Xem mẫu
- TRƯỜNG ĐẠI HỌC SÀI GÒN SAIGON UNIVERSITY TẠP CHÍ KHOA HỌC SCIENTIFIC JOURNAL ĐẠI HỌC SÀI GÒN OF SAIGON UNIVERSITY Số 78 (08/2021) No. 78 (08/2021) Email: tcdhsg@sgu.edu.vn ; Website: http://sj.sgu.edu.vn/ SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA NGHỊ VIỆN ANH (THẾ KỈ XIII - THẾ KỈ XVII) The foundation and development of British Parliament (13th - 17th centuries) ThS. Nguyễn Trà My Trường Đại học Sư phạm TP.HCM TÓM T T Trong tiến trình phát triển của lịch sử, nước Anh có một vị thế nhất định trên trường quốc tế. Một trong những thành tựu quan trọng mà cư dân Anh quốc cống hiến cho nền chính trị nhân loại là cơ quan Nghị viện. Ngày nay, Nghị viện ở nhiều đất nước có nguồn gốc từ thể chế Nghị viện ở Anh nhưng có nhiều điều chỉnh cho phù hợp với thời đại. Việc tìm hiểu về những bước đi đầu tiên trong lịch sử ra đời của cơ quan này là rất cần thiết, có giá trị khoa học và thực tiễn cao trong tình hình thế giới hiện nay. Bài báo được thực hiện với phương pháp nghiên cứu lịch sử và logic nhằm khái quát được sự ra đời, phát triển và vai trò của Nghị viện với lịch sử Anh giai đoạn thế kỉ XIII - XVII. Từ khóa: chính trị, nghị viện, thể chế ABSTRACT In the process of historical development, Great Britain has an important position in the world. One of the major achievements that British people have contributed to human politics is the Parliament. Today, parliaments in many countries have their roots in the British Parliamentary Institution, but with many adaptations to the times. It is necessary to learn about the first steps in this institution's history with high scientific and practical values in the current world situation. The article is conducted with historical and logical research methods to generalize the foundation, the development, and the role of Parliament in British history in the 13th - 17th centuries. Keywords: politics, parliament, institution 1. Mở đầu rất hãnh diện “Mặt trời không bao giờ lặn Nước Anh là một trong những quốc trên đất Anh” ra đời từ đó. Quốc đảo Anh gia được biết đến nhiều nhất trên thế giới cũng là nơi đã diễn ra cuộc cách mạng bởi tiếng Anh được sử dụng phổ biến trên công nghiệp đầu tiên trên thế giới vào thế toàn cầu. Trong lịch sử, thông qua việc kỉ XVIII, đồng thời đây là quốc gia xác lập bành trướng chủ nghĩa thực dân vào cuối quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa vào loại thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX, nước Anh đã sớm nhất. Một trong những yếu tố thúc đẩy chiếm được hệ thống thuộc địa rộng lớn ở sự phát triển mạnh mẽ của nước Anh, vượt khắp châu Á, châu Phi, châu Mỹ, châu Úc. qua nhiều quốc gia đương thời, chính là sự Câu thành ngữ nổi tiếng mà người Anh vốn ra đời sớm của một cơ quan có tính chất Email: mynt@hcmue.edu.vn 95
- SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 78 (08/2021) lập pháp: Nghị viện - Parliament, mà bản thời Anglo - Saxon hội đồng cố vấn có tên chất ban đầu của nó mới chỉ liên quan đến Witenagemot. Nhà nghiên cứu Bùi Đức những hoạt động mang tính thương lượng, Mãn (2008) cho biết mục đích của hội đàm phán. Hiện nay, dù thể chế chính trị ở đồng là cố vấn cho vua các vấn đề mà vua mỗi nước khác nhau, nhưng dấu ấn Nghị cần tham khảo ý kiến. Thành phần tham dự viện Anh tồn tại trong bộ máy công quyền là đại quý tộc, chức sắc tôn giáo như các của khá nhiều quốc gia trên thế giới. Bài giáo sĩ. Tuy nhiên việc hoạt động của hội nghiên cứu này sẽ góp phần trả lời cho câu đồng đều bị ràng buộc với nhà vua bởi mối hỏi: mô hình Nghị viện Anh được hình quan hệ phong kiến. Đối với hội đồng thành như thế nào? Tiến trình phát triển trong giai đoạn William I, do vua là công của Nghị viện Anh ra sao trong giai đoạn tước xứ Normandy (nằm phía Đông Bắc từ khi ra đời cho đến thế kỉ XVII, khi thế nước Pháp ngày nay), vùng đất được vua lực của Nghị viện Anh dần vượt qua chế độ Pháp ban cho người Northman để bảo vệ quân chủ, trở thành cơ quan nắm quyền lực Pháp nên dù cầm quyền ở Anh từ 1066, lớn nhất trong bộ máy Nhà nước Anh? ông thường xuyên vắng mặt ở Anh. Trong 2. Nội dung những lúc quay về Normandy để cai trị 2.1. Lịch sử hình thành Nghị viện Anh lãnh địa của mình, William I đã tổ chức hội 2.1.1. Về Nguồn gốc của từ “Parliament” đồng cố vấn gọi là Concilium nhằm quản lí Ngày nay ở nhiều quốc gia phương Vương quốc Anh khi ông vắng mặt. Tây, từ Parliament (tiếng Việt có nghĩa là Sau khi William I mất, nước Anh trải Nghị viện) được dùng để chỉ các cơ quan qua giai đoạn cai trị lần lượt của William lập pháp trong hệ thống chính trị. Trong tài II, Stephen I và Henry II. Giai đoạn cầm liệu “A short history of Parliament”, Faith quyền của Henry II (1154 - 1589) được Thompson đã đề cập nguồn gốc và ý nghĩa xem là một trong những giai đoạn phát của từ Parliament. Đó là từ có nguồn gốc triển nhất về hệ thống tư pháp ở nước Anh tiếng Pháp là parler (có nghĩa là nói hay với sự xuất hiện của những tòa án lưu động đàm phán). Cũng theo ông, ở Anh, từ của hoàng gia được vận hành trên khắp “parliament” được tìm thấy trong các điều nước Anh. Để xử án ở những vùng khác khoản chính thức trong các Tài liệu kín nhau, các quan tòa và thẩm phán hoàng gia (Close Roll) vào năm 1242, trong các Bản phải căn cứ vào một bộ luật có thể áp dụng ghi nhớ (Memoranda Rolls) của Bộ tài chung cho cả nước. Bộ luật chung - The chính (Exchequer) vào năm 1248 và được Common Law ra đời, là sự kế thừa luật của sử dụng trong các cuộc đàm phán ngoại người Anglo - Saxon và người Normandy, giao giữa Alexander II xứ Scotland và vua đặt nền tảng cho sự phát triển của luật và Richard (Thompson, 1953). hệ thống pháp lý của Anh. Sự phát triển 2.1.2. Những nền móng của Nghị này, đã phần nào mang đến sự ý thức về viện Anh quyền, vai trò của luật pháp cho người dân Nền móng ra đời cho cơ quan này còn sinh sống trên đảo Anh thời bấy giờ, đặc là sự xuất hiện của các hội đồng cố vấn biệt là những giai tầng có quyền lực và của trong giai đoạn người Anglo - Saxons cai cải bên dưới vua. trị đảo Anh từ thế kỉ V - XI và dưới thời Sau giai đoạn Henry II, chế độ quân William I xứ Normandy từ thế kỉ XI. Dưới chủ suy yếu dưới thời vua Richard the Lion 96
- NGUYỄN TRÀ MY TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN Heart (Richard Tim Sư tử) và John những vấn đề liên quan đến thuế. Mô hình Lackland (John Không đất), hai vị vua này nghị viện dần xuất hiện rõ rệt ở nước Anh. mải mê với các cuộc Thập tự chinh và Cũng trong năm 1258, nước Anh thất bại chiến tranh với các nước lân cận. Đặc biệt trong cuộc chiến tranh với nước Pháp và dưới thời vua John, ông đã tăng thuế đối Henry III buộc phải gánh khoản nợ khổng với người dân để phục vụ cho cuộc chiến lồ của Giáo hoàng trong chiến tranh ở tranh Anh - Pháp (1202 - 1214), tiến hành Sicily. Một nhóm quý tộc, đứng đầu là gả con gái của quý tộc cho những gia đình Simon de Montfort - Bá tước Leicester đã thương gia giàu có để thu tiền. Điều này nổi dậy tiếm quyền. Năm 1264, Henry III dẫn đến sự mở rộng giới quý tộc và gây bất bị bắt, Simon de Montfort đã thiết lập một mãn trong các gia đình quý tộc vì họ cho bộ máy chính phủ chặt hơn với nhiều quý rằng nhà vua đã làm giảm đi danh dự của tộc tham gia. các quý tộc. Cuộc chiến với Pháp thất bại, Để hạn chế quyền lực của các quý tộc Anh mất nhiều vùng đất đã sở hữu từ thời lớn trong vương triều của mình, Simon đã William I, Henry II và nhất là vùng lập nên một hệ thống nghị viện diễn ra đều Normandy về tay Pháp, uy tín của vua John đặn hơn thời Henry III. Nghị viện này có sụt giảm nghiêm trọng. Lúc này giới quý thêm đại diện là những hiệp sĩ, những Nam tộc nổi dậy, buộc vua phải kí Hiệp ước tước và thị dân từ các địa phương được lựa Magna Carta vào 1215. Với 63 điều khoản, chọn. Hoàng tử Edward I, con vua Henry Đại Hiến chương (Magna Carta) đã phần III thoát khỏi sự vây hãm của Bá tước nào hạn chế quyền lực của Hoàng gia Anh, Montfort và lên ngôi vào năm 1272, ông là bảo vệ quyền lợi của giới quý tộc, thay vì vị vua có tư tưởng thống nhất các khu vực cai trị một cách chuyên chế như trước, giờ trên đảo Britain. Chỉ trong vòng 5 năm lên đây các vị vua phải cai trị đất nước tuân ngôi, ông đã tiến hành xâm lược xứ Wales, theo luật lệ chung nước Anh. can thiệp Scotland. Cần tiền để tiến hành 2.1.3. Sự ra đời của Nghị viện Anh chiến tranh và bình ổn những khu vực đã Vua John mất không lâu sau khi kí chiếm được, Edward I đã dùng Nghị viện Magna Carta. Con trai ông Henry III (1216 như một phương tiện để tăng thuế. Nhà vua - 1272) cầm quyền khi mới lên 9 tuổi. Một xem việc thuyết phục một tập thể người có hội đồng nhiếp chính được lập nên để giúp quyền thế thông qua thuế có lẽ dễ dàng hơn vua cai trị đất nước. Khi trưởng thành, việc ông ta phải tăng thuế bằng việc ban Henry III tiếp tục đối đầu với Pháp và thất hành các sắc lệnh của Hoàng gia Anh. Đổi bại nặng nề. Năm 1258 với Hòa ước Paris, lại sự đồng ý tăng thuế của Nghị viện, một Henry III trở thành chư hầu của Pháp. số vấn đề của đất nước hay quyền lợi của Henry III rất sùng đạo, phụ thuộc Giáo các thành viên Nghị viện Anh đề ra được hoàng và đam mê các hoạt động nghệ vua Edward I chấp thuận. Với mục đích thuật. Ông cần tài chính để có thể xây dựng như vậy, từ năm 1295, Edward I đã triệu và tài trợ cho việc phát triển nghệ thuật ở tập quý tộc phong kiến, giáo sĩ cấp cao, Anh. Henry III đã gửi các trát triệu tập đến hiệp sĩ và thị dân tham gia vào Nghị viện những người quyền quý và giáo sĩ cấp cao Anh. Ngoài thông qua thuế, Nghị viện Anh theo tinh thần của Magna Carta, tập hợp họ cũng là cơ quan cố vấn cho nhà vua khi cần lại trong một hội đồng lớn để thông qua và lắng nghe những kiến nghị, tố cáo sự sai 97
- SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 78 (08/2021) trái, bất công xảy ra trong đất nước. Đây ba tuần (Thompson, 1953). được xem là “Nghị viện kiểu mẫu” đầu tiên Thời kì cai trị của Edward III (1327 - của Anh, có những nét tương đồng với 1377), nước Anh bước vào “Cuộc chiến Nghị viện ngày nay (Thompson, 1953). tranh Trăm năm” với nước Pháp (kéo dài từ Nhiều nhà sử học đã chọn mốc năm 1295 năm 1337 đến năm 1453). Chiến tranh diễn là năm cho sự ra đời của Nghị viện Anh. ra chủ yếu trên đất Pháp, các vua Anh tham Tóm lại, những chính sách của các chiến, công việc trong nước do các quan vua Anh, đặc biệt dưới thời vua William I, chức triều đình phụ trách. Do cần một số Henry II đã dẫn tới xuất hiện những nền tiền lớn cho chiến tranh, Edward III buộc móng cho sự ra đời Nghị viện của nước phải đề cao vai trò của Nghị viện Anh. Anh như Hội đồng cố vấn, sự cải thiện hệ Nghị viện vẫn tiến hành họp theo lệnh của thống tư pháp, những đặc điểm quý tộc nhà vua nhưng có vai trò chủ động hơn Anh và Đại hiến chương Magna Carta năm trong triều đình. Sau 1327, Nghị viện Anh 1215. Sự hình thành “Nghị viện kiểu mẫu” họp nhiều hơn và đại diện của các thành năm 1295 đã đánh dấu bước ngoặt quan phố bắt đầu được mời tham dự nhiều và trọng trong lịch sử nước Anh, từ đây Nghị thường xuyên hơn trước, do nước Anh cần viện xuất hiện, can dự và tạo ra sự thay đổi huy động số tiền lớn hơn nữa cho chiến cấu trúc quyền lực chính trị của nước Anh. tranh và buộc phải nhờ vào nguồn tài chính Trong nhiều thế kỉ sau đó, vai trò Nghị của các thành phố. Chiến tranh, bệnh dịch viện trong hệ thống chính trị của nước Anh Hắc tử xảy ra trong các năm 1348, 1349 ngày càng cao và bắt đầu ngăn cản sự làm cho khoảng 1/3 dân số Anh bị thiệt chuyên chế và độc đoán của các vị vua. mạng, những than phiền và thỉnh cầu xuất 2.2. Sự phát triển của Nghị viện Anh hiện ở nhiều nơi trên nước Anh. Từ đó, từ thế kỉ XIV - XVII Nghị viện Anh tách thành lưỡng viện: Từ khi chính thức ra đời vào cuối thế Thượng viện hay còn gọi là Viện Quý tộc kỉ XIII, Nghị viện đã có những bước phát (House of Lords) và Hạ viện hay Viện thứ triển rõ rệt từ thế kỉ XIV đến thế kỉ XVII. dân (House of Commons), trong đó Hạ viện 2.2.1. Giai đoạn thế kỉ XIV - XV là nơi tiếp nhận những thỉnh cầu hay những Nghị viện trong triều đại Edward I phàn nàn của người dân. Đến năm 1376, không được triệu tập một cách thường trong Hạ viện Anh bắt đầu thường xuyên xuyên và thường do nhà vua tiến hành. lựa chọn đại diện truyền đạt quan điểm của Mục tiêu chủ yếu trong giai đoạn đầu của họ về một số vấn đề liên quan đến vua và việc triệu tập Nghị viện là nhằm giải quyết quý tộc. Những người phụ trách việc truyền chiến phí cho nhà vua. Theo Thompson, đạt ý kiến của Hạ viện lên nhà vua được gọi đến năm 1362 có qui định về thời gian là Người phát ngôn (The Speakers). Việc triệu tập nghị viện và mục đích của việc trình bày các kiến nghị này thậm chí có thể triệu tập đó là khắc phục những sai sót phát triển thành những luật mới. khiếu nại xảy ra trong cuộc sống hằng Nghị viện thời kì Edward phát triển cả ngày. Vua Anh còn là người quyết định về số lượng thành viên và chất lượng với thành phần triệu tập, phân nhiệm kì hay sự gia tăng quyền lực. Nghị viện đã sử giải thể nghị viện. Thời gian họp nghị viện dụng chức năng ban hành luật để bảo vệ kéo dài nhiều tháng và có khi chỉ từ hai đến các thành viên trong Nghị viện. Một trong 98
- NGUYỄN TRÀ MY TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN những đạo luật nổi bật mà Nghị viện đề mãn trong các thành viên của viện này. Từ xuất, thông qua và ban hành là Luật Lao đó, Hạ viện Anh tìm cách củng cố lại động (The Statute of Laborers) vào 1351. quyền lực và dần trở thành cơ quan lập Đây là bộ luật quy định việc kiểm soát mức pháp riêng biệt. Theo Way (n.d), quyền lực tiền lương trả cho người lao động theo chính trị cuối thời Elizabeth đã được chia hướng có lợi cho chủ đất, cũng như bắt sẻ cho các cơ quan riêng biệt: Hoàng gia – buộc những ai có khả năng lao động phải Thượng viện – Hạ viện. tham gia lao động. 2.2.3. Giai đoạn thế kỉ XVI - XVII Sau thời vua Edward III, chiến tranh Khác với các Quốc vương triều đại giữa nước Anh với nước Pháp vẫn tiếp Tudor, James I cai trị đất nước một cách diễn. Nghị viện Anh họp thường xuyên chuyên chế tuyệt đối, đề cao thuyết hơn. Năm 1399, Nghị viện Anh phế truất “Quyền thiêng liêng của các vị vua”. Chính vua Richard II vì tự ý tăng các khoản thuế điều này đã gây nên mâu thuẫn giữa Hoàng mà chưa có sự cho phép của Nghị viện. gia và thành viên trong Nghị viện, đưa 2.2.2. Giai đoạn thế kỉ XVI - XVII nước Anh rơi vào tình trạng bất ổn suốt thế Điểm nổi bật trong giai đoạn này, kỉ XVII. Mâu thuẫn gay gắt đã dẫn đến Nghị viện được xem là nơi thảo luận và cuộc nội chiến giữa lực lượng của nhà vua thông qua các luật mà theo Wesley Royle và lực lượng của Nghị viện. (2016) quá trình này diễn ra 3 công đoạn: Nối ngôi James I là vua Charles I, ông (1) Đưa dự luật ra trình bày trước các thành có thái độ cực đoan hơn đối với Nghị viện viên của Nghị viện, (2) Tiến hành tranh Anh. Sau khi Nghị viện Anh từ chối các luận và sửa đổi các dự luật, (3) Kiểm tra và khoản kinh phí vua đề xuất, Charles I tuyên tổng kết những ý kiến trước khi bỏ phiếu bố giải tán Nghị viện trong hai năm (1625 - diễn ra (tr.66). Nhìn chung, Hoàng gia Anh 1626). Vua Charles đã sử dụng “Thiết quân vẫn có quyền lực rất lớn trong hệ thống luật để thi hành” các khoản thuế, tự xét xử chính trị tại Anh. Tuy nhiên thay vì sử thường dân. Ông buộc phải triệu tập Nghị dụng quyền lực chuyên chế, các vua triều viện Anh trở lại vào năm 1628 nhưng mâu Tudor thường có xu hướng vừa hợp tác và thuẫn giữa vua và Nghị viện vẫn không thể vừa tìm cách kiểm soát Nghị viện Anh. dung hòa. Vua Charles I tuyên bố giải tán Chính điều này đã khiến cho quyền lực Nghị viện Anh (1629) và cai trị nước Anh hoàng gia thời kì Tudor này càng gia tăng. mà không cần đến Nghị viện trong suốt 11 Đặc biệt trong giai đoạn cải cách tôn giáo năm. của Henry VIII (1529 - 1536), Nghị viện Sự đối đầu giữa Nghị viện và Hoàng được triệu tập thường xuyên hơn, vua đã sử gia cuối cùng đã dẫn tới chiến tranh. Vào dụng Nghị viện Anh để hợp thức hóa mục ngày 22 - 8 - 1642, cuộc xung đột quân sự tiêu kinh tế, điều này một phần đã giúp đã diễn ra giữa quân đội của nhà vua và Nghị viện dần trở thành cơ quan quyền lực những người ủng hộ Nghị viện, kết quả là chính trị cao nhất tại Anh. Trong giai đoạn sự thất bại của Hoàng gia Stuart. Nghị viện này, theo Adams (1904) đã có 4 đạo luật Anh đã dẫn chứng lại Magna Carta nhằm thông qua trong 7 lần triệu tập. Sang đến hình thành cơ sở pháp lí luận tội nhà Vua, thời Elizabeth I, sự can thiệp quá sâu của Charles I đã bị cáo buộc tội danh phản Nữ hoàng vào Hạ viện đã gây những bất quốc, chống lại luật pháp và tự do của 99
- SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 78 (08/2021) Vương quốc Anh (20 - 1 - 1649) và bị xử mở đầu cho thời kỳ bất ổn chính trị của tử sau đó. Với tội danh gần như tương tự, nước Anh. Tuy nhiên đây cũng là thời kỳ Nghị viện đã bỏ phiếu phế truất con thứ mà Nghị viện Anh đã có những bước tiến của Charles I là James II (22 - 1 - 1689) và cự kỳ quan trọng trong việc khẳng định sự thay thế bằng William III. Nghị viện Anh độc lập về tư pháp. Trước sự cai trị độc buộc nhà vua mới cam kết tôn trọng sự độc đoán của James I và Charles I, Nghị viện lập về tư pháp, bầu cử, tự do ngôn luận của Anh đã thoát khỏi sự kiểm soát của hoàng Nghị viện và các điều khoản trong Tuyên gia, trở thành một cơ quan riêng biệt, độc ngôn nhân quyền (Bill of Right, 1689). lập và sau đó đứng lên chống lại nhà vua, 2.3. Vai trò của Nghị viện Anh với lịch biến nước Anh từ một nước quân chủ sử nước Anh giai đoạn thế kỉ XIII - XVII chuyên chế chuyển sang một nước quân Từ khi ra đời cho đến thế kỉ XVII, chủ lập hiến theo con đường Tư bản chủ Nghị viện Anh không ngừng phát triển thế nghĩa với sự lãnh đạo của Nghị viện. lực, tạo những nền tảng căn bản và vững 3. Kết lu n chắc trong nền chính trị ở Anh. Thời kì Đảo Anh ngày nay là nơi ra đời của Henry III, và các vua Edward I, II, III, thể chế Nghị viện vào thế kỉ XIII. Sự hình Nghị viện Anh là cơ quan giúp đỡ nhà vua thành Nghị viện Anh là một dấu ấn nổi bật giải quyết vấn đề tài chính, tiếp nhận trong nền chính trị Anh và có ảnh hưởng những kiến nghị hoặc thỉnh cầu của dân đến bộ máy nhà nước ở nhiều nước trên chúng. Nghị viện Anh còn đóng vai trò như thế giới. tòa án xét xử một số sự việc. Bước sang Vào thời kì ban đầu, Nghị viện Anh thời kì Tudor, Nghị viện là công cụ đắc lực chưa có ảnh hưởng lớn đến quyền lực cho các vị quân chủ. Tuy vậy, Nghị viện chính trị của nước Anh. Tuy vậy, sự xuất Anh thời kì này không đơn thuần chỉ là hiện của cơ quan này đã hạn chế quyền lực công cụ phê chuẩn hoặc ban hành luật. Sự chuyên chế của các nhà vua Anh. Trong phát triển của Nghị viện Anh thể hiện ở: thế kỉ XIV, XV, nước Anh bước vào các việc tập dợt thường xuyên hơn vai trò lập cuộc chiến tranh, Nghị viện họp nhiều hơn pháp của nó qua việc xem xét, góp ý và và vai trò lập pháp ngày càng tăng. Hạ viện thông qua các dự luật; sự lớn mạnh của Hạ Anh với sự chi phối của giai tầng Gentry viện với sự nổi lên về địa vị kinh tế, chính trở thành thế lực lớn mạnh trong Nghị viện. trị của các thành viên trong viện như tầng Triều đại Tudor là nơi những cuộc tập lớp quý tộc Gentry hay những thị dân giàu dượt quan trọng cho Nghị viện với nhiều có. Từ đó, ý thức về sức mạnh của Nghị cuộc họp, nhiều dự luật được đưa ra, bàn viện Anh trong bộ máy cai trị được củng cố thảo và phê duyệt. Vào cuối thời trị vì của và dần trở thành những nền tảng truyền nữ hoàng Elizabeth I, Nghị viện Anh đã thống để các Nghị viên truyền lại cho các dần thoát khỏi sự kiểm soát của hoàng gia thế hệ tiếp sau. Bước sang thời kì Stuart, và trở thành cơ quan lập pháp riêng biệt. dưới sự cai trị của James I và những năm Khác với các quốc vương triều đại Tudor, đầu của Charles I, tình hình chính trị của các vua triều đại Stuart đã cai trị đất nước nước Anh biến chuyển một cách nhanh một cách chuyên chế, đề cao thuyết chóng với sự đối đầu giữa quyền lực của “Quyền thiêng liêng của các vị vua”. Điều nhà Vua và Nghị viện, chính điều này đã này đã gây nên mâu thuẫn giữa Hoàng gia 100
- NGUYỄN TRÀ MY TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN và Nghị viện, dẫn đến cuộc cách mạng tư chuyên chế, mở đường cho chế độ quân sản Anh vào thế kỉ XVII. Kết quả của cuộc chủ lập hiến với quyền lực nằm trong tay cách mạng này là sự lật đổ nền quân chủ Gentry và tư sản. TÀI LIỆU THAM KHẢO Adams, G. (1904). English Constitutional History. USA: The Macmillan company. Bùi Đức Mãn (2008). Lược sử nước Anh. Thành phố Hồ Chí Minh: NXB Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh. Royle, W. (2016). Elizabethan England 1568 - 1603. UK: Hodder Education. Thompson, F. (1953). A Short History of Parliament. USA: University of Minnesota. Way, A. (n.d.). The American System of Government: Government & Politics in the U.S.A.Part Four: The American Constitutional System: English Origins Political Developments during the Reign of Elizabeth I: 1558 - 1603. Truy xuất từ: https://www.proconservative.net/CUNAPolSci201HOutline.shtml. Ngày nhận bài: 05/5/2021 Biên tập xong: 15/8/2021 Duyệt đăng: 20/8/2021 101
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học