Xem mẫu
- Journal of Thu Dau Mot university, No2 – 2011
QUAN HEÄ AUSTRALIA – VIEÄT NAM
THAØNH TÖÏU VAØ TRIEÅN VOÏNG
Voõ Xuaân Ñaøn
Tröôøng Ñaïi hoïc Ngoaïi ngöõ - Tin hoïc thaønh phoá Hoà Chí Minh
TOÙM TAÉT
Quan heä giöõa Australia vôùi Vieät Nam ñaõ phaùt trieån lieân tuïc treân nhieàu lónh vöïc treân cô
sôû song phöông vaø ña phöông trong hôn 3 thaäp kæ (töø 1973 ñeán nay). Thaønh quaû cuûa moái
quan heä ñoù ñaõ naâng cao vò theá vaø uy tín cuûa Vieät Nam vaø Australia treân tröôøng quoác teá.
Trong töông lai, quan heä giöõa Australia vôùi Vieät Nam phaùt trieån raát thuaän lôïi, song cuõng
coøn nhöõng thaùch thöùc ñoøi hoûi moãi quoác gia phaûi naêng ñoäng vaø saùng taïo hôn nöõa.
Töø khoùa: quan heä, phaùt trieån, hôïp taùc, thaønh töïu
*
Australia coù lòch söû 107 naêm laäp quoác thaêng traàm nhöng nhìn chung suoát quaù
trong ñoù ñaõ coù quan heä ngoaïi giao vôùi trình ñeàu höôùng vaøo hai neàn taûng cô baûn
Vieät Nam hôn moät phaàn ba thôøi gian xaây treân.
döïng vaø phaùt trieån cuûa quoác gia naøy. Töø sau cuoäc chieán tranh Vieät Nam,
Töø naêm 1901 khi Lieân bang Australia chính phuû Australia ñaõ nhaän thöùc söï
ñöôïc thaønh laäp, moái quan heä giöõa tham chieán vaøo chieán tranh Vieät Nam
Australia – Vieät Nam ngaøy caøng phaùt (1954 – 1975) laø moät sai laàm, khoâng xuaát
trieån maïnh meõ, toaøn dieän vaø beàn vöõng. phaùt töø lôïi ích thieát thöïc cuûa lieân bang
Ñaëc bieät laø töø naêm 1973 ñeán nay. Australia. Nhöõng baøi hoïc töø cuoäc chieán
tranh Vieät Nam ñaõ ñöa ñeán söï thay ñoåi
Quan heä ñoái ngoaïi cuûa Australia vôùi
trong quan heä vôùi Vieät Nam vaø caùc nöôùc ôû
quoác teá noùi chung vaø Vieät Nam noùi rieâng
Ñoâng Nam AÙ.
ñeàu döïa treân hai neàn taûng cô baûn:
Naêm 1973 quan heä ngoaïi giao giöõa
- Giöõ vöõng vaø phaùt trieån moái quan heä
Australia vôùi Vieät Nam ñöôïc ñöôïc thieát
vôùi caùc nöôùc tö baûn phöông Taây. Kieân trì baûo
laäp. Song, do tình hình quoác teá vaø khu
veä cheá ñoä tö höõu vaø neàn kinh teá thò tröôøng.
vöïc, quan heä Australia vaø Vieät Nam coù
- Chi phoái bôûi ñaëc thuø ñòa lí – chính nhöõng thôøi kyø laïi giaùn ñoaïn, ñoù laø quaõng
trò vaø cö daân, luoân ñaët muïc tieâu an ninh – thôøi gian töø 1978 ñeán 1991.
phoøng thuû leân haøng ñaàu sau ñeán lôïi ích Sau 13 naêm xeùt thaáy nhöõng thuaän lôïi
kinh teá – thöông maïi vaø vai troø vò trí cuûa môùi xuaát hieän: AÙp löïc cuûa quoác teá ñoái vôùi
Australia treân tröôøng quoác teá. Vieät Nam veà vaán ñeà Campuchia ñaõ giaûm,
Quan heä ngoaïi giao cuûa Australia vôùi Vieät Nam thöïc hieän chính saùch môû cöûa,
quoác teá vaø khu vöïc tuy coù nhöõng böôùc ñoåi môùi töø naêm 1986 trôû ñi ñaõ laøm cho
76
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 2 - 2011
ñaát nöôùc phaùt trieån, quan heä quoác teá ôû VI ñeán nay ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng thaønh töïu
khu vöïc vaø theá giôùi môû roäng, thu huùt quan troïng. Vieäc Vieät Nam gia nhaäp
ñöôïc söï ñaàu tö cuûa nöôùc ngoaøi, trong ñoù ASEAN, nhöõng thaønh töïu veà kinh teá, xaõ
coù caùc doanh nghieäp cuûa Australia, hoäi ñaõ taïo söï chuù yù cuûa caùc nöôùc trong
Australia ñaõ thieát laäp trôû laïi quan heä khu vöïc vaø quoác teá. Australia laø quoác gia
vôùi Vieät Nam. raát quan taâm ñeán nhöõng chuyeån bieán
Khi noái laïi quan heä ngoaïi giao vôùi naêng ñoäng vaø coù hieäu quaû cuûa Vieät Nam.
Vieät Nam töø naêm 1991, Australia laø moät Vieät Nam khoâng coøn laø nöôùc caàn ‚giuùp ñôõ
ñaát nöôùc coù neàn kinh teá vôùi kó thuaät vaø vieän trôï‛ maø laø moät ñoái taùc maø caùc
tieân tieán vaø khaû naêng caïnh tranh cao nöôùc caàn höôùng tôùi vôùi moät tö duy môùi laø
treân tröôøng quoác teá, saün saøng tham döï, hôïp taùc bình ñaúng, cuøng coù lôïi.
goùp phaàn vaøo söï phaùt trieån cuûa Vieät Quan heä Australia vôùi Vieät Nam töø
Nam, ñöa quan heä ngoaïi giao giöõa 1991 ñeán nay ñöôïc thieát laäp treân neàn
Australia vaø Vieät Nam phaùt trieån ôû moät taûng cuûa thöïc tieãn hai nöôùc vaø khu vöïc
taàm cao môùi: song phöông, ña phöông, chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông, taïo laäp ñöôïc
treân nhieàu lónh vöïc. moái quan heä ñaùp öùng ñöôïc mong muoán
Quan heä Australia vôùi Vieät Nam cuûa hai quoác gia, phuø hôïp vôùi thoâng leä
trong hôn ba thaäp kyû qua (chuû yeáu laø töø quoác teá vaø mang saéc thaùi rieâng cuûa moái
1991 ñeán nay) ñaõ ñaït nhöõng thaønh quaû quan heä Australia – Vieät Nam trong thôøi
treân caùc lónh vöïc sau ñaây: ñaïi hoäi nhaäp vaø toaøn caàu hoùa.
1. Veà laäp tröôøng chung cuûa moái 2. Nhöõng thaønh töïu cô baûn trong
quan heä Australia vaø Vieät Nam quan heä Australia – Vieät Nam
Tröôùc nhöõng bieán chuyeån chung cuûa Trong quan heä vôùi Vieät Nam,
tình hình theá giôùi vaø khu vöïc, Australia vaø Australia ñaõ nhaän thöùc ñuùng, khaùch quan
Vieät Nam ñeàu coù söï ñieàu chænh veà chính veà Vieät Nam: laø quoác gia thoáng nhaát, ñoäc
saùch ñoái ngoaïi cuûa mình. Chieán löôïc laäp – töï chuû, ñaát nöôùc giaøu taøi nguyeân
‚Höôùng veà chaâu AÙ‛ cuûa Australia do Thuû thieân nhieân nhieàu, nguoàn nhaân löïc lôùn, laø
töôùng Keating ñöa ra khi nhaäm chöùc: ‚hôn thò tröôøng coù khaû naêng tieâu thuï cao.
bao giôø heát, Australia saün saøng, caû veà ñoái Australia coù theå ñaàu tö vaøo nhieàu lónh vöïc
noäi, ñoái ngoaïi ñeå thuùc ñaåy quyeát taâm ñöôïc khaùc nhau ôû Vieät Nam moät caùch maïnh
hoøa nhaäp vaøo neàn kinh teá naêng ñoäng cuûa meõ vaø beàn vöõng. Ñaùng chuù yù nhaát laø caùc
khu vöïc‛. Muïc tieâu haøng ñaàu trong chính lónh vöïc sau ñaây:
saùch ñoái ngoaïi cuûa Australia laø duy trì vaø Quan heä chính trò ngoaïi giao
phaùt trieån moät khu vöïc oån ñònh, hoøa bình Quan heä Australia – Vieät Nam töø
vaø ngaøy caøng giaøu coù. thaäp nieân 90 trôû laïi ñaây ñaõ taïo söï bieán
ÔÛ Vieät Nam, coâng cuoäc ñoåi môùi töø sau chuyeån saâu saéc khoâng chæ ñoái vôùi hai quoác
ñaïi hoäi Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam laàn thöù gia, maø coøn aûnh höôûng ñeán khu vöïc vaø
77
- Journal of Thu Dau Mot university, No2 – 2011
quoác teá. Vôùi nhöõng chuyeån bieán mang Quan heä ñaàu tö phaùt trieån
taàm chieán löôïc cuûa Vieät Nam, qua vieäc Hôn 30 naêm qua, treân lónh vöïc kinh
tieáp xuùc vôùi caùc caáp coù thaåm quyeàn giöõa teá, coù luùc Australia ñöùng haøng thöù tö veà
hai nöôùc, Australia ñaõ taïo ñöôïc hình aûnh toång soá voán ñaàu tö vaøo Vieät Nam. Caùc
cuûa mình laø quoác gia coù neàn kinh teá phaùt lónh vöïc ñaàu tö chuû yeáu laø: böu chính vieãn
trieån, khoa hoïc kó thuaät tieân tieán vaø khaû
thoâng, saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng, y teá,
naêng caïnh tranh laønh maïnh, saün saøng
khai khoaùng; vôùi haøng traêm döï aùn ñaàu tö,
tham döï, goùp phaàn vaøo söï phaùt trieån cuûa
haøng traêm coâng ty cuûa Australia ñaêng kyù
Vieät Nam tröôùc maét vaø laâu daøi. Australia
hoaït ñoäng taïi Vieät Nam. Australia coøn laø
ñaõ coù nhieàu ñoùng goùp trong quaù trình
thò tröôøng xuaát khaåu lôùn thöù ba cuûa Vieät
thuùc ñaåy söï bình thöôøng hoùa quan heä
Nam sau Nhaät Baûn, Trung Quoác.
ngoaïi giao giöõa Hoa Kyø vôùi Vieät Nam,
uûng hoä Vieät Nam gia nhaäp WTO. Keát quaû Trong cam keát cuûa Australia vôùi
cuûa nhöõng söï kieän treân mang laïi nhöõng vieäc xaây döïng khu vöïc chaâ u AÙ – Thaùi
cô hoäi toát ñeïp cho chính phuû vaø giôùi kinh Bình Döông oån ñònh vaø thònh vöôïng,
doanh trong tieán trình phaùt trieån moái haøng naêm Australia cung caáp moät
quan heä Australia – Vieät Nam. Caùc khoaûn vieän trôï ñaùng keå nhaèm giuùp Vieät
chuyeán vieáng thaêm giöõa laõnh ñaïo caáp cao Nam giaûm ngheøo vaø phaùt trieån beàn
cuûa hai nöôùc luoân ñöôïc môû ra nhöõng cô vöõng. Khoaûn vieän trôï naøy ñöôïc taêng
hoäi môùi, nhöõng vaán ñeà cuï theå, thieát thöïc, daàn qua moãi naêm ñaõ goùp phaàn thuùc ñaåy
hieäu quaû trong quan heä chính trò ngoaïi thöïc hieän caùc chöông trình giaùo duïc ñaøo
giao giöõa hai nöôùc. Ñaùnh giaù veà quan heä taïo, y teá, xoùa ñoùi giaûm ngheøo ôû noâng
chính trò – ngoaïi giao giöõa Australia vôùi thoân, hoã trôï cho vieäc caûi caùch haønh
Vieät Nam, moät chính khaùch Australia chính, heä thoáng phaùp luaät cuûa Vieät
khaúng ñònh: ‚Ñaây laø luùc quan heä giöõa hai Nam. Öu tieân vieän trôï phaùt trieån cuûa
nöôùc chuùng ta ñaït ñoä chín muoài vaø
Australia cho Vieät Nam thuoäc lónh vöïc
chuyeån sang trang môùi. Nhöõng nhaân toá
noâng thoân vaø cô sôû haï taàng nhö xaây
baát oån tröôùc ñaõ nhöôøng choã cho nhöõng
döïng Caàu Myõ Thuaän, coâng trình caáp
nieàm tin töôûng môùi. Vaø cuõng ñaõ ñeán luùc
nöôùc ôû caùc thaønh phoá Baéc Ninh, Baéc
chuùng ta nhìn thaúng vaøo töông lai maø
Giang, Haø Tónh, Ñaø Naüng, Traø Vinh,
chuùng ta cuøng chia seû söï hôïp taùc toaøn
Vónh Long…
dieän vaø ngaøy caøng môû roäng vôùi tö caùch
chuùng ta laø thaønh vieân cuûa khu vöïc chaâu Trong lónh vöïc giaùo duïc ñaøo taïo, vieän
AÙ – Thaùi Bình Döông vaø cuûa caû coäng trôï phaùt trieån cuûa Australia daønh phaàn
ñoàng quoác teá roäng lôùn‛ [6: 112 -113]. Qua lôùn caáp hoïc boång cho löu hoïc sinh Vieät
ñoù, chuùng ta thaáy quan heä chính trò, Nam theo hoïc ñaïi hoïc, sau ñaïi hoïc taïi
ngoaïi giao Australia - Vieät Nam ñaõ ñöôïc Australia, taïo nguoàn vaø daïy tieáng Anh,
naâng leân ôû taàm khu vöïc vaø quoác teá vôùi chaêm soùc söùc khoûe ban ñaàu cho phuï nöõ,
nhöõng giaù trò toát ñeïp, beàn vöõng. treû em, phoøng choáng dòch beänh soát reùt,
78
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 2 - 2011
soát xuaát huyeát, thieáu ioát, HIV/AIDS vôùi Haøng hoùa xuaát khaåu chính cuûa
moãi loaïi döï aùn leân ñeán haøng chuïc trieäu Australia sang Vieät Nam ngaøy caøng ña
AUD. Ngoaøi ra, trong quan heä phaùt trieån daïng vaø phong phuù goàm: maùy moùc thieát
Australia cuõng quan taâm ñeán vieäc hoã trôï bò chuyeân duøng phuïc vuï khai moû, thoâng
veà quaûn lí nhaø nöôùc, xaây döïng naêng löïc tin lieân laïc, ñieàu hoøa nhieät ñoä, cheá bieán
trong quaûn lí haønh chính, naâng cao trình thöïc phaåm; cheá bieán thöùc aên gia suùc,
ñoä khoa hoïc kó thuaät cho caùn boä trung cao thieát bò thaêm doø vaø khai thaùc daàu khí,
caáp Vieät Nam, caáp voán giaûi quyeát vieäc thieát bò nuoâi troàng ñaùnh baét vaø cheá
laøm cho ngöôøi ngheøo… bieán haûi saûn, caùc loaïi nguyeân lieäu nhö
Quan heä trong lónh vöïc thöông maïi saét, theùp, nhoâm, hoùa chaát, boät mì, len
vaø caùc saûn phaåm töø söõa… Vieät Nam xuaát
Thöông maïi giöõa Australia vaø Vieät
khaåu sang Australia laø caùc saûn phaåm
Nam trong ba möôi naêm qua ñaëc bieät
daàu thoâ, haûi saûn, caø pheâ, laâm saûn vaø
laø töø naêm 1990 khi hai nöôùc kyù Hieäp
haøng tieåu thuû coâng myõ ngheä… [7: 447-
ñònh thöông maï i, hôïp taù c kinh teá giöõa
448]. Trong nhöõng naêm tôùi, kim ngaïch
hai nöôùc taêng tröôûng nhanh choùng, ñaëc
daàu thoâ vaãn tieáp tuïc ôû möùc cao. Nhieàu
bieät trong nhöõng naêm ñaàu theá kæ XXI,
maët haøng cuûa Vieät Nam nhö ñoà goã noäi
thöông maï i giöõa hai nöôùc ñaõ ñaït tôùi
thaát, saûn phaåm nhöïa gia duïng caïnh
ñænh cao môùi . Kim ngaïc h xuaát nhaäp
tranh ñöôïc vôùi saûn phaåm nhaäp khaåu töø
khaåu cuûa Australia sang Vieät Nam ñaõ
caùc nöôùc khaùc vaøo Australia.
trôû thaø nh moät trong nhöõng ñoá i taùc
thöông maïi haøng ñaàu cuûa Vieät Nam bôûi Quan heä trong lónh vöïc quoác phoøng –
söï taêng tröôûng vöõng chaéc . Hieän nay an ninh
Australia laø ñoái taùc thöông maïi lôùn thöù Thaùng 9 naêm 2000, Vieät Nam vaø
baûy cuû a Vieät Nam, laø moät trong nhöõng Australia ñaët Tuøy vieân Quaân söï taïi Ñaïi söù
nöôùc coù löôïng ñaàu tö lôùn vaø coù hieäu quaùn cuûa moãi beân. Quan heä song phöông
quaû taïi Vieät Nam. trong lónh vöïc quoác phoøng – an ninh
Voán ODA Australia daønh cho Vieät trong nhöõng naêm ñaàu theá kæ XXI tieáp tuïc
Nam taêng daàn haøng naêm, chuû yeáu daønh phaùt trieån coù lôïi cho hai quoác gia vaø cho
cho caùc lónh vöïc maø Australia coù öu theá caû khu vöïc. Vieäc ñaët vaên phoøng caûnh saùt
ñaàu tö phaùt trieån nguoàn nhaân löïc, cô sôû cuûa Australia taïi Ñaïi söù quaùn Australia ôû
haï taàng, phaùt trieån noâng nghieäp vaø noâng Haø Noäi nhaèm xuùc tieán vaø ñaåy maïnh söï
thoân, xaây döïng naêng löïc quaûn lí quoác gia, hôïp taùc giöõa caûnh saùt Australia vaø caûnh
giaùo duïc ñaøo taïo, phaùt trieån cô sôû haï taàng saùt Vieät Nam trong caùc hoaït ñoäng choáng
noâng thoân, caáp nöôùc vaø veä sinh moâi toäi phaïm ma tuùy, nhaäp cö baát hôïp phaùp...
tröôøng, xoùa ñoùi giaûm ngheøo vaø caùc lónh Trong chöông trình hôïp taùc veà quoác
vöïc khaùc thuoäc muïc tieâu kinh teá xaõ hoäi phoøng – an ninh giöõa hai quoác gia, nhieàu
cuûa Vieät Nam phuø hôïp vôùi lôïi theá vaø tieàm só quan Vieät Nam ñöôïc gôûi sang Australia
naêng cuûa hai quoác gia. ñaøo taïo chuyeân moân, hoïc tieáng Anh.
79
- Journal of Thu Dau Mot university, No2 – 2011
3. Nhöõng trieån voïng vaø thaùch thöùc trong nhieàu vaán ñeà cuûa khu vöïc.
Töø lôïi theá cuûa mình, Australia vôùi Trong töông lai, quan heä giöõa
2
dieän tích ñaát ñai roäng lôùn 7,69 km , coù bôø Australia vôùi Vieät Nam thuaän lôïi laø cô
bieån daøi 36.735 km, daân soá treân 20 trieäu baûn, tieàm naêng laø to lôùn, song cuõng coøn
ngöôøi vôùi 151 daân toäc khaùc nhau, laø xaõ nhöõng thaùch thöùc ñoøi hoûi moät quoác gia
hoäi ña vaên hoùa, thieân nhieân ña daïng, coù phaûi naêng ñoäng vaø saùng taïo hôn nöõa, ñoåi
nguoàn taøi nguyeân phong phuù chaát löôïng môùi tö duy veà nhaän thöùc xaõ hoäi – chính
cao, trình ñoä chuyeân moân cao, coù khaû trò cuûa moãi nöôùc. Phía Vieät Nam caàn caûi
naêng ñoùng goùp vaøo vieäc phaùt trieån kinh thieän moâi tröôøng phaùp lí, thuû tuïc haønh
teá cuûa caùc nöôùc trong khu vöïc vaø coù theå chính, phaùt trieån cô sôû haï taàng, naâng cao
caïnh tranh vôùi caùc nöôùc khaùc trong nhieàu möùc thu nhaäp bình quaân cuûa ngöôøi daân.
lónh vöïc noâng nghieäp, coâng nghieäp, cheá
Beân caïnh theá maïnh vaø haïn cheá cuûa
bieán thöïc phaåm, coâng nghieäp xaây döïng vaø
moãi quoác gia, Australia vaø Vieät Nam coøn
saûn xuaát vaät lieäu xaây döïng, coâng nghieäp
coù lôïi theá chung: cuøng vuøng laõnh thoå chaâu
saûn xuaát thieát bò cao, ngaønh coâng nghieäp
AÙ – Thaùi Bình Döông, cuøng coù maët trong
dòch vuï, nghieân cöùu phaùt trieån vaø nhieàu
nhieàu toå chöùc quoác teá vaø khu vöïc nhö
lónh vöïc khaùc…. Vôùi thaønh quaû ñaõ ñaït
WTO, APEC, cuøng coù nhöõng cô sôû phaùp lí
ñöôïc trong quan heä Australia – Vieät Nam,
ñöôïc quoác teá coâng nhaän vaø ñöôïc chính phuû
nhöõng thaäp nieân ñaàu theá kæ XXI moái quan
cuûa hai nöôùc kyù keát laøm cô sôû vöõng chaéc
heä naøy seõ khoâng ngöøng phaùt trieån ôû moät
ñeå phaùt trieån moái quan heä Australia - Vieät
taàm cao môùi vaø beàn vöõng treân cô sôû phaùt
Nam vaø Vieät Nam - Australia trong hieän
huy vò theá vaø tieàm naêng cuûa hai quoác gia.
taïi vaø töông lai.
Vieät Nam laø nöôùc coù nhieàu lôïi theá ñeå laøm
cho quan heä Australia – Vieät Nam tieán xa Quan heä giöõa Australia vôùi Vieät Nam
hôn nöõa vì tieàm löïc cuûa Vieät Nam chöa ñaõ phaùt trieån veà nhieàu lónh vöïc treân cô sôû
ñöôïc khai thaùc vaø phaùt huy maïnh vôùi song phöông vaø ña phöông cuõng nhö
nguoàn löïc cuûa 85 trieäu daân, moät thò trong khuoân khoå caùc dieãn ñaøn khu vöïc vaø
tröôøng lao ñoäng haáp daãn, nguoàn taøi quoác teá, ñaõ goùp phaàn taêng tröôûng lôïi ích
nguyeân thieân nhieân phong phuù, moät thò cuûa moãi nöôùc ñoàng thôøi ñoùng goùp quan
tröôøng tieâu thuï lôùn, ña daïng. Vò theá chieán troïng ñoái vôùi vieäc thuùc ñaåy hôïp taùc vì hoøa
löôïc cuûa Vieät Nam coù lôïi cho Australia bình, oån ñònh vaø phoàn vinh cuûa khu vöïc
trong vieäc phaùt trieån moái quan heä treân chaâu AÙ – Thaùi Bình Döông. Thaønh quaû
nhieàu lónh vöïc bôûi tính naêng ñoäng cuûa toát ñeïp cuûa moái quan heä ñoù naâng cao vò
khu vöïc Ñoâng Nam AÙ maø Vieät Nam laø theá vaø uy tín cuûa Vieät Nam vaø Australia
moät thaønh vieân coù vò theá quan troïng treân tröôøng quoác teá [6].
80
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 2 - 2011
AUSTRALIA – VIETNAM RELATIONS: ACHIEVEMENTS AND PROSPECTS
Vo Xuan Dan
Ho Chi Minh City of Foreign Language – Information Technology
ABSTRACT
Australia and Vietnam relations has been continuously developed in multiple ways
via the basis of bilateral and multilateral relations for more than three decades, from
1973 to present. The fruits of their relationship have improved the position and prestige
of both countries in the international arena. This trend should continue, but there are
also challenges requiring each country to be more active and creative.
Keywords: relations, development, cooperation, achievements
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
[1] Vuõ Duy Ninh, Caùc nöôùc Nam Thaùi Bình Döông, NXB Söï thaät, 1992.
[2] Leâ Thu Höông, Australia - Xöa vaø vaø nay, NXB Toång hôïp TP. Hoà Chí Minh, 1998.
[3] Buøi Khaùnh Theá (chuû bieân), Nghieân cöùu veà Australia, NXB Giaùo duïc, 1999.
[4] Phaïm Hoaøng Haûi, Australia - Ñaát nöôùc, con ngöôøi, NXB Theá giôùi, 2003.
[5] Nguyeãn Vaên Taøi, Nhöõng vaán ñeà ñòa lí Australia, NXB Treû, 2003.
[6] Vuõ Tuyeát Loan, Chính saùch cuûa Australia ñoái vôùi ASEAN (töø 1991 ñeán nay) – Hieän
traïng vaø trieån voïng, NXB Khoa hoïc xaõ hoäi, 2005.
[7] Vuõ Tuyeát Loan (chuû bieân), Australia ngaøy nay, NXB Khoa hoïc Xaõ hoäi, 1998.
81
nguon tai.lieu . vn