Quan hệ thương mại giữa Ấn Độ và Singapore từ năm 2005 đến năm 2015

Trường Đại học Vinh

Tạp chí khoa học, Tập 46, Số 4B (2017), tr. 77-86

Ấ

QUAN HỆ
TỪ Ă

2005 Ế

Ă

2015

Tôn Nữ Hải Yến, Cao Thị Nga
Khoa Lịch sử, Trường Đại học Vinh
Ngày nhận bài 22/10/2017, ngày nhận đăng 25/12/2017
Tóm tắt: Quan hệ giữa Ấn Độ và Singapore có chiều sâu lịch sử, bao hàm các yếu
tố đan xen về truyền thống, ngôn ngữ, văn hóa. Trên cơ sở nền tảng những thành tựu
đạt được, dưới sự tác động của các bối cảnh mới, hiện nay, hai nước đã nâng cấp quan
hệ lên đối tác chiến lược. Trong đó, quan hệ kinh tế chiếm một vị trí rất quan trọng.
Trên cơ sở thống kê và phân tích từ nguồn tài liệu khá phong phú, b i viết đi sâu t m
hi u thực trạng hợp tác thương mại Ấn Độ - Singapore trong giai đoạn từ năm 2005
đến năm 2015.

1. Cơ sở hợp tác
Quan hệ Ấn Độ - Singapore được xây
dựng trên nền tảng cơ sở bao gồm các yếu
tố đan xen về truyền thống, ngôn ngữ, văn
hóa. Mặc dầu thiết lập quan hệ ngoại giao
từ rất sớm song quan hệ hai nước trước
năm 1990 chịu sự tác động mạnh mẽ của
Chiến tranh lạnh và có những bước thăng
trầm.
V o đầu những năm 1990, dưới thời
Thủ tướng Narasimha Rao, Ấn Độ bắt
đầu tri n khai chính sách hướng Đông với
mục tiêu biến quốc gia này trở thành một
cường quốc kinh tế và quân sự, không chỉ
ở khu vực châu Á mà còn trên phạm vi
toàn thế giới. Từ vị trí địa chiến lược và
vai trò của Singapore ở Đông Nam Á,
Singapore có tầm ảnh hưởng tương đối
lớn đối với việc tri n khai chính sách trên
của Ấn Độ ở khu vực. Trên phương diện
hợp tác kinh tế, điều quan trọng mà
Singapore có th đem lại cho Ấn Độ là thị
trường. Ngoài ra, Ấn Độ có th khai thác
lợi thế của các nh đầu tư Singapore như
tr nh độ, vốn, cơ sở đầu tư đ tiếp cận thị
trường các nước Đông Nam Á. Tất cả
những yếu tố trên khiến Singapore trở

thành một trong những nhân tố trọng tâm
trong đối ngoại kinh tế của Ấn Độ trong
khu vực.
Về phía Singapore, nước n y cũng
đang trong thời đi m tri n khai chiến lược
khu vực hóa. Singapore đã nắm bắt cơ hội
đ tăng sự tương tác kinh tế với Ấn Độ.
Singapore trở thành đi m dừng chân đầu
tiên trong chuyến thăm xúc tiến đầu tư
nước ngo i v o tháng 10 năm 1991 do Bộ
trưởng Tài chính Ấn Độ Manmohan
Singh và Bộ trưởng Thương mại P.
Chidambaram đảm nhiệm. Quan hệ giữa
Singapore với Ấn Độ được nâng lên tầm
cao mới, đánh dấu bằng việc Singapore
lần lượt lập các dự án xây dựng khu công
nghệ ở Bangalore của Ấn Độ. Sự hiện
diện của các công ty đa quốc gia ở
Singapore cũng đã góp phần giúp Ấn Độ
định hình một nền kinh tế mới… Năm
1997, Singapore tổ chức “Hội nghị chủ
doanh nghiệp toàn cầu” nhằm tập hợp Ấn
kiều và cộng đồng người gốc Ấn Độ trên
thế giới. Mục tiêu hội nghị là nhằm biến
Ấn kiều thành lực lượng trung gian thu
hút đầu tư cũng như hỗ trợ t i chính v tư
vấn đối với những người muốn kinh
doanh ở Ấn Độ.

.

Email: tonyendhv@gmail.com (T. N. H. Yến)

77

T. N. H. Yến, C. T. Nga / Quan hệ

ư ng ạ g

Đi m nhấn trong cơ chế hợp tác kinh
tế, thương mại giữa Ấn Độ và Singapore
là việc hai nước ký Hiệp định hợp tác
kinh tế toàn diện (Comprehensive
Economic Cooperation Agreement CECA) v o ng y 29 tháng 6 năm 2005
nhằm tăng cường quan hệ thương mại và
đầu tư giữa hai nước. CECA bao gồm
hiệp định thương mại tự do về thương mại
hàng hoá và dịch vụ, hiệp định song
phương về xúc tiến, bảo hộ và hợp tác đầu
tư v hiệp định cải thiện việc tránh đánh
thuế hai lần. Nó cũng bao gồm các thỏa
thuận thừa nhận lẫn nhau về chứng nhận
chất lượng hàng hoá và dịch vụ, quy định
về thị thực và các cam kết hợp tác trong
một số lĩnh vực như hải quan, giải quyết
tranh chấp, quyền sở hữu trí tuệ, giáo dục
v thương mại điện tử. CECA là hiệp định
thương mại đầu tiên được Ấn Độ ký kết.
Nó mở ra một mô hình mới cho liên minh
kinh tế song phương cũng như khu vực.
Đây cũng l hiệp định kinh tế toàn diện
đầu tiên của Singapore với một nước Nam
Á.
Như vậy có th thấy, trên nền tảng
quan hệ chính trị, ngoại giao tốt đẹp, về
mặt cơ chế, cả hai bên đã ra sức tạo điều
kiện đối với hợp tác kinh tế song phương.
Có hai lý do quan trọng thúc đẩy hợp tác
kinh tế Ấn Độ - Singapore: Một là, sự nỗ
lực của Ấn Độ nhằm hòa nhập vào nền
kinh tế toàn cầu cũng như lý do xuất phát
từ thị trường trong nước nhỏ bé của
Singapore và nỗ lực chuy n hướng từ
quốc tế hóa sang khu vực hóa của quốc
đảo n y; Hai l , chính sách thúc đẩy xuất
khẩu, tự do hóa thị trường và khuyến
khích đầu tư của nước ngo i đã thu hút sự
chú ý của giới doanh nghiệp tư nhân
.

78

Ấn Đ

ng

r ừ nă 2005 đến nă 2015

Singapore. Điều n y đã thúc đẩy sự hợp
tác về mặt t i chính v thương mại to lớn
giữa giới doanh nghiệp tư nhân hai nước.
Trên cơ sở thiện chí và nhu cầu hợp tác
lẫn nhau từ cả hai phía, dưới sự tác động
của quan hệ quốc tế khu vực cùng nền
tảng hợp tác trong lịch sử, quan hệ hợp
tác kinh tế Ấn Độ - Singapore trong đó có
quan hệ thương mại hứa hẹn sẽ tạo ra
những khởi sắc mới.
2.

ơ

2.1. K
Singapore ă
ă
khá ấ
ợng trong
đo n từ ă 2005 đến 2015
Nếu như trước khi ký CEC , tổng
kim ngạch thương mại hai nước đạt 6,65
t USD 2004-2005) th ngay sau khi ký
CEC , kim ngạch đã tăng lên 8,77 t
USD 2005-2006), tăng trưởng 31 so
với năm trước. Trong giai đoạn 20062009, tổng kim ngạch thương mại có sự
tăng trưởng tương đối đều đặn: Năm tài
khóa 2006-2007 đạt 11,53 t USD; 20082009 đạt 16,09 t USD tăng trưởng 242%
so với trước khi ký CECA. im ngạch
thương mại giữa hai nước có sự giảm nhẹ
trong năm 2008 v 2009 v tăng trở lại
v o năm tài khóa 2010-2011; tăng mạnh
lên đỉnh đi m trong giai đoạn 2011-2012
đạt 25,4 t USD v có giao động trong
khoảng thời gian từ năm 2012 đến năm
2015. Tính đến năm 2015, kim ngạch
thương mại giữa Ấn Độ v Singapore đạt
22,51 t USD [2], tăng 3,38 lần so với thời
đi m năm tài khóa 2004-2005. Kim ngạch
thương mại Singapore - Ấn Độ giai đoạn
2004-2015 được th hiện trong bảng 1.

Trường Đại học Vinh

Tổ

ă tài
khóa

Kim
ng ch
(triệu
USD)

Tạp chí khoa học, Tập 46, Số 4B (2017), tr. 77-86

ơ

i
ă
ở
s
ă

Ấ
ất khẩu
Ấ
sang Singapore

Kim
ng ch
(triệu
USD)

(%)
2004-05
2005-06
2006-07
2007-08
2008-09
2009-10
2010-11

6652
8779,1
11538,1
15514,8
16099,8
14046,8
16964,7

2011-12

25458

2012-13

21105,7

2013-14

22319,9

2014 -15
(6 tháng
đầu )

16933,9

ă
ở

s
ă

(%)

ập khẩ

Tỷ
trọng
trong
tổng
xuất
khẩu
củ Ấ

ă
ở

Kim
ng ch s
(triệu
ă
USD)
(%)

Tỷ
trọng
trong
tổng
nhập
khẩu
củ Ấ

Cán
cân
ơ
m i
(triệu
USD)

4000,6
5425,3
6053,8
7379,2
8444,9
7592,2
9825,4
16857,
50
7
13619,
-17
3
12510,
5,7
5

88,3
35,6
11,6
21,9
14,4
-10.1
29,4

4,79
5,26
4,79
4,3
4,56
4,25
3,91

2651,4
3353,8
5484,3
8122,6
7654,9
6454,6
7139,3

27,1
26,5
63,5
48,1
-5,8
-15,7
10,6

(%)
2,37
2,25
2,95
3,23
2,52
2,24
0,19

1349,2
2071,5
569,5
-743,4
790
1137,6
2686,1

71,6

5,51

8600,3

20,5

1,75

8257,4

-19,2

4,53

7486,4 - 10,2

1,53

6132,9

-8,1

3,97

6762,5

-9,7

1,50

5748

-24,1 9809,4

-21,6

3,16

7124,5

5,4

1,59

1884,9

--31,9
31,4
34,4
3,7
-12,7
20,7

Bảng 1: Thống kê kết quả hợ ác ư ng ại gi a Ấn Đ và Singapore
từ nă 2004 đến nă 2015 [8]
Những chuy n biến từ thực trạng kim
ngạch thương mại Ấn Độ - Singapore cho
thấy, Ấn Độ từng bước trở th nh một
trong những đối tác thương mại tăng
trưởng nhanh nhất của Singapore trong số
các nền kinh tế lớn v ngược lại. Từ vị trí
là đối tác thương mại lớn thứ 13 của
Singapore trong năm 2005, trong năm
2008, Ấn Độ vươn lên trở th nh đối tác
thứ 10 [1; 9] v là đối tác thương mại xếp
thứ 6 trong năm 2015 [5]. Ấn Độ l thị
trường nhập khẩu đứng thứ 20 của
Singapore trong năm 2005, vươn lên vị trí
thứ 11 năm 2008 v tiếp tục tăng trưởng
mạnh trong thời gian tiếp theo c ng với
sự gia tăng hợp tác đầu tư giữa hai nước

[4; 99]. Singapore cũng trở thành thị
trường xuất khẩu đứng thứ 5 trong các thị
trường xuất khẩu và là thị trường nhập
khẩu đứng thứ 17 của Ấn Độ [2]. Trong
tổng thương mại quốc tế của Ấn Độ, hợp
tác thương mại với Singapore đang phát
tri n nhanh hơn so với các nước khác [1;
11].
Trên cơ sở phân tích thực tế thương
mại giữa hai nước, chúng tôi cho rằng, sự
tăng trưởng nhanh chóng v mạnh mẽ của
kim ngạch thương mại song phương giữa
Singapore v Ấn Độ xuất phát từ các
nguyên nhân sau:
, xu thế chung tăng trưởng của
thương mại quốc tế cũng như tốc độ tăng
79

T. N. H. Yến, C. T. Nga / Quan hệ

ư ng ạ g

trưởng kinh tế nhanh chóng của
Singapore và Ấn Độ đã kéo theo nhu cầu
trao đổi hợp tác thương mại giữa hai
nước. Ngo i ra, cơ cấu mặt hàng xuất
nhập khẩu của hai nước khác nhau, mang
tính bổ sung, cũng l một nhân tố quan
trọng tạo cơ sở cho mậu dịch song
phương giữa hai nước phát tri n.
, sự tăng nhanh một cách r rệt
của thương mại song phương giữa Ấn Độ
v Singapore xuất phát từ việc Ấn Độ
ng y c ng tri n khai sâu rộng chính sách
hướng Đông trong đó lĩnh vực thương
mại đóng một vai tr nhất định trong bối
cảnh Singapore càng ngày càng phát huy
vai trò quan trọng trong nền kinh tế
thương mại của khu vực Đông Nam Á.
Bên cạnh đó, hai nước tri n khai d bỏ
h ng r o thuế quan th theo điều khoản
của CEC đã góp phần đáng k cho việc
mở rộng quan hệ thương mại giữa Ấn Độ
và Singapore qua nhiều năm.
Ba là, Singapore là đối tác đầu tư
nước ngoài lớn thứ hai của Ấn Độ [1; 4],
quan hệ hợp tác đầu tư Ấn Độ - Singapore
phát tri n mạnh mẽ tác động trên nhiều
lĩnh vực trong đó lĩnh vực thương mại
chịu tác động to lớn. Cùng với sự phát
tri n của đầu tư, đ phục vụ sản xuất,
Singapore không ngừng nhập khẩu nguồn
nguyên liệu từ bên ngoài vào Ấn Độ và
xuất khẩu hàng hóa sản xuất ở Ấn Độ

80

Ấn Đ

ng

r ừ nă 2005 đến nă 2015

sang Singapore đ từ đó xuất khẩu sang
các thị trường khác. Đây cũng l một
trong những nguyên nhân khá quan trọng
lý giải cho sự tăng trưởng mạnh kim
ngạch xuất nhập khẩu hai quốc gia này
trong giai đoạn 2005-2015.
ế

2.2. Mặc
ế

o
o

ở

1

o
o ấ
ở

ấ
Ngay từ thời đi m vừa ký kết CEC ,
cán cân thương mại giữa hai nước đã đạt
1,34 t USD nghiêng về Ấn Độ. những
năm sau đó cán cân thương mại giữa Ấn
Độ v Singapore luôn ở t nh trạng xuất
siêu, thời đi m cao nhất, xuất siêu từ Ấn
Độ sang Singapore đạt 8,25 t USD. Xuất
khẩu của Ấn Độ sang Singapore rõ ràng là
động lực lớn cho sự tăng trưởng thương
mại song phương. Từ vị trí thứ 9 trong
danh sách các nước xuất khẩu của Ấn Độ
(năm t i khóa 2002-2003), Singapore trở
th nh thị trường xuất khẩu đứng vị trí thứ
3 (năm t i khóa 2008-2009) của nước n y
[1; 9]. Duy chỉ một chu k 2007-2008,
Singapore đạt được xuất siêu ở mức 743,4
triệu USD. Tình trạng xuất siêu của Ấn
Độ trong quan hệ với Singapore được
minh họa rõ nét thông qua bi u đồ 1.

Trường Đại học Vinh

Tạp chí khoa học, Tập 46, Số 4B (2017), tr. 77-86

18000
16000
14000
12000
10000

u
sang Singapore

8000
6000

Ấn Độ nhập khẩu từ
Singapore

4000
2000

2004-2005
2005-2006
2006-2007
2007-2008
2008-2009
2009-2010
2010-2011
2011-2012
2012-2013
2013-2014
2014-2015
2015-2016

0

1” T ư ng ạ Ấn Đ - Singapore từ nă 2004 đến nă 2016
(Đ n ị n Tr ệ
)
D d ng lý giải nguyên nhân xuất
siêu của Ấn Độ trong mối quan hệ thương
mại với Singapore. Cùng với sự phát tri n
tốt đẹp của quan hệ chính trị, hợp tác đầu
tư Singapore - Ấn Độ cũng phát tri n
mạnh mẽ. Ấn Độ trở thành một trong
những “công xưởng sản xuất” quan trọng
trong hệ thống dây chuyền của các nh
đầu tư Singapore. Nguyên liệu, linh kiện,
máy móc được xuất khẩu từ Singapore
sang Ấn Độ và sản xuất, lắp ráp…
Singapore nhập khẩu lại thành phẩm đ
tái xuất sang nước thứ ba. Đây cũng l
một trong những nguyên nhân dẫn đến
việc Ấn Độ luôn đạt thặng dư trong quan
hệ thương mại với Singapore.
Singapore thâm hụt thương mại trong
quan hệ với Ấn Độ l vấn đề d giải thích.
Singapore là quốc gia nhỏ, thị trường
không lớn, có tính mở, thiếu tài nguyên và
nhân công, phát tri n kinh tế theo hướng
dịch vụ, là trung tâm tái xuất khẩu quan
trọng ở châu Á với lượng hàng tái xuất

khẩu chiếm 45% tổng thương mại. Hàng
xuất khẩu của Ấn Độ sang Singapore đa
dạng về chủng loại, chủ yếu là hàng tái
xuất khẩu sang nước thứ ba. Đồng thời,
Singapore là trung gian nhập hàng hóa
của các nước khác vào thị trường Ấn Độ.
Trên phương diện n y, Singapore đóng
vai trò trung gian giúp các doanh nghiệp
Ấn Độ thâm nhập vào các thị trường khu
vực v l đầu cầu một số công ty lớn của
Ấn Độ bán sản phẩm tại khu vực Đông
Nam Á. Như vậy, xuất phát từ tính chất
trung chuy n của nền kinh tế Singapore,
h ng hóa Singapore nhập siêu từ Ấn Độ
sẽ được trung chuy n buôn bán với nhiều
thị trường khác. Bởi lẽ đó, t nh trạng nhập
siêu không tác động tiêu cực đến nền kinh
tế Singapore.
Trong quá tr nh hợp tác thương mại
Ấn Độ - Singapore giai đoạn 2005-2015,
có những thời đi m cán cân thương mại
Ấn Độ đối với Singapore đi từ thặng dư
569,5 triệu USD trong năm tài khóa 200681