b¸o trong t−¬ng lai vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng sxkd cña kh¸ch hμng; - Trªn c¬ së ®ã, ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thu nhËp b»ng tiÒn vμ kh¶ n¨ng tr¶ nî l©u dμi còng nh− kh¶ n¨ng tham gia vμo c¸c ph−¬ng ¸n sxkd míi. Tõ ®ã, tæ chøc tÝn dông cã thÓ ra quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vμ kÞp thêi khi cung cÊp c¸Êngnr phÈm ng©n hμng phôc vô ho¹t ®éng sxkd cña doanh nghiÖp. §Ó ®¹t ®−îc môc tiªu ph©n tÝch ®¸nh gi¸ nªu trªn, cÇn ph¶i dùa vμo c¸c tμi liÖu do kh¸ch hμng cung cÊp: B¸o c¸o tμi chÝnh (B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, b¸o c¸o lç l·i, b¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ, thuyÕt minh b¸o c¸o tμi chÝnh), b¸o c¸o kiÓm to¸n (nÕu cã), c¸c b¶ng kª chi tiÕt sè liÖu cña mét sè tμi kho¶n. Ngoμi ra, sè liÖu mμ c¸n bé ng©n hμng trùc tiÕp kiÓm tra vμ thu thËp ®−îc t¹i doanh nghiÖp còng rÊt quan träng. Th«ng th−êng, cã 5 bé c«ng cô/5 ph−¬ng ph¸p ®Ó thùc hiÖn ph©n tÝch b¸o c¸o tμi chÝnh doanh nghiÖp, cô thÓ gåm: - Ph©n tÝch so s¸nh (Comparative financial statement Analysis); - Ph©n tÝch c¬ cÊu (Common-size Analysis); - Ph©n tÝch chØ sè (Ratio analysis); - Ph©n tÝch dßng tiÒn (Cash Flow Analysis); vμ - Ph©n tÝch qua ph−¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ (Valuation). D−íi ®©y sÏ ®Ò cËp tíi nh÷ng néi dung cô thÓ cña 5 c«ng cô/ph−¬ng ph¸p nªu trªn th−êng ®−îc dïng ®Ó ph©n tÝch mét b¸o c¸o tμi chÝnh doanh nghiÖp. a. Ph©n tÝch so s¸nh (Comparative financial analysis): Sö dông b¸o c¸o tμi chÝnh cña nhiÒu n¨m liªn tiÕp ®Ó so s¸nh sù thay ®æi cña c¸c tμi kho¶n, cña c¸c chØ tiªu, qua tai-lieu-tham-dinh-du-an-dau-tu 1/6/2004 Trang 3/ 81
  4. ®ã ®¸nh gi¸ ®−îc khuynh h−íng/xu h−íng cña kh¸ch hμng qua c¸c n¨m. ChÝnh v× vËy, ph−¬ng ph¸p nμy cã hai kü thuËt c¬ b¶n, lμ: Ph©n tÝch sù thay ®æi n¨m nμy qua n¨m kh¸c (Year - to - Year Analysis) vμ ph©n tÝch xu h−íng c¸c chØ sè (Index-Number Trend Analysis). Ph©n tÝch sù thay ®æi qua c¸c n¨m th−êng ®−îc thùc hiÖn trong thêi gian 2 ®Õn 3 n¨m, cho biÕt sù thay ®æi c¶ vÒ sè tuyÖt ®èi vμ sè t−¬ng ®èi cña c¸c chØ tiªu trong b¸o c¸o tμi chÝnh qua c¸c n¨m. Ph©n tÝch xu h−íng th−êng ®−îc sö dông nhiÒu trong ph©n tÝch dμi h¹n, trªn 3 n¨m; ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch nμy cho biÕt chiÒu h−íng, tèc ®é vμ sù thay ®æi cña xu h−íng so víi n¨m gèc nμo ®ã. V× vËy, ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch nμy ®ßi hái ph¶i lùa chän ®−îc mét n¨m lμm n¨m gèc, sè liÖu c¸c n¨m sau ®−îc so s¸nh ®¸nh gi¸ trªn c¬ së sè liÖu n¨m ®−îc lùa chän lμm n¨m gèc. Bªn c¹nh viÖc so s¸nh, ®¸nh gi¸ biÕn ®éng vμ chØ ra xu h−íng biÕn ®éng cña cïng mét chØ tiªu qua c¸c n¨m, cßn cã thÓ so s¸nh xu h−íng biÕn ®éng cña c¸c kho¶n môc/chØ tiªu cã liªn quan. Ch¼ng h¹n, c¸c kho¶n ph¶i thu t¨ng 15%, trong khi ®ã doanh sè b¸n chØ t¨ng 5% hoÆc doanh sè b¸n t¨ng 10% nh−ng chi phÝ vËn chuyÓn l¹i t¨ng 20%. Trong c¶ hai tr−êng hîp nμy, c¸n bé ng©n hμng ph¶i tiÕp tôc t×m hiÓu nguyªn nh©n phÝa sau cña sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c chØ tiªu cã liªn quan nμy. Víi ®Æc ®iÓm ph©n tÝch sù thay ®æi n¨m nμy quan n¨m kh¸c cña tõng kho¶n môc, ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch nμy, trong nhiÒu tr−êng hîp, cßn ®−îc gäi lμ Ph©n tÝch theo chiÒu ngang (Horizantal Analysis). b. Ph©n tÝch c¬ cÊu (Common-size Analysis): TÝnh to¸n ®−îc tû träng cña c¸c kho¶n môc/tμi kho¶n chi tiÕt trong viÖc h×nh thμnh nªn nh÷ng kho¶n môc chÝnh cña b¸o c¸o tμi chÝnh còng rÊt h÷u Ých trong ph©n tÝch tμi chÝnh doanh nghiÖp. Ch¼ng h¹n, khi ph©n tÝch b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, th«ng th−êng gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña tæng tμi s¶n (hay tæng nguån vèn) ®−îc chuyÓn qua vμ tÝnh b»ng gi¸ trÞ t−¬ng ®èi lμ 100%, sau ®ã c¸c tμi kho¶n thuéc nhãm tμi s¶n (hay nguån vèn) sÏ ®−îc tÝnh to¸n theo tû lÖ phÇn tr¨m t−¬ng øng so víi gi¸ trÞ cña tæng tμi s¶n (hay nguån vèn). Trong ph©n tÝch b¸o c¸o thu nhËp, doanh sè b¸n/doanh thu th−êng ®−îc chuyÓn ®æi thμnh sè t−¬ng ®èi 100%, c¸c sè liÖu cßn l¹i trong b¸o c¸o thu nhËp (gi¸ vèn hμng b¸n, chi phÝ ho¹t ®éng, ...) ®−îc biÓu diÔn d−íi d¹ng phÇn tr¨m cña doanh thu; nh− vËy, tæng c¸c kho¶n môc trong b¸o c¸o thu nhËp sÏ lμ 100%. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch nμy, trong nhiÒu tr−êng hîp, cßn ®−îc gäi lμ Ph©n tÝch theo chiÒu däc (Vertical Analysis). c. Ph©n tÝch chØ sè (Ratio Analysis): §©y lμ mét trong nh÷ng ph−¬ng ph¸p phæ biÕn vμ ®−îc sö dông kh¸ réng r·i trong ph©n tÝch tμi chÝnh. Tuy nhiªn, viÖc tÝnh to¸n c¸c chØ sè ®¬n thuÇn chØ lμ thao t¸c tÝnh to¸n vÒ sè häc, hiÓu ®−îc ý nghÜa cña tõng chØ sè sau khi tÝnh to¸n ra míi lμ ®iÒu quan träng. §Ó hiÓu ®−îc ý nghÜa mét c¸ch ®Çy ®ñ, ý nghÜa kinh tÕ vμ mèi t−¬ng quan gi÷a c¸c chØ sè víi nhau ph¶i ®−îc ®Ò cËp tíi mét c¸ch ®Çy ®ñ. Ch¼ng h¹n, cã mét sù quan hÖ trùc tiÕp vμ quan träng gi÷a gi¸ b¸n vμ chi phÝ, theo ®ã chØ sè gi¸ vèn hμng b¸n trªn doanh thu lμ rÊt quan träng. Ng−îc l¹i, kh«ng cã mèi quan hÖ râ rμng gi÷a chi phÝ vËn chuyÓn vμ chøng kho¸n kh¶ m¹i. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch chØ sè, cã hai néi dung quan träng cÇn ®−îc chó ý, ®ã lμ: (1) Nh÷ng nh©n tè ¶nh h−ëng tíi c¸c chØ sè, ngoμi nh÷ng ho¹t ®éng bªn trong sÏ ¶nh h−ëng tíi c¸c chØ sè tμi chÝnh cña c«ng ty, c¸n tai-lieu-tham-dinh-du-an-dau-tu 1/6/2004 Trang 4/ 81
  5. bé ph©n tÝch ph¶i chó ý tíi c¸c sù kiÖn kinh tÕ, c¸c yÕu tè ngμnh, chÝnh s¸ch qu¶n lý, vμ ph−¬ng ph¸p h¹ch to¸n. VÝ dô, khi hμng tån kho ®−îc h¹ch to¸n theo ph−¬ng ph¸p LIFO vμ gi¸ ®Çu vμo t¨ng lªn, chØ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn thêi sÏ bÞ ®¸nh gi¸ thÊp v× LIFO ®· ®¸nh gi¸ thÊp gi¸ trÞ hμng tån kho; vμ (2) Kh¶ n¨ng ph©n tÝch vμ hiÓu ®−îc ý nghÜa c¸c chØ sè. C¸c chØ sè ph¶i ®−îc hiÓu mét c¸ch cÈn träng bëi v× mét chØ sè th−êng ®−îc x¸c ®Þnh qua mét ph©n sè gåm cã tö sè vμ mÉu sè, nh÷ng yÕu tè ¶nh h−ëng tíi tö sè cã thÓ cã t−¬ng quan víi c¸c yÕu tè kh¸c ¶nh h−ëng tíi mÉu sè. Ch¼ng h¹n, mét c«ng ty cã thÓ c¶i thiÖn ®−îc chØ tiªu chi phÝ ho¹t ®éng trªn doanh thu b»ng c¸ch gi¶m nh÷ng chi phÝ khuyÕn khÝch b¸n hμng (vÝ dô nh− chi phÝ nghiªn cøu vμ ph¸t triÓn R & D). Tuy nhiªn, c¾t gi¶m nh÷ng lo¹i chi phÝ nμy sÏ dÉn tíi viÖc gi¶m doanh sè trong dμi h¹n hoÆc thÞ phÇn. VËy, cã vÎ nh− viÖc c¶i thiÖn ®−îc chØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng sinh lêi trong ng¾n h¹n l¹i cã thÓ dÉn tíi ¶nh h−ëng ®Õn triÓn väng cña c«ng ty trong t−¬ng lai. Trong hÖ thèng c¸c chØ sè ®¸nh gi¸ tμi chÝnh doanh nghiÖp, nhiÒu chØ sè cã sù thay ®æi quan träng t−¬ng tù nh− c¸c chØ sè kh¸c. Do vËy, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i tÝnh to¸n tÊt c¶ c¸c chØ sè cã thÓ tÝnh to¸n ®−îc ®Ó ph©n tÝch cïng mét vÊn ®Ò. C¸c chØ sè, còng nh− nhiÒu kü thuËt ph©n tÝch tμi chÝnh kh¸c, kh«ng thÓ thÝch øng mét c¸ch ®éc lËp; thay vμo ®ã, sÏ lμ cã ý nghÜa h¬n nÕu chóng ®−îc so s¸nh víi: (a) chØ sè cña nh÷ng thêi ®o¹n tr−íc ®ã, (b) nh÷ng tiªu chuÈn ®Þnh tr−íc, vμ (c) chØ sè cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh. Cuèi cïng, sù thay ®æi cña mét chØ sè qua thêi gian còng t−¬ng tù quan träng nh− xu h−íng cña chóng. Cã 6 nhãm chØ tiªu chÝnh trong ph©n tÝch tμi chÝnh doanh nghiÖp, cô thÓ lμ: - C¸c chØ tiªu vÒ thanh kho¶n (Liquidity ratios): §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c nghÜa vô nî ng¾n h¹n; - C¸c chØ tiªu vÒ cÊu tróc vèn vμ ®ßn bÈy tμi chÝnh (Capital structure and financial leverage ratios): §o l−êng c¬ cÊu nî so víi vèn chñ së h÷u vμ tæng qui m« nguån vèn ho¹t ®éng; - Tû sè trang tr¶i l·i vay (Coverage ratios): §o l−êng kh¶ n¨ng cña kh¸ch hμng trong viÖc tr¶ l·i vay ®Õn h¹n; - C¸c chØ tiªu vÒ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng (Operating performance): §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông tμi s¶n cña kh¸ch hμng; - C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng sinh lîi (Profitability ratios): §o l−êng mèi quan hÖ gi÷a lîi nhuËn so víi doanh thu, hoÆc gi¸ trÞ ®Çu t−; - C¸c chØ sè vÒ t¨ng tr−ëng (Growth ratios): §o l−êng møc ®é, xu h−íng thay ®æi cña c¸c chØ tiªu tμi chÝnh doanh nghiÖp. Tuú theo tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp, môc tiªu ph©n tÝch, vμ t×nh h×nh thùc tÕ cña kh¸ch hμng ®Ó x¸c ®Þnh nhãm chØ tiªu còng nh− nh÷ng chØ tiªu cô thÓ cÇn tËp trung tÝnh to¸n vμ ph©n tÝch. D−íi ®©y lμ b¶ng tæng hîp c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tμi chÝnh doanh nghiÖp theo, ph©n chia theo 6 nhãm chØ tiªu ®· nªu trªn tai-lieu-tham-dinh-du-an-dau-tu 1/6/2004 Trang 5/ 81
  6. TT ChØ sè C«ng thøc tÝnh §¬n vÞ I Kh¶ n¨ng thanh kho¶n Kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn Tμi s¶ n l−u ® éng 1 CR = LÇn thêi (Current ratio) Nî ng¾n h¹n Kh¶ n¨ng thanh to¸n Tμi s¶ n l−u ® éng - Hμng tån kho 2 QR = LÇn nhanh (Quick Ratio) Nî ng¾n h¹n Cấu tróc vèn vμ ®ßn II bÈy tμi chÝnh Tû sè nî so víi vèn Tæng nî 3 Tû sè nî so víi vèn = LÇn (Total Debt to Equity) Vèn chñ së h ÷ u Tû sè nî dμi h¹n so víi Tæng nî dμi h¹n Tû sè nî dμi h¹n so víi vèn = 4 vèn (Long-term debt to Vèn chñ së h ÷ u LÇn Equity) Tû sè nî so víi tæng tμi Tæng nî 5 s¶n (Debt to Total Assets) Tû sè nî so víi TTS = LÇn Tæng tμi s¶ n Tû sè trang tr¶i l·i vay EBIT 6 Tû sè trang tr¶ i l·i vay = LÇn (Coverage ratios) Chi phÝ l·i vay Nhãm chØ sè ®¸nh gi¸ IV hiÖu qu¶ ho¹t ®éng Vßng quay kho¶n ph¶i Doanh thu b¸n chÞu rßng trong n¨m 7 RT = Vßng/n thu (Receivable turnover) GTTB c¸c kho¶ n ph¶ i thu Kú thu tiÒn b×nh qu©n Sè ngμy trong n¨m 8 ACP = Ngμy (ACP) Vßng quay kho¶ n ph¶ i thu Vßng quay kho¶n ph¶i Doanh sè mua chÞu hμng n¨m 9 PT = Vßng/n tr¶ (Payable Turnover) GTTB kho¶ n ph¶ i tr¶ Kú tr¶ tiÒn b×nh qu©n Sè ngμy trong n¨m 10 APP = Ngμy (APP) Vßng quay kho¶ n ph¶ i tr¶ Vßng quay hμng tån kho Gi¸ vèn hμng b¸n 11 IT = Vßng/n (Inventory turnover) GTTB hμng tån kho Thêi gian thùc hiÖn 1 Sè ngμy trong n¨m 12 DSI = Ngμy vßng quay hμng T/kho Vßng quay hμng tån kho Vßng quay tæng tμi s¶n Doanh thu 13 TAT = LÇn (TAT) GTTB Tæng tμi s¶ n Vßng quay vèn l−u ®éng Doanh thu 14 WCT = Vßng/n (WCT) Vèn l−u ® éng b × nh qu© n Nhãm chØ sè vÒ kh¶ V n¨ng sinh lîi tai-lieu-tham-dinh-du-an-dau-tu 1/6/2004 Trang 6/ 81
  7. L·I gép so víi doanh thu Doanh thu rßng - Gi¸ vèn hμng b¸n 15 GPM = % (Gross profit margin) Doanh thu rßng L·I rßng so víi doanh thu Lîi nhuËn rßng 16 NPM = % (Net profit margin) Doanh thu rßng Tû suÊt sinh lêi tæng tμi Lîi nhuËn rßng 17 ROA = % s¶n (ROA) GTTB tæng tμi s¶ n Tû suÊt sinh lêi vèn chñ Lîi nhuËn rßng 18 ROE = % së h÷u (ROE) Vèn chñ së h ÷ u b × nh qu© n Riªng ®èi víi kh¸ch hμng lμ nh÷ng c«ng ty cæ phÇn, ®Æc biÖt lμ nh÷ng c«ng ty cæ phÇn ®· niªm yÕt cæ phiÕu trªn thÞ tr−êng chøng kho¸n, bªn c¹nh nh÷ng chØ tiªu nªu trªn, cã thªm mét nhãm chØ tiªu ®Æc thï ®èi víi lo¹i doanh nghiÖp nμy, gåm: (EBIT - I) * (1 - t) - PD - Lîi nhuËn trªn cæ phÇn (Earnings per share): EPS = , NS trong ®ã: I - l·i suÊt vay vèn hμng n¨m ph¶i tr¶; t - thuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp; PD - cæ tøc hμng n¨m ph¶i tr¶ cho cæ phiÕu −u ®·i; NS - sè l−îng cæ phiÕu th−êng ®ang l−u hμnh trªn thÞ tr−êng; - ThÞ gi¸ so víi lîi nhuËn trªn cæ phÇn (Price - to - Earnings), ®−îc x¸c ®Þnh ThÞ gi¸ cæ phiÕu theo c«ng thøc: Price - to - Earnings = ; EPS ThÞ gi¸ cæ phiÕu - ThÞ gi¸ so víi gi¸ trÞ sæ s¸ch Price - to - book = ; Gi¸ trÞ sæ s¸ch cña cæ phiÕu Cæ tøc thùc tÕ ®· nhËn ® −îc - Tû lÖ chi tr¶ cæ tøc Divident Payout rate = ; EPS Cæ tøc thùc tÕ nhËn ® −îc - Tû suÊt lîi tøc cæ phÇn Divident yield = ; ThÞ gi¸ cæ phiÕu d. Ph©n tÝch dßng tiÒn (Cash Flow Analysis): Chñ yÕu ®−îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ nguån vμ viÖc sö dông nguån vèn tμi trî, ®−îc thùc hiÖn chñ yÕu dùa vμo b¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ. KÕt hîp víi b¸o c¸o lç l·i, b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ®Ó ph©n tÝch chi tiÕt h¬n t×nh h×nh doanh nghiÖp. VËy, t¹i sao cÇn ph¶i ph©n tÝch b¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ? B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n thÓ hiÖn bøc tranh tμi chÝnh t¹i mét thêi ®iÓm, b¸o c¸o thu nhËp vμ b¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ cho thÊy hiÖu qu¶ kinh doanh qua mét thêi kú. B¸o c¸o thu nhËp vμ b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n th−êng ®−îc lËp theo nguyªn lý kÕ to¸n thùc tÕ ph¸t sinh (accrual accounting), do ®ã doanh thu vμ chi phÝ ®−îc ph¶n ¸nh trong b¸o c¸o thu nhËp kh«ng t−¬ng øng víi sè tiÒn mμ doanh nghiÖp thùc sù thu vμo ®−îc vμ ph¶i thùc chi ra trong kú. ViÖc kh¸c nhau nμy do hai nguyªn nh©n chÝnh: - Sù kh¸c nhau gi÷a lîi nhuËn rßng vμ ng©n l−u rßng ho¹t ®éng kinh doanh: B¸o c¸o thu nhËp vμ B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n th−êng ®−îc lËp theo nguyªn t¾c kÕ to¸n theo thùc tÕ ph¸t sinh. KÕ to¸n theo thùc tÕ ph¸t sinh th−êng ghi tai-lieu-tham-dinh-du-an-dau-tu 1/6/2004 Trang 7/ 81
  8. nhËn doanh thu khi c«ng ty b¸n hμng ho¸ hay cung øng dÞch vô, chi phÝ ®· sö dông ®Ó gióp t¹o ra doanh thu mμ c«ng ty ghi nhËn. Do ®ã, thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu kh«ng lu«n lu«n t−¬ng øng víi thêi ®iÓm thu tiÒn tõ kh¸ch hμng. T−¬ng tù, thêi ®iÓm ghi nhËn chi phÝ kh«ng nhÊt thiÕt lμ lóc thùc tÕ thanh to¸n cho ng−êi cung cÊp, l−¬ng nh©n viªn hoÆc nh÷ng chñ nî kh¸c. Nguyªn t¾c kÕ to¸n nμy tËp trung ghi nhËn viÖc doanh nghiÖp sö dông tμi s¶n ®Ó t¹o ra lîi nhuËn, kh«ng quan t©m ®Õn thùc tÕ thu tiÒn vμ chi tiÒn nh− thÕ nμo. §iÒu nμy lý gi¶i t¹i sao mét doanh nghiÖp h¹ch to¸n vÉn cã l·i, nh−ng thùc tÕ l¹i ®ang ®øng tr−íc kh¶ n¨ng thiÕu hôt tiÒn mÆt vμ kh¶ n¨ng thanh kho¶n kh«ng ®¶m b¶o; - C¸c ho¹t ®éng ®Çu t− vμ ho¹t ®éng tμi chÝnh ®Òu cã thÓ t¹o tiÒn vμ sö dông tiÒn: Bªn c¹nh ho¹t ®éng kinh doanh chÝnh, doanh nghiÖp cã thÓ cã nh÷ng nguån thu, chi tiÒn kh«ng liªn quan trùc tiÕp tíi ho¹t ®éng kinh doanh chÝnh. VÝ dô, thu do ph¸t hμnh chøng kho¸n, chi thanh to¸n tiÒn cho nh÷ng ho¹t ®éng liªn quan ®Õn ph¸t hμnh chøng kho¸n hoÆc chi tr¶ cæ tøc. Doanh nghiÖp còng cã thÓ mua nh÷ng thiÕt bÞ kh«ng cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh trong kú b¸o c¸o. Nh− vËy, vai trß cña b¸o c¸o ng©n l−u, khi ®−îc sö dông trong ph©n tÝch tμi chÝnh doanh nghiÖp, cã thÓ ®−îc tãm t¾t nh− sau: - Gi¶i thÝch sù thay ®æi trong sè d− tiÒn mÆt cña doanh nghiÖp trong kú kinh doanh. ë Môc 2.2 d−íi ®©y, chóng ta sÏ thÊy râ h¬n mèi quan hÖ nμy, sè d− tiÒn mÆt trong b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n (TK 111) còng chÝnh lμ sè d− tiÒn mÆt cuèi kú (chØ tiªu cuèi cïng) trong b¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ; - B¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ, cïng víi b¸o c¸o thu nhËp, gi¶i thÝch nguyªn nh©n thay ®æi c¸c kho¶n môc trªn b¶ng c©n ®èi; - ChØ ra mèi quan hÖ gi÷a lîi nhuËn vμ ng©n l−u rßng, sù thay ®æi rßng trong tμi s¶n cè ®Þnh. B¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ tr×nh bÇy dßng ng©n l−u trong kú ®−îc ph©n chia thμnh 3 ho¹t ®éng: Ho¹t ®éng kinh doanh, ho¹t ®éng ®Çu t− vμ ho¹t ®éng tμi chÝnh. Dßng ng©n l−u tõ ho¹t ®éng ®Çu t− vμ ho¹t ®éng tμi chÝnh ®Òu ®−îc lËp theo ph−¬ng ph¸p trùc tiÕp, cßn dßng ng©n l−u cña ho¹t ®éng kinh doanh cã thÓ ®−îc lËp theo ph−¬ng ph¸p trùc tiÕp, hoÆc gi¸n tiÕp, nh−ng ®Òu cho kÕt qu¶ nh− nhau. - Ph−¬ng ph¸p trùc tiÕp: B¾t ®Çu tõ tiÒn thu b¸n hμng, thu tõ c¸c kho¶n ph¶i thu vμ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ cã thu chi, tiÒn thùc tÕ thuéc ho¹t ®éng kinh doanh, ®Ó ®Õn dßng ng©n l−u rßng; - Ph−¬ng ph¸p gi¸n tiÕp: B¾t ®Çu tõ l·i rßng - chØ tiªu cuèi cïng trong b¸o c¸o lç l·i, ®iÒu chØnh c¸c kho¶n thu chi kh«ng b»ng tiÒn mÆt nh− khÊu hao, dù phßng, chªnh lÖch tû gi¸, c¸c kho¶n l·i lç tõ ho¹t ®éng ®Çu t− vμ ho¹t ®éng tμi chÝnh; ®iÒu chØnh thay ®æi cña tμi s¶n l−u ®éng, dùa trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, ®Ó ®i ®Õn dßng ng©n l−u rßng. tai-lieu-tham-dinh-du-an-dau-tu 1/6/2004 Trang 8/ 81
  9. C¶ hai ph−¬ng ph¸p nμy ®Òu cã nh÷ng thÕ m¹nh riªng xuÊt ph¸t tõ c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau. Víi ph−¬ng ph¸p trùc tiÕp, chØ ra ®−îc dßng thu, dßng chi mét c¸ch râ rμng h¬n cho c¸c nhμ ®Çu t−. Víi ph−¬ng ph¸p gi¸n tiÕp, chØ ra ®−îc chÊt l−îng cña lîi nhuËn vμ nh÷ng nguyªn nh©n ¶nh h−ëng ®Õn dßng ng©n l−u rßng tõ ho¹t ®éng kinh doanh mét c¸ch râ rμng h¬n. Nh− vËy, hiÓu ®−îc nguyªn t¾c lËp b¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ, mèi quan hÖ gi÷a b¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ víi c¸c b¸o c¸o kh¸c trong b¸o c¸o tμi chÝnh, sÏ lμ mét c«ng cô h÷u Ých trong viÖc: KiÓm tra sù hîp lý vμ gi¶i thÝch ®−îc sù thay ®æi trong mét sè kho¶n môc ë b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n (tμi s¶n, vèn chñ së h÷u, tiÒn mÆt, ...); ®ång thêi thÊy ®−îc chÊt l−îng doanh thu, lîi nhuËn vμ møc ®é kh¸c biÖt gi÷a doanh thu, lîi nhuËn vμ dßng thùc thu/thùc chi cña doanh nghiÖp. e. Ph−¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ (Valuation): Ph−¬ng ph¸p nμy dïng ®Ó −íc l−îng gi¸ trÞ thùc cña c«ng ty hay cæ phiÕu cña c«ng ty ®ang l−u hμnh trªn thÞ tr−êng. Nguyªn t¾c cña ph−¬ng ph¸p nμy dùa trªn kh¸i niÖm gi¸ trÞ theo thêi gian cña tiÒn vμ lý thuyÕt gi¸ trÞ hiÖn t¹i. VÒ b¶n chÊt, lμ dïng ph−¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ dßng tiÒn DCF (Discount Cash Flow) ®Ó ®−a c¸c kho¶n thu nhËp kú väng vÒ hiÖn t¹i ë mét suÊt chiÕt khÊu hîp lý. Do ®ã, cã thÓ tiÕn hμnh ®Þnh gi¸: Nî, Vèn chñ së h÷u, trong ®ã ®Þnh gi¸ vèn chñ së h÷u cã phÇn phøc t¹p h¬n khi c¸c kho¶n thu nhËp kú väng trong t−¬ng lai ph¶i −íc ®o¸n, trong khi ®èi víi ®Þnh gi¸ c¸c kho¶n nî th× møc tr¶ l·i vay vμ gèc ®· thèng nhÊt trong hîp ®ång vay vèn chÝnh lμ nh÷ng kho¶n thu kú väng trong t−¬ng lai. VÝ dô, doanh nghiÖp huy ®éng vèn b»ng c«ng cô tr¸i phiÕu, gi¸ trÞ tr¸i phiÕu ë thêi ®iÓm t, ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: I t +1 I I I F Bt = 1 + t +2 2 + t +3 3 + ... + t + n n + (1 + r ) (1 + r ) (1 + r ) (1 + r ) (1 + r ) n trong ®ã: It+n lμ l·i ph¶i tr¶ ë thêi ®iÓm (t+n), r lμ l·i suÊt ë thêi ®iÓm hiÖn t¹i ®ang tiÕn hμnh ®Þnh gi¸ tr¸i phiÕu, F lμ mÖnh gi¸ tr¸i phiÕu. Ph−¬ng ph¸p nμy ®−îc giíi thiÖu ®Ó nh»m ®¶m b¶o x©y dùng ®ñ mét khung ph©n tÝch chuÈn. Tuy nhiªn, khi thÞ tr−êng tμi chÝnh ch−a ph¸t triÓn m¹nh, chñ yÕu vÉn lμ thÞ tr−êng tiÒn tÖ gi÷a vai trß chÝnh, c¸c doanh nghiÖp kh«ng cã nhiÒu sù lùa chän trong h×nh thøc huy ®éng vèn, viÖc ¸p dông ph−¬ng ph¸p nμy lμ ch−a thËt sù phï hîp nªn kh¶ n¨ng ¸p dông lμ kh«ng nhiÒu. 2.2. TÝnh to¸n c¸c chØ tiªu tμi chÝnh doanh nghiÖp - mét tr−êng hîp cô thÓ. §Ó minh ho¹ cho néi dung lý thuyÕt ®· tr×nh bÇy ë Môc 2.1, trªn c¬ së b¸o c¸o tμi chÝnh cña C«ng ty AMC, phÇn nμy sÏ giíi thiÖu c¸ch thøc thùc hiÖn ph©n tÝch tμi chÝnh doanh nghiÖp theo 4 c«ng cô ph©n tÝch ®Çu tiªn: Ph©n tÝch so s¸nh, ph©n tÝch c¬ cÊu, ph©n tÝch chØ sè vμ ph©n tÝch dßng tiÒn (§¬n vÞ tÝnh trong b¸o c¸o tμi chÝnh lμ TriÖu USD). a. Ph©n tÝch so s¸nh, xu h−íng. Ch¼ng h¹n thùc hiÖn ph©n tÝch b¸o c¸o thu nhËp, trªn c¬ së thu nhËp 2000 vμ 2001, tÝnh to¸n sù thay ®æi (sè tuyÖt ®èi vμ sè t−¬ng ®èi) cña c¸c chØ tiªu trong b¸o c¸o thu nhËp. Trªn c¬ së thay ®æi cña nh÷ng chØ tiªu trong b¸o c¸o thu nhËp, sÏ cho biÕt møc ®é t−¬ng quan cña sù thay ®æi gi÷a c¸c chØ tiªu víi nhau, chØ tiªu nμo thay ®æi vμ tai-lieu-tham-dinh-du-an-dau-tu 1/6/2004 Trang 9/ 81
  10. møc ®é thay ®æi Ýt/nhiÒu, chØ tiªu nμo kh«ng thay ®æi. §èi víi C«ng ty AMC, doanh thu n¨m 2001 gi¶m so víi n¨m 2000 lμ 760 triÖu USD, t−¬ng ®−¬ng 5,4%, gi¸ vèn hμng b¸n kh«ng gi¶m mμ l¹i t¨ng 3,5%; trong n¨m nμy l·i gép gi¶m ë møc 18,8% lín h¬n nhiÒu so víi møc gi¶m doanh thu. H¬n n÷a, mÆc dï doanh thu gi¶m, nh−ng chi phÝ b¸n hμng, chi phÝ hμnh chÝnh, chi phÝ chung l¹i t¨ng 4,3%. Sù t¨ng lªn cña chi phÝ b¸n hμng vμ chi phÝ hμnh chÝnh, céng víi chi phÝ kh¸c, ®· lμm cho lîi nhuËn tr−íc thuÕ vμ l·i gi¶m 84,4%. Còng cÇn chó ý ®Õn mét phÇn cña biÖn ph¸p c¾t gi¶m chi phÝ ho¹t ®éng, ®ã lμ c¾t gi¶m chi phÝ nghiªn cøu & ph¸t triÓn (R & D) 0,6%, tuy nhiªn viÖc nμy th−êng Ýt khi ®−îc nh×n nhËn lμ mét dÊu hiÖu tèt cho ho¹t ®éng cña c«ng ty trong t−¬ng lai. BiÓu 1: Ph©n tÝch so s¸nh B¸o c¸o thu nhËp C«ng ty AMC Thay ®æi Thay ®æi ChØ tiªu 2001 2000 (triÖu (%) Doanh thu 13,234 13,994 (760) -5.43% Gi¸ vèn hμng b¸n (COGS) 8,670 8,375 295 3.52% L·i gép 4,564 5,619 (1,055) -18.78% Chi phÝ ho¹t ®éng - B¸n hμng, chi phÝ hμnh chÝnh, ... 2,781 2,665 116 4.35% - Nghiªn cøu & ph¸t triÓn (R&D) 779 784 (5) -0.64% - Chi phÝ kh¸c 659 (44) 703 - Lîi nhuËn tr−íc thuÕ vμ l·i 345 2,214 (1,869) -84.42% - Tr¶ l·i vay 237 82 155 189.02% Lîi nhuËn tr−íc thuÕ vμ l·i 108 2,132 (2,024) -94.93% - ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp 32 725 (693) -95.59% Lîi nhuËn sau thuÕ 76 1,407 (1,331) -94.60% Ph©n tÝch xu h−íng (Index - number Trend analysis): Lùa chän nh÷ng sè liÖu/chØ tiªu cã liªn quan chÆt chÏ víi nhau ®Ó h×nh thμnh bé sè liÖu ph©n tÝch. Qu¸ tr×nh ph©n tÝch, lùa chän n¨m gèc, sau ®ã ®iÒu chØnh sè liÖu cña c¸c n¨m cßn l¹i theo sè liÖu n¨m gèc, vÏ nªn ®−êng diÔn biÕn xu h−íng. Tuú tÝnh chÊt cña tõng chØ tiªu, møc ®é liªn quan chÆt/kh«ng chÆt gi÷a c¸c chØ tiªu víi nhau vμ thùc tÕ ®−êng xu h−íng ®−îc vÏ nªn, ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸. Ch¼ng h¹n, trong b¸o c¸o thu nhËp cña C«ng ty AMC, lùa chän chØ tiªu doanh thu vμ chi phÝ ho¹t ®éng ®Ó ph©n tÝch, n¨m 1997 ®−îc chän lμm n¨m gèc. tai-lieu-tham-dinh-du-an-dau-tu 1/6/2004 Trang 10/ 81
  11. Ph©n tÝch xu h−íng (n¨m gèc 1997) ChØ sè Doanh thu Chi phÝ ho¹t ®éng 1.05 1.00 0.98 0.98 0.95 0.94 0.92 0.91 0.90 0.86 0.85 0.80 0.79 0.75 0.73 0.70 1997 1998 1999 2000 2001 2002 N¨m ho¹t ®éng §å thÞ 1: KÕt qu¶ ph©n tÝch xu h−íng doanh thu, chi phÝ. S¬ ®å 1: Sè liÖu tæng hîp vμ mèi liªn hÖ gi÷a mét sè chØ tiªu trong b¸o c¸o tμi chÝnh C«ng ty AMC, ®−îc dïng ®Ó thùc hiÖn nh÷ng ph©n tÝch ®−îc tr×nh bÇy trong Môc 2.2 tai-lieu-tham-dinh-du-an-dau-tu 1/6/2004 Trang 11/ 81
  12. B¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ ®Õn 31.12.2001 Dßng tiÒn h/®éng K/doanh 2,065 B¶ng c©n ®èi Dßng tiÒn h/®éng §Çu t− (1,047) ®Õn 31.12.2000 Dßng tiÒn h/®éng T/chÝnh (808) B¶ng c©n ®èi Tμi s¶n Thay ®æi tû gi¸ (8) ®Õn 31.12.2001 Tμi s¶n l−u ®éng 5,500 Thay ®æi tiÒn mÆt trong kú 202 Tμi s¶n - TiÒn 242 Sè d− tiÒn mÆt ®Çu kú 242 Tμi s¶n l−u ®éng 4,679 - C¸c kho¶n ph¶i thu 2,658 Sè d− tiÒn mÆt cuèi kú 444 - TiÒn 444 - Hμng tån kho 1,720 - C¸c kho¶n ph¶i thu 2,338 - TSL§ kh¸c 881 B¸o c¸o lç l·i ®Õn 31.12.2001 - Hμng tån kho 1,136 Tμi s¶n cè ®Þnh 8,712 Doanh thu 13,234 - TSL§ kh¸c 762 - Nhμ x−ëng, thiÕt bÞ 5,912 Tæng chi phÝ (13,158) Tμi s¶n cè ®Þnh 8,683 - TSC§ kh¸c 2,800 Lîi nhuËn tõ SXKD 76 - Nhμ x−ëng, thiÕt bÞ 5,669 Tæng tμi s¶n 14,212 Thu nhËp tõ h/®éng kh¸c (115) - TSC§ kh¸c 3,013 Lç/l·i cuèi kú (39) Tæng tμi s¶n 13,362 Nguån vèn Nî ng¾n h¹n 6,211 B¸o c¸o t¨ng gi¶m vèn CSH Nguån vèn - C¸c kho¶n ph¶i tr¶ 3,397 ®Õn 31.12.2001 Nî ng¾n h¹n 5,358 - Vay ng¾n h¹n 2,203 Vèn cæ phÇn th−êng ®Çu kú 1,848 - C¸c kho¶n ph¶i tr¶ 3,274 - ThuÕ ph¶i nép 611 §iÒu chØnh/mua l¹i cæ phÇn (22) - Vay ng¾n h¹n 1,537 Nî dμi h¹n 4,576 Vèn cæ phÇn th−êng cuèi kú 1,826 - ThuÕ ph¶i nép 548 - Vay dμi h¹n 1,165 Nî dμi h¹n 5,112 - Nî dμi h¹n kh¸c 3,411 Lîi nhuËn gi÷ l¹i ®Çu kú 7,386 - Vay dμi h¹n 1,670 Vèn Chñ së h÷u 3,425 Trõ: Lç/l·i cuèi kú (39) - Nî dμi h¹n kh¸c 3,442 - Vèn cæ phÇn th−êng 1,848 Trõ: Chi tr¶ cæ tøc (514) Vèn Chñ së h÷u 2,891 - Lîi nhuËn gi÷ l¹i 7,386 Lîi nhuËn gi÷ l¹i cuèi kú 6,833 - Vèn cæ phÇn th−êng 1,826 - Cæ phiÕu ng©n quü (5,808) - Lîi nhuËn gi÷ l¹i 6,833 Tæng nguån vèn 14,212 Cæ phiÕu ng©n quü ®Çu kú (5,808) - Cæ phiÕu ng©n quü (5,767) Ph¸t hμnh CP ng©n quü 82 Tæng nguån vèn 13,362 Mua l¹i CP ng©n quü (41) Cæ phiÕu ng©n quü cuèi kú (5,767) Thêi gian mét n¨m 31.12.2000 31.12.2001 Qua ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch xu h−íng víi hai chØ tiªu Doanh thu vμ Chi phÝ ho¹t ®éng cña C«ng ty AMC giai ®o¹n 1997 - 2001, cho thÊy: VÒ xu h−íng chung, doanh thu gi¶m tõ n¨m 1997 vμ cïng víi viÖc chi phÝ ho¹t ®éng còng gi¶m. Nh×n chung, tõ 1997 ®Õn 2000, diÔn biÕn cña Chi phÝ ho¹t ®éng kh¸ phï hîp víi nh÷ng thay ®æi cña qui m« doanh thu, thËm chÝ ë n¨m 2000, khi doanh thu gÇn t−¬ng ®−¬ng cña doanh thu n¨m tr−íc, nh−ng chi phÝ ho¹t ®éng kh«ng t¨ng mμ cßn gi¶m m¹nh so víi n¨m 1999; hai ®−êng biÓu diÔn Doanh thu vμ Chi phÝ cã cïng mét xu h−íng, hoÆc cïng t¨ng hoÆc cïng gi¶m. Tuy nhiªn, t×nh h×nh sang n¨m 2001 l¹i diÔn biÕn theo chiÒu h−íng ng−îc l¹i, kh«ng cßn sù ®ßng biÕn gi÷a Doanh thu vμ Chi phÝ, trong ®ã so víi n¨m 2000 doanh thu gi¶m nh−ng chi phÝ l¹i t¨ng nhanh. Nh÷ng biÕn ®éng vÒ xu h−íng cña doanh thu vμ chi phÝ (xu h−íng gi¶m), vμ ®Æc biÖt lμ t×nh h×nh n¨m 2001 gîi ý cho viÖc tiÕp tôc ph¶i ph©n tÝch nh÷ng yÕu tè kh¸c liªn quan tíi thÞ phÇn vμ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm, c«ng t¸c qu¶n trÞ chi phÝ, ho¹t ®éng ®Çu t−, vμ ho¹t ®éng tμi chÝnh cña c«ng ty AMC. tai-lieu-tham-dinh-du-an-dau-tu 1/6/2004 Trang 12/ 81
  13. b. Ph©n tÝch c¬ cÊu. Kü thuËt ph©n tÝch nμy rÊt h÷u Ých ®èi víi viÖc so s¸nh, ®¸nh gi¸ trong néi bé doanh nghiÖp bëi v× b¸o c¸o tμi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau th−êng ®−îc viÕt l¹i vμ ®−a vÒ cïng mét ®Þnh d¹ng. Mét ®iÓm cÇn l−u ý, ph©n tÝch c¬ cÊu cña b¶ng tæng kÕt tμi s¶n th−êng ®−îc më réng ra h¬n ®èi víi c¸c tμi kho¶n cÊp d−íi h×nh thμnh nªn c¸c nhãm chÝnh cña tμi s¶n hoÆc nguån vèn. Ch¼ng h¹n, ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh thanh kho¶n cña tμi s¶n l−u ®éng, ®iÒu quan träng lμ ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc hμng tån kho chiÕm tû träng bao nhiªu trong toμn bé gi¸ trÞ tμi s¶n l−u ®éng, chø kh«ng ®¬n thuÇn chØ lμ viÖc x¸c ®Þnh hμng tån kho chiÕm tû träng bao nhiªu trong tæng tμi s¶n. BiÓu 2: Ph©n tÝch c¬ cÊu B¶ng TKTS Sè liÖu ph©n tÝch cho thÊy, C«ng ty AMC ®· Kho¶n môc 2000 2001 Tμi s¶n thμnh c«ng trong viÖc thu håi c«ng nî, gi¶m c¸c Tμi s¶n l−u ®éng 38.7% 35.0% kho¶n ph¶i thu còng nh− hμng tån kho. Tæng thÓ, - TiÒn 1.7% 3.3% - C¸c kho¶n ph¶i thu 18.7% 17.5% tμi s¶n l−u ®éng ®· gi¶m 3,7 ®iÓm phÇn tr¨m, - Hμng tån kho 12.1% 8.5% cïng víi viÖc nî ng¾n h¹n còng gi¶m mét l−îng - TSL§ kh¸c 6.2% 5.7% t−¬ng tù. Tuy nhiªn, cÇn l−u ý tíi viÖc tμi s¶n l−u Tμi s¶n cè ®Þnh 61.3% 65.0% - Nhμ x−ëng, thiÕt bÞ 41.6% 42.4% ®éng nhá h¬n nî ng¾n h¹n, ®iÒu nμy gîi ý ®Õn - TSC§ kh¸c 19.7% 22.6% viÖc C«ng ty cã thÓ gÆp ph¶i nh÷ng vÊn ®Ò vÒ kh¶ Tæng tμi s¶n 100.0% 100.0% n¨ng thanh kho¶n. Nguån vèn c. Ph©n tÝch chØ sè. Nî ng¾n h¹n 43.7% 40.1% - C¸c kho¶n ph¶i tr¶ 23.9% 24.5% TÝnh to¸n chØ sè tμi chÝnh theo c¸c nhãm, ®èi víi - Vay ng¾n h¹n 15.5% 11.5% - ThuÕ ph¶i nép 4.3% 4.1% nhãm chØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng thanh kho¶n, mét chØ Nî dμi h¹n 32.2% 38.3% tiªu quan träng lμ kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn - Vay dμi h¹n 8.2% 12.5% hμnh. N¨m 2001, kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn thêi - Nî dμi h¹n kh¸c 24.0% 25.8% Vèn Chñ së h÷u 24.1% 21.6% cña C«ng ty AMC lμ 0,87, ®iÒu nμy cã nghÜa lμ - Vèn cæ phÇn th−êng 13.0% 13.7% cã 0,87 $ gi¸ trÞ tμi s¶n l−u ®éng ®Ó ®¶m b¶o - Lîi nhuËn gi÷ l¹i 52.0% 51.1% - Cæ phiÕu ng©n quü -40.9% -43.2% nghÜa vô tr¶ 1$ nî ng¾n h¹n ®Õn h¹n. Tuú theo Tæng nguån vèn 100.0% 100.0% tÝnh chÊt ho¹t ®éng vμ nh÷ng biÕn ®éng cô thÓ cña c¸c kho¶n môc cã liªn quan tíi chØ sè nμy ®Ó ®−a ra nhËn xÐt ®¸nh gi¸ phï hîp, tuy nhiªn, møc ®−îc xem lμ th«ng th−êng ®èi víi chØ sè nμy lμ tõ 1 trë lªn. KÕt qu¶ tÝnh to¸n c¸c chØ sè n¨m 2001 cña C«ng ty AMC ®−îc tãm t¾t trong BiÓu d−íi ®©y: BiÓu 3: KÕt qu¶ tÝnh to¸n c¸c chØ sè tμi chÝnh 2001 - C«ng ty AMC TT ChØ sè KÕt qu¶ tÝnh to¸n §¬n vÞ I Kh¶ n¨ng thanh kho¶n Kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn 4.679 1 CR = = 0,87 LÇn thêi (Current ratio) 5.358 Kh¶ n¨ng thanh to¸n 4.679 - 1.136 2 QR = = 0,66 LÇn nhanh (Quick ratio) 5.358 CÊu tróc vèn vμ ®ßn II bÈy tμi chÝnh tai-lieu-tham-dinh-du-an-dau-tu 1/6/2004 Trang 13/ 81
  14. Tû sè nî so víi vèn 5.358 + 5.112 3 Tû sè nî so víi vèn = = 3,62 LÇn (Total Debt to Equity) 2.891 Tû sè nî dμi h¹n so víi 5.112 Tû sè nî dμi h¹n so víi vèn = = 1,77 4 vèn (Long-term debt to 2.891 LÇn Equity) Tû sè nî so víi tæng tμi 5.358 + 5.112 5 Tû sè nî so víi TTS = = 0,78 LÇn s¶n (Debt to Total Assets) 13.362 Tû sè trang tr¶i l·i vay 345 6 Tû sè trang tr¶ i l·i vay = = 1,45 LÇn (Coverage ratios) 237 Nhãm chØ sè ®¸nh gi¸ IV hiÖu qu¶ ho¹t ®éng Vßng quay kho¶n ph¶i 13.234 7 RT = = 5,29 Vßng/n thu (Receivable turnover) (2.658 + 2.338)/2 Kú thu tiÒn b×nh qu©n 365 8 ACP = = 69 Ngμy/v (ACP) 5,29 Vßng quay kho¶n ph¶i Doanh sè mua chÞu hμng n¨m 9 PT = Vßng/n tr¶ (Payable Turnover) GTTB kho¶ n ph¶ i tr¶ Kú tr¶ tiÒn b×nh qu©n Sè ngμy trong n¨m 10 APP = Ngμy (APP) Vßng quay kho¶ n ph¶ i tr¶ Vßng quay hμng tån kho 8.670 11 IT = =6 Vßng/n (Inventory turnover) (1.720 + 1.136)/2 Thêi gian thùc hiÖn 1 365 12 DSI = = 61 Ngμy vßng quay hμng tån kho 6 Vßng quay tæng tμi s¶n 13.234 13 TAT = = 0,96 LÇn (TAT) (14.212 + 13.362)/2 Vßng quay vèn l−u ®éng 13.234 14 WCT = = 2,6 Vßng/n (WCT) (5.500 + 4.679) / 2 Nhãm chØ sè vÒ kh¶ V n¨ng sinh lîi L·I gép so víi doanh thu 13.234 - 8.670 15 GPM = = 34,48 % (Gross profit margin) 13.234 L·i rßng so víi doanh thu 76 16 NPM = = 0,57 % (Net profit margin) 13.234 Tû suÊt sinh lêi tæng tμi 76 17 ROA = = 0,55 % s¶n (ROA) (14.212 + 13.362)/2 Tû suÊt sinh lêi vèn chñ 76 18 ROE = = 2,4 % së h÷u (ROE) (3.425 +2.891) / 2 Ghi chó: ChØ tiªu sè 9 vμ 10, do kh«ng cã ®Çy ®ñ sè liÖu chi tiÕt vÒ viÖc thanh to¸n cho nhμ cung øng, nªn kh«ng tÝnh to¸n. tai-lieu-tham-dinh-du-an-dau-tu 1/6/2004 Trang 14/ 81
  15. d. Ph©n tÝch dßng tiÒn. ThÓ hiÖn trªn S¬ ®å 1 cho thÊy, sè d− tiÒn mÆt cuèi kú (chØ tiªu cuèi cïng trong b¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ) khíp ®óng víi d− nî Tμi kho¶n TiÒn (Thuéc Nhãm 1, m· sè 110 theo hÖ thèng TK hiÖn nay cña ViÖt Nam) cña B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. Sè liÖu kh«ng cho biÕt B¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn tÖ ®−îc lËp theo ph−¬ng ph¸p trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp. Dßng ng©n l−u rßng cña 3 ho¹t ®éng chÝnh cho thÊy: Ho¹t ®éng sxkd t¹o ra 2.065 triÖu USD, sau ®ã ho¹t ®éng ®Çu t− (chñ yÕu lμ ®Çu t− thiÕt bÞ, m¸y mãc, nhμ x−ëng) sö dông hÕt 1.047 triÖu USD. Dßng ng©n l−u cßn l¹i, chñ yÕu ®−îc sö dông ®Ó chi tr¶ cæ tøc vμ c¸c chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng tμi chÝnh kh¸c. AMC lμ mét c«ng ty ®a quèc gia, ho¹t ®éng trªn nhiÒu thÞ tr−êng víi nguån thu chi b»ng nhiÒu lo¹i tiÒn tÖ kh¸c nhau. B¸o c¸o hîp nhÊt, qui ®æi vÒ USD vμ do cã sù thay ®æi tû gi¸, nªn cã dßng ra 8 triÖu USD. Dßng ng©n l−u rßng cuèi n¨m 2001 lμ 202 triÖu USD, cïng víi sè d− ®Çu kú TiÒn mÆt lμ 242 triÖu USD (B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n n¨m 2000), sè d− tiÒn mÆt cuèi kú n¨m 2001 lμ 202 + 242 = 444 triÖu USD. Tû träng 3 ho¹t ®éng c¬ b¶n cña C«ng ty cho thÊy, AMC ®· t¹o ra mét l−îng tiÒn ®¸ng kÓ tõ ho¹t ®éng kinh doanh, nh−ng ®ång thêi C«ng ty còng ®· sö dông mét l−îng vèn ®¸ng kÓ ®Ó tμi trî cho c¸c c«ng t¸c ®Çu t− míi. 2.3. Mét sè l−u ý trong ph©n tÝch tμi chÝnh doanh nghiÖp. Dùa trªn nÒn t¶ng lμ khung ph©n tÝch ®· ®−îc giíi thiÖu ë trªn, thùc tÕ t×nh h×nh ph©n tÝch ®¸nh gi¸ n¨ng lùc tμi chÝnh kh¸ch hμng vay vèn t¹i c¸c chi nh¸nh trong thêi gian võa qua (thÓ hiÖn trong néi dung tê tr×nh cña chi nh¸nh tr×nh TW), d−íi ®©y lμ mét sè ®iÓm l−u ý trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch, ®¸nh gi¸: - Nh÷ng kho¶n môc, néi dung cã biÕn ®éng bÊt th−êng, cÇn ®−îc tËp trung ph©n tÝch lμm râ nguyªn nh©n: Ngoμi viÖc hiÓu, n¨m v÷ng ph−¬ng ph¸p, trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch, bÊt cø chØ tiªu tμi chÝnh nμo cã biÕn ®éng bÊt th−êng so víi sè liÖu nh÷ng n¨m tr−íc, cÇn ph¶i tËp trung ph©n tÝch nguyªn nh©n, gi¶i thÝch lý do vμ cã kÕt luËn cô thÓ. Ch¼ng h¹n, ®èi víi AMC trong n¨m 2001, nh÷ng lý do khiÕn chi phÝ s¶n xuÊt t¨ng cao trong khi doanh sè gi¶m lμ mét dÊu hiÖu bÊt b×nh th−êng, ph¶i ®−îc lμm râ; - Trong ph©n tÝch xu h−íng, ph−¬ng ph¸p nμy sÏ trë nªn hiÖu qu¶ h¬n khi: Lùa chän ®−îc n¨m gèc phï hîp lμm mèc ®¹i diÖn (th−êng lμ nh÷ng n¨m kh«ng cã nh÷ng biÕn cè lín ®èi víi ngμnh/lÜnh vùc vμ nÒn kinh tÕ) ®Ó so s¸nh víi c¸c n¨m kh¸c; vμ lùa chän ®−îc c¸c cÆp ®«i, cÆp ba, ... c¸c chØ tiªu cã liªn quan chÆt víi nhau, cã nh− thÕ th× ph©n tÝch míi di vμo ®−îc träng t©m vÊn ®Ò vμ míi cã thÓ lμm næi bËt ®−îc vai trß cña c¸c yÕu tè nguyªn nh©n còng nh− kÕt qu¶; - Trong ph©n tÝch chØ sè: Ngoμi nh÷ng chØ tiªu th«ng dông ®Òu ph¶i tÝnh to¸n ®èi víi bÊt cø doanh nghiÖp nμo, cÇn cã sù lùa chän cho phï hîp víi tÝnh chÊt, hiÖn tr¹ng cña tõng doanh nghiÖp. Tèt nhÊt lμ nªn xem xÐt vμ cã ®¸nh gi¸ s¬ bé tr−íc khi quyÕt ®Þnh lùa chän, tÝnh to¸n vμ ph©n tÝch nh÷ng lo¹i chØ tiªu nμo; - TÊt c¶ nh÷ng kü thuËt ph©n tÝch nμy, Excel lμ mét c«ng cô h÷u hiÖu trong lËp, xö lý sè liÖu, vÏ ®å thÞ, lËp b¸o c¸o trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch ®¸nh gi¸. tai-lieu-tham-dinh-du-an-dau-tu 1/6/2004 Trang 15/ 81
  16. 3. N¨ng lùc qu¶n trÞ ®iÒu hμnh, kinh nghiÖm. §Ó lμm tèt néi dung nμy, ngoμi viÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ th«ng qua hå s¬ vay vèn (®¨ng ký kinh doanh, quyÕt ®Þnh thμnh lËp, quyÕt ®Þnh bæ nhiÖm, ®iÒu lÖ, b¸o c¸o tμi chÝnh...), cÇn thiÕt ph¶i lμm viÖc víi ®¹i diÖn doanh nghiÖp (c¶ trùc tiÕp vμ gi¸n tiÕp), ®ång thêi thu thËp thªm c¸c th«ng tin bæ sung (c¶ chÝnh thøc vμ kh«ng chÝnh thøc), nh»m cã ®−îc nhiÒu kªnh th«ng tin kh¸c nhau, ®Ó tõ ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ ®−îc kh¸ch hμng chÝnh x¸c h¬n, s¸t thùc h¬n. §«i khi, th«ng tin tõ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, tõ hiÖp héi nghÒ nghiÖp, tõ c¸c nhμ cung øng, ... còng gióp cã ®−îc sù ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ h¬n, toμn diÖn h¬n. Néi dung chÝnh cÇn ph©n tÝch ®¸nh gi¸, gåm: - M« h×nh tæ chøc, bè trÝ lao ®éng, c¬ cÊu lao ®éng theo chøc danh c«ng t¸c vμ tr×nh ®é chuyªn m«n; - Qu¶n trÞ ®iÒu hμnh cña l·nh ®¹o: N¨ng lùc chuyªn m«n, n¨ng lùc qu¶n trÞ ®iÒu hμnh, phÈm chÊt t− c¸ch, uy tÝn trong vμ ngoμi doanh nghiÖp, thμnh tÝch; sù ®oμn kÕt trong l·nh ®¹o vμ trong doanh nghiÖp. NÕu kh«ng cã mét n¨ng lùc qu¶n trÞ ®iÒu hμnh tèt th× doanh nghiÖp khã cã thÓ ®¹t ®−îc kÕt qu¶ tèt trong ho¹t ®éng sxkd. Do ®ã, kÕt qu¶ ho¹t ®éng sxkd còng lμ mét th−íc ®o kh¸ thùc tÕ khi ®¸nh gi¸ n¨ng lùc qu¶n trÞ ®iÒu hμnh cña chñ doanh nghiÖp. V× vËy, thùc hiÖn tèt yªu cÇu ph©n tÝch n¨ng lùc tμi chÝnh doanh nghiÖp nh− ®−îc h−íng dÉn ë Môc 2, còng hç trî cho néi dung ph©n tÝch nμy. 4. Quan hÖ víi c¸c TCTD. §¸nh gi¸ mèi quan hÖ cña kh¸ch hμng víi c¸c TCTD lμ rÊt quan träng, nã cho thÊy th¸i ®é cña doanh nghiÖp trong viÖc thùc hiÖn c¸c nghÜa vô còng nh− kh¶ n¨ng hîp t¸c víi c¸c TCTD. Do ®ã, ®¸nh gi¸ mçi quan hÖ cña kh¸ch hμng víi c¸c TCTD cÇn ®−îc thùc hiÖn theo nguyªn t¾c: - §Çy ®ñ vμ toμn diÖn: Ngoμi quan hÖ tÝn dông, c¸c quan hÖ giao dÞch kh¸c nh− quan hÖ tiÒn göi, b¶o l·nh, thanh to¸n, ... cÇn ®−îc ®Ò cËp, ®¸nh gi¸ ®Çy ®ñ; - CËp nhËt: Sè liÖu ph¶n ¶nh mèi quan hÖ cña kh¸ch hμng víi c¸c TCTD ph¶i ®−îc cËp nhËt míi nhÊt. L−u ý, khai th¸c tèt, cã hiÖu qu¶ nguån th«ng tin néi bé trong hÖ thèng vμ th«ng tin cña ngμnh (CIC). I.2. Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ dù ¸n ®Çu t−. 1. §¸nh gi¸ tÝnh ph¸p lý cña dù ¸n. Ho¹t ®éng ®Çu t− x©y dùng cña mäi thμnh phÇn kinh tÕ ph¶i phï hîp víi chiÕn l−îc, qui ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n−íc trong tõng thêi kú vμ nh÷ng qui ®Þnh ph¸p luËt kh¸c. Dù ¸n ®Çu t− ®−îc xem nh− lμ c«ng cô ®Ó thùc hiÖn qu¶n lý nhμ n−íc trong ho¹t ®éng ®Çu t− x©y dùng, nh»m ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu vÒ qui ho¹ch, kiÕn tróc, b¶o vÖ m«i tr−êng sinh th¸i vμ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. 1.1. Nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra khi tÝnh ph¸p lý cña dù ¸n kh«ng b¶o ®¶m. tai-lieu-tham-dinh-du-an-dau-tu 1/6/2004 Trang 16/ 81
  17. Dù ¸n, nÕu tÝnh ph¸p lý kh«ng b¶o ®¶m, th× sÏ cã nguy c¬ bÞ ®×nh ho·n trong qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn, vμ nÕu ®iÒu nμy x¶y ra th× sÏ dÉn tíi c¸c hÖ luþ sau: - MÊt c¬ héi kinh doanh: Khi tiÕn ®é bÞ kÐo dμi do dù ¸n bÞ ®×nh chØ vμ ph¶i dõng l¹i ®Ó hoμn tÊt thñ tôc ph¸p lý, t×nh h×nh thÞ tr−êng cã thÓ cã nh÷ng diÔn biÕn kh¸c ®i vμ c¬ héi kinh doanh cã thÓ sÏ kh«ng cßn tèt, kh«ng cßn thuËn lîi nh− tr−íc n÷a; - TiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n bÞ kÐo dμi: Dù ¸n bÞ dõng ®Ó hoμn tÊt vμ khÐp kÝn thñ tôc ph¸p lý, ®«i khi ph¶i ®iÒu chØnh c¶ l¹i néi dung ®Çu t− (qui m« ®Çu t−, ph−¬ng ¸n kiÕn tróc, ph−¬ng ¸n c«ng nghÖ, ...), do ®ã thêi gian thùc hiÖn sÏ bÞ kÐo dμi; - Tæng vèn ®Çu t− bÞ ph¸ vì: TiÕn ®é thùc hiÖn kÐo dμi, sÏ kÐo theo sù gia t¨ng cña nhiÒu kho¶n môc chi phÝ nh−: L·i vay trong thêi gian thi c«ng, c¸c nhμ cung øng ph¹t vi ph¹m hîp ®ång, chi phÝ hoμn tÊt thñ tôc ph¸p lý, ... vμ cã thÓ c¶ chi phÝ do bÞ c¬ quan chøc n¨ng ph¹t vi ph¹m. Trong nhiÒu tr−êng hîp, dù ¸n ph¶i ®iÒu chØnh l¹i néi dung ®Çu t− (qui m«, c«ng suÊt, ph−¬ng ¸n kiÕn tróc, ph−¬ng ¸n c«ng nghÖ, ...), lóc nμy chi phÝ sÏ gia t¨ng ®¸ng kÓ v× lμm l¹i ®Ó kh¾c phôc sai sãt tr−íc ®©y th−êng tèn kÐm h¬n, khã kh¨n h¬n so víi lμm ®óng ngay tõ ®Çu; - HiÖu ®Çu t− cña dù ¸n bÞ gi¶m sót, nhiÒu dù ¸n cã nguy c¬ ph¸ s¶n: Lì mÊt c¬ héi kinh doanh, tæng vèn ®Çu t− bÞ ph¸ vì, tiÕn ®é thùc hiÖn kÐo dμi, ... sÏ lμm cho hiÖu qu¶ ®Çu t− (hiÖu qu¶ tμi chÝnh, kh¶ n¨ng hoμn vèn ®Çu t−, hiÖu qu¶ kinh tÕ) gi¶m sót. Víi nh÷ng nguy c¬ kÓ trªn, nÕu tÝnh ph¸p lý cña dù ¸n kh«ng ®−îc ®¶m b¶o, th× kh«ng nh÷ng chñ ®Çu t− mμ c¸c nhμ cung øng, c¸c bªn tham gia tμi trî vμ c¸c bªn cã liªn quan kh¸c ®Òu cïng ph¶i g¸nh chÞu rñi ro tõ viÖc dù ¸n kh«ng ®¶m b¶o vÒ mÆt ph¸p lý. 1.2. HÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy ®iÒu chØnh ho¹t ®éng ®Çu t− x©y dùng: HiÖn nay, gåm cã: * Quy chÕ qu¶n lý ®Çu t− vμ x©y dùng, gåm cã 3 nghÞ ®Þnh sau: - NghÞ ®Þnh sè 52/1999/N§-CP ngμy 08.7.1999; - NghÞ ®Þnh sè 12/2000/N§-CP ngμy 05.5.2000 söa ®æi, bæ sung mét sè ®Òi cña NghÞ ®Þnh 52/1999/N§-CP; - NghÞ ®Þnh sè 07/2003/N§-CP ngμy 30.01.2003 söa ®æi bæ sung söa ®æi mét sè ®iÒu cña Quy chÕ qu¶n lý ®Çu t− vμ x©y dùng ban hμnh kÌm theo c¸c NghÞ ®Þnh 52 vμ 12; - NghÞ ®Þnh 16/2005/N§-CP ngμy 07/02/2005 cña ChÝnh phñ vÒ qu¶n lý ®Çu t− vμ x©y dùng c«ng tr×nh; - NghÞ ®Þnh 112/2006/N§-CP ngμy 29/09/2006 cña ChÝnh phñ vÒ söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh 16/2005/N§-CP ngμy 07/02/2005 cña ChÝnh phñ vÒ qu¶n lý ®Çu t− vμ x©y dùng c«ng tr×nh; * Quy chÕ ®Êu thÇu, ®ång thêi thùc hiÖn theo 3 nghÞ ®Þnh sau: tai-lieu-tham-dinh-du-an-dau-tu 1/6/2004 Trang 17/ 81
  18. - NghÞ ®Þnh sè 88/1999/N§-CP ngμy 01.9.1999; - NghÞ ®Þnh sè 14/2000/N§-CP ngμy 05.5.2000 söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña NghÞ ®Þnh 88/1999/N§-CP; - NghÞ ®Þnh sè 66/2003/N§-CP ngμy 12.6.2003 söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña Quy chÕ ®Êu thÇu ban hμnh kÌm theo c¸c NghÞ ®Þnh 88 vμ 14; - LuËt ®Êu thÇu sè 61/2005/QH11 ngμy 29/11/2005 vμ NghÞ ®Þnh 111/2006/N§-CP ngμy 29/09/2006 cña ChÝnh phñ h−íng dÉn thi hμnh LuËt §Êu thÇu vμ lùa chän nhμ thÇu x©y dùng theo LuËt X©y dùng. * NghÞ ®Þnh sè 77/CP ngμy 18.6.1997 vÒ quy chÕ ®Çu t− theo h×nh thøc BOT ¸p dông cho ®Çu t− trong n−íc qui ®Þnh ®Çu t− theo h×nh thøc BOT. NghÞ ®Þnh sè 62/1998/N§-CP ngμy 15.8.1998 ban hμnh quy chÕ ®Çu t− theo h×nh thøc BOT, BTO, BT ¸p dông cho ®Çu t− n−íc ngoμi t¹i ViÖt Nam. * LuËt doanh nghiÖp (LuËt sè 13/1999/QH10); LuËt doanh nghiÖp nhμ n−íc n¨m 2003 (LuËt sè 14/2003/QH11); LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t− trong n−íc (n¨m 1994, söa ®æi bæ sung n¨m 1998); LuËt ®Çu t− n−íc ngoμi t¹i ViÖt Nam (1996 vμ 2000); LuËt b¶o vÖ m«i tr−êng (c«ng bè theo ph¸p lÖnh sè 29-L/CTN ngμy 10.01.1994 cña Chñ tÞch n−íc); LuËt Hîp t¸c x· (LuËt sè 18/2003/QH11). Ngoμi ra, cßn cã c¸c nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ, th«ng t− cña bé chuyªn ngμnh (X©y dùng, KÕ ho¹ch ®Çu t−), c¸c v¨n b¶n ph¸p quy liªn quan kh¸c h−íng dÉn thùc hiÖn c¸c LuËt, NghÞ ®Þnh nªu trªn. 1.3. Néi dung chñ ®¹o cña Quy chÕ qu¶n lý ®Çu t− vμ x©y dùng, Quy chÕ ®Êu thÇu. ë néi dung nμy, chØ ®Ò cËp tíi c«ng t¸c qu¶n lý c¸c dù ¸n ®Çu t− sö dông vèn tÝn dông do nhμ n−íc b¶o l·nh, vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña nhμ n−íc, vμ dù ¸n sö dông vèn ®Çu t− ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp nhμ n−íc (kh«ng ®Ò cËp tíi nh÷ng dù ¸n sö dông vèn ng©n s¸ch nhμ n−íc). - DuyÖt c¸c dù ¸n quan träng quèc gia do Quèc héi quyÕt ®Þnh chñ tr−¬ng ®Çu t−: Thñ t−íng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh ®Çu t− trªn c¬ së kÕt qu¶ thÈm ®Þnh cña Héi ®ång thÈm ®Þnh nhμ n−íc; - DuyÖt c¸c dù ¸n nhãm A, B, C: Doanh nghiÖp ®Çu t− (kh«ng ph©n biÖt thμnh phÇn kinh tÕ) tù thÈm ®Þnh dù ¸n, tù quyÕt ®Þnh ®Çu t− theo qui ®Þnh vμ tù chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc ph¸p luËt. C¸c dù ¸n ®Çu t− ph¶i ®¶m b¶o phï hîp víi qui ho¹ch ®−îc duyÖt. §èi víi dù ¸n nhãm A sö dông vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña nhμ n−íc hay vèn tÝn dông do nhμ n−íc b¶o l·nh, tr−íc khi quyÕt ®Þnh ®Çu t− ph¶i ®−îc Thñ t−íng ChÝnh phñ cho phÐp ®Çu t−. Dù ¸n Nhãm A sö dông vèn ®Çu t− ph¸t triÓn cña DNNN, tr−íc khi quyÕt ®Þnh ®Çu t− ph¶i ®−îc Thñ t−íng ChÝnh phñ cho phÐp ®Çu t− hoÆc Thñ t−íng ChÝnh phñ uû quyÒn cho Bé tr−ëng, Chñ tich UBND cÊp tØnh cho phÐp ®Çu t−; - Kû luËt qui ho¹ch: §èi víi dù ¸n Nhãm A ch−a cã trong qui ho¹ch ®−îc duyÖt, tr−íc khi lËp b¸o c¸o NCKT ph¶i ®−îc Thñ t−íng ChÝnh phñ xem xÐt, th«ng qua b¸o c¸o NCTKT vμ cho phÐp ®Çu t−. §èi víi dù ¸n Nhãm B ch−a tai-lieu-tham-dinh-du-an-dau-tu 1/6/2004 Trang 18/ 81
  19. cã trong qui ho¹ch ®−îc duyÖt, tr−íc khi lËp b¸o c¸o NCKT ph¶i cã ý kiÕn ®ång ý b»ng v¨n b¶n cña ng−êi cã thÈm quyÒn phª duyÖt qui ho¹ch; - Phª duyÖt thiÕt kÕ kü thuËt, tæng dù to¸n: VÒ nguyªn t¾c, cÊp phª duyÖt dù ¸n ®Çu t− sÏ phª duyÖt thiÕt kÕ kü thuËt vμ tæng dù to¸n; riªng ®èi víi c¸c dù ¸n sö dông vèn tÝn dông do nhμ n−íc b¶o l·nh hoÆc vèn tÝn dông ®Çu t− ph¸t triÓn cña nhμ n−íc, cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt thiÕt kÕ kü thuËt vμ tæng dù to¸n cã thÓ uû quyÒn cho cÊp d−íi trùc tiÕp phª duyÖt thiÕt kÕ kü thuËt, tæng dù to¸n. §èi víi dù ¸n ®Çu t− cña t− nh©n vμ c¸c tæ chøc kinh tÕ kh«ng thuéc doanh nghiÖp nhμ n−íc, chñ ®Çu t− chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc thÈm ®Þnh vμ phª duyÖt thiÕt kÕ. 1.4. Mét sè l−u ý trong ph©n tÝch ®¸nh gi¸ tÝnh ph¸p lý cña dù ¸n. Trªn c¬ së khung ph¸p lý ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng ®Çu t− x©y dùng, tuú theo tõng lo¹i dù ¸n ®Ó kiÓm tra vμ ®¸nh gi¸ tÝnh ph¸p lý cña dù ¸n. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn néi dung nμy, víi t− c¸ch lμ bªn tham gia tμi trî vèn, c¸c TCTD cÇn l−u ý: - KiÓm tra viÖc chÊp hμnh cã ®ñ, cã ®óng víi c¸c qui ®Þnh hiÖn hμnh cña chñ ®Çu t− trong qu¸ tr×nh triÓn khai dù ¸n, ®Æc biÖt trong giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t− vμ thùc hiÖn ®Çu t−: RÊt nhiÒu tr−êng hîp, nh÷ng vÊn ®Ò ®−îc c¸c bªn chøc n¨ng ®Æt ra ®èi víi dù ¸n nh−ng chñ ®Çu t− kh«ng tiÕp thu ®Ó chØnh söa dù ¸n, bá qua vμ vÉn tiÕp tôc triÓn khai dù ¸n. Cã nh÷ng tr−êng hîp bªn chøc n¨ng tham gia ý kiÕn, nh−ng ý kiÕn kh«ng ®Çy ®ñ hoÆc chØ lμ h×nh thøc mμ nÐ tr¸nh tr¸ch nhiÖm. Trong nh÷ng tr−êng hîp nμy, nÕu dù ¸n vÉn tiÕp tôc triÓn khai, th× rñi ro vÒ mÆt ph¸p lý, rñi ro vÒ kü thuËt, c«ng nghÖ, m«i tr−êng, ... sÏ lμ rÊt lín. Do ®ã, TCTD ph¶i n¾m v÷ng: Qui ®Þnh hiÖn hμnh trong qu¶n lý ®Çu t− vμ x©y dùng, vai trß vμ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn cã liªn quan, néi dung cô thÓ mμ c¸c bªn chøc n¨ng cã liªn quan ®· tham gia ®èi víi dù ¸n, ®èi chiÕu víi yªu cÇu trong qui ®Þnh hiÖn hμnh vμ møc ®é tiÕp thu, chØnh söa cña chñ ®Çu t− trong qu¸ tr×nh triÓn khai dù ¸n ®Ó cã ý kiÕn cô thÓ víi chñ ®Çu t−. Qua ®ã, h−íng viÖc triÓn khai dù ¸n cña chñ ®Çu t− theo ®óng qui ®Þnh hiÖn hμnh, nh»m gi¶m thiÓu rñi ro cho dù ¸n vμ cho chÝnh phÇn vèn mμ c¸c TCTD tham gia tμi trî; - TCTD nªn cã biÖn ph¸p g× tr−íc bèi c¶nh: Sù ph©n cÊp ngμy cμng m¹nh trong qu¶n lý ho¹t ®éng ®Çu t− x©y dùng theo h−íng tù lμm tù chÞu tr¸ch nhiÖm, trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp th−êng ®¨ng ký thμnh lËp víi nhiÒu lÜnh vùc kinh doanh kh¸c nhau, kÓ c¶ ë c¸c lÜnh vùc hä kh«ng cã kinh nghiÖm: Thùc tÕ thêi gian võa qua, nhiÒu doanh nghiÖp ®· tËn dông sù ph©n cÊp m¹nh trong qu¶n lý ®Çu t− vμ x©y dùng ®Ó ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc trong qu¸ tr×nh triÓn khai dù ¸n, tù lËp dù ¸n, tù thiÕt kÕ, tù thi c«ng, ... MÆc dï vÉn ®óng theo qui ®Þnh, nh−ng n¨ng lùc thùc cã cña doanh nghiÖp kh«ng t−¬ng xøng víi qui m« vμ tÝnh chÊt cña dù ¸n, ®iÒu nμy lμm cho dù ¸n ®øng tr−íc nguy c¬ rñi ro kh«ng ph¶i vÒ mÆt ph¸p lý mμ lμ rñi ro vÒ kü thuËt, c«ng nghÖ, ... vμ sÏ cã kh¶ n¨ng dÉn tíi nh÷ng rñi ro vÒ tμi chÝnh cña dù ¸n. Trong nh÷ng tr−êng hîp nμy, ®ßi hái TCTD nªn t− vÊn cho doanh nghiÖp lùa chän tai-lieu-tham-dinh-du-an-dau-tu 1/6/2004 Trang 19/ 81
  20. c¸ch lμm kh«ng nh÷ng chØ ®¸p øng ®−îc vÒ mÆt thñ tôc ph¸p lý, mμ cßn ph¶i ®¶m b¶o cho sù thμnh c«ng cña dù ¸n trªn c¸c ph−¬ng diÖn: Thùc hiÖn ®Çu t−, khai th¸c vËn hμnh vμ tμi chÝnh; - C¸c qui ®Þnh vÒ vèn gãp cña c¸c bªn, vèn ph¸p ®Þnh vμ vèn ®Çu t− ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoμi: Vèn gãp cña bªn n−íc ngoμi kh«ng d−íi 30% vèn ph¸p ®Þnh; vèn ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoμi Ýt nhÊt ph¶i b»ng 30% vèn ®Çu t− cña doanh nghiÖp. C¸c tr−êng hîp ngo¹i lÖ, ph¶i ®−îc c¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc vÒ ®Çu t− n−íc ngoμi chÊp thuËn; - §èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t− theo h×nh thøc BOT trong n−íc: Vèn tù cã cña doanh nghiÖp BOT tèi thiÓu ph¶i ®¹t 30% tæng møc vèn ®Çu t− thùc hiÖn dù ¸n BOT; - §èi víi c¸c dù ¸n BOT, BTO, vμ BT ¸p dông cho ho¹t ®éng ®Çu t− n−íc ngoμi t¹i ViÖt Nam: Doanh nghiÖp BOT, BTO vμ BT ®−îc thμnh lËp theo LuËt ®Çu t− n−íc ngoμi t¹i ViÖt Nam, ®−îc thμnh lËp vμ ho¹t ®éng kÓ tõ ngμy ®−îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t−. - §èi víi nh÷ng dù ¸n ®Çu t− do c¸c doanh nghiÖp thμnh lËp theo LuËt doanh nghiÖp lμm chñ ®Çu t−, héi ®ång qu¶n trÞ (chñ tÞch H§QT lμ ®¹i diÖn), héi ®ång thμnh viªn (chñ tÞch Héi ®ång thμnh viªn lμ ®¹i diÖn) sÏ quyÕt ®Þnh c¸c néi dung chÝnh liªn quan tíi triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t−: Héi ®ång qu¶n trÞ c«ng ty cæ phÇn lμ cÊp quyÕt ®Þnh c¸c néi dung nh−: ChiÕn l−îc ph¸t triÓn cña c«ng ty, ph−¬ng ¸n ®Çu t−. Héi ®ång thμnh viªn c«ng ty TNHH quyÕt ®Þnh ph−¬ng thøc ®Çu t− vμ dù ¸n ®Çu t− cã gi¸ trÞ lín h¬n 50% tæng gi¸ trÞ tμi s¶n ®−îc ghi trong sæ kÕ to¸n cña c«ng ty hoÆc tû lÖ kh¸c nhá h¬n quy ®Þnh t¹i ®iÒu lÖ c«ng ty, th«ng qua hî ®ång vay, cho vay, b¸n tμi s¶n cã gi¸ trÞ b»ng hoÆc lín h¬n 50% tæng gi¸ trÞ tμi s¶n ®−îc ghi trong sæ kÕ to¸n cña c«ng ty hoÆc tû lÖ kh¸c nhá h¬n quy ®Þnh t¹i ®iÒu lÖ c«ng ty. 2. Sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t−, môc tiªu vμ néi dung chÝnh cña dù ¸n. §èi víi bÊt cø dù ¸n ®Çu t− nμo, ph©n tÝch ®¸nh gi¸ nh»m lμm râ ®−îc sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t− lμ xuÊt ph¸t ®iÓm ®Ó tiÕp tôc ho¹ch ®Þnh c¸c néi dung ®Çu t− kh¸c nh−: lùa chän h×nh thøc ®Çu t−, ®Þa ®iÓm ®Çu t−, thêi ®iÓm ®Çu t−, qui m« ®Çu t−, c¸c gi¶i ph¸p vÒ c«ng nghÖ, thiÕt bÞ còng nh− viÖc ®¸p øng c¸c yªu cÇu ®Çu vμo vμ dù kiÕn ®Çu ra. Khi b¸o c¸o NCKT ®· ®−îc hoμn tÊt vμ chñ ®Çu t− ®Ò xuÊt TCTD tham gia tμi trî vèn ®Ó thùc hiÖn dù ¸n, cã nghÜa lμ, theo quan ®iÓm cña chñ ®Çu t−, cã sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t− dù ¸n ®ã. Tuy nhiªn, víi gi¸c ®é lμ mét bªn xem xÐt ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tham gia tμi trî vèn, TCTD cÇn ph©n tÝch sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t− dù ¸n theo c¸c c¨n cø sau: - Qui ho¹ch ph¸t triÓn ngμnh, vïng, ®Þa ph−¬ng: Trë l¹i víi vÊn ®Ò vÒ kû luËt trong thùc hiÖn qui ho¹ch ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t−, ®iÒu kiÖn cÇn ®Ó mét dù ¸n ®−îc xem lμ cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t− lμ dù ¸n ®ã ph¶i phï hîp víi qui ho¹ch còng nh− chiÕn l−îc ph¸t triÓn ngμnh, vïng, ®Þa ph−¬ng; tai-lieu-tham-dinh-du-an-dau-tu 1/6/2004 Trang 20/ 81
nguon tai.lieu . vn