Xem mẫu
- Phim Noir
- Film Noir là một thuật ngữ tiếng Pháp, dịch theo nghĩa đen có nghĩa là
"black film" ( phim xã hội đen, nói về thế giới ngầm ). Nó được sử dụng để miêu
tả một thể loại phim, cho dù thể loại và nội dung liên hệ không được chặt chẽ lắm,
đã phát triển ở Hollywood trong vòng khoảng một thập niên sau chiến tranh.
Lịch sử phim Noir
Phim Noir là một vài hoạt động nghệ thuật đã bị ảnh hưởng trực tiếp từ tình
hình chính trị ở thời điểm và địa điểm khi đó. Bọn Phát xít và những người Cộng
sản vào thập niên 1930 đã quy định chủ nghĩa hiện thực Xã hội là phải miêu tả
một người bình thường như một anh hùng, trong lúc nghệ thuật thư pháp và những
hình mẫu trừu tượng du nhập của đạo Hồi lại đi thep luật cấm dùng hình ảnh con
người và động vật để sùng bái kể từ đầu thế kỉ thứ 8. Nhưng trong những năm sau
Chiến tranh Thế giới thứ 2, ngân quỹ dành cho những nhà làm phim được hạn chế
tối đa. Cùng lúc đó, rất nhiều đạo diễn thất nghiệp ở châu Âu đã tìm đường tới Mĩ,
mang theo cả phong cách riêng biệt của họ. Việc này đã dẫn đến tình trạng một
kịch bản chất lượng có thể chuyển tải một nội dung chiếm nhiều thời giờ và công
sức, rất được yêu thích trong lúc sử dụng những bối cảnh quen thuộc, đã trở thành
những thiên anh hùng ca nặng về kĩ xảo rất được coi trọng. Hệ thống studio (nơi
các diễn viên và đạo diễn là những người làm công ăn lương của hãng phim. Hãng
phim sở hữu trường quay, và thậm chí cả những rạp chiếu phim của riêng mình)
muốn được sử dụng những ngôi sao hạng A trong một bộ phim mà không đẩy chi
phí làm phim lên quá cao. Một số người trong những đạo diễn tài năng - đặc biệt
là những đạo diễn châu Âu quen thuộc với nguồn tài chính thay thế của
Hollywood - bắt đầu tìm cách làm phim phù hợp với ngân sách eo hẹp của mình,
vd như quay trong điều kiện ánh sáng vô cùng yếu để che giấu đi những nhược
điểm trong chất lượng của bối cảnh. Tuy thế, việc này lại vô tình tạo cho bộ phim
một không khí và phong cách rất riêng. Cho dù thường xuyên bị các hãng phim
- vào thời điểm ấy lợi dụng để làm những bộ phim kinh dị rẻ tiền, vì thế thường
được chuyển xuống hạng múc phim loại B cùng với những bộ phim cao bồi viễn
Tây và phim kinh dị, rất nhiều phim thuộc thể loại này kể từ đó đến nay đã được
công nhận là những phim "kinh điển" thực sự.
Phong cách Noir
Những phim Noir thường có xu hướng phản ánh những chủ đề nhất định.
Không giống như phần lớn các thể loại phim khác, người ta vẫn còn tranh cãi về
những gì đã tạo thành nên film noir. Những bộ phim thường được miêu tả về khía
cạnh chúng noir đến thế nào. Thực ra, là phim noir không nhất thiết phải loại trừ
không được làm thành viên của những thể loại phim khác nữa - vd như phần lớn
phim noir đều là phim giật gân, li kì. Rất ít phim có thể bao gồm tất cả những điểm
nhấn ở bên dưới, tuy thế, tất cả đều là những thương hiệu của thể loại film noir:
- Vẻ bề ngoài: đen và trắng, thường là có độ tương phản cao. Phần lớn
được dùng cho cận cảnh. Các nhân vật, đặc biệt là những femmes fatales, hay
hướng mặt về phía camera khi nói chuyện với người đứng đằng sau họ. Việc này
cho phép camera có thể nhấn mạnh một cách kiểu cách vào những phản ứng và
khói thuốc lá của họ.
- Phụ nữ: một femme fatale (nghĩa đen có nghĩa là "killer woman" - một
người phụ nữ quyến rũ đến nỗi đàn ông vì mê mà phải gặp tai hoạ) là một người
đẹp và cuốn hút, có nhiều người mê, nhưng người phụ nữ này thường lại là nhân
vật phản diện trong phim. Sự nhập nhằng này thường là trung tâm của kịch bản.
Luôn là những người hút thuốc lá liên tục. Cũng có thể có một người phụ nữ "tốt"
và rất dễ thương. Người ta sẽ nhận ra cô vì cô là người không hút thuốc lá.
- Đàn ông: thường là những thám tử tư. Thường gặp may, có thể có liên hệ
với phụ nữ. Luôn mang theo súng. Thường uống rượu rất nhiều, lúc nào cũng hút
- thuốc lá liên tục. Nếu anh ta nói giọng ngoại quốc thì chắc chắn anh ta là nhân vật
phản diện. Họ thay phiên nhau trở thành những anh chồng giàu-có-nhưng-ngu-
ngốc ( và vì thế nên mới bạc phận ) kết hôn với những femmes fatales.
- Kịch bản: thường rất phức tạp. Người hùng vô tội thường bị vướng vào
một mạng lưới những mưu đồ mà anh ta không thể hiểu hết được, có thể do
femme fatale thêu dệt nên. Sách của những tác giả như Dashiel Hammet và
Raymond Chandler ( cả hai đều là người nghiện thuốc lá ) rất được yêu thích.
- Ô tô: những chiếc xe khổng lồ của Mĩ với nhiều thép đặc hơn cả xe tăng
Sherman. Chúng trông giống như "The Mini That Ate New York". Chúng chẳng
bao giờ bốc khói, ngay cả khi bị bắn hay đi trật đường.
- Triết lí sống: chỉ có một từ thôi: ảm đạm. Sinh mệnh thật rẻ mạt, và tiền
thì thật khó kiếm, trừ phi phạm tội, mà dứt khoát rằng sau này sẽ phải trả giá. Điều
này do ảnh hưởng rất lớn từ những đạo diễn châu Âu mới từ một châu Âu bị chia
cắt bởi chiến tranh tới, với một con mắt nhìn thế giới hoài nghi hơn nhiều so với
phần lớn những bạn đồng nghiệp người Mĩ của mình.
- Chủ nghĩa biểu hiện: luôn chiếm một vai trò quan trọng ở châu Âu, bây
giờ phong cách này xâm chiếm xu thế chủ đạo của Hollywood. Nó bao gồm việc
sử dụng những phương tiện thị giác để bộc lộ cảm xúc của nhân vật - vd khoảng
cách về cảm xúc bị chia cắt theo quy luật tự nhiên, hoặc những nhân vật quyền lực
có thể sẽ xuất hiện lờ mờ trong camera, hoặc theo quy luật tự nhiên là sẽ cao hơn
những nhân vật yếu hơn. Điều này cũng được sử dụng để ngụ ý về một mối quan
hệ tình dục, đặc biệt là tình dục đồng giới, vì thế đã phá vỡ hệ thống đạo đức
nghiêm ngặt của việc sản xuất phim thời đó.
- Dịch vụ: chỉ có duy nhất 2 nơi tại một nước Mĩ noir: thành phố đầy tội ác
hoặc một gara/khách sạn/nhà hàng trong thị trấn nhỏ. Cho dù đó là một mảnh đất
có giá trị lớn hay chỉ là một nơi trú ẩn đơn giản cho một người nào đó trốn tránh
quá khứ của mình, những người trôi dạt luôn có vẻ như sẽ kết thúc tại đây.
- Di sản
Cho dù thời kì hoàng kim của phim noir đã qua đi, nó vẫn đóng một vai trò
thiết yếu trong từ điển của các đạo diễn hiện thời. Những bộ phim đa dạng như
Chinatown (1974), Blade Runner (1982), Seven (1995), LA Confidential (1997)
và The Big Lebowski (1998) mang nợ rất lớn với thể loại này.
Khi gánh nặng sau chiến tranh được gỡ bỏ, Hollywood lại một lần nữa đầu
tư vào những thiên anh hùng ca mà họ luôn luôn yêu thích. Cái "chất lượng kịch
bản" sớm nở tối tàn đã bị áp đảo bởi giá trị dễ dàng tính được của ngân sách và
quảng cáo, và phim noir dần dần biến mất. Đã hơn nửa thế kỉ kể từ khi bộ phim vĩ
đại đầu tiên thuộc thể loại này được sản xuất, người ta vẫn còn tranh cãi xem liệu
đây có phải là đóng góp lớn nhất về nghệ thuật mà Hollywood đã làm cho thế giới
điện ảnh hay không?
nguon tai.lieu . vn
