- Trang Chủ
- Chính trị học
- Quan hệ chính trị - ngoại giao giữa CHDCND Triều Tiên và Hàn Quốc: Những đặc điểm chủ yếu
Xem mẫu
- QUAN HÖ CHÝNH TRÞ - NGO¹I GIAO
GI÷A CHDCND TRIÒU TI£N Vµ HµN QUèC:
NH÷NG §ÆC §IÓM CHñ YÕU
TrÇn ThÞ Nhung
(*)
H¬n nöa thÕ kû qua, b¸n ®¶o TriÒu Tiªn bÞ chia c¾t thµnh 2 quèc
gia ®éc lËp: CHDCND TriÒu Tiªn (B¾c TriÒu Tiªn) vµ §¹i Hµn
D©n quèc (Nam TriÒu Tiªn). DiÔn biÕn trong mèi quan hÖ liªn
TriÒu ®−îc kh«ng chØ nh©n d©n hai n−íc quan t©m, mµ c¶ thÕ giíi
còng dâi theo. Cho ®Õn nay, khã cã thÓ kÓ hÕt ®−îc ®· cã bao nhiªu
cuéc häp, héi nghÞ quèc gia vµ quèc tÕ bµn vÒ vÊn ®Ò b¸n ®¶o TriÒu
Tiªn. Quan hÖ gi÷a hai n−íc tuy cã lóc hßa dÞu nh−ng chñ yÕu vÉn
lu«n ë trong t×nh tr¹ng c¨ng th¼ng, xung ®ét, cã nguy c¬ t¸i diÔn
chiÕn tranh. Bµi viÕt tr×nh bµy mét sè ®Æc ®iÓm chñ yÕu trong quan
hÖ chÝnh trÞ ngo¹i giao gi÷a hai n−íc thêi gian qua.
1. Trong ChiÕn tranh L¹nh, quan hÖ vµ Hµn Quèc) cã chÕ ®é chÝnh trÞ kh¸c
gi÷a 2 miÒn TriÒu Tiªn lu«n ë trong t×nh nhau, kh«ng c«ng nhËn sù tån t¹i cña
tr¹ng c¨ng th¼ng, thï ®Þch, ®èi ®Çu, nhau vµ lu«n duy tr× quan hÖ thï ®Þch,
kh«ng tiÕp xóc hay ®µm ph¸n. Khi t×nh kh«ng tiÕp xóc hay ®µm ph¸n. Bªn nµo
h×nh quan hÖ quèc tÕ ®−îc c¶i thiÖn, còng muèn dïng vò lùc ®Ó s¸p nhËp bªn
quan hÖ liªn TriÒu còng ®−îc tiÕn triÓn kia lµm cho cuéc ch¹y ®ua vò trang vµ
®«i chót. chiÕn tranh ngo¹i giao gi÷a hai miÒn
diÔn ra quyÕt liÖt. (*)
Sau HiÖp ®Þnh ®×nh chiÕn Nam-B¾c
Khi t×nh h×nh quan hÖ quèc tÕ ®−îc
TriÒu Tiªn ng¨n chÆn cuéc xung ®ét
c¶i thiÖn vµo ®Çu thËp niªn 1970, hai
quèc tÕ trªn quy m« lín ®−îc ký kÕt ë
bªn b¾t ®Çu tiÕn hµnh c¸c cuéc ®èi
Panmunjom (Bµn M«n §iÕm) ngµy
tho¹i. Ngµy 4/7/1972, hai miÒn TriÒu
27/7/1953, vÜ tuyÕn 38 ®−îc lÊy lµm
Tiªn ra Th«ng c¸o chung hai miÒn vÒ
ranh giíi qu©n sù gi÷a hai miÒn Nam-
viÖc nhÊt trÝ t×m c¸ch thùc hiÖn thèng
B¾c, t×nh tr¹ng nghi kþ, thï ®Þch lÉn
nhÊt TriÒu Tiªn theo nguyªn t¾c hoµ
nhau ngµy cµng t¨ng, g©y trë ng¹i lín
b×nh, ®éc lËp, v−ît qua nh÷ng kh¸c biÖt
cho viÖc tæ chøc ®èi tho¹i vµ hoµ gi¶i.
vÒ t− t−ëng vµ chÕ ®é chÝnh trÞ, kh«ng
Trong thêi kú ChiÕn tranh L¹nh, phÝa
B¾c vµ phÝa Nam b¸n ®¶o TriÒu Tiªn
víi hai nhµ n−íc (CHDCND TriÒu Tiªn (*)
TS., ViÖn Nghiªn cøu §«ng B¾c ¸.
- Quan hÖ chÝnh trÞ – ngo¹i giao… 27
cã sù can thiÖp cña n−íc ngoµi. §Ó ®¹t HiÖp ®Þnh nµy ®· më ra mét giai ®o¹n
®−îc môc ®Ých, hai bªn ®· tháa thuËn míi cho tiÕn tr×nh hoµ b×nh trªn b¸n
chÊm døt khiªu khÝch vò trang, ®Èy ®¶o TriÒu Tiªn.
m¹nh c¸c ch−¬ng tr×nh trao ®æi vµ thiÕt
HiÖp ®Þnh bao gåm 25 ®iÒu, ®Ò cËp
lËp ®−êng d©y nãng gi÷a Seoul vµ B×nh
®Õn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, trong ®ã nhÊn
Nh−ìng. Tuy nhiªn mong −íc ®· kh«ng
m¹nh: “hai bªn sÏ kh«ng sö dông vò lùc
trë thµnh hiÖn thùc do sù kh¸c biÖt vÒ
chèng l¹i nhau" vµ "sÏ gi¶i quyÕt nh÷ng
quan ®iÓm chÝnh s¸ch vµ t×nh tr¹ng
bÊt ®ång ý kiÕn vµ tranh chÊp th«ng
nghi kþ nhau qu¸ s©u s¾c gi÷a hai bªn.
qua ®èi tho¹i vµ th−¬ng l−îng". Hai bªn
Sau Tuyªn bè ®Æc biÖt cña Tæng tháa thuËn tiÕn hµnh nh÷ng cuéc trao
thèng Hµn Quèc Roh Tae-woo ngµy ®æi, hîp t¸c vµ tin t−ëng lÉn nhau trong
7/7/1988, trong ®ã nhÊn m¹nh r»ng Hµn c¸c lÜnh vùc.
Quèc sÏ ®Èy m¹nh viÖc trao ®æi nh©n sù
Bªn c¹nh ®ã, hai chÝnh phñ cßn ký
thuéc mäi tÇng líp ë c¶ hai miÒn, cho
mét b¶n Tuyªn bè chung phi h¹t nh©n
phÐp ng−êi TriÒu Tiªn ë trong vµ ngoµi
hãa trªn b¸n ®¶o TriÒu Tiªn. Tuyªn bè
n−íc ®−îc tù do th¨m viÕng lÉn nhau,
nµy gåm 6 ®iÓm, trong ®ã ®¸ng chó ý lµ
më réng bu«n b¸n liªn TriÒu, lo¹i bá
nh÷ng néi dung nh−: hai miÒn Nam –
ngo¹i giao ®èi ®Çu, tiÕn hµnh nhiÒu biÖn
B¾c TriÒu Tiªn sÏ: kh«ng thö, s¶n xuÊt,
ph¸p ®Ó giao l−u gi÷a hai miÒn, nh÷ng
nhËn, xö lý, tµng tr÷, triÓn khai hoÆc sö
cuéc häp cña quan chøc chÝnh phñ hai
dông vò khÝ h¹t nh©n; chØ sö dông n¨ng
n−íc b¾t ®Çu diÔn ra liªn tiÕp.
l−îng h¹t nh©n v× môc ®Ých hoµ b×nh;
2. B−íc vµo thËp niªn 90 cña thÕ kû kh«ng cã c¸c c¬ së chÕ biÕn h¹t nh©n vµ
XX, do t×nh h×nh thÕ giíi cã nh÷ng biÕn lµm giµu uraniom, v.v... Th¸ng 9/1992,
®æi s©u s¾c, quan hÖ CHDCND TriÒu hai bªn tiÕp tôc th«ng qua thªm 3 HiÖp
Tiªn-Hµn Quèc chuyÓn tõ ®èi ®Çu sang ®Þnh, trong ®ã chøa ®ùng nh÷ng biÖn
cïng tån t¹i hßa b×nh vµ më ra con ph¸p cô thÓ ®Ó thùc hiÖn HiÖp ®Þnh c¬
®−êng gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thèng nhÊt b¶n B¾c-Nam.
th«ng qua ®èi tho¹i vµ hîp t¸c.
N¨m 1998, sau khi lªn cÇm quyÒn,
Sau ChiÕn tranh L¹nh, trong xu thÕ Tæng thèng Hµn Quèc Kim Dae-Jung
vËn ®éng chung cña thÕ giíi lµ hoµ b×nh, muèn c¶i thiÖn quan hÖ gi÷a hai miÒn
æn ®Þnh, hîp t¸c ®Ó ph¸t triÓn, c¶ TriÒu Tiªn th«ng qua "Héi nghÞ 4 bªn"
CHDCND TriÒu Tiªn vµ Hµn Quèc ®Òu (Mü, Trung Quèc vµ hai miÒn TriÒu
xóc tiÕn c¶i thiÖn quan hÖ víi nhau ®Ó Tiªn) nh»m lµm dÞu t×nh h×nh c¨ng
thiÕt lËp mét nÒn hoµ b×nh v÷ng ch¾c th¼ng ®èi ®Çu trªn b¸n ®¶o. ¤ng Kim
cho b¸n ®¶o TriÒu Tiªn. Cuéc häp ®Çu Dae-Jung ®· ®−a ra chÝnh s¸ch 3 ®iÓm
tiªn gi÷a Thñ t−íng cña hai n−íc ®· vÒ TriÒu Tiªn: thø nhÊt, duy tr× mét t−
®−îc tiÕn hµnh vµo th¸ng 9/1990 vµ sau thÕ an ninh m¹nh, Hµn Quèc kh«ng
5 lÇn häp gi÷a c¸c thñ t−íng, HiÖp ®Þnh dung thø bÊt cø m−u toan ph¸ ho¹i hoµ
hoµ gi¶i, kh«ng x©m l−îc, giao l−u vµ b×nh nµo tõ phÝa B¾c; thø hai, Hµn
hîp t¸c gi÷a hai n−íc TriÒu Tiªn (hay Quèc kh«ng cã ý ®Þnh thèng nhÊt ®Êt
cßn gäi lµ HiÖp ®Þnh c¬ b¶n B¾c - Nam) n−íc b»ng c¸ch s¸p nhËp miÒn B¾c, mµ
®· ®−îc ký kÕt vµo ngµy 13/12/1991. thay vµo ®ã, sÏ t×m c¸ch cïng tån t¹i vµ
- 28 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 1.2010
cïng ph¸t triÓn thÞnh v−îng víi miÒn c¾t, lµ cÇu nèi ®−a b¸n ®¶o TriÒu Tiªn
B¾c; thø ba, Hµn Quèc sÏ tiÕp tôc c¶i h−íng tíi sù thÞnh v−îng trong hoµ b×nh
thiÖn vµ ph¸t triÓn quan hÖ liªn TriÒu vµ thèng nhÊt, lµ b−íc khëi ®Çu hÕt søc
b»ng c¸ch ®Èy m¹nh trao ®æi vµ hîp t¸c tÝch cùc thóc ®Èy qu¸ tr×nh hoµ b×nh vµ
trong nhiÒu lÜnh vùc. TriÕt lý thèng t¸i thèng nhÊt b¸n ®¶o TriÒu Tiªn. Nã
nhÊt cña «ng Kim Dae-Jung bao gåm 3 ®· ®em l¹i mét søc sèng míi cho nh÷ng
nguyªn t¾c c¬ b¶n, ®ã lµ: ®éc lËp, hoµ cè g¾ng nh»m ®¶m b¶o hoµ b×nh mét
b×nh vµ d©n chñ. Theo ®ã, tÊt c¶ nh÷ng c¸ch l©u dµi vµ bÒn v÷ng ë khu vùc nµy
vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn b¸n ®¶o TriÒu trong thÕ kû XXI.
Tiªn, kÓ c¶ vÊn ®Ò thèng nhÊt, cÇn ph¶i
®−îc gi¶i quyÕt theo tinh thÇn tù quyÕt 3. Mèi quan hÖ hai miÒn TriÒu Tiªn
d©n téc, th«ng qua ®µm ph¸n hoµ b×nh thùc sù ®−îc khëi s¾c tõ sau Héi nghÞ
vµ d©n chñ. th−îng ®Ønh liªn TriÒu lÇn thø nhÊt
(n¨m 2000). C¸c cuéc häp cÊp bé diÔn ra
Trªn c¬ së ®ã, Tæng thèng Kim Dae- liªn tôc vµ hai bªn ®· ®¹t ®−îc nhiÒu
Jung ®· thi hµnh ChÝnh s¸ch ¸nh tháa thuËn c¬ b¶n.
d−¬ng ®èi víi CHDCND TriÒu Tiªn.
ChÝnh s¸ch nµy ®−îc thùc hiÖn theo KÓ tõ sau Héi nghÞ th−îng ®Ønh liªn
nguyªn t¾c t¸ch kinh tÕ ra khái chÝnh TriÒu lÇn thø nhÊt, mèi quan hÖ hai
trÞ. Theo ®ã, Hµn Quèc tiÕn hµnh ®¬n miÒn ®−îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ. Trªn mÆt
gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc kinh doanh, níi trËn chÝnh trÞ, c¸c cuéc héi ®µm song
láng c¸c h¹n chÕ ®Çu t− vµo CHDCND ph−¬ng diÔn ra liªn tôc, nhÊt lµ sau khi
TriÒu Tiªn (gi¶i to¶ hoµn toµn lÖnh cÊm «ng Roh Moo Hyun ®¾c cö Tæng thèng
vËn ®Çu t−, söa ®æi khung trÇn giíi h¹n Hµn Quèc vµo th¸ng 12/2002, CHDCND
vèn ®Çu t−), c«ng bè c¸c kÕ ho¹ch cung TriÒu Tiªn ®· tõng b−íc tiªn phong tiÕn
cÊp viÖn trî... nh»m hîp t¸c kinh tÕ víi tíi héi ®µm liªn TriÒu vµ thóc ®Èy viÖc
CHDCND TriÒu Tiªn. thèng nhÊt. ChØ tÝnh ®Õn th¸ng 10/2005
Héi nghÞ th−îng ®Ønh liªn TriÒu lÇn ®· cã tÊt c¶ 159 cuéc héi ®µm. Trong
thø nhÊt ®−îc tæ chøc vµo ngµy 13- giai ®o¹n ®ã, Hµn Quèc vµ CHDCND
15/6/2000 ®· tËp trung bµn b¹c vÒ kh¶ TriÒu Tiªn ®· tæ chøc c¸c cuéc häp vÒ
n¨ng thèng nhÊt trªn 3 nguyªn t¾c ®éc c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, qu©n sù, thÓ thao
lËp, hoµ b×nh vµ ®¹i ®oµn kÕt d©n téc; còng nh− c¸c cuéc häp cña Héi ch÷ thËp
kh¼ng ®Þnh l¹i nguyÖn väng phi h¹t ®á vµ 16 vßng ®µm ph¸n cÊp bé.
nh©n ho¸ b¸n ®¶o TriÒu Tiªn; ®oµn tô
Trong c¸c cuéc héi ®µm, CHDCND
nh÷ng gia ®×nh bÞ ly t¸n ®Ó tiÕn tíi sù
TriÒu Tiªn ®· tËn dông c¬ héi ®Ó ®em
hoµ hîp vµ ®ång nhÊt d©n téc; bµn c¸c
l¹i lîi Ých vÒ kinh tÕ, nhÊn m¹nh vµo
vÊn ®Ò hîp t¸c kinh tÕ song ph−¬ng, vÊn
mèi quan hÖ liªn TriÒu ®Ó ph¶n øng l¹i
®Ò gi¶i trõ vò khÝ h¹t nh©n vµ phèi hîp
Mü nh− lµ mét c¸ch ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò
c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn lîi Ých d©n téc
khñng ho¶ng h¹t nh©n tõ giai ®o¹n gi÷a
nh− ®· nªu trong HiÖp ®Þnh c¬ b¶n B¾c
vµ t¹o c¬ së cho viÖc hîp t¸c vµ trao ®æi
- Nam n¨m 1991, v.v...
trong giai ®o¹n tiÕp theo. Nh×n nhËn
Cuéc gÆp cÊp cao lÞch sö nµy ®· t¹o thÊu ®¸o h¬n ta cã thÓ nhËn ra mét sè
®µ cho hai bªn hµn g¾n vÕt th−¬ng chia ®Æc ®iÓm:
- Quan hÖ chÝnh trÞ – ngo¹i giao… 29
Tr−íc hÕt, miÒn B¾c ®−îc ®¶m b¶o Thø t−, trong ch−¬ng tr×nh nghÞ sù
c¸c lîi Ých kinh tÕ qua viÖc liªn kÕt hoÆc cña c¸c cuéc héi ®µm cÊp bé, CHDCND
sö dông kÕ ho¹ch cña Uû ban hîp t¸c TriÒu Tiªn ®· cè g¾ng ®Ó ®¹t ®−îc c¸c
kinh tÕ Nam - B¾c. Sù thµnh c«ng cña lîi Ých vÒ kinh tÕ. Trong tÊt c¶ 16 cuéc
cuéc häp lÇn thø nhÊt ®· më ra c¬ héi ®µm ph¸n, c¶ hai bªn ®Òu ®ång lßng
®Ó cã cuéc häp Uû ban lÇn thø 2 gióp nhÊt trÝ víi ®iÒu 4 cña Tuyªn bè chung
CHDCND TriÒu Tiªn cã ®−îc 400.000 (thóc ®Èy kinh tÕ cña c¶ hai miÒn, trao
tÊn g¹o vµ 100.000 tÊn ph©n bãn. KÓ tõ ®æi liªn TriÒu vµ hîp t¸c). CHDCND
®ã, nh÷ng cuéc häp cÊp bé th−êng ®−îc TriÒu Tiªn ®· hîp t¸c nhiÖt t×nh trong
tæ chøc vµ kÕ tiÕp (sau 1 th¸ng) th× l¹i viÖc triÓn khai 3 dù ¸n hîp t¸c kinh tÕ:
cã cuéc häp uû ban t¹i cïng ®Þa ®iÓm. Dù ¸n c«ng nghiÖp Kaesong; Dù ¸n khu
Thø hai, theo ®iÒu 1 cña Tuyªn bè du lÞch Mt. Kumkang; vµ c¸c dù ¸n nèi
chung ngµy 15/6/2000 (®éc lËp qu¸ tr×nh l¹i tuyÕn ®−êng s¾t Gyeongui vµ
tiÕn hµnh c¸c vÊn ®Ò thèng nhÊt), Donghae vµ ®−êng bé, vµ còng nhÊt trÝ
t¹o c¸c ®iÒu kiÖn vÒ thÓ chÕ cho viÖc hîp
CHDCND TriÒu Tiªn chñ ®éng h−ëng
t¸c kinh tÕ. Bªn c¹nh ®ã, CHDCND
øng c¸c ho¹t ®éng chung bao gåm c¸c sù
TriÒu Tiªn ®ång ý thùc hiÖn c«ng tr×nh
kiÖn thÓ thao vµ c¸c sù kiÖn v¨n ho¸,
chèng lôt cho s«ng Imjin, b¾t ®Çu hîp
®ång ý tham gia c¸c m«n thÓ thao vµ
t¸c ®¸nh c¸ liªn TriÒu, thùc hiÖn trao
trao ®æi huÊn luyÖn viªn nghÖ thuËt vâ
®æi du lÞch, cho phÐp tµu d©n sù v−ît
Taekwondo, vµ kû niÖm 50 n¨m gi¶i
qua h¶i phËn cña mçi n−íc, ký hiÖp
phãng TriÒu Tiªn khái ¸ch thèng trÞ cña
®Þnh hµng h¶i...
NhËt. VÒ c¸c sù kiÖn mang tÝnh ®¬n lÎ,
CHDCND TriÒu Tiªn ®· tham gia trong Thø n¨m, t¹i cuéc héi ®µm cÊp bé
ho¹t ®éng kû niÖm ngµy 15/8 (ngµy gi¶i ®Çu tiªn, CHDCND TriÒu Tiªn nhÊt trÝ
kh«i phôc l¹i ho¹t ®éng cña v¨n phßng
phãng) vµ lÔ héi thèng nhÊt TriÒu Tiªn
liªn l¹c ®Æt ë lµng biªn giíi Panmunjom,
t¹i cuéc häp lÇn thø 10 t¹i Hµn Quèc
tiÕn hµnh c¸c cuéc héi ®µm cña Uû ban
(n¨m 2005) ®Ó kû niÖm Tuyªn bè chung
hîp t¸c kinh tÕ B¾c-Nam. CHDCND
B¾c-Nam TriÒu Tiªn ngµy 15/6. Trong
TriÒu Tiªn còng ®ång ý më mét sè cuéc
qu¸ tr×nh nµy, CHDCND TriÒu Tiªn ®·
häp th¶o luËn vÒ viÖc nèi l¹i ®−êng s¾t
thÓ hiÖn hµnh ®éng th©n mËt ch−a tõng
vµ ®−êng bé, vµ gi¶m sù c¨ng th¼ng
thÊy lµ ®· ®Õn th¨m §µi t−ëng niÖm trªn b¸n ®¶o TriÒu Tiªn. Sau c¸c cuéc
Quèc gia t¹i Seoul. héi ®µm cÊp nhµ n−íc, hai bªn ®· thµnh
Thø ba, theo ®iÒu 3 trong b¶n Tuyªn lËp ra Ban t− vÊn hîp t¸c hµng h¶i vµ
bè chung (gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nh©n Uû ban hîp t¸c n«ng nghiÖp.
®¹o), CHDCND TriÒu Tiªn ®· ñng hé Trªn c¬ së thµnh tÝch ®· ®¹t ®−îc
viÖc ng−êi CHDCND TriÒu Tiªn vÒ t¹i héi nghÞ th−îng ®Ønh, hai miÒn
th¨m thµnh phè quª h−¬ng cña hä, thÓ TriÒu Tiªn ®· cïng nhau x©y dùng “hiÖp
hiÖn sù mong muèn gi¶i quyÕt c¸c vÊn −íc hoµ b×nh” víi môc ®Ých t−¬ng tù nh−
®Ò tï nh©n chiÕn tranh vµ nh÷ng ng−êi “hiÖp −íc kh«ng x©m l−îc” cña b¶n tho¶
Hµn Quèc bÞ CHDCND TriÒu Tiªn b¾t, thuËn c¬ b¶n, vµ nhÊn m¹nh ®Õn sù
vµ cho phÐp c¸c gia ®×nh ly t¸n ®−îc gÆp thay ®æi trËt tù thÕ giíi vµ mèi quan hÖ
gì nhau... liªn TriÒu. NhiÖm vô cô thÓ lµ ng¨n
- 30 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 1.2010
chÆn chiÕn tranh vµ x©y dùng hoµ b×nh Tiªn 1950-1953 vµ thay b»ng mét hÖ
trªn b¸n ®¶o TriÒu Tiªn vèn ®· ®−îc thèng hßa b×nh l©u dµi. Hai nhµ l·nh
thùc thi. ®¹o ®Ò nghÞ c¸c n−íc liªn quan tíi cuéc
chiÕn nµy nhãm häp l¹i ®Ó bµn vÒ mét
Nh×n chung, CHDCND TriÒu Tiªn
hßa −íc chÝnh thøc. B¶n Tuyªn bè
®· ®−a ra chiÕn l−îc ®Ó ®¹t ®−îc môc
chung còng nªu râ, hai miÒn Nam-B¾c
®Ých thu lîi vÒ kinh tÕ qua viÖc hîp t¸c
TriÒu Tiªn nhÊt trÝ chÊm døt c¸c hµnh
víi Hµn Quèc: gi¶i quyÕt mèi lo ng¹i vÒ
®éng qu©n sù thï ®Þch vµ më réng ®¸ng
an ninh qua viÖc t¹o ra lËp tr−êng
kÓ viÖc hîp t¸c liªn TriÒu vÒ chÝnh trÞ,
chung chèng l¹i Mü; vµ céng t¸c víi Hµn
kinh tÕ, phi h¹t nh©n vµ nhiÒu vÊn ®Ò
Quèc trong viÖc thèng nhÊt b¸n ®¶o
kh¸c.
TriÒu Tiªn.
Mét th¸ng sau Héi nghÞ th−îng
4. Héi nghÞ th−îng ®Ønh liªn TriÒu
®Ønh liªn TriÒu lÇn thø hai, Chñ tÞch
lÇn thø hai (ngµy 2-4/10/2007) ®¸nh
CHDCND TriÒu Tiªn Kim Jong-Il ®· tíi
dÊu b−íc ngoÆt lÞch sö, më ra triÓn väng
Hµn Quèc th¶o luËn vÒ c¸c biÖn ph¸p
tèt ®Ñp cho quan hÖ gi÷a 2 miÒn TriÒu
chi tiÕt ®Ó thùc thi nh÷ng tháa thuËn
Tiªn.
trong Tuyªn bè chung ®· ký trong cuéc
Víi sù tiÕp ®ãn nång hËu cña nh©n gÆp th−îng ®Ønh liªn TriÒu lÇn hai,
d©n CHDCND TriÒu Tiªn ®èi víi ph¸i trong ®ã kªu gäi hßa b×nh vµ sù hîp t¸c
®oµn cña Tæng thèng Hµn Quèc Roh m¹nh mÏ h¬n gi÷a hai miÒn vÒ kinh tÕ.
Moo-hyun t¹i Héi nghÞ th−îng ®Ønh liªn Tuy nhiªn ho¹t ®éng nµy sau ®ã bi ®×nh
TriÒu lÇn thø hai, Chñ tÞch CHDCND trÖ do næ ra c¨ng th¼ng xung quanh
TriÒu Tiªn Kim Jong- Il vµ Tæng thèng ch−¬ng tr×nh vò khÝ h¹t nh©n cña
Hµn Quèc Roh Moo-hyun ®· tËp trung CHDCND TriÒu Tiªn.
th¶o luËn vÒ c¸c biÖn ph¸p thóc ®Èy hßa
Vµo th¸ng 12/2007 c¸c quan chøc
b×nh trªn b¸n ®¶o; viÖn trî vµ ®Çu t−
qu©n ®éi hµng ®Çu cña Hµn Quèc vµ
cña Hµn Quèc cho CHDCND TriÒu
CHDCND TriÒu Tiªn ®· héi ®µm vÒ khu
Tiªn; vÊn ®Ò biªn giíi, ®oµn tô c¸c gia
vùc ®¸nh b¾t c¸ chung, nh»m c¶i thiÖn
®×nh ly t¸n, du lÞch, khai th¸c má vµ ®Èy
quan hÖ song ph−¬ng. Hai bªn còng lªn
m¹nh ho¹t ®éng cña hÖ thèng ®−êng s¾t
kÕ ho¹ch xóc tiÕn viÖc dµn xÕp vÒ an
liªn TriÒu. Nh÷ng chñ ®Ò nh¹y c¶m vµ
ninh dµnh cho c¸c dù ¸n liªn biªn giíi
c¸c vÊn ®Ò tån t¹i, nh− b¾t cãc, tï nh©n
kh¸c. Ngµy 25/1/2008, hai miÒn TriÒu
chiÕn tranh,... kh«ng ®−îc ®−a ra th¶o
Tiªn ®· b¾t ®Çu nèi l¹i c¸c cuéc ®µm
luËn. Sau ba ngµy héi ®µm, hai bªn ®·
ph¸n qu©n sù. Tuy nhiªn t¹i cuéc héi
ký Tuyªn bè chung vÒ quan hÖ tiÕn bé
®µm nµy, hai bªn ®· kh«ng thÓ ®¹t ®−îc
Nam-B¾c TriÒu Tiªn, hßa b×nh vµ thÞnh
tho¶ thuËn vÒ vïng ®¸nh b¾t c¸ chung
v−îng. Tuyªn bè chung nµy bao gåm
vµ vÒ vÊn ®Ò ph©n chia l·nh thæ.
gåm 8 ®iÓm chÝnh, ®Æt nÒn mãng cho
viÖc t¸i lËp hßa b×nh, hßa gi¶i gi÷a hai 5. MÆc dï chñ tr−¬ng, ®−êng lèi hßa
miÒn TriÒu Tiªn. Quan träng nhÊt trong b×nh vµ hßa gi¶i vÉn ®−îc ChÝnh phñ
b¶n Tuyªn bè chung lµ viÖc hai bªn cña t©n Tæng thèng Hµn Quèc Lee
®ång ý quan ®iÓm nªn kÕt thóc c¬ chÕ Myung-bak theo ®uæi kÓ tõ khi «ng
ngõng b¾n cho cuéc ChiÕn tranh TriÒu nhËm chøc vµo th¸ng 2/2008, song
- Quan hÖ chÝnh trÞ – ngo¹i giao… 31
nh÷ng tuyªn bè cøng r¾n, ®èi lËp víi 2 §Ó xoa dÞu t×nh h×nh, nh©n chuyÕn
tæng thèng tiÒn nhiÖm ®· ®Èy mèi quan viÕng th¨m Mü vµo gi÷a n¨m 2008,
hÖ liªn TriÒu trë vÒ thêi kú ®en tèi. Tæng thèng Lee Myung-bak ®· ®Ò nghÞ
Sau khi n¾m quyÒn, Tæng thèng Lee më v¨n phßng liªn l¹c th−êng trùc ë
Myung-bak tiÕp tôc theo ®uæi ®−êng lèi, Seoul vµ B×nh Nh−ìng. Tuy nhiªn
chÝnh s¸ch hßa b×nh vµ hßa gi¶i, nh−ng CHDCND TriÒu Tiªn ®· ph¶n ®èi ®Ò
tuyªn bè g¾n vÊn ®Ò gi¶i trõ vò khÝ h¹t nghÞ nµy, cho r»ng viÖc më v¨n phßng
nh©n víi viÖn trî nh©n ®¹o. §Ó thùc liªn l¹c lµ mét th«ng ®iÖp nãi r»ng
chÝnh quyÒn Hµn Quèc ®ang cè g¾ng h¹
hiÖn môc tiªu, «ng ®· ®Ò ra kÕ ho¹ch
thÊp cÊp quan hÖ liªn TriÒu tõ ®Æc biÖt
TÇm nh×n 3000: phi h¹t nh©n hãa, trong
xuèng quan hÖ ngo¹i giao b×nh th−êng
®ã nªu râ r»ng nÕu CHDCND TriÒu
nh− ®èi víi c¸c quèc gia kh¸c.
Tiªn chÊp nhËn tõ bá hoµn toµn vò khÝ
h¹t nh©n vµ më cöa víi bªn ngoµi, Hµn MÆc dï quan hÖ hai n−íc TriÒu Tiªn
Quèc sÏ cïng víi céng ®ång quèc tÕ gióp cã lóc ªm dÞu h¬n ®«i chót, thÓ hiÖn qua
CHDCND TriÒu Tiªn c¶i thiÖn t×nh c¸c dù ®Þnh ®èi tho¹i vÒ qu©n sù, nèi l¹i
h×nh kinh tÕ, gi¸o dôc, tµi chÝnh vµ hÖ c¸c cuéc tiÕp xóc chÝnh thøc gi÷a hai
thèng phóc lîi x· héi ®Ó n©ng thu nhËp chÝnh phñ vèn ®· nguéi l¹nh tõ khi
quèc d©n b×nh qu©n theo ®Çu ng−êi cña Tæng thèng Lee Myung-bak lªn n¾m
CHDCND TriÒu Tiªn lªn møc 3.000 quyÒn, nh−ng sù l¾ng dÞu còng ch¼ng
USD trong vßng 10 n¨m. kÐo dµi ®−îc lµ bao. ViÖc ®ãng cöa biªn
VÊn ®Ò cµng trë nªn nghiªm träng giíi, trôc xuÊt hÇu hÕt ng−êi Hµn Quèc
khái khu c«ng nghiÖp Kaeseong, ®×nh
khi mét t−íng lÜnh cÊp cao cña Hµn
chØ ho¹t ®éng ®−êng s¾t, du lÞch qua
Quèc tuyªn bè r»ng Hµn Quèc s½n sµng
biªn giíi b¾t ®Çu tõ th¸ng 12/2008, huû
tÊn c«ng phñ ®Çu vµo c¸c c¬ së h¹t nh©n
c¸c tho¶ thuËn chÝnh trÞ, qu©n sù, vµ ®e
cña CHDCND TriÒu Tiªn nÕu thÊy cã
do¹ g©y ra chiÕn tranh ®· lµm cho quan
dÊu hiÖu ®e däa ®Õn qu©n ®éi Hµn
hÖ gi÷a hai n−íc l¹i trë nªn c¨ng th¼ng,
Quèc. Tuyªn bè ®ã ®· lµm B×nh Nh−ìng
®e do¹ ®Õn an ninh khu vùc nãi chung.
cã ph¶n øng quyÕt liÖt. Ngay sau khi
nghe tuyªn bè trªn, CHDCND TriÒu HiÖn nay CHDCND TriÒu Tiªn ®·
Tiªn ®· cho thö tªn löa ë bê biÓn phÝa thÓ hiÖn ®éng th¸i muèn hîp t¸c víi
§«ng, ®ång thêi cho m¸y bay ph¶n lùc Hµn Quèc, c¶i thiÖn quan hÖ víi Mü.
tuÇn tiÔu gÇn kh«ng phËn cña Hµn Tuy nhiªn, sù tiÕn triÓn cña mèi quan
Quèc, tuyªn bè ngõng mäi ®èi tho¹i liªn hÖ nµy vÉn bÊt æn ®Þnh vµ chÞu ¶nh
TriÒu, ngõng viÖc dì bá c¸c lß ph¶n øng h−ëng bëi c¸c n−íc lín.
h¹t nh©n theo tho¶ thuËn 6 bªn ®· ®¹t Cã thÓ thÊy r»ng, quan hÖ chÝnh trÞ,
®−îc tõ n¨m tr−íc vµ ®e däa sÏ biÕn ngo¹i giao gi÷a CHDCND TriÒu Tiªn vµ
Seoul thµnh tro bôi nÕu bÞ tÊn c«ng. Hµn Quèc ®· tr¶i qua nh÷ng b−íc th¨ng
TiÕp theo ®ã, B×nh Nh−ìng trôc xuÊt trÇm lÞch sö. Kh«ng gièng nh− mèi quan
lÇn l−ît hÇu hÕt c¸c c¸n bé Hµn Quèc hÖ gi÷a c¸c quèc gia kh¸c, ®©y lµ mèi
®ang lµm viÖc t¹i Tæ hîp c«ng nghiÖp quan hÖ gi÷a hai n−íc cïng chung mét
Kaesong vÒ n−íc, c¾t ®øt mäi liªn l¹c d©n téc, nguån gèc, ®· tõng lµ mét quèc
víi Hµn Quèc, diÔn tËp chiÕn tranh,... gia thèng nhÊt. §Ó tiÕn tíi môc ®Ých
- 32 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 1.2010
cuèi cïng lµ t¸i thèng nhÊt ®Êt n−íc cßn Korea Institute for National
nhiÒu khã kh¨n ph¶i v−ît qua, ®ßi hái Unification, Studies series 06-02,
sù nç lùc cña c¶ hai phÝa Hµn Quèc vµ Seoul, 2006.
CHDCND TriÒu Tiªn trong viÖc gi¶i
6. Hyundai Asian Kaesong Industrial
quyÕt nh÷ng bÊt ®ång. §ång thêi cÇn tíi
Park, Brochore, 2006, ROK,
sù trî gióp cña céng ®ång quèc tÕ, ®Æc
Ministry.
biÖt lµ Mü vµ Trung Quèc trong viÖc gi¶i
quyÕt triÖt ®Ó vÊn ®Ò h¹t nh©n trªn b¸n 7. S. H. Kim. North Korean Policy of
®¶o TriÒu Tiªn. Sù tiÕn triÓn trong quan the Lee Myung-bak Government.
hÖ hai n−íc ®· vµ sÏ phô thuéc vµo chñ KINU Insight, No 4, 2008, pp 1-12,
tr−¬ng, ®−êng lèi cña c¸c nhµ l·nh ®¹o Korea Institute for National
hai n−íc vµ sù can thiÖp cña c¸c n−íc Unification, Seoul, 2008.
lín.
8. E. chil Lin. Kaesong Industrial
Complex, History, Pending Issues
Tµi liÖu tham kh¶o and outlook. Seoul, Haenam
1. H. J. Chon. Characteristics of North Publishing Company, 2006.
Korean Policy. KINU Research 9. Ministry of Unification. Current
Abstracts’02, Korea Institute for Status of Operation in Industrial
National Unification, Abstract series Complex. Seoul, 2006.
03-1, pp 39-45, Seoul, 2003.
10. S. Nakato. South Korea’s Paradigm
2. S. Cheon. SPSI & the South Korean Shift in North Korean Policy and
Position. Korea Institute for Trilateral Cooperation among the
National Unification, Studies series US, Japan, and Korea. International
03-08, Seoul, 2008. Journal of Korean Unification
3. Dick K.Nanto & Mark E. Manyin. Studies, Vol 17, No 1, 2008, pp 41-
The Kaesong North-South Korean 61, Korea Institute for National
Industrial Complex. CRS Report for Unification, Seoul, 2008.
Congress, Congressive Research 11. J. C. Park. Paradigm Change of
Service, Seoul 2008. North Korea Policy from
4. M. Y. Huh. 60th Aniversary of Korea Engagement to Pragmatism:
Liberation: Current Status of Inter- Focusing on Seven Points. KINU
Korean Reations and Future Insight, No 7, 2008, pp 8-10, Korea
Direction. International Journal of Institute for National Unification,
Korean Unification Studies, Vol 15, Seoul, 2008.
No 1, 2006, pp 66-106, Korea 12. http://www.korea.net
Institute for National Unification,
Seoul, 2006. 13. http://www.dantri.com.vn
5. M. Y. Huh. North Korea’s 14. http://www.bbc.com
Negotiation Behavior toward South
15. htttp://www.vnexpress.net
Korea: Continuities and Changes in
the Post Inter-Korean Studies Era. 16. http://www.home.vnn.vn
nguon tai.lieu . vn