Xem mẫu
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com Nh ư v ậy thế giới v à khu v ực đ a phát tri ển v ư ợt ta khá xa về mọi mặt đ ặc b i ệt l à v ề kinh tế. V ì th ế đ a đ ặt ra cho Việt Nam nhiều thách thức trong q úa trình ph ấn đ ấu xây dựng v à c ải tiến nền KTTT đ ịnh h ư ớng XHCN. 2 . Th ực trạng quá tr ình xây d ựng nền KTTT đ ịnh h ư ớng XHCN ở Việt Nam d ư ới tác đ ộng của những đ i ều kiện cụ thể 2 .1 Giai đ o ạn 1986 - 1 991 Đâ y là giai đ o ạn đ ầu chúng ta chuyển sang nền KTTT. Do ch ư a nh ận thức đ ư ợc đ ầy đ ủ những yếu tố cụ thể ảnh h ư ởng đ ến nền kinh tế n ên ta đ a có m ột số chính sách ch ư a đ ú ng. M ột chính sách sai lầm trong giai đ o ạn n ày là t ập trung công nghiệp hoá - h i ện đ ại hoá theo h ư ớng ư u tiên cho công nghi ệp nặng. Đ â y là m ột sai lầm n ghiêm tr ọng đ a làm m ất rất nhiều thời gian, tố n r ất nhiều tiền bạc bởi lúc n ày v ới xuất phát đ i ểm v à kinh tế rất thấp, c ơ s ở vật chất, công nghệ c òn q uá l ạc hậu th êm vào đ ó l à thi ếu vốn v à thiếu đ ội ngũ các nh à khoa h ọc t ài g i ỏi. Trong khi đ ó t a có đ ầy đ ủ đ i ều kiện đ ể phát triển công nghiệp nhẹ. Sự k h éo léo c ần cù c ủa ng ư ời dân Việt Nam, sự ư u đ ai c ủa thi ên nhiên khí h ậu tạo n ên m ột danh mục nông sản đ a d ạng phong phú v à nhi ều loại h ình sản xuất h àng th ủ công mỹ nghệ. Với những đ i ều kiện đ ó t a hoàn toàn có t h ể phát triển những ng ành công nghi ệp nhẹ m à ch ỉ cần ít vốn nh ư công n ghiệp chế biến thực phẩm, đ ồ mỹ nghệ,... C huyển sang nền kinh tế h àng hoá nhi ều th ành ph ần nh ư ng trong giai đ o ạn n ày l ư ợng h àng hoá c ủa chúng ta c òn ít và ch ất l ư ợng c òn ch ư a tốt. 8
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com C hính vì th ế, h àng hoá s ản xuất ra không có sức cạn h tranh trên th ị tr ư ờng v ì số l ư ợng h àng hoá ít nên ph ần lớn vẫn phải nhập khẩu v à ch ư a xu ất k h ẩu đ ư ợc h àng hoá ra th ị tr ư ờng thế giới. Với đ i ều kiện đ ịa lý đ ịa h ình ph ức tạp, hệ thống giao thông vận tải yếu k ém nh ư t rên ch ư a có nh ững chính sách phát triển k inh t ế ph ù h ợp với t ừng v ùng, từng miền, chúng ta đ a r ơ i vào tình tr ạng đ ầu t ư p hát tri ển kinh t ế tr àn lan, không t ập trung, gây n ên s ự bất hợp lý giữa các vùng. C ơ c ấu giữa các th ành ph ần kinh tế cũng l à m ột vấn đ ề đ á ng quan tâm. Trong giai đ o ạn n ày các t hành ph ần kinh tế mới nh ư k inh t ế t ư b ản tư n hân, kinh t ế t ư b ản Nh à n ư ớc ch ư a phát tri ển, chủ yếu vẫn l à thành ph ần k inh t ế Nh à n ư ớc. Nguyên nhân c ủa vấn đ ề n ày là do ta v ẫn c òn ch ậm đ ổi m ới các h ình th ức sở hữu t ư l i ệu sản xuất đ a có trong n ền kinh tế b ao c ấp cũ v à ch ư a có đ ư ợc những chính sách ph ù h ợp đ ể kinh tế t ư b ản t ư n hân v à t ư b ản Nh à n ư ớc phát triển. T óm l ại, trong giai đ o ạn n ày m ặc d ù đ a đ ạt đ ư ợc một số th ành t ựu, nền k inh t ế đ a t ừng b ư ớc ổn đ ịnh v à phát tri ển, các c ơ n sốt do hậu quả của c ơ ch ế q uan liêu bao c ấp đ a d ần d à v ơ i đ i nh ư ng n ền kinh tế Việt Nam vẫn ch ư a b ư ớc hẳn ra sự khủng hoảng của những n ăm tr ư ớc đ ổi mới. 2 .2Giai đ o ạn 1991 đ ến nay Giai đ o ạn n ày, do đ a d ần đ i ều chỉnh ph ù h ợp với những đ i ều kiện, nhân tố cụ thể ảnh h ư ởng đ ến nền KTTT n ên kinh t ế Việt Nam đ a đ ạt đ ư ợc một số t hành t ựu đ áng k ể: 9
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com Đi ều đ ầu tiên c ần nói đ ến l à t ốc đ ộ t ăng tr ư ởng kinh tế cao v à t ươ ng đ ối ổ n đ ịnh. Giai đ o ạn 1986 - 1 990, GDP t ăng trung bình 3,9% thì đ ến giai đ o ạn n ày GDP t ăng bình quân 8,2%. C ơ cấu giữa các th ành ph ần kinh tế v à các ngành cũng hợp lý h ơ n. Hàng lo ạt các công ty, doanh nghiệp t ư n hân ho ạt đ ộng trong mọi lĩnh vực đ a ra đ ời. Dịch vụ th ươ ng m ại phát t ri ển t ươ ng đ ối mạnh đ a tạo đ i ều kiện cho việc sản xuất h àng hoá, làm cho số l ư ợng h àng hoá phong phú h ơn và ch ất l ư ợng không ngừng đ ư ợc cải t i ến. Giao thông vận tải đ ư ợc chú trọng sửa chữa v à xây m ới n ên hàng hoá đ a đ ến đ ư ợc các vùng sâu, vùng xa và mi ền núi. M ột th ành t ựu quan trọng nữa l à trong đ i ều kiện nền kinh tế thế giới với sự cạnh tranh rất khốc l i ệt gây ra sự phân cực gi àu nghèo m ạnh mẽ với n hi ều cuộc khủng hoảng kinh tế nghi êm tr ọng, Đ ảng ta kịp thời rút kinh n ghiệm v à đ a có nh ững đ ư ờng lối, chính sách đ ịnh h ư ớng cho nền kinh tế p hát tri ển theo đ ú ng đ ịnh h ư ớng XHCN, h ư ớng thị tr ư ờng h àng hoá vào ư ũy đ ạo cạnh tranh l ành m ạnh c ùng phát tri ển. Chính v ì v ậy nền KTTT của ta chẳng những không xảy ra khủng hoảng m à còn tránh đ ư ợc ảnh h ư ởng ti êu c ực từ những cuộc khủng hoảng kinh tế ở các n ư ớc trong khu v ực v à th ế giới m à c ụ thể l à cu ộc khủng hoảng tiền t ệ v ào n ăm 1997. Tuy n hiên n ền kinh tế n ư ớc ta so với khu vực v à th ế giới vẫn l à m ột nền kinh t ế kém phát triển, cần có nhiều biện pháp đ ể phát triển theo kịp các quốc g ia khác. KTTT đ a ra đ ời v à phát tri ển qua nhiều gia đ o ạn v à cho đ ến bây giờ nó v ẫn l à k i ểu kinh tế xa hội tiến bộ nhất. Trải qua các giai đ o ạn phát triển, 10
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com KTTT ngày càng đ ư ợc ho àn thi ện v à đ ư ợc áp dụng tr ên nhi ều quốc gia. Nền KTTT đ ịnh h ư ớng XHCN ở Việt Nam mặc d ù m ới ra đ ời cách đ â y h ơn m ột thập kỷ nh ư ng c ũng đ a trải qua nhiều th ăng tr ầm, k hông ng ừng v ận đ ộng v à luôn bi ến đ ổi d ư ới sự tác đ ộng của nhiều yếu tố cả b ên ngoài l ẫn b ên trong b ản thân nền kinh tế. Các yếu tố n ày v ừa không ngừng có ảnh h ư ởng đ ến sự phát triển của nền KTTT vừa chịu sự tác đ ộng của chính n ền KTTT đ ó . Nh ư v ậy, trải qu a m ỗi giai đ o ạn lại h ình thành nên nh ững yếu tố mới khiến cho công cuộc xây dựng v à phát tri ển nền KTTT đ ịnh h ư ớng XHCN Việt Nam ng ày càng ph ức tạp, đ ò i h ỏi phải có sự phân tích k ỹ l ư ỡng chi tiết kịp thời từng yếu tố. Chính v ì v ậy quan đ i ểm lịch sử cụ t h ể l uôn là quan đ i ểm gắn liền với quá tr ình xây d ựng nền KTTT đ ịnh h ư ớng XHCN Việt Nam. I II. M ột số giải pháp nhằm xây dựng nền KTTT theo đ ịnh h ư ớng XHCN Trong giai đ o ạn hiện nay, chúng ta đ ang t ừng b ư ớc xây dựng c ơ s ở vật ch ất đ ể đ ẩy mạnh quá tr ình phát tri ển n ền KTTT đ ịnh h ư ớng XHCN nhanh chóng đ ư a đ ất n ư ớc trở th ành n ư ớc công nghiệp hóa hiện đ ại hóa. V à vi ệc n ghiên cứu t ìm hi ểu các yếu tố ảnh h ư ởng đ ể t ìm ra các gi ải pháp nhằm k h ắc phục những mặt yếu kém phát huy những mặt mạnh đ ang là v ấn đ ề b ức thiết. Cụ t h ể : Đẩy mạnh việc thu hút vốn đ ầu tư t r ực tiếp n ư ớc ngo ài. Trư ớc mắt cần t i ếp tục cải tiến h ành chính trong l ĩnh vực đ ầu tư n ư ớc ngo ài v ới những q ui đ ịnh r õ ràng thông su ốt v à đ ơn gi ản. Về lâu d ài c ần tiến tới xây dựng 11
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com m ột h ành lang pháp lý chung cho các n hà đ ầu tư n ư ớc ngo ài c ũng nh ư t rong n ư ớc đ ể tạo một sân ch ơ i bình đ ẳng. Huy đ ộng tối đ a và sử dụng có hiệu quả nguồn vốn trong n ư ớc. Trong lĩnh v ực n ày, huy đ ộng tiết kiệm l à m ục ti êu hàng đ ầu, từ đ ó s ẽ phát huy đ ư ợc h ết các nguồn nội lực thúc đ ẩy nền ki nh t ế phát triển. Ti ếp tục cân đ ối lại các th ành ph ần kinh tế v à các ngành; chú tr ọng phát t ri ển kinh tế giữa các v ùng h ợp lý h ơ n. Tăng c ư ờng hội nhập hợp tác với các n ền kinh tế trong khu vực v à th ế giới; giữ vững vai tr ò c ủa Nh à n ư ớc t rong vi ệc đ i ều tiết v ĩ mô, đ ịnh h ư ớng nền KTTT theo đ ịnh h ư ớng XHCN, l ấy công bằng xa hội l àm m ục ti êu t ă ng tr ư ởng kinh tế, bảo đ ảm nguồn n hân lực thông qua hệ thống giáo dục đ à o t ạo, bảo đ ảm y tế, nâng cao t rình đ ộ v ăn hoá cho ngư ời lao đ ộng. Giữ vững an ninh, trật tự xa h ội, củng cố sự nghiệp quốc ph òng an ninh nh ằm ng ă n ch ặn mọi thế lực phản đ ộng phá hoại trong v à ngoài n ư ớc; Tích cực cải tạo xa hội, xoá bỏ các tệ n ạn xa hội nh ư tham nh ũng, nghiện hút, mại dâm, ma tuý, hạn chế ô n hi ễm môi trư ờng, giữ vững sự cân bằng sinh thái. Mu ốn vậy cần nâng cao nh ận thức con ngư ời trong việc bảo vệ giữ g ìn cu ộc sống của chính h ọ; vận dụng sáng tạo, không rập khuôn các mô h ình KTTT trên th ế giới; C ó ph ương h ư ớng kết hợp đ ịnh h ư ớng XHCN với t ăng tr ư ởng kinh tế t rong nh ững n ăm t ới. C . k ết lu ận Với việc áp dụng quan đ i ểm lịch sử cụ thể v ào công cu ộc đ ổi mới kinh tế ở Việt Nam, chúng ta đ a có đ ư ợc một nền kinh tế thị tr ư ờng n ăng đ ộng, 12
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com m ột nền kinh tế theo đ ịnh h ư ớng XHCN với những th ành t ựu hết sức to l ớn: Nhịp đ ộ b ình quân hàng n ăm v ề sản p h ẩm quốc nội trong 5 n ăm 1991 - 1995 là 8,5%, nh ịp đ ộ t ăng bình quân hàng n ăm v ề sản xuất công nghiệp l à 13,3%, s ản xuất nông nghiệp l à 4,5%, kim ng ạch xuất khẩu 20%. C ơ cấu kinh tế có b ư ớc chuyển đ ổi tích cực: tỷ trọng công nghiệp v à xây d ựng trong GDP từ 2 2,7% n ă m 1990 lên 30,3% n ăm 1995, t ỷ trọng dịch v ụ từ 38,6% l ên 41,5%. B ắt đ ầu có tích luỹ từ nội bộ nền kinh tế. Vốn đ ầu t ư c ơ b ản to àn xa h ội t ăng từ 15,8% GDP n ăm 1990 lên 27,7% n ăm 1995. L ạm phát bị đ ẩy l ùi t ừ 67,1% n ăm 1991 xu ống 12,4% đ ầu n ă m 1995. Quan h ệ sản xuất đ ư ợc đ i ều chỉnhph ù h ợp h ơ n v ới yêu c ầu của lực l ư ợng sản xuất. Số hộ có thu nhập trung b ình số hộ gi àu t ăng lên, t ỷ lệ hộ ngh èo g i ảm. B ên c ạnh những th ành t ựu đ a đ ạt đ ư ợc, nền kinh tế n ư ớc ta vẫn c òn nh ững h ạn chế nhất đ ịnh, đ ất n ư ớc ta v ẫn c òn ch ậm phát triển so với khu vực v à t h ế giới. Chúng ta cần phải áp dụng các giải pháp hợp lý đ ể cải thiện t ình h ình, đ ặc biệt chú trọng đ ến sự vận dụng đ ến sự vận dụng sáng tạo đ ể có đ ư ợc một nền KTTT ho àn ch ỉnh, phát huy hết tính ư u vi ệt của nó v à tr ánh đ ư ợc những sai lầm của nền KTTT của các quốc gia khác. T ừng b ư ớc thực hiện các giải pháp đ ể đ ề ra, Việt Nam sẽ có th êm t ự tin b ư ớc v ào th ế kỷ 21 với những thách thức mới, c ơ h ội mới. Nền KTTT đ ịnh h ư ớng XHCN Việt Nam sẽ ng ày càng phát tri ển ổn đ ịnh v à n hanh chóng đ u ổi kịp tr ình đ ộ của thế giới, trở th ành m ột n ư ớc công nghiệp phát t ri ển trong tương lai không xa. 13
- Simpo PDF Merge and Split Unregistered Version - http://www.simpopdf.com d .Tài li ệu tham khảo 1 . Sách: - N guyễn Sinh Cúc “Kinh tế thị tr ư ờng đ ịnh h ư ớng xa hội chủ nghĩa” - NXB Chính tr ị quốc gia TP - HCM, n ăm 1996. - G iáo trình “Tri ết học Mác - L ênin” - T ập II, NXB Chính trị quốc gia, 1 997. 2 . T ạp chí: - Nghiên c ứu trao đ ổi số 11 tháng 6 n ăm 1998. - Triết học số 4 (110) - tháng 8 - 1 998. - Nh ững vấn đ ề kinh tế thế giới số 1 (45) n ăm 1997. - Cộng sản số 4 (2 -2000). - Tr i ết học số 2 (96) tháng 4 - 1 997. Tri ết học số 2 (108) tháng 4 - 1 999. - Tri ết học số 2 - 2 001 - Và m ột số tạp chí khác. 14
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học