Xem mẫu
- So sánh xã lu n và bình lu n ch
ra c i m c a t ng th lo i
Xã lu n và bình lu n, hai th lo i c s c thu c nhóm chính lu n,
báo chí. Trong nh ng th i i m l ch s nh t nh c a t nư c, c bi t là
trong kháng chi n ch ng Pháp và ch ng M , nh ng bài xã lu n và bình
lu n ã ư c s d ng r t có hi u qu và có s c tác ng l n.
Gi a hai th lo i này, c p n s tương ng, chúng ta có th
nh n th y do ây là hai th lo i cùng thu c nhóm chính lu n báo chí nên
s cùng mang nh ng c i m chung c a nhóm này như: xã lu n và bình
lu n có cơ s th c ti n là các s ki n, hi n tư ng c th c a hi n th c
khách quan; các s ki n, hi n tư ng ó ư c xem xét, ánh giá m t cách
có h th ng trong m i liên h ch t ch ph thu c l n nhau. Trong xu
- hư ng phát tri n chung c a i s ng xã h i. m t khác v i hai th lo i này,
bút pháp chính lu n ư c th hi n rõ nét, thái , quan i m chính ki n
c a bài báo cung ư c th hi n nh t quán và công khai. i v i nh ng
v n xã h i ph c t p, có nh ng xu t, hư ng d n phương án tháo g
ho c gi i quy t v n . Ph m vi bao quát r ng, có th là toàn b các s
ki n, hi n tư ng, quá trình… c a i s ng xã h i ương th i, m t yêu c u
quan tr ng v i c hai th lo i này là khi xem xét hay bình lu n, ánh giá
m t s ki n v n nào ó. Nhà báo không th nêu hi n tư ng bên ngoài
mà còn ph i ch ra nguyên nhân và b n ch t bên trong c a v n . Nói
chung, c trưng chung nh t c a hai th lo i xã lu n và bình lu n chính là
ch t trí tu , tư duy, lý lu n, lý l trong tác ph m, hay chính là c i m
thông tin lý l . Thêm vào ó, m t c i m chung gi a hai th lo i báo
chí này có tính ch t khác bi t so v i nh ng th lo i khác ó là kh năng
tác ng v i ông o, r ng rãi qu n chúng nhân dân, có tác d ng l n
trong vi c nh hư ng dư lu n, giúp công chúng hi u bi t v các v n
s ki n theo m t quan i m nh t nh.
M c dù có r t nhi u i m tương ng, song gi a bình lu n và xã
lu n v n có nh n khác bi t rõ r t. M t khác bi t d th y u tiên là m t
bài xã lu n thư ng nêu ra nh ng nhi m v chính tr , “Xã lu n có th coi
là ng n c ch o, là pháp l nh chính tr hàng ngày (ho c trong th i gian
trư c m t)” (Giáo trình nghi p v báo chí - trư ng Tuyên hu n TW, Hà
N i). Như v y, xã lu n mang tính ch t ch o, ch rõ ư ng l i, phương
hư ng ho t ng cơ b n c a v n nêu lên. Vì v y, c xã lu n, chúng ta
có th bi t ư c hư ng hành ng trong hoàn c nh này, s vi c này ng
th i cũng hi u ư c c lu n i m c a ng v v n ó. Trong khi ó,
bài bình lu n tuy có nh ng k t lu n rõ ràng, nhưng v n c p n
không nh m m c ích tr thành ch th hành ng, mà nó ch mang
tính ch t nh hư ng cho suy nghĩ và nh n th c c a công chúng. Có th
- nói bài bình lu n có nhi m v t o i u ki n cho c gi ánh giá úng
n s ki n nh t nh ương th i. T ó, d n d t c gi rút ra ư c
nh ng k t lu n xác áng và hành ng theo s quy t nh ó.
i m khác th hai gi a hai th lo i này là, t các bài xã lu n có
t m tư tư ng và m c ích ch o cao hơn h n các bài bình lu n. Có ý
ki n ã cho r ng: “ngư i vi t xã lu n và ngư i c xã lu n không ph i là
nh ng ngư i cùng trao i th o lu n mà là nh hư ng chính tr ”. Xã lu n
nêu l p trư ng quan i m c a m t t bào cũng chính là quan i m c a
chính ng, hay oàn th mà t báo ó làm cơ quan ngôn lu n) v m t
v n quan tr ng. Vì v y, có th nói xã lu n có kh năng ph bi n r ng
rãi trong qu n chúng nhân dân nh ng ch trương, chính sách, tư tư ng
c a ng, nhà nư c trong s nghi p phát tri n t nư c.
Xét trên m t khía c nh, v ph m vi gi i h n, bình lu n có ph m vi
nh hơn xã lu n, ây chính là i m khác bi t th ba. Thông thư ng các
bài bình lu n ch th hi n s nh t quán v ch ng, cách nhìn nh n ánh
giá c a ngư i bình lu n trong khi các bài xã lu n l i ph n ánh ư ng l i
chính tr c a cơ quan báo chí, trình bày chính ki n c a cơ quan ngôn lu n
c a chính tr c a ng, oàn th ) ó v nh ng v n quan tr ng nh t
trong th i i m hi n t i và ph i ư c nâng lên t m cao lý lu n.
V c u trúc, các bài xã lu n thư ng có c u trúc theo phương pháp
di n d ch còn bài bình lu n ch y u i theo phương pháp quy n p. Xét c
th , v i các bài xã lu n, t m t vài lu n i m ban u, b ng lý l và
ch ng c , hư ng ngư i c chú ý vào v n mà tác gi s trình bày và
tri n khai trong ph n sau, trong ph n sau c a bài xã lu n, các lu n i m
ban u ư c tri n khai thành nh ng n i dung l n, có tính ch t nh
hư ng r ng. Khác v i xã lu n, bình lu n theo phương pháp quy n p, nó
rút ra k t lu n thông qua vi c bàn lu n nh ng cái c th m t c i m
- riêng bi t khá quan tr ng là v nguyên t c, bình lu n bao gi cũng lu n
gi i trên cơ s g n li n v i nh ng v n , s ki n, tình hu ng, hoàn c nh
c th , thông qua nh ng chi ti t c th . T c là các chi ti t c th c a các
s ki n, tình hu ng, hoàn c nh… óng vai trò chi ph i trong vi c lu n
gi i c a bài bình lu n.
Có th th y làm m t bài bình lu n u tiên ph i l a ch n và
phân tích các s ki n, ti p theo là s p x p các s ki n trong m i quan h
và ph thu c l n nhau c a chúng, trong các bài bình lu n, i u quan tr ng
nh t là ta ph i bám sát tài và làm n i b t ư c ch b ng nh ng chi
ti t tiêu bi u nh t c a các s ki n. Trong khi ó các bài xã lu n tr c ti p
d a trên cơ s nh ng Ngh quy t c a các cơ quan ng và Nhà nư c. Vì
v y, vi c xem xét và ánh giá tình hình trong bài xã lu n ph i d a trên
tinh th n nh ng Ngh quy t tương ng c a ng, c a i h i ng trên
cơ s phân tích các tư li u c th .
M t chú ý i v i bài xã xã lu n, t o ra i m khác bi t c a nó so
v i bình lu n là trong bài xã lu n tuy t i không ư c có d u n cá nhân
c a ngư i vi t, không bao gi ư c s d ng i t nhân xưng ngôi th
nh t (tôi). Tuy nhiên, v i bình lu n, ngư i vi t có th nêu ý ki n quan
i m c a mình v v n nào ó và thuy t ph c b n c r ng quan i m
này là úng n. Có s khác bi t là do t m quan tr ng và v trí c a bài xã
lu n là bài m u cho m t t báo, là ti ng nói c a tòa so n v a trình bày
trên là nh ng i m tương ng và khác bi t gi a hai th lo i báo chí: xã
lu n và bình lu n.
T ó, chúng ta s có ư c nh ng ki n th c v ng ch c v nh ng
c i m c a t ng th lo i, hi u ư c tính ch t và v trí c bi t c a m i
th lo i ó, t ra cho chúng ta nh ng ngư i vi t xã lu n và bình lu n
nh ng yêu c u r t cao v ki n th c t ng quát và sâu s c, òi h i v n t
- ng phong phú và phương pháp l p lu n trình bày lý l lôi cu n h p d n
ngư i c. T ó s t o nên m t tác ph m bình lu n hay xã lu n t yêu
c u.
nguon tai.lieu . vn