- Trang Chủ
- Chính trị học
- Quản lý nhà nước về quốc phòng - an ninh trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc trong tình hình mới
Xem mẫu
- NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT
QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ QUỐC PHÒNG - AN NINH
TRONG SỰ NGHIỆP XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ TỔ QUỐC
TRONG TÌNH HÌNH MỚI
Vũ Quốc Hùng *
T
rong giai đoạn hiện nay, tình hình gắn với an ninh nhân dân vững mạnh, đảm bảo
thế giới và khu vực tiếp tục diễn cho công cuộc bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt
biến nhanh chóng, phức tạp, tiềm Nam XHCN.
ẩn những yếu tố khó lường. Đối Quốc phòng là công cuộc giữ nước của một
với nước ta, các thế lực thù địch vẫn ráo riết quốc gia, gồm tổng thể các hoạt động đối nội
chống phá sự nghiệp cách mạng của nhân dân và đối ngoại về quân sự, chính trị, kinh tế, văn
ta, chủ yếu bằng chiến lược diễn biến hoà bình hóa, khoa học của Nhà nước và nhân dân để
(DBHB), nhằm xoá bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa phòng thủ đất nước, tạo nên sức mạnh toàn
(XHCN) ở Việt Nam, xoá bỏ vai trò lãnh đạo diện, cân đối, trong đó sức mạnh quân sự làm
của Đảng Cộng sản, chuyển hoá cách mạng nòng cốt, nhằm giữ vững hòa bình, đẩy lùi,
nước ta đi chệch hướng xã hội chủ nghĩa ngăn chặn các hoạt động gây chiến của kẻ thù
(XHCN). Các hành động xâm hại chủ quyền, và sẵn sàng đánh thắng chiến tranh xâm lược
toàn vẹn lãnh thổ của nước ta vẫn tiếp diễn dưới mọi hình thức, mọi quy mô. Quốc phòng
dưới nhiều hình thức, âm mưu và với các thủ bao gồm các hoạt động của cả nước, trong đó
đoạn hết sức tinh vi. Điều đó đặt ra cho nhiệm lực lượng vũ trang nhân dân làm nòng cốt. Kẻ
vụ quản lý nhà nước về quốc phòng, an ninh thù xâm lược từ bên ngoài thường câu kết với
(QP-AN) để bảo vệ Tổ quốc (BVTQ) là rất các lực lượng phản động bên trong, do đó quốc
nặng nề. phòng phải kết hợp chặt chẽ với an ninh để bảo
Quản lý nhà nước về QP - AN là một trong vệ đất nước, bảo vệ chế độ XHCN. Tổ chức
những nhiệm vụ trọng yếu của quản lý nhà quốc phòng của mỗi nước phụ thuộc trực tiếp
nước nói chung. Chất lượng, hiệu quả quản vào chế độ xã hội, vào truyền thống dân tộc,
lý nhà nước về QP-AN đóng vai trò hết sức vào điều kiện khách quan, chủ quan cụ thể.
quan trọng đối với sự nghiệp xây dựng nền Nhiều nước quan niệm quốc phòng là một bộ
quốc phòng toàn dân (QPTD), thế trận QPTD, phận của an ninh quốc gia.
(*) Thiếu tướng, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược quân sự, Bộ Quốc phòng.
18 INGHIÊN CỨU LẬP PHÁPI Số 24(185) 12
2010
- NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT
An ninh được hiểu theo nghĩa rộng hay tính thống nhất, tập trung, tính bí mật cao, tính
nghĩa hẹp tùy từng trường hợp. Theo nghĩa biến động, phức tạp lớn, tính đối kháng quyết
rộng, an ninh bao gồm an ninh chính trị và trật liệt, tính pháp lệnh cao. Các đặc điểm trên đòi
tự an toàn xã hội. An ninh quốc gia được biểu hỏi việc quản lý nhà nước phải hết sức khoa
hiện ở sự ổn định trong quan hệ chính trị giữa học, đồng bộ, cụ thể, chặt chẽ, nghiêm túc.
các giai cấp, khẳng định vị trí lãnh đạo của giai QP -AN được thể hiện ở đây có rất nhiều
cấp cầm quyền đối với các giai cấp khác và vị nội dung, nhiều công việc, nhiều hiện tượng.
trí độc lập, tự chủ của chính quyền nhà nước Đây là những lĩnh vực diễn ra trực tiếp cuộc
đối với các Nhà nước khác trên thế giới. An đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc hết sức
ninh quốc gia bao gồm sự ổn định của hai mặt, quyết liệt, phức tạp. QP-AN mang bản chất
hai nội dung đối nội, đối ngoại và mối quan chính trị, giai cấp sâu sắc. Chính vì vậy, quản
hệ giữa đối nội và đối ngoại; an ninh quốc gia lý nhà nước về QP - AN cũng mang bản chất
phản ánh quan hệ chính trị trong phạm vi một giai cấp sâu sắc. Quản lý nhà nước về QP - AN
nước và quan hệ chính trị quốc tế. ở nước ta mang bản chất giai cấp công nhân,
Bảo vệ an ninh quốc gia là bảo vệ độc lập, do các cơ quan nhà nước của nước Cộng hoà
chủ quyền thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, bảo XHCN Việt Nam thực hiện, dưới sự lãnh đạo
vệ cơ sở kinh tế và hệ thống chính trị của chế của Đảng Cộng sản Việt Nam. Trong giai đoạn
độ XHCN, bảo vệ quan hệ đối nội và đối ngoại cách mạng hiện nay, bản chất đó được biểu
của nước Cộng hòa XHCN Việt Nam. An ninh hiện ở mục tiêu quản lý làm sao bảo vệ vững
gắn bó chặt chẽ với quốc phòng. chắc công cuộc đổi mới, bảo vệ Đảng, bảo vệ
Quản lý nhà nước về QP-AN là quá trình chế độ XHCN, bảo vệ độc lập dân tộc và chủ
nắm và điều hành bằng pháp luật, chính sách, nghĩa xã hội ở Việt Nam. Nghị quyết Đại hội
kế hoạch và các công cụ khác của Quốc hội và lần thứ X của Đảng đã chỉ rõ nhiệm vụ BVTQ
Nhà nước trong mọi lĩnh vực, mọi hoạt động hiện nay là: “bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn
xã hội có quan hệ đến việc giữ gìn, bảo vệ độc vẹn lãnh thổ; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân
lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và an ninh dân và chế độ XHCN” là một trong hai nhiệm
quốc gia, do hệ thống các cơ quan lập pháp, vụ chiến lược. Nghị quyết cũng khẳng định:
hành pháp và tư pháp của bộ máy nhà nước từ “Tăng cường quốc phòng, giữ vững an ninh
trung ương đến cơ sở tiến hành theo chức năng quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ là nhiệm vụ
nhiệm vụ, phạm vi quyền hạn của mỗi cơ quan. trọng yếu, thường xuyên của Đảng, Nhà nước
Chủ thể quản lý nhà nước về QP-AN bao gồm và của toàn dân, trong đó Quân đội nhân dân
tổng thể các cơ quan nhà nước, từ trung ương và Công an nhân dân là lực lượng nòng cốt”.
đến cơ sở. Trong đó, nòng cốt là các cơ quan Như vậy, quản lý nhà nước về QP-AN là vấn
quản lý nhà nước. Khách thể quản lý nhà nước đề rất quan trọng của sự nghiệp xây dựng và
về QP-AN bao gồm tổng thể các lĩnh vực, các BVTQ, là trách nhiệm của cả hệ thống chính
hoạt động xây dựng nền an ninh và đấu tranh trị và của toàn Đảng, toàn dân, trong đó Quân
an ninh, tất cả các hoạt động xã hội có quan hệ đội và Công an nhân dân có vai trò đặc biệt
đến việc giữ gìn, bảo vệ độc lập, chủ quyền, quan trọng. Căn cứ vào nhiệm vụ quản lý nhà
toàn vẹn lãnh thổ, an ninh quốc gia của các cơ nước về QP - AN, công tác tuyên truyền, giáo
quan nhà nước, của toàn dân. Toàn dân và các dục cần được triển khai, tiến hành sâu, rộng
đoàn thể quần chúng tích cực tham gia vào các trong toàn xã hội, nhằm tạo ra sự thống nhất
hoạt động quản lý nhà nước về QP -AN dưới nhận thức, thấy rõ mục tiêu và nhiệm vụ chung
nhiều hình thức khác nhau theo cơ chế chung: của việc quản lý nhà nước về QP - AN là yêu
Đảng lãnh đạo, Nhà nước điều hành, nhân dân cầu khách quan có ý nghĩa to lớn trong sự
làm chủ. Lĩnh vực QP-AN có những nét đặc nghiệp cách mạng nước ta hiện nay. Sức mạnh
thù riêng như: tính nghiêm túc, khẩn trương, BVTQ là sức mạnh tổng hợp của khối đại đoàn
12 Số 24(185) NGHIÊN CỨU LẬP PHÁP
2010
I I 19
- NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT
kết toàn dân, của cả hệ thống chính trị dưới sự các cấp, các địa phương trong xây dựng nền
lãnh đạo của Đảng, kết hợp sức mạnh dân tộc QPTD, nền an ninh nhân dân trên cơ sở quan
với sức mạnh thời đại, sức mạnh của lực lượng điểm, đường lối, chủ trương, chính sách chung
và thế trận QPTD với sức mạnh của lực lượng của Đảng Cộng sản Việt Nam.
và thế trận an ninh nhân dân. Kết hợp chặt chẽ Quản lý nhà nước về QP - AN phải nhằm
kinh tế với QP-AN, quốc phòng và an ninh với đảm bảo cho đất nước hòa bình, ổn định trên
kinh tế trong các chiến lược, quy hoạch và kế mọi lĩnh vực, không bị bất ngờ trong mọi tình
hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Phối hợp hoạt huống, sẵn sàng đánh bại mọi âm mưu phá
động QP - AN với hoạt động đối ngoại. hoại của kẻ địch, mọi cuộc chiến tranh xâm
Quản lý nhà nước về QP - AN phải được lược của các thế lực phản động đối với nước
đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi ta. Các thế lực thù địch hiện nay đang thực
mặt của Đảng Cộng sản Việt Nam, phải luôn hiện nhiều âm mưu, nhiều thủ đoạn nhằm kìm
quán triệt, cụ thể hóa, thể chế hóa quan điểm, hãm sự phát triển của đất nước, phá hoại sự ổn
đường lối của Đảng về QP-AN trong toàn bộ định về chính trị, kinh tế, văn hóa... Chúng tiến
quá trình quản lý nhà nước về QP-AN. Quan hành chiến lược “diễn biến hoà bình”, lợi dụng
điểm đường lối của Đảng về QP-AN là cơ sở mọi sơ hở của ta để làm suy yếu nội bộ, tạo nên
của mọi hoạt động QP-AN. Đường lối QPTD, các tình huống phức tạp, bất ngờ làm mất ổn
an ninh nhân dân, hai nhiệm vụ chiến lược định chính trị, gây bạo loạn lật đổ hoặc bất ngờ
và kết hợp chặt chẽ hai nhiệm vụ chiến lược tiến hành chiến tranh xâm lược.
xây dựng xã hội và BVTQ Việt Nam XHCN, Hòa bình, ổn định, không bị bất ngờ trong
đường lối xây dựng nền QPTD, nền an ninh mọi tình huống, có đủ sức chống lại mọi âm
nhân dân, quan điểm kết hợp kinh tế, QP-AN mưu thủ đoạn phá hoại của kẻ địch, đủ sức
với đối ngoại v.v... cần luôn được quán triệt, đánh thắng mọi cuộc chiến tranh của các thế
được cụ thể hóa, được thể chế hóa trong mọi lực phản động gây ra với đất nước ta luôn là
hoạt động quản lý nhà nước về QP -AN. Đồng điều kiện, là yêu cầu đối với toàn Đảng, toàn
thời, quản lý nhà nước về QP-AN phải được dân, các lực lượng vũ trang. Đây cũng là yêu
kết hợp một cách chặt chẽ với tổ chức, quản lý cầu trực tiếp, thường xuyên của quản lý nhà
các mặt khác, các lĩnh vực khác trong xã hội. nước về QP - AN trong tình hình mới.
Từ mối quan hệ biện chứng giữa hai nhiệm Quản lý nhà nước về QP - AN phải được
vụ xây dựng và BVTQ Việt Nam XHCN; mối thực hiện trên cơ sở luật pháp, kế hoạch,
liên hệ mật thiết giữa QP-AN với kinh tế, chính sách thống nhất, có sự phân công, phân
chính trị, văn hóa, với đối ngoại và với tất cả nhiệm rõ ràng ở từng cấp, từng ngành, từng
các ngành, các lĩnh vực hoạt động khác của địa phương. Nhiệm vụ QP- AN luôn rất nặng
xã hội; từ quan điểm về sức mạnh tổng hợp nề, rất phức tạp; các lực lượng tham gia vào
của đất nước là cơ sở của nền QP-AN, là sản công cuộc xây dựng nền QPTD, nền an ninh
phẩm tổng hợp của sự kết hợp các tiềm lực của nhân dân, đấu tranh quốc phòng, đấu tranh an
đất nước... dẫn đến yêu cầu khách quan đòi ninh rất đa dạng, các hoạt động của toàn xã hội
hỏi quản lý nhà nước về QP -AN phải được trong lĩnh vực này hết sức phong phú. Điều
thường xuyên kết hợp một cách chặt chẽ với đó đòi hỏi quản lý nhà nước về QP-AN phải
tổ chức, quản lý nhà nước trên các lĩnh vực có tính khoa học, tính đồng bộ, tính pháp lệnh
khác của xã hội (kinh tế, chính trị, văn hóa, xã rất cao.
hội...). Sự kết hợp đó thể hiện tính đồng bộ của Tính khoa học, tính đồng bộ, tính pháp lệnh
quản lý nhà nước nói chung, biểu hiện trong cao của quản lý nhà nước về QP - AN trước
chỉ đạo chiến lược, trong hệ thống pháp luật, hết thể hiện ở kế hoạch tổng thể về QP - AN
trong từng chủ trương, chính sách cụ thể ở mỗi phải được xác định trong kế hoạch phát triển
lĩnh vực, trong mối quan hệ giữa các ngành, kinh tế - xã hội của cả nước, của từng ngành,
20 INGHIÊN CỨU LẬP PHÁPI Số 24(185) 12
2010
- NHÀ NƯỚC VÀ PHÁP LUẬT
từng địa phương trên cơ sở quan điểm đường 2. Xây dựng và chỉ đạo thực hiện kế hoạch
lối của Đảng, pháp luật, chính sách thống nhất quản lý nhà nước về QP - AN trên phạm vi cả
của Nhà nước; đồng thời phải có sự phân công, nước cũng như đối với từng, bộ, ngành, từng
phân cấp quản lý đúng đắn, phù hợp với yêu cấp.
cầu, nhiệm vụ từng cấp, từng ngành, từng vùng 3. Xác định trách nhiệm quản lý nhà nước
lãnh thổ. Do tính đặc thù nghiêm ngặt của
về QP - AN đối với các cơ quan quản lý nhà
nhiệm vụ QP - AN, cần phải xác định rõ ràng,
cụ thể thẩm quyền, trách nhiệm lãnh đạo, quản nước, các cơ quan chuyên trách quản lý nhà
lý của từng cấp, từng ngành, từng vùng; mối nước về QP - AN, xây dựng đội ngũ cán bộ
quan hệ giữa các cấp, các ngành; cơ chế lãnh chuyên trách thực hiện các nhiệm vụ quản lý
đạo, điều hành, chỉ huy trong các tình huống, nhà nước về QP - AN.
trong từng nhiệm vụ... 4. Hoàn thiện cơ chế, luật pháp tổ chức
Tăng cường quốc phòng, giữ vững an ninh quản lý nhà nước về QP - AN. Tiến hành thanh
quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ gắn với việc xây tra, kiểm tra thường xuyên hoặc định kỳ công
dựng Quân đội nhân dân và Công an nhân dân tác quản lý nhà nước về QP - AN. Sơ kết, tổng
cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước kết công tác quản lý nhà nước về QP - AN theo
hiện đại, có bản lĩnh chính trị vững vàng; trung
định kỳ ở các cấp, các, bộ, ngành cũng như ở
thành tuyệt đối với Tổ quốc, với Đảng và nhân
trung ương và địa phương.
dân; có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ ngày
càng cao; quý trọng và hết lòng phục vụ nhân Quản lý nhà nước về QP - AN có vai trò hết
dân; có phẩm chất, đạo đức, lối sống lành sức quan trọng trong nâng cao chất lượng, hiệu
mạnh, giản dị; biết kế thừa và phát huy truyền quả sự nghiệp xây dựng nền QPTD, nền an
thống vẻ vang; có năng lực chỉ huy và tác ninh nhân dân và do đó, có vai trò hết sức quan
chiến thắng lợi trong bất cứ tình huống nào; có trọng đối với sự nghiệp xây dựng và BVTQ
trình độ sẵn sàng chiến đấu và sức chiến đấu Việt Nam XHCN trong tình hình mới. Mỗi cán
ngày càng cao; thường xuyên cảnh giác, kịp bộ của Đảng, Nhà nước, Quân đội, Công an,
thời đập tan mọi âm mưu và hành động xâm các ban, ngành đoàn thể cần nắm vững mục
phạm độc lập chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của
tiêu, yêu cầu, nội dung, cơ chế tổ chức quản lý
Tổ quốc và an ninh quốc gia; ngăn chặn và đẩy
nhà nước về QP - AN; nắm vững các phương
lùi các tội phạm nguy hiểm và các tệ nạn xã
hội, bảo đảm tốt trật tự an toàn xã hội. pháp quản lý như phương pháp tổ chức,
Thường xuyên tăng cường sự lãnh đạo tuyệt phương pháp kinh tế, quản lý theo ngành, theo
đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với địa phương, kết hợp giữa quản lý theo ngành
Quân đội nhân dân và Công an nhân dân, đối theo địa phương; nắm vững các biện pháp như
với sự nghiệp quốc phòng và an ninh. Nhiệm tăng cường giáo dục QP - AN; từng bước hoàn
vụ QP - AN được hoàn thành tốt phụ thuộc thiện bộ máy quản lý nhà nước về QP - AN;
vào nhiều nhân tố khách quan, chủ quan. Để hoàn chỉnh hệ thống chính sách, pháp luật về
góp phần vào thắng lợi của nhiệm vụ quản lý QP - AN; tăng cường sự lãnh đạo của Đảng,
nhà nước về QP -AN, cần nắm vững những nội
hoàn thiện cơ chế quản lý nhà nước về QP -
dung cơ bản của công tác quản lý sau đây:
AN... nhằm không ngừng nâng cao chất lượng
1. Các cơ quan chức năng kịp thời ban
hành, hướng dẫn thi hành các văn bản pháp hiệu quả quản lý nhà nước về QP - AN góp
luật liên quan đến quản lý nhà nước về QP-AN phần tích cực vào xây dựng nền QPTD, nền an
trên phạm vi cả nước cũng như đối với từng ninh nhân dân vững mạnh, toàn diện, để thực
ngành, từng cấp, bảo đảm tính nhất quán và hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và BVTQ
thống nhất. Việt Nam XHCN.
12 Số 24(185) NGHIÊN CỨU LẬP PHÁP
2010
I I 21
nguon tai.lieu . vn