Xem mẫu
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com đoan , phiến diện đãn tới sự tan rã của Liên Xô và sự sụp đổ của hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới , đã làm lộ rõ những khuyết tật của mô h ình kinh tế cứng nhắc , phi th ị trường , mặc dù những khuyết tật đó không phải là nguyên nhân tất yếu dẫn tới sự sụp đổ . Việt nam là một nư ớc ngh èo , kinh tế kỹ thuật lạc hâu , trình đ ộ xã hội còn th ấp , bị chiến tranh tàn phá nặng nề , di lên chủ nghĩa xã hội là mục tiêu lý tưởng của những người cộng sản và nhân dân Việt Nam , là khát vọng thiêng liêng ngàn đ ời của nhân dân Việt Nam . Nh ưng đi lên chủ nghĩa xã hội bằng cách nào? Đó là câu hỏi lớn và cực kỳ hệ trọng , muốn trả lời thật không đ ơn giản . Chúng ta đã áp dụng mô h ình chủ nghĩa xã hội kiểu Xô Viết , mô hình kinh tế kế hoạch tập trung m ang tính bao cấp . Mô hình này đã thu được những kết quả quan trọng , nhất là đ áp ứng được yêu cầu của thời kỳ đất nước có chiến tranh. Nhưng về sau mô hình n ày bộc lộ những khuyết điểm ;và trong công tác chỉ đạo cũng phạm phải một số sai lầm mà nguyên nhân sâu xa của những sai lầm đó là b ệnh giáo điều , chủ quan , duy ý chí . Lối suy nghĩ và hành động đ ơn giản , nóng vội không tôn trong quy luật khách quan, nhận thức về chủ nghĩa xã hội không đúng với thực tế ở Việt Nam . Trên cơ sở nhận thức đúng đắn hơn và đầy đủ hơn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam , Đại hội VI của Đảng cộng sản Việt Nam(tháng 12 năm 1986) đã đề ra đường lối đổi mới toàn diện đất nước nhằm thực h iện có hiệu quả hơn công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội . Đại hội đưa ra những quan niệm mới về con đ ường , phương pháp xây dựng chủ nghĩa xã hội , đặc biệt là quan niệm về công nghiệp hoá xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ quá độ , về cơ cấu kinh tế , thừa nhận sự tồn tại khách quan của sản xuất hành hoá và thị trường . Ph ê
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com phán triệt để cơ chế tập trung , quan liêu , bao cấp và khẳng định chuyển hẳn sang h ạch toán kinh doanh. Đại hội VI là một mốc đánh dấu bước chuyển quan trọng trong nhận thức của Đảng cộng sản Việt Nam về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam . *.Bản chất và những đặc trưng của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam Nói kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có nghĩa đây không phải kinh tế thị trường tự do theo kiểu tư b ản chủ nghĩa , cũng không phải kinh tế b ao cấp quản lý theo kiểu tập trung quan liêu bao cấp và cũng chưa hoàn toàn là kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa ,bởi vì Việt Nam đang ở trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội , vừa có vừa chưa có các yếu tố của chủ nghĩa xã hội . Chủ trương phát triển kinh tế thị trư ờng định hư ớng xã hội chủ nghĩa là sự tiếp thu có chọn lọc thành tựu của văn minh nhân loại , phát huy vai trò tích cực của kinh tế thị trường trong việc thúc đẩy sức sản xuất , xã hội hoá lao động , cả tiến k ỹ thuật – công nghệ , nâng cao chất lượng sản phẩm , tạo ra nhiều của cải , góp phần làm giàu cho xã hội và cải thiện đời sống nhân dân : đồng thời phải có những b iện pháp hữu hiệu nhằm hạn chế mặt tiêu cực của kinh tế thị trường . Đây cũng là sự lựa chọn tự giác con đ ường và mô hình phát triển trên cơ sở quán triệt lý luận Mác – Lênin nắm bắt đúng quy luật khách quan và vận dụng vào điều kiện cụ thể của Việt Nam . Mục đích của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là phát triển lực lượng sản xuất , phát triển kinh tế để xây dựng cơ sở vật chất- k ỹ thuật của
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com chủ nghĩa xã hội , nâng cao đời sống nhân dân .Phát triển lực lượng sản xuất hiện đ ại gắn liền với phát triển quan hệ sản xuất mới , tiên tiến. Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có nhiều hình thức sở hữu ,, nhiều thành phần kinh tế , trong dó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đ ạo : kinh tế nhà nước cùng với kinh tế tập thể ngày càng trở th ành n ền tảng vững chắc . Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của Nhà nư ớc , Nhà nước xã h ội chủ nghĩa quản lý nền kinh tế bằng chiến lược , quy hoạch , kế hoạch , chính sách , pháp lu ật , và bằng cả sức mạnh vật chất của kinh tế nhà nước : đồng thời sử dụng cơ ch ế thị trường , áp dụng các h ình thức kinh tế và phương pháp quản lý của kinh tế thị trường để kích thích sản xuất , giải phóng sức sản xuất , phát huy m ặt tích cực , hạn chế mặt tiêu cực của cơ ch ế thị trường , bảo vệ lợi ích của nhân dân lao động , của toàn th ể nhân dân . Kinh tế thị rư ờng định hướng xã hội chủ nghĩa thực hiện phân phối chủ yếu theo kết quả lao động và hiệu quả kinh tế , đồng thời phân phối theo mức đóng góp vốn và các nguồn lực khác vào sản xuất , kinh doanh và thông qua phúc lợi xã hội . Tăng trư ởng kinh tế gắn liền với đảm bảo tiến bộ và công b ằng xã hội ngay trong từng bước phát triển . Tăng trưởng kinh tế đi đôi với phát triển văn hoá và giáo dục , xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến , đậm đà bản sắc dân tộc , nâng cao dân trí , giáo dục và đào tạo con người , xây dựng và phát triển nguồn nhân lực đất nước . C.Mác khẳng định rằng:”…sản xuất hàng hoá và lưu thông hàng hoá là những hiện tượng thuộc về nhiều phương thức sản xuất hết sức khác nhau, tuy rằng quy mô và tầm quan trọng của chúng không giống nhau…Chúng ta hoàn toàn chưa b iết gì về những đặc điểm riêng của những phương thức sản xuất ấy và chúng ta
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com chưa thể nói gì về những phương thức sản xuất ấy, nếu chúng ta chỉ có những phạm trù trừu tư ợng của lưu thông hàng hoá , những phạm trù chung của tất cả các phương thức ấy”. Lựa chọn mô h ình kinh tế thị trư ờng định hướng xa hội chủ nghĩa không phải là sự gán ghép chủ quan giữa kinh tế thị trường vàchủ nghĩa xa hội , mà là sự n ắm bắt và vận dụng xu thế vận động khách quan của kinh tế thị trường trong thời đ ại hiện nay . Đảng cộng sản Việt nam trên cơ sở nhận thức tính quy luật phát triển của thời đại và sự khái quát đúc rút kinh nghiệm phát triển kinh tế thị trường thế giới , đặc biệt là từ thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xa hội ở Trung Quốc và Việt Nam , để đưa ra chủ trương phát triển nền kinh tế thị trường định h ướng xa hội chủ nghĩa , nhằm sử dụng kinh tế thị trường để thực hiện mục tiêu từng bước tiến lên chủ n ghĩa xa hội . Kinh tế thị trư ờng định hướng xa hội chủ nghĩa là mô hình kinh tế trong th ời kỳ quá độ lên chủ nghĩa x• hội . Đây là một kiểu kinh tế thị trường mới trong lịch sử phát triển của kinh tế thị trường . II.2.Những mâu thuẫn tồn tại trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam . *Mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất . Trong công cuộc xây dựng và phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần , vận h ành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nh à nước , theo định hướng x• hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay , vấn đề lực lư ợng sản xuất và quan h ệ sản xuất là một vấn đề hết sức phức tạp , mâu thuẫn giữa hai lực lư ợng này và những biểu hiện của nó xét trên phương diện triết học Mac-Lênin , theo đó lực lượng sản xuất là nội dung của sự vật còn quan hệ sản xuất là ý thức của sự vật , lực lượng sản xuất là yếu tố quyết định quan hệ sản xuất , lực lượng sản xuất là yếu tố
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com động , luôn thay đổi. Khi lực lư ợng sản xuất phát triển đến một trình độ nhất định thì quan hệ sản xuất sẽ không còn phù hợp nữa và trở th ành yếu tố kìm ham sự phát triển của lực lượng sản xuất . Để mở đường cho lực lượng sản xuất phát triển , cần thay thế quan hệ sản xuất cũ băng quan hệ sản xuất mới phù hợp với tính chất và trình độ phát triển của lực lượng sản xuất .Chính quan hệ sản xuất tự phát triển để đ ể phù hợp với lực lượng sản xuất , quan hệ sản xuất phù hợp với tính chất và trình độ của lực lượng sản xuất , đó là quy luật kinh tế chung cho sự phát triển của xa hội Quá trình mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất tiên tiến với quan hệ sản xuất lạc hậu kìm ham nó diễn ra gay gắt , quyết liệt và cần được giải quyết . Nhưng giải quyết nó b ằng cách nào ? Đó chính là các cuộc cách mạng xa hội ,các cuộc chuyển đổi kinh tế mà các cuộc chuỷên đ ổi kinh tế ở nước ta là một ví dụ . Khi một mục tiêu , một nhiệm vụ cực kỳ quan trọng , thể hiện tính chất cách mạng củ a công cuộc đổi mới h iện nay ở Việt Nam là phấn đấu xây dựng nước ta trở thành quốc gia công nghiệp hoá , hiện đại hoá , xa hội công bằng , dân chủ , văn minh . Công nghiệp hoá , hiện đại hoá đất n ước là chủ trương , biện pháp vừa m ang tính cách mạng vừa mang tính khoa học để xây dựng chủ nghĩa xa hội . Nói đ ến công nghiệp hoá , hiện đại hoá đất nước chính là nói đến nền sản xuất tiên tiến và đó chính là lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất , nói đến khoa học , đến sự anh minh của trí tuệ là nói đ ến một phương thức tối ưu đ ể thoát khỏi tình trạng sản xuất nhỏ , nông nghiệp lạc hậu , tạo điều kiện và cơ sở vật chất – k ỹ thuật cho chủ n ghĩa xa hội được xây dựng và phát triển. Không thể ăn đói mặc rách với cái cuốc trên vai cộng thêm tấm lòng cộng sản để kiến thiết chủ nghĩa xa hội , chuyển sang n ền kinh tế thị trường . Khẳng định cái mới , đúng đắn tự bản thân nó đa bao gồm
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com cả ý nghĩa phủ định , gạt bỏ cả quan niệm cũ sai lầm về điều kiện xây dựng chủ n ghĩa xa hội ở n ước ta . Trước đây , chúng ta thiếu quan tâm tới vai trò của trí tuệ , khoa học đến việc tạo lập cơ sở vật chất –kỹ thuật của chủ nghĩa xa hội . Bằng chứng là một thời chúng ta coi trọng không đúng mức tầng lớp trí thức và khoa học trong môi trư ờng tương quan với đội ngũ những người lao động khác . Do thế , hậu quả tất yếu sảy ra là khoa học ở nư ớc ta chậm hoặc không có điều kiện phát triển , đ ất n ước không thoá khỏi nền sản xuất nhỏ , nông nghiệp lạc hậu và cũng không thể nói tới công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước . *Mâu thuẫn giữa các hình thức sở hữu trước đây và trong kinh tế thị trường . Trư ớc đây , người ta quan niệm những hình thức sở hữu trong chủ nghĩa xã hội là: sở hữu chủ nghĩa xa hội tồn tại d ưới hai hình thức là sở hữu toàn dân và sở hữu tập thể . Sự tồn tại hai hình thức sở hữu đó là tất yếu khách quan bởi hoàn cảnh lịch sử khi tiến hành cách m ạng xa hội chủ nghĩa và xây dựng xa hội chủ nghĩa . Sau khi giành được chính quyền giai cấp công nhân đứng trư ớc hai hình thức sở hữu tư nhân khác nhau: sở hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa và sở hữu tư nhân của những người sản xuất nhỏ. Thực tế đòi hỏi giai cấp công nhân phải có thái độ giải quyết khác nhau. Đối vơí h ình thức sở hữu tư nhân tư b ản chủ nghĩa bằng cách tước đoạt hoặc chuộc lại để đưa th ẳng lên sở hữu toàn dân , còn đ ối với h ình thức sở hữu tư nhân của những người sản xuất nhỏ th ì không th ể dùng những biện pháp như trên , m à pỉai kiên trì giáo dục , thuyết phục tổ chức họ trên cơ sở tự nguyện chuyển lên sở hữu tập thể bằng việc hợp tác hoá hai hình thức . Sở hữu đó là đặc thù tiến lên chủ nghĩa cộng sản của giai cấp công và nông dân tập thể.
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com Các hình thức sở hữu trước đây và trong thời kỳ quá độ chuyển sang kinh tế th ị trường ở Việt Nam. Hơn 10 năm đổi mới đất nước theo định hướng xa hội chủ nghĩa ở nước ta đ ã chứng minh tính đúng đắn của đường lối đổi mới , của chính sách đa dạng hoá các hình th ức sở hữu do Đảng ta khởi xướng và lanh đạo to àn dân thực hiện . Thực tiễn đ ã cho thấy một nền kinh tế nhiều thành ph ần đương nhiên phải bao gồm nhiều h ình thức sở hữu , chứ không phải chỉ bao gồm hai h ình thức sở hữu là sở hữu toàn d ân và sở hữu tập thể như quan niệm trư ớc đây . Trong giai đo ạn hiện nay , nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hướng xa hội chủ nghĩa mà chúng ta đang xây d ựng và phát triển bao gồm nhiều h ình thức sở hữu như: sở hữu toàn dân , sở hữu tập thể , sở hữu nhà nước , sở hữu cá thể và sở hữu hỗn hợp . Trong các hình thức sở hữu này , khái quát lại chỉ có hai h ình thức sở hữu đó là : công hữu và tư hữu , còn các hình th ức sở hữu khác chỉ là h ình thức trung gian , quá độ hoặc hỗn hợp . ở đây mỗi h ình thức sở hữu lại có nhiều h ình thức biểu hiện về trình độ thể hiện khác nhau. Chúng được h ình thành trên cơ sở có cùng b ản chất kinh tế và tu ỳ theo trình độ phát triển của lực lượng sản xuất và n ăng lực quản lý . Về sở hữu toàn dân. Trư ớc đây , người ta quan niệm sở hữu to àn dân trùng với sở hữu nhà nước . Nền kinh tế nhiều th ành ph ần đương nhiên bao gôm nhiều hình thức sở hữu, trong đó kinh tế quốc doanh giữ vị trí then chốt liên kết và h ỗ trợ các thành phần kinh tế khác phát triển theo hướng có lợi cho quốc tế dân sinh . Nhà nư ớc quản lý kinh tế
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com với tư cách là cơ quan có qu ỳên lực đại diện cho lợi ích của nhân dân và là đại diện đối với tài sản sở hữu to àn dân . ở nước ta hiện nay , như hiến pháp và luật đất đai quy định rõ :”Xét và m ặt kinh tế , đất đai là phương tiện tồn tại của cả một cộng đồng xa hội . Xét về mặt xãhội , đất đâi là nơI cư trú của một cộng đồng . Thế nhưng khi xét trên cả hai phương diện có thể nói đất đai không thể là sở hữu của riêng ai . Tuy nhiên , suy cho cùng , đất đai là tư liệu sản xuất , hay nói chính xác hơn đó là một bộ phận quan trọng của sản xuất . Bởi thế , dù là đ ặc biệt thì trong nền kinh tế hàng hoá , nó vẫn phảI hoạt động theo quy luật của thị trường và ch ịu sự điều tiết của quy luật đó .Việc đất đai thuộc sở hữu toàn dân mà nhà nước là người đại diện , thống nhất quản lý không hề mâu thuẫn với việc trao quyền cho các hộ nông dân , kể cả quyền chuyển nhượng , quyền sử dụng đất đai nếu biết giải quyết các vấn đề sở hữu , biết tách quyền sở hữu với quyền sử dụng . Chẳng hạn như ruộng đất vẫn thuộc quyền sở hữu to àn dân nhưngngười nông dân có quyền sử dụng ổn định lâu dài thì có th ể đ em lại một sức bật cho sự phát triển của lực lượng sản xuất vừa tăng cường của n ền kinh tế nói chung. Văn kiện đại ội VII của Đảng ta đa chỉ rõ:”Trên cơ sở chế độ sở hữu toàn dân về đất đai ,đất được giao cho người nông dân sử dụng lâu d ài . Nhà nước quy định bằng luật pháp các vấn đề về thừa kế , chuyển quyền sử dụng đất…” (Đảng cộng sản Việt Nam -văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốclần thứ VII-Nhà xu ất b ản sự thật-Hà nội 1991).Như vậy h ình thức sở hữu to àn dân ở nước ta hiện nay đa được xác định theo nội dung mới , có nhiều khả năng để thực sự trở thành động lực phát triển kinh tế . Về sở hữu nhà nước .
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com Trong thời kỳ bao cấp trước đây , không chỉ có nư ớc ta m à còn ở các nước khác trong h ệ thống các nước xa hội chủ nghĩa thư ờng đông nhất sở hữu nhà nước với sở hữu toàn dân. Do nh ầm lẫn như vậy mà trong một thời gian khá dài , người ta thường bỏ qua sở hữu nh à nước chỉ quan tâm đặc biệt tới sở hữu toàn dân với chế độ công hữu dưới hai hình th ức sở hữu toàn dân và sở hữu tập thể. Và cũng bởi sở hữu toàn dân gắn kết với khu vực kinh tế quốc doanh m à chúng ta ra sức quốc doanh hoá nền kinh tế với niền tin cho rằng chỉ có như vậy mới có chủ nghĩa xa hội nhiều hơn. Thực ra , với quan niệm đó, sở hữu to àn dân không trở thành sở hữu của một chủ thể cụ thể n ào cả. Trong xa hội mà nhà nước còn tồn tại th ì sở hữu to àn dân chưa có điều kiện vận động trên bề mặt của đời sống kinh tế nói chung. Hình thức sở hữu nhà nước xét về tổng thể , mới chỉ là kết cấu bên ngoài của sở hữu . Còn kết cấu bên trong của sở hữu nh à nước ở nước ta có lẽ chủ yếu thể hiện ở quyền sở hữu đó , ở khu vực kinh tế quốc doanh , khu vực các doanh nghiệp nh à nước . Về sở hữu tập thể . ở nước ta trước đây , sở hữu tập thể chủ yếu tồn tại dưới h ình thức hợp tác xã (gồm cả hợp tác xa nông nghiệp và tiểu thủ công nghiệp ) với nội dung là cả giá trị và giá trị sử dụng đều là của chung m à các xa viên là chủ sở hữu chính . Vì vậy, với hình thức sở hữu này , quyền mua bán hoặcchuyển nhượng tư liệu sản xuất , trong thực tế sản xuất và lưu thông hàng hoá ở nước ta đa diễn ra hêt sức phức tạp. Quyền của các tập thể sản xuất thường rất hạn chế , song đôi khi lại có tình trạng lạm quyền. Sự không xác định , sự nhập nhằng giữa quyền sở hữu nhà nước và sở hữu tư nhân trá h ình cũng là hiện tượng phổ biến . Để thoát khỏi tình trạng đó, trong
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học