Xem mẫu

  1. TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004 So s¸nh ®Æc ®iÓm l©m sµng, cËn l©m sµng ë bÖnh nh©n lao phæi míi sau 2 th¸ng ®iÒu trÞ (SHZR) cßn vµ kh«ng cßn AFB, kÕt qu¶ ph¸t hiÖn thªm vi khuÈn trong ®êm b»ng kü thuËt PCR NguyÔn ThÞ Lan Anh, TrÇn V¨n S¸ng vµ céng sù Bé m«n Lao, Tr−êng §¹i häc Y Hµ Néi Nghiªn cøu tiÕn cøu 105 bÖnh nh©n lao phæi míi AFB (+) tõ 10/2001 - 7/2002 t¹i BÖnh viÖn Lao & BÖnh phæi vµ phßng lao Hai Bµ Tr−ng - Hµ Néi, sau hai th¸ng ®iÒu trÞ tÊn c«ng b»ng ph¸c ®å SHRZ cã 50 bÖnh nh©n ®· ©m ho¸ ®êm, cßn 55 tr−êng hîp vÉn cßn AFB (+) trong ®êm, nhËn thÊy: C¸c triÖu chøng l©m sµng ®Òu gi¶m ë 2 nhãm, nh−ng nhãm AFB ( - ) gi¶m nhiÒu h¬n, vµ bÖnh ®−îc ph¸t hiÖn sím h¬n. Tæn th−¬ng trªn X quang nhãm AFB ( - ) thu nhá nhiÒu h¬n vµ Ýt hang h¬n so víi nhãm AFB (+). Nhãm cßn AFB trong ®êm sau hai th¸ng ®iÒu trÞ, sè l−îng vi khuÈn ®· gi¶m so víi tr−íc ®iÒu trÞ. KÕt qu¶ kü thuËt PCR ë nhãm AFB ( - ), sau hai th¸ng ®iÒu trÞ ®· ph¸t hiÖn thªm: 26 (+)/50 tr−êng hîp (52%). Kü thuËt MGIT ë nhãm PCR (+) cã 42,3% kÕt qu¶ (+). i. §Æt vÊn ®Ò hiÖn bÖnh muén, tæn th−¬ng phæi víi diÖn réng hoÆc cã x¬ hang [2,3]. N−íc ta ch−a cã c«ng tr×nh nµo so HiÖn nay, bÖnh lao vÉn cßn g©y t¸c h¹i lín tíi s¸nh ®Æc ®iÓm l©m sµng, cËn l©m sµng gi÷a bÖnh søc khoÎ céng ®ång ë nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi. nh©n lao phæi míi sau 2 th¸ng ®iÒu trÞ cßn vµ kh«ng Theo WHO, hiÖn trªn thÕ giíi cã kho¶ng 16 triÖu cßn AFB trong ®êm, vµ ¸p dông kü thuËt PCR t×m ng−êi m¾c lao, mçi n¨m cã thªm 8 - 9 triÖu ng−êi VK lao ë ®êm, do kü thuËt soi kÝnh trùc tiÕp chØ ph¸t m¾c míi vµ kho¶ng 3 triÖu ng−êi bÞ chÕt. BÖnh lao hiÖn khi cã 5.000 vi khuÈn /1ml ®êm trë lªn [8]. V× lµ nguyªn nh©n g©y tö vong hµng ®Çu trong c¸c vËy chóng t«i nghiªn cøu ®Ò tµi nµy víi môc tiªu: bÖnh nhiÔm trïng [1]. 1. So s¸nh mét sè ®Æc ®iÓm l©m sµng, cËn l©m Theo Ch−¬ng tr×nh chèng lao quèc gia sµng ë bÖnh nh©n lao phæi míi sau 2 th¸ng ®iÒu trÞ (CTCLQG), hµng n¨m n−íc ta cã kho¶ng 145 ngh×n (RSHZ), cßn vµ kh«ng cßn AFB trong ®êm b»ng bÖnh nh©n (BN) lao míi, trong ®ã lao phæi cã tû lÖ m¾c cao nhÊt tõ 80 - 85%. L©m sµng cña lao phæi ph−¬ng ph¸p soi kÝnh. diÔn biÕn ®a d¹ng, c¸c triÖu chøng ë giai ®o¹n ®Çu 2. KÕt qu¶ ph¸t hiÖn thªm vi khuÈn lao b»ng kü th−êng kh«ng ®Æc hiÖu, chñ yÕu ho kh¹c kÐo dµi. Lao thuËt PCR ë nhãm bÖnh nh©n sau 2 th¸ng ®iÒu trÞ phæi cã vi khuÈn (AFB +) chiÕm kho¶ng 65% lµ mµ xÐt nghiÖm ®êm trùc tiÕp AFB ( - ). nguån l©y chÝnh cho céng ®ång. CTCLQG ®· ¸p ii. §èi t−îng vµ ph−¬ng ph¸p dông c«ng thøc 2SHZR/6 HE ®iÒu trÞ cho BN lao phæi AFB (+) míi, ®¹t tû lÖ khái bÖnh cao (90%). nghiªn cøu Sau 2 th¸ng ®iÒu trÞ tÊn c«ng, c¸c biÓu hiÖn l©m sµng 1. §èi t−îng gi¶m hoÆc hÕt, sè l−îng vi khuÈn (VK) trong ®êm 1.1. BÖnh nh©n nghiªn cøu ©m ho¸ nhiÒu, tæn th−¬ng trªn X quang phæi thay ®æi Ýt. Tuy nhiªn, mét sè BN vÉn cßn vi khuÈn trong ®êm - Gåm cã 105 bÖnh nh©n: 80 nam vµ 25 n÷. b»ng xÐt nghiÖm soi trùc tiÕp, tû lÖ nµy tõ 0,7% - Tuæi tõ 16 - 70. 13,7% tuú theo t¸c gi¶ [5,7]. Nh÷ng bÖnh nh©n nµy cã thÓ m¾c ph¶i VK lao kh¸ng thuèc, thêi gian ph¸t 197
  2. TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004 - C¸c bÖnh nh©n trong nhãm nghiªn cøu ®−îc 2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu ®iÒu trÞ t¹i BÖnh viÖn Lao vµ BÖnh phæi Hµ Néi vµ Sö dông ph−¬ng ph¸p tiÕn cøu m« t¶, ph©n tÝch Phßng kh¸m lao quËn Hai Bµ Tr−ng, Hµ Néi. so s¸nh ®Æc ®iÓm l©m sµng, cËn l©m sµng sau 2 - Thêi gian: Tõ th¸ng 10/2001 - th¸ng 7/2002. th¸ng ®iÒu trÞ SHRZ. Mçi bÖnh nh©n ®−îc lµm 1.2. Tiªu chuÈn chän bÖnh nh©n: bÖnh ¸n mÉu theo néi dung nghiªn cøu. KÕt qu¶ - BÖnh nh©n trong nhãm nghiªn cøu ®Òu ®−îc PCR ë nhãm AFB ©m ho¸. Nh÷ng bÖnh nh©n cã chÈn ®o¸n lao phæi theo tiªu chuÈn cña HiÖp héi kÕt qu¶ PCR (+) ®−îc lµm thªm kü thuËt MGIT bµi lao quèc tÕ [11]. (Mycobacterie Growth Indicator Tube) xem vi khuÈn cßn sèng hay ®· chÕt (kü thuËt PCR vµ - BÖnh nh©n lao phæi cã AFB (+) trong ®êm ®−îc MGIT ®−îc thùc hiÖn t¹i labo vi sinh cña BÖnh ph¸t hiÖn lÇn ®Çu, ch−a ®−îc ®iÒu trÞ thuèc chèng lao hoÆc ®· ®iÒu trÞ nh−ng thêi gian d−íi 1 th¸ng. viÖn Lao - BÖnh phæi Trung −¬ng). - BÖnh nh©n tuæi tõ 16 trë lªn. 3. Ph−¬ng ph¸p xö lý sè liÖu 1.3. §èi t−îng lo¹i trõ bÖnh nh©n: KÕt qu¶ nghiªn cøu gi÷a 2 nhãm bÖnh nh©n ®−îc - BÖnh nh©n lao phæi < 15 tuæi. so s¸nh c¸c tû lÖ b»ng thuËt to¸n χ 2 trong thèng kª y - BÖnh nh©n lao phæi míi nh−ng ®· ®iÒu trÞ sinh häc vµ ch−¬ng tr×nh Epi - Info 6.04 [6]. thuèc chèng lao trªn 1 th¸ng. iii. KÕt qu¶ - M¾c c¸c bÖnh kÌm theo: gan, thËn, phô n÷ cã 1. §Æc ®iÓm bÖnh nh©n nghiªn cøu thai, nhiÔm HIV… B¶ng 1: Thêi gian ph¸t hiÖn bÖnh Thêi gian Nhãm AFB ( - ) (n = 50 BN) Nhãm AFB (+) (n = 55 BN) p ph¸t hiÖn Sè BN % Sè BN % D−íi 1 th¸ng 12 24,0 1 1,8 < 0,05 1 - 2 th¸ng 20 40,0 30 54,5 > 0,05 ≤ 3 - 6 th¸ng 17 34,0 22 40,0 > 0,05 ≤ 7 - 12 th¸ng 1 2,0 2 3,6 > 0,05 NhËn xÐt: BÖnh ®−îc ph¸t hiÖn d−íi 1 th¸ng, nhËn thÊy ë nhãm AFB (+) cã tû lÖ thÊp h¬n nhãm AFB ( - ) lµ (1,8% so 24%), kh¸c biÖt lµ cã ý nghÜa víi (p < 0,05). 2. DiÔn biÕn sau hai th¸ng ®iÒu trÞ 2.1.TriÖu chøng l©m sµng B¶ng 2: C¸c triÖu chøng l©m sµng sau 2 th¸ng ®iÒu trÞ TT TriÖu chøng l©m sµng Nhãm AFB ( - ) (n = 50 BN) Nhãm AFB (+) (n = 55 BN) p sau 2 th¸ng Sè BN % Sè BN % 1 Sèt nhÑ vÒ chiÒu 1 2,0 5 9,1 > 0,05 2 Sèt cao ≥ 39 C0 0 0,0 0 0,0 2 GÇy sót c©n 1 2,0 6 10,9 > 0,05 3 Ho khan 16 32,0 30 54,6 < 0,05 4 Ho cã ®êm 11 22,0 18 32,7 > 0,05 5 Ho ra m¸u 0 0,0 3 5,5 6 §au ngùc 0 0,0 15 27,1 7 Khã thë 0 0,0 7 12,7 8 Ran næ, Èm ë phæi 1 2,0 9 16,4 < 0,05 198
  3. TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004 NhËn xÐt: Ho ra m¸u, ®au ngùc vµ khã thë ®· hÕt ë nhãm AFB ( - ), nh−ng vÉn cßn ë nhãm AFB (+) víi tû lÖ lµ (5,5%, 27,1% vµ 12,7%), kh¸c biÖt (p < 0,05). 2.2. Thay ®æi sè l−îng AFB ë nhãm (+) trong ®êm B¶ng 3: KÕt qu¶ xÐt nghiÖm AFB trong ®êm Møc ®é AFB Nhãm AFB (+) Tr−íc ®iÒu trÞ Sau ®iÒu trÞ p Sè BN % Sè BN % D−¬ng tÝnh (1 +) 14 25,5 47 85,5 < 0,05 D−¬ng tÝnh (2 +) 12 21,2 4 7,2 < 0,05 D−¬ng tÝnh (3 +) 29 52,7 4 7,2 < 0,05 NhËn xÐt: Møc ®é AFB (2 +) vµ (3+) ë nhãm AFB (+) gi¶m so víi tr−íc ®iÒu trÞ lµ (21,2% vµ 52,7% so 7,2% vµ 7,2%), kh¸c biÖt cã ý nghÜa (p < 0,05). 2.3. Thay ®æi tæn th−¬ng trªn phim chôp X quang phæi sau 2 th¸ng ®iÒu trÞ. B¶ng 4: Thay ®æi tæn th−¬ng c¬ b¶n ë XQ phæi Tæn th−¬ng c¬ b¶n Nhãm AFB ( - ) (n = 50 BN) Nhãm AFB (+) (n = 55 BN) p Sè BN % Sè BN % Th©m nhiÔm kh«ng hang 3 6,0 1 1,8 > 0,05 Th©m nhiÔm cã hang 9 18,0 10 18,2 > 0,05 Nèt kh«ng hang 5 10,0 3 5,5 > 0,05 Nèt cã hang 17 34,0 36 65,5 < 0,05 X¬ hang 2 4,0 5 9,1 > 0,05 X¬ v«i 14 28,0 0 0,0 NhËn xÐt: C¸c tæn th−¬ng th©m nhiÔm kh«ng hang, nèt kh«ng hang vµ x¬ v«i ë nhãm AFB ( - ) ®Òu cao h¬n ë nhãm AFB (+), kh¸c biÖt cã ý nghÜa (p < 0,05). Tæn th−¬ng th©m nhiÔm cã hang vµ nèt cã hang ë nhãm AFB ( - ) thÊp h¬n nhãm AFB (+) lµ (34% vµ 4% so víi 65,5% vµ 9,1%), tæn th−¬ng x¬ hang ë nhãm AFB (+) gÊp 2 lÇn nhãm AFB ( - ), kh¸c biÖt cã ý nghÜa (p < 0,05). 3. KÕt qu¶ PCR ë nhãm AFB ©m ho¸, sau ®iÒu trÞ 2 th¸ng 3.1. KÕt qu¶ ph¸t hiÖn thªm VK lao trong ®êm b»ng PCR Sè BN (n = 50) PCR (+) 52% PCR (-) 24 26 48% BiÓu ®å 1: KÕt qu¶ ph¸t hiÖn thªm vi khuÈn lao cña kü thuËt PCR 199
  4. TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004 NhËn xÐt: Sau 2 th¸ng ®iÒu trÞ, xÐt nghiÖm ®êm trùc tiÕp ©m tÝnh ë 50 bÖnh nh©n, nh−ng kü thuËt PCR ph¸t hiÖn thªm ®−îc 26 tr−êng hîp (+), chiÕm tû lÖ 52%. 4. KÕt qu¶ nu«i cÊy MGIT (+) ë nhãm PCR (+) Sè BN (n = 26) MGIT (-) MGIT (+) 57,7% 42,3% 11 15 BiÓu ®å 2: KÕt qu¶ nu«i cÊy MGIT (+), ë nhãm PCR (+) NhËn xÐt: ë nhãm PCR (+), kÕt qu¶ nu«i cÊy vi v«i vµ Ýt hang h¬n nhãm BN AFB (+). KÕt qu¶ khuÈn b»ng kü thuËt MGIT thÊy tû lÖ d−¬ng tÝnh lµ nghiªn cøu cña chóng t«i còng phï hîp víi nhËn 42,3% vµ ©m tÝnh lµ 57,7%. ®Þnh cña mét sè t¸c gi¶ kh¸c: tæn th−¬ng ë phæi diÔn iv. Bµn luËn biÕn liªn quan ®Õn sù ©m ho¸ cña VK trong ®êm [4]. 1. §Æc ®iÓm bÖnh nh©n nghiªn cøu: 3. KÕt qu¶ PCR ë nhãm AFB ©m ho¸ sau ®iÒu trÞ 2 th¸ng: Thêi gian tõ khi cã triÖu chøng l©m sµng ®Õn khi ph¸t hiÖn bÖnh: trong nghiªn cøu nµy, tû lÖ BN ph¸t Trong nghiªn cøu cña chóng t«i 50 BN kh«ng cßn hiÖn sím ( < 1 th¸ng) ë nhãm AFB ( - ) lµ 24%, AFB trong ®êm b»ng ph−¬ng ph¸p soi kÝnh trùc tiÕp nhãm AFB (+) lµ 1,8% (p < 0,05). Nh− vËy nh÷ng sau 2 th¸ng ®iÒu trÞ tÊn c«ng, cã 26/50 tr−êng hîp (+) BN cã VK ©m ho¸ sím trong ®êm ®−îc ph¸t hiÖn tÝnh víi kü thuËt PCR. Nh− vËy, kü thuËt PCR ®· bÖnh sím h¬n nhãm sau 2 th¸ng ®iÒu trÞ AFB cßn ph¸t hiÖn thªm 52% VK lao ë nh÷ng BN ®· ©m ho¸ (+). Theo Onozaki T (1994) nghiªn cøu ë Nepal thÊy ®êm b»ng kü thuËt soi kÝnh. T−¬ng tù Chierakul N. 50% BN lao phæi míi ph¸t hiÖn trong vßng 1,5 th¸ng vµ Cs (2001) nghiªn cøu ë 52 BN lao phæi míi AFB ®Çu [10]. (+) thÊy kÕt qu¶ PCR (+) thªm 47,1% [9]. 2. DiÔn biÕn sau 2 th¸ng ®iÒu trÞ: 4. KÕt qu¶ nu«i cÊy MGIT (+) ë nhãm PCR (+): 2.1. VÒ l©m sµng: KÕt qu¶ nu«i cÊy MGIT (+) ë nhãm PCR (+): cho thÊy 11/26 (42,3%) tr−êng hîp VK cßn ph¸t C¸c triÖu chøng ho, sèt, ®au ngùc, ho ra m¸u… triÓn trong m«i tr−êng MGIT. C¸c tr−êng hîp nu«i nhãm AFB ( - ) mÊt nhanh h¬n nhãm AFB (+), sù cÊy ©m tÝnh, mµ PCR (+) cã thÓ chØ lµ ‘’x¸c’‘VK kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª. §Æng V¨n Khoa hoÆc VK ®· bÞ diÖt do thuèc lao vµ vÉn ®−îc c¬ thÓ (2000), nghiªn cøu BN lao phæi míi còng ®−a ra ®µo th¶i ra theo ®êm. KÕt qu¶ nµy lµ c¬ së quan nhËn xÐt nh÷ng BN sau 2 th¸ng ®iÒu trÞ ®êm cßn VK träng cho nh÷ng nghiªn cøu ®Çy ®ñ h¬n vÒ kh¶ lao, th× triÖu chøng l©m sµng tån t¹i l©u h¬n [4]. n¨ng tån t¹i cña VK lao trong qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ.. 2.2. VÒ cËn l©m sµng: v. KÕt luËn * Thay ®æi sè l−îng AFB ë nhãm (+) trong ®êm: mËt ®é VK lao ®· gi¶m rÊt nhiÒu so víi tr−íc Qua nghiªn cøu 105 BN lao phæi míi AFB (+), ®iÒu trÞ, chñ yÕu cßn l¹i ë møc ®é (1+) lµ 85,5%. sau 2 th¸ng ®iÒu trÞ SHRZ cã 50 BN AFB ( - ) vµ N−íc ta tû lÖ kh¸ng thuèc ban ®Çu cßn kh¸ cao 55 BN AFB (+), chóng t«i cã mét sè nhËn xÐt sau: (32,5%), nghiªn cøu cña chóng t«i còng cho kÕt 1. §Æc ®iÓm l©m sµng cËn l©m sµng cña 2 nhãm qu¶ t−¬ng tù nh− c¸c t¸c gi¶ kh¸c. sau 2 th¸ng ®iÒu trÞ * Thay ®æi tæn th−¬ng c¬ b¶n trªn xquang: ë - VÒ l©m sµng: c¸c triÖu chøng sèt nhÑ vÒ chiÒu, nhãm AFB ( - ) tæn th−¬ng thu gän h¬n, nhiÒu nèt x¬ ho khan, ho cã ®êm, ran Èm, ran næ ë phæi ®Òu gi¶m, 200
  5. TCNCYH phô b¶n 32 (6) - 2004 nh−ng nhãm AFB ( - ) gi¶m râ rÖt h¬n. Nhãm AFB ( 5. L−u ThÞ Liªn (2000), “Nghiªn cøu kÕt qu¶ - ) bÖnh ®−îc ph¸t hiÖn < 1 th¸ng nhiÒu h¬n. ®iÒu trÞ b»ng c«ng thøc 2 SRHZ/6HE ë bÖnh nh©n - VÒ cËn l©m sµng: Tæn th−¬ng Xquang ë nhãm lao phæi AFB (+) míi cña quËn Hai Bµ Tr−ng, Hµ AFB ( - ) thu nhá, Ýt hang h¬n vµ nhiÒu nèt v«i x¬ Néi n¨m 1996 - 1999”, LuËn v¨n Th¹c sÜ Y häc, h¬n nhãm AFB (+). MÆc dï AFB cßn (+) trong §¹i häc Y Hµ Néi, Tr: 60 - 61. ®êm sau 2 th¸ng ®iÒu trÞ, nh−ng sè l−îng VK ®· 6. §µo Ngäc Phong, Hoµng Minh H»ng gi¶m so víi tr−íc ®iÒu trÞ. (1998), “Trung b×nh, ®é lÖch chuÈn vµ c¸c tham sè 2. KÕt qu¶ cña kü thuËt PCR ë nhãm AFB ( - ) kh¸c”, S¸ch ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc Y sau 2 th¸ng ®iÒu trÞ: häc, Nhµ xuÊt b¶n Y häc - Hµ Néi, Tr: 261 - 280. - Kü thuËt PCR ®· ph¸t hiÖn thªm 26/50 tr−êng 7. TrÇn ThÞ Xu©n Ph−¬ng (1999), “Nghiªn hîp (52%) BN ®· xÐt nghiÖm ®êm trùc tiÕp cho kÕt cøu kÕt qu¶ ®iÒu trÞ bÖnh nh©n lao phæi míi AFB qu¶ ©m tÝnh. (+) ë giai ®o¹n tÊn c«ng b»ng 2 ph¸c ®å 2 - Kü thuËt nu«i cÊy MGIT ë nhãm PCR (+) cã SHRZ/6HE vµ 2 HERZ/6HE”, LuËn v¨n Th¹c sÜ Y 42,3% VK lao cßn sèng. häc, §¹i häc Y Hµ Néi, Tr: 45 - 46. 8. TrÇn V¨n S¸ng (1994), “Vi khuÈn lao”, Tµi liÖu tham kh¶o BÖnh häc Lao vµ BÖnh phæi, Nhµ xuÊt b¶n Y häc - 1. Ch−¬ng tr×nh chèng lao quèc gia (2001)” Hµ Néi, Tr: 70 - 83. Ch−¬ng tr×nh chèng lao”, Tµi liÖu h−íng dÉn bÖnh 9. Chierakul N.; Chaiprasert A.; Tingtoy N lao, Tr: 11 - 16, 20. (2001), “Can serial qualitative polymerase chain 2. §ång ThÞ Hång (1991), “Mèi quan hÖ gi÷a reaction monitoring predict outcome of pulmonary triÖu chøng ®Çu tiªn, thêi gian ®−îc chÈn ®o¸n vµ tuberculosis treament?”, Australia, Respirology; 6 (4): t×nh tr¹ng tæn th−¬ng phæi cña 100 bÖnh nh©n lao 305 - 9. phæi míi BK (+), soi trùc tiÕp”, Néi san ViÖn lao - 10. Onozaki T (1994), “Analysis of case - BÖnh phæi Hµ Néi, 9; 25 - 26. finding processo Tuberculosis in the National 3. §ç §øc HiÓn (1994), “X quang trong chÈn tuberculosis programme in Napal” Tuberc and ®o¸n lao phæi”, BÖnh häc lao vµ bÖnh phæi, (1), Tr: 43 lung disease., 75: 51 - 52. - 64. 11. WHO (1997), “Treatment of Tuberculosis: 4. §Æng V¨n Khoa (2000), ‘’T×nh h×nh kh¸ng Guideline for National progamme”, Second thuèc ban ®Çu vµ ¶nh h−ëng ®Õn kÕt qu¶ ®iÒu trÞ edition, P: 5, 13, 19, 37, 49 - 59, 84. lao phæi sau 2 th¸ng ®iÒu trÞ b»ng ph¸c ®å 2SHRZ/6HE t¹i BÖnh viÖn 74”. LuËn v¨n tèt nghiÖp b¸c sÜ chuyªn khoa II, §¹i häc Y Hµ Néi. Summary Comparison on clinical features and laboratory in new lung tuberculosis patients in AFB (+) group with AFB ( - ) group, after SHZR two months treatment, results identified by polymerase chain reaction (PCR) shown tuberculosis bacteries in the sputums The study was conducted from october 2001 to july 2002 at Ha Noi Lung & Tuberculosis Hospital. After two months of treatment with SHRZ, there were 55 patients AFB (+) and 50 cases AFB (-) in sputums. Clinical symptoms decreased more in group AFB (-) and patients in this group were diagnosed earlier than those in group AFB (+). X ray lessions reduced in group AFB (-). After two months of treatment Mycobacteria reduced in patients of AFB (+) group. PCR reaction in AFB (-) group there was 26 (+)/50 AFB (-) patients. MGIT reaction in PCR (+) group, there was 42,3% with live bacterials. 201
nguon tai.lieu . vn