Xem mẫu
- Phim sitcom
Hiểu một cách nôm na, sitcom (situation comedy) là hài kịch tình huống.
Đặc trưng của công nghệ sản xuất sitcom là một tình huống, một câu chuyện được
quay cùng lúc bởi nhiều máy quay trong một trường quay. Khác với phim thông
thường, phim làm theo thể loại sitcom được thu tiếng trực tiếp, diễn viên thoại như
cháo chảy, tự thể hiện giọng nói của nhân vật bằng đài từ của mình chứ không có
người nhắc thoại hay có diễn viên lồng tiếng đảm đương khi thực hiện hậu kỳ.
Cảnh trong phim "Bà mẹ nhí"
Miley Cyrus_nhân vật chính trong series phim theo thể loại sitcom:
"Hannah montana"
Nhìn ra thế giới thì phim sitcom xuất hiện cách nay gần một thế kỷ. Không
thể thay thế phim truyền hình được thực hiện trong những bối cảnh thật của đời
sống nhưng phim sitcom đã dần trở thành món ăn tinh thần quen thuộc của khán
giả truyền hình ở nhiều nước phát triển. Thậm chí Friends (Những người bạn), bộ
phim làm theo công nghệ sitcom của truyền hình Mỹ đã từng tạo nên cơn sốt về
phim sitcom ở đất nước được mệnh danh là kinh đô của điện ảnh thế giới. Thế
- nhưng, thể loại phim sitcom chỉ mới bắt đầu thực sự xuất hiện ở Việt Nam cách
nay chưa đầy ba năm.
Bắt đầu từ cuối năm 2004, trong chương trình “giờ vàng phim Việt” của
HTV, Lẵng hoa tình yêu của Hãng phim Lasta đã trở thành bộ phim Việt Nam đầu
tiên làm theo thể loại sitcom được trình làng. Tiếp đó, hàng loạt phim truyền hình
Việt Nam được sản xuất theo công nghệ sitcom, lần lượt ra đời như Vòng xoáy
tình yêu, Bà mẹ nhí, Nguyệt quán. Người ta nói phim sitcom trở thành món ăn
“không lạ” của khán giả truyền hình kể từ đó.
Sự góp mặt của thể loại sitcom đưa đến cho khán giả sự mới lạ so với
những bộ phim truyền hình được sản xuất theo cách làm phim truyền thống trước
đây. Với công nghệ mới sitcom, tốc độ sản xuất phim truyền hình Việt Nam có
bước tiến vượt bậc. Thường thì mỗi tập phim sitcom chỉ cần khoảng hai ngày là có
thể hoàn thành. Với cách làm phim truyền thống thì chí ít cũng phải tốn 4 - 5 ngày,
thậm chí là cả tuần, mới có thể xong một tập phim.
Chưa bàn đến sự hay - dở của phim sitcom, công đầu đưa thể loại sitcom
đến với truyền hình Việt Nam phải ghi nhận từ các hãng phim tư nhân. Từ những
phim sitcom đầu tiên của Hãng phim Lasta như Lẵng hoa tình yêu, Vòng xoáy tình
yêu... đến những phim sitcom đang quay như Cô gái xấu xí - hợp tác giữa VTV
với Cty BHD, và cả những dự án phim sitcom đang casting diễn viên là Khách sạn
vui vẻ (của VFC kết hợp với đối tác mua bản quyền là Cty Mesa) đã cho thấy
phim sitcom là chiếc cầu nối hữu hiệu giữa nhà nước với các hãng phim tư nhân.
Nói đúng hơn, phim sitcom đang dần trở thành một trong những biểu tượng của
công cuộc xã hội hóa sản xuất chương trình truyền hình.
Đạo diễn Thanh Hải - Phó giám đốc Trung tâm sản xuất phim truyền hình
Việt Nam nhìn nhận: “Thể loại sitcom không còn xa lạ với thế giới, nhưng với
- những người làm truyền hình Việt Nam thì sitcom vẫn là một công nghệ mới.
Muốn làm phim sitcom đòi hỏi sự đầu tư kinh phí cao, từ trường quay đến thiết bị
thu tiếng trực tiếp. Chính chủ trương xã hội hóa sản xuất chương trình truyền hình
đã thu hút sự tham gia, đầu tư của các đối tác tư nhân, tạo tiền đề cho thể loại
sitcom ra đời. Dù quanh phim sitcom còn có lời khen tiếng chê nhưng không thể
phủ nhận thể loại này đã mang tới cho phim truyền hình Việt Nam một làn gió
mới”.
Đôi điều về phim sitcom
Phim sitcom là thể loại thịnh hành trên truyền hình ở nhiều nước. Nó bắt
nguồn trước hết từ kinh nghiệm của văn hoá dân gian, sau đó là sân khấu mà ở đó
đã khai thác các yếu tố xung đột đời thường kết hợp với những yếu tố hài chua
chát và bông lơn.
Điển hình là trong các vở kịch của A.Chekhoc, H.Ipsen. Tiếp đó, nó vận
dụng kinh nghiệm của nhiều đài phát thanh vốn đi đầu trong việc khai phá loại
kịch truyền hình sitcom. Như vào những năm 1926-1959, đài phát thanh WBG ở
Chicago liên tục có chương trình thường kỳ 15 phút/ ngày với sitcom đậm đà chất
hài tếu phố phường.
Tại Mỹ, từ cuối những năm 1940, sitcom đã ra đời như một tiết mục đều kỳ
trên truyền hình. Nhiều tiết mục sitcom hàng tuần được chuyển thể từ kịch truyền
thanh sitcom và phát sóng. Các phim thành công lớn như: Tình yêu với Lucy,
Cuộc phiêu lưu của Ozzie và Harriet...
Khi truyền hình phát triển mạnh vào đầu những năm 1960, nhiều thể loại
phim định hình. Ngoài các thể loại quen thuộc như chính kịch hay tâm lý dạng
soap operas, phiêu lưu - trinh thám, khoa học viên tưởng dài tập... thì thể loại
- sitcom cũng rõ nét ở nhiều nước và thu hút đông đảo khán giả. Có cả loại phim
hoạt hình sitcom với những phim của Hanna - Barberra như The Flintstones and
The Jetsons. Như vậy, phim sitcom phát triển mạnh ở Mỹ, một số nước Mỹ Latin,
Tây Âu trong hơn 40 năm qua và từ giữa 1990 lan mạnh sang các nước như Nga,
Hàn, Trung Quốc, Séc, Ba Lan... và bây giờ là Việt Nam.
Từ năm 1980, sitcom vận dụng song song các yếu tố chính kịch và hài kịch
một cách rõ rệt và vì thế nó còn có tên gọi là dramedy.
Sitcom thời kỳ đầu được quay bằng 1 camera nhưng sau đó đã sử dụng
cách quay nhiều máy, cho phép chọn cảnh tốt nhất khi dựng phim. Có nhiều phim
sitcom thu tiếng cười của khán giả khi quay vào kênh nền phụ hoa chẳng hạn như
phim Úc Sabrina - Cô phù thuỷ nhỏ, hoặc phim Mỹ Những người bạn - đã được
phát sóng trên VTV. Phim sitcom ngày nay thường bỏ kênh tiếng cười của khán
giả này mà theo phong cách tự nhiên của phim dài tập.
Nội dung đề tài của phim sitcom rất phong phú như chính đời sống hiện
thực nhưng nổi bật là hai nhóm chính: Quan hệ gia đình và quan hệ công việc hay
cả hai gộp lại là quan hệ cá nhân trong đời thường. Vì thế, khó mà thấy trong phim
sitcom những vấn đề vĩ mô xã hội - thời đại trực tiếp như những phim dài tập
thuộc thể loại khác, chẳng hạn phim Nô tì Isaura của Brazin nói về ách áp bức nô
lệ. Nói cách khác, sitcom chủ yếu đi sâu vào các vấn đề vi mô thuộc quan hệ cá
nhân bởi đây cũng là mảnh đất màu mỡ của những gì thuộc bản chất người muôn
thủa: hay - dở, tốt - xấu... cần diễn tả và gợi bài học cuộc sống.
Ngày nay sitcom còn phân bổ ra nhiều nhánh theo nhóm giai tầng như nông
thôn, đô thị, phụ nữ, thiếu nhi, học sinh, gia đình, bạn bè... Do đó, có thể nói
sitcom nối tiếp truyền thống của dân gian và văn nghệ nói chung ở tất cả các dân
tộc, tái hiện những chuỵên đời thường nhỏ vụn để giải trí bổ ích cho khán giả
- thông qua khả năng tiếp cận công chúng rộng rãi và tiện lợi, hấp dẫn là truyền
hình.
Có những sitcom dạng tiết mục hài quậy với nhân vật xuyên suốt như Mr
Bean được sản xuất theo phong cách tự do và số lượng lớn những sitcom dài tập
được sản xuất theo quy mô công nghiệp. Ở nước ta, chương trình Gặp nhau cuối
tuần trước đây cũng là những dạng tự phát của sitcom tiết mục.
Phong cách chủ đạo của sitcom là sự xung đột và va chạm của những đối
cực bình thường - bất thường, hay - dở, nhẹ nhõm - nặng nề, tốt - xấu... hoà quyện
với cái hài tếu và hài hước. Mức độ gây cười rất đa dạng, trong đó nhiều phim
hoặc cảnh phim, cái hài chỉ nhẹ nhàng như một sự buồn cười ngầm gợi ra chứ
không tạo nên cái hài gây cười xoà, cười oà như trong phim hài thông thường.
Nhiều chỗ cái gây cười chỉ qua lời thoại hoặc hành vi bất thường.
Một số phim sitcom Việt hoá đã hoặc đang phát sóng cũng đã cho thấy rõ
tính chất này. Phần lớn các tình huống hài chỉ là những trạng huống và sắc thái đối
nghịch gợi cười chứ không gây bật cười to. Chẳng hạn cái vẻ ngoài xấu xí dị hợm
của Huyền Diệu (trong Cô gái xấu xí) đối nghịch với cái năng lực giỏi của cô và
cả với cái môi trường toàn những người đẹp đẽ xung quanh...
Hoặc trong Những người độc thân vui vẻ, cái hài ở chính những tính cách,
bên cạnh cái tốt có những nét xấu phô lộ cộng với tình huống trớ trêu và va chạm
của các phẩm cách đối lập. Phong cách gây hài của sitcom dạng này có thể khiến
những khán giả thích cười to, cười nhiều chán nhưng nó lại đáp ứng những khán
giả ưa sự chiêm nghiệm và cười thầm.
Tính đa dạng đa chiều của sắc mầu nhân vật cũng là nét phong cách chủ
đạo của sitcom. Khán giả có thể thấy nhiều chân dung tính cách mà mỗi tính cách
luôn có vài ba mặt trở lên bổ sung cho nhau như giỏi chuyên môn, thông minh,
- chăm chỉ, nhẫn nhục, xấu gái song cũng đầy nữ tính... của Huyền Diệu; vui tính,
lanh lợi... song lại đồng tính như Hùng Long... trong phim Cô gái xấu xí.
Còn trong phim Những người độc thân vui vẻ là giám đốc khách sạn Hào
Hùng vừa nghiêm túc... vừa ranh mãnh; Mai Lệ hay làm đỏm, nũng nịu và ưu
ngọt... Thục Trinh có học thức nhưng thủ đoạn... ông Đàm căn cơ khó tính và chủ
quan... Chính sắc thái đa dạng của các tính cách là một nhân tố làm nên cái chân
thực khiến khán giả đồng cảm với nhân vật dù họ là ai.
Trong sitcom, cảnh nội chiếm thời lượng chủ đạo và lời thoại là phương
tiện hàng đâu để diễn tả nội dung. Nếu câu chuyện không hấp dẫn, tình huống yếu,
thoại dở, diễn kém thì sitcom dễ làm khán giả chán nản bởi chỉ thấy diễn viên đi ra,
đi vào với thời trang này kia và cãi nhau vụn, buồn vui vặt.
Như vậy cũng như các thể loại khác kịch bản vẫn là yếu tố số một. Bên
cạnh cái chung với phim dài tập - thời lượng thường là nửa giờ đến trên 40 phút,
phim sitcom có nét riêng là công nghệ sản xuất chủ yếu có tính dây chuyền công
nghiệp rất cao trong trường quay và vì thế đạt yêu cầu nhanh, chủ động, kịp thời
cho kế hoạch phát sóng.
Ở nước ta thể loại sitcom dài tập mới có vài ba năm nay, mở đầu là bộ phim
Lẵng hoa tình yêu được Việt hoá từ kịch bản Hàn Quốc. Tiếp đó là các phim
Nguyệt quán, Người mẹ nhí. Và hiện nay là Cô gái xấu xí, Những người độc thân
vui vẻ. Một số hãng phim cũng đang hoặc ráo riết thực hiện Việt hoá khi đã mua
bản quyền các phim sitcom nổi tiếng của nước ngoài.
Cuộc cạnh tranh và nở rộ của sitcom Việt hoặc Việt hoá đang bắt đầu. Đây
là điều dễ hiểu khi truyền hình ngày càng phải lôi kéo khán giả phục vụ cho các
chức năng giải trí, giáo dục, thẩm mỹ và thương mại - kinh doanh.
nguon tai.lieu . vn
