Xem mẫu
- ! gi¸o tr×nh tËp huÊn
TH¸NG 4/2002
Ph−¬ng ph¸p cã sù tham gia
trong tËp huÊn
QuyÓn 2 : tµi liÖu dµnh cho häc viªn
____________________________________________________
Dïng cho c¸n bé khuyÕn n«ng, khuyÕn n«ng viªn vµ nh÷ng ng−êi
lµm c«ng t¸c ®Þnh h−íng ho¹t ®éng.
Nhãm ®µo t¹o & khuyÕn n«ng
- Tµi liÖu nµy ®−îc in b»ng thiÕt bÞ cña APEFE do CTSH qu¶n lÝ
Nh÷ng ng−êi tham gia biªn so¹n:
Nhãm §µo t¹o vµ KhuyÕn n«ng t¹i Hµ Néi
" Damien Thibault, §iÒu phèi viªn
" Lª ThÞ Nh©m, Cè vÊn ViÖn KHKTNN
" Michael Carbon, Cè vÊn khuyÕn n«ng APEFE
" NguyÔn ThÞ Thu H»ng, Trî lÝ - phiªn dÞch
" Hoµng V¨n D−¬ng, Trî lÝ
Nhãm §µo t¹o vµ KhuyÕn n«ng t¹i c¸c §iÓm
" NguyÔn V¨n Qu©n, Tr¹m KhuyÕn n«ng B×nh Xuyªn
" NguyÔn Quèc Oanh, Tr¹m KhuyÕn n«ng Tam D−¬ng
" Tèng ThÞ Phó, §iÓm Thanh Ba/CTSH
" NguyÔn Kim Träng, Tr¹m KhuyÕn n«ng H¹ Hoµ
" NguyÔn ThÞ NguyÖt, §iÓm Chî §ån/CTSH
Groupe de recherche et d’Ðchanges technologiques
211-213 rue La Fayette 75010 Paris, France
Tél. : 33 (0)1 40 05 61 61 - Fax : 33 (0)1 40 05 61 10
gret@gret.org - http://www.gret.org
Ch−¬ng tr×nh S«ng Hång
269 Kim M·, Hµ Néi, ViÖt Nam
Tél. : (84-4) 8 46 44 91 – Fax : (84-4) 8 46 45 14
pfr-paopa@gret.org.vn
- VN- approche participative Tome 2
Môc lôc
Môc lôc ................................................................................................................................. 1
1. Kh¸i qu¸t chung vÒ tËp huÊn......................................................................... 4
1. §Þnh nghÜa ®éng tõ "häc" ........................................................................................... 4
2. So s¸nh tËp huÊn theo ph−¬ng ph¸p cã sù tham gia vµ tËp huÊn theo ph−¬ng ph¸p
truyÒn thèng ................................................................................................................ 4
3. KhuyÕn n«ng viªn – tËp huÊn viªn ph¶i lµ ng−êi thÕ nµo? ......................................... 5
3.1 Mét KNV - THV giái ph¶i : .............................................................................. 5
3.2 KNV-THV ph¶i lµm g× ®Ó ®−îc n«ng d©n tÝn nhiÖm ?...................................... 5
3.3 Bµ con n«ng d©n kh«ng thÝch nh÷ng khuyÕn n«ng viªn :.................................. 6
2. ViÖc häc cña ng−êi lín ...................................................................................... 7
1. So s¸nh viÖc häc cña ng−êi lín víi viÖc häc cña häc sinh phæ th«ng ......................... 7
2. Lý thuyÕt vÒ ®éng c¬ lµm viÖc cña ng−êi lín ............................................................. 8
3. Nguyªn t¾c häc cña ng−êi lín..................................................................................... 9
3.1 C¸c th«ng tin ®−a ra ph¶i bæ Ých vµ lý thó ......................................................... 9
3.2 Häc viªn tham gia tÝch cùc ................................................................................ 9
3.3 KhuyÕn khÝch trao ®æi th«ng tin vµ ®ãng gãp ý kiÕn ...................................... 10
3.4 Nh¾c l¹i c¸c ý quan träng ................................................................................ 10
3.5 Chia buæi tËp huÊn thµnh nhiÒu phÇn ®Ó l−îng th«ng tin ®Çu vµ th«ng tin cuèi
lín.................................................................................................................... 11
3.6 §éng viªn, khuyÕn khÝch häc viªn .................................................................. 11
3.7 Häc b»ng nhiÒu gi¸c quan ............................................................................... 12
3.8 ThÓ hiÖn sù t«n träng ®èi víi häc viªn ............................................................ 13
3.9 Kh«ng khÝ líp häc ph¶i tho¶i m¸i, tin cËy....................................................... 13
3.10 Ph¶i cã m«i tr−êng thuËn lîi cho häc viªn ...................................................... 13
3. Ph©n tÝch nhu cÇu tËp huÊn .......................................................................... 14
1. T¹i sao cÇn ph©n tÝch nhu cÇu tËp huÊn? ................................................................... 14
2. CÇn ph¶i biÕt nh÷ng th«ng tin g×? ............................................................................. 14
4. Gi¶ng bµi theo ph−¬ng ph¸p cã sù tham gia ...................................... 15
1. Ph−¬ng ph¸p tËp huÊn cã sù tham gia lµ g×? ............................................................. 15
2. Chu tr×nh häc cã sù tham gia cña häc viªn ............................................................... 15
3. Ho¹t ®éng cña líp häc vµ vai trß cña tËp huÊn viªn.................................................. 16
3.1 Tr¶i nghiÖm .................................................................................................... 16
3.2 Suy ngÉm vÒ tr¶i nghiÖm ................................................................................ 16
3.3 Bæ sung kiÕn thøc míi vµ kh¸i qu¸t ho¸ chñ ®Ò ............................................. 17
3.4 ¸p dông ........................................................................................................... 18
Nhãm §µo t¹o vµ KhuyÕn n«ng – CTSH/PAOPA – Hµ Néi, 5/06/02
- 5. dÉn nhËp vµ ®iÒu khiÓn Ho¹t ®éng dÉn nhËp ..................................... 19
1. Th«ng th−êng mét kho¸ tËp huÊn ®−îc b¾t ®Çu nh− thÕ nµo? Ho¹t ®éng ®Çu tiªn ? 19
1.1 B¾t ®Çu b»ng néi dung bµi häc ........................................................................ 19
1.2 B¾t ®Çu b»ng ho¹t ®éng dÉn nhËp.................................................................... 19
2. DÉn nhËp ®Ó kÝch thÝch lµ g×?.................................................................................... 19
3. Mong muèn vµ nhu c©u cña häc viªn ....................................................................... 20
3.1 Tr−íc khi ®Õn líp............................................................................................. 20
3.2 C¶m gi¸c ®Çu tiªn khi b−íc vµo líp................................................................. 20
4. TËp huÊn viªn ph¶i lµm nh÷ng g× trong 30 phót ®Çu tiªn? ........................................ 20
4.1 Víi häc viªn .................................................................................................... 20
4.2 Víi b¶n th©n tËp huÊn viªn .............................................................................. 21
5. Lµm thÕ nµo ®Ó duy tr× bÇu kh«ng khÝ tho¶i m¸i trong líp? ..................................... 21
6. Mét sè l−u ý khi lùa chän ho¹t ®éng dÉn nhËp vµ khuÊy ®éng................................. 21
6.1 §èi víi ho¹t ®éng dÉn nhËp ............................................................................. 21
6.2 §èi víi ho¹t ®éng khuÊy ®éng ........................................................................ 22
6.3 VÝ dô vÒ ho¹t ®éng dÉn nhËp ........................................................................... 22
6.I. Kü n¨ng §Æt c©u hái ........................................................................................... 23
1. T¸c dông cña viÖc ®Æt c©u hái trong tËp huÊn ........................................................... 23
2. §Æt c©u hái nh− thÕ nµo ? ......................................................................................... 23
2.1 Hái ®Ých danh .................................................................................................. 23
2.2 Hái chung ........................................................................................................ 24
3. C¸c lo¹i c©u hái......................................................................................................... 24
3.1 C©u hái më ...................................................................................................... 24
3.2 C©u hái ®ãng.................................................................................................... 24
3.3 C¸c lo¹i c©u hái kh¸c....................................................................................... 25
4. TËp huÊn viªn lµm thÕ nµo ®Ó ®Æt c©u hái phï hîp? ................................................. 25
4.1 Qu¸ tr×nh ®Æt c©u hái ....................................................................................... 25
4.2 Nguyªn t¾c ®Æt c©u hái .................................................................................... 26
6.II. Kü n¨ng l¾ng nghe vµ tãm ý......................................................................... 26
1. Sù cÇn thiÕt cña viÖc l¾ng nghe ................................................................................. 26
2. Nh÷ng ®iÒu nªn lµm vµ kh«ng nªn lµm khi l¾ng nghe .............................................. 27
3. 10 nguyªn t¾c ®Ó trë thµnh ng−êi biÕt l¾ng nghe ...................................................... 28
4. Nh÷ng côm tõ cã thÓ sö dông ®Ó tãm ý .................................................................... 28
5. Yªu cÇu cña mét c©u (ý) tãm ý tèt ............................................................................ 29
6. Nh÷ng rñi ro khi tãm ý ............................................................................................. 29
6.III.kü n¨ng cho vµ nhËn ph¶n håi.................................................................... 29
1. Ph¶n håi lµ g×?........................................................................................................... 29
2. Nªn cho ph¶n håi nh− thÕ nµo? ................................................................................. 31
3. Nªn nhËn ph¶n håi nh− thÕ nµo? ............................................................................... 31
2
- 7. Häc qua thùc hµnh.............................................................................................. 32
1. Kh¸i qu¸t chung ........................................................................................................ 32
1.1 §Þnh nghÜa ....................................................................................................... 32
1.2 Thùc hµnh ®−îc dïng ®Ó.................................................................................. 32
1.3 ¦u ®iÓm ? ........................................................................................................ 32
1.4 H¹n chÕ ?......................................................................................................... 32
1.5 ChuÈn bÞ ?........................................................................................................ 33
1.6 L−u ý ?............................................................................................................. 33
2. T¹i sao nãi thùc hµnh lµ ph−¬ng ph¸p tèt nhÊt ®Ó truyÒn ®¹t kü n¨ng? .................... 33
2.1 Giíi thiÖu môc tiªu, néi dung thùc hµnh ......................................................... 34
2.2 Giíi thiÖu c¸c vËt liÖu, thiÕt bÞ sÏ sö dông....................................................... 34
2.3 THV lµm mÉu ë tèc ®é b×nh th−êng, kh«ng gi¶i thÝch .................................... 34
2.4 THV lµm mÉu chËm kÌm gi¶ng gi¶i tõng thao t¸c.......................................... 34
2.5 Häc viªn ghi nhí c¸c thao t¸c.......................................................................... 34
2.6 Cho mét sè häc viªn lµm thö víi sù hç trî cña tËp huÊn viªn ......................... 34
2.7 C¶ líp ¸p dông vµ hç trî lÉn nhau ................................................................... 34
2.8 §¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp vµ kÕt thóc bµi häc .................................................. 34
8. ®¸nh gi¸ häc viªn................................................................................................. 35
1. §¸nh gi¸ lµ g× ? ......................................................................................................... 35
2. T¹i sao cÇn ®¸nh gi¸ häc viªn? ................................................................................. 35
2.1 §¸nh gi¸ nh»m môc ®Ých ®µo t¹o .................................................................... 35
2.2 §¸nh gi¸ nh»m môc ®Ých cÊp chøng chØ.......................................................... 36
3. Ai cã thÓ ®¸nh gi¸ häc viªn?..................................................................................... 36
4. CÇn ®¸nh gi¸ nh÷ng g×? ............................................................................................ 36
5. §¸nh gi¸ häc viªn khi nµo?....................................................................................... 37
6. §¸nh gi¸ häc viªn nh− thÕ nµo?................................................................................ 37
6.1 KiÓm tra viÕt .................................................................................................... 37
6.2 KiÓm tra vÊn ®¸p.............................................................................................. 37
6.3 §¸nh gi¸ thùc hµnh.......................................................................................... 37
7. Yªu cÇu cña mét c«ng cô ®¸nh gi¸ ........................................................................... 37
9. So¹n gi¸o ¸n............................................................................................................. 38
1. §Þnh nghÜa ................................................................................................................ 38
2. Lµm thÕ nµo?............................................................................................................. 38
3. VÝ dô mÉu gi¸o ¸n..................................................................................................... 39
3
- ! Môc tr×nh 1
Kh¸i qu¸t chung vÒ tËp huÊn
1. §Þnh nghÜa ®éng tõ "häc"
Häc lµ sù tiÕp thu kiÕn thøc: hiÓu biÕt lý thuyÕt, kü n¨ng (n¨ng lùc thùc hµnh) vµ kiÕn thøc
sèng (th¸i ®é c− xö) cho phÐp mçi c¸ nh©n ph¸t triÓn.
KiÕn thøc (hiÓu biÕt lý thuyÕt): c¸c sù kiÖn, th«ng tin, hiÓu biÕt thu nhËn vµ ghi nhí ®−îc
trong qu¸ tr×nh nghe, ®äc, quan s¸t.
Kü n¨ng (n¨ng lùc thùc hµnh): kh¶ n¨ng lµm ®−îc viÖc g× ®ã (bao gåm nhËn thøc vµ thao t¸c
thùc hµnh).
Th¸i ®é c− xö (kiÕn thøc sèng): sù thÓ hiÖn t×nh c¶m vµ c¸c gi¸ trÞ trong mét t×nh huèng nµo
®ã, bao gåm c¶m xóc vµ hµnh vi biÓu hiÖn khi quan hÖ vµ giao tiÕp víi céng ®ång.
2. So s¸nh tËp huÊn theo ph−¬ng ph¸p cã sù tham gia vµ tËp huÊn
theo ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng
tËp huÊn cã sù tham gia tËp huÊn truyÒn thèng
- Cung cÊp kiÕn thøc (lý thuyÕt) - TruyÒn ®¹t mét th«ng ®iÖp cô thÓ
- RÌn luyÖn kü n¨ng (thùc hµnh) - Tr×nh diÔn c¸c kÕt qu¶ cña mét m«
Môc ®Ých h×nh, −u vµ nh−îc ®iÓm cña mét kü
- RÌn luyÖn th¸i ®é, hµnh vi øng xö
thuËt míi ®Ó thuyÕt phôc mäi ng−êi
- Mét nhãm ng−êi cô thÓ cã cïng nhu - Mét nhãm ng−êi kh«ng cã chän läc
Kh¸c nhau
§èi t−îng cÇu, sè l−îng h¹n chÕ (n«ng d©n, n«ng d©n cÇu nèi, c¸n bé),
®«ng ®¶o, quan t©m tíi chñ ®Ò häp
- Lu«n ®−îc x¸c ®Þnh râ, cã h¹n chÕ vµ - §−îc phæ biÕn réng r·i.
cã chän läc. - Phæ biÕn th«ng tin mang tÝnh chÊt
Néi dung
- §−îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së nhu cÇu thùc tuyªn truyÒn vµ/hoÆc khuyÕn c¸o.
tÕ cña häc viªn.
- Cã sù tham gia tÝch cùc cña HV - Nh÷ng ng−êi dù häp rÊt Ýt tham gia
Ph−¬ng ph¸p Tham dù → hiÓu → thùc hµnh → ¸p dông Nghe → biÕt → thùc hiÖn
- Trao ®æi th«ng tin - Th«ng tin chØ ®i mét chiÒu.
Gièng nhau TruyÒn ®¹t th«ng tin
4
- 3. KhuyÕn n«ng viªn – tËp huÊn viªn ph¶i lµ ng−êi thÕ nµo?
3.1 Mét KNV - THV giái ph¶i :
• Cã ®ñ tr×nh ®é cÇn thiÕt ®Ó lµm viÖc. BiÕt sö dông nh÷ng tõ ng÷ d©n gi·, dÔ hiÓu trong giao
tiÕp víi n«ng d©n vµ truyÒn ®¹t kiÕn thøc cho hä.
• BiÕt ®−îc kh¶ n¨ng vµ h¹n chÕ cña b¶n th©n m×nh. Lu«n nç lùc xö lÝ c¸c th«ng tin khoa häc
mét c¸ch l«gÝc, nhanh gän, chÝnh x¸c.
• Lu«n biÕt liªn hÖ gi÷a lý thuyÕt vµ thùc tiÔn. Néi dung khuyÕn c¸o nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng
khã kh¨n thùc t¹i mµ n«ng d©n ®ang gÆp ph¶i.
• Lu«n biÕt l¾ng nghe n«ng d©n. Cã th¸i ®é øng xö ®óng ®¾n trong giao tiÕp, lµ ng−êi lu«n
cëi më, gÇn gòi, ch©n t×nh hoµ nhËp víi mäi ng−êi. BiÕt th«ng c¶m víi nh÷ng khã kh¨n cña
n«ng d©n, thÝch øng víi tËp qu¸n s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t cña hä vµ kh«ng nªn cã nh÷ng ®ßi
hái, h¹ch s¸ch v−ît qu¸ kh¶ n¨ng cña hä.
• Yªu nghÒ vµ nhiÖt t×nh trong c«ng viÖc víi n«ng d©n, lu«n s½n sµng ®i ®Õn cïng víi n«ng
d©n ®Ó cã thÓ cïng bµ con t×m ra gi¶i ph¸p cho nh÷ng vÊn ®Ò cña hä.
• ¡n mÆc ®¬n gi¶n gän gµng, s¹ch sÏ, kh«ng nªn ¨n mÆc qu¸ cÇu k× t¹o kho¶ng c¸ch víi
n«ng d©n.
3.2 KNV-THV ph¶i lµm g× ®Ó ®−îc n«ng d©n tÝn nhiÖm ?
Nh÷ng viÖc cÇn lµm Lµm thÕ nµo ®Ó §¹t ®−îc ®iÒu ®ã ?
- Lu«n chó ý l¾ng nghe vµ quan s¸t, nãi ë møc Ýt nhÊt cã thÓ.
Giµnh ®−îc lßng tin cña n«ng - T«n träng nhÞp ®é lµm viÖc cña n«ng d©n.
d©n b»ng th¸i ®é cëi më, ch©n
thµnh. - Cïng lµm viÖc víi n«ng d©n (miÖng nãi tay lµm).
- Kh«ng ng¹i khã, ng¹i khæ
- Tr−íc tiªn ph¶i t×m hiÓu hoµn c¶nh ®Þa ph−¬ng.
Häc c¸ch t×m hiÓu kü ®Þa bµn
vµ con ng−êi. - L−u ý nh÷ng ®Æc thï cña ®Þa ph−¬ng nh− ng«n ng÷, phong tôc tËp qu¸n cña
bµ con n«ng d©n...
- T×m hiÓu nh÷ng ®iÒu n«ng d©n biÕt râ h¬n m×nh.
Bæ sung kiÕn thøc b»ng c¸ch
- Gióp n«ng d©n gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nh−ng kh«ng ¸p ®Æt ý kiÕn c¸ nh©n cña
häc hái kinh nghiÖm cña
m×nh.
n«ng d©n
- Coi n«ng d©n lµ nh÷ng ®èi t¸c ®éc lËp vµ giµu kinh nghiÖm.
Cïng lËp kÕ ho¹ch, cïng ®¸nh - L¾ng nghe ý kiÕn ph¶n ¸nh cña n«ng d©n
gi¸ víi HV vµ nh÷ng ng−êi
liªn quan. - §Æt ra nh÷ng c©u hái thÝch hîp
5
- Nh÷ng viÖc cÇn lµm Lµm thÕ nµo ®Ó §¹t ®−îc ®iÒu ®ã ?
- G¾n lý thuyÕt víi thùc hµnh, chuÈn bÞ kü gi¸o ¸n vµ c¸c gi¸o cô. Trong khi
gi¶ng kh«ng ®Ó m×nh qu¸ lÖ thuéc vµo tµi liÖu.
Tõng b−íc n©ng cao n¨ng lùc - ¸p dông c¸c kü thuËt phï hîp víi ®Þa ph−¬ng vµ ®¸nh gi¸ chóng trong bèi
chuyªn m«n c¶nh chung
- RÌn luyÖn kü n¨ng tæng hîp ng¾n gän vµ ®Çy ®ñ, lu«n s½n sµng nhiÖt t×nh
gi¶i ®¸p th¾c m¾c cña häc viªn nªu ra, kh«ng ®−a ra nh÷ng lêi khuyªn
kh«ng bæ Ých hoÆc kh«ng cÇn thiÕt.
3.3 Bµ con n«ng d©n kh«ng thÝch nh÷ng khuyÕn n«ng viªn :
• Cã qu¸ nhiÒu c«ng viÖc kh¸c
ph¶i lµm, kh«ng cßn thêi gian Lµm ¬n ®õng cö xuèng
®Ó tËp trung vµo c«ng viÖc víi chç chóng t«i mét c¸n bé
n«ng d©n, nh− thÕ nµy !!!
• Cã nhiÒu kiÕn thøc lý thuyÕt
nh−ng l¹i thiÕu thùc tÕ,
• Nãi nhiÒu nh−ng lµm Ýt,
• Cho r»ng m×nh hiÓu râ mäi
nhu cÇu cña n«ng d©n vµ
muèn tù m×nh lËp kÕ ho¹ch
lµm viÖc cho hä,
• Kh«ng t«n träng ý kiÕn cña
n«ng d©n,
• Nh×n n«ng d©n nh− nh÷ng
con ng−êi khèn khã vµ coi sù
cã mÆt cña m×nh lµ mét ©n
huÖ ®èi víi hä,
• Muèn b¾t ch−íc y hÖt n«ng
d©n,
• Quan c¸ch, kiªu ng¹o, bÊt
nh·, c− xö theo kiÓu bÒ trªn,
• ¡n vËn qu¸ cÇu k× dÉn ®Õn
t¹o kho¶ng c¸ch víi n«ng d©n
• Nãi mµ kh«ng nh×n vµo d©n,
• Tù coi m×nh lµ mét chuyªn
gia tÇm cì vµ lµm mäi c¸ch
®Ó chøng tá m×nh lu«n cã lÝ,
• Nãi n¨ng chau chuèt, ng«n tõ
cÇu k×, khã hiÓu,
• Kh«ng lµm viÖc ®óng giê,
• T¸c phong lµm viÖc lÒ mÒ,
mÊt thêi gian.
6
- ! Môc tr×nh 2
ViÖc häc cña ng−êi lín
1. So s¸nh viÖc häc cña ng−êi lín víi viÖc häc cña häc sinh phæ th«ng
ViÖc häc cña ng−êi lín häc phæ th«ng
- Häc trªn kinh nghiÖm b¶n th©n - Häc theo sù chØ dÉn: thÇy d¹y g× trß häc nÊy
- Häc viªn ®ãng vai trß chÝnh, tham gia tÝch theo thêi kho¸ biÓu ®Þnh s½n
cùc. TËp huÊn viªn gi÷ vai trß ng−êi ®iÒu - TiÕp thu kiÕn thøc mét c¸ch thô ®éng, thÇy
khiÓn, khuÊy ®éng líp häc. gi¸o ®ãng vai trß rÊt quan träng
- Häc viªn ghi chÐp theo nhu cÇu vµ c¸ch hiÓu - Ph¶i ghi chÐp ®Çy ®ñ, khuyÕn khÝch vë s¹ch,
Ph−¬ng ph¸p
cña m×nh. ch÷ ®Ñp.
- Chia sÎ kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm gi÷a gi¸o - KiÕn thøc ®−îc truyÒn thô cho häc sinh qua
viªn vµ häc viªn, gi÷a c¸c häc viªn víi nhau thuyÕt tr×nh lµ chÝnh.
lµ c¬ së cho viÖc häc. - Häc sinh Ýt cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi viÖc häc.
- Mçi häc viªn cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi viÖc häc - Häc ®Ó biÕt. Gi¸o viªn kiÓm so¸t líp häc ®Ó
cña m×nh. ®¶m b¶o r»ng toµn bé néi dung kiÕn thøc qui
- Häc nh»m n©ng cao tr×nh ®é hiÓu biÕt ®Ó cã ®Þnh trong ch−¬ng tr×nh häc ®· ®−îc truyÒn
thÓ lµm viÖc tèt h¬n thô
- Gi÷a c¸c häc viªn trong cïng mét líp cã thÓ - §é tuæi vµ tr×nh ®é t−¬ng ®èi ®ång ®Òu
cã sù chªnh lÖch vÒ tuæi t¸c vµ tr×nh ®é
- XuÊt ph¸t tõ b¶n th©n häc viªn. Häc mang - T¸c ®éng bªn ngoµi: ¸p lùc cña x· héi (gia
tÝnh tù nguyÖn. ®×nh, t«n gi¸o, truyÒn thèng vv.). Häc mang
cña häc viªn
- tÝnh b¾t buéc, kû luËt nghiªm.
§éng c¬
häc tËp
Hä sÏ tham gia nhiÖt t×nh nÕu chñ ®Ò tËp
huÊn thó vÞ - Häc sinh kh«ng thÊy ngay ®−îc nh÷ng lîi
- Ng−êi lín thÊy ®−îc kh¶ n¨ng ¸p dông ngay Ých cña viÖc häc vµ kh¶ n¨ng ¸p dông kiÕn
kiÕn thøc míi häc vµo thùc tiÔn. thøc thu nhËn ®−îc vµo thùc tiÔn.
- Häc ®Ó tù ph¸t triÓn vµ ®Ó c¶i thiÖn ®êi sèng - Häc ®Ó thi ®ç.
gia ®×nh.
- Häc viªn tù ®Ò xuÊt néi dung ch−¬ng tr×nh - C¸c m«n häc do Bé GD & §T qui ®Þnh. Khèi
häc l−îng kiÕn thøc ®−îc qui ®Þnh cô thÓ cho
Lùa chän
néi dung
®µo t¹o
- Néi dung ch−¬ng tr×nh häc nh»m gi¶i quyÕt tõng cÊp häc.
nh÷ng vÊn ®Ò gÆp trong cuéc sèng, trong - Häc lý thuyÕt lµ chÝnh, rÊt Ýt thùc hµnh.
c«ng viÖc cña häc viªn.
- Lý thuyÕt ®i ®«i víi thùc hµnh, coi träng thùc
hµnh.
7
- 2. Lý thuyÕt vÒ ®éng c¬ lµm viÖc cña ng−êi lín
Ta kh«ng thÓ b¾t buéc ng−êi lín tíi líp tËp huÊn. Ng−êi lín tù thÊy ®éng c¬ ®Ó tíi líp khi
buæi tËp huÊn cã thÓ gióp hä gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò gÆp ph¶i.
Theo lý thuyÕt vÒ ®éng c¬, con ng−êi sÏ lµm viÖc tÝch cùc khi biÕt r»ng nh÷ng cè g¾ng cña
m×nh sÏ ®−îc ®Òn ®¸p, ®©y lµ ®iÒu rÊt quan träng. Cã thÓ biÓu diÔn lý thuyÕt nµy qua s¬ ®å sau:
NÕu t«i nhËn thøc ®−îc r»ng
kÕt qu¶ c«ng viÖc sÏ tèt h¬n NÕu t«i tiÕp thu ®−îc c¸c
khi t«i cè g¾ng kü n¨ng, kü x¶o
NÕu t«i nhËn thøc ®−îc r»ng T«i sÏ lµm Sù
kÕt qu¶ c«ng viÖc tèt h¬n, T«i sÏ viÖc hiÖu ®Òn bï
nç lùc sÏ ®−îc ®Òn bï cè g¾ng qu¶ h¬n
NÕu t«i nhËn thøc r»ng
sù ®Òn bï ®ã NÕu t«i biÕt ®−îc vai
lµ quan träng. trß cña m×nh
S¬ ®å trªn cho thÊy ta kh«ng thÓ b¾t buéc ng−êi lín häc. §iÒu ta cã thÓ lµm lµ t¹o cho hä ham
muèn häc tËp, cho hä thÊy nh÷ng lîi Ých mµ buæi tËp huÊn sÏ mang l¹i. Nh− vËy b−íc ®Çu tiªn
ph¶i lµm lµ t¹o cho hä mét ®éng c¬, mét kh«ng khÝ thuËn lîi cho sù tham gia cña hä vµo líp
tËp huÊn.
H·y nhÊn m¹nh khÝa c¹nh tÝch cùc: tËp huÊn mang l¹i rÊt nhiÒu lîi Ých!
lîi Ých”
Ch÷ “lîi Ých ë ®©y kh«ng chØ ®¬n gi¶n lµ lîi Ých kinh tÕ th«ng th−êng mµ cßn lµ sù thµnh
c«ng trong c«ng viÖc (mét vô mïa béi thu, mét løa lîn tèt ch¼ng h¹n).
D¹y cho
n«ng d©n th×
cã g× lµ khã,
MiÔn cø nhåi
cho hä ®ñ lo¹i
th«ng tin !!!
§©u ph¶i ®¬n gi¶n thÕ, gi¶ng d¹y lµ c¶ mét nghÖ thuËt ®Êy!
8
- 3. Nguyªn t¾c häc cña ng−êi lín
3.1 C¸c th«ng tin ®−a ra ph¶i bæ Ých vµ lý thó
Bëi v×: H»ng ngµy nªn
t¾m röa nhiÒu lÇn
! Mèi liªn hÖ gi÷a c¸c th«ng tin nªu
trong bµi gi¶ng víi kiÕn thøc s½n
cã cña häc viªn sÏ gióp hä tiÕp thu
bµi dÔ dµng h¬n.
! NÕu c¸c th«ng tin ®−a ra kh«ng cã
Ých ®èi víi häc viªn, hoÆc häc viªn
nhËn thÊy kh«ng thÓ ¸p dông ®−îc
nh÷ng th«ng tin ®ã vµo thùc tiÔn,
hä sÏ kh«ng tham gia buæi tËp
huÊn. §õng quªn
röa tay tr−íc
C¸ch tiÕn hµnh : khi ¨n!
! T×m hiÓu tr×nh ®é kiÕn thøc vµ
kinh nghiÖm cña häc viªn vÒ chñ
®Ò sÏ tËp huÊn nh»m chuÈn bÞ néi
dung vµ ph−¬ng ph¸p truyÒn ®¹t
phï hîp víi kiÕn thøc vµ kh¶ n¨ng
tiÕp thu cña hä.
! §i tõ kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc C¸i ¨n cßn ch¼ng cã, nãi chi ®ã viÓn v«ng !
vèn cã cña häc viªn tíi nh÷ng kiÕn
thøc míi.
! §¶m b¶o r»ng c¸c th«ng tin ®−îc trao ®æi cã tÝnh thùc tiÔn vµ kh¶ thi trong c«ng viÖc
hµng ngµy cña häc viªn. Tr×nh bµy bµi gi¶ng mét c¸ch khoa häc vµ l«gÝc, dÔ ¸p dông.
! Më líp häc theo nhãm së thÝch, x¸c ®Þnh râ ®èi t−îng, thêi gian vµ môc tiªu cña tËp
huÊn.
3.2 Häc viªn tham gia tÝch cùc
Bëi v×:
! Khi tham gia tÝch cùc vµo tiÕn tr×nh häc, mèi quan t©m cña häc viªn tíi bµi häc sÏ lín
h¬n, kÕt qu¶ lµ hä tiÕp thu bµi dÔ dµng h¬n.
C¸ch tiÕn hµnh :
! §Æt c©u hái më ®Ó khuyÕn khÝch häc viªn suy nghÜ vµ t¹o ®éng c¬ häc.
! Ra bµi tËp nh»m kÕt hîp gi÷a lý thuyÕt vµ thùc hµnh, kiÓm tra møc ®é hiÓu bµi cña häc
viªn b»ng nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ.
! Tæ chøc th¶o luËn nhãm, so s¸nh ph−¬ng thøc th¶o luËn cña häc viªn víi ph−¬ng thøc
cña tËp huÊn viªn.
9
- ! Sö dông ph−¬ng ph¸p tËp huÊn cã sù tham gia.
! Dµnh Ýt nhÊt 50% thêi gian tËp huÊn cho bµi tËp thùc hµnh.
! T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi tèi ®a cho viÖc trao ®æi th«ng tin, ý t−ëng vµ ý kiÕn ph¶n håi.
3.3 KhuyÕn khÝch trao ®æi th«ng tin vµ ®ãng gãp ý kiÕn
Bëi v×:
! ViÖc häc sÏ hiÖu qu¶ h¬n nÕu Bµ con nªn ph¸t
tËp huÊn viªn vµ häc viªn lu«n triÓn nu«i lîn
cïng nhau trao ®æi ý kiÕn nhËn
xÐt vµ b×nh luËn vÒ buæi tËp Th× chóng t«i
huÊn. ch¼ng nu«i tõ
l©u råi cßn g× !!!
! TËp huÊn viªn n¾m râ h¬n møc
®é tiÕp thu bµi gi¶ng cña häc
viªn khi l¾ng nghe c¸c ý kiÕn
ph¶n håi cña hä. Häc viªn muèn
biÕt hiÖu qu¶ häc tËp cña m×nh
còng cÇn l¾ng nghe ý kiÕn cña
gi¸o viªn.
C¸ch tiÕn hµnh:
! §−a ra nh÷ng nhËn xÐt ®óng ®¾n
vÒ viÖc häc cña häc viªn.
! Gi¶i thÝch cho häc viªn nh÷ng
®iÒu cÇn lµm ®Ó viÖc häc trë nªn
HËu qu¶ cña viÖc thiÕu trao ®æi th«ng tin
thó vÞ h¬n.
! Th¶o luËn vÒ nh÷ng ®iÓm ch−a
hoµn thiÖn trong ph−¬ng ph¸p
lµm viÖc nh−ng kh«ng chØ trÝch.
! KhuyÕn khÝch häc viªn ph¸t biÓu ý kiÕn vµ ®Æt c©u hái.
! Cïng bµn b¹c ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, häc tõ tõ, kh«ng nãng véi.
! Quan s¸t th¸i ®é cña häc viªn ®Ó hiÓu t©m t− cña hä vµ ®Ó biÕt hä cÇn g× nh»m ®éng viªn
vµ khuyÕn khÝch kÞp thêi.
3.4 Nh¾c l¹i c¸c ý quan träng
Bëi v×:
! §iÒu ®ã cho phÐp häc viªn cã thêi gian ®Ó nhí l¹i nh÷ng kiÕn thøc míi tiÕp thu míi, qua
®ã nhí bµi l©u h¬n.
C¸ch tiÕn hµnh :
! §Æt c©u hái
! Ra nh÷ng bµi tËp ®ßi hái häc viªn ph¶i nhí l¹i vµ ngÉm nghÜ kü vÒ nh÷ng ®iÒu ®· häc.
! §¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp nh»m môc ®Ých hç trî chø kh«ng ph¶i ®Ó chØ trÝch.
10
- ! Yªu cÇu häc viªn tãm t¾t l¹i néi dung chÝnh cña buæi tËp huÊn tr−íc.
! Dµnh mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh cho viÖc «n l¹i bµi cò. Tr−íc khi kÕt thóc bµi gi¶ng
cÇn tãm t¾t nh÷ng néi dung chÝnh ®· häc.
! Nªn ph¸t tµi liÖu tham kh¶o cho häc viªn.
! §Ò nghÞ tr¶ lêi mét b¶n c©u hái hoÆc lµm mét bµi tr¾c nghiÖm.
3.5 Chia buæi tËp huÊn thµnh nhiÒu phÇn ®Ó l−îng th«ng tin ®Çu vµ th«ng tin cuèi
lín
Bëi v×:
! Häc viªn th−êng nhí ®−îc nhiÒu th«ng tin nhÊt vµo ®Çu buæi vµ cuèi buæi häc. Cã thÓ
nãi 15 phót ®Çu vµ 15 phót cuèi lµ lóc häc viªn häc ®−îc hiÖu qu¶ nhÊt, v× 15 phót ®Çu
tÊt c¶ ®Òu míi mÎ, cßn 15 phót cuèi lµ lóc gi¸o viªn th−êng tæng hîp vµ ®−a ra kÕt luËn
vÒ nh÷ng néi dung chÝnh.
C¸ch tiÕn hµnh:
! Giíi thiÖu tãm t¾t néi dung cña buæi tËp huÊn.
! So¹n nh÷ng môc tr×nh tËp huÊn ng¾n xen lÉn nghØ gi¶i lao ®Ó gi¶m kho¶ng thêi gian ë
gi÷a.
! Lu«n lu«n nh¾c l¹i víi häc viªn mèi liªn hÖ logic gi÷a c¸c môc tr×nh tËp huÊn.
! Cã tãm t¾t ng¾n gän cuèi mçi môc tr×nh.
3.6 §éng viªn, khuyÕn khÝch häc viªn
Bëi v×:
! ViÖc häc sÏ ®¹t ®−îc kÕt qu¶ tèt nhÊt nÕu nã lu«n ®−îc cñng cè vµ khuyÕn khÝch.
C¸ch tiÕn hµnh :
! §¶m b¶o néi dung tËp huÊn phï hîp víi nhu cÇu cña häc viªn.
! L−îng th«ng tin kh«ng ®−îc qu¸ t¶i ®èi víi kh¶ n¨ng tiÕp thu cña häc viªn.
! Lu«n hç trî vµ khuyÕn khÝch häc viªn.
! Kh«ng næi giËn, kh«ng chØ trÝch, kh«ng tá ra thÊt väng khi häc viªn kh«ng hiÓu kü bµi
vµ lµm bµi kh«ng tèt. CÇn nhí l¹i c¶m gi¸c cña m×nh khi kh«ng lµm tèt mét c«ng viÖc
nµo ®ã ®Ó th«ng c¶m víi häc viªn.
! §éng viªn, khen ngîi häc viªn khi hä lµm bµi tèt.
! Lu«n lu«n ®¸nh gi¸ cao nh÷ng cè g¾ng cña häc viªn.
! Hái häc viªn ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó hä tiÕp thu bµi dÔ h¬n vµ thùc hiÖn yªu cÇu ®ã nÕu cã
thÓ.
11
- 3.7 Häc b»ng nhiÒu gi¸c quan
Bëi v×:
Cã mét c©u ng¹n ng÷ ®· nãi: "Tr¨m nghe kh«ng b»ng mét thÊy, tr¨m thÊy kh«ng b»ng mét sê,
tr¨m sê kh«ng b»ng mét thö".
Nh÷ng nghiªn cøu míi ®©y cña "NGO Training Project" vµ mét tµi liÖu nghiªn cøu vÒ tËp
huÊn trong n«ng nghiÖp ë Ch©u Phi cho thÊy:
Häc viªn chØ cã thÓ nghe mét c¸ch ch¨m chó trong kho¶ng thêi gian tèi ®a lµ 20' nÕu hä
kh«ng ®−îc tham gia.
• 81% th«ng tin thu nhËn ®−îc nhê thÞ gi¸c.
• 11% th«ng tin thu nhËn ®−îc nhê thÝnh gi¸c.
• 8% th«ng tin thu nhËn ®−îc nhê nh÷ng gi¸c quan kh¸c.
Ta cã thÓ tr×nh bµy nh÷ng tØ lÖ nµy theo s¬ ®å sau
Phim,
H×nh truyÒn DiÔn Bµi
kÞch Bµi tËp tËp
vÏ, V« tuyÕn, h×nh,
ThuyÕt tr×nh ViÕt kÌm tr¶i thùc
tranh, b¨ng h×nh b¨ng h×nh
th¶o nghiÖm hµnh
¶nh cã thuyÕt
minh luËn
C¸ch tiÕn hµnh :
! Sö dông mÉu vËt, lµm mÉu.
! Sö dông c¸c gi¸o cô trùc quan (tranh ¶nh, h×nh vÏ, b¨ng h×nh, phim...)
! §−a ra nh÷ng vÝ dô cô thÓ ®Ó lµm næi bËt nh÷ng ®iÓm quan träng.
! Cho häc viªn lµm bµi tËp thùc hµnh.
! Gi¶i thÝch t¹i sao, ®ã lµ c¸i g× vµ nh− thÕ nµo.
! Chän ph−¬ng ph¸p gi¶ng bµi cho phÐp chuyÓn t¶i kiÕn thøc mét c¸ch sinh ®éng, dÔ hiÓu,
cã minh ho¹ s¸t thùc tÕ.
12
- 3.8 ThÓ hiÖn sù t«n träng ®èi víi häc viªn
Bëi v×:
! Sù t«n träng vµ tin t−ëng lÉn nhau gi÷a tËp huÊn viªn vµ häc viªn gióp tiÕp thu bµi tèt
h¬n.
C¸ch tiÕn hµnh :
! Coi häc viªn nh− nh÷ng ®èi t¸c ®éc lËp.
! C¸c kü n¨ng dïng lêi nãi vµ kh«ng dïng lêi nãi trong tËp huÊn ph¶i phï hîp víi t©m lý
cña ng−êi lín.
! Lu«n l¾ng nghe häc viªn.
! Gi¶ng d¹y nhiÖt t×nh, nãi sóc tÝch, râ rµng, dÔ hiÓu.
3.9 Kh«ng khÝ líp häc ph¶i tho¶i m¸i, tin cËy
Bëi v×:
! Mét ng−êi trong t©m tr¹ng vui vÎ vµ tho¶i m¸i sÏ tiÕp thu bµi gi¶ng dÔ dµng h¬n mét
ng−êi trong rôt rÌ, sî h·i, khã chÞu hoÆc giËn d÷.
C¸ch tiÕn hµnh :
! T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho häc viªn tham gia x©y dùng bµi. Cã thÓ lång c¸c c©u chuyÖn,
trß ch¬i, tiÓu phÈm, v¨n nghÖ... mang néi dung phï hîp víi bµi gi¶ng vµ t©m lÝ løa tuæi.
! Thay ®æi giäng nãi, cö chØ, thay ®æi vÞ trÝ ®øng líp ®Ó tr¸nh sù ®¬n ®iÖu
3.10 Ph¶i cã m«i tr−êng thuËn lîi cho häc viªn
Bëi v×:
! Mét häc viªn ®ãi, kh¸t hoÆc c¶m thÊy mÖt mái, kh«ng tho¶i m¸i sÏ kh«ng thÓ tiÕp thu
bµi häc mét c¸ch hiÖu qu¶.
C¸ch tiÕn hµnh :
! Lùa chän phßng häc tho¸ng, m¸t.
! H¹n chÕ sè l−îng häc viªn trong mét líp häc (tõ 15 - 25 ng−êi).
! Më líp vµo thêi ®iÓm phï hîp víi thêi vô s¶n xuÊt.
! ChuÈn bÞ hoa qu¶ b¸nh kÑo cho giê gi¶i lao, bè trÝ c«ng t¸c hËu cÇn hîp lÝ, chu ®¸o.
! BiÕt t¹m dõng hoÆc nghØ khi häc viªn ®· tá ra ®ãi vµ mÖt.
13
- ! Môc tr×nh 3
Ph©n tÝch nhu cÇu tËp huÊn
1. T¹i sao cÇn ph©n tÝch nhu cÇu tËp huÊn?
Môc tiªu :
Nhu cÇu?
! Tæ chøc tËp huÊn víi hiÖu qu¶ vµ
hiÖu suÊt cao h¬n.
! §¸p øng tèt h¬n nhu cÇu cña häc
viªn, ®ång thêi h¹n chÕ sù nhµm
ch¸n, n¶n lßng vèn th−êng xuÊt hiÖn
khi tËp huÊn kh«ng phï hîp nhu
cÇu.
! TiÕt kiÖm thêi gian do chØ ph¶i gi¶ng
nh÷ng ®iÒu häc viªn ch−a biÕt.
! Gióp x¸c ®Þnh chÝnh x¸c c¸c môc
tiªu, chuÈn bÞ néi dung bµi gi¶ng vµ Nhu cÇu ai ch¼ng cã,
ph−¬ng ph¸p s− ph¹m phï hîp. nh−ng nãi ra míi khã lµm sao!
2. CÇn ph¶i biÕt nh÷ng th«ng tin g×?
! Bèi c¶nh, m«i tr−êng n«ng th«n
T×m hiÓu c¸c ®Æc tr−ng cña ®Þa ph−¬ng (®Æc ®iÓm ®Þa lý, ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ph−¬ng thøc s¶n
xuÊt, nguyªn nh©n, hiÓu biÕt vÒ phong tôc tËp qu¸n, nh÷ng kiÕn thøc ®· n¾m ®−îc vµ ch−a n¾m
®−îc, ý kiÕn sai...)
! Néi dung vµ ph−¬ng ph¸p dù kiÕn cho tõng líp tËp huÊn
TËp huÊn cã thÓ mang ®Õn cho häc viªn kiÕn thøc lý thuyÕt, kü n¨ng, kiÕn thøc sèng. Do vËy
cÇn x¸c ®Þnh lo¹i h×nh tËp huÊn cÇn cho sù ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng thùc tiÔn cña ®Þa ph−¬ng
b»ng c¸ch dùa vµo thùc tÕ (nh÷ng ®iÒu c¸c häc viªn t−¬ng lai ®· biÕt, ®· lµm, ë ®©u, víi ai, t¹i
sao kh«ng ¸p dông, t¹i sao l¹i thay ®æi ph−¬ng thøc thùc hiÖn vµ ¸p dông sai, nh÷ng vÊn ®Ò cô
thÓ cÇn ®−îc tËp huÊn...).
! §èi t−îng tËp huÊn
Ai sÏ ®−îc tËp huÊn? TËp huÊn cã phï hîp víi ®èi t−îng kh«ng? Ai lµ ng−êi quyÕt ®Þnh c¸c
ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña gia ®×nh? Ai lµ ng−êi n¾m tay hßm ch×a khãa cña gia ®×nh ? Tr×nh ®é
v¨n ho¸ vµ hiÓu biÕt cña ng−êi ®ã ®Õn ®©u ?
14
- ! Môc tr×nh 4
Gi¶ng bµi theo ph−¬ng ph¸p cã sù tham gia
1. Ph−¬ng ph¸p tËp huÊn cã sù tham gia lµ g×?
"Ph−¬ng ph¸p cã sù tham gia" lµ mét ph−¬ng ph¸p dùa trªn nÒn t¶ng kinh nghiÖm cña häc
viªn. Trong mét buæi tËp huÊn cã sù tham gia, tËp huÊn viªn ®ãng vai trß ng−êi ®iÒu khiÓn vµ
khuyÕn khÝch trao ®æi, bæ sung kiÕn thøc míi, tæng hîp vµ kh¸i qu¸t ho¸ néi dung bµi häc,
h−íng dÉn ¸p dông kiÕn thøc vµ kiÓm tra. Häc viªn tiÕp thu c¸c kiÕn thøc lý thuyÕt, kü n¨ng vµ
kiÕn thøc sèng th«ng qua suy ngÉm vÒ tr¶i nghiÖm b¶n th©n. Hä tham gia mét c¸ch nhiÖt t×nh
c¸c ho¹t ®éng tr¶i nghiÖm, suy ngÉm, thùc hµnh, th¶o luËn ®Ó x©y dùng néi dung bµi häc dùa
trªn nguån th«ng tin ®−îc trao ®æi gi÷a tËp huÊn viªn vµ häc viªn còng nh− gi÷a c¸c häc viªn
víi nhau.
" Mét sè ®Þnh nghÜa
> Tr¶i nghiÖm dùa vµo nh÷ng hiÓu biÕt s½n cã cña häc viªn ®Ó rót ra kinh nghiÖm.
nghiÖm:
> Häc qua tr¶i nghiÖm giê häc ®−îc b¾t ®Çu b»ng viÖc c¶ líp tham gia mét ho¹t ®éng (lµm
nghiÖm:
bµi tËp, kÓ chuyÖn, ®èng kÞch, tham quan...) kh¬i nguån vµ “nu«i d−ìng” th¶o luËn víi c¸c
häc viªn.
2. Chu tr×nh häc cã sù tham gia cña häc viªn
1. Tr¶i nghiÖm
4. ¸p dông 2. Suy ngÉm
vÒ tr¶i nghiÖm
3. Kh¸i qu¸t ho¸ Bæ sung kiÕn thøc
chñ ®Ò
15
- 3. Ho¹t ®éng cña líp häc vµ vai trß cña tËp huÊn viªn
3.1 Tr¶i nghiÖm (THV ®−a ra mét ho¹t ®éng ®Ó häc viªn tr¶i nghiÖm trùc tiÕp)
Ho¹t ®éng:
! TÊt c¶ c¸c häc viªn tham gia vµo mét ho¹t ®éng (diÔn kÞch, lµm bµi tËp, ®i th¨m, m«
pháng mét thùc tÕ, th¶o luËn nhãm, nghiªn cøu tr−êng hîp, tr×nh diÔn...) mang l¹i cho
hä nh÷ng th«ng tin míi vµ lµm n¶y sinh trong hä nh÷ng ý t−ëng míi, c¶m gi¸c míi.
Vai trß cña tËp huÊn viªn:
! Tæ chøc ho¹t ®éng (x¸c ®Þnh môc tiªu, thêi gian vµ ph−¬ng ph¸p).
! §iÒu khiÓn ho¹t ®éng b»ng c¸ch ®Æt ra nh÷ng c©u hái ®Ó lµm râ vai trß vµ tr¸ch nhiÖm
cña mçi nhãm hoÆc cña tõng thµnh viªn.
VÝ dô:
! C¸c anh chÞ ®· hiÓu râ tr¸ch nhiÖm vµ vai trß cña m×nh ch−a?
! C¸c anh chÞ cßn c©u hái nµo n÷a kh«ng?
! B©y giê c¸c anh chÞ lµm ®Õn ®©u råi? C¸c anh chÞ ®· s½n sµng tr×nh bµy bµi lµm cña
m×nh ch−a?
3.2 Suy ngÉm vÒ tr¶i nghiÖm (HV ph©n tÝch ho¹t ®éng võa ®−îc tr¶i nghiÖm, tõ ®ã rót
ra kÕt luËn)
Ho¹t ®éng:
! C¸c nhãm ph©n tÝch ho¹t ®éng võa tr¶i nghiÖm ®Ó rót ra kÕt luËn.
Vai trß cña tËp huÊn viªn:
! Gióp häc viªn suy ngÉm vµ ®iÒu hµnh phÇn ph¸t biÓu cña häc viªn vÒ tr¶i nghiÖm (b−íc
1) b»ng c¸ch ®Æt nh÷ng c©u hái më.
! Gióp häc viªn l−u ý nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt cña phÇn tr¶i nghiÖm, h−íng hä tËp
trung suy nghÜ vµ ph©n tÝch ®óng chñ ®Ò, ®óng träng t©m cña vÊn ®Ò.
! §¶m b¶o r»ng ë b−íc nµy häc viªn ®· quay trë l¹i vai trß ng−êi häc (®Æc biÖt ®èi víi c¸c
häc viªn tham gia diÔn kÞch).
Mét vµi c©u hái mµ tËp huÊn viªn cã thÓ ®−a ra:
! §iÒu g× võa diÔn ra vËy? C¸c anh chÞ ®· quan s¸t thÊy nh÷ng g×? C¸c anh chÞ võa lµm g×?
! C¸c anh chÞ thÊy viÖc ®ã nh− thÕ nµo? C¸c anh chÞ nghÜ sao vÒ viÖc ®ã?
! Cßn nh÷ng ng−êi kh¸c, c¸c anh chÞ nghÜ nh− thÕ nµo? Ai cã nhËn xÐt kh¸c?
! C¸c anh chÞ cã hay lµm nh− vËy kh«ng?
! C¸c anh chÞ cã thÓ hµnh ®éng theo c¸ch kh¸c ®−îc kh«ng? NÕu cã th× nh− thÕ nµo?
16
- Ph−¬ng thøc tiÕn hµnh:
! Th¶o luËn nhãm nhá, sau ®ã tiÕn hµnh th¶o luËn nhãm lín.
! Nh÷ng ng−êi tham dù nªu ý kiÕn.
! §¹i diÖn tõng nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ th¶o luËn; nh÷ng ng−êi kh¸c ®−a ra nhËn xÐt, bæ
sung, ®Æt c©u hái ®Ó hiÓu râ h¬n phÇn tr×nh bµy vµ gi¶i ®¸p th¾c m¾c.
3.3 Bæ sung kiÕn thøc míi vµ kh¸i qu¸t ho¸ chñ ®Ò (Tæng hîp, kh¸i qu¸t vµ rót ra
bµi häc)
Ho¹t ®éng:
! THV vµ HV cïng nhau rót ra nh÷ng bµi häc qua ho¹t ®éng tr¶i nghiÖm b»ng c¸ch ph©n
tÝch vµ nhËn xÐt, b×nh luËn tr¶i nghiÖm ®ã.
! THV xem xÐt c¸c ý kiÕn nhËn xÐt trong tõng hoµn c¶nh cô thÓ vµ bæ sung cho häc viªn
nh÷ng kiÕn thøc, kü n¨ng vµ c¸ch c− xö míi.
! THV tæng hîp, kh¸i qu¸t ho¸ qua thèng nhÊt ý kiÕn víi c¶ líp.
Vai trß cña tËp huÊn viªn:
! THV quay trë l¹i vai trß truyÒn thèng cña gi¸o viªn, nghÜa lµ h−íng dÉn häc viªn.
! THV ph¶i n¾m v÷ng chñ ®Ò tËp huÊn vµ lµ mét nguån th«ng tin ®¸ng tin cËy trong m¾t
häc viªn.
! THV truyÒn ®¹t kiÕn thøc b»ng c¸ch ®−a ra tãm t¾t ng¾n gän hoÆc ®Æt nh÷ng c©u hái gîi
ý cho häc viªn ®Ó hä cã thÓ tù rót ra kÕt luËn.
Mét sè c©u hái mµ tËp huÊn viªn cã thÓ ®−a ra:
! Theo anh/chÞ, ®iÒu ®ã muèn nãi lªn c¸i g×?
! Chóng ta cã thÓ rót ra nh÷ng bµi häc nµo tõ ®iÒu ®ã?
! Theo c¸c anh chÞ, chóng ta cÇn ¸p dông nh÷ng nguyªn t¾c hay qui tr×nh nµo?
! C¸c anh chÞ ®· häc ®−îc ®iÒu g×?
! Nh÷ng ý kiÕn/nhËn xÐt mµ chóng ta võa trao ®æi cã ®iÓm nµo chung, ®iÓm nµo kh¸c
nhau?
Ph−¬ng thøc tiÕn hµnh:
! ThuyÕt tr×nh
! Th¶o luËn tæng hîp theo nhãm lín.
! Tr×nh bµy miÖng
! THV tæng hîp ý
! Lµm mÉu (thùc hµnh trªn líp)
17
- 3.4 ¸p dông
Ho¹t ®éng
! Häc viªn ¸p dông nh÷ng hiÓu biÕt míi (kiÕn thøc, kü n¨ng, c¸ch c− xö) vµo cuéc sèng
hµng ngµy vµ thùc tiÔn c«ng viÖc cña hä.
Vai trß cña tËp huÊn viªn
! Vai trß chñ yÕu cña tËp huÊn viªn gÇn gièng mét huÊn luyÖn viªn hoÆc cè vÊn cho häc
viªn nh»m gióp hä tr¶ lêi c©u hái: "T«i sÏ thay ®æi c¸ch lµm nh− thÕ nµo?"
! Hç trî häc viªn rÌn luyÖn, thay ®æi hµnh vi øng xö vµ ph−¬ng ph¸p lµm viÖc.
! Theo dâi vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ rÌn luyÖn. T− vÊn vµ hç trî häc viªn nh»m gióp hä ¸p dông
®óng nh÷ng tri thøc míi vµ c¶i thiÖn chóng.
TËp huÊn viªn cã thÓ ®Æt nh÷ng c©u hái sau:
! Anh/ChÞ sÏ thay ®æi ph−¬ng ph¸p lµm viÖc ra sao? SÏ ¸p dông c¸ch lµm míi nh− thÕ
nµo?
! B©y giê anh/chÞ cã thÓ lµm thö ®−îc kh«ng?
! Lµm thÕ nµo ®Ó ch¾c ch¾n r»ng anh/chÞ cã thÓ ¸p dông nh÷ng kiÕn thøc míi trong thêi
gian tíi?
! Nh÷ng khã kh¨n mµ anh/chÞ cã thÓ sÏ gÆp trong qu¸ tr×nh ¸p dông lµ g×?
! Anh chÞ sÏ lµm g× ®Ó kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n ®ã?
! Anh chÞ cßn c©u hái nµo n÷a kh«ng?
Ph−¬ng thøc tiÕn hµnh:
! Bµi tËp thùc hµnh ®Ó vËn dông nh÷ng kü n¨ng míi.
! Tham quan thùc tÕ.
! §ãng kÞch ngÉu høng (kh«ng cã kÞch b¶n chuÈn bÞ tr−íc)
18
nguon tai.lieu . vn
