Xem mẫu
- R ic n
Ngh thu t r i c n dân gian truy n th ng phát tri n r ng kh p c
nư c v i nhi u tên g i:
- Mi n B c: i, L i, i l i, Kh i l i, R i, Múa r i, Trò, Trò máy,...
(Vi t): M c th u hí (Nùng), Slương p tl p (Tày), M a r i (Mư ng),...
- Mi n Nam: Hát g , Hát hình, ...
R i c n g m các lo i: r i tay, r i que, r i máy, r i dây, r i bóng.
R i tay ít dùng trên sân kh u, còn g p nhi u trong trò nghi l chùa
chi n. R i tay thư ng ư c ch t o u b ng g , mình khâu v i (không
tay), khi i u khi n ngh nhân l ng bàn tay vào trong lòng khoét r ng c a
u ho c c m m t o n cán n i dài cô.
- R i tay
R i que r t ph bi n, nh c 30-35 cm. u t c li n v i mình b ng
g , g m c tóc, tai, khăn, mũ, bàn tay b ng g g t li n c tay. i u khi n
b ng que tre, que s t c m vào mình và c tay lu n trong áo. Không có
chân, c n t c thêm ính ngoài. Cũng có nơi, có quân t o hình c l n, ki u
hình nhân, u mình ang b ng nan dùng di n th , xong em t. c
bi t ng bào Bana t c hình nhân khá l n b ng g dùng trong l b m và
sau l b l i trong nhà m .
Trên sân kh u, nhi u quân thì dùng thêm dây m m i u khi n b
ph n chi ti t ph i h p v i que.
- R i que
R i máy r t thông d ng c trong chơi, trò chơi và sân kh u.
Toàn thân ư c t c b ng g riêng t ng b ph n, n i v i nhau b ng kh p
l ng. Thư ng dùng sơn v m u thay trang ph c v i. i u khi n b ng que,
dây. Nhi u quân là trò riêng. Dùng xen v i r i tay, r i que. Chuyên dùng
trong r i nư c, chơi tr em, r i di u, r i gió, r i pháo.
R i dây ch th y xu t hi n vùng biên gi i Cao B ng v i tên M c
th u hí, Slương p tl p. u r i b ng g , mình nan an, bàn tay g , bàn
máy i u khi n b ng tre, dây tơ, dây gai m m, không có chân. R i dùng
di n trò và tích trò. Sân kh u thư ng d ng trên chòi làm s n các ch ,
sòng b c, ...
- R i dây
R i bóng m i phát hi n, xưa có t nh Kiên giang, có th t
Campuchia truy n sang, nay không còn.
Ngh thu t R i Vi t Nam ã có quan h m t thi t v i Hi p h i
múa r i th gi i, hi n có tr s t i Pháp (UNIMA - Union
Internationnale de la M.Arionnette), và các t ch c quanh nó: IIM
(Institut International de la Marionnette - Vi n Nghiên c u R i th
gi i), ESNAM (E cole supérieure National des Arts de la Marionnette -
Trư ng Cao h c qu c gia v ngh thu t r i), PUCK (T p chí Múa r i).
- Ngh thu t r i Vi t Nam ã ư c gi i thi u r ng rãi, nh t là
môn r i nư c, qua các bu i liên hoan múa r i th gi i, các d p lưu
di n và trên sách báo.
nguon tai.lieu . vn
