Xem mẫu
- m« vµ c¬ cÊu ngµnh s¶n xuÊt cho c¸c vïng kh¸c nhau, cha ph¸t triÓn ®ång
bé, theo mét tr×nh tù hîp lý c¸c phÇn tö c¬ cÊu l·nh thæ, ®Æc biÖt lµ c¸c yÕu tè
kÕt cÊu h¹ tÇng s¶n xuÊt, x· héi vµ m«i trêng.
2.2 Yªu cÇu cña CNH-H§H
2.2.1CNH-H§H - phÊn ®Êu ®a níc ta trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp
-Yªu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ cña níc ta ®îc §¶ng Céng
s¶n ViÖt Nam x¸c ®Þnh t¹i §¹i héi lÇn thø VIII lµ "X©y dùng níc ta trë thµnh
mét níc c«ng n«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt -kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ
hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lùc
lîng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt tinh thÇn cao, quèc phßng, an ninh v÷ng
ch¾c, d©n giÇu níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh".
Theo tinh thÇn cña V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII §¶ng
Céng s¶n ViÖt Nam, chóng ta ph¶i ra søc phÊn ®Êu ®Ó ®Õn n¨m 2020, vÒ c¬
b¶n, níc ta trë thµnh níc c«ng nghiÖp.
ë ®©y, níc c«ng nghiÖp cÇn ®îc hiÓu lµ mét níc cã nÒn kinh tÕ mµ
trong ®ã lao ®éng c«ng nghiÖp trë thµnh phæ biÕn trong c¸c ngµnh vµ c¸c lÜnh
vùc cña nÒn kinh tÕ. Tû träng c«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ c¶ vÒ GDP c¶ vÒ
lùc lîng lao ®éng ®Òu vît tréi h¬n so víi n«ng nghiÖp.
2.2.2 CNH-H§H gãp phÇn t¨ng cêng, cñng cè khèi liªn minh c«ng-n«ng
-§Ó thùc hiÖn yªu cÇu tæng qu¸t trªn, trong mçi giai ®o¹n ph¸t triÓn cña
nÒn kinh tÕ, c«ng nghiÖp ho¸ cÇn ph¶i thùc hiÖn ®îc nh÷ng yªu cÇu cô thÓ
19
- nhÊt ®Þnh. Trong nh÷ng n¨m tríc m¾t, trong ®iÒu kiÖn kh¶ n¨ng vÒ vèn vÉn
h¹n hÑp, nhu cÇu vÒ c«ng ¨n, viÖc lµm, rÊt bøc b¸ch, ®êi sèng nh©n d©n cßn
nhiÒu khã kh¨n; t×nh h×nh kinh tÕ x· héi ph¸t triÓn, t¨ng trëng cha thËt æn
®Þnh, chóng ta cÇn tËp trung nç lùc ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp,
n«ng th«n, ra søc ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng-l©m-thuû
s¶n.
-CNH-H§H cßn ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn æn ®Þnh, bÒn v÷ng vÒ kinh tÕ vµ
x· héi trªn ®Þa bµn n«ng th«n. VÒ kinh tÕ sÏ ph¸t triÓn c©n ®èi gi÷a n«ng
nghiÖp hµng ho¸ víi c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng
th«n, néi bé n«ng-l©m nghiÖp vµ thuû s¶n, gi÷a trång trät vµ ch¨n nu«i, gi÷a
nhãm c©y l¬ng thùc víi c¸c nhãm c©y trång kh¸c, gi÷a c¸c ®µn gia sóc vµ gia
cÇm...theo híng tÝch cøc, u tiªn xuÊt khÈu. Kinh tÕ t¨ng trëng cao nhng
vÉn b¶o ®¶m æn ®Þnh x· héi n«ng th«n, tríc hÕt t¨ng viÖc lµm, gi¶m thÊt
nghiÖp, gi¶m sù ph©n ho¸ giµu nghÌo trong néi bé n«ng d©n, t¨ng phóc lîi x·
héi, t¨ng thu nhËp vµ c¶i thiÖn ®êi sèng n«ng th«n, rót ng¾n kho¶ng c¸ch gi÷a
n«ng th«n vµ thµnh thÞ, tõ ®ã ng¨n chÆn dßng ngêi tõ n«ng th«n dån vÒ
thµnh thÞ kiÕm sèng nh hiÖn nay. VÊn ®Ò kÕt hîp ®óng ®¾n sù ph¸t triÓn cña
c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp víi c«ng nghÖ, x¸c ®Þnh ®îc c¸c ngµnh kinh tÕ vµ
khoa häc mòi nhän, triÓn khai kÞp thêi c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n
xuÊt, sÏ gióp cñng cè vµ t¨ng cêng liªn minh c«ng - n«ng - trÝ thøc trªn con
®êng ®i lªn CNXH
2.3 §¸nh gi¸ qu¸ tr×nh thùc hiÖn CNH-H§H níc ta
2.3.1 Thµnh tÝch vµ th¾ng lîi
a.T¨ng s¶n phÈm thu nhËp quèc d©n
20
- Kh¸c h¼n víi t×nh h×nh kinh tÕ x· héi cña thêi kú kÕ ho¹ch ho¸ tËp
trung, díi ¸nh s¸ng ®æi míi toµn diÖn nÒn kinh tÕ cña §¶ng, c«ng cuéc
CNH,H§H ®Êt níc trong thêi gian h¬n 10 n¨m qua níc ta ®· thu ®îc mét
sè thµnh tùu cã ý nghÜa bíc ngoÆt
Trong lÜnh vùc kinh tÕ, møc t¨ng trëng GDP b×nh qu©n h¬n 8% /n¨m.
Trong tÊt c¶ c¸c khu vùc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ®Òu
t¨ng trëng cao, l¬ng thùc kh«ng chØ ®ñ ¨n mµ cßn ®ñ g¹o xuÊt khÈu, ®øng
thø 2 thÕ giíi. Ngo¹i th¬ng t¨ng trëng m¹nh, l¹m ph¸t ®îc kiÒm chÕ ....
b.§êi sèng kinh tÕ x· héi ®îc c¶i thiÖn, uy tÝn quèc tÕ t¨ng lªn
-Sù kÕt hîp gi÷a nguån lùc bªn trong vµ nguån lùc bªn ngoµi trong qu¸
tr×nh CNH-H§H trong ®iÒu kiÖn quèc tÕ vµ khu vùc cã nhiÒu biÕn ®æi. Cïng
víi qu¸ tr×nh chuyÓn sang kinh tÕ thÞ trêng, CNH-H§H cßn g¾n liÒn víi viÖc
më cöa, héi nhËp quèc tÕ vµ khu vùc. Sù hiÖn diÖn cña c¸c nguån vèn níc
ngoµi, bao gåm c¸c nguån vèn ®Çu t ( vèn ODA, FDI ), c«ng nghÖ kÜ thuËt,
kÜ n¨ng qu¶n lý vµ kinh doanh, thÞ trêng tiªu thô hµng ho¸ s¶n phÈm hµng
ho¸, dÞch vô... ®· ch¼ng nh÷ng gãp phÇn quan träng vµo møc t¨ng trëng
GDP mµ cßn t¹o ra sù n¨ng ®éng trong ®êi sèng x· héi vèn tríc ®©y rÊt tr×
trÖ.
-Trªn c¬ së t¨ng trëng kinh tÕ, ®êi sèng x· héi cßn nhiÒu chuyÓn biÕn
tÝch cùc, møc sèng cña nh©n d©n t¨ng lªn râ rÖt. T×nh h×nh an ninh chÝnh trÞ
æn ®Þnh, quan hÖ ®èi ngo¹i ®îc më réng, uy tÝn cña ViÖt Nam trªn trêng
quèc tÕ tõng bíc ®îc n©ng lªn. NiÒm tin cña nh©n d©n vµo sù l·ng ®¹o cña
§¶ng vµ qu¶n lý cña nhµ níc ngµy cµng ®îc cñng cè. MÆt kh¸c, sù thay ®æi
c¬ chÕ kinh tÕ ®¸nh dÊu sù ®æi míi t duy lý luËn cña §¶ng ta vÒ con ®êng
x©y dùng chñ nghÜa x· héi ®· ®îc thùc tiÔn cuéc sèng vµ kÕt qu¶ nªu trªn
21
- kiÓm chøng lµ ®óng ®¾n, c«ng cuéc ®æi míi lµ hîp lßng d©n, lµ ®óng xu thÕ
ph¸t triÓn kh¸ch quan cña thêi ®¹i vµ hoµ nhËp vµo céng ®ång quèc tÕ.
-Sù ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ n«ng th«n theo híng tÝch cùc: Tæng s¶n
phÈm, tøc gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña s¶n phÈm n«ng nghiÖp kh«ng ngõng ®îc t¨ng
lªn, nhng tû träng GDP gi¶m dÇn. N«ng th«n cña níc ta sÏ dÇn chuyÓn biÕn
thµnh n«ng th«n cña mét níc c«ng nghiÖp. §êi sèng cña nh©n d©n ®îc c¶i
thiÖn vµ n©ng cao, rót ng¾n kho¶ng c¸ch tãi ®a víi ®« thÞ.
2.3.2 Nh÷ng tån t¹i chñ yÕu
Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu vµ th¾ng lîi ®¹t ®îc, sù nghiÖp CNH-H§H ë
níc ta cßn cã nh÷ng h¹n chÕ. §iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt chñ yÕu:
- CNH cha t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi nhanh, bÒn v÷ng
vµ cã hiÖu qu¶.
§¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi tríc n¨m 1986
phÇn quan träng lµ nhê vµo sù gióp ®ì, viÖn trî tõ Liªn X« vµ c¸c níc XHCN
§«ng ¢u. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ trong nh÷ng n¨m nµy nÆng vÒ qui m«, h×nh
thøc, thiªn vÒ c«ng nghiÖp nÆng, xem nhÑ n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp nhÑ, kÕt
cÊu h¹ tÇng, ®i vµo híng néi, ph¸t triÓn theo chiÒu réng lµ chÝnh vµ qu¶n lý
theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung. §iÒu ®ã tÊt yÕu dÉn ®Õn kÕt qu¶ lµ mÆc dï
nÒn kinh tÕ cã t¨ng trëng nhng víi tû lÖ thÊp vµ bÊp bªnh, cã t¨ng trëng
nhng hiÖu qu¶ thÊp. Tèc ®é t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m cña thu nhËp quèc d©n
thêi kú (1976-1980): 0,4% vµ thêi kú 1981-1985 : 6,4%, trong khi ®ã tèc ®é
t¨ng b×nh qu©n cña vèn ®Çu t cña Nhµ níc ë 2 thêi kú ®ã lµ:5,6% vµ 9,2%.
22
- Sau khi vît qua c¬n suy tho¸i (1988-1990), tõ n¨m 1991, 1992.1993
nÒn kinh tÕ ®i vµo tr¹ng th¸i ph¸t triÓn víi nh÷ng thµnh tùu ®¸ng ghi nhËn.
Nhng nh÷ng thµnh tùu ®ã ®îc t¹o nªn nhê cã t¸c ®éng cña c¬ chÕ vµ chÝnh
s¸ch m¹nh h¬n, lín h¬n, nhanh h¬n, nh¹y h¬n so víi t¸c ®éng cña c«ng
nghiÖp ho¸. Ph¸t triÓn nh vËy lµ thµnh tÝch lín, nhng cha bÒn v÷ng.
- C«ng nghiÖp ho¸ t¸c ®éng rÊt yÕu ®Õn qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu
kinh tÕ theo híng tiÕn bé vµ cã hiÖu qu¶.
Tr¶i qua h¬n 30 n¨m tiÕn hµnh CNH, c¬ cÊu nÒn kinh tÕ níc ta chuyÓn
dÞch rÊt chËm vµ ®Õn nay vÒ c¬ b¶n vÉn lµ c¬ cÊu l¹c hËu, kh«ng n¨ng ®éng,
hiÖu qu¶ kÐm, chøa ®ùng nhiÒu bÊt hîp lý vµ mÊt c©n ®èi cha t¹o ®iÒu kiÖn
cho ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng vµ cã hiÖu qu¶.
Trong c¬ cÊu kinh tÕ: N«ng nghiÖp vÉn lµ ngµnh t¹o ra phÇn lín thu nhËp
quèc d©n vµ chiÕm ®¹i bé phËn lao ®éng x· héi. N«ng nghiÖp cha tho¸t khái
t×nh tr¹ng ®éc canh, s¶n xuÊt nhá tù cung, tù cÊp, tû suÊt hµng ho¸ thÊp vµ Ýt
hiÖu qu¶, kü thuËt canh t¸c l¹c hËu, n¨ng suÊt thÊp. C«ng nghiÖp vµ dÞch vô
cßn nhá bÐ, rêi r¹c, l¹c hËu. C«ng nghiÖp chÕ biÕn cßn nhá bÐ, ë tr×nh ®é thÊp,
hiÖu qu¶ kÐm. XuÊt khÈu s¶n phÈm th« (dÇu th«, than, thiÕc, gç trßn, g¹o, thuû
s¶n...) chiÕm tû träng ¸p ®¶o trong c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu.
Trong kho¶ng thêi gian trªn, c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ë §«ng ¸ vµ khu
vùc cã sù chuyÓn dÞch nhanh h¬n.
C«ng nghiÖp t¸c ®éng tíi n«ng nghiÖp võa cha ®ñ lùc (chØ ®¸p øng 10%
nhu cÇu ph©n bãn...) vµ còng cha ®óng híng (cha chó ý ®Õn chÕ biÕn, b¶o
qu¶n n«ng, l©m, h¶i s¶n). KÕt cÊu h¹ tÇng thÊp kÐm vµ xuèng cÊp.
23
- Víi c¬ cÊu vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu nh vËy th× nÒn kinh tÕ kh«ng thÓ t¨ng
trëng nhanh, ®Êt níc kh«ng thÓ nhanh chãng vît ra khái t×nh tr¹ng mét
níc: nghÌo, chËm ph¸t triÓn.
- C«ng nghiÖp ho¸ cha ®Èy nhanh vµ cã hiÖu qu¶ qu¸ tr×nh n©ng cao
tr×nh ®é kü thuËt vµ ®æi míi c«ng nghÖ trong s¶n xuÊt-kinh doanh, ®êi sèng.
Trong nhËn thøc vµ chñ tr¬ng, §¶ng vµ Nhµ níc ®· coi "C¸ch m¹ng kü
thuËt lµ thùc chÊt cña c«ng nghiÖp ho¸", "C¸ch m¹ng khoa häc-kü thuËt lµ
then chèt", "Khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ ®éng lùc cña ®æi míi". Nhng do thiÕu
c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch tÝch øng vÒ kinh tÕ vµ khuyÕn khÝch nghiªn cøu, øng
dông tiÕn bé khoa häc-c«ng nghÖ nªn trong nhiÒu n¨m, viÖc ®æi míi c«ng
nghÖ vµ n©ng cao tr×nh ®é, kü thuËt diÔn ra rÊt chËm vµ hiÖu qu¶ kÐm. ChuyÓn
sang c¬ chÕ thÞ trêng, tèc ®é ®æi míi cã nhanh h¬n, c¸ch thøc ®æi míi tiÕn
bé h¬n, hîp lý h¬n vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ h¬n. ViÖc ®æi míi c«ng nghÖ chñ yÕu
do doanh nghiÖp tù lo liÖu vµ ®¶m nhËn-tù chän môc tiªu, møc ®é, c¸ch thøc
®æi míi, tù c©n ®èi tµi chÝnh cho ®æi míi. Do vËy, ®æi míi s«i ®éng h¬n, thiÕt
thùc h¬n, cã ®Þa chØ cô thÓ vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. Tuy nhiªn, sù ®æi míi cßn lÎ
tÎ, côc bé, tõng phÇn cha t¹o ra sù thay ®æi c¨n b¶n vÒ chÊt, sù thay ®æi ®ång
bé vµ mang tÝnh phæ biÕn. Tr×nh ®é trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ cña nhiÒu
ngµnh, nhiÒu lÜnh vùc s¶n xuÊt dÞch vô cßn rÊt l¹c hËu.
T×nh tr¹ng kü thuËt, c«ng nghÖ nh vËy tÊt yÕu dÉn ®Õn: ChÊt lîng s¶n
phÈm thÊp, gi¸ thµnh cao, Ýt cã kh¶ n¨ng ®æi míi s¶n phÈm. Nãi c¸ch kh¸c,
kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm kÐm vµ kÐo theo ®ã lµ gÆp khã kh¨n vÒ thÞ
trêng, vèn vµ t¨ng trëng.
3 .Ph¬ng híng vµ biÖn ph¸p thóc ®Èy CNH-H§H tiÕn lªn CNXH
24
nguon tai.lieu . vn
