Xem mẫu
- No.20_Mar 2021|p.168-171 TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC TÂN TRÀO ISSN: 2354 - 1431 http://tckh.daihoctantrao.edu.vn/ RÈN LUYỆN BẢN LĨNH CHÍNH TRỊ CHO THANH NIÊN HIỆN NAY Trần Thị Thúy1,* Trường Chính trị tỉnh Nghệ An 1 Địa chỉ email: tranthuyctna@gmail.com * https://doi.org/10.51453/2354-1431/2020/421 Thông tin tác giả Tóm tắt: Bản lĩnh chính trị của thanh niên được hình thành từ nền tảng giáo dục trong Ngày nhận bài: gia đình, nhà trường và xã hội, qua quá trình rèn luyện, phấn đấu và trưởng 6/01/2021 Ngày duyệt đăng: thành trong môi trường thực tiễn. Rèn luyện bản lĩnh chính trị là nhiệm vụ và 22/02/2021 cũng là sứ mệnh của thanh niên trước sự vận động phức tạp của đời sống xã hội hiện nay. Bài viết trên cơ sở phân tích các yếu tố tác động bản lĩnh chính Từ khóa: trị, đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao bản lĩnh chính trị của thanh Bản lĩnh chính trị của thanh niên hiện nay. niên. 1. Đặt vấn đề Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII nhấn Bản lĩnh chính trị của thanh niên thể hiện ở sự mạnh: “Tăng cường giáo dục lòng yêu nước, lòng vững vàng của quan điểm, lập trường; ở sự “nhạy tự hào dân tộc, ý thức trách nhiệm xã hội cho thanh bén chính trị”, sự tôn trọng chuẩn mực “chân, thiện, niên. Thực hiện những giải pháp đột phá nhằm mỹ” để ứng xử một cách độc lập, sáng tạo trong đời ngăn chặn có hiệu quả sự xuống cấp về đạo đức, lối sống chính trị - xã hội; nó là sự kết tinh các phẩm sống, đẩy lùi tiêu cực xã hội và các tệ nạn xã hội” chất tâm lý tích cực, tốt đẹp để từ đó thể hiện sự (1). Để thực hiện nhiệm vụ đó, bản thân thanh niên kiên định, ý chí trung thành với lý tưởng mà mình phải không ngừng phấn đấu trong học tập và rèn đã tin, đã yêu và đã chọn. Thanh niên có bản lĩnh luyện, tích cực tham gia các hoạt động xã hội, tiếp chính trị vững vàng thể hiện ngay ở nhận thức, tục xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam giàu lòng hành vi, lối sống, trong hoạt động xã hội và qua yêu nước, có sức khỏe, có tri thức, có kỹ năng đáp việc noi theo tấm gương tiêu biểu nào đó. Ở một ứng đòi hỏi của thực tiễn và đặc biệt là phải có bản khía cạnh nào đó, bản lĩnh chính trị chỉ đạt được lĩnh chính trị vững vàng trước mọi biến động của khi cá nhân hoàn thành những yêu cầu mà xã hội hoàn cảnh. Rèn luyện bản lĩnh chính trị là yêu cầu đặt ra, được cộng đồng và xã hội thừa nhận. và nhiệm vụ quan trọng của thanh niên trong bối 2. Một số yếu tố tác động quá trình rèn luyện cảnh Đảng, Nhà nước và toàn xã hội đang đẩy bản lĩnh chính trị của thanh niên mạnh giáo dục bản lĩnh chính trị cho thế hệ trẻ và đẩy mạnh việc thực hiện Nghị quyết số 35-NQ/TW Gia đình là nơi có ảnh hưởng đầu tiên, trực tiếp của Bộ Chính trị khóa XII “Về tăng cường bảo vệ và mạnh mẽ nhất đến sự hình thành bản lĩnh chính nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các trị của con người nói chung và của thanh niên nói quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới”. riêng. Những năm tháng đầu tiên trong cuộc đời 168
- T.T.Thuy/ No.20_Mar 2021|p.168-171 mỗi con người là “miếng đất tốt” để gieo “hạt giống” trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đã trở thành giá trị đạo đức, để từ đó sẽ “nảy mầm” những phẩm phong trào sâu rộng có sức lan tỏa mạnh mẽ trong chất đạo đức tốt đẹp của mỗi con người. các tầng lớp nhân dân giúp thanh niên hiểu rõ ý Theo Từ điển Tiếng Việt, thanh niên là thế hệ nghĩa và giá trị thực sự của cuộc sống không chỉ bó trẻ. Còn theo quy định tại Điều 1, Luật Thanh niên hẹp trong đời sống riêng tư, mà hướng tới cái chung năm 2005, thanh niên Việt Nam là công dân Việt là cộng đồng, là đất nước, là dân tộc. Nam từ mười sáu đến ba mươi tuổi (2). Đặc điểm Trong bất cứ giai đoạn lịch sử nào, thanh niên này tạo nên tâm - sinh lí lứa tuổi rất riêng, có tác luôn là lực lượng đi đầu, chủ yếu trong xây dựng và động một cách sâu sắc đến quá trình rèn luyện bản bảo vệ Tổ quốc. Chính vì vậy, các thế lực thù địch lĩnh chính trị của thanh niên. Đặc điểm và cũng là luôn xem thanh niên là đối tượng đặc biệt để thực ưu điểm nổi bật của thanh niên là tuổi trẻ, nhiều hiện âm mưu và thủ đoạn “diễn biến hòa bình”. ước mơ, nhiều hoài bão, luôn khao khát đi tìm cái Nhằm mục đích “tẩy não”, làm chuyển hóa tư mới, thích tìm tòi, khám phá, có khát vọng thành tưởng, đạo đức, dẫn tới quá trình “tự diễn biến”, âm đạt, thích được trải nghiệm và dám đối mặt với thử mưu của các thế lực thù địch gây khó khăn lớn đối thách. Tuy nhiên ở lứa tuổi này, sự trải nghiệm thực với công tác định hướng giáo dục bản lĩnh chính trị tế chưa nhiều nên sự hiểu biết về các vấn đề chính của thanh niên. Hiện nay, việc bảo vệ vững chắc trị - xã hội rộng nhưng chưa sâu, điều này có thể nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác có dẫn đến những hành động tự phát, bồng bột. hiệu quả các quan điểm sai trái, thù địch vừa là Quá trình rèn luyện bản lĩnh chính trị của thanh nhiệm vụ quan trọng hàng đầu vừa là nhiệm vụ tự niên là kết quả của quá trình tự học, tự tu dưỡng giác, thường xuyên đối với thanh niên. của bản thân. Tự học hay tự giáo dục và học tập Nền kinh tế thị trường và xu thế toàn cầu hóa suốt đời là luận điểm quan trọng trong tư tưởng Hồ tác động một cách mạnh mẽ đến các vấn đề của đời Chí Minh về giáo dục. Người đã từng căn dặn: sống xã hội trong đó có bản lĩnh chính trị của nhiều “Không phải có Thầy thì học, Thầy không đến thì tầng lớp nhân dân, đặc biệt là thanh niên. Một mặt, đùa. Phải biết tự động học tập”; “Phải nâng cao và nền kinh tế thị trường và xu thế toàn cầu hóa tạo hướng dẫn việc tự học, phải học ở trường, học ở điều kiện cho thanh niên tự khẳng định, đề cao vai sách vở, học lẫn nhau và học hỏi ở nhân dân” (4). trò trách nhiệm cá nhân trong đời sống cộng đồng, Sự nghiêm túc rèn luyện bản lĩnh chính trị không trách nhiệm với Tổ quốc và nhân dân. Nhưng mặt chỉ giúp thanh niên tăng cường “sức đề kháng”, khả khác, tất cả những hệ lụy của nó dẫn đến sự phai năng “miễn dịch” trước những tác động tiêu cực nhạt về lý tưởng, sự suy yếu về bản lĩnh chính trị của cơ chế thị trường mà còn rèn luyện khả năng trong một bộ phận thanh niên. Theo đó, để tăng kiên trì vượt qua mọi rào cản để đạt đến mục tiêu. cường giáo dục nâng cao bản lĩnh chính trị của Nhà trường là môi trường quan trọng để nuôi thanh niên là vấn đề cấp thiết cần có sự phối hợp, dưỡng và giáo dục bản lĩnh chính trị của thanh niên. tham gia của các cấp, ngành, cơ quan, đơn vị với Nhà trường đảm nhận một vai trò quan trọng trong nhiều giải pháp đồng bộ; trong đó, tập trung vào việc tác động một cách có mục đích, có kế hoạch để một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu sau: chuẩn bị cho học sinh, sinh viên bước vào cuộc 3. Một số giải pháp nâng cao bản lĩnh chính sống tương lai với hành trang tri thức, trí tuệ, đạo trị của thanh niên hiện nay đức, ý chí và niềm tin khoa học. Trong nhà trường, Một là, tăng cường công tác tuyên truyền chủ các mối quan hệ bạn bè, thầy cô cũng có tác động trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật tích cực hay hạn chế quá trình rèn luyện bản lĩnh của Nhà nước nhằm tạo lập ý thức trách nhiệm của chính trị của học sinh, sinh viên. thanh niên đối với bản thân và xã hội. Đây là vấn Ngoài ra, Đoàn Thanh niên với vai trò “Trường đề quan trọng, mang tính quyết định việc nâng cao học XHCN” thông qua các nội dung, phương thức bản lĩnh chính trị của thanh niên. Thực hiện tốt hoạt động khác nhau, với nhiều loại hình giáo dục công tác này nhằm định hướng chính trị, cơ sở pháp khác nhau để đoàn kết tập hợp, giáo dục thanh niên. lý để chủ thể triển khai đúng hướng nhiệm vụ giáo Trong nhiều năm qua, các phong trào thanh niên dục và rèn luyện thanh niên. 169
- T.T.Thuy/ No.20_Mar 2021|p.168-171 Hai là, chú trọng giáo dục truyền thống tốt đẹp giữa “học” với “hành” trên cơ sở những kiến thức của quê hương, của dân tộc, nhằm bồi dưỡng tình thanh niên tiếp thu được từ nhà trường, gia đình và cảm đúng đắn cho thanh niên. Hiện nay, xu thế hội xã hội. Tự giáo dục sẽ làm kiến thức mà thanh niên nhập quốc tế đang diễn ra ngày càng mạnh mẽ, văn tiếp thu được từ nhà trường, gia đình và xã hội hóa Việt Nam đã có những thay đổi ở các phương thấm sâu vào nhận thức, tình cảm, hành vi của bản diện nhất định nhưng những giá trị văn hóa tốt đẹp thân phù hợp với yêu cầu xã hội. của dân tộc từ bao đời nay vẫn mang sức sống Năm là, đẩy mạnh công tác phát triển đảng viên mạnh mẽ và trường tồn. Các chủ thể giáo dục cần trong thanh niên. Phát triển đảng viên trong thanh khơi dậy lòng tự hào dân tộc, tinh thần bất khuất, ý niên không những góp phần bổ sung nguồn sinh chí độc lập và tự cường của con người Việt Nam; lực, trí lực cho Đảng, mà qua đó, còn củng cố và tinh thần vượt khó, sáng tạo trong học tập và nghiên nâng cao bản lĩnh chính trị của thanh niên. Thông cứu khoa học; tinh thần xây dựng ý thức tập thể, ý qua các phong trào, hành động của tuổi trẻ góp thức cộng đồng và trách nhiệm xã hội; giáo dục phần tạo môi trường tốt cho thanh niên học tập, rèn truyền thống cần cù, tiết kiệm, rèn luyện tình yêu luyện, tu dưỡng bản thân, trở thành những đoàn lao động, tích cực tham gia các hoạt động tình viên ưu tú sớm được đứng trong hàng ngũ của nguyện, xã hội, rèn luyện các kỹ năng cần thiết cho Đảng. Bên cạnh đó, cần nâng cao vai trò nòng cốt thanh niên trong thời đại 4.0. của Đoàn Thanh niên trong công tác phát hiện, bồi Ba là, phát huy vai trò trách nhiệm của tổ chức dưỡng đoàn viên ưu tú cho Đảng. Đoàn Thanh niên nhằm nâng cao bản lĩnh chính trị Sáu là, các chủ thể giáo dục đặc biệt là các của thanh niên. Tổ chức Đoàn Thanh niên cần tăng trường đại học cần định hướng đào tạo ngành nghề cường giáo dục bản lĩnh chính trị cho thanh niên cho thanh niên đáp ứng nhu cầu xã hội. Nước ta bằng nhiều hình thức phong phú và đa dạng trong đang có những bước chuyển mình mạnh mẽ trong đó gắn với thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày xu thể hội nhập và phát triển, vì vậy, thanh niên cần 15/5/2016 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và mạnh dạn phá bỏ các rào cản tư duy về “người tìm làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí việc”, “việc có sẵn” mà phải chuyển sang hướng Minh, định hướng cho thanh niên rèn luyện theo 5 ‘việc tìm người”, “việc linh hoạt”, “việc có sẵn”. tiêu chí của Đoàn viên. Bên cạnh đó, các trường đại học, các địa phương Đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động “Xây dựng cần có nhiều định hướng, giải pháp đồng bộ trong hình mẫu thanh niên Việt Nam giai đoạn 2018 - việc tạo công ăn việc làm cho thanh niên như cho 2022”, cụ thể hóa thành 12 tiêu chí dựa trên nền vay vốn giải quyết việc làm; các hoạt động dịch vụ tảng các giá trị:“Tâm trong - Trí sáng - Hoài bão việc làm; hoạt động xuất khẩu lao động; hoạt động lớn”. Tổ chức các hoạt động thực tiễn cần đặc biệt thúc đẩy đầu tư phát triển kinh tế - xã hội; gắn với chú ý công tác định hướng tư tưởng, chú ý phương hoạt động đào tạo nghề, truyền nghề, truyền bá các pháp nêu gương người tốt việc tốt để tạo sức lan tỏa kinh nghiệm sản xuất - kinh doanh .... Cần tăng trong cộng đồng; đồng thời cần quan tâm hơn nữa cường sự kết nối giữa nhà trường với doanh nghiệp, đến đặc thù tâm lý lứa tuổi, tránh nặng nề, khô sự phối hợp giữa các ngành, tổ chức nhằm giải cứng nhưng cũng không hời hợt, thiếu chiều sâu. quyết việc làm cho thanh niên và sinh viên sau khi Bốn là, phát huy vai trò cá nhân tự rèn luyện tốt nghiệp. nâng cao bản lĩnh chính trị. Để có sự chuyển hóa từ 4. Kết luận tri thức, ý chí, niềm tin thành bản lĩnh chính trị đòi Thanh niên là bộ phận ưu tú của xã hội có sứ hỏi quá trình tự rèn luyện của bản thân thanh niên mệnh kế tục sự nghiệp cách mạng vẻ vang của dân theo định hướng của các chủ thể giáo dục. Sự tham tộc. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, lực lượng này tiếp gia tích cực của thanh niên trong các hoạt động học tục gánh vác nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc tập, nghiên cứu khoa học cũng như trong các hoạt Việt Nam XHCN. Thanh niên hiện nay đang phải động thực tiễn có ý nghĩa quyết định bởi vì sự vận đối mặt với những khó khăn, thử thách chung cùng động phát triển của sự vật, hiện tượng nằm trong với đất nước về điều kiện sống, việc làm, thu bản thân sự vật. Tự giáo dục chính là sự kết hợp nhập… Bên cạnh đó, các thế lực thù địch trong 170
- T.T.Thuy/ No.20_Mar 2021|p.168-171 nước và quốc tế đã và đang tìm mọi cách chống phá 2. Youth Law (2006), Youth Publisher: Hanoi, chế độ, gây mất ổn định chính trị, làm dao động page 1. niềm tin của thanh niên. Thực tiễn đó đặt ra yêu cầu 3. C. Marx and Ph.ngghen (1995), Complete rèn luyện bản lĩnh chính trị của thanh niên để để Works, Vol. 3, National Political Publisher, Hanoi, bảo đảm cho sự ổn định, phát triển bền vững của page 11. đất nước. REFERENCES 4. Ho Chi Minh City (2011), Complete Works, 1. Central Executive Board XII draft political Vol. 6, National Political Publisher, Hanoi, page report of the Executive Committee of the Party 360. Central Committee at the XII Congress of the XIII the National Party, page 37. THE TRAINING POLITICAL BRAVERY FOR YOUNG UNIONS TODAY Tran Thi Thuy1,* 1 The Nghe An School of political * Email address: tranthuyctna@gmail.com https://doi.org/10.51453/2354-1431/2020/421 Article info Abstract The youth's political character is formed from an educational background in the Recieved: family, school, and society, through the process of training, striving, and maturing 06/01/2021 Accepted: in a practical environment. Training political bravery is a task and also a mission 22/02/2021 of young people before the complex movements of social life today. Article on the basis of analysis of the factors affecting the political fields, proposed a number of Keywords: measures contribute to improving the political spirit of the youth today. Political bravery, youth union, educational background. 171
- No.20_Mar 2021|p.172-180 TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC TÂN TRÀO ISSN: 2354 - 1431 http://tckh.daihoctantrao.edu.vn/ ĐƯA MÔN HỢP XƯỚNG VÀO CHƯƠNG TRÌNH DẠY NĂNG KHIẾU NGHỆ THUẬT CHO HỌC SINH TIỂU HỌC VÀ THCS TRƯỜNG PHỔ THÔNG TUYÊN QUANG Hà Thị Thúy Linh1,* 1 Trường Đại học Tân Trào * Địa chỉ email: linhha.cdtq@gmail.com https://doi.org/10.51453/2354-1431/2020/421 Thông tin tác giả Tóm tắt: Trong giai đoạn thúc đẩy sự giao lưu văn hóa với bạn bè quốc tế, hợp Ngày nhận bài: xướng Thiếu nhi Việt Nam đã có những thành quả nhất định và đang dần dần 13/12/2020 Ngày duyệt đăng: tìm những bước đi với những nét đặc sắc riêng. Để môn nghệ thuật có tính bác 22/02/2021 học cao này lan tỏa rộng rãi đến đông đảo đối tượng Thiếu nhi Việt Nam, việc đưa hợp xướng vào giảng dạy cho học sinh tại các trường phổ thông là cần thiết. Chúng tôi đang tiến hành đưa môn hợp xướng vào giảng dạy trong các Từ khóa: Hợp xướng; Hợp xướng tiết học năng khiếu nghệ thuật cho học sinh Tiểu học và THCS trường Phổ thiếu nhi; Dạy hát hợp thông Tuyên Quang tỉnh Tuyên Quang. Chúng tôi hy vọng sẽ tạo hứng thú cho xướng; Năng khiếu nghệ học sinh trong mỗi tiết học, giúp các con tiếp cận nghệ thuật chân chính, góp thuật phần nâng cao chất lượng dạy học môn Âm nhạc, đồng thời phát triển năng khiếu âm nhạc cho học sinh, chọn ra những tài năng mới để đào tạo chuyên sâu và tạo cơ hội tham gia các kỳ thi âm nhạc trong nước và quốc tế. 1. Mở đầu Để nâng cao chất lượng dạy học môn Âm nhạc Bên cạnh mục tiêu nuôi dưỡng cảm xúc và tình và phát triển năng khiếu âm nhạc cho học sinh ở yêu âm nhạc; phát triển các kỹ năng âm nhạc cơ các trường phổng thông, việc đưa môn Hợp xướng bản dựa trên nền tảng kiến thức và kỹ năng âm vào giảng dạy là một trong những biện pháp khả nhạc phổ thông; nâng cao năng lực tự chủ và tự quan. Môn học này nhằm khích lệ và phát triển học, việc đưa Hợp xướng vào chương trình giảng năng khiếu ca hát cho học sinh, giúp các em phát dạy năng khiếu giúp học sinh rèn luyện được tính triển năng lực thẩm mĩ để phát triển toàn diện về kỷ luật cao khi làm việc nhóm. Đồng thời góp phần nhân cách, hài hòa về thể chất và tinh thần; phát giáo dục để các em học sinh biết rung động, trân huy tinh thần hợp lực, tính chính xác trong học tập trọng trước cái đẹp trong âm nhạc và cuộc sống. và các hoạt động tập thể đồng thời nâng cao năng lực cảm thụ, hiểu biết, sáng tạo trong âm nhạc. 2. Giới thiệu khái quát về Trường Phổ thông Tham gia các tiết học Hợp xướng, học sinh có thể Tuyên Quang nhận thấy sự khác biệt rõ rệt với những tiết học âm Trường Phổ thông Tuyên Quang - Tuyen Quang nhạc cơ bản trong sách giáo khoa. Môn học này hỗ School for Excellence (TSE), thành lập ngày 16 trợ các em nâng cao kĩ năng điều khiển âm thanh, tháng 2 năm 2019, là trường phổ thông công lập, hát bè, đòi hỏi học sinh phải hát đúng cao độ, hoạt động tự chủ và đào tạo chất lượng cao. TSE có trường độ, qua đó thể hiện tốt sắc thái tình cảm của 3 cấp học là Tiểu học, Trung học cơ sở và Trung tác phẩm. học phổ thông. 172
- H.T.T.Linh/ No.20_Mar 2021|p.172-178 2.1. Về chương trình giáo dục - Các chuyên gia, cố vấn chuyên môn cao cấp Sự khác biệt và là điểm mạnh đầu tiên của TSE Bao gồm chủ biên của Chương trình giáo dục chính là chương trình giáo dục. Nếu như các trường phổ thông mới; các chuyên gia có nhiều kinh phổ thông khác chỉ chú trọng dạy kiến thức và các nghiệm của Bộ GD&ĐT, trường ĐHSP Hà Nội. môn học cơ bản, thì chương trình giáo dục của TSE Đặc biệt, trong đội ngũ chuyên gia, cố vấn chuyên là tối ưu hóa chương trình và sách giáo khoa của Bộ môn cao cấp của TSE còn có sự góp mặt của GS.TS GD&ĐT, đồng thời triển khai chương trình giáo Nguyến Minh Thuyết là Tổng chủ biên của Chương dục mở rộng và nâng cao. Cụ thể: trình giáo dục phổ thông mới - Chương trình Ngoại ngữ được nhà trường đặc - Đội ngũ tư vấn tâm lý theo tiêu chuẩn giáo dục biệt chú trọng. Mục tiêu tạo môi trường Tiếng Anh hiện đại giao tiếp chuyên nghiệp, với sự tham gia giảng dạy Các giáo viên, chuyên gia Tâm lý – Giáo dục hỗ của giáo viên bản ngữ đạt chuẩn và giáo viên Việt trợ học sinh về mọi mặt khi gặp những vướng mắc Nam. Ngoài ra, TSE có chương trình Tiếng Trung hay khó khăn trong học đường; Nhà trường cung do học sinh tự chọn. cấp cho phụ huynh một bộ hồ sơ tâm lý học đường - Học sinh được lựa chọn môn học thể thao như chi tiết tới từng giai đoạn phát triển của học sinh; cầu lông, bóng đá, võ thuật cơ bản, khiêu vũ thể Đội ngũ cố vấn tâm lý đồng thời tư vấn cho từng thao cơ bản, bơi lội; các năng khiếu thuộc bộ môn phụ huynh và giáo viên trong những trường hợp nghệ thuật như môn Đàn phím điện tử, đàn piano, cần thiết hát, múa, vẽ. 2.3. Cơ sở vật chất và dịch vụ Nhà trường hiện đã và đang đầu tư cơ sở vật - Để học sinh phát triển toàn diện, TSE xây chất và dịch vụ hiện đại, đáp ứng tiêu chuẩn của dựng chương trình hoạt động ngoài giờ lên lớp và một trường chất lượng cao. Lớp học, phòng thực kỹ năng sống linh hoạt, sáng tạo và phù hợp với hành đảm bảo đủ diện tích, ánh sáng, thiết bị dạy từng độ tuổi. Các chương trình tìm hiểu truyền học và bàn ghế theo tiêu chuẩn cấp học. thống như tham quan các di tích lịch sử, bảo tàng, Nhà trường có dịch vụ bán trú và nội trú dành danh lam thắng cảnh; khám phá và cảm thụ nghệ cho cả 3 cấp học, có dịch vụ xe đưa đón cho tất cả thuật: Hội họa, Âm nhạc, Kịch…; rèn luyện kỹ học sinh có nhu cầu. Học sinh ở các huyện có từ 10 năng, trải nghiệm: hội trại, hội vui học tập, khám học sinh trở lên, Nhà trường bố trí xe đưa đón đầu phá các trung tâm khoa học, hướng nghiệp; trải tuần và cuối tuần. nghiệm các tình huống, thực hành kỹ năng sống… 3. Giới thiệu về nghệ thuật hợp xướng - Ngoài ra, TSE có chương trình bổ trợ môn học 3.1. Hợp xướng – một hình thức âm nhạc văn hóa cho các môn: Toán, Tiếng Việt, Ngữ Văn, nhiều bè Tin học; Liên môn Khoa học Tự nhiên, Liên môn Hợp xướng là một loại hình nghệ thuật được Khoa học Xã hội. trình diễn bằng giọng hát (thanh nhạc) gồm nhiều 2.2. Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên giảng bè, nhiều giọng. Hợp xướng là đỉnh cao của nghệ dạy và chuyên gia, cố vấn chuyên môn cao cấp thuật hát bè, trong đó mỗi bè do một loại giọng - Đội ngũ cán bộ quản lý trình diễn, có thể hát hai bè, ba bè, hoặc bốn bè. Bao gồm: PGS.TS. Nguyễn Bá Đức, Hiệu Hợp xướng quy tụ một số lượng lớn người biểu trưởng; Nhà giáo Trần Thị Nguyên, Phó Hiệu diễn [2; Tr 95]. trưởng; TS. Lê Thiếu Tráng, Phó Hiệu trưởng, là Người ta căn cứ vào các loại giọng hát của con những Thầy, Cô giáo có nhiều kinh nghiệm giảng người, từ giọng thiếu nhi đến giọng người lớn, giọng dạy và nhiều năm làm cán bộ quản lý các cấp ở nam, giọng nữ mà hình thành các hình thức hát hợp trường phổ thông. xướng như: - Đội ngũ giáo viên giảng dạy - Hợp xướng thiếu nhi. Đội ngũ giáo viên của nhà trường được tuyển - Hợp xướng nữ. chọn kỹ lưỡng từ các giảng viên giỏi của Trường - Hợp xướng nam. Đại học Tân Trào, đảm bảo 100% có trình độ thạc - Hợp xướng acappella (hợp xướng không dàn sĩ, tiến sĩ; có năng lực, chuyên môn cao và đã từng nhạc đệm). giảng dạy ở trường phổ thông. - Hợp xướng hỗn thanh (Hợp xướng nam và nữ). 173
- H.T.T.Linh/ No.20_Mar 2021|p.172-178 3.2. Các hình thức hợp xướng sức diễn tả. Bè trầm này phải hát thật chuẩn để giữ 3.2.1. Hợp xướng thiếu nhi cao độ chính xác cho cả hợp xướng. Đặc điểm của giọng hát trẻ em ở lứa tuổi chưa 3.2.4. Hợp xướng acappella (hợp xướng không vỡ giọng chỉ có hai loại giọng: cao và thấp, cả hai dàn nhạc đệm) loại giọng này đều mang màu sắc của giọng nữ: Hợp xướng acappella là hợp xướng chỉ có người giọng cao của trẻ em giống giọng nữ cao (soprano); hát đứng trên bục, ngoài ra không có một thứ nhạc giọng trầm trẻ em giống giọng nữ trầm (alto). cụ hoặc dàn nhạc nào cùng diễn. Với giọng cao trẻ em không có quãng chuyển rõ Thành phần của hợp xướng acappella gồm đủ 4 ràng như người lớn. Khi hát cũng sử dụng khoảng bè: Nữ cao (soprano), nữ trầm (alto)., nam cao vang như đối với giọng nữ, song chỉ là giọng pha (terno), và nam trầm (basse). (mixte) chứ chưa phải là kiểu cộng minh, để giữ Vì không có nhạc cụ hay dàn nhạc nào làm tính chất trong sáng, tự nhiên của tuổi thơ. nhiệm vụ dẫn nhạc hoặc đệm, nên trước khi hát hợp Tổ chức dàn hợp xướng thiếu nhi có thể từ 20 xướng phải lấy được âm chuẩn cho từng bè hoặc em trở lên. Trong đó chia ra một nửa giọng cao và nghe một hợp âm chủ của tác phẩm làm chuẩn. một nửa giọng trầm (có thể lấy giọng trầm nhiều Khi nghe một dàn hợp xướng acappella mẫu mực hơn một chút). người ta cảm thấy như trong đó cóa cả dàn nhạc đệm 3.2.2. Hợp xướng nữ cùng hòa tấu. Giọng nữ cũng chia làm hai loại chính là giọng Hợp xướng acappella là hình thức hợp xướng nữ cao (soprano) và giọng nữ trầm (alto). khó, dàn hợp xướng phải được rèn luyện để có một Giọng nữ cao chia làm ba loại có màu sắc khác trình độ cao thì mới thể hiện tốt được nhau: Soprano trữ tình (nhẹ nhàng, mềm mại), 3.2.5. Hợp xướng hỗn thanh (Hợp xướng nam soprano kịch tính (giọng đầy, khỏe, vanh), soprano và nữ) hoa mỹ (giọng đặc biệt, lên được rất cao). Hợp xướng hỗn thanh cũng gồm đủ 4 bè như Trong hợp xướng nữ, bè cao thường được chia làm hai bè gọi là soprano I và soprano II; hợp xướng acappella: Nữ cao (soprano), nữ trầm Giọng nữ trầm chia làm ba loại: Nữ trung (alto), nam cao (terno), và nam trầm (basse), có dàn (Mezzo – soprano), nữ trầm (alto), nữ cực trầm nhạc đệm hoặc một nhạc cụ đệm (piano). (Contralto) Trong hợp xướng có dàn nhạc đệm thì dàn nhạc 3.2.3. Hợp xướng giọng nam đóng vai trò dạo đầu, đệm và nối. Giọng nam gồm có: nam cao (terno), nam trung Trong hợp xướng có dàn nhạc đệm thì người hát (Baryton), nam trầm (basse) và nam cực trầm có nhàn hơn nhưng người chỉ huy lại vất vả hơn. (octavist) Người chỉ huy phải quan tâm thêm một phần nữ đó Giọng terno có thể chia làm 4 loại giọng: terno là dàn nhạc, do đó phải có kiến thức về tính năng trữ tình, terno kịch tính, terno hài hướng, terno nhạc cụ, phải biết điều chỉnh âm lượng của dàn hợp altino (là loại giọng có âm khu thấp, nghe rất yếu, xướng và dàn nhạc để âm thanh có sự hài hòa, cân khẽ, khi hát âm khu cao có màu sắc như giọng nữ). đối, không lấn át nhau. Trong hợp xướng bè terno thường được chia 3.3. Cách sắp xếp dàn hợp xướng làm 2 bè: terno I và terno II. Giọng terno là giọng Cách sắp xếp thông thường nhất cho một dàn có nhiều khả năng diễn đạt, có thể hát được giọng hợp xướng cũng như dàn nhạc theo truyền thống là: khỏe khoắn vui tươi, khi lại nhẹ nhàng thoải mái, Bố trí cho các giọng cao, cũng như các nhạc cụ có lúc ghìm giọng thì trầm ấm, xa xăm. âm sắc cao ở bên phía tay trái của người chỉ huy; Giọng nam trung (Baryton) là giọng mang tính còn các giọng trầm ở bên phía tay phải của người chất pha giữ giọng nam kịch tính và giọng nam chỉ huy. trầm. Bục đứng được bố trí từ thấp lên cao để người Giọng nam trầm (basse) đảm nhiệm chức trách đứng ở vị trí sau không bị vướng đầu người trước, bè nền, bè hòa thanh cho toàn bộ các bè. Giọng nam làm ảnh hưởng âm thanh phát ra và gây khó khăn trầm có đặc điểm chuyển động ít, khó hát nhanh do cho việc theo dõi của hợp xướng viên đối với người dây thanh đới to và khỏe, tính chất trầm hùng, đầy chỉ huy. 174
- H.T.T.Linh/ No.20_Mar 2021|p.172-178 Hợp xướng có dàn nhạc đệm hoặc có người lĩnh giáo viên được phân công dạy một lớp năng khiếu, xướng thì bố trí dàn nhạc và người lĩnh xướng ở giáo viên lựa chọn những bài hát phù hợp với khả phía trước dàn hợp xướng năng giọng hát và lứa tuổi các em để giảng dạy. 4. Hoạt động dạy học hát hợp xướng cho học 4.2. Các hoạt động dạy hợp xướng cho học sinh sinh 4.1. Giới thiệu các lớp Năng khiếu nghệ thuật Hiện tại, môn hợp xướng mới chỉ áp dụng dạy cho của trường Phổ thông Tuyên Quang học sinh khối Tiểu học và khối THCS, chưa áp dụng với khối THPT vì lớp năng khiếu hát khối THPT có Học sinh trường Phổ thông Tuyên Quang (TSE) số lượng ít, chưa đảm bảo để học hát hợp xướng. được học năng khiếu nghệ thuật 3 tiết/ 1 tuần, các Chúng tôi xây dựng chương trình dạy học hát em học sinh được đăng ký học môn học năng khiếu hợp xướng phù hợp với lứa tuổi, xây dựng hệ thống phù hợp với khả năng và sở thích của mình ngay từ tác phẩm theo cấp độ từ dễ đến khó. Các giờ học đầu năm học mới, các môn học năng khiếu nghệ thuật gồm có các lớp: Năng khiếu hát, Năng khiếu năng khiếu hát thường học tại lớp học, có loa, Ti vi, Đàn, Năng khiếu múa, Năng khiếu vẽ. Sau mỗi học băng đĩa, đàn phím điện tử phục vụ dạy học. Khi kỳ hoặc sau mỗi năm học, học sinh được đăng ký luyện tập đã hoàn chỉnh bài hát, học sinh được thực chuyển môn học năng khiếu hoặc có những bạn hành tập hát hợp xướng trên sân khấu tại Hội được giáo viên tư vấn chuyển sang môn học năng trường lớn của nhà trường, có đầy đủ thiết bị âm khiếu khác phù hợp với khả năng của bản thân hơn. thanh, ánh sáng. Các tiết mục hát hợp xướng Năm học 2020-2021, trường Phổ thông Tuyên thường xuyên được biểu diễn trong các chương Quang có 3 lớp Năng khiếu hát với sĩ số học sinh ổn trình văn nghệ chào mừng các ngày lễ trong năm định: lớp Năng khiếu hát khối Tiểu học có 20 học học hoặc các hoạt động ngoại khóa của trường. sinh; lớp Năng khiếu hát khối THCS có 15 học sinh 4.2.1. Rèn luyện hơi thở và lớp Năng khiếu hát khối THPTcó 10 học sinh. Mỗi Trước tiên cần phải rèn luyện kỹ năng lấy hơi tuần, các lớp này học 3 tiết vào giờ học bổ trợ buổi thở, cần lấy hơi nhanh bằng mũi và bằng mồm, chiều, không ảnh hưởng đến giờ học và chương trình nhưng phải nhẹ nhàng để không phát ra âm thanh, học chính khóa. tránh làm ảnh hưởng đến chất lượng của tác phẩm. Trong các giờ học năng khiếu hát, học sinh Luồng hơi sẽ khó đi sâu vào phổi nếu lấy hơi hoàn được học hát đơn ca, song ca, tam ca, tốp ca và hát toàn bằng mũi hoặc bằng mồm. Khi hát, học sinh hợp xướng. Những bài hát được giáo viên tập luyện nên giữ lại một ít hơi thở trước khi lấy hơi thở khác, thành các tiết mục văn nghệ biểu diễn trên sân không nên dùng hết hơi để tránh bị đuối sức, giọng khấu, học sinh có thể biểu diễn những tiết mục đó hát sẽ bị yếu. Trong quá trình rèn luyện hát hợp trong các chương trình văn nghệ của nhà trường, đi xướng, ngoài giảng giải về kỹ thuật lấy hơi thở, giao lưu hoặc tham gia các hội diễn văn nghệ. giáo viên cần hướng dẫn học sinh thực hành trên Về đội ngũ giáo viên giảng dạy: giáo viên giảng các mẫu luyện thanh, quá trình rèn luyện đó sẽ giúp dạy năng khiếu nghệ thuật tại TSE có 3 người, các em biết cách tiết kiệm hơi thở, biết cách hát âm trong đó 2 người trình độ Cử nhân Sư phạm Âm thanh có độ vang, sáng. Ngoài ra, khi rèn luyện, các nhạc, là giáo viên âm nhạc của trường TSE, 1 người em phải có sự phối hợp với nhau nhịp nhàng, sao trình độ Thạc sĩ lý luận và phương pháp dạy học âm cho khi hát sử dụng rất ít hơi, không để bị hụt hơi nhạc, là giảng viên Bộ môn Nghệ thuật của trường khi chưa hát hết câu. Đại học Tân Trào được lãnh đạo trường Đại học 4.2.2. Luyện thanh Tân Trào cử sang dạy kiêm nhiệm tại TSE. Mỗi a) Bài luyện thanh tập hát liền tiếng (Legato) Mẫu 1: 175
- H.T.T.Linh/ No.20_Mar 2021|p.172-178 Mẫu 2: Mẫu 3: b) Bài luyện thanh tập hát nhanh Mẫu 4: Mẫu 5: Mẫu 6: c) Bài luyện thanh tập nẩy tiếng (Staccato) Mẫu 7: 176
- H.T.T.Linh/ No.20_Mar 2021|p.172-178 Mẫu 8: Mẫu 9: 4.2.3. Luyện tập một số kĩ năng hát hợp xướng lắng nghe âm thanh chung của tập thể để điều chỉnh a. Hát chính xác sao cho giọng hát của mình hòa vào giọng hát Hát chính xác là một kĩ năng hát cơ bản, cần chung với mọi người. thiết trong đồng ca, hợp xướng. Hát chính xác đòi c. Hát rõ lời hỏi phải hát đúng giai điệu, tiết tấu âm nhạc, thể Để hát rõ lời, cần quan tâm chú ý đến sự vận hiện rõ những sắc thái cường độ, nhịp độ quy định động của sáu thanh điệu với các nguyên tắc phát âm trong tác phẩm. Trong dàn hợp xướng có từ hai bè trong tiếng Việt. Trong hát đồng ca, hợp xướng, có trở lên, nếu từng bè không hát chính xác, thì âm những từ cần phải ngân dài phần nguyên âm, hoặc thanh vang lên kém hiệu quả, hòa sắc của tác phẩm đóng tiếng ngay, hoặc ngân bằng âm ngậm, hay sẽ bị thay đổi và có thể ý nghĩa, nội dung âm nhạc phải hát bật các từ thật gọn, chắc theo nhịp độ của tác phẩm cũng bị khác đi. nhanh… đều đòi hỏi mọi thành viên phải thể hiện Khi phân bè, giáo viên phải chú ý phân bè phù thật rõ. Muốn vậy, khi tập phải chú ý cách phát âm, hợp với khả năng giọng hát của từng học sinh, để nhả chữ cho tròn vành, rõ nét từng từ. giúp học sinh sẽ hát chính xác vì không phải cố Thông thường, ở bè chủ đạo thì lời ca dễ dàng gắng thực hiện những yêu cầu quá cao hoặc quá tương ứng với đường nét giai điệu, phù hợp với thấp về cao độ. thanh điệu trong lời ca, vì vậy người hát dễ dàng Cần bố trí tập riêng từng bè, đến khi các bè thực hiện kĩ năng hát rõ lời. Nhưng ở các bè phụ vững vàng, chính xác mới tập hát chung tất cả các họa, bè đệm thì giai điệu thường trúc trắc, không bè. Có thể kiểm tra từng cá nhân để xác định rõ chỗ hoàn toàn phù hợp với thanh điệu lời ca. Vì vậy sai để sửa chi tiết cho chính xác. việc tập riêng từng bè cho chuẩn xác, sau đó mới b. Hát đồng đều, hòa giọng ghép bè là cần thiết. Trong hát hợp xướng, hát đồng đều, hòa giọng d. Hát theo lối hoà thanh là một kĩ năng quan trọng. Giáo viên dạy cần phải Là lối hát có bè, tiết tấu không thay đổi, các bè hướng dẫn để mọi thành viên trong dàn đồng ca, cùng vận động, cùng ngắt, cùng kết và chỉ khác hợp xướng đều hát đúng, chính xác giai điệu, tiết nhau về nét nhạc. Bè trên cùng thường hát giai điệu tấu âm nhạc, ngắt, nghỉ, lấy hơi đúng chỗ qui định chính, các bè dưới đảm nhiệm hoà thanh. Vẻ đẹp của tác phẩm âm nhạc theo tay người chỉ huy. Hát của âm nhạc chính là vẻ đẹp của hoà thanh, của sắc đồng đều còn thể hiện ở chỗ, mọi sắc thái cường thái, của ngắt/kết và giá trị lời ca. độ, nhịp độ - những chỗ cần hát nhấn, hát mạnh, e. Hát theo lối phức điệu nhẹ, mạnh lên hay nhẹ đi, hát nhanh, hát chậm, Giai điệu trong âm nhạc phức điệu thường bao ngân dài một âm….được tất cả mọi người cùng gồm phần chủ đề (khá ngắn gọn súc tích) và phần thực hiện như nhau và rõ nét. đối đề (thường không có kết cấu phân định rõ ràng) Hát hòa giọng đòi hỏi cả dàn đồng ca hay hợp Ở lối phức điệu, các bè độc lập về giai điệu. xướng phải có một khối âm thanh thống nhất. g. Hát đuổi (canon) Muốn vậy, mỗi thành viên cần phải hát với một âm Khi rèn luyện hát đuổi, giáo viên cần xem xét lượng vừa phải, có khống chế hơi thở, không được về cấu trúc hòa thanh của giai điệu trong các tiết dùng hết sức để hát quá to. Vừa hát phải vừa biết 177
- H.T.T.Linh/ No.20_Mar 2021|p.172-178 nhạc nhằm tạo ra hòa thanh giữa nhóm hát trước và tổng hợp hướng học sinh đến khả năng cảm thụ âm nhóm hát sau. Giáo viên chú ý, sự xuất hiện của nhóm nhạc, ý thức tổ chức kỷ luật, tình đồng đội và sự thể hát trước là bè chính cần phải hát với âm lượng mạnh hiện một cách hài hòa cái cá nhân và tập thể. Ngoài hơn so với các nhóm sau. Tuy nhiên, việc bắt vào của ra việc tập luyện hợp xướng thường xuyên cũng các nhóm sau cũng cần phải rõ ràng. góp phần không nhỏ vào việc phát hiện và đào tạo h. Hát có sắc thái, diễn cảm. những nhân tài nghệ thuật cho đất nước. Thể hiện sắc thái cường độ, nhịp độ đúng với References tính chất của tác phẩm âm nhạc là một yêu cầu 1. Dao Ngoc Dung , (1997), The collective songs, quan trọng trong hát hợp xướng. chorus, choir, Central Music College of Music, Ha Trong hợp xướng, có thể có bè đảm nhiệm phần noi. giai điệu chính là chủ đạo, các bè khác là phụ họa, 2. Ngo Thi Nam ((2007), Sing episode II, đệm theo. Khi đó, âm lượng của bè chính phải được Pedagogical University publishing company ưu tiên, các bè khác phải giảm bớt âm lượng để bè 3. Ngo Thi Nam ((2007), Sing, Pedagogical chính nổi lên. Nếu trong hợp xướng có phần lĩnh University publishing company xướng, thì âm lượng của toàn hợp xướng khi đó 4. Le Anh Tuan (2007), Curriculum Synthesized phải giảm đi để làm nền cho lĩnh xướng. music program, Pedagogical University publishing Trong phần hát của hợp xướng, khi giai điệu, company tiết tấu, nhịp độ đều đặn, không thay đổi thì phải 5. Le Vinh Hung (2007), Method of practicing thể hiện rõ tính chất nhịp nhàng. Tuy nhiên, nếu choir singing skills for students, Pedagogical trong tác phẩm có chỗ thay đổi như nhanh dần hoặc University publishing company chậm dần, mạnh lên hoặc nhẹ đi, có lúc đột ngột 6. Nguyen Bach (2010), The art of conducting thay đổi… Người hát cần phải chú ý theo dõi thái the orchestra and choral, young publishing độ và động tác của người chỉ huy để điều khiển hơi company, Ho Chi Minh, City. thở, âm thanh để thể hiện đúng những yêu cầu về 7. Nguyen Minh Cam (2004), Choir sắc thái thái, tình cảm quy định trong tác phẩm. commander, Ministry of Culture publishing 5. Kết luận company Ha Noi conservatory. Hiện nay, hợp xướng nói chung và hợp xướng 8. Vu Tu Lan - Le The Hao (1998), Singing Thiếu nhi nói riêng đóng vai trò quan trọng trong method and choreographing commander, Education giáo dục âm nhạc. Đây là nội dung mang tính chất publishing company PUTTING THE CHOIR INTO TEACHING ARTISTIC TALENT PROGRAM FOR TUYEN QUANG SCHOOL EXCELLENCE Ha Thi Thuy Linh1,* 1 Tan Trao University, Viet Nam * Email address: linhha.cdtq@gmail.com https://doi.org/10.51453/2354-1431/2020/421 Article info Abstract In the period of promoting cultural exchange with international friends, the Recieved: Vietnamese Children's Choir has had certain achievements and is gradually 13/12/2020 looking for steps with its own characteristics. In order for this highly scholarly art Accepted: 22/02/2021 to spread widely to a large number of Vietnamese Children, it is necessary to introduce choirs to students in schools. We are bringing the choir into teaching artistic talent for primary school students and junior school of Tuyen Quang school Keywords: for excellence, Tuyen Quang province. We hope to create excitement for students Choir; Children's Choi; Teach choir singing; in each class, help them access true art, contribute to improving the quality of Artistic talent music teaching, and develop musical talents for students. Selecting new talents for in-depth training and opportunities to take part in the domestic, and international music competitions. 178
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học