Sử dụng facebook để kết nối với người sử dụng ở các thư viện Việt Nam

Nghiïn cûu - Trao àöi SÛÃ DUÅNG FACEBOOK ÀÏÍ KÏËT NÖËI VÚÁI NGÛÚÂI SÛÃ DUÅNG ÚÃ CAÁC THÛ VIÏÅN VIÏTÅ NAM ThS Nguyïn Thõ Hanh Cuc Thöng tin KH&CN quöc gia Tom tùt: Facebook la möt trong cac dõch vu mang co töc àö phat triïn nhanh trïn pham vi toan cêu. Sö liïu thöng kï cho thêy tñnh àïn ngay 06/10/2013 trïn toan thï giúi co 1,2 tó ngûúi sû dung Facebook. Cac lúi ñch tûc thò, chñnh thûc, tûúng tac va miïn phñ cua Facebook àem àïn cho cac ca nhên va tö chûc thuöc moi lônh vûc cú höi rêt lún àï kït nöi va chia se vúi moi ngûúi. Cac thû viïn trïn thï giúi àa sû dung Facebook nhû la möt cöng cu àï kït nöi vúi ngûúi dung va quang ba dõch vu thû viïn tû nùm 2007, trong khi ú Viït Nam cöng viïc nay chûa thûc sû àûúc quan têm röng rai trong cöng àöng thû viïn. Bai bao töng quan vï sû phat triïn cua Facebook, phên tñch nhûng lúi ñch cua Facebook vúi thû viïn, va sú lûúc vï viïc sû dung Facebook trong cac thû viïn trïn thï giúi. Trïn cú sú phên tñch thanh cöng va han chï cua Facebook ú 12 thû viïn qua möt nghiïn cûu àõnh tñnh, àûa ra cac kiïn nghõ vï viïc tao lêp va vên hanh möt trang Facebook thû viïn thûc sû co hiïu qua. Tû khoa: Mang xa höi; Facebook; thû viïn; dõch vu thû viïn; Viït Nam. Using Facebook to reach users at Vietnamese libraries Summary: Facebook is a social network, that developed globally. Statistical data shows that until October 6th, 2013, there were 1,2 billion Facebook users. Immediate contact, interactive and free benefits of Facebook are creating great opportunities for individuals and organizations in all fields to connect and share information each other. Libraries in the world have been using Facebook as a tool for connecting with users and publicizing library services since 2007 while in Vietnam, these activities have not been paid enough attention to in library community; This article reviews the development of Facebook, analyzes its benefits for libraries and briefs the usage of this tool in libraries of the world; Based on analyzing success and limitation of Facebook at 12 libraries through a qualitative study, the author puts forward some recommendations on creating and operating an effective Facebook page for libraries. Keywords: Social network; Facebook; library; library service; Vietnam. acebook la möt trong cac mang xa höi co töc àö phat triïn nhanh trïn pham vi toan cêu. Sö liïu thöng kï cho thêy tñnh àïn thang 8/2013, trïn toan thï giúi co Mark Zuckerberg, àûa ra möt “kï hoach phac thao” nhùm àûa Internet àïn vúi 5 tó ngûúi dên con lai trïn thï giúi” [1]. Ú Viït Nam, àïn thang 8/2013, àa co 19,6 triïu 2,7 tó ngûúi sû dung mang Internet, tûúng ngûúi sû dung Facebook, chiïm 21,42% àûúng vúi möt phên ba dên sö toan cêu. Töng Giam àöc àiïu hanh cua Facebook 16 dên sö va chiïm túi 71,4% ngûúi sû dung Internet. Viït Nam àang la nûúc àûng thû THÖNG TIN vaâTÛ LIÏU - 4/2014 Nghiïn cûu - Trao àöi 16 trïn thï giúi vï tó lï tùng trûúng sö lûúng ngûúi sû dung Facebook tñnh àïn thang 7/2013. Viït Nam la quöc gia co thõ phên Facebook tùng trûúng nhanh nhêt, vúi töc àö 146% trong 6 thang (tû thang 5- 10/2012), trung bònh cû 3 giêy thò co 1 ngûúi sû dung múi [3]. Sû bung nö cua Facebook àa lam no khöng chó dûng lai ú giao tiïp thöng thûúng giûa con ngûúi, ma àa thêm nhêp vao hêu hït cac hoat àöng san xuêt, kinh doanh, giao duc, àao tao... Trong khi hoat àöng thû viïn trïn thï giúi àa sû dung Facebook tû nhûng nùm 2007 va àa thu àûúc nhiïu kït qua àang ghi nhên, thò ú Viït Nam cöng viïc nay dûúng nhû múi ú giai àoan bùt àêu. Bai bao nay giúi thiïu tònh hònh sû dung Facebook trong cac thû viïn Viït Nam, nïu nhûng kït qua va han chï, tû ào àï xuêt cac biïn phap thuc àêy viïc sû dung Facebook àï kït nöi thû viïn vúi ngûúi dung. 1. Facebook vúi cac thû viïn Nhiïu thû viïn trïn thï giúi àa sû dung Facebook cho hoat àöng cua mònh. Nhú Facebook can bö thû viïn tra cûu co thï dung nïn cöng nghï nay àï giû liïn lac vúi ngûúi sû dung cua mònh. Facebook la núi ngûúi sû dung co thï àùng tin tûc, sû kiïn, hònh anh,... Can bö thû viïn tao àûúc möi liïn kït cung nhû hoc àûúc tû ban àoc thöng qua viïc tòm hiïu, phên tñch va hiïu àûúc quan àiïm va cach nhòn cua ban àoc. Nhú ào, can bö thû viïn hiïu àûúc nhu cêu va möi quan têm cua ngûúi sû dung va co thï phuc vu ngûúi sû dung töt hún. Cung thöng qua mang xa höi, can bö thû viïn co thï chia se kinh nghiïm, quan àiïm va kiïn thûc vúi ngûúi sû dung va ngûúc lai [7]. THÖNG TIN vaâTÛ LIÏU - 4/2014 Cac lúi ñch àùc biït Facebook àöi vúi thû viïn co thï bao göm: - Chia se thöng tin miïn phñ. Àêy la möt cach töt cho thõ trûúng thû viïn miïn phñ; - Ngûúi sû dung thên quen co thï thöng qua cac trang Facebook thû viïn giao tiïp va chia se suy nghô vúi nhau, chùng han: vï möt cuön sach hoùc möt khoa hoc mònh quan têm; - Dõch vu khach hang - thû viïn co thï tra lúi cêu hoi trú giup va thuc àêy cac sû kiïn cua thû viïn; - Nhên phan höi: thû viïn co thï hoi y kiïn ngûúi sû dung vï mong muön, yïu cêu cua ho vï thû viïn noi chung hoùc bêt ky möt san phêm dõch vu cu thï nao. Nhû vêy, cac lúi ñch tûc thò, chñnh thûc, tûúng tac va miïn phñ cua Facebook àem àïn cho thû viïn cú höi lún àï kït nöi va chia se vúi ngûúi sû dung. Vò thï, du khöng phai la ban cua ngûúi sû dung trong viïc chia se tònh cam ca nhên, nhûng thû viïn vên co thï thiït lêp cac möi quan hï thöng qua Facebook àï khuyïn khñch ho tên dung lúi thï cua cac dõch vu thû viïn. Trïn thï giúi, Facebook àûúc nhiïu thû viïn sû dung rêt súm. Trong tai liïu “100 Libraries to follow on Facebook”, Anderson Matt [4] àa liït kï danh sach 100 thû viïn co sû dung trang Facebook cua mònh nïn cên tham khao. Àûng àêu trong danh sach co thï kï àïn cac thû viïn hang àêu nhû: Thû viïn Anh, Thû viïn Quöc höi Hoa Ky, Thû viïn Cöng cöng New York, Thû viïn Thu àö Columbus, Thû viïn Cöng cöng Boston... Thû viïn Anh la Thû viïn sû dung Facebook tû nùm 2007 (Hònh 1). 17 Nghiïn cûu - Trao àöi Hònh 1: Facebook cua Thû viïn Anh (https://www.face-book.com/britishlibrary) Tai liïu viït vï chu àï nay cung tùng biïu ghi (Hònh 2). Àiïu ào cho thêy nhanh àang kï. Vúi cum tû tòm “Library ûng dung facebook trong cac thû viïn on Facebook” trong CSDL Proquest trïn thï giúi àa phö biïn àïn mûc central, co thï tòm thêy vai chuc ngan àö nao. Hònh 2. Kït qua tòm bùng cêu hoi “Library on Facebook” theo tûng nùm trong CSDL Proquest central 18 THÖNG TIN vaâTÛ LIÏU - 4/2014 Nghiïn cûu - Trao àöi Nhiïu tai liïu chuyïn nganh thöng tin-thû viïn àa ban vï têm quan trong cua Facebook trong cac thû viïn. Spomer (2008) cho rùng: “Facebook chùc chùn la möt cai gò ào ma thû viïn cên phai quen thuöc, nïu khöng noi la thanh thao... Facebook vên con tön tai va phat triïn trong nganh thû viïn”. Uy ban Àanh gia va Hoach àõnh Nghiïn (Dû an BMGF-VN) (thû viïn cac tónh Àöng Thap, Hêu Giang, Khanh Hoa, Nghï An, Ninh Thuên...). Dûúi àêy, Chung töi giúi thiïu kït qua khao sat cac trang Facebook cua 12 thû viïn àûúc lûa chon tû cac loai hònh khac nhau. Chung töi têp trung vao thu thêp va phên tñch cac thöng tin cûu thuöc Hiïp höi cac trûúng Cao nhû: sû hiïn diïn trïn trang chu cua thû àùng va Thû viïn Nghiïn cûu (ACRL) (2010) bao cao rùng cac trang web mang xa höi (SNS) nhû Facebook “la möt trong nhûng thay àöi cöng nghï quan trong nhêt àang anh hûúng àïn thû viïn àai hoc hiïn nay va trong tûúng lai gên” [6]. 2. Kït qua khao sat sû dung Facebook cua möt sö thû viïn Viït Nam Facebook àa àûúc nhiïu doanh nghiïp ú Viït Nam sû dung hiïu qua viïn, nùm gia nhêp Facebook, sö ngûúi thñch (like), sö bònh luên (comment), cac nöi dung thöng tin àùng tai. Cac sö liïu phên tñch, thöng kï thu thêp trong khoang thúi gian tû thang 6 thang gên nhêt (tû thang 7 àïn 30/11/2013). 2.1. Sû hiïn diïn cua trang Facebook trïn trang chu cua thû viïn Thöng qua cac biïu tûúng f( ) hoùc biïu tûúng “Tòm chung töi trïn trong marketing. Tuy nhiïn, trong cöng Facebook” ( ), co thï àöng thû viïn, cöng viïc nay múi àang ú giai àoan bùt àêu. Trong sö cac thû viïn Viït Nam sû dung Facebook, co thï kï àïn cac Trung têm Hoc liïu (Trung têm Hoc liïu Thai Nguyïn, Trung têm Hoc liïu Huï, Trung têm Hoc liïu Àa Nùng, Trung têm Hoc liïu Cên Thú); möt sö thû viïn àai hoc lún (ÀH Quöc gia Tp. Hö Chñ Minh, Àai hoc Àa Lat, Thû viïn Àai hoc Ha Nöi...); cac thû viïn tónh, àùc biït cac thû viïn àûúc thu hûúng Dû an “Nêng cao kha nùng sû dung may tñnh va truy nhêp Internet cöng cöng tai Viït Nam” do Quy Bill and Melinda Gates tai trú THÖNG TIN vaâTÛ LIÏU - 4/2014 àïn àûúc facebook cua thû viïn. Kït qua cho thêy chó co 6 thû viïn (chiïm ty lï 50%) co sû hiïn diïn cua cac trang thû viïn Facebook àûúc phat hiïn tû trang chu cua thû viïn (Bang 1). 2.2. Nùm gia nhêp Têt ca cac thû viïn khao sat àïu gia nhêp Facebook trong nùm 2012 va 2013, trong ào Trung têm Thöng tin - Thû viïn trûúng ÀH Àa Lat gia nhêp súm nhêt-12/02/2012; Thû viïn gia nhêp muön nhêt- Thû viïn tónh Bònh Àõnh, 05/8/2013 (Bang 1). 19 Nghiïn cûu - Trao àöi Bang 1. Cac thû viïn àûúc khao sat: nùm gia nhêp Facebook va sû hiïn diïn cua fb trïn trang chu TT Thû viïn 1 Thû viïn Àai hoc Cöng nghï Thöng tin va Truyïn thöng, Thai Nguyïn 2 Thû viïn Àai hoc Ha Nöi 3 Thû viïn ÀH Cöng nghiïp Tp. HCM 4 Thû viïn Trung têm-Àai hoc Quöc gia Tp. HCM 5 Trung têm Hoc liïu - Àai hoc Thai Nguyïn 6 Trung têm Thöng tin - Thû viïn trûúng ÀH Àa Lat 7 Trung têm Thöng tin Thû viïn HPU, Hai Phong 8 Thû viïn Trûúng ÀH Mo-Àõa chêt (Ha Nöi) 9 Thû viïn àai hoc Thuy lúi 10 Thû viïn tónh Bònh Àõnh 11 Thû viïn tónh Àöng Thap 12 Thû viïn tónh Nghï An Hiïn diïn Fb trïn trang chu Khöng Khöng Co Khöng Co Khöng Khöng Khöng Co Co Co Co Gia nhêp 04/4/2012 19/3/2013 22/11/2012 àêu nùm 2013 09/01/2013 12/02/2012 28/3/2012 09/01/2013 19/9/2012 05/8/2013 24/01/2013 05/5/2012 2.3. Sö ngûúi thñch (like), ngûúi bònh luên (Comments) Àöng Thap, Nghï An lên lûút la 143, 215 va 288. Hònh 3 cho thêy, tñnh àïn ngay 2.4. Cac dang thöng tin trïn 30/11/2013, Trung têm Thöng tin - Thû viïn trûúng ÀH Àa Lat dên àêu vï sö ngûúi thñch (like) vúi 4.105 like; tiïp Facebook Thöng tin àùng tai trïn Facebook cua theo la Thû viïn ÀH Cöng nghiïp thû viïn co thï phên thanh ba nhom: Tp. HCM-3874 like; cac Thû viïn thöng bao, san phêm-dõch vu va hö trú, tñnh co sö like thêp la: Bònh Àõnh, tiïp cên ngûúi dung. 20 THÖNG TIN vaâTÛ LIÏU - 4/2014 ... - tailieumienphi.vn