Xem mẫu
- QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC GVHD:Th.S SÁI THỊ LỆ THỦY
Để thực hiện đề án cơ cấu lại hệ thống NHTM QD và hệ thống NHTM CP theo
quyết định của Thủ tướng Chính phủ năm 2001. Cùng với việc trở thành thành
viên thứ 150 của Việt Nam trong ngôi nhà chung WTO ngày 07/11/2006 đến nay
các NHTM Việt Nam đã thực hiện nhiều giải pháp để hoàn thành tốt đề án của
Thủ tướng Chính phủ, các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của mình như:
tăng vốn điều lệ, cơ cấu lại nợ, làm sạch bảng cân đối, đổi mới công tác quản
trị, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đầu tư công nghệ….Bên cạnh đó, sự
xâm nhập ngày càng sâu rộng của ngân hàng nước ngòai vào thị trường Việt
Nam, cũng như những cam kết về mở cửa khu vực ngân hàng trong tiến trình hội
nhập ngày một gần kề đã làm làm cho cuộc cạnh tranh giữa các NHTM tại Việt
Nam ngày càng trở nên gây gắt và khốc liệt hơn.
Ngân hàng Thương mại cổ phần Á Châu ACB cũng không nằm ngòai chủ
trương và xu thế đó. NHTMCP Á Châu ACB dù đã có những lợi thế trong cạnh
tranh so với các NHTM khác. Thế nhưng, NHTMCP Á Châu ACB cũng còn tồn
tại không ít những yếu kém, cũng như đang phải đối mặt với những khó khăn và
thách thức phía trước. Để tận dụng tốt những lợi thế của mình trên cơ sở xác
định những điểm yếu, lợi dụng cơ hội mà WTO mang lại để vượt qua những
thách thức.
Nhóm chúng tôi đã chọn đề tài “Chiến lược tại Ngân hàng TMCP Á Châu ACB”
để nghiên cứu về chiến lược tại ngân hàng ACB và xin đề xuất một số giải
pháp nhằm hoàn thiện chiến lược tại Ngân hàng TMCP Á Châu ACB.
NHÓM 13- LỚP K12KDN4 Trang 1
- QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC GVHD:Th.S SÁI THỊ LỆ THỦY
I. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Á Châu ACB
1. Giới thiệu về Ngân hàng TMCP Á Châu ACB
a. Bối cảnh thành lập
Pháp lệnh về Ngân hàng Nhà nước và Pháp lệnh về NHTM, hợp tác xã tín dụng
và công ty tài chính được ban hành vào tháng 5 năm 1990, đã tạo dựng một khung
pháp lý cho hoạt động NHTM tại Việt Nam. Trong bối cảnh đó, NHTMCP Á
Châu (ACB) đã được thành lập theo Giấy phép số 0032/NH-GP do NHNNVN
cấp ngày 24/04/1993, Giấy phép số 533/GP-UB do Ủy ban Nhân dân TP.Hồ Chí
Minh cấp ngày 13/05/1993. Ngày 04/06/1993, ACB chính thức đi vào hoạt động.
b. Ngành nghề kinh doanh
Huy động vốn ngắn hạn, trung hạn và dài hạn dưới các hình thức tiền gửi
có kỳ hạn, không kỳ hạn, tiếp nhận vốn ủy thác đầu tư và phát triển của
các tổ chức trong nước, vay vốn của các tổ chức tín dụng khác;
Cho vay ngắn hạn, trung hạn, dài hạn; chiết khấu thương phiếu, trái
phiếu và giấy tờ có giá; hùn vốn và liên doanh theo luật định;
Làm dịch vụ thanh toán giữa các khách hàng;
Thực hiện kinh doanh ngoại tệ, vàng bạc và thanh toán quốc tế, huy động
các loại vốn từ nước ngoài và các dịch vụ ngân hàng khác trong quan hệ
với nước ngoài khi được NHNN cho phép;
Hoạt động bao thanh toán.
2. Mục tiêu và triết lý kinh doanh
a. Triết lý kinh doanh
Tăng trưởng bền vững, quản lý rủi ro hiệu quả, duy trì khả năng sinh lợi cao và
chỉ số tài chính tốt, đầu tư chiều sâu vào con người và xây dựng văn hóa công ty
lành mạnh
b. Mục tiêu
Ngân hàng Á Châu luôn phấn đấu là ngân hàng thương mại bán lẻ hàng đầu Việt
Nam, hoạt động năng động, sản phẩm phong phú, kênh phân phối đa dạng, công
nghệ hiện đại, kinh doanh an toàn hiệu quả, tăng trưởng bền vững, đội ngũ nhân
viên có đạo đức, nghề nghiệp và chuyên môn cao.”
NHÓM 13- LỚP K12KDN4 Trang 2
- QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC GVHD:Th.S SÁI THỊ LỆ THỦY
II. phân tích môi trường bên ngoài
1. Phân tích ngành ngân hàng
a. Nguy cơ từ các ngân hàng mới
Thời gian gần đây, xuất hiện nhiều khuyến cáo về việc xem xét lại số lượng
các ngân hàng Việt nam do có lo ngại rằng số lượng các ngân hàng hiện nay là
quá nhiều so với nhu cầu thực tế.
Theo cam kết gia nhập WTO, từ 1/4/2007, các ngân hàng nước ngoài được thành
lập ngân hàng con 100% vốn trực thuộc tại Việt Nam. Nhưng phải đến năm
2009, điều này mới chính thức hiện thực, các ngân hàng ngoại bắt đầu mở rộng
tầm ảnh hưởng thực sự.
Tập trung cấp giấy phép từ cuối năm 2008, bước sang năm 2009, hệ thống ngân
hàng Việt Nam bắt đầu đón nhận những ngân hàng 100% vốn ngoại đầu tiên.
Những thành viên mới này được hoạt động đẩy đủ hơn, cạnh tranh toàn diện
hơn thay vì phụ thuộc vào các điều kiện kinh doanh hạn chế trước đó.
Trong năm 2009, 5 ngân hàng đầu tiên của khối này đã nhận giấy phép, thành lập
và mở rộng hoạt động, gồm HSBC, Standard Chartered, ANZ, Shinhan và Hong
Leong; trong đó, HSBC và ANZ đã nhanh chóng khai trương nhiều điểm giao
dịch mới. Lợi thế của khối này và áp lực cạnh tranh đã được đề cập nhiều từ
năm 2007 và nay đang dần hiện hữu.
Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, khối các tổ chức tín dụng nước ngoài
tại Việt Nam hiện có 45 chi nhánh của 33 ngân hàng nước ngoài, 5 ngân hàng
liên doanh với hơn 20 chi nhánh phụ thuộc, 5 ngân hàng 100% vốn nước ngoài, 8
tổ chức tín dụng phi ngân hàng có vốn đầu tư nước ngoài; ngoài ra còn có 56 văn
phòng đại diện của các tổ chức tín dụng khác.
Theo đánh giá của Ngân hàng Nhà nước, nhóm thành viên này hiện đang hoạt
động hiệu quả. Dự tính, năm 2009, các chi nhánh ngân hàng nước ngoài và ngân
hàng 100% vốn nước ngoài đạt mức thu nhập trước thuế đạt 2.612 tỷ đồng,
nguồn vốn huy động và dư nợ tín dụng tăng 17,8% và 10,8%, tổng tài sản có tăng
14% so với cuối năm 2008; các ngân hàng liên doanh đạt thu nhập trước thuế 477
tỷ đồng, huy động vốn tăng 18,2%, dư nợ tín dụng tăng 34,3%, tổng tài sản có
tăng 18,3% so với cuối năm 2008.
NHÓM 13- LỚP K12KDN4 Trang 3
- QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC GVHD:Th.S SÁI THỊ LỆ THỦY
Trong khi đó các ngân hàng trong nước dù lớn hay nhỏ đều rơi vào tình trạng khó
khăn. Khả năng thanh khoản hết sức hạn chế. Tình hình huy động gặp khó khăn,
nguồn vốn huy động chạy lòng vòng từ ngân hàng này sang ngân hàng khác trong
khi lượng vốn từ dân cư chảy vào ngân hàng tăng lên không đáng kể.
Cuộc đua tăng lãi suất huy động tháng 02/2008 là một tất yếu không thể tránh
khỏi, đến nay khi NHNN tăng lãi suất cơ bản tiền đồng lên 12%/năm và gắn
chặt trần lãi suất cho vay theo qui định của luật dân sự, lãi suất huy động đạt
mốc 16%/năm. Điều này tuân theo qui luật giá trị, rằng giá cả hàng hóa phụ
thuộc vào cung cầu, lãi suất chính là biểu hiện cho giá cả của một loại hàng hóa
đặc biệt – tiền tệ.
Thời gian qua, trước những biến động không thuận lợi cho hoạt động của
ngành, “bệnh” của các ngân hàng đã bộc phát. Tình trạng “ăn xổi, ở thì” là rõ
nhất, khả năng quản trị ngân hàng, đặc biệt là quản trị nguồn vốn nói riêng và
quản trị rủi ro nói chung của các ngân hàng Việt nam hiện tại được xếp loại
“kém”. Khi NHNN thực hiện các biện pháp thắt chặt tiền tệ, gần như ngay lập
tức hệ thống rơi vào khó khăn, khả năng thanh khoản đặt trong tình trạng báo
động khẩn cấp.
Với mức tăng trưởng tín dụng bình quân của ngành là 54% năm 2007 thì giới hạn
30% tăng trưởng tín dụng năm nay được các ngân hàng đánh giá là cào bằng tất
cả, giống như chỉ thị 03 đối với cho vay chứng khoán và Quyết định số 02 của
NHNN về trần lãi suất huy động. Theo báo cáo tài chính năm 2007, tổng dư nợ
cho vay của ngân hàng Nam Á: 2.698 tỷ đồng, ngân hàng Thái Bình Dương: 2.700
tỷ đồng, ngân hàng Việt Á: 5.764 tỷ đồng, ngân hàng An Bình: 6.858 tỷ đồng,
ngân hàng Mỹ Xuyên: 1.264 tỷ đồng … Hầu như tất cả các ngân hàng này đều
đã sử dụng hết và vượt hạn mức qui định chỉ trong 02 tháng đầu năm 2008. Hiện
nay dư nợ của Ngân hàng Thái Bình Dương khoảng 4.800 tỷ đồng, tăng hơn 77%
so với cả năm 2007 và đang bị buộc phải giảm dư nợ. Điều đó có nghĩa là cán
bộ tín dụng sẽ ngồi chơi từ nay đến… hết năm. Trong khi đó ở các ngân hàng
TMQD, hạn mức vẫn còn “rủng rỉnh”.
Hậu quả của việc bất chấp các nguyên tắc cơ bản của tín dụng, năm 2007 vừa
qua dư nợ tại các ngân hàng tăng vọt khi chất lượng tín dụng không đảm bảo.
NHÓM 13- LỚP K12KDN4 Trang 4
- QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC GVHD:Th.S SÁI THỊ LỆ THỦY
Dưới áp lực của lợi nhuận và vì “lợi ích cá nhân”, công tác thẩm định được tiến
hành sơ sài, chiếu lệ, tình trạng cán bộ tín dụng và lãnh đạo ngân hàng “bắt tay”
khách hàng, cò tín dụng trở nên phổ biến… là những nguyên nhân đặt các khoản
vay trong tình trạng “bất ổn”, có nguy cơ quá hạn hiện nay tại hầu hết các ngân
hàng.
Thời báo kinh tế Việt nam ngày 02/6/2008 đã cung cấp cho độc giả một số liệu
đáng chú ý như sau: hiện Việt nam có 5 ngân hàng thương mại nhà nước, ngân
hàng chính sách, ngân hàng phát triển; 6 ngân hàng liên doanh; 36 ngân hàng
thương mại cổ phần; 46 chi nhánh ngân hàng nước ngoài; 10 công ty tài chính; 13
công ty cho thuê tài chính; 998 quĩ tín dụng nhân dân cơ sở. Các đơn vị trên đều
có chức năng cho vay, là chức năng chính của ngân hàng. Dân số nước ta hiện
nay ước khoảng 86 triệu người, GDP khoảng 65 tỷ USD, số lượng các ngân
hàng này được cho là quá nhiều trong điều kiện hiện nay.
b. Sự đe dọa của sản phẩm thay thế
Cơ bản mà nói, các sản phẩm và dịch vụ của ngành ngân hàng Việt Nam có thể
xếp vào 5 loại:
• Là nơi nhận các khoản tiền (lương, trợ cấp, cấp dưỡng…)
• Là nơi giữ tiền (tiết kiệm…)
• Là nơi thực hiện các chức năng thanh toán
• Là nơi cho vay tiền
• Là nơi hoạt động kiều hối
Đối với khách hàng doanh nghiệp, nguy cơ ngân hàng bị thay thế không cao lắm
do đối tượng khách hàng này cần sự rõ ràng cũng như các chứng từ, hóa đơn
trong các gói sản phẩm và dịch vụ của ngân hàng. Nếu có phiền hà xảy ra trong
quá trình sử dụng sản phẩm, dịch vụ thì đối tượng khách hàng này thường
chuyển sang sử dụng một ngân hàng khác vì những lý do trên thay vì tìm tới các
dịch vụ ngoài ngân hàng.
Đối với khách hàng tiêu dùng thì lại khác, thói quen sử dụng tiền mặt khiến cho
người tiêu dùng Việt Nam thường giữ tiền mặt tại nhà hoặc nếu có tài khoản thì
khi có tiền lại rút hết ra để sử dụng. Các cơ quan Chính phủ và doanh nghiệp trả
lương qua tài khoản ngân hàng nhằm thúc đẩy các phương thức thanh toán không
NHÓM 13- LỚP K12KDN4 Trang 5
- QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC GVHD:Th.S SÁI THỊ LỆ THỦY
dùng tiền mặt, góp phần làm minh bạch tài chính cho mỗi người dân. Nhưng các
địa điểm chấp nhận thanh toán bằng thẻ lại đa số là các nhà hàng, khu mua sắm
sang trọng, những nơi không phải người dân nào cũng tới mua sắm.
Ngay ở các siêu thị, người tiêu dùng cũng phải chờ đợi nhân viên đi lấy máy đọc
thẻ hoặc đi tới một quầy khác khi muốn sử dụng thẻ để thanh toán. Chính sự
bất tiện này cộng với tâm lý chuộng tiền mặt đã khiến người tiêu dùng muốn
giữ và sử dụng tiền mặt hơn là thông qua ngân hàng.
Ngoài hình thức gửi tiết kiệm ở ngân hàng, người tiêu dùng Việt Nam còn có khá
nhiều lựa chọn khác như giữ ngoại tệ, đầu tư vào chứng khoán, các hình thức
bảo hiểm, đầu tư vào kim loại quý (vàng, kim cương…) hoặc đầu tư vào nhà
đất. Đó là chưa kể các hình thức không hợp pháp như “chơi hụi”. Không phải
lúc nào lãi suất ngân hàng cũng hấp dẫn người tiêu dùng. Chẳng hạn như thời
điểm này, giá vàng đang sốt, tăng giảm đột biến trong ngày, trong khi đô la Mỹ ở
thị trường tự do cũng biến động thì lãi suất tiết kiệm của đa số các ngân hàng
chỉ ở mức 7-8% một năm.
c. Năng lực thương lượng của khách hàng
Sự kiện nổi bật gần đây nhất liên quan đến quyền lực của khách hàng có lẽ là
việc các ngân hàng quyết định thu phí sử dụng ATM trong khi người tiêu dùng
không đồng thuận. Trong vụ việc này, ngân hàng và khách hàng ai cũng có lý lẽ
của mình nhưng rõ ràng nó đã ảnh hưởng không ít đến mức độ hài lòng và lòng
tin của khách hàng. Nhưng không vì thế mà ta có thể đánh giá thấp quyền lực
của khách hàng trong ngành ngân hàng tại Việt Nam.
Điều quan trọng nhất vẫn là: việc sống còn của ngân hàng dựa trên đồng vốn
huy động được của khách hàng. Nếu không còn thu hút được dòng vốn của
khách hàng thì ngân hàng tất nhiên sẽ bị đào thải. Trong khi đó, như đã nói ở
phần trên, nguy cơ thay thế của ngân hàng ở Việt Nam, đối với khách hàng tiêu
dùng, là khá cao. Với chi phí chuyển đổi thấp, khách hàng gần như không mất
mát gì nếu muốn chuyển nguồn vốn của mình ra khỏi ngân hàng và đầu tư vào
một nơi khác.
d. Năng lực thương lượng của các nhà cung cấp
NHÓM 13- LỚP K12KDN4 Trang 6
- QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC GVHD:Th.S SÁI THỊ LỆ THỦY
Khái niệm nhà cung cấp trong ngành ngân hàng khá đa dạng. Họ có thể là những
cổ đông cung cấp vốn cho ngân hàng hoạt động, hoặc là những công ty chịu trách
nhiệm về hệ thống hoặc bảo trì máy ATM. Hiện tại ở Việt Nam các ngân hàng
thường tự đầu tư trang thiết bị và chọn cho mình những nhà cung cấp riêng tùy
theo điều kiện. Điều này góp phần giảm quyền lực của nhà cung cấp thiết bị khi
họ không thể cung cấp cho cả một thị trường lớn mà phải cạnh tranh với các
nhà cung cấp khác. Tuy nhiên khi đã tốn một khoản chi phí khá lớn vào đầu tư
hệ thống, ngân hàng sẽ không muốn thay đổi nhà cung cấp vì quá tốn kém, điều
này lại làm tăng quyền lực của nhà cung cấp thiết bị đã thắng thầu.
Quyền lực của các cổ đông trong ngành ngân hàng thì như thế nào? Không nhắc
đến những cổ đông đầu tư nhỏ lẻ thông qua thị trường chứng khoán mà chỉ nói
đến những đại cổ đông có thể có tác động trực tiếp đến chiến lược kinh doanh
của một ngân hàng. Nhìn chung hầu hết các ngân hàng Việt Nam đều nhận đầu
tư của một ngân hàng khác. Quyền lực của nhà đầu tư sẽ tăng lên rất nhiều nếu
như họ có đủ cổ phần và việc sáp nhập với ngân hàng được đầu tư có thể xảy
ra. Ở một khía cạnh khác, ngân hàng đầu tư sẽ có một tác động nhất định đến
ngân hàng được đầu tư.
e. Cường độ cạnh tranh của các doanh nghiệp trong ngành
Trong năm 2008, McKinsey dự báo doanh số của lĩnh vực ngân hàng bán lẻ ở
Việt Nam có thể tăng trưởng đến 25% trong vòng 5-10 năm tới, đưa Việt Nam
trở thành một trong những thị trường ngân hàng bán lẻ có tốc độ cao nhất châu
Á. Tuy khủng hoảng kinh tế làm cho tốc độ tăng trưởng chậm lại, tác động xấu
tới ngành ngân hàng nhưng thị trường Việt Nam chưa được khai phá hết, tiềm
năng còn rất lớn. Ảnh hưởng tạm thời của cuộc khủng hoảng kinh tế sẽ khiến
cho các ngân hàng gặp khó khăn trong việc tìm kiếm khách hàng mới, dẫn đến
việc cường độ cạnh tranh sẽ tăng lên. Nhưng khi khủng hoảng kinh tế qua đi,
với một thị trường tiềm năng còn lớn như Việt Nam, các ngân hàng sẽ tập trung
khai phá thị trường, tìm kiếm khách hàng mới, dẫn đến cường độ cạnh tranh có
thể giảm đi.
Cường độ canh tranh của các ngân hàng càng tăng cao khi có sự xuất hiện của
nhóm ngân hàng 100% vốn nước ngoài. Ngân hàng nước ngoài thường sẵn có
NHÓM 13- LỚP K12KDN4 Trang 7
- QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC GVHD:Th.S SÁI THỊ LỆ THỦY
một phân khúc khách hàng riêng, đa số là doanh nghiệp từ nước họ. Họ đã phục
vụ những khách hàng này từ rất lâu ở những thị trường khác và khi khách hàng
mở rộng thị trường sang Việt Nam thì ngân hàng cũng mở văn phòng đại diện
theo.
Ngân hàng ngoại cũng không vướng phải những rào cản mà hiện nay nhiều ngân
hàng trong nước đang mắc phải, điển hình là hạn mức cho vay chứng khoán, nợ
xấu trong cho vay bất động sản. Họ có lợi thế làm từ đầu và có nhiều chọn lựa
trong khi với không ít ngân hàng trong nước thì điều này là không thể. Ngoài ra,
ngân hàng ngoại còn có không ít lợi thế như hạ tầng dịch vụ hơn hẳn, dịch vụ
khách hàng chuyên nghiệp, công nghệ tốt hơn (điển hình là hệ thống Internet
banking).
Quan trọng hơn nữa, đó là khả năng kết nối với mạng lưới rộng khắp trên nhiều
nước của ngân hàng ngoại. Để cạnh tranh với nhóm ngân hàng này, các ngân
hàng trong nước đã trang bị hệ thống hạ tầng công nghệ, sản phẩm dịch vụ,
nhân sự... khá quy mô. Lợi thế của ngân hàng trong nước là mối quan hệ mật
thiết với khách hàng có sẵn. Ngân hàng trong nước sẵn sàng linh hoạt cho vay
với mức ưu đãi đối với những khách hàng quan trọng của họ.
2. Phân tích chu kỳ phát triển của ngành
Cho đến nay, ngành ngân hàng nước ta đã trải qua hơn 55 năm xây dựng và phát
triển, với nhiều chặng đường gay go và phức tạp nhưng vẫn ổn định và phát
triển tốt. Đặc biệt là chặng đường từ năm 1986 cho đến nay, chặng đường đổi
mới căn bản và toàn diện của hệ thống ngân hàng VN. Nghị định 53/HĐBT ngày
26/3/1988 đổi mới mô hình tổ chức bộ máy ngân hàng VN, với sự ra đời của hệ
thống ngân hàng chuyên doanh. Đến năm 1990, cơ chế đổi mới ngân hàng được
hoàn thiện thông qua việc công bố hai Pháp lệnh ngân hàng vào ngày 24/5/1990
(Pháp lệnh Ngân hàng Nhà nước VN và Pháp lệnh ngân hàng, hợp tác xã tín dụng
và công ty tài chính) đã chính thức chuyển cơ chế hoạt động của hệ thống
NHVN từ “một cấp” sang “hai cấp”. Theo đó, Ngân hàng Nhà nước (NHNN)
thực thi nhiệm vụ quản lý nhà nước về tiền tệ, tín dụng, thanh toán, ngoại hối
và ngân hàng, là ngân hàng duy nhất được phát hành, là ngân hàng của các ngân
hàng, là ngân hàng của Nhà nước…, còn hoạt động kinh doanh tiền tệ, tín dụng,
NHÓM 13- LỚP K12KDN4 Trang 8
- QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC GVHD:Th.S SÁI THỊ LỆ THỦY
dịch vụ ngân hàng do các tổ chức tín dụng thực hiện. Các tổ chức tín dụng bao
gồm: ngân hàng thương mại quốc doanh, ngân hàng thương mại cổ phần, ngân
hàng liên doanh, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, hợp tác xã tín dụng, công ty tài
chính. Tháng 12/1997 trước yêu cầu cao của thực tiễn hai Pháp lệnh ngân hàng
đã được Quốc hội nâng lên thành hai luật về ngân hàng (có hiệu lực từ ngày
1/10/1998) và sau đó Luật NHNN và Luật các TCTD được sửa đổi và bổ sung
vào năm 2003, 2004.
Như vậy, hệ thống ngân hàng thương mại VN đã chính thức đánh dấu sự ra đời
và phát triển khoảng trên 19 năm (từ 1990 đến nay). Trải qua chặng đường trên,
hệ thống NHTM VN đã không ngừng phát triển về quy mô (vốn điều lệ không
ngừng gia tăng, mạng lưới chi nhánh…), chất lượng hoạt động và hiệu quả
trong kinh doanh.
Mạng lưới ngân hàng thương mại VN đến cuối năm 2005 đã có những buớc phát
triển mạnh phủ khắp quận huyện và hình thành cả trong các trường học. Hệ
thống NHTM ở nước ta bao gồm: 5 NHTM nhà nước (Ngân hàng ngoại thương
VN, Ngân hàng đầu tư và phát triển VN, Ngân hàng công thương VN, Ngân hàng
nông nghiệp và phát triển nông thôn, Ngân hàng phát triển nhà đồng bằng sông
Cửu Long), 36 NHTM cổ phần đô thị và nông thôn, 29 chi nhánh ngân hàng nước
ngoài, 04 ngân hàng liên doanh. Trong đó Ngân hàng nông nghiệp và phát triển
nông thôn VN có mạng lưới rộng nhất với hơn 100 chi nhánh cấp 1 và 2000 chi
nhánh cấp 2-4 phủ khắp huyện và cả hệ thống ngân hàng lưu động.
Vốn điều lệ của các NHTM VN không ngừng gia tăng, NHTMNN sau nhiều lần
bổ sung vốn đã nâng tổng vốn chủ sở hữu của 05 NHTMNN lên trên 20.000 tỷ
đồng tăng gấp 3 lần so với thời điểm cuối năm 2000. Vốn điều lệ của
NHTMCP được gia tăng đáng kể từ lợi nhuận giữ lại, sáp nhập, các quỹ bổ sung
vốn điều lệ, phát hành thêm cổ phiếu… từ đó giúp tổng vốn điều lệ NHTMCP
đến cuối năm 2005 tăng gấp 5 lần so với năm 2000, nhiều NHTMCP có vốn
điều lệ trên 500 tỷ đồng-1000 tỷ đồng.
Hệ thống NHTM VN đã có những đóng góp quan trọng cho sự ổn định và tăng
trưởng kinh tế ở nước ta trong nhiều năm qua. Với nhiều hình thức huy động
vốn tương đối đa dạng, NHTM VN đã huy động vốn hàng trăm tỷ đồng (năm
NHÓM 13- LỚP K12KDN4 Trang 9
- QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC GVHD:Th.S SÁI THỊ LỆ THỦY
2005 tăng gấp 30 lần so với năm 1990-trên 600.000 tỷ đồng, tại TP.HCM các
NHTM huy động đến cuối năm 2005 là 184.600 tỷ đồng gấp 2,8 lần so với năm
2001) từ các nguồn vốn trong xã hội, tăng dư nợ cho vay với mọi thành phần
kinh tế (dư nợ năm 2005 tăng 40 lần so với năm 1990, tại TP.HCM dư nợ cho
vay cuối năm 2005 của các NHTM 170.200 tỷ đồng gấp 3 lần so với năm 2001),
tăng đầu tư vào những chương trình trọng điểm quốc gia, qua đó góp phần thúc
đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thực hiện công nghiệp hóa hiện đại hóa đất
nước, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy kinh tế tăng trưởng liên tục với tốc độ cao
(GDP tăng bình quân 7.5% trong 5 năm 2001-2005), góp phần tạo công ăn việc
làm cho xã hội (trong 5 năm 2001-2005 cả nước tạo việc làm cho 7,5 triệu lao
động), góp phần xóa đói giảm nghèo (tỷ lệ hộ nghèo còn 7%) và làm giàu hợp
pháp. Nhiều dịch vụ tiện ích (chi lương, thu chi hộ, thanh toán chuyển khoản,
chuyển tiền tự động, dịch vụ ngân hàng điện tử, dịch vụ thẻ…) và nhiều sản
phẩm mới xuất hiện đã đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của dân cư và sản xuất kinh
doanh của mọi thành phần kinh tế…
Hiệu quả kinh doanh của các NHTM VN nhìn chung có những chuyển biến tích
cực, lợi nhuận tăng trưởng khá cao, có những NHTM tỷ suất lợi nhuận ròng trên
vốn tự có (ROE) đạt trên 20%, riêng tại TP.HCM kết thúc năm 2005 các NHTM
đã có những kết quả kinh doanh (thu nhập-chi phí) tăng khá cao so với năm 2004
(NHTMNN tăng 73,9%, NHTMCP tăng 41,3%), dư nợ tồn đọng giảm dần. Ngân
hàng nước ta đang trải qua thời kỳ khá phát triển
Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực hệ thống NHTM VN vẫn còn quá nhiều
điểm yếu kém và tồn tại. Trong bài phát biểu tại buổi lễ kỷ niệm 55 năm ngày
thành lập ngành ngân hàng VN (1951-2006) nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải đã
phát biểu “Hệ thống chính sách, pháp luật về tiền tệ và hoạt động ngân hàng
chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới triệt để, toàn diện ngành ngân hàng và hội
nhập kinh tế quốc tế… sức cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh của hệ thống
ngân hàng VN còn yếu...”. Vì vậy, để NHTM VN có thể đứng vững trong xu thế
hội nhập, thực hiện các cam kết trong thỏa thuận khung về dịch vụ trong khối
ASEAN, các cam kết trong Hiệp định thương mại song phương VN-Hoa Kỳ
(BTA), và những nghĩa vụ khi VN gia nhập Tổ chức thương mại thế giới WTO
NHÓM 13- LỚP K12KDN4 Trang 10
- QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC GVHD:Th.S SÁI THỊ LỆ THỦY
3. Phân tích môi trường quốc gia và toàn cầu
a. Môi trường trong nước:
- về dân số và thói quen người tiêu dùng
Việt nam hiện có hơn 85 triệu người, trong đó hơn 75% là dân số trẻ. Lớp trẻ,
từ 21 đến 29 tuổi, đóng vai trò chủ đạo trong việc định hình thị trường ngân hàng
bán lẻ, tuy nhỏ bé nhưng đang rất phát triển tại Việt Nam. So với thế hệ trước,
những người trẻ tuổi không ngại vay tiền ngân hàng và có xu hướng thích sử
dụng kênh phân phối sản phẩm theo kiểu “điều khiển từ xa”. Theo kết quả
nghiên cứu 13.000 khách hàng của các ngân hàng trong khu vực thì khoảng cách
về sở thích và và thói quen tiêu dùng giữa 2 thế hệ ở Việt Nam có độ khác biệt
rõ ràng hơn hẳn so với 11 nước châu Á khác.
Mặc dù thị trường ngân hàng bán lẻ ở Việt Nam phát triển khá mạnh trong
những năm gần đây, nhưng qui mô vẫn còn khiêm tốn. Tài sản ngân hàng Việt
Nam khoảng 75 tỉ USD (khoảng 123%GDP) vào cuối năm 2006, trong khi đó, ở
Thái Lan là 226 tỉ USD (110% GDP) và ở Malaysia là 302 tỉ USD (195% GDP).
Chỉ có 10% người dân Việt Nam có giao dịch với ngân hàng. Tuy nhiên, cũng như
các khu vực kinh tế khác, ngành ngân hàng Việt Nam sẽ tiếp tục tăng trưởng.
Theo dự đoán, doanh thu từ ngành ngân hàng bán lẻ sẽ tăng khoảng 25% mỗi
năm trong vòng 5-10 năm tới. Việt Nam sẽ trở thành 1 trong những thị trường có
tốc độ tăng trưởng nhanh nhất châu Á nhờ vào nền kinh tế năng động có tốc độ
tăng trưởng gần bằng Trung Quốc và Ấn Độ, với mức thu nhập đầu người đang
tăng và các dịch vụ ngân hàng còn chưa thâm nhập sâu.
Theo kết quả của khảo sát, đối tượng từ 21 đến 29 tuổi tiếp cận với nhiều sản
phẩm ngân hàng hơn những đối tượng ngoài 29 tuổi; cụ thể 2,3 sản phẩm/người
trẻ tuổi so với 1,9 sản phẩm/người lớn tuổi. 90% người trẻ tuổi có tài khoản
tiết kiệm, trong khi đó, chỉ 55% những người ngoài 30 có tài khoản. 89% người
trẻ tuổi có thẻ tín dụng, so với 40% những đối tượng khác của cuộc khảo sát.
Lớp trẻ còn sẵn sàng sử dụng các kênh phân phối “điều khiển từ xa” như điện
thoại hay Internet, nếu như các ngân hàng đảm bảo được vấn đề an toàn và bảo
mật. Lớp trẻ còn sẵn sàng vay tiền từ ngân hàng hơn, 45% những người trẻ tuổi
đồng ý rằng vay ngân hàng sẽ cải thiện cuộc sống của họ, trong khi đó, chỉ 31%
NHÓM 13- LỚP K12KDN4 Trang 11
- QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC GVHD:Th.S SÁI THỊ LỆ THỦY
đối tượng ở độ tuổi ngoài 30 có cùng ý kiến. Thanh niên không còn giữ quan
điểm cũ như thế hệ trước của họ rằng đi vay tiền là thiếu khôn ngoan và không
an toàn.
Theo Kết khảo sát cho thấy sự khác biệt rõ rệt về thói quen tiêu dùng giữa các
vùng địa lý ở Việt Nam. Những người sống ở thành phố Hồ Chí Minh có thái độ
và cách nhìn thoáng hơn người Hà Nội. 42% những người được hỏi ở thành phố
Hồ Chí Minh trả lời rằng họ sẽ sử dụng các dịch vụ ngân hàng từ xa so với 24%
ở Hà Nội. Chỉ có 39% người ở miền Nam cho rằng việc vay tiền từ ngân hàng là
thiếu khôn ngoan trừ vay tiền để mua nhà so với 46% người miền Bắc có cùng ý
kiến
- về pháp luật:
Sự thay đổi luật pháp luôn ảnh hưởng mạnh mẽ đến hoạt động sản xuất kinh
doanh cho các pháp nhân kinh tế, do vậy sự thay đổi này ảnh hưởng mạnh đến
hoạt động của ngân hàng. Hợp đồng tín dụng là hợp đồng có thời hạn và được
ký kết trước hoặc sau khi có văn bản pháp luật ban hành và có hiệu lực, do vậy
nếu nội dung một hợp đồng tín dụng ký kết trước khi văn bản pháp luật ban
hành mà trái với nội dung của văn bản pháp luật đó thì rất dễ dàng nhận lấy rủi
ro. Đối với doanh nghiệp nếu bị một văn bản pháp luật chi phối các hành vi hợp
đồng mà họ đã ký kết thì nhất định việc kinh doanh của họ sẽ gặp nhiều khó
khăn và những khó khăn này sẽ dẫn đến việc họ sẽ không trả được nợ cho ngân
hàng. Môi trường pháp lý còn gây rủi ro cho ngân hàng khi môi trường pháp lý đó
chưa hoàn thiện hoặc cách thức thi hành còn chưa đảm bảo tính thời gian, tính
nghiêm minh, phát sinh nhiều chi phí do thủ tục tố tụng kéo dài.
Ngoài Pháp lệnh ngân hàng và các văn bản liên quan, việc thực hiện và giải
quyết các hợp đồng tín dụng khi đáo hạn còn chịu sự chi phối của Bộ Luật dân
sự, Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án kinh tế (26/03/1994), Pháp lệnh thi
hành án (17/04/1993), Luật Phá sản Doanh nghiệp… Do đó khi nợ đáo hạn, nếu
con nợ mất khả năng chi trả hoặc cố tình trốn tránh thanh toán nợ thì ngân hàng
chỉ có con đường hợp pháp duy nhất là khởi kiện trước tòa án có thẩm quyền.
Vấn đề tố tụng trước tòa án hiện nay quá nhiêu khê và thường kéo dài qua nhiều
giai đoạn làm mất nhiều thời gian, dễ dàng tạo điều kiện thuận lợi cho con nợ
NHÓM 13- LỚP K12KDN4 Trang 12
- QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC GVHD:Th.S SÁI THỊ LỆ THỦY
có ý đồ, đồng thời gây thiệt hại lớn cho ngân hàng. Tình trạng này thường làm
cho ngân hàng phải chịu đọng vốn trong lúc ngân hàng phải chịu lãi suất cho
người gửi. Đây là một thiệt hại lớn cho ngân hàng chưa kể các chi phí phát sinh
trong thủ tục tố tụng. Chính sách tiền tệ của Ngân hàng đặc biệt là chính sách lãi
suất, chính sách tín dụng đều có liên quan và ảnh hưởng mạnh đến hoạt động
ngân hàng. Khi ngân hàng Nhà nước hạ lãi suất có thể dẫn đến các ngân hàng
thương mại không thu hút được vốn tiền mặt và có thể mất khả năng thanh
toán.
- về công nghệ:
Công nghệ cao đang được áp dụng ngày càng nhiều trong kinh doanh, đặc biệt
trong các tổ chức cung ứng dịch vụ có liên quan đến việc giao dịch trực tiếp đối
với khách hàng như ngân hàng, môi giới chứng khoán, v.v… Công nghệ giao dịch
với công nghệ thông tin đã được các nước tiên tiến vận dụng và phát triển với
tốc độ cao trong lĩnh vực dịch vụ như thanh toán điện tử, InternetBanking, thanh
toán Thẻ, chuyển tiền điện tử... nhằm nâng cao công suất dịch vụ, tiết kiệm chi
phí nhân công, chi phí cho dịch vụ, mở rộng giao diện với khách hàng và quản lý
tốt hơn dữ liệu về khách hàng, đáp ứng yêu cầu của khách hàng tốt hơn về chất
lượng dịch vụ cũng như thời gian. Sự hài lòng của khách hàng đối với dịch vụ
giao dịch được hiểu là sự thoả mãn của khách hàng trong khoảng thời gian giao
dịch trực tiếp với doanh nghiệp dịch vụ kể cả sự có mặt hoặc không có mặt của
nhân viên doanh nghiệp dịch vụ.
Việc áp dụng công nghệ cao trong dịch vụ giao dịch là xu hướng phát triển tất
yếu trên con đường hội nhập, đặc biệt là trong lĩnh vực ngân hàng. Hiện nay, hệ
thống ngân hàng Việt Nam chủ yếu vẫn áp dụng hình thức dịch vụ giao dịch
trực diện giữa khách hàng và nhân viên giao dịch (kiểu giao dịch ngân hàng
truyền thống). Hình thức này có thể phù hợp trong giai đoạn nhất định, song với
sự phát triển ồ ạt của công nghệ tiên tiến, các Ngân hàng cần xem xét chiến
lược áp dụng công nghệ hiện đại để giúp khách hàng tiết kiệm thời gian, công
sức, tiền bạc và tránh được thái độ quan liêu, cửa quyền, thờ ơ của nhân viên
phục vụ trong giao dịch. Có thể nói, thanh toán là một trong những lĩnh vực được
quan tâm nhiều nhất. Nhiều người kỳ vọng, sự phát triển không ngừng của công
NHÓM 13- LỚP K12KDN4 Trang 13
- QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC GVHD:Th.S SÁI THỊ LỆ THỦY
nghệ sẽ giải quyết được các câu hỏi hóc búa lâu nay như làm sao để thiết lập
liên minh thanh toán giữa các NH, làm sao để thúc đẩy sự kết nối giữa NH với
các thành phần kinh tế chủ chốt, đặc biệt là các lĩnh vực liên quan đến thương
mại điện tử, bán lẻ, chứng khoán, viễn thông cũng như khắc phục thách thức do
sự khác biệt về trình độ quản lý và ứng dụng công nghệ của NH,….
- Về kinh tế và chính trị:
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, công cuộc đổi mới tiếp tục được thực hiện toàn
diện và sâu sắc hơn. Kinh tế tăng trưởng nhanh, 5 năm qua GDP tăng bình quân
7,5%, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội 5 năm tới được Quốc hội thông qua,
phấn đấu sớm đưa nước ta thoát khỏi tình trạng kém phát triển. Về kinh tế, dự
kiến tốc độ tăng GDP đạt tối thiểu 7.5-8.0%/ năm. Với tốc độ tăng trưởng đó,
tới năm 2010 GDP của Việt nam sẽ đạt xấp xỉ 100 tỷ USD, GDP trên đầu người
sẽ tăng từ 640 USD năm 2005 lên 1050-1100 USD. Khi đó nước ta sẽ vượt qua
ngưỡng nước đang phát triển có thu nhập thấp để ghi tên mình vào nhóm nước
có thu nhập trung bình. Với GDP đầu người đó nước ta đồng thời taọ được điều
kiện để bước vào giai đoạn “cất cánh” – giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước.
Dân tộc Việt nam thực hiện các nhiệm vụ trọng đại đó trong bối cảnh mới – đất
nước hội nhập toàn diện và sâu sắc hơn vào nền kinh tế khu vực và thế giới.
Nước ta nằm trong khu vực kinh tế phát triển năng động. Từ mấy thập kỷ qua
thế giới đã chứng kiến sự dịch chuyển trung tâm tăng trưởng kinh tế toàn cầu từ
Đại tây dương sang Châu Á - Thái Bình Dương, trong đó có khu vực Đông Nam
Á. Quá trình này vẫn đang tiếp tục diễn ra, tạo cơ hội lớn để phát triển kinh tế
xã hội của đất nước.
Nằm trong khu vực phát triển kinh tế năng động nhất thế giới, Việt nam có tốc
độ tăng trưởng kinh tế cao, xã hội chính trị ổn định, môi trường kinh doanh ngày
càng hấp dẫn đã trở thành điểm đến được cộng đồng các nhà đầu tư quốc tế rất
quan tâm.
Trong bối cảnh nền kinh tế Việt nam đang bước vào giai đoạn công nghiệp hóa
và hội nhập, đất nước sẽ chứng kiến sự chuyển dịch kinh tế nhanh chóng trên
cả 3 mặt: khu vực công nghiệp và dịch vụ, trong đó đặc biệt là dịch vụ tăng
NHÓM 13- LỚP K12KDN4 Trang 14
- QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC GVHD:Th.S SÁI THỊ LỆ THỦY
trưởng nhanh, chiếm tỷ trọng vượt trội; cơ cấu lao động cũng sẽ có sự dịch
chuyển tương ứng; kinh tế ngoài nhà nước (bao gồm cả kinh tế có vốn đầu tư
nước ngoài) có điều kiện phát triển nhanh.
b. Môi trường toàn cầu:
Hiện nay, toàn cầu hóa kinh tế là một xu hướng nổi trội và do đó đã trở thành
môi trường của các cuộc cạnh tranh gay gắt giữa các nước trên phạm vi toàn thế
giới. Tuy thế, giữa các nước và các bộ phận xã hội ở mỗi nước vẫn đang tồn tại
sự khác biệt đáng kể về nhận thức cũng như trong hành động trước toàn cầu
hóa. Những nước và các nhóm xã hội yếu thế thường bị thua thiệt do tác động từ
những mặt trái của toàn cầu hóa và luôn phản đối nó hoặc trong tâm thế thích
ứng bị động. Trong khi đó, những nước và những người có sức mạnh chi phối
toàn cầu hóa lại coi nó là cơ hội mang lại sự tiến bộ cho mình và ra sức tận
dụng những mặt tích cực của nó. Cho dù vậy, toàn cầu hóa vẫn đã và sẽ diễn ra,
chi phối dưới hình thức này hay khác, với các mức độ khác nhau đối với tất cả
các lĩnh vực kinh tế và xã hội của hầu hết các nước, nếu nhìn về dài hạn.
Do ảnh hưởng của toàn cầu hóa, nền kinh tế thế giới hiện nay đang chuyển
thành một hệ thống liên kết ngày càng chặt chẽ thông qua các mạng lưới công
nghệ thông tin. Toàn cầu hóa đòi hỏi các quyết định kinh tế, dù được đưa ra ở
bất kỳ nơi nào trên thế giới, đều phải tính tới các yếu tố quốc tế (1). Từ cuối
thế kỷ XX trở lại đây, sự chuyển dịch hàng hóa, dịch vụ và các nguồn vốn đầu
tư giữa các nước gia tăng ngày càng nhanh, tạo ra sự biến đổi về chất so với
trước đây.
Xu thế mới nhất trong sự phát triển của nền kinh tế thế giới và cũng là xu thế
cơ bản của cạnh tranh quốc tế ngày nay là một mặt, tất cả các nước đều phải
gia tăng thực lực kinh tế của mình và lấy đó làm điểm tựa chính để mở rộng khả
năng tham dự vào cuộc cạnh tranh ngày càng quyết liệt trên phạm vi toàn cầu;
mặt khác, cuộc cạnh tranh quốc tế lấy thực lực kinh tế làm cốt lõi có xu hướng
ngày càng quyết liệt đó cũng khiến cho nền kinh tế thế giới phát triển theo
hướng quốc tế hóa và tập đoàn hóa khu vực.
Toàn cầu hóa kinh tế và nhất thể hóa kinh tế khu vực làm gia tăng sự liên kết
trực tiếp giữa các doanh nghiệp của các nước, nhưng đồng thời cũng buộc các
NHÓM 13- LỚP K12KDN4 Trang 15
- QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC GVHD:Th.S SÁI THỊ LỆ THỦY
doanh nghiệp phải trực tiếp cạnh tranh với nhau ngày càng gay gắt. Tuy nhiên,
toàn cầu hóa hoàn toàn không phải là "trò chơi" hai bên đều thắng, mà nó thường
gây ra hiệu ứng hai mặt. Có những khu vực, những nước và doanh nghiệp giàu
lên nhanh chóng nhờ toàn cầu hóa; nhưng có những khu vực, những nước và
doanh nghiệp bị thua thiệt hoặc thậm chí bị đẩy ra khỏi dòng chảy sôi động của
thương mại và đầu tư quốc tế (2) Ngày nay, muốn tránh thua thiệt và được
hưởng lợi trong cạnh tranh quốc tế, thì vấn đề cốt lõi là phải tăng cường thực
lực kinh tế và chủ động hội nhập.
Động lực của toàn cầu hóa chính là lợi ích mà các lực lượng tham dự có thể thu
được nhờ vào sự mở rộng thương mại hàng hóa, dịch vụ và đầu tư trực tiếp
nước ngoài (FDI). Việc mở rộng này là hoàn toàn phù hợp với công nghệ đang
thay đổi, làm giảm chi phí vận tải và thông tin liên lạc quốc tế, tạo điều kiện
cho việc khuyếch trương các hoạt động sản xuất và tiếp thị trên khắp thế giới.
Song, do khởi điểm mà các nước gia nhập quá trình này rất khác nhau, lợi ích mà
họ thu được từ toàn cầu hóa và tự do hóa không thể ngang nhau. Những nước
kém phát triển nhất hoặc những nhóm xã hội yếu thế do hạn chế về năng lực
cung ứng các nguồn lực, họ không được lợi trong thương mại. Trong lúc nhiều
quốc gia thuộc nhóm đang phát triển đã mạnh dạn áp dụng chính sách mở cửa,
thu hút FDI và đẩy nhanh thương mại, nhờ đó đã rút ngắn được khoảng cách so
với các nước phát triển.
Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế đó, chúng ta đang trong quá trình hội
nhập WTO, trong bối cảnh quốc tế và trong nước có nhiều thuận lợi đan xen với
những thách thức khó lường. Đây là thách thức không nhỏ đối với một nước
đang phát triển như Việt Nam, đòi hỏi phải quyết tâm và nỗ lực rất lớn, nhất là
từ phía Chính phủ và các ngành kinh tế chủ chốt. Trong lĩnh vực ngân hàng,
ngành ngân hàng đã chủ động thực hiện các chủ trương chính sách của Chính
phủ về đổi mới kinh tế và đã có nhiều chuyển biến tích cực, đã xây dựng được
những cơ sở quan trọng cho một nền tiền tệ và hệ thống ngân hàng phù hợp dần
với cơ chế thị trường, hiện đại hóa công nghệ và tự do hóa hoạt động kinh
doanh tiền tệ, góp phần củng cố và phát triển hệ thống ngân hàng. Trong đó, thể
chế hoạt động ngân hàng đã được hoàn thiện đáng kể, cơ chế điều hành chính
NHÓM 13- LỚP K12KDN4 Trang 16
- QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC GVHD:Th.S SÁI THỊ LỆ THỦY
sách tiền tệ được đổi mới căn bản, các nguyên tắc và chuẩn mực quốc tế về
hoạt động của các ngân hàng thương mại đang từng bước được áp dụng, chất
lượng tín dụng vì thế đã được cải thiện đáng kể.
Nhằm chủ động trong quá trình hội nhập, ngành ngân hàng cần nhận thức đầy
đủ những lợi thế có thể phát huy và những khó khăn thách thức phải vượt qua.
4. Cơ hội và những mối đe dọa đối với hệ thống ngân hàng Việt Nam
a. Cơ hội đối với hệ thống ngân hàng Việt Nam
Hội nhập quốc tế sẽ làm tăng uy tín và vị thế của hệ thống ngân hàng Việt Nam,
nhất là trên thị trường tài chính khu vực.
Hội nhập quốc tế là động lực thúc đẩy cải cách, buộc các ngân hàng trong nước
phải hoạt động theo nguyên tắc thị trường, khắc phục những nhược điểm còn
tồn tại, đồng thời phải tăng cường năng lực cạnh tranh trên cơ sở nâng cao trình
độ quản trị điều hành và phát triển dịch vụ ngân hàng. Trong quá trình hội nhập
và mở cửa thị trường tài chính trong nước, khuôn khổ pháp lý sẽ hoàn thiện và
phù hợp dần với thông lệ quốc tế, dẫn đến sự hình thành môi trường kinh doanh
bình đẳng và từng bước phân chia lại thị phần giữa các nhóm ngân hàng theo
hướng cân bằng hơn, thị phần của NHTMNN có thể giảm và nhường chỗ cho
các nhóm ngân hàng khác, nhất là tại các thành phố và khu đô thị lớn. Tuỳ theo
thế mạnh của mỗi ngân hàng, sẽ xuất hiện những ngân hàng hoạt động theo
hướng chuyên môn hóa như ngân hàng bán buôn, ngân hàng bán lẻ, ngân hàng
đầu tư, đồng thời hình thành một số ngân hàng qui mô lớn, có tiềm lực tài chính
và kinh doanh hiệu quả. Kinh doanh theo nguyên tắc thị trường cũng buộc các tổ
chức tài chính phải có cơ chế quản lý và sử dụng lao động thích hợp, đặc biệt là
chính sách đãi ngộ và đào tạo nguồn nhân lực nhằm thu hút lao động có trình độ,
qua đó nâng cao hiệu quả hoạt động và sức cạnh tranh trên thị trường tài chính.
- Mở cửa thị trường dịch vụ ngân hàng và nới lỏng hạn chế đối với các tổ chức
tài chính nước ngoài là điều kiện để thu hút đầu tư trực tiếp vào lĩnh vực tài
chính – ngân hàng, các NHTM trong nước có điều kiện để tiếp cận sự hỗ trợ kỹ
thuật, tư vấn, đào tạo thông qua các hình thức liên doanh, liên kết với các ngân
hàng và tổ chức tài chính quốc tế. Vì thế, các ngân hàng cần tăng cường hợp tác
để chuyển giao công nghệ, phát triển sản phẩm và dịch vụ ngân hàng tiên tiến,
NHÓM 13- LỚP K12KDN4 Trang 17
- QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC GVHD:Th.S SÁI THỊ LỆ THỦY
khai thác thị trường. Trong quá trình hội nhập, việc mở rộng quan hệ đại lý quốc
tế của các ngân hàng trong nước sẽ tạo điều kiện phát triển các hoạt động thanh
toán quốc tế, tài trợ thương mại, góp phần thúc đẩy quan hệ hợp tác đầu tư và
chuyển giao công nghệ.
- Nhờ hội nhập quốc tế, các ngân hàng trong nước sẽ tiếp cận thị trường tài
chính quốc tế một cách dễ dàng hơn, hiệu quả huy động vốn và sử dụng vốn sẽ
tăng lên, góp phần nâng cao chất lượng và loại hình hoạt động. Các ngân hàng
trong nước sẽ phản ứng, điều chỉnh và hoạt động một cách linh hoạt hơn theo
tín hiệu thị trường trong nước và quốc tế nhằm tối đa hóa lợi nhuận và giảm
thiểu rủi ro.
b. Những khó khăn và thách thức đối với hệ thống ngân hàng Việt Nam
- Mở cửa thị trường tài chính làm tăng số lượng các ngân hàng có tiềm lực mạnh
về tài chính, công nghệ và trình độ quản lý, áp lực cạnh tranh cũng tăng dần theo
lộ trình nới lỏng các qui định đối với các tổ chức tài chính nước ngoài, nhất là
về mở chi nhánh và các điểm giao dịch, phạm vi hoạt động, hạn chế về đối
tượng khách hàng và tiền gửi được phép huy động, khả năng mở rộng dịch vụ
ngân hàng, trong khi các tổ chức tài chính Việt Nam còn nhiều yếu kém:
+ Trình độ chuyên môn và trình độ quản lý còn bất cập, hiệu quả hoạt
động và sức cạnh tranh thấp, nợ quá hạn cao, khả năng chống đỡ rủi ro còn kém,
vốn nhỏ, năng lực tài chính thấp, chất lượng tài sản chưa cao;
+ Hoạt động tín dụng được mở rộng nhanh chóng nhưng rủi ro tín dụng
chưa được kiểm soát và đánh giá một cách chặt chẽ, chưa phù hợp với chuẩn
mực quốc tế và yêu cầu hội nhập;
+ Sản phẩm và dịch vụ còn đơn điệu, tính tiện ích chưa cao, chất lượng
dịch vụ thấp. Qui trình quản trị trong các TCTD Việt Nam chưa phù hợp với các
nguyên tắc và chuẩn mực quốc tế, tính minh bạch thấp, chưa hình thành môi
trường làm việc và văn hóa kinh doanh lành mạnh do vai trò và trách nhiệm của
các vị trí công tác chưa rõ ràng, hệ thống thông tin quản lý và quản lý rủi ro chưa
hiệu quả;
+ Hạ tầng công nghệ ngân hàng và hệ thống thanh toán lạc hậu và có
nguy cơ tụt hậu xa hơn so với các nước trong khu vực, chưa đáp ứng kịp yêu cầu
NHÓM 13- LỚP K12KDN4 Trang 18
- QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC GVHD:Th.S SÁI THỊ LỆ THỦY
phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ, năng lực quản lý điều hành của
NHNN và khả năng chống đỡ rủi ro của các NHTM còn nhiều hạn chế;
+Thể chế của hệ thống ngân hàng còn nhiều bất cập, hệ thống pháp luật
về ngân hàng thiếu đồng bộ, chưa phù hợp với yêu cầu cải cách và lộ trình hội
nhập.
Vì thế, các NHTM Việt Nam sẽ mất dần lợi thế cạnh tranh về qui mô, khách
hàng và hệ thống kênh phân phối, nhất là sau năm 2010, khi những hạn chế nêu
trên và sự phân biệt đối xử bị loại bỏ căn bản. Sau thời gian đó, qui mô hoạt
động và khả năng tiếp cận thị trường, các nhóm khách hàng, chủng loại dịch vụ
do các ngân hàng nước ngoài cung cấp sẽ tăng lên. Đáng chú ý, rủi ro đối với hệ
thống ngân hàng Việt Nam có thể tăng lên do các ngân hàng nước ngoài nắm
quyền kiểm soát một số tổ chức tài chính trong nước thông qua hình thức góp
vốn, mua cổ phần, liên kết kinh doanh; một số tổ chức tài chính trong nước sẽ
gặp rủi ro và có nguy cơ thua lỗ, phá sản do sức cạnh tranh kém và không có khả
năng kiểm soát rủi ro khi tham gia các hoạt động ngân hàng quốc tế.
- Mở cửa thị trường tài chính trong nước làm tăng rủi ro do những tác động từ
bên ngoài, cơ hội tận dụng chênh lệch tỉ giá, lãi suất giữa thị trường trong nước
và thị trường quốc tế giảm dần. Hệ thống ngân hàng Việt Nam cũng phải đối
mặt với các cơn sốc kinh tế, tài chính quốc tế và nguy cơ khủng hoảng. Trong
trường hợp đó, thị trường vốn chưa phát triển sẽ khiến hệ thống ngân hàng phải
chịu mức độ thiệt hại lớn hơn do rủi ro gây lên.
III. phân tích môi trường bên trong tại ngân hàng ACB
1. Chuỗi giá trị của ngân hàng ACB
NHÓM 13- LỚP K12KDN4 Trang 19
- QUẢN TRỊ CHIẾN LƯỢC GVHD:Th.S SÁI THỊ LỆ THỦY
a. Đầu vào:
Năm 1994, vốn điều lệ của ACB tăng từ 20 tỷ đồng lên 70 tỷ đồng từ việc phát
hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu. Năm 1998, vốn điều lệ được nâng lên 341
tỷ đồng từ nguồn vốn cổ đông trong nước và các tổ chức nước ngoài. Năm 2005
Standard Chartered Bank trở thành cổ đông chiến lược của ACB.
Phần vốn thặng dư từ việc phát hành cổ phiếu cho cổ đông nước ngoài và lợi
nhuận giữ lại hàng năm được dùng để tăng vốn điều lệ. Đầu năm 2006, vốn
điều lệ ACB tăng đến 1.100,05 tỷ đồng.
Kể từ ngày 25/05/2007 vốn điều lệ của ACB là 2.530.106.520.000 đồng. đó là
một con số khổng lồ, vốn điều lệ nhiều tạo điều kiện để đầu tư cho ngân hàng
trên mọi mặt
b. Nghiên cứu và phát triển
Với mục tiêu thu hút tạo sự khác biệt và là ngân hàng bán lẻ hàng đầu Việt Nam,
ngân hàng ACB đã là ngân hàng tiên phong trong việc cung ứng nhiều sản phâm,
dịch vụ hiện đại đầu tiên trong nước như việc ACB là ngân hàng tiên phong
trong cung cấp các dịch vụ địa ốc cho khách hàng tại Việt Nam, vào tháng
11/2003, ACB là ngân hàng thương mại cổ phần đầu tiên tại Việt Nam phát hành
thẻ ghi nợ quốc tế ACB-Visa Electron. Trong năm 2003, các sản phẩm ngân hàng
điện tự phone banking, mobile banking, home banking và Internet banking được
đưa vào hoạt động trên cơ sở tiện ích của TCBS. Vào tháng 12/2006, đưa sản
phẩm quyền chọn vàng, quyền chọn mua bán ngoại tệ, ACB trở thành một trong
các ngân hàng đầu tiên của Việt Nam được cung cấp các sản phẩm phát sinh cho
NHÓM 13- LỚP K12KDN4 Trang 20
nguon tai.lieu . vn