Xem mẫu
- NĂM 1962
Ngày 1-1* Nhân dịp năm mới, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi lời chúc mừng đồng
bào và chiến sĩ cà nước. Hồ Chủ tịch viết:“Năm Dần, mừng Xuân thế giớiCá nám
châu phấp phới cờ hồng.Chúc miền Bắc thi đua phấn khởi,Bốn mùa hoa Dưyện
Hải, Đại PhongChúc miền Nam đấu ừanh tiên tớiSức triệu người hơn sóng biên
ĐôngChủ nệhĩa xã hội càng thắng lợiHòa bình thống nhât cỊuyêt thành ccng”.*
Đảng bộ mien Nam lấy tên là Đảng Nhân dân cách mạng miên Nam.Căn cứ vào
yêu cầu cùa tìiực tiễn cách mạnệ và đề nphị của Đảng bộ miên Nam, Trung ương
Đảng đã quyết định Đảng bộ mien Nam lay tên là Đảnệ Nhân dân cách mạpg miên
Nam. Ngày 1-1-1962, Đảng Nhân dân cách mạng mien Nam ra tuỵên bô têu rõ
cưofng lĩnh của mình.* Đoàn Thanh niên nhân dân cách mạng miên Nam thành
lập.* Bắt đầu thi hành “Điều lệ tạm tìiời về các chế độ bảo hiểm xã hội đòi với
công nhân viên chức Nhà nước”.Ngày 15-1* Khánh thành nhà máy thủy điệi Bàn
Thạch (Thanh Hóa) do Liên Xô giúp ta xây dựng.* Đại diện Chính phủ ta và Chính
phù Cu Ba ký kết hiệp định thưomg mại đầu tiên giữa hai nước.Ngày 17-1 Ly ban
Trung ương lâm thời của Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam ratiuyên
bố vạch rõ tình hình nghiêm ừọng do sự xâm lược vũ trang của đế quôc Mỹ vâ bè
lũ tay sai gây nên và đề ra Mười chủ trươriệ trước mắt.Ngày 20-1 Bộ Chhh trị
Trung ưcmg Đảng ra nghị quyết tăng cường đấu tranh chống bọn phản cách miạng
một cách kiên quyết, chủ động, khẩn trương, tích cực, kịp thời đập tan mọi ân imưu
gây bạo động, phá hoại, khiêu khích của địch, giữ vừng trật tự an ninh, bảo V? chặt
chẽ nội bộ.Ngày 22-1 Khánh thành nhà máy đường Vạn Điểm (Hà Đông), nhí imáy
đường lớn nhất miền Bắc: Công suất năm 1962 là 1.000 tấn mía một ngày. KLhởi
công xây dựng tìr tháng 5 năm 1960, sản xuất từ ngày 27 tháng 11 năm 1961.
Ngoài việc sản xuất đường, nhà máy còn sản xuất thêm bột giấy tìr bã mía, p)hàn
bổn từ bùn mía, v.v...Ngày 3-2Khánh thành Đài phát thanh tiếng nói dân tộ; khu
tự trị Việt Bắc.Ngày 9-2Thành lập Trung đoàn bộ binh 1 (Q.761 còn gọi làC56)
chủ lực Miền tại Trảng Dài (Tây Ninh). Trung đoàn trưởng: Tăng Thiên Kin ((tức
Hoàng Đình Chương); Chính ủy: Lê Văn Nhỏ (tức Hai Lâm).Đây là trung đoìn chủ
lực cơ động đầu tiên trên chiến trường miền Nam trong cuộc kháng chiến :hiông
Mỳ, cứu nước.Ngày 12-2Phát động phong trào thi đua Ba tốt trong ngàrh nội
thương. Nội dung cụ thể là:- Mua và tổ chức nguồn hàng tốt.- Lãnh đạo thị tuíờng
và phân phối hàng hóa tốt.- Quản lý kinh doanh tốt.Ngày 16-2Đại hội Mặt trín dân
tộc giải phóng miền Nam lần thứ nhất khai mạc.Tham dự Đại hội có hơn líO đại
biểu, gồm đủ mọi tầnp lớp xã hội, tôn ẹiáo, dân tộc thuộc nhiều xu hướng chnlh trị
khác nhau. Đại hội tiển hành từ 16-2 đến 3-3. Đại hội đã thông qua bản cươn^ lĩnh
chính trị, các chính sách lớn của Mặt trận về các vấn đề hòa bình trung lập, 'ẩm đề
dân tộc, ruộng đất, các chính sách đối với giai cấp tư sản, đối với trí thức, ngoại
kiều, tôn giáo, binh sĩ và nhân viên ngụy quyền miền Nam. Đại hội cũng (ã xác
248
- nhận 10 chủ trương trước mắt của Mặt trận ban hành ngày 17-1-1962, và bầu ra ủy
ban Trung ương chính thức của Mặt trận gồm 52 người, do luật sư Nguyễn Hữu
Thọ làm Chủ tịch. Đại hội quyết định số ủy viên của ủy ban Trung ương là 52 vị,
nhưng chỉ bầu 31 vị, còn 21 ghế nữa, ứong đó có 3 Phó chủ tịch tìiì dành cho các
đoàn thể, đảng phái, nhóm nhân sĩ sau sẽ tham gia Mặt trận. Ngày 3-4, Đại hội ra
một bản tuyên bổ quan trọng, trong đó khẳng định nhiệm vụ chung của Mặt trận là;
“Đoàn kết toàn dân, kiên quyết đấu ừanh chống đế quốc Mỹ xâm lược và gây
chiến, đánh đổ tập đoàn thống trị Ngô Đình Diệm, tay sai đế quốc Mỹ, thành lập
một chính quyền liên minh dân tộc dân chủ rộng răi ở miền Nam, tìiực hiện độc lập
dân tộc, tự do, cải thiện dân sinh, giừ vững hòa bình, thi hành chính sách trung lập,
tiến tới hòa bình, thống nhất Tổ quốc, tích cực góp phần bảo vệ hòa bình ở Đông
Dương, Đông Nam Á và thế giới.Ngày 17-2* Thành lập Cục Vật tư nhiên liệu
tììuộc Tổng cục Hậu cần.Cục trưởng: Trần Hiếu Tâm.* 800 công nhân hãng dệt
Vimytex, một công ty tư bản hỗn hợp của phe cánh Diệm và công ty tư bản Mỹ
“Giôn-xơn”, đấu tranh đòi sửa lại chế độ làm việc đúng với luật lao động. Mỹ -
Diệm không chịu ẹiài quyết và đuổi 59 công nhân, sau đó đuổi ứiêm 100 công nhân
nữa. Công nhân đấu tì*anh. Chúng đưa công an vũ ưang đến khủng bố, bắt một sổ
công nhân. Lập tức toàn thể công nhân bãi công, kéo đến chính quyền Diệm phản
đối. Trước sức mạnh đoàn kết đấu tranh của công nhân, bọn chủ phải hủy bò lệnh
sa thải 100 công nhân và hứa giải quyết các yêu sách cùa công nhân.Ngày 18-
2Chông chiên dịch u Minh\ Địch mở chiến dịch lớn đánh vào vùng u Minh Hạ
(Cà Mau) nhằm dồn 60 ngàn dân ư Minh vào “ấp chiến iược”. Lực lượng địch tập
trung trong chiến dịch này gồm 9 tiểu đoàn.Quân dân u Minh đã dùng đấu tranh vũ
trang và đẩu tranh chính ứị để chống lại. Hàng ngày có từ 300-500 người kéo đến
trụ sở tê quận, đôn bôt, tô cáo tội ác của địch, đi đôi với đâu tranh chính tìị, lực
lượng vũ ừang bám sát địch, đánh địch, đồng thời tấn công, tiêu diệt những nơi
địch sơ hở: Đầm Dơi, Cái Nước, bức rút 4 căn cứ khác. Tỉnh chung, suốt ứiời gian
chiên dịch, địch bị đánh 725 trận, chết 572 tên, bị thương 558 tên.
Ngày 26 - 27-2BỘ Chính trị họp ra nghị quyết về nhừng công tác ừước mắt
của cách mạng miền Nam: “Kiên quyết đẩy mạnh đấu tranh chính trị, quân sự,
giành và giữ vững thế chủ động, đẩy địch vào thế bị động hom nữa, tích cực xây
dựng lực lượng vê mọi mặt, ra sức phá kê hoạch Xta-lây Tay-lo, mở rộng hơn nữa
phong trào giải phóng dân tộc - Tăng cường chặt chẽ hơn nữa khối đoàn kết toàn
dân, khơi sâu hơn nữa mâu thuẫn nội bộ của địch, tranh thủ mạnh mẽ sự ủng hộ và
đông tình của lực lượng hòa bình, dân chủ, độc lập dân tộc và xã hội của nghĩa ừên
thê giới chông sự can thiệp vũ trang quy mô của đế quốc Mỹ vào miền Nam Việt
Nam, tiên lên giành những thắng lợi lớn hơn nữa”.BỘ Chính trị nhấn mạnh: “Cần
củng cổ và mở rộng căn cứ, tích cực xây dựng và phát triển lực iượng của ta về mọi
mặt chính trị, quân sự và kinh tế tiến lên xây dựng một lực lượng vũ trang lớn
mạnh cùng với toàn dân đánh bại quân thù”.Tháng 2 - tháng 5BỘ đội chủ lực Khu 5
phối họp với bộ đội địa phương và du kích tiến công quận lỵ Trà My (Quảng Nam),
’ Trong năm 1962, địch mở 20 chiến dịch lớn và hang vạn cuộc can quét.
O/IQ
- Trà Bồng (Quảng Ngãi); các căn cứ Định Quang, Hương Nhơn (Bình Định). An
Lĩnh, Núi Miếu, Hòn Ngang (Phú Yên), các bốt bảo an, dân vệ Hữu Đức, Từ Làm
(Ninh Thuận), Đồng Kho (Bình Thuận); phục kích diệt bốn đoàn tàu quân sự địch
ừên đoạn đường Ma Lâm - Long Thạnh, Ma Lâm - Mường Mán (Bình
Thuận).Ngày 28-2Ban Bí thư Trung ương Đảng ra chỉ thị tăng cường công tác thể
dục thể thao quốc phòng.Ngày 3-3Đại hội đại biểu lần thứ ba của Hội liên hiệp sinh
viên Việt Nam. Đại hội đã tíiảo luận nhiệm vụ của Hội trong giai đoạn mới, thông
qua bản điều lệ sửa đổi của Hội và bầu Ban Chấp hành Trung ương mới của
Hội.Ngày 5-3Hoàn thành việc đặt đường dây điện cao thế 110 ki-lô-vôn Đông Anh
- Thái Nguyên dài 57km do Trung Quốc giúp ta thiết kế và xây dựng. Đây là một
ữong ba đường dây điện cao thế lớn nhất và là khâu trọng yếu trong mạng lưới điện
của miền Bắc nước ta, nối liền ba nhà máy điện Hà Nội, Việt Trì, Thái
Nguyên.Ngày 14-3 Bộ Chính trị Trung ưoTig Đảng ra nghị quyết “Về ưiển vọng
của tình hình thế giới và nhiệm vụ quốc tế của chúng ta”.Ngày 18-3Khánh thành
khu công nghiệp Việt Trì, gồm có các nhà máy hóa chất, nhà máy giấy, nhà máy
điện và nhà máy đường.Ngày 23-3* Đánh thắng chiến dịch “Mặt trời mọc”.ĐỊch
mở chiến dịch “Mặt trời mọc” ừong 6 tỉnh: Bình Dươnạ, Phước Thành, Bình Lon^,
Phước Tuy, Biên Hòa, Tây Ninh, nhằm gom dân, lập “ấp chiến lược”. Trong chiển
dịch này, Mỹ - Diệm đã gây một tội ác lớn. Chỉ chưa đầy 3 tháng, chúng đã mở
hàng trăm cuộc càn quét, đốt trên 3.000 nóc nhà, 32.000 giạ lúa, phá 15.000 mẫu
vườn, giết chết 248 đồng bào, làm bị thương 175 người, bắt giam 1.337
người.Quân dân miên Nam đã liên tục đẩu tranh chổng chiến dịch “Mặt trời mọc”.
Từ tháng 3 đến 6-1962, chi tính riêng quân dân Bình Dương (Thủ Dầu Một) đã tổ
chức 38 cuộc mít tinh, biểu tình, 1.072 cuộc đấu tranh ứực diện với chính quyền
địch, đòi chấm dứt chiến dịch “Mặt trời mọc”, đòi giải tán “ấp chiến lược”; đã đánh
253 ữận, tiêu diệt 300 địch, diệt một đoàn xe quân sự gồm 7 chiếc.* Bộ Quốc
phòng ra Quyết định (số 80/QĐ), thành lập Viện nghiên cứu Y học quân sự, trên cơ
sở Trường sĩ quan Quân y. Viện trưởng: Giáo sư Đỗ Xuân Hợp; Chính ủy: Trần
Huy.* Ban Bí thư Trung ương Đảng ra chỉ thị mở cuộc vận động bảo mật phòng
gian trong các cơ quan, xí nghiệp, đofn vị vũ trang, bảo vệ trật tự trị an ngoài xã hội
và xây d\mg, kiện toàn các tổ chức bảo vệ ở cơ sở.Ngày 24-3* Thủ tướng Phạm
Văn Đông ký quyết định mở trưòng Đại học Giao thông vận tải trực tìiuộc Bộ Giao
thông vận tải.* Hơn 10.000 đồng bào Gò Công biểu tình tràn vào thị xã chống Mỳ -
Diệm khùng bô, càn quét, đòi giải tán các “ấp chiến lược”, đòi đế quốc Mỹ cút khỏi
miên Nam.Ngày 26-3BỘ Chính trị Trung ương Đảng ra nghị quyêt về việc cải tiên
công tác giáo dục lý luận và chính trị của Đảng, phải thấu suốt phương châm lý
luận liên hệ với thực tiễn và giải đáp đúng đắn, kịp thời những yêu cầu về tư tưởng
và lý luận do cuộc sống đặt ra.Ngày 2-4 - 12-5Chiến dịch Nậm Thà. Nhằm ngăn
chặn địch và thu hẹp phạm vi chiếm đóng, hỗ trợ hội nghị hiệp thương ba phái ở
Cánh Đông Chum và Hội nghị Giơ-ne-vơ năm 1962 vê Lào, ta và bạn mở chiên
dịch tiến công địch ở Mường Sinh - Nậm Bạc (Thượng Lào).Diễn biển chiến địch
chia làm 2 đợt (2-6/5, 6-12/5). Kết hợp đột phá với bao vây vu hồi, quân tình
nguyện Việt Nam phối hợp với bộ đội Pa-thét Lào giải phóng Mường Sinh, Nậm
250
- TTià và phát triển tiến công, ứuy kích địch. Ngày 12 tháng 5, chiến dịch kết thúc.
Được sự hỗ trợ của quân tình nguyện Việt Nam, bộ đội Pa-thét Lào diệt 137 tên
địch, bẳt 1.424 tên, thu 400 súng, 596 tấn đạn, 1.500 phuy xăng, mở rộng vùng giải
phóng Thượng Lào (800km2, 76.000 dân, buộc chính quyền Viêng Chăn phải ký
hiệp định Cánh Đồng Chum (ngày 12 tháng 6 năm 1962), sau đó Vý Hiệp định Giơ-
ne-vơ, năm 1962 về Lào.Ngày 6-4Lực lượng giải phóng quân miên Nam tiên công
cứ điểm địch ở quận lỵ Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi, diệt 97 tên, làm bị thưomg 100
tên, bắt 174 tên, thu toàn bộ vũ khí.Ngày 8-4Chuyén tàu đi trinh sát và mang chi tíiị
Trung ương về “mở đường vận tải biển” của Đoàn 759 do đồnậ chí Bông Văn Dĩa
chỉ huy vào đên bên Ghênh Hào (Cà Mau) an toàn. Sau chuyên mở đườriệ, ữong
năm 1962, Đoàn 759 vận chuyển được bốn chuyến (112 tấn hàng) vào đên Nam
BỘ.Ngày 9 - ll-4Chổng gom dân, đòi hủy bỏ việc lập “ấp chiến lược” ở Gò
Công.Ngày 9-4 trên 10.000 đồng bào 13 xã vùng Gò Công kéo vào thị xã đấu tranh
với quận trưởng đòi hủy bỏ việc lập “ấp chiến lược”. Bọn ngụy quyên xua 400
quân và cảnh sát ra khủng bố, bắt giam 4 phụ nữ và 2 nông dân, bắt phơi năng và
mồi người phải nộp 100 đồng mới được thả về. Đồng bào không chịu và đâu tranh
chống lại quyết liệt. Sáng 10-4, 4.000 đồng bào khác từ nông thôn kéo vào tiếp viện
đấu tranh. Địch tăng cường khùng bố nhưng vẫn không dập tắt được ngọn lửa đấu
ữanh. Ngày 11-4 hàng mấy ngàn đồng bào khác nữa lại kéo vào Gò Công tiêp sức
đấu tranh. Hưởng ứng với nông dân, các tiệm hàng ngừng bán, xe cộ ngừng chạy.
Đông bào thị trấn tiếp tế hết lòng cho đồng bào đấu tranh. Một sổ khá đông binh sT
ngụy cũng ủng hộ đồng bào đấu tranh. Trước khí thế đoàn kết đấu tranh của nông
dân, địch buộc phải tíiả tất cả những người bị bắt và hứa giải quyết yêu sách của
đông bào.Tháng 4Hội nghị Trung ương Cục bàn kế hoạch thực hiện nghị quyết Bộ
Chính trị (2-1962): “Khẩn trương xây dựng lực lượng vù trang, chú ữọng cả ba ứiứ
quân đê đủ sức chặn đánh và đánh bại những âm mưu quân sự của địch”.Ngày 13-
4Nhà máy xe lửa Gia Lâm phát động phong ưào “Ngày thứ sáu đấu tranh thống
nhât”. Phong trào này được nhanh chóng lan rộng ra khẵp cảc nhà máy, cơ quan,
các ngành toàn miền Bắc và được Tổng Công đoàn chỉ đạo phong trào thống nhất
lấy tên là “Ngày thứ bảy đẩy mạnh sản xuất thống nhất đất nước”.Ngày 18 - 26-
4Quốc hội họp kỳ tíiứ 4 tại Hà Nội.Trong kỳ họp này, Quốc hội đã nhất trí thông
qua:- Kế hoạch Nhà nước năm 1962.- Dự toán Ngân sách Nhà nước năm 1962.-
Bản tuyên bô lên án đế quốc Mỹ vù trang xâm lược miền Nam Việt Nam.Ngày 19-
4Lễ tôt nghiệp khóa đầu tiên của Trường Điện ảnh Việt Nam.Ngày 25-4Ban Bí thư
Trung ương Đảng ra chi tìĩị về công tác bảo vệ bà mẹ, trẻ em.Ngày 26-4BỘ Chính
trị Trung ương Đảng ra nghị quyết về cuộc vận động “Nâng cao ý thức trách
nhiệm, tăng cường quản lý kinh tế tài chính, cải tiến kỹ thuật, chổng tham ô, lãng
phí, quan liêu, gọi tắt là cuộc vận động ba xây, ba chống”.Ngày 4 - 6-5Đại hội liên
hoan Anh hùng, Chiến sĩ thi đua toàn quốc lần thứ ba. 1.060 đại biểu gồm Anh hùng
và Chiên sĩ tìii đua thuộc các ngành, các địa phương và đại diện của nhiêu đơn vị
tièn tiên (gồm cả các lực lượng vũ trang) đã về Thủ đô dự đại hội.Chủ tịch Hồ Chí
Minh đến thăm và căn dặn; “Anh hùng, Chiến sĩ thi đua và lao động tiên tiến phải
làm đầu tàu lôi cuốn người khác cùng tiến bộ, đồng thời phải luôn luôn khiêm tốn,
251
- luôn luôn cổ gắng học hỏi để tiến bộ không ngừng. Đàng viên, đoàn ứianh niên và
cán bộ công đoàn phải làm gương mẫu trong mọi công việc. Như vậy thì đội ngũ
lao động của chúng ta nhất định khắc phục được khó khăn, đánh thắnẹ sự bần cùng
và lạc hậu, xây dựng thăng lợi chủ nghĩa xã hội, nâng cao đời sông của nhân
dân...”.Đại hội đã tuyên dưoTig phong ữào thi đua “Ba nhất” u-ong CỊuân đội và 45
Anh hùng lao động.Đầu tháng 5Tiêu đội đặc công tỉnh Quảng Nam gôm 10 chiên sT
do tiểu đội phó Võ Như Hưng chỉ huy cùng tổ du kích xã do Lê Tân Hiên chỉ huy,
đánh lui hàng chục đợt tiến công của một tiểu đoàn địch tại xã Điện Ngọc (Điện
Bàn), về ta, bốn chiến sĩ anh dũng hy sinh, một bị thương, năm chiến sĩ bám trận
địa chiến đấu đến tối mới rút ra ngoài. Chiến công của 10 dũng sĩ Điện Ngọc có
tiếng vang lớn.Ngày 8-5 - tháng l-1963Chổng chiến dịch “Hải Yến”. Địch mở
chiến dịch “Hải Yến” đánh vào một sổ vùng thuộc tỉnh Phú Ỵên, nhằm xâỵ dựng ở
Phú Yên 270 “ấp chiến 1-ược”. Lực lượng tập trung ttong chiến dịch này gồm trung
đoàn 47,4 tiểu đoàn biệt kích, phối hợp với 8 đại đội bảo an, có trọng pháo, phi cơ
yểm hộ. Chiến dịch này kéo dài tới tháng 1-1963 vẫn chư-a kết thúc.Trong tháng 8
đó, quân d p Phú Yên đã đánh địch 150 trận, tiêu diệt 16.000 tên, lật đổ 5 đoàn xe
quân sự, bắn rơi 2 máy bay, làm bị th-ương 4 chiếc khác.Ngày 10-5Cuộc đấu tranh
quyết liệt nổ ra tại hãng máy bay thu thanh Videco, một hãng iớn của tư- bản Mỹ.
Anh em công nhân đình công, chiếm xưởng, đánh bị thương tên Mỹ trong ban giám
đốc.Tháng 5* Đảng ủy và Bộ tư lệnh Quân khu 5 đã quyết định thành lập 3 trung
đoàn chủ lực đầu tiên của quân khu. Trung đoàn 1 gồm 2 tiểu đoàn bộ binh hoạt
động ở Quảng Nam; trung đoàn 2 gồm 3 tiểu đoàn hoạt động ở Quảng Ngãi và
Công Tum; trung đoàn 3 gồm 3 tiểu đoàn hoạt động ở Bình Định, Phú Yên và Gia
Lai.Ngày 19-5Khánh thành nhà máy ướp lạnh Hà Nội, nhà máy ướp lạnh đầu tiên ờ
nước ta do Bun-ga-ri giúp ta xây dựng.Ngày 24-5* Mặt trận dân tộc giải phóng
miền Nam Việt Nam kêu ậọi đồng bào miền Nam, binh sĩ trong quân đội ngụy hãy
vùng lên đấu ưanh phá “ap chiến lược”. Mặt trận chỉ rõ: “Cuộc đấu tranh này sẽ
diễn ra ác liệt, khó khăn, như-nạ địch nhất định sẽ ứiất bại ứiảm hại, ta sẽ giành
được n h ữ n g t h ắ n g lợi c ó t ín h C hat q u y ế t đ ị n h ” .* Tại tòa á n c ủ a M ỹ - Diệm ( k ể t á n
tử hình Lê Quang Vịnh, Lê Hồng Tư và một sổ tìianh niên yêu nước khác), giáo sư
Lê Quang Vịnh, người thanh niên 27 tuổi đã nói thẳng vào mặt bọn cướp nước và
bán nước: “Tôi tiếc là không giết được kẻ cầm đầu bọn xâm lược” và hô lớn: “Đả
đảo Ngô Đình Diệm”, “Đà đảo luật phát xít”.(Sau đó, anh Lê Quang Vịnh, Lê
Hông Tư bị bọn Mỹ - Diệm đày đi Côn Đảo. Suốt 13 năm trời sống tì-ong nhà tù
Mỹ - ngụy, Lê Quang Vịnh và Lê Hồng Tư vẫn không ngừng đấu tranh chống lại
bọn đao phủ).Cuối Aáng 5Đại tá Võ Bẩm - Đoàn trưởng Đoàn 559 trực tiếp báo
cáo với Chủ tịch Hồ Chí Minh về quá ừình mở đường, vận chuyển hàng, đưa bộ
đội vào chiến trường và sự ậiúp đỡ to iớn của đồng bào các dân tộc dọc tuyến
đường. Bác lAen ngợi tinh than phục vụ tận tụy của cán bộ, chiến sĩ và chi đạo cho
Đoàn 559 tiêp tục làm tôt, làm nhiêu hơn nữa, đưa thật nhiêu hàng vào chiên
trường. Bác gửi muối, vải vào tặng đồng bào các dân tộc ữên tuyến đường Trường
Scrn.Tháng 6* Quân ủy tìrung ương chỉ ứiị cho các lực lượng vũ trang miền Nam:
“Đây mạnh hoạt động quân sự, kết hợp đấu tranh chính trị, bảo vệ và phát triên lực
252
- 1-ượng, phá tan âm m-ưu lập ấp chiến lược của địch”.* Thành lập trung đoàn bộ
binh 2 ( phiên hiệu Q762, còn gọi là C58) tại chién khu Đ.Trung đoàn trưởng:
Nguyễn Văn Cộng.Chính ủy: Nguyễn Văn Bảy.Đây là trung đoàn chủ lực cơ động
thứ hai trên chiến trường Nam Bộ và cực Nam Trung Bộ.* Hội nghị toàn thể lần
thứ 7 (mờ rộng) của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam quyết
nghị nhiệm vụ, phương hướng xây dựng và phát triển công nghiệp cùa nước ta.
Ngày 4-6 Hội đồng Chính phủ quyết định thàrứi lập ứiành phổ Việt Trì. Thành
phố Việt Trì nằm trên ngã ba sông Lô và sông Hồng. Đây là một thành phổ hoàn
toàn mới do cán bộ, công nhân xây dựng và cũng là tìiành phổ đầu tiên được thành
lập tìr khi hòa bình lập lại (1954).Ngày 20-6Đại hội nhân dân Việt Nam bảo vệ hòa
bình lân tíiứ 5 họp tại Hà Nội. Đại hội đã kiểm điểm tình hình ứiế giới và trong
nưởc trong 4 năm, ưr Đại hội lần thứ 4 (1958) đến đại hội này, đề ra nhiện vụ công
tác của phong trào trong những năm tới và bầu ra ủy ban bảo vệ hòa bình ứiế giới
của Việt Nam.Ngày 24-6* ủy ban bảo vệ hòa bình tìiế giới của miền Nam Việt
Nam cử một đoàn đại biểu do giáo sư- Nguyễn Văn Hiếu dẫn đầu đi dự đại hội
nghị ửiế giới và bảo vệ hòa bình, dân tộc độc lập và giải trừ quân bị họp vào ngày
9-7-1962 tại Mát-xcơ-va. Trong dịp này, giáo sư Nguyên Văn Hiêu cũng dân đâu
đoàn đại biểu Mặt ứận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam đi thăm một số
nước anh em và dự một số hội nghị quốc tế.* Khánh thành nhà máy Su-pe phổt-
phát Lâm Thao (Phú Thọ), một nhà máy hóa chất hiện đại do Liên Xô giúp ta xây
dựng.Ngày 15-7Phá ấp chiến Ịược Hòa Nhật.Đêm 15 tìi^ g 7 năm 1962, tự vệ vũ
trang hoạt động từ bên ngoài ấp, bắn vào lô cốt ở cổng ấp. Đồng bào ừong ấp reo
hò vang dậy. 200 gia đình đã đạp rào ra khỏi ấp lúc trời chưa sáng. Đêm hôm sau
(16-7), lực lượng vũ trang nhân dân lại bắn từng loạt súng máy vào đồn; và cứ sau
một loạt súng máy ứiì đồng bào ứong ấp lại một hồi loa binh vận, reo hò vang dậy
định chê độ, câp bậc của sĩ quan và hạ sĩ quan cảnh sát nhân dân nước Việt Nam
dân chủ cộng hòa.(Đã được Uỷ ban Thư-ờng vụ Quốc hội thông qua ngày 16 tháng
7 năm 1962).* Uy ban Trung ưomg Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt
Nam đề ra 4 chủ trương cứu nước khẩn cấp nhằm cô lập hơn nữa đế quốc Mỳ và
bọn tai sai đâu sỏ ở miên Nam và tập hợp rộng rãi nhât các lực lượng chông Mỹ -
Diệm.Ngày 10-8Uy ban Trung ưomg mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt
Nam chính thức công bố đường lối trung lập của Mặt trận.Đường lối hòa bình trung
lập đã được nói đến từ ngày phát hành cương lĩnh mặt trận. Phát triển chủ trưofng
đó, Mặt trận đề ra thành 14 điểm cụ tìiể. Mặt trận k h ^ g định rằng: Chủ trương
trung lập của Mặt trận là chủ trương đấu ữanh chống đế quốc Mỹ chứ không phải
là bât cứ chủ trưomg trung lập nào.Ngày 15 - 30-8* Chống chiến dịch “BÌI^
Tây”.Mỹ - Diệm chuân bị chiến dịch này trong nhiều tháng. Mục đích của chiến
dịch này là tiêu diệt du kích, kiêm soát lại một phần đất đai đã mất và tiến hành dồn
253
- dân một cách quy mô vào “ấp chiến lược”.Chiến dịch này tiến hành theo hai giai
đoạn. Giai đoạn thứ nhất tò 15 đến 18-8-1962 nhăm đánh vào các vùng Cái Nước,
sông Ông Đốc, u Minh Hạ. Giai đoạn thứ hai tìr 21-8 đến 30-8-1962 đánh vào
quận Gia Rai, vùng duyên hải Sóc Trăng và quận Long Mỹ. Nhưng kêt cục, Mỹ -
Diệm đều ứiất bại thảm hại trước chiến thuật của quân giải phóng miên Nanr;: “Địch
tiến, ta tránh; địch lui, ta đánh”.Ngày 20-8HỘÌ nghị chăn nuôi toàn miền Bắc, do
Ban Bí thư- Tning ương Đảng triệu tập, họp tại Hà Nội, Hội nghị đã kiêm điêm
tình hình chăn nuôi mấy năm qua và đề ra phương hướng chăn nuôi trong kế hoạch
5 năm lần thứ nhấtNgày 22 - 24-8HỘÌ nghị đại biêu nghành công nghiệp địa
phương, liên hiệp hợp tác xã công nghiệp và thương nghiệp của 30 tỉnh, thành toàn
miền Bắc họp bàn đẩy mạnh sản xuất và thu mua hàng công nghiệp ở các địa
phưomg.Ngày 24-8 - 1-9.HỘÌ nghị bàn về sản xuẩt nông nghiệp ở miên núi do Bộ
Chính trị Trung ương Đảng triệu tập. Hội nghị đề ra phương hướng, nhiệm vụ,
chính sách các biện pháp cụ thể để phát triển nông nghiệp trong kế hoạch 5 lăm lần
ứiứ nhất (1961-1965).Ngày 30-8Dựa vào cái gọi là “Chiên thuật Phượng hoàng
bay”, Mỹ - Diệm cho 30 máy bay bắn phá, trút hàng loạt bom, hỏa tiễn xuông vùng
Nà Niêu, huyện Trà Bồng, tỉnh Quảng Ngãi, đồng thời cho máy bay trực thăng đô
xuống vùng này.Lực lượng vũ ữang và nhân dân Quảnp Ngãi đã phá tan “Chiên
thuật Phượng hoàng bay” của Mỹ, bắn rơi 2 máy bay, bẫn bị thương 6 chièc khác,
làm chết 30 tên địch, trong đó có 4 tên Mỹ.Ngày 7 - 8-9Đại hội lân thứ 3 zừà Hội
nhà báo Việt Nam họỊ) ở Hà Nội. Đại hội đề ra nhiệm vụ công tác của Hội, quyêt
định sửa đổi một sồ điều ừong bản điều lệ của Hội và bầu ban chấp hành mổri,Nệày
23-9* Tiểu đoàn 514 bộ đội địa phương tỉnh Mỹ Tho phục kích trên đường sô 4,
diệt 40 tên, tìiu một số vũ khí.* Bộ tư lệnh Quân khu 5, sử dụng 4 tiêu đoàn chủ
lực, cùng lực lượng vũ trang địa phưomg mở đợt hành động vư-ợt sông Tiên, tiến
công hệ ứiổng Ịdm kẹp của địch ở Tiên Phước, Quế Sơn, Thăng Bình, Tam K-ỳ, hồ
ữợ nhân dân nổi dậy phá 24 ấp chiến lược, làm chủ 7 xã và 13 thôn.Ngày 26-9HỘÌ
đồng Chỉnh phù rạ quyết định ban hành “Điều lệ tạm thời về chế độ rèn luyện thân
thể theo tiêu chuẩn”.Tháng lOMặt trận dân tộc giải phỏng miền Nam Việt Nam
công bố chủ trương và chúih sách cụ thể của Mặt trận đổi với binh sĩ và sĩ quan
ừong quân đội ngụy quyền miền Nam. Gần một năm sau, 21-8-1963, Mặt trận lại
ra lời tuyên bố nhắc lại những chủ trương và chính sách đó.Ngày 11 - 18-lOChống
chiến dịch “Sao Mai”.Sáng ngày 11-10-1962, Mỹ - Diệm tiến hànhh chiến dịch này
nhằm chủ yếu càn quét vào các vùng từ Long An đến Tây Ninh, cả 1-ưu V ỊC sông
Vàm Cỏ Đông, vòng cung phía Tây Nam và Tây Bắc Sài Gòn.Lực lượng vũ trang
giải phỏng đánh trả quyết liệt. Các máy bay lên thẳng đều ăn đạn của du kícn. Ngay
từ đầu, một trực ứiăng rơi ở Đức Hòa. Đồng tuy rộng như-ng nơi nào có tìiẳ xuống
dù đều có cắm đầy những cọc ữe vót nhọn, cao 4, 5 thước, làm cho lính dtt wà phi
công khiếp sợ. Đườnậ sá bị nhân dân đào phá, các đoàn xe chở lính đều b’ nighẽn.
6.000 quân địch bị dôn ứ lại trong một vùng hẹp, tiêp tê và vận tải khó ktărn. Sau
nhiều ngày bị vây hãm trong đầm lầy, nước ngập lại bị tập kích liên tiếp, rgây 18-
10-1962 quân địch tháo chạy. Trên đường tháo chạy chúng lại bị quân du kichi chặn
đánh chết la liệt.Ngày 19-10* Khánh thành đài điện ly do Liên Xô giúp ta xây
254
- dựng.’*' Đoàn đại biểu Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam do giáo sư Nguyễn
Văn Hiêu dẫn đầu đến thăm miền Bắc, đoàn được Hồ Chủ tịch, các đồng chí lãnh
đạo Đổng, Nhà nước tiếp kiến thân mật; được các đoàn thể nhân dân miền Bắc đón
tiếp nồng nhiệt.Ngày 20- lOHồ Chủ tịch tiếp đón đoàn đại biểu Mặt trận dân tộc
giải phửig miền Nam Việt Nam do giáo sư Nguyễn Văn Hiếu dẫn đầu. Biểu lộ tình
cảm sâu sắc của Người đối với miền Nam ruột tíiịt, Hồ Chủ tịch đã nói: “Hình ảnh
của m iền Nam yêu quý ờ trong trái tim tôi”.Ngày 23 - 27-lOQuốc hội khóa II họp
kỳ thứ 5 tại Hà Nội.Quốc hội đã nhất trí thông qua:- Nghị quyết tông quyêt toán
Ngân sách Nhà nước năm 1961.- Luật tổ chức hội đồng nhân đân và ủy ban hành
chính các cấp.- Nghị quyết chính thức về việc đổi tên khu tự trị Thái - Mèo thành
khu tụ- trị Tây Bắc gồm 3 tinh Sơn La, Lai Châu và Nghĩa Lộ.- Nghị quyết về việc
hợp nhất thành phổ Hải Phòng và tỉnh Kiến An thành một đơn vị hành chính mới,
lấy tên à thành phố Hải Phòng; hợp nhất tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang thành một
đơn v | hành chính mới, lấy tên là Hà Bắc.Trong kỳ họp này, Quốc hội ta còn ra
tuyên bồ:- Đòi quân đội Mỹ rút khỏi Triều Tiên.- Phản đối âm mư-u của đế quốc
Mỹ trang bị vũ khí hạt nhân cho quân đội Tây Đức.Ngày 30-10HỘÌ đồng Chính phủ
ra nghị định thành lập Ngân hàng ngoại thương nước Việt Nam dân chủ cộng
hòa.Ciuci ứiáng lOBan Thường trực ủy ban Trung ương Mặt trận dân tộc giải
phóng miên Nam họp bàn về các vấn đề: tình hình quản lý các vừng nông thôn đã
phá thíế kìm kẹp, đề ra các chủ trương cải thiện và nâng cao đời sổng về mọi mặt
cho nbiâa dân, thảo luận về khả năng mở rộng và tiếp xúc với các tổ chức, các nhóm
nhân sĩ ỵêu n-ớc ở miền Nam.Ngày 10-11 Hồ Chủ tịch ký sắc lệnh công bổ “Luật tổ
chức hội đồng nhân dân và ủy ban hành chính các cấp” (đã được Quốc hội khóa II
kỳ họp ân thứ 5 thông qua ngày 27 tháng 10 năm 1962).Ngày 15-1 IHỘi nghị cán
bộ đê Bciỗm điêm công tác cải tạo những ngư-ời buôn bán nhỏ toàn miên Băc, do Bộ
Nội thiương triệu tập. Tính đến tháng 11 năm 1962, phần lớn ngư-ời buôn bán nhỏ
(79.5Vo) đã được sắp xếp tổ chức lại. 106.000 nậ-ưòd đã tổ chức thành hợp tác xã
mua bán. 67.518 người đã chuyển sang sản xuat.Tháng 1IHỘi nghị dân quân du
kích Nían Bộ lần thứ nhất họp tại chiến khu Dương Minh Châu. Một số địa phương
có phorg trào đâu tranh du kích mạnh đã báo cáo kinh nghiệm phát động toàn dân
chổng cìn, phá “ấp chiến lược”. Hội nghị biểu dương các chiến sĩ du kích xuất sắc
trong (đc có các chị: ú t Tịch (Trà Vinh), Tạ Thị Kiều (Bến Tre).Ngày 26-11-1-
12Đại hòi văn nghệ toàn quốc lần thứ 3 họp tại Hà Nội.Dự đại hội có 664 đại biểu
thay rnặ: cho các ngành văn học nghệ thuật như- văn, thơ, nhạc, sân khấu, hội họa,
kiên ừníc, điện ảnh, nhiếp ảnh, múa rối, xiếc và 170 vị khách trong và ngoài nước.
Đại hội đã có đây đủ đại biểu văn nghệ các dân tộc miền Nam tập kết, văn nghệ sĩ
chuyêm Ighiệp và nghiệp dư- ở các khu vực công nghiệp, nông nghiệp và ỉực lượng
vũ trang Đại hội kiêm điêm đánh giá tình hình hoạt động văn học nghệ thuật từ Đại
hội lâm thứ 2 (1957) đên Đại hội này, xây dựng quyêt nghị phương hướng và nhiệm
vụ tromị; giai đoạn mới nhằm phục vụ đắc lực hơn nữa sự nghiệp xây dựng chủ
nghĩa xí hội ở miên Bắc và cuộc đấu tranh thực hiện thống nhất nước nhà.Cuổi
tháng 1 Trung ương Cục và Ban quân sự Miền chỉ thị cho các đom vị vũ trang ở
Nam Bí, Trung Bộ đây mạnh chổng địch càn quét.Ngày 4-12Khánh thành trạm
255
- bom nam sông Mã thuộc huyện Yên Định, tình Thanh Hóa, sau hơn 3 năm xày
dựng. Trạm bơm sông Mã là một công trình thủv lợi lớn, t-ưới nước cho 19.384
héc-ta ruộng đất của huyện Yên Định và một phần ruộng đất của huyện Thiệu Hóa
và Thọ Xuân (Thanh Hóa). Vùng này trước đây khô cằn chỉ cấy được một vụ bấp
bênh, nay đã được cấy hai vụ ăn chắc.Ngày 5-12Nhằm tiêu diệt sở chỉ huy tiền
phương sư đoàn bộ binh 23 ngụy, đại đội đặc công 121 phổi hợp với đại đội bộ
binh 25 và một bộ phận hỏa lực của Quân khu 6 tiến công căn cứ Đầm Ròn (Tuyên
Đức). Đêm 4 rạng 5 tháng 12, ta bí mật tiếp cận, bất ngờ nổ súng, đánh thiệt hại
nặng sở chi huy sư- đoàn 23, phá hủy 2 pháo 105mm, loại khỏi vòng chiên đâu hơn
300 tên địch. Chiến thắng Đầm Ròn góp phần hỗ trợ nhân dân địa phương nổi dậy
phá ẩp chiến lư-ợc, diệt chi khu Đơn Dương. Đây là trận thắng lớn nhất của lực
lượng vũ trang ta trên địa bàn Quân khu 6 kể từ sau năm 1960.Ngày 10-12BỘ
Chính trị Trung ương Đảng họp bàn về phương hướng và nhiệm vụ của cách mạng
miên Nam trong năm 1963.BỘ Chính trị vạch rõ: “Dù tình hình diễn biến theo khả
năng nào, phương hướng phát triển cơ bản của cách mạng miền Nam cùng là
trường kỳ đẩu tranh bằng cả quân sự và chính trị, giữ vừng và phát triển phong trào
giành tíiăng lợi từng phân, đây lùi địch từng bước, phát triên che giâu lực lượng,
chuân bị điêu kiện tranh thủ thời cơ tiên lên giành thắng lợi quyêt định, giải phóng
miên Nam thông nhất nước nhà”.BỘ Chính trị đã vạch rd phương hướng một số
công tác tìu-ớc mắt: phát triển chiến tranh du kích, phá “ấp chiến lược”, xây dựng
lực lượng vũ trang, đẩy mạnh công tác binh vận, tiến hành công tác mặt tì-ận, công
tác đô ứiị, xây dựng căn cứ địa và vùng giải phóng, xúc tiến công tác xây dựng
Đ p g nhăm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng...Ngày 14-12Trước việc đế quốc Mỹ
trăng trợn bộc lộ dã tâm xâm lược nước Cộng hòa Cu Ba, gây tình hình căng thăng
và uy hiêp hòa bình khu vực Trung Mỳ, ủy ban Trung ương Mặt trận dân tộc giải
phóng miền Nam Việt Nam ra tuyên bố khẳng định rằng: “Nhân dân miền Nam
Việt Nam nguyện mãi sát cánh cùng nhân dân Cu Ba anh em chống kẻ thù chung là
đê quôc Mỹ xâm lược”.Tháng 12Lực lượng vũ trang Khu 8 đầy mạnh hoạt động.
Nguyên Viêt Khái - chiên sĩ dư kích xã Tân Hưng Tây (Cà Mau) dùng súng trường
băn rơi máy bay lên thẳng của địch; Đoàn Văn Mạnh - chiến sĩ tiểu đoàn 261 chủ
lực Khu 8 dùng súng tiểu liên bắn frả máy bay địch... Phong trào dùng súng bộ
binh băn máy bay lên thăng phát triên rộng rãi trong các lực lượng vũ trang miền
Nam.Ngày 22-12Khánh thành nhà Bảo tàng cách mạng Võ Nhai, thuộc tinh Thái
Nguyên, khu tự trị Việt Bắc. Võ Nhai là một vùng căn cứ cách mạng nổi tiếng, với
nhiêu thành tích đâu tranh anh dũng của đông bào các dân tộc d-ưới ngọn cờ lãnh
đạo của Đảng Cộng sản Đông Dưomg.Cuổi năm 1962* Bộ Tổng tham mư-ụ thực
hiện hai biêu biên chế thời điểm và thời bình. Biên chế thời điểm (đủ quân số) cho
các đơn vị bộ binh thường trực chiến đấu, bộ đội phòng không - không CỊuân và hải
quân. Biên chê thời bình cho các đơn vị không đủ quân sổ theo biên chẻ và đơn vị
khung gôm cán bộ và nhân viên kỹ thuật. Sô cán bộ ngoài biên chê được dự trừ ở
các cơ quan, nhà trường. Cáii bộ, chiến sĩ phục viên về địa phương và chuyển sang
các ngành kinh tê, văn hóa được đăng ký vào ngạch dự bị và tăng cường cho lực
256
- lượng dân quân tự vệ, khi có nhu cầu sẽ gọi trờ lại quân đội.* Đoàn 559 đ-ợc tăng
cường quân sô, phương tiện mở rộng tuyên vận tải chiến lược.
257
- NĂM 1963
Ngày 1-lNhân dịp năm mới, Chủ tịch Hồ Chí Minh chúc mừng đồng bào và
chiến sĩ cả nước.“Mừng năm mới,cố gắng mới,Tiên bộ mới,Chúc Qúy Mão là năm
nhiều thắng lợi”.Ngày 2-1* Ban Bí thư Trung ương Đảng và Thường vụ Hội đông
Chính phủ quyết định mở cuộc vận động đồng bào miên xuôi đi tham gia phát triện
kinh tế và văn hóa miền núi.* Khởi công xây dựng công Vĩnh Trị trên sông Săt (lây
tên là cổng Mỳ Tho), một công trình lớn trong hệ thống thủy lợi băc Nam Định.
Sau khi hoàn thành, 37.000 héc-ta ruộng đât thuộc 3 huyện Mỹ Lộc, Vụ Bản, Y
Yên thuộc Nam Định và 3 huyện phía nam tinh Hà Nam tránh được nạn lụt hàng
năm đe dọa. cống này còn giữ nước t-ới cho 13.500 héc-ta ruộng chiêm ở hai bên
bờ sông Sắt, tiêu nước để cấy chiêm kịp thời vụ và đảm bảo t-ới nước cây tăng vụ
1.700 héc-ta lúa mùa.Ngày 2-l*Chiến thắng vang dội Ấp Bắc.Ngày 2-1, địch huy
động 200 quân, gồm đủ các binh chủng cùng với 1 đại đội pháo 105mm, 1 đại đội
xe lội nước M.l 13, 13 tàu chiến, 21 máy bay các loại dước sự chỉ huy của tên thiêu
tướng Mỹ R.Yok, tư lệnh dã chiến của cơ quan nghiên cứu và phát triên của bộ chì
huy quân sự Mỹ ở miền Nam Việt Nam, mở cuộc càn quét lớn vào Áp Băc, một âp
nhỏ chưa đầy 600 dân thuộc xã Tân Phú, quận Cai Lậy, cách thị xã Mỹ Tho
ISkm.Trận đánh diễn ra từ 6 giờ sáng cho đến gần tối. Địch đã cho máy bay trút
hàng chục tân bom đạn xuônp cái xóm nhỏ này. Tính từ sáng đến tôi, đã có hơn
1.000 quả đại bác đã rơi vào Ẫp Bắc. Nhưng kết cục địch đã thât bại thảm hại. Tại
đây, lần đầu tiên, với số quân ít hơn 10 lần, quân dân miền Nam đã đánh thăng lớn:
tiêu diệt 450 tên địch, trong đó có 13 sĩ quan Mỹ gồm 1 thiêu tá; bắn roã 6 máy bay,
bắn bị thương 15 chiếc khác, bắn cháy 3 xe lội nước M.l 13, bắn chìm 1 tàu chiến,
thu một sổ súng.Phổi hợp với đấu ữanh vũ trang, ngay đêm Quân giải phóng rút
khỏi Áp Bắc một cách an toàn, nhân dân Ấp Bắc cùng với nhân dân các xã khác
kéo lên quận Cai Lậy đấu tranh chính trị, phản đổi việc ném bom, bắn phá xóm
làng, đòi nhà cầm quyền phải ngăn chặn các cuộc khủng bổ để cho nhân dân được
yên ổn.Chiến thắng Ắp Bắc đã nêu cao tinh thần chiến đấu vô cùng anh dũng của
đồng bào và chiến sĩ miền Nam. Nó chửnậ tỏ quân và dân miền Nam hoàn toàn có
khả năng thắng Mỹ về quân sự trong “chiễn tranh đặc biệt”.* Chiến thắng Plây Mơ
Rông.Cùng ngày với frận Ap Băc, lực lượng vũ trang nhân dân địa phương đã tiên
công, tiêu diệt trung tâm huấn luyện quân sự Plây Mơ Rông. Hơn 2 tiểu đoàn quân
Mỹ - Diệm đóng ở đây bị Quân giải phóng đánh tan, hàng trăm thanh niên người
Thượng được trở về làng, mang theo súng đạn, 250 tên địch bị giết và bị thương,
140 tên bị bắt. Chiều 3-1, máy bay lên thẳng của Mỹ - Diệm chở quân, đên càn
quét quanh Plây Mơ Rông, nhưng không gặp Quân giải phóng mà chỉ gặp hâm
chông do những học sinh quân sự người Thượng cắm. Vụ 440 người Thượng bỏ trại
Quảng Trị hồi giữa tháng 12-1962 và chiến thắng Plây Mơ Rông ngày 2-1-1963, là
những đòn đau đánh vào chính sách “chia để trị”, vào chính sách dùng Tây Nguyên
258
- làm bàn đạp chống phá cách mạng miền Nam của Mỹ - Diệm.Ngày 3-1 Đánh bại
chiến dịch “Sóng tình th-0fng”.Đich mở chiến dịch “Sóng tình thưomg” nhăm chiêm
lại vùng Cà Mau, một vựa lúa, một kho than đước, một uôn cá măm lớn. Địch dùng
30 đơn vị chiến tìiuyền, 2 trung đoàn bộ biĩứi, 3 tiêu đoàn lính thủy đánh bộ, đi từ
Vũng Tàu đến duyên hải Cà Mau, đổ bộ bất ngờ, phối hợp với các đom vị bảo an,
biệt kích địa phương, mang theo đủ bộ máy ngụy quyên xã đê khi càn quét tới đâu
thi lập tề và “ấp chiến lược” tới đó. Nhưng đỏ chỉ là ảo vọng! Kêt quả của “Sóng
tình thương” là 600 quân Mỹ - Diệm bị giết và bị thương trong vùng lây Cà
Mau.Ngày 6-1 Khánh thành trạm bơm “Hà Đông - cần Thơ”, tức là trạm bơm La
Khê, ở huyện Hoài Đức, tỉnh Hà Đông.Khởi công từ đầu th ^ g 3-1962, căn bản
hoàn thành ngày 28 tháng 12 năm 1962. Trạm bơm này cung câp nước đủ t-ưới cho
12.327 mẫu ruộng thuộc 3 huyện Hoài Đức, Thanh Oai, ưng Hòa (Hà Đông) và
biến 6.219 mẫu ruộng một vụ thành hai vụ.Ngày 8-1 Khánh thành nhà máy bóng
đèn phích nước Rạng Đông (Hà Nội), khởi công từ tháng 4 năm 1961.Tháng 1*
Khu 5 mờ đợt sinh hoạt chính trị trong các đảng bộ, lực lượng vũ trang tập trung,
khắc phục tư tưởng ngại đánh xe bọc thép của địch, rút kinh nghiệm thực hiện
phư-ơng châm “hai chân ba mũi” trong chông càn quét và phá “âp chiên lược”.*
Đoàn 555 (thành lập năm 1962) đổi phiên hiệu là Đoàn ISOO.Đoàn trưởng: Mai
Ván Vĩnh (Tư- Phúc).Chính ủy: Sáu Chí.Ngày 10 - 12-1 Đại hội nhà văn lân hai
họp tại Hà Nội. Trên 400 đại biểu chính thức và dự thính đã tới Đại hội, gồm các
nhà văn, nhà thơ, nhà lý luận, nghiên cứu, phê bình, dịch tíiuật và những người làm
công tác văn học. Đại hội đã thảo luận về tình hình và nhiệm vụ công tác văn học,
thông qua chương trình công tác của Hội nhà văn Việt Nam, điều lệ mới của Hội và
bầu Ban chấp hành mới của Hội.Ngày 19-1 Chiếc tàu chạy ven biển đầu tiên của
nước ta, mang tên “Hải Phòng”, do xưởng đóng tàu 3 (Hải Phòn^) đóng mới hoàn
toàn, được hoàn thành trước tìiời hạn 2 tháng, chạy chuyến đầu tiên.Ngày 20-
1Thành lập Trường sĩ quan Biên phòng. Nhiệm vụ; Đào tạo sĩ quan có đủ năng lực
phâm chất đảm đương một trong các nhiệm vụ: sĩ quan chỉ huy đồn trưởng, hoặc
đồn phó đồn biên phòng; sĩ quan chính trị, phó đồn trưởng đồn biên phòng; sĩ quan
trinh sát, phó đồn biên phòng hoặc đồn trưởng trinh sát biên phòng.Ngày 22 - 27-
lChủ tịch An-tô-nin-nô-vốt-ny, Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng
Cộng sản Tiệp Khẳc, Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Tiệp Khắc, sang
thăm nước ta.Ngày 4-2Đại hội đoàn kết Á - Phi lần thứ 10 (từ 4-13/2) ra quyết nghị
công nhận ủy ban đoàn kết Á - Phi của miền Nam là hội viên chính thức và cử đại
biêu của nhân dân miền Nam vào Ban Bí th-ư thường ữực của Hội đồng đoàn kết Á
- Phi.Ngày 10-2BỘ Chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam
ra tuyên bố về sự đoàn kết của phong trào cộng sản quốc tế.Ngày 15-2Ủy ban
Tmng ương Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam ra tuyên bố cực ỉực
lên án Mỹ - Diệm khủng bổ đồng bào miền Nam bằng chất độc hóa học và kêu gọi
đóng bào siết chặt hàng ngũ, kiên quyết đánh đổ Mỳ - Diệm, trả thù cho đồng bào
bị nạn.Ngày 19-2BỘ Chính trị Trung ương Đảng ra nghị quyết về cuộc vận động
“Cải tiến quản lý hợp tác xã, cải tiến kỹ thuật nhằm phát triển sản xuất nông nghiệp
toàn diện, mạnh mẽ và vững chắc”. Thời gian cuộc vận động này là 3 năm (1963-
259
- 1965). Cuộc vận động này nhằm đạt được 3 yêu cầu sau đây:l. Cải tiến công tác
quản lý hợp tác xã.2. Cải tiến kỹ thuật và bước đầu xây dựng cơ sở vật chàt yà kỹ
thuật cho hợp tác xã.3. Tăng cưòmg sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước đòi với
nông nghiệp với hợp tác xã sản xuât nông nghiệp.Tiêp đó, ngày 1-6-1963, Hội
đồng Chính phủ ra nghị quyết mở cuộc vận động này. Tính đên cuôi tháng 12 năm
1964, 15.287 hợp tác xã nônạ nghiệp thuộc 20 tỉnh, thành vimg đông băng và trung
du đã hoàn thành lần thứ nhat cuộc vận động, chiếm 76% tông sô hợp tác xâ nông
nghiệp. Tính tìieo đorn vị tinh, đã có 15 tỉnh căn bản hoàn thành, ữong đó Vĩnh
Lmh đạt 100%; Hải Dương, Ninh Bình, Hà Nội 99%, Hà Nam 98,5%; Phú Thọ
97%, Hưng Yên 96%, Hải Phòng 95%.Ngày 20-2Khánh thành đường hàng không
Việt - Lào (Hà Nội - Viêng Chăn).Ngày 21-2Đại sứ đầu tiên của Vương cpôc Lào
đặt tại nước ta.Ngày 13 - 17-3Đánh bại chiến dịch “Đức Thắng”.Ngày 13-3, Mỹ -
Diệm mở chiến dịch Đức Tháng, càn quét vào một vùng diện tích 1.000 ion phía
đông Đồng Tháp Mười. Địch huy động vào chiên dịch này một lực Iưọng gôm
9.000 quân do tướng Huỳnh Văn Cao chỉ huy. Tham gia chiến dịch có 20 máy bay
lên thẳng, 20 máy bay khu trục và tiinh sát, nhiều xe tìiiết giáp M. 113 bị phá hủy, 1
giang đỉnh bị đắm.Ngày 24-3MỞ đầu phong ừào “Nghìn việc tốt” thực hiện 5 điêu
Bác Hồ dạy tìiiếu nhi Việt Nam. Đây là một sáng kiến của Liên đội thiêu niên xã
Tam Sơn, huyện Từ Sơn, tỉnh Hà Bắc, quê hưomg của liệt sĩ cách mạng nổi tiếng
Ngô Gia Tự. Sáng kiến này đã được thiêu nhi các địa phương miên Băc nhiệt liệt
hưởng ứng, có tác dụng thúc đẩy các em rèn luyện ừở thành công dân tôt.Tháng
4Hội nghị toàn thể Ban Chấp hành Trung ưomg Đảng Lao động Việt Nam ồn thứ 8
bàn về kế hoạch phát triển kinh tế quốc dân 5 năm lần thứ nhất (1961-1965),Hội
nghị đã phân tích toàn diện những thắng lợi to lớn, những chuyển biến vĩ đại mà
nhân dân miền Bắc đã giành được ữong công cuộc cải tạo xã hội chủ nghĩa và bước
đầu xây dựng xã hội chủ nghĩa trong 5 năm 1958-1962, những thuận lợi, khỏ khăn
và những khả năng phát huy thuận lợi, khắc phục khó khăn trên bước đuÈmg tiên
tód chủ n ^ ĩa xã hội.Hội nậhị đã kiến nghị những phương hướng nhiệm vu, những
chỉ tiêu, biện pháp chủ yeíi của kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1961-1965)nhằm
“phấn đấu bước đâu xây dựng cơ sở vật chất và kỹ thuật của chủ nghĩa xã àội, thực
hiện một bước công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa và hoàn thành công cuộc cải tạo
xã hội chủ nghĩa, tiếp tục đưa miền Bắc tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc lên
chủ nghĩa xã hội”.Ngày 5-4“Hồ Chủ tịch ký sắc lệnh công bố: “Pháp lệnh quy định
cơ quan phụ tóch quản lý phòng cháy - chừa cháy và chế độ cấp bậc của sĩ quan và
hạ sĩ quan phòng cháy - chữa cháy” (đã được ủ y Ban Thưòng vụ Quốc hội thông
qua ngày 23 tháng 3 năm 1963).Ngày 8-4Ban quân sự thuộc ủy ban Tnng ương
Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam phát động phong trào thi lua rộng
lớn trong toàn quân lẩy tên là “Thi đua Ắp Bắc, giết giặc lập công”.Ngày ]5-4Trên
một vạn đồng bào Bến Tre kéo vào thị xã chổng Mỹ - Diệm rải chất độc hóa học,
càn quét, khủng bố, dồn dân vào “ấp chiến lược”.Ngày 16-4Ban Bí thư Trưig ương
Đảng ra nghị quyết về vai trò và nhiệm vụ của công đoàn trong sự nghệp công
nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội.Ngày 21-4Chiến dịch
Biện Nhị.Đêm 21-4-1963, Quân giải phóng miên Nam tấn công Biện Nhi mót cứ
260
- điểm của địch bên bờ sông Trẹm, Cà Mau, do một đơn vị chủ lực đóng giữ. Sau 2
đêm tấn công (đêm 21 và đêm 22-4-1963), Quân giải phóng đã hạ tất cả 4 đồn
thuộc cứ điểm Biện Nhị, diệt toàn bộ 340 tên địch, thu 173 súng. Sáng 23-4, khi
máy bay địch đổ quân xuống ứng cửu, thì quân giải phóng đà rút đi, cả đồng bào bị
cưỡng ép tập trung quanh cứ điểm cũ đã dọn nhà đi nơi khác.Ngày 29-4 - 4-5Quốc
hội khóa II kỳ họp thứ 6 tại Hà Nội.Kỳ họp đã nhất trí thông qua:- Nghị quyết nhât
trí tán thành đường lối, chính sách của Chính phủ về tình hình miền Bắc và những
vấn đề lớn của kế hoạch 5 năm lần thứ nhất (1961-1965), về phong trào yêu nước ở
miền Nam, tình hình quốc tế và chính sách ngoại giao của nước ta.- Nghị quyết
thông qua Ngân sách Nhà nước năm 1963 .Trong kỳ họp này, Quốc hội đã quyết
định thành lập ủy ban Thống nhất của Quốc hội.Ngày 8-5Hai vạn đồng bào Huế,
trong đó gần một vạn tăng ni và tín đồ theo đạo Phật, phát động đợt đấu tranh
chổng chính quyền Diệm khủng bố tôn giáo, phản đối lệnh cấm tổ chức lễ Phật đản
và treo cờ Phật trong các nhà chùa. Cuộc đấu tranh được sự ủng hộ rộng rãi của các
sĩ quan và nhân viên ngụy quyền Thừa Thiên-Huế, kể cả một sổ sĩ quan và ngụy
quyền cao cấp. Bọn Diệm đã huy động cảnh sát, công an có xe bọc thép, đại bác
37mm đến đàn áp, làm 13 nẹười chết, nhiều người bị thưcmg, gần 100 người bị bắt.
Phong trào đâu tranh của đông bào Phật giáo càng phát triên mạnh mẽ.Ngày 14-
5Ửy ban Trung ương Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam ra tuyên bổ
về việc Mỹ - Diệm tàn sát các nhà sư và đồng bào theo đạo Phật ở Huế, kêu gọi
nhân dân ữong cả nước và thê giới ủng hộ đồng bào Phật giáo, chống bọn sát nhân
Mỹ - Diệm.Tiếp theo lời kêu gọi của Mặt trận, các đoàn thể trong Mặt trận cũng ra
tuyên bố lên án hành động tội ác ngày 8-5 của Mỳ- Diệm, ủng hộ yêu sách 5 điểm
của Phật giáo Huế - Thừa Thiên, ủng hộ cuộc đấu tranh của tín đồ Phật giáo, đồng
bào và sinh viên trường Đại học Huế.Ngày 1 5 -1 9-5Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ nhât của Hội phô biên khoa học và kỹ thuật Việt Nam họp tại Hà Nội. Đại hội
đã nhât frí xác định mục đích, chức năng, phương châm, phương pháp và hình thức
hoạt động của Hội, đồng thời đề ra phương hướng và nhiệm vụ công tác của Hội
trong thời gian tới.Hội phổ biến khoa học và kỹ thuật Việt Nam được chính thức
thành lập ngày 18 tháng 5 năm 1963. Đại hội đã nhất trí thông qua điều lệ chính
thức của Hội và bầu Ban Chấp hành Trung ương Hội ngày 19-5. * Khánh thành nhà
máy sản xuât đồ hộp hoa quả do nước Cộng hòa dân chủ Đức xây dựng.* Khánh
thành công trình thủy lợi và thủy điện Khuôi Sao (huyện Tràng Định, tỉnh Lạng
Sơn). Đây là công trình thủy lợi lớn nhất của khu tự trị Việt Bắc.Ngày 26 - 27-5Đại
hội đại biêu những người Cao Đài trên miền Bắc họp tại Hà Nội. Đại hội đã thành
lập ban liên hiệp Cao Đài Việt Nam. Tháng 6*Quân ủy Trụng ương thông qua kế
hoạch phòng thủ miên Bắc, gồm: Phương án tác chiến, kế hoạch động viên, mở
rộng lực lượng thời kỳ đầu chiến tranh, chuyển dần kinh tế từ thời bình sang thời
chiến.* Cục Quân giới (Tổng cục Hậu cần) nghiên cứu, chế thừ thành công súng
CKC.* Tiêu đoàn đặc công 407 là Tiểu đoàn pháo binh 200 Quân khu 5 tiến công
trại huân luyện quân sự đặc biệt của Mỹ ở Plây Mơ Rông (Kon Tum). Trong trại có
hơn 400 quân thuộc dân tộc ít ngưỏri vùng Tây Nguyên, 11 cổ vấn Mỹ và công sự
vừng chắc, hàng rào dây thép gai bao quanh. Được pháo binh chi viện hỏa lực, bộ
261
- đội đặc công tiến công, sau 45 phút chiến đấu đã diệt và làm bị thương 250 tên
địch, bắt 140 tên, giải phóng hàng trăm thanh niên bị địch tập trung đê huấn luyệr
quân sự.Ngày 11 -6Hòa thượng Thích Quảng Đức tự thiêu trước 1.000 sư sãi, tăng
ni tại một khu phố đông dân lao động để phản đôi chính sách đàn áp Phật giáo của
Mỹ - Diệm.Từ 12 đến 19-6Đánh thắng cuộc càn quét ở chiến khu Đ.Ngàỵ 12-6-
1963, Mỹ - Diệm đưa 1.000 quân, 35 chiên thuyên trên sông đi lên Dâu Tiêng, hê
ữợ cho bộ binh đến càn quét vùng bắc Bến Cát. Đến ngàỵ 19-6, chúng lại đưa mội
trung đoàn bộ binh, 100 chiếc M.l 13 và 20 ca nô, nhiều máy bay đến càn quél
vùng nam Bến Cát.Quân giải phóng miền Nam đã đập tan cả 2 cuộc càn quét này,
giết và làm bị thương 574 tên địch, bắn rơi, bắn hỏng 14 máy bay, buộc địch phải
rút khỏi 16 đồn và 19 tháp canh, đặc biệt buộc địch phải rút bỏ căn cứ hanh quân
Ràng mà chúng đã cắm hào sâu vào lòng chiến khu Đ từ đầu năm 1963 .Ngày 16-
6Bất chấp sự đe dọa, ngăn cấm của chính quyền Diệm, 70 vạn đồng bào tín đc
Phật giáo ở Sài Gòn xuống đường kéo đến tới chùa Xá Lợi, noi đặt thi hài hòa
thượng Thích Quảng Đức, đấu tranh phản đổi chính sách đàn áp Phật giáo tàn bạc
của Mỹ - Diệm. Mỹ - Diệm đàn áp dã man cuộc biểu tình. Quần chúng dùng đá.
gậy gộc chống lại kịch liệt.Ngày 20 - 22-6Đại hội tổ, đội lao động xã hội toàn miền
Bắc họp tại Hà Nội. Đại biểu của 389 tổ và đội lao động xã hội chủ nghĩa toàn
miền Bắc đã về dự đại hội.Đại hội đã tổng kết thành tích và kinh nghiệm clii đạo,
xây dựng và tổ chức phong trào phấn đấu trở thành tổ, đội lao động xã hội chủ
nghĩa, xác định phương hướng mục tiêu của phong trào và biểu dương thành tích
của 389 tổ, đội lao động xã hội chủ nghĩa vừa được Chính phủ công nhậaNgày 4-
7Đại sứ đâu tiên của nước ta đặt tại nước Cộng hòa An-giê-ri.Ngày 5-7 Tràn chống
càn Giông Trôm (Bến Tre).ĐỊch huy động hofn một trung đoàn quân chủ lực, mội
tiêu đoàn biệt động quân, một đại đội xe lội nước M.l 13, hai đại đội bảo an, 21
máy bay các loại càn quét vùng Thạnh Phú, Giồng Trôm. Sau một ngày chiến đấu.
quân dân Giồng Trôm đã diệt 350 tên địch, trong đó có 1 thiếu tá Mỹ bị thưiơng và
4 tên Mỹ chết, bắn rơi và bắn hỏng 3 máy bay .Ngày 8 - 10-7Đại hội những người
suất xắc trong phong trào xung phong tình nguyện vượt mức kế hoạch 5 nâm lầr
thứ nhât họp tại Hà Nội.Ngày 18-7Thủ tướng Chính phủ ra nghị định ban hành
Điều lệ quy định các danh hiệu và tiêu chuẩn thi đua (căn cứ nghị quyết cèa Hội
đông Chính phủ ngày 19 tháng 2 năm 1962) để động viên mọi người, mẹi Itập thể
lao động ra sức phân đâu nâng cao năng suât, chât lượng lao động, hoàn thàiah toàn
diện và vượt kế hoạch Nhà nước, ra sức phấn đấu ưở thành những tập thể xuiất sắc
vê mọi mặt.Ngày 20-7Trận chổng càn Quớn Long - Chợ Gạo (Mỹ Tho).ĐỊ(ch hu>
động 2000 quân, gôm 4 tiêu đoàn chủ lực của sư đoàn 7, một tiểu đoàn biệt động
quân, các đại đội bảo an địa phương, trên 40 máy bay, trên 40 xe lội nước M.l 13,
27 tàu chiến do tên thiếu tướng Huỳnh Văn Cao chỉ huy, càn quét vùng Qiớn Long
- Chợ Gạo (Mỹ Tho). Trong trận chống càn ở thị xã này, quân dân Mỹ Th) (đã tiêu
diệt 450 tên địch, trong đó có 2 sĩ quan Mỹ, bắn hỏng 3 xe lội nước M.l 3..Trong
lúc lực lượng vũ trang giải phóng đang chông địch càn quét ở Chợ Gạo, th ì hàng
vạn đông bào kéo vào thị xã Mỹ Tho, các thị trấn Chợ Gạo, Cai Lậy, Châi Thành
đòi đình chỉ càn quét, gom dân lập “ấp chiến lược”. Hàng ngàn gia đìnl binh sì
262
- cùng tham gia đấu tranh đòi xác chồng con bị chết, phản đối việc đưa chồng con họ
đi tiếp viện các frận đánh.Ngày 29-7HỘÌ nghi Ban Thường trực Uy ban Trung ương
Măt ữận dân tộc giải phóng miền Nam quyêt định lây bãi biên Gi-rông (nơi quân
và nhân dân Cu Ba đánh bại cuộc đổ bộ xâm lược của Mỹ) đặt tên cho một đơn vị
Quân giải phóng.Cuối tháng 7Thành lập đoàn 763 - đom vị mở đường Trường Sơn
ở Hạ Lào. Đoàn tổ chức thành lập hai bộ phận; bộ phận giúp Quân khu Hạ Lào do
đồng chí Lê Kính phụ trách, bộ phận mờ đường giao iiên từ phía băc vào đên sông
Sa Thầy (Gia Lai - Kon Tum) do đồng chí Đức Phương phụ ữách.Đâu tháng
SThưòmg trực Quân ủy Trung ưomg giao nhiệm vụ cho hải quân phụ trách vận
chuyển vũ khí tìieo đường biển tìr Bắc vào Nam. Tuyên vận tải đường biên do
Đoàn 759 phụ ưách tăng nhịp độ và quy mô vận tải, đưa được 1.318 tân hàng,
trong đó có nhiều súng cối, ĐKZ, súng máy cao xạ 12,7 mm, và một sô cán bộ cao
cấp, trung cấp của Đảng và quân đội vào các chiên trường Khu 7, 8, 9 an toàn (tìr
tháng 8 đến ứiáng 12 năm 1962).Ngày 10-8Hai tiểu đoàn bộ đội chủ lực Quân khu
9 và tiêu đoàn bộ đội địa phương tỉnh Cà Mau, dưới sự chỉ huy của đông chí Phạm
Thải Bường - Trưởng ban Quân sự khu tiến công 2 chi khu quân sự Cái Nước -
Đầm Dơi. Đêm 9 rạng ngày 10, bộ đội ta tiến công cả 2 chi khu quân sự, tiêp đó
phục kích đánh tan 1 tiểu đoàn quân cứu viện địch, diệt và làm bị ứiương 558 tên,
bắn rơi và bắn hỏng 10 máy bay trực thăng, thu 200 súng, hỗ trợ nhân dân nôi dậy
phá hơn 100 ấp chiến lược ở Cái Nước - Đầm Dơi, giành quyên làm chủ, mở rộng
vùng giải phóng.Ngày 19-8Khánh thành Viện Bảo tàng Việt Bắc.Ngày 21-8Mỳ -
Diệm thiết quân luật, đốt chùa chiền, đóng cửa tnrcmg học, bắn giêt hàng loạt sư,
đồng bào tìieo đạo Phật, giáo sư, học sinh, sinh viên, Chi riêng ngày 21-8-1963 ở
Sài Gòn, số nhà sư bị bắt đã lên tới 2.000.Tnrớc tình hình đó, ngày 21-8, Uy ban
Trung ương Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam kịp thời ra lời hiệu triệu gửi
binh lứứi, sĩ quan ứong quân đội Mỹ - Diệm, kêu gọi họ hãy nhậri rõ âm mưu của
Mỹ - Diệm ưong cuộc xua quân đội đi bao vây, đập phá chùa chiên, đánh đập tăng
ni, đàn áp phong trào Phật tử.Ngày 24-8Phẫn nộ ùirớc cuộc tấn công của Mỹ -
Diệm vào các chùa chiền, toàn thể học sinh, sinh viên Sài Gòn kể cả học sinh các
trường của Pháp tổng bãi khóa để chống lệnh thiết quân luật của Mỹ - Diệm. Ngay
ngày hôm sau (25-8), 6 cuộc biểu tình của sinh viên, học sinh các trưòmg nổ ra cùng
một lúc tại bến tàu Sài Gòn, đường Hai Bà Trưng, gần vườn Bách Thảo, trước nhà
Giám đốc tiểu học, tại ừưòmg Pê-tơ-niýt-ký và công trường “Diên Hồng”. Bọn
Diệm cho lính xả súng bắn vào đoàn biểu tình và bẳt trên 2.000 sinh viên và 6.000
đồng bào.Phong trào sinh viên, học sinh chống thiết quân luật sôi nổi ở Sài Gòn và
nhiều nơi khác như ở Huế, Đà Năng, Vĩnh Long...Ngày 28-8Tnrớc hành động đàn
áp cực kỳ tàn bạo của Mỹ - Diệm, đối với đồng bào theo đạo Phật và đồng bào
miền Nam, Hồ Chủ tịch ra một bản tuyên bố nổi tiếng. Người chỉ rõ: “Tội ác của
chúng, trời đất không thể dung. Hành động hung tàn của chúng, nhân dân ta đều
căm giận. Cả thế giới đều lên tiếng phản đổi, nhân dân tiến bộ Mỹ cũng đều đồng
tình ủng hộ”.Đêm 8 rạng 9-9Trận tấn công hai chi khu quân sự Đầm Dơi, Cái
Nước.Quân dân Cà Mau tiêu diệt chi ichu Cái Nước, gồm 1 chỉ huy sở và 10 cứ
điểm trong non nửa giờ, tiêu diệt và làm tan rã 260 tên địch, bắn cháy và bắn rơi 2
263
- khu trục, bắn hỏng 6 chiếc khác, thu toàn bộ vũ ỉchí, làm chủ chi khu Cái Nước
trong 17 giờ. Cùng với trận tấn công vào Cái Nước, quân dân Cà Mau còn đánh chi
khu Đầm Dơi, tiêu diệt 325 tên địch, bắn rơi 3 máy bay, làm chù chi khu Đâm Dơi
cho tới chiều 11-9.
Ngày 9-9Khánh thành đường xe hơi Hà G ipg - Đồng Văn, dài 164km.Đêm 9
rạng 10-9Trận đánh sân bay Sóc Trăng.Đê phổi hợp hành động với các trận tân
công vào hai chi khu quân sự Cái Nước, Đầm Doã, đúng 23 giờ 50 phút ngày 9-9,
Quân giải phóng nổ súng vào sân bay Sóc Trăng. Sau 15 phút chiên đâu, Quân giải
phóng đã phá hủy và làm hư 50 chiếc máy bay, diệt trên 100 tên địch.Ngày 12-
9Khai mạc Nhà Bảo tàng Xôviết Nghệ Tĩnh.Ngày 23-9Nhân ngày 23-9, ngày kỷ
niệm Nam Bộ kháng chiến chống Pháp, ủy ban Trung ương Mặt trận dân tộc giải
phỏng miền Nam Việt Nam phát động “phong trào thi đua yêu nước, chông Mỹ”
trong toàn dân.Ngày 28-9Khánh thành nhà máy Phân lân Văn Điên (Hà NỘỌ.Ngày
13 - 30-10Đoàn đại biểu Hội lao động giải phóng miền Nam Việt Nam do đông chí
Trần Văn Thành dẫn đầu ra thăm miền Bắc và dự Hội nghị “ủy ban Công đoàn
quốc tế với lao động và nhân dân miền Nam Việt Nam” họp tại Hà Nội. Trong thời
gian ờ thăm miền Bắc, đoàn đã đến thăm Hồ Chủ tịch, các đồng chí lãnh đạo Đảng,
Nhà nước yà đến chào mừng kỳ họp thử 7 của Quốc hội khóa II.Ngày 15-10 - 17-
12Đoàn thể thao nước ta do Chính phủ cử đi dự Đại hội thể thao của các lực lượng
mới ứỗi dậy (GANEPO) tổ chức tháng 11 năm 1963 tại Gia-các-ta, thủ đô nước
Cộng hòa In-đô-nê-xi-a. Đoàn gồm 110 nam nữ vận động viên thuộc các đội bóng
đá, bóng chuyền, bắn súng, xe đạp, boi, điền kinh. Đại hội GANEPO khai mạc
ngày 10-11-1963 và bế mạc ngày 28-11-1963.Ngày 16-lOTheo sáng kiến của Liên
hiệp Công đoàn thế ạiới, hội nghị thành lập “ủy ban Công đoàn quốc tế với lao
động và nhân dân mien Nam Việt Nam” họp tại Hà Nội.Tham dự hội nghị này, có
đại biểu của Liên hiệp công đoàn thế giới, 3 Công đoàn quốc tế ngành dọc và 30
công đoàn các nước ứìuộc châu Á, châu Phi châu Âu, châu Mỹ La-tinh và châu Đại
Dương. Hội nghị đã kêu gọi lao độiiậ và các công đoàn thế giới tăng cường những
hành động đoàn kêt với nhân dân miên Nam Việt Nam và đòi đê quôc Mỹ rút khỏi
miền Nam Việt Nam; đồng thời nhiệt liệt biểu dương cuộc đấu tranh thắng lợi của
nhân dân miền Nam, tấm gương sáng và kinh nghiệm quý cho các dân tộc bị áp
bức.Hội n^hị đã ữiông qua điều lệ và bầu Ban thư ký của ủy ban Công đoàn quốc
tế đoàn két với lao động và nhân dân miền Nam. Hội nghị chính thức quyết định
lấy ngày 20-12-1963, ngày kỷ niệm 3 năm thành lập Mặt trận dân tộc giải phóng
miền Nam Việt Nam làm “Ngày Quốc tế đoàn kết với lao động và nhân dân miền
Nam Việt Nam”.Ngày 18-lOTiểu đoàn bộ binh 5 (trung đoàn 2 chủ lực Miền) được
tăng cưòmg một đại đội đặc công diệt một đại đội bảo an địch ở đồn Cây Trưòmg,
xã Long Nguyên, huyện Bến Cát (Thủ Dầu Một). Trong ừận này, tiểu đội trưởng
Trừ Văn Thổ đã lấy thân mình lấp lỗ châu mai, tạo điều kiện cho đồng đội diệt đồn
địch. Liệt sĩ Trừ Văn Thố được truy tặng Huân chương Quân công giải phóng hạng
Ba và là người đầu tiên của bộ đội chủ lực ta ở miền Nam được tuyên dưomg Anh
hùng lực lượng vũ ứang nhân dân trong cuộc kháng chiến chổng Mỹ, cứu
nước.Ngày 18 - 19-lOChiến thắng Lộc Ninh (Bạc Liêu), trận Ấp Bắc thứ hai.Tiểu
264
- đoàn T80 bộ đội địa phương và du kích các xã VTnh Lộc, Vĩnh Hòa tiến công địch
ở xâ Lộc Ninh, huyện Hồng Dân (Bạc Liêu). Đêm 18, tiêu đoàn 180 cùng du kích
tập kích địch ở Bến Luông. Ngày 19, địch dùng máy bay trực thăng đô bộ 4 đợt
quân xuống các khu vực Ngân Bình, Ba Ai, Bà Hội, Tà Hông hòng cứu nguy cho
lực lượng ở Lộc Ninh. Dựa vào làng xã chiên đâu, bộ đội và du kích chiên đâu
quyết liệt, bẻ gãy các đợt tiến công của địch, loại khỏi vòng chiên đâu gân 600 tên
(có 22 cố vấn Mỹ), bắn rơi 6 máy bay trực thăng. Trận Lộc Ninh đánh bại chiên
thuật “trực thăng vận” của Mỹ, mở ra khả năng đánh điêm, diệt viện trên chiên
trường miền Tây Nam BỘ.Ngày 19-lOBỘ Quốc phòng-Tổng tư lệnh ra Quyết định
(số 47/QĐ) thành lập Cục Phòng không nhân dân thuộc Bộ Tông tham mưu.Ngày
20-10HỘÌ đồng Chính phủ chính thức phát động cuộc vận động “ba xây, ba
chống”.Ngày 22-lOBỘ Quốc phòng - Tổng tư lệnh ra Quyết định (số 50/QĐ) thành
lập Quân chủng Phòng không - Không quân, trên cơ sở hợp nhât Bộ tư lệnh Phòng
không và Cục Không quân.Tư lệnh Quân chủng: Phùng Thê Tài; Chính ủy: Đặng
Tính.Tháng 10* Thành lập Quân ủy và Bộ tư lệnh Miền. Đồng chí Nguyễn Văn
Linh - ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Trung ưomg Cục làm bí tìiư Quân ủy
Trung ương; Trần Văn Trà - ủy viên Trung ương Đảng, Phó Tổng tham mưu
ttưòmg làm tư lệnh.* Đoàn pháo binh chủ lực Miên mang phiên hiệu ư-80 (tương
đương trung đoàn) được thành lập. Đoàn trưởng: Lương Văn Nho (tức Hai Nhã);
Chính ủy; Hoàng Minh Khanh (tức Đào Sơn Tây).Tại miền Tây Nam Bộ, thành lập
Đoàn 480 pháo binh gồm 3 tiểu đoàn (198, 217, 700) pháo cối và súng máy cao
xạ.* Cục Nghiên cứu Kỹ thuật (Bộ Quốc phòng) các Cục Quân giới (Tổng cục Hậu
cần) nghiên cứu, thiết kế, chế tạo thành công mìn định hướng sát thương bộ binh,
chống các loại xe vận tải, xe thiết giáp, tàu thuyền ữên sông.Ngày 28 - 30-10Quốc
hội khóa II họp kỳ thứ 7 tại Hà Nội.Quổc hội đã nghe báo cáo của Chính phủ vê
tình hình miền Nam và tình hình đấu tranh thống nhất nước nhà.Quổc hội đà nhất
trí thông qua;- Lời kêu gọi của Quốc hội nhiệt liệt biểu dưcmg lòng yêu nước nồng
nàn và chí khí đấu tranh bất khuất của đồng bào miền Nam anh hùng.- Nghị (Ịuyết
của Quốc hội về tổng quyết toán ngân sách Nhà nước năm 1962.- Nghị quyết của
Quốc hội về việc hợp nhất tỉnh Hải Ninh và khu Hồng Quảng thành một đơn vị
hành chính mới, lấy tên là Quảng Ninh.Ngày 1-llCác tướng trong quân đội Việt
Nam cộng hòa (quân đội ngụy) gồm: Trần Văn Đôn - tổng trưởng quốc phòng cùng
Dương Văn Minh, Trần Thiện Khiêm, Tôn Thất Đính..., lập hội đồng quân nhân,
tổ chức đảo chính lật đổ Diệm. Kế hoạch này được tòa Đại sứ Mỹ đứng đầu là Ca-
bổt-lốt ủng hộ.Lực lượng tham gia đảo chính gồm; Tiểu đoàn 1 và 4 thủy quân lục
chiến, tiểu đoàn 6 nhảy dù, chiến đoàn thiết giáp 24 (thuộc thiết đoàn Vạn Kiếp), sư
đoàn bộ binh 5, trung đoàn 10 và thiết đoàn 2 của sư đoàn 7 bộ binh và 1 đại hội
truyền tin.Cuộc đảo chính bắt đầu từ 13 giờ ngày 1 tháng 11 và kết thúc lúc 6 giờ
30 phút ngày 2 tháng 11 năm 1963. Ngô Đình Diệm và Ngô Đình Nhu bị bắn chết,
Dương Văn Minh lên làm tổng thống ngụy quyền.Ngày 2-1 INgay trong lúc nhóm
đảo chính thân Mỹ và phe Ngô Đình Diệm đang đánh nhau, gần một triệu đồng bào
Sài Gòn xuống đường đấu tranh, tổ chức thành 20 đoàn biểu tình, hô vang khẩu
hiệu: “Đả đảo đế quốc Mỹ xâm lược miền Nam Việt Nam”, “Đế quốc Mỳ cút đi”.
265
- “Đả đảo chính quyền bán nước Ngô Đình Diệm”, “Thả ngay các tù chính trị”,
“Thành lập một Chính phủ liên hiệp dân tộc dân chủ”, “Tự do báo chí”, ‘Tự do
hội”, “Tự do lập hội”, “Giải tán và phá rã khóm phưOTg chiên lược”, “Giải tán các
ữại tập trung”... Nhiều binh sĩ ngụy ủng hộ cuộc đấu tranh (ngày 1-11-1963, đê
quốc Mỹ trực tiếp chỉ đạo bọn Dương Văn Minh đảo chính lật đổ và giết Diệm -
Nhu).Ngày 4 -5 -1 IHỘi nghị phát động phong trào làm thủy lợi toàn miên Băc hai
năm 1964-1965 họp tại Hà Nội. Hội nghị đã nghe báo cáo của Chính phủ vê tâm
quan trọng có tính chất quyết định của phong trào làm thủy lợi hai năm 1964-1965
đối với phát triển nông nghiệp, kiêm điêm tình hình công tác thủy lợi trong 3 năm
1961-1963 và đặt kế hoạch làm thủy lợi từ vụ Đông - Xuân 1963-1964 đên vụ
Đông - Xuân 1964-1965.Ngày 31-12-1963, Hội đồng Chính phủ có nghị quyết bạn
hành kế hoạch phát động phong ữào này .Ngày 6 - 11-1 IHỘi nghị bàn vê cải tiên
công cụ và cơ giới hóa nông nghiệp do Ban Nông nghiệp Trung ương Đảng triệu
tập. Hội nghị đã kiểm điểm đánh giá tình hình cải tiến công cụ và việc thí điêm
dùng cơ giới hóa trong nông nghiệp, đã thảo luận và nhât trí vê nhiệm vụ, phương
hướng, biện pháp cụ tìiể nhằm đẩy mạnh phong trào này. Hội nghị đà bàn việc tô
chức và phân công chỉ đạo phong trào cải tiến công cụ và cơ giới hóa nông
nghiệp.Ngày 7 - 8-11 ủy ban Trung ương Mặt trận dân tộc giải phóng miên Nam
Việt Nam họp hội nghị bất thường đê nhận định tình hình miên Nam sau cuộc đảo
chính quân sự ở Sài Gòn ngày 1-11-1963, đánh giá tính chất, nguôn gôc, hậu quả
của cuộc đảo chính và xác định thái độ đối với biến cô ây. Hội nghị đê ra những
chính sách cần thiết để giừ vững và đẩy mạnh phong trào đấu tranh của nhân dân
miền Nam, thông qua một bản tuyên bố quan trọng, trong đó đề ra 6 yêu sách cấp
bách nhấtNgày 16-115.000 người kéo vào biểu tình trong thị xã Gò Công; 28.000
người kéo vào các quận lỵ Chợ Gạo, Long Định, Cái Bè, Bến Thanh, Cai Lậy, và
thị xã Mỹ Tho; 30.000 người biểu tình vào các quận Ba Tri, Hàm Lonạ, Giồng
Trôm, Mỏ Cày và thị xã Bến Tre... đấu ứanh đòi giải tán ngay các “âp chiên lược”,
thực hiện tự do dân chủ, thả hết tìi chính trị, chấm dứt càn quét khủng bổ đòi Mỹ
cút khỏi miền Nam.Ngày 20-11* 113 đại biểu các nhà báo yêu nước ở miền Nam,
họp mít tinh kỷ niệm trọng thể ngày quốc tế hiến chương các nhà giáo và thành lập
“Ban vận động Hội nhà ^iáo yêu nước ở miền Nam”.* Tổng thống Mỳ, Giôn-xơn
chính thức phê chuân kê hoạch vê hoạt động bí mật chônẹ miên Băc Việt Nam
(hoạt động quân sự không công khai của Mỵ chổng miền Bac Việt Nam) được gọi
là kế hoạch 34.A. Mỹ sẽ sử dụng các chuyên bay do thám băng máy bay U2 trinh
sát, tung các toán biệt kích ra miên Băc phá hoại các cơ sở kinh tê, tiên hành chiên
tranh tâm lý quy mô ngày càng tăng để chống phá miền Bắc.
Đêm 22 rạng 23-1 ITrận tấn công cứ điểm Hiệp Hòa.Được sự phối hợp của
một số binh sĩ yêu nước trong quân đội Diệm, hồi 2 giờ 45 phút ngày 23-11, Quân
giải phóng tấn công trại huấn luyện quân sự đặc biệt Hiệp líòa ở sát thị xã Hiệp
Hòa, tỉnh Chợ Lớn, cách Sài Gòn 40km. Cử điểm này vào loại kiên cổ nhất trong
vừig: rộng mỗi bề Ikm có nhiều hàng rào dây thép gai, đồn bốt bao bọc.Trận đánh
diễn ra 40 phút. Lần đầu tiên một trại huấn luyện đặc biệt của Mỹ bị chiếm chỉ sau
hơn nửa giờ. Quân giải phóng tiêu diệt 255 tên địch, thu trên 400 súng các
266
- loại.Đèm 23 rạng 24-11 “Tấn công cứ điểm Chà Là”“. Một giờ sáng ngày 24-11, sau
hai tiéng đồng hồ bị tấn công, toàn bộ cứ điểm Chà Là, gồm 3 đồn chính, nàm trên
tả ngạn và hừu ngạn sông Bảy Háp (Cà Mau), năm gọn ữong tay Quân giải phóng.
Quân giải phóng đã tiêu diệt 100 tên địch, bắt sống 60 tên, thu 100 súng. Suôt ngày
24-11, địch huy động 65 máy bay, lần lượt đổ xuống 5 tiểu đoàn tiếp cứu cho cứ
điểm Chà Là. Quân giải phónẹ đã tiêu diệt trên 240 tên địch, bắt sống 60 tên, băn
rori 18 máy bay, bắn hỏng nhieu chiếc khác.Ngày 24-111.800 công nhân hãng dệt
Vimytex phát động đợt đấu tranh sôi nổi chống áp bức, bóc lột. Cuộc đấu ữanh này
được sự ủng hộ của 10 vạn công nhân thuộc 40 nghiệp đoàn xí nghiệp ở Sài Gòn -
Gia Định, buộc chủ Mỹ phải hứa giải quyết các yêu sách của công nhân.Ngày 4 -
15-12Cuộc thi đâu bóng đã hữu nghị của quân đội các nước xã hội chủ nghĩa tô
chức tại Hà Nội.Tháng 12HỘĨ nghị lần thứ 9 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao
động Việt Nam (khóa III) thảo luận về tình hình thế giới và ra nghị quyết về nhiệm
vụ quốc tế của Đảng.Nghị quyết nêu rõ: Đảng Lao động Việt Nam ra sức đấu ữanh
để bào vệ sự ữong sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin, chống chủ nghĩa xét lại, chủ
nghĩa cơ hội hữu khuynh là nguy cơ chủ yếu của phong trào cộng sàn quốc tế, đồng
thời chống chủ nghĩa giáo điều và chủ nghĩa biệt phái, góp phần tăng cường đoàn
kết nhất trí trong phe xã hội chủ nghĩa và phong ữào cộng sản quốc tế, tập hợp mọi
lực lượng để chống chủ nghĩa đế quốc do đế quốc Mỳ cầm đầu.Hội nghị đă quyết
định tăng cường công tác giáo dục trong Đảng nhằm nâng cao hom nữa trình độ lý
luận và tư tưởng của toàn thể cán bộ và đảng viên. Đồng thời Hội nghị cũng quyết
định cải tiến và táng cường công tác đổi ngoại của Đảng và của Nhà nước.Hội nghị
đã thảo luận những vấn đề chiến lược và sách lược của phong trào cộng sản quốc tế
trong giai đoạn hiện nay và phân biệt rõ ranh giới giữa đường lổi Mác-xít Lê-nin-
nít cùa phong frào cộng sản quốc tế với đường lối cơ hội chủ nghĩa của chủ nghĩa
xét lội hiện đại.Thái độ đúng đắn của Đảng là: giữ vững chân lý, nói rõ phải trái và
chăm lo đên sự đoàn kết nội bộ, đoàn kết quốc tế, đặc biệt là đoàn kết với Liên Xô
và Trung Quôc.về phương hướng và nhiệm vụ của cách mạng miền Nam, Hội nghị
khẳng định hai mục tiêu chủ yếu mà ta phải quyết tâm đạt cho bằng được là: 1. Tiêu
diệt từng bộ phận quân địch, tạo điểu kiện làm tan rã hoàn toàn lực lượng quân sự,
chỗ dựa chính của đế quốc và tay sai ở miền Nam.2. Làm thất bại kế hoạch gom
dân, lập “ấp chiến lược”, giành nhân lực, vật lực cho cách mạng, làm chủ rừng núi
và phần lớn đồng bằng.Để thực hiện mục tiêu trên, Hội nghị đề ra 8 công tác cụ thể
cho cách mạng miền Nam.* Mỹ tăng cường cung cấp khối lượng lớn vũ khí, kỹ
thuật, phương tiện chiên tranh cho quân ngụy ở Sài Gòn, nâng số lượng pháo binh
lên 1,2 lân, trực thăng vũ trang lên 1,5 lần, tàu xuồng chiến đấu lên 1,1 lần (so với
năm 1962).
Ngày 16-12Khánh thành mỏ sắt Trại Cau, một trong chín hệ thống sản xuất
của khu liên hợp gang thép Thái Nguyên.Ngày 20-12Khánh thành lò cao số 1 khu
gang thép Thái Nguyên.Đầu tháng 11 năm 1963, toàn bộ hệ thống lò cao sổ 1 được
hoàn thành sau 38 tháng xây dựng. Ngày 28 tháng 11 năm 1963, khu gang thép
^ Vị trí quân sự Chà Là thuộc xâ Tân Hưng Đông, quận Cái Nước, cách thị xả Cà Mau 20km về phía
Nam.
267
nguon tai.lieu . vn