Xem mẫu
- TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 59 - Thaùng 7/2018 Quan điểm của Ấn Độ về chính sách xoay trục sang châu Á – Thái Bình Dương của Hoa Kỳ trong đầu thế kỷ XXI India’s Viewpoints on the American Pivot to the Asia – Pacific in the Early 21st Century Hà Thị Nga, Nhà xuất bản Giáo dục tại TP.HCM Ha Thi Nga, Ho Chi Minh City Education Publishing House Limited Company Tóm tắt Trong quá trình triển khai những chiến lược lớn tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, Ấn Độ và Hoa Kỳ có sự tương đồng và khác biệt về mặt lợi ích chiến lược. Từ phía Hoa Kỳ, quốc gia này ủng hộ Chính sách hướng Đông và hành động hướng Đông của Ấn Độ, mong muốn Ấn Độ sẽ trở thành đồng minh giống như Nhật Bản hay Hàn Quốc. Từ phía Ấn Độ, vì nhiều lí do, quốc gia này vẫn chưa lên tiếng ủng hộ hay phản đối chính sách xoay trục của Hoa Kỳ. Từ khoá: Ấn Độ, Hoa Kỳ, chính sách xoay trục, châu Á – Thái Bình Dương. Abstract During the process of implementing ambitious strategies in the Asia-Pacific region, both India and the United States share similar and adverse aspects in terms of strategic interests. On The United States’ part, this country supports India's “Look East” and “Act East” policies. The United States has been in favor of India’s becoming its ally like Japan or Korea. Meanwhile, for many reasons, India has not yet voiced its assertion of support or opposition to the U.S. pivot to Asia policy. Keywords: India, the United States, pivot policy, the Asia – Pacific region. 1. Chính sách xoay trục sang châu Á khu vực này mà tập trung vào châu Âu - Thái Bình Dương của Hoa Kỳ đầu thế hoặc Trung Đông. Qua từng thời kỳ, khu kỷ XXI vực châu Á - Thái Bình Dương càng được Sau Chiến tranh lạnh, Hoa Kỳ đã đề ra chú ý đến nhiều hơn, đó cũng là cơ sở để những chính sách cụ thể đối với khu vực đến Tổng thống Obama chính sách này châu Á - Thái Bình Dương. Tuy nhiên, do được triển khai một cách mạnh mẽ. sự tác động của bối cảnh quốc tế và trong Tháng 10/2011, trên tạp chí Foreign nước, chính quyền của Tổng thống Bush Policy (Hoa Kỳ) có đăng bài viết “Thế kỷ (cha), Clinton hay Bush (con) vẫn chưa Thái Bình Dương của Mỹ” [1] của Ngoại triển khai mạnh mẽ những chính sách đó ở trưởng Hillary Clinton. Bài báo nổi tiếng 147
- QUAN ĐIỂM CỦA ẤN ĐỘ VỀ CHÍNH SÁCH XOAY TRỤC SANG CHÂU Á – THÁI BÌNH DƯƠNG… này được coi là “giấy khai sinh” cho chiến theo hướng gọn nhẹ, tập trung hơn, củng lược “Xoay trục” (Pivot) của Hoa Kỳ sang cố quan hệ với các nước đồng minh để tạo khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Về ra trụ cột về an ninh - quân sự và xây dựng sau, nó còn được gọi là chiến lược Tái cân hoặc gia cố các căn cứ quân sự ở châu Á - bằng quyền lực hay Tái bố trí lực lượng. Thái Bình Dương. Về cơ bản, chiến lược xoay trục đề ra 2. Quan điểm của Ấn Độ về chính mục tiêu duy trì vị trí lãnh đạo toàn cầu của sách xoay trục sang châu Á - Thái Bình Hoa Kỳ. Trong đó, hướng đến những mục Dương của Hoa Kỳ tiêu cụ thể trong các lĩnh vực về kinh tế, 2.1. Cơ sở để Ấn Độ nhận thức về phát triển một nền kinh tế thịnh vượng và chính sách xoay trục châu Á - Thái Bình Dương là nơi mang đến Theo lý thuyết quan hệ quốc tế, mọi sự thịnh vượng cho Hoa Kỳ; về chính trị, chính sách, chiến lược của một nước hay tăng cường sự hiện diện và vai trò lãnh đạo những động thái quan hệ quốc tế giữa các của Hoa Kỳ ở khu vực châu Á - Thái Bình nước đều bắt nguồn từ lợi ích quốc gia. Do Dương, tạo ra đối trọng trước một Trung đó, quan điểm của Ấn Độ về chính sách Quốc đang trỗi dậy; về quân sự, tinh giản xoay trục sang châu Á - Thái Bình Dương quân đội theo hướng chuyên nghiệp và cũng bắt đầu từ việc Ấn Độ nhận thức về hiện diện quân sự trọng tâm ở khu vực lợi ích cũng như bất lợi mà nước này sẽ đạt châu Á - Thái Bình Dương; về ngoại giao, được hay gặp phải khi Hoa Kỳ xoay trục. tăng cường quan hệ với các đồng minh; về Lợi ích của Ấn Độ khi Hoa Kỳ xoay văn hoá, đẩy mạnh dân chủ và nhân quyền. trục sang châu Á - Thái Bình Dương Để thực hiện được những mục tiêu Về chính trị: này, Hoa Kỳ cũng đề ra những biện pháp Mở rộng dân chủ, tạo ra đối trọng với cụ thể. Trên lĩnh vực kinh tế, Hoa Kỳ tạo ra Trung Quốc, hỗ trợ Ấn Độ tham gia hiện mạng lưới quan hệ song phương và đa diện ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương. phương với tất cả các nước trong khu vực Hoa Kỳ và Ấn Độ dễ dàng gặp gỡ nhau về châu Á - Thái Bình Dương; trong đó, Hiệp lợi ích khi cả hai bên đều là quốc gia dân định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái chủ. Hai bên đều muốn mở rộng nền dân Bình Dương (TPP) được coi là cơ chế mới chủ trên toàn thế giới. Các giá trị dân chủ để phục vụ cho những mục đích của Hoa mà họ ủng hộ là đa nguyên, khoan dung, Kỳ. Trên lĩnh vực chính trị - ngoại giao, cởi mở và tôn trọng nhân quyền. Các giá trị Hoa Kỳ không chỉ gia cố quan hệ với dân chủ cũng sẽ là nền tảng và mục tiêu những đồng minh truyền thống như Nhật chung trong quan hệ giữa Hoa Kỳ và Ấn Bản, Hàn Quốc, Australia.., mà còn tăng Độ tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương, cường hệ thống đồng minh mới gồm những khu vực mà cả hai quốc gia đang cùng triển quốc gia mới nổi trong khu vực hoặc đang khai những chiến lược lớn. Bên cạnh đó, định hình trật tự khu vực như Ấn Độ, Ấn Độ là một quốc gia mới trỗi dậy, nước Indonesia, Singapore, New Zealand, này muốn tìm kiếm một vị trí chính trị Malaysia, Mông Cổ, Việt Nam, Brunei và vững chắc trên trường quốc tế mà trước các quốc đảo Thái Bình Dương. Trên lĩnh tiên là trong khu vực châu Á - Thái Bình vực an ninh - quân sự, Hoa Kỳ đã tiến hành Dương. Do đó, việc Hoa Kỳ ủng hộ Ấn Độ điều chỉnh, bố trí lại nguồn lực quân sự trở thành một cường quốc là điều vô cùng 148
- HÀ THỊ NGA quan trọng. Trong khuôn khổ của chính mại song phương và đầu tư. Khi Hoa Kỳ sách xoay trục, Ấn Độ sẽ khai thác triệt để xoay trục sang châu Á - Thái Bình Dương, sự ủng hộ này nhằm đạt được những mục quốc gia này muốn tìm kiếm những đối tác tiêu của mình. trong và rìa khu vực để ủng hộ chính sách Triển khai Chính sách hướng Đông của mình. Do đó, Hoa Kỳ tìm đến Ấn Độ, gặp lúc Hoa Kỳ xoay trục sang châu Á - mong muốn quốc gia này trở thành đồng Thái Bình Dương, Ấn Độ đã có thêm lực minh mới và ủng hộ Hoa Kỳ trên nhiều lượng để tạo đối trọng với Trung Quốc. mặt. Để đạt được điều đó, Hoa Kỳ đã chủ Trong quá trình triển khai Chính sách động thúc đẩy hợp tác với Ấn Độ. Ở khía hướng Đông, Ấn Độ đặt trọng tâm là tăng cạnh này, Ấn Độ sẽ tận dụng được những cường liên kết với các nước Đông Á và do hợp đồng kinh tế, những điều khoản ưu đãi đó, nước này sẽ rất cần các mối liên kết với trong xuất, nhập khẩu cũng như những Trung Quốc. Thế nhưng, cùng là hai quốc khoản đầu tư của Hoa Kỳ vào Ấn Độ. gia đang trỗi dậy, song Ấn Độ muốn hiện Thứ hai, thông qua những hoạt động diện nhiều hơn ở khu vực châu Á - Thái kinh tế chung và sáng lập những tổ chức Bình Dương, còn Trung Quốc chỉ muốn kinh tế khu vực sẽ giúp vai trò Ấn Độ ngày biến vùng này trở thành nơi thực hiện càng tăng ở châu Á - Thái Bình Dương. những tham vọng riêng của mình. Muốn Dưới sự hỗ trợ của Hoa Kỳ, Ấn Độ đã tích hiện diện ở châu Á - Thái Bình Dương, cực tham gia vào cấu trúc kinh tế tại khu song Ấn Độ sẽ rất khó hoá giải vấn đề này. vực châu Á - Thái Bình Dương. Việc Ấn Giữa lúc đó, việc Hoa Kỳ xoay trục sang Độ tham gia Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu châu Á - Thái Bình Dương, có thể nói đối Á - Thái Bình Dương đã giúp nước này có với Ấn Độ là “ngư ông đắc lợi”. Bởi Trung một vai trò nhất định trong khu vực. Ấn Độ Quốc lúc này phải đồng thời đối phó với cũng muốn trở thành thành viên APEC. hai nước lớn, việc Hoa Kỳ chia sẻ gánh Tuy nhiên, những rào cản thương mại nặng để đối phó với Trung Quốc đã giúp khiến cho Ấn Độ không được đa số thành Ấn Độ “rảnh tay” thực thi nhiều chính viên của APEC chấp nhận. Vì vậy, Ấn Độ sách của mình ở khu vực châu Á - Thái rất cần sự giúp sức của Hoa Kỳ. Bên cạnh Bình Dương. đó, trong khuôn khổ của chính sách xoay Ngoài những vấn đề trên, đối với Ấn trục, Hoa Kỳ đã đưa ra sáng kiến về Chiến Độ, sự xoay trục sang châu Á - Thái Bình lược Hành lang kinh tế Thái Bình Dương Dương của Hoa Kỳ sẽ giúp nước này có cơ (IPEC) nhằm hoàn tất việc bổ sung cho hội trong việc gia tăng địa vị và ảnh hưởng Hành động hướng Đông của Ấn Độ. Từ chính trị ở khu vực này. đây, Hoa Kỳ đã tạo ra hành lang kinh tế Ấn Về kinh tế: Độ - Thái Bình Dương để nối kết Nam Á Thúc đẩy thương mại và đầu tư để gia và Đông Nam Á - nơi Ấn Độ và khu vực tăng sự thịnh vượng và hiện diện sâu hơn ở Thái Bình Dương hội tụ những lợi ích và châu Á - Thái Bình Dương, lợi ích của cũng là nơi thương mại phát triển mạnh mẽ Ấn Độ trên lĩnh vực kinh tế khi Hoa Kỳ nhất thế giới. Việc vận hành chương trình xoay trục sang khu vực này thể hiện ở hai này không chỉ giúp Hoa Kỳ tạo ra một cấu khía cạnh. trúc thương mại liên kết từ Trung Á đến Thứ nhất, thúc đẩy phát triển thương Đông Nam Á qua Nam Á nhằm nâng cao 149
- QUAN ĐIỂM CỦA ẤN ĐỘ VỀ CHÍNH SÁCH XOAY TRỤC SANG CHÂU Á – THÁI BÌNH DƯƠNG… lợi ích về kinh tế và vai trò của mình trong thành một cường quốc về kinh tế và quân khu vực, mà đây còn là cơ hội để Ấn Độ sự không chỉ trong khu vực mà còn trên gặt hái được nhiều lợi ích kinh tế và tham toàn thế giới. Do vậy, dù có những lợi ích gia sâu hơn vào khu vực. mật thiết gắn với Hoa Kỳ, Ấn Độ vẫn Về an ninh - quân sự: không chấp nhận một thế giới với sự bá Gia tăng năng lực và lực lượng khi quyền của bất kỳ quốc gia nào. Môi trường hiện diện ở khu vực châu Á - Thái Bình mà Ấn Độ muốn vẫn là một môi trường đa Dương, tương tự như kinh tế, lợi ích an cực. Thế kỷ XXI là thế kỷ của biển và Ấn ninh - quân sự của Ấn Độ cũng đạt được Độ đã có chiến lược để trở thành một khi Hoa Kỳ xoay trục và điều này thể hiện cường quốc biển. Từ việc xác lập vị trí chủ ở hai khía cạnh: đạo ở Ấn Độ Dương, Ấn Độ đã tích cực Một là, thúc đẩy hợp tác an ninh trong Hướng Đông để mở rộng phạm vi ảnh khuôn khổ hai nước để gia tăng năng lực hưởng sang Biển Đông và rìa Thái Bình quân sự cho Ấn Độ. Hợp tác an ninh không Dương. Có thể nói, để hoàn thành giấc chỉ giúp Hoa Kỳ tăng cường quan hệ với mộng nước lớn, Ấn Độ phải hoàn thành Ấn Độ khi tìm kiếm một đồng minh ủng hộ chiến lược “hai đại dương”. Tức là vừa chính sách xoay trục của mình, mà còn thực hiện được việc giữ quyền chủ đạo ở giúp Ấn Độ hưởng được nhiều lợi ích như Ấn Độ Dương vừa tiến sang Thái Bình nhận chuyển giao kỹ thuật quân sự, các Dương. Tuy nhiên, cả hai khu vực biển hợp đồng quân sự với những thiết bị tân được coi là sôi động hàng đầu của thế kỷ tiến nhất từ Hoa Kỳ. Sự gặp gỡ lợi ích này XXI đều có sự hiện diện và chịu sự chi sẽ giúp cho mối quan hệ của Ấn Độ với phối lớn từ Hoa Kỳ. Trên thực tế, Hoa Kỳ Hoa Kỳ ngày càng chặt chẽ hơn. đã có chiến lược Ấn Độ Dương và đang Hai là, các hoạt động chung về quân nắm quyền kiểm soát khu vực này. Sang sự ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương và đến Thái Bình Dương, Hoa Kỳ cũng đang việc cùng Hoa Kỳ sáng lập những tổ chức thực hiện chiến lược xoay trục và muốn an ninh - quân sự trong khu vực giúp Ấn hiện diện ngày càng sâu hơn, mạnh hơn Độ hiện diện nhiều hơn ở châu Á - Thái thậm chí là dẫn dắt khu vực này. Điều đó Bình Dương. đã ít nhiều ảnh hưởng đến tham vọng của Bất lợi của Ấn Độ khi Hoa Kỳ xoay Ấn Độ. Như vậy, mặc dù gặp gỡ nhau ở trục sang châu Á - Thái Bình Dương nhiều mặt lợi ích nhưng Hoa Kỳ và Ấn Độ Thứ nhất, trên phạm vi toàn cầu, Ấn vẫn có sự đối lập trong tư duy nước lớn. Độ theo đuổi giấc mộng nước lớn, muốn Thứ hai, trên phạm vi khu vực, Ấn Độ thiết lập trật tự đa cực, còn Hoa Kỳ lại chủ không muốn Hoa Kỳ kiểm soát Biển Đông trương bá quyền và muốn thiết lập một trật và khu vực châu Á - Thái Bình Dương. tự đơn cực do mình lãnh đạo. Châu Á - Thái Bình Dương mà cụ thể Không chỉ muốn kiềm chế sức mạnh là khu vực Biển Đông được xem là trọng của Trung Quốc để đảm bảo an ninh quốc tâm trong chính sách đối ngoại và ưu tiên gia, hạn chế quốc gia này ảnh hưởng đến hàng đầu của Ấn Độ. Bước sang thế kỷ Nam Á và Ấn Độ Dương, Ấn Độ còn XXI, Ấn Độ tiếp tục tăng cường hội nhập muốn kiềm chế sức mạnh bá quyền toàn và phát triển mối quan hệ trên nhiều lĩnh cầu của Hoa Kỳ. Ấn Độ mong muốn trở vực tại khu vực này. Ấn Độ là một quốc 150
- HÀ THỊ NGA gia đang phát triển mạnh mẽ với nhu cầu kết quả có lợi cho toàn thế giới và tôi cảm thông thương hàng hoá rất cao. Ấn Độ thấy tự hào rằng chúng tôi không chỉ là hai ngày càng ý thức được ý nghĩa của việc người bạn và hai quốc gia đang làm việc xác lập ảnh hưởng ở châu Á - Thái Bình cùng nhau, mà còn là vai trò lãnh đạo mà Dương, trước hết ở Biển Đông, không chỉ chúng tôi đã thực hiện”[6]. để bảo đảm cho sự phát triển kinh tế mà Khi Hoa Kỳ thực hiện chính sách xoay còn xem đây là nơi tốt nhất để vươn ra thế trục sang khu vực châu Á - Thái Bình giới. Tuy nhiên, với một khu vực được Dương, Ấn Độ có những lợi ích và bất lợi. xem là trung tâm phát triển kinh tế, nơi để Tuy nhiên, những bất lợi này của Ấn Độ là các nước lớn thể hiện vai trò của mình vấn đề cố hữu trong quan hệ quốc tế đặc trong trật tự thế giới như châu Á - Thái biệt là giữa các cường quốc. Trong khuôn Bình Dương hiện nay, thì không chỉ riêng khổ hai nước, ta thấy rằng, bất lợi dẫu có Ấn Độ mà rất nhiều quốc gia khác cũng nhưng không quá lớn và không hoàn toàn muốn hiện diện ở đây. Địa bàn tranh giành đối lập với lợi ích của Ấn Độ. Chẳng hạn, của các nước ở khu vực này đầu tiên là có những vùng hoạt động quân sự chồng Biển Đông. Tính đến thời điểm này, Hoa lấn nhưng lợi ích quốc gia của hai bên chưa Kỳ vẫn là siêu cường duy nhất với nhiều bị ảnh hưởng. Thêm vào đó, Trung Quốc cường quốc xung quanh. Hoa Kỳ có lợi ích vẫn đang trỗi dậy rất mạnh mẽ, Ấn Độ còn trực tiếp tại Biển Đông trên nhiều khía phải đối phó với những vấn đề tranh chấp cạnh: duy trì trật tự trên biển do Hoa Kỳ biên giới với Trung Quốc. Đây chính là cơ làm chủ đạo, đặc biệt là về tự do hàng hải; sở để lý giải quan điểm của Ấn Độ đối với hỗ trợ, bảo vệ lợi ích của các đồng minh và chính sách xoay trục của Hoa Kỳ. quyền lợi của các tập đoàn dầu khí Hoa Kỳ 2.2. Quan điểm của Ấn Độ về chính trong khu vực; kiểm soát sự lớn mạnh của sách xoay trục hải quân Trung Quốc… Trong mục tiêu lâu Trên cơ sở lợi ích đạt được và bất lợi dài của chiến lược toàn cầu, Hoa Kỳ luôn gặp phải, Ấn Độ có những quan điểm cụ muốn trở thành quốc gia dẫn dắt các quốc thể đối từng lĩnh vực như chính trị, kinh tế, gia khác và với khu vực Biển Đông cũng an ninh đối với chính sách xoay trục sang không ngoại lệ. Thế nhưng, Ấn Độ không châu Á - Thái Bình Dương của Mỹ. muốn Hoa Kỳ trở thành quốc gia đơn Về chính trị phương dẫn dắt các quốc gia khác ở khu Ấn Độ hoan nghênh chính sách xoay vực châu Á - Thái Bình Dương nói chung trục với mong muốn có được sự ủng hộ của và khu vực Biển Đông nói riêng. Quốc gia Hoa Kỳ trong việc trở thành thành viên này muốn xác lập trật tự đa cực và trở thường trực của Hội đồng Bảo an Liên hợp thành một cực quan trọng ở trong đó, và tất quốc. Ngoài ra, trên những vấn đề quốc tế nhiên cũng muốn cùng là nước dẫn dắt khu khác, Ấn Độ cũng muốn dựa vào vị thế vực châu Á - Thái Bình Dương. Phát biểu siêu cường của Hoa Kỳ để nâng cao vị thế trong chuyến thăm Hoa Kỳ vào năm 2016, của mình. Bên cạnh đó, nước này còn tranh Thủ tướng Ấn Độ Modi đã đề cập đến vai thủ sự ủng hộ của Hoa Kỳ để tạo ưu thế trò lãnh đạo toàn cầu, nhưng không chỉ có trong vấn đề tranh chấp lãnh thổ và ảnh Hoa Kỳ mà còn có cả Ấn Độ “…chúng tôi hưởng với Trung Quốc. Trên thực tế, Ấn đã làm việc hết mình để đạt được những Độ đã tận dụng tốt cơ hội này trong tiến 151
- QUAN ĐIỂM CỦA ẤN ĐỘ VỀ CHÍNH SÁCH XOAY TRỤC SANG CHÂU Á – THÁI BÌNH DƯƠNG… trình hợp tác với Hoa Kỳ khi giới chính Kỳ, Ấn Độ cũng không muốn bỏ qua khách ở đây liên tục công bố việc ủng hộ những hợp đồng kinh tế khổng lồ với Chính sách hướng Đông, ủng hộ Ấn Độ trở Trung Quốc. thành một thành viên thường trực của Hội Năm 2014, nhân chuyến thăm đến Hoa đồng Bảo an Liên hợp quốc và trở thành Kỳ, Thủ tướng Ấn Độ Modi thể hiện quan cường quốc trong khu vực cũng như thế điểm của mình về quan hệ kinh tế với Hoa giới. Trong cuộc họp báo chung năm 2010, Kỳ trong Thông cáo báo chí chung giữa hai Tổng thống Obama cũng đã phát biểu: lãnh đạo: “Hoa Kỳ là đối tác thương mại “Hoa Kỳ không chỉ hoan nghênh Ấn Độ lớn nhất của Ấn Độ. Hai bên đang tìm kiếm như một cường quốc toàn cầu đang tăng phương án tăng cán cân thương mại song lên, chúng tôi nhiệt tình ủng hộ nó và đã nỗ phương lên năm lần, đạt 500 tỷ USD” [5]. lực để làm cho nó thành hiện thực”; Phát biểu tại Quốc hội Hoa Kỳ nhân “chúng tôi muốn Ấn Độ không chỉ “Hướng chuyến thăm năm 2016, Thủ tướng Ấn Độ Đông” mà còn muốn Ấn Độ “Hành động Modi khẳng định: “Mối quan hệ thương hướng Đông” - bởi vì nó sẽ làm tăng an mại và đầu tư của hai nước đang phát triển ninh và thịnh vượng của tất cả các quốc mạnh mẽ. Chúng tôi buôn bán nhiều với gia của chúng tôi”; “tôi mong muốn một Hoa Kỳ hơn bất kỳ quốc gia nào khác”. Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc được cải Trong quan hệ kinh tế, vấn đề được Ấn Độ cách với sự tham gia của Ấn Độ như một đặc biệt quan tâm là sự di chuyển của các thành viên thường trực” [10]. Đây chính là chuyên gia, đặc biệt là các công ty công lý do để Thủ tướng Modi nêu quan điểm nghệ thông tin của Ấn Độ và những quan của mình đối với quan hệ của Hoa Kỳ tại điểm bảo hộ ở Hoa Kỳ liên quan đến chuỗi châu Á - Thái Bình Dương: “Có sự hội tụ cung ứng toàn cầu trong ngành dịch vụ lớn lao đối với phát triển quốc tế quan cũng như việc “hỗ trợ công nghệ, ngành trọng, bao gồm hòa bình và ổn định ở khu năng lượng, về tài chính cho năng lượng vực châu Á - Thái Bình Dương. Hoa Kỳ là sạch và an ninh mạng” [8]. Trên thực tế, nội tại của chính sách Hướng Đông và Ấn Độ cũng đã tận dụng tốt cơ hội kinh tế chính sách Liên kết hướng Tây” (Look từ trong bối cảnh Hoa Kỳ xoay trục. Ấn Độ East and Link West policies) [5]. Ấn Độ không chỉ được Hoa Kỳ chuyển giao công với mục tiêu mở rộng ảnh hưởng ở khu vực nghệ điện hạt nhân mà nước này luôn châu Á – Thái Bình Dương và đối trọng giành ưu thế trong quan hệ thương mại với với Trung Quốc thì sự ủng hộ của một siêu Hoa Kỳ. Hoa Kỳ là đối tác thương mại lớn cường như Hoa Kỳ là một nhân tố vô cùng thứ 2 của Ấn Độ (sau Trung Quốc). Ngược quan trọng. Ở khía cạnh này, Ấn Độ sẽ lại, Ấn Độ là đối tác thương mại lớn thứ 9 dễ dàng ủng hộ chính sách xoay trục của của Hoa Kỳ. Nhưng trong mối quan hệ Hoa Kỳ. này, Hoa Kỳ luôn rơi vào tình trạng thâm Về kinh tế hụt thương mại. Dữ liệu từ Văn phòng Hoa Kỳ là một trong những đối tác Phân tích Kinh tế Hoa Kỳ cho thấy, trong kinh tế lớn nhất của Ấn Độ; hợp tác với giai đoạn 2009 - 2016, thương mại (hàng Hoa Kỳ, Ấn Độ sẽ tạo được thịnh vượng và hoá và dịch vụ) song phương đã tăng gần tiếp thu được khoa học công nghệ cao. Tuy 90%, nhưng thâm hụt thương mại của Hoa nhiên, ngoài việc tận dụng ưu tiên từ Hoa Kỳ cũng liên tục tăng qua các năm, từ 7 tỷ 152
- HÀ THỊ NGA USD vào năm 2009 lên gần 25 tỷ USD vào với những đồng minh thân cận nhất của năm 2012 và đạt gần 30 tỷ USD vào năm Hoa Kỳ như Anh. Ấn Độ trong vài năm 2016. Cũng cần lưu ý rằng, những nhượng qua đã ký nhiều hợp đồng quốc phòng với bộ này của Hoa Kỳ đều phục vụ cho những Hoa Kỳ, bao gồm việc mua tua bin biển mục tiêu đẩy mạnh chính sách xoay trục. của Lockheed Martin LM2500 để cấp năng Mục tiêu của Chính sách Hành động lượng cho các tàu chiến, máy bay C-130J hướng Đông là tạo liên kết chặt chẽ ở khu Super Hercules, máy bay chở hàng nặng vực Đông Á. Do đó, ngoài ngoài khu vực Globemaster-III C-17, máy bay chiến đấu Đông Nam Á thì một trong những hướng LRMR và ASW của P-8I Poseidon Long ưu tiên của Ấn Độ là tăng cường liên kết Range. Ngoài ra, hai nước còn đang đàm với Trung Quốc. Ấn Độ hướng sang Trung phán để hiện thực hoá các hợp đồng Quốc như một nước láng giềng lớn, một đối thương mại liên quan đến những sản phẩm tác quan trọng về nhiều mặt, một sự hợp tác quốc phòng tiên tiến như trực thăng tấn và ủng hộ tích cực trên con đường vươn ra công AH-64 Apache, CH47 Chinook - máy thế giới của mình. Nhưng mục tiêu trọng bay trực thăng hạng nặng và pháo hạng nhẹ tâm của Ấn Độ đối với Trung Quốc là lợi M-777. Gần đây nhất, vào năm 2016, dụng sự trỗi dậy của quốc gia này để khai Washington và New Delhi đã thảo luận về thác lợi ích cho mình. Hiện tại, Trung Quốc việc phát triển chung một dự án tàu sân bay là đối tác thương mại lớn nhất nên Ấn Độ cho Ấn Độ. Công nghệ đắt giá mà Hoa Kỳ không thể bỏ qua những hợp đồng kinh tế chuyển giao cho Ấn Độ trong dự án lần lớn. Đây cũng là nguyên nhân chính khiến này là công nghệ phóng điện, cho phép các quốc gia này chưa từng tuyên bố trực tiếp máy bay hạng nặng cất cánh khỏi sân bay. rằng sẽ ủng hộ Chính sách xoay trục - chính Chính quyền Obama cũng đã xếp Ấn Độ sách mà theo người Trung Quốc đây là vào nhóm G8 để nhận được những công nhằm bao vây, chống lại sự trỗi dậy của nghệ tốt nhất từ Hoa Kỳ mà không cần nước này. kiểm soát xuất khẩu. Qua đó, Hoa Kỳ tạo Về quân sự ưu thế cho Ấn Độ trong khi giải quyết Ủng hộ Chính sách xoay trục, giúp Ấn những vấn đề tranh chấp với Trung Quốc Độ gia tăng năng lực quân sự, tận dụng như trong Tuyên bố chung năm 2009 có việc chuyển giao kỹ thuật quốc phòng của viết: “Hai nhà lãnh đạo cam kết tiếp tục Hoa Kỳ và tạo đối trọng với Trung Quốc. theo đuổi hợp tác quốc phòng có lợi, cùng Để phục vụ cho mục tiêu của Chính sách nhau thông qua đối thoại an ninh, trao đổi xoay trục, Hoa Kỳ đã liên tục mở những cung cấp dịch vụ, tập trận chung, chuyển cuộc tập trận chung cũng như dành những giao và hợp tác về thương mại, công nghệ ưu tiên trong lĩnh vực quốc phòng cho Ấn quốc phòng” [4]. Độ mà trước kia chỉ có những quốc gia Như vậy, do sự chồng chéo trong quan đồng minh thân cận mới nhận được. Trên hệ quốc tế nên, một mặt Ấn Độ vẫn tăng quan điểm của Ấn Độ, đây là một trong cường hợp tác với Hoa Kỳ trong khuôn những cơ hội tốt để quốc gia này gia tăng khổ của Chính sách xoay trục, mặt khác Ấn năng lực quân sự, đặc biệt là hải quân. Độ vẫn chưa đưa ra một văn bản chính Những hạng mục mà Hoa Kỳ chuyển giao thức nào nói về việc ủng hộ Chính sách cho Ấn Độ được đánh giá là ngang hàng xoay trục của Hoa Kỳ, như quốc gia này đã 153
- QUAN ĐIỂM CỦA ẤN ĐỘ VỀ CHÍNH SÁCH XOAY TRỤC SANG CHÂU Á – THÁI BÌNH DƯƠNG… ủng hộ chính sách hướng Đông của Ấn Độ. tháng 8/2015, 100 công ty Ấn Độ đã đầu tư 3. Đánh giá quan điểm của Ấn Độ 15 tỷ USD ở 35 tiểu bang, tạo ra hơn Xuất phát từ lợi ích, Ấn Độ có cái nhìn 91.000 việc làm cho công dân Mỹ. Các tập thiện chí đối với Chính sách xoay trục của đoàn lớn của Ấn Độ đầu tư vào Hoa Kỳ Hoa Kỳ. Tuy nhiên, do sự chồng chéo là Reliance Industries Limited, Tata trong quan hệ quốc tế đặc biệt là với Trung Consultancy Services, Wipro, Essar Quốc, nên dù cơ bản ủng hộ chính sách America, Piramal, Mahindra, Lupin, xoay trục của Hoa Kỳ song Ấn Độ chưa SunPharma…[2]. bao giờ thể hiện rõ quan điểm của mình Về chính trị: mức độ gặp gỡ thường qua văn bản chính thức. Thế nhưng, thông xuyên giữa lãnh đạo cấp cao Hoa Kỳ và Ấn qua một số phát biểu của giới lãnh đạo Ấn Độ giai đoạn 2009 – 2016 tăng lên. Độ như “Mỗi bước đi trong mọi lĩnh vực Về quân sự: những cuộc tập trận phát triển của Ấn Độ, tôi thấy Hoa Kỳ là chung như Malabar, RIMPAC được tổ một đối tác không thể thiếu. […] Mối quan chức hai năm một lần, cho phép hai nước hệ đối tác Ấn Độ - Hoa Kỳ có thể củng cố cùng nhau hiện diện nhiều hơn ở châu Á – hòa bình, thịnh vượng và ổn định từ châu Á Thái Bình Dương. Mức độ hợp tác trong đến châu Phi và từ Ấn Độ Dương đến Thái lĩnh vực quân sự còn thể hiện qua kim Bình Dương”[5], chúng ta thấy việc Ấn Độ ngạch thương mại quốc phòng giữa Hoa hoan nghênh, ủng hộ Chính sách xoay trục Kỳ và Ấn Độ đã tăng từ khoảng 1 tỷ USD sang châu Á - Thái Bình Dương của Hoa lên hơn 15 tỷ USD… Kỳ là sự thật. Như vậy, trong bối cảnh Hoa Kỳ xoay Quan điểm ủng hộ Chính sách xoay trục sang châu Á - Thái Bình Dương, Ấn trục của Ấn Độ đối với Hoa Kỳ còn thể Độ cũng đẩy nhanh Chiến lược Hành động hiện thông qua việc tăng cường hợp tác hướng Đông. Trong quá trình triển khai song trên nhiều lĩnh vực như kinh tế, chính những chiến lược lớn tại khu vực châu Á - trị, quân sự. Thái Bình Dương, Ấn Độ đã có những lợi Về kinh tế: từ con số khiêm tốn là 5,6 ích và bất lợi về chiến lược. Đây cũng tỷ USD vào năm 1990, tổng kim ngạch chính là những cơ sở để thấy được quan thương mại song phương (hàng hoá và dịch điểm của Ấn Độ đối Chính sách xoay trục vụ) giữa hai nước đã tăng lên 20 tỷ USD của Hoa Kỳ ở khu vực châu Á - Thái Bình trong năm 2000, đến năm 2016 đạt hơn Dương. Ấn Độ về cơ bản ủng hộ chính 114,9 tỷ USD; tốc độ tăng trưởng thương sách này của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, do sự mại hàng năm trong giai đoạn 2000 - 2016 chồng lấn về lợi ích trong quan hệ quốc tế, trung bình là 11,6%. Bên cạnh kim ngạch nước này không hợp thức hoá việc ủng hộ thương mại là dòng đầu tư hai chiều, theo đó bằng những tuyên bố trực tiếp chính số liệu thống kê FDI do DIPP công bố, thức như Hoa Kỳ từng làm, mà thông qua Hoa Kỳ là nguồn đầu tư trực tiếp nước những tuyên bố gián tiếp nêu vai trò quan ngoài lớn thứ năm vào Ấn Độ. Dòng FDI trọng của Hoa Kỳ trong quan hệ hợp tác từ Hoa Kỳ trong tháng 4/2000 đến tháng giữa hai nước. Việc làm này của Ấn Độ là 12/2016 lên tới 19,88 tỷ USD, chiếm 6% một phương án tối ưu trong bối cảnh quan tổng lượng FDI đổ vào Ấn Độ. Theo báo hệ quốc tế phức tạp và đang xen, chồng cáo khảo sát của CII được công bố vào chéo nhau về lợi ích quốc gia như hiện nay. 154
- HÀ THỊ NGA TÀI LIỆU THAM KHẢO India (June 07, 2016), Statement by Prime Minister during his visit to USA. 1. Hillary Clinton, America’s Pacific Century. http://foreignpolicy.com/2011/10/11/americas- 7. Ministry of External Affair Government of pacific-century/ (Truy cập ngày 10/04/2017). India (June 07, 2016), India-US Joint Statement during the visit of Prime Minister 2. Embassy of India in Washington, U.S India - to USA (The United States and India: US Bilateral Trade. Enduring Global Partners in the 21st 3. Trần Xuân Hiệp, Trần Như Bắc (2016), “Ấn Century). Độ trong chính sách “Tái cân bằng” của Mỹ”, 8. Ministry of External Affair Government of Tạp chí Nghiên cứu Ấn Độ và châu Á. India (June 08, 2016), Prime Minister's 4. Ministry of External Affair Government of remarks at the U.S. Congress. India, (November 24, 2009), Joint Statement 9. Nguyễn Nhâm (2014), “Bàn về khả năng between Prime Minister Dr. Manmohan Singh thích ứng với “trục xoay” của Mỹ”, Tạp chí and President Barack Obama. Nghiên cứu quốc tế. 5. Ministry of External Affair Government of 10. The White House, President Barack Obama India (September 30, 2014), Remarks by (November 11, 2010), Remarks by the Prime Minister at the Joint Press Briefing President to U.S.-India Business Council and with US President Barack Obama. Entrepreneurship Summit. 6. Ministry of External Affair Government of Ngày nhận bài: 01/8/2017 Biên tập xong: 15/7/2018 Duyệt đăng: 20/7/2018 155
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học