Xem mẫu
- Phim độc lập
Vào thời điểm này, hầu như bất cứ ai cũng có thể... trở thành đạo diễn.
Nhưng với hàng trăm bộ phim kinh phí siêu nhỏ (microbudgeted movie) được làm
mỗi năm, cuộc cạnh tranh để phim được ra rạp ngày càng quyết liệt. Chiến thắng
sẽ thuộc về những ai biết tận dụng những đòn phép độc đáo để đưa phim đến với
người xem.
Những giấc mơ xa vời:
Tại Liên hoan phim độc lập Boston 2007, khi bộ phim On Broadway chiếu
ra mắt, dòng người mua vé xếp thành hàng dài rồng rắn. Những chiếc xe bóng lộn
đậu bên ngoài nhà hát Somerville Theatre để đưa các thành viên đoàn làm phim
như Joey (nhóm nhạc New Kids on the Block) Will Arnett McIntyre (được biết
đến với phim Arrested Development) và Eliza Dushku (Buffy the Vampire Slayer)
đến dự. Thị trưởng Boston Thomas Menino cũng có mặt. Nhưng bất chấp sự ủng
hộ hùng hậu của cư dân Boston, nơi xuất phát của bộphim, vẫn không có ai dám
bảo đảm On Broadway sẽ có chân đứng tại những nơi khác sau tuần LHP. Thậm
chí, bầy đoàn săn ảnh lén bám theo chiếc áo dạ hội khá ấn tượng của nữ diễn viên
Dushku cũng không đủ biến giấc mơ doanh thu của đạo diễn kiêm biên kịch Dave
McLaughlin thành sự thật. Thực tế cho thấy, On Broadway rơi ngay vào quên lãng
ngay sau LHP. Biết trước điều này, McLaughlin viết trong một email: “Sự thành
công hay thất bại của một bộ phim độc lập không tùy thuộc vào việc phản ứng của
các nhà phê bình, mà là phim có lôi cuốn được công chúng đến rạp hay không”.
Như vậy, vấn đề quan trọng nhất vào thời điểm này đối với điện ảnh độc
lập, là làm sao chiêu dụ được khán giả đến với một bộ phim mới ra lò, khi mà bất
- cứ ai cũng có thể làm đạo diễn với chiếc máy quay kỹ thuật số. Nhưng đối với
hàng trăm bộ phim kinh phí siêu nhỏ làm dưới dạng nghiệp dư xuất xưởng mỗi
năm, thì giấc mơ về doanh thu và khán giả ngày càng xa vời. Hệ quả là nhiều bộ
phim không hề chen chân vào được cả những LHP điện ảnh nhỏ, chứ đừng nói gì
đến các LHP lớn. Chúng âm thầm chiếu tại các rạp và chỉ được nhắc đến khiêm
tốn trong trang web Blockbuster chuyên thống kê doanh thu phim. Một số tệ hại
hơn ra thẳng quầy DVD. Số khác cung cấp cho thành phần khán giả đặc biệt trên
Internet. Và dĩ nhiên, một số chẳng đi đến nơi nào cả, mà vào kho lưu trữ.
Đối với các nhà làm phim độc lập, thì đo lường sự thành công bằng cách
nhìn vào doanh thu tuần công chiếu đầu tiên của những bộ phim bom tấn như
Spider-Man 3 là chuyện đội đá vá trời. Phải cần có số tiền lớn mới có thể qui tụ
được lượng khán giả đông đảo như vậy. Với số vốn từ 30.000 USD đến 3 triệu
USD, bạn đã có thể cho ra được một bộ phim gửi dự liên hoan. “Tại các LHP lớn
như Sundance, nếu phim của bạn được đánh giá cao, bạn có thể được các nhà sản
xuất tinh ý như Harvey Weinstein ký séc ứng trước 1 triệu USD” - Matt Dentler,
nhà sản xuất chương trình tại LHP South by Southwest nói.
Nhà làm phim phải tự tìm thị trường:
Theo thống kê, trong 3.280 phim dự tuyển, chỉ có 122 phim được chọn dự
tranh tại Sundance năm 2007. “Tất cả nhà làm phim đều muốn phim của họ được
trình chiếu – đạo diễn Cullen Hoback ở Portland, chủ nhân của bộ phim tài liệu
Monster Camp công chiếu tại LHP quốc tế Boston nói – Đó là mục tiêu thứ nhất,
còn mục tiêu thứ 2 là được ai đó mời làm một bộ phim khác. Nếu thành công thì
món tiền bỏ ra đầu tư coi như đã có lời”. On Broadway có những ngôi sao tương
đối được biết đến và đã từng chiếu giới thiệu tại LHP Galway Film Fleadh, nhưng
những người thích xem phim độc lập vẫn chọn giải pháp tải phim từ internet, hơn
là ra rạp xem phim chi cho tốn kém. “Đưa được phim ra rạp không hề đồng nghĩa
với việc có khán giả đến xem” – Danielle DiGiacomo, nhà điều phối phim tài liệu
- cho hãng phim Indiepix nói. Theo ông, nhiều nhà làm phim độc lập chỉ tốn thêm
tiền vô bổ, khi cố đưa phim đến rạp.
Trang wed Indiepix.net chuyên cung cấp phim độc lập trên mạng cho phép
người mua tải phim về máy tính rồi chuyển sang DVD. Mỗi bản sao, đạo diễn
được chia 10 USD. Những trang web khác là SuperIndieFilms.com, Jaman.com,
indieflix.com và greencine.com cũng khá thành công trong công việc này. Tại một
cuộc hội thảo, DiGiacomo nêu lên những kinh nghiệm làm cách nào để phim
quảng bá tốt trên các trang web giao lưu cộng đồng, như MySpace.com,
YouTube.com. Ông cũng nêu ví dụ bộ phim độc lập Four Eyed Monsters đã dùng
phương tiện podcast để thu hút người xem và tạo áp lực để các chủ rạp nhận chiếu
phim. Allie Humenuk đến từ Cambridge, Massachusetts thuộc số người không
thích bán phim trên mạng, mà bà muốn bộ phim tài liệu Shadow of the House của
bà nói về nhiếp ảnh gia Abelardo Morello được chiếu trên màn ảnh rộng. “Thị
trường không tìm nhà làm phim độc lập, mà họ phải tìm đến thị trường” – Tom
Putnam, đạo diễn bộ phim tài liệu khai thác đề tài Thế chiến II có tựa đề Red
White nói.
Phim độc lập kiểu... Hollywood!
(03/02/2009)
- Từ một dòng phim chẳng nhiều khán giả chú ý tới, phim độc lập (indie
film) giờ có khi còn kéo bộn khán giả tới rạp hơn cả phim bom tấn! Lý giải
điều này ra sao?
Từ công thức nguyên thủy: Phim độc lập là phim-không-có-
Hollywood...
Với vị thế một ông trùm trong làng điện ảnh thế giới, trước nay Hollywood
thường tự đưa ra định nghĩa rằng: phim độc lập là những bộ phim không do 7 hãng
phim lớn của Hollywood sản xuất, mà do các hãng phim nhỏ thực hiện hoặc đạo
diễn tự đi tìm vốn làm phim, tự (tìm đường) phát hành.
Độc lập đồng nghĩa với tự sản xuất nên có thể nói bất kỳ ai sở hữu một
chiếc máy quay phim cũng có thể trở thành một đạo diễn phim độc lập (tất nhiên
là không chuyên).
Mỗi năm có hàng trăm nghìn phim độc lập ra đời và mặc dù cũng như
chừng ấy số phim "không-độc-lập" không hay, mặc nhiên bị coi là loại hàng "làm
- ra để đấy" chỉ vì tính nhỏ-hẹp của mình: khán giả không xem hoặc không có cơ
hội xem!
Đến đây ta có thể cho ra công thức đầu tiên, nguyên thủy nhất về phim độc
lập: Phim độc lập vì (1) bấp bênh về nguồn tài trợ => (2) thường có kinh phí thấp
=> (3) ít ngôi sao + phát hành nhỏ lẻ => (4) thuộc loại sản phẩm "làm xong để
ngắm"
- … đến công thức mới: Phim độc lập kiểu Hollywood = nhiều sao, vốn
lớn, ăn khách và... hay!
Có thể nói, dòng phim độc lập kiểu Hollywood bây giờ đang là một lối
thoát mới cho Hollywood trước thực trạng phim dạng bom tấn (blockbuster), với
những giá trị và tư tưởng văn hóa quá đậm mùi Mỹ, kiểu anh hùng xả thân cứu thế
giới, dân tộc hi sinh vì nhân loại, trái ngược hoàn toàn với những thực tế phơi bày
hàng ngày, thường xuyên bị tẩy chay hàng loạt.
- Điện ảnh Hollywood đang ngày càng bị đồng nhất với một giá trị văn hóa
không mấy chất lượng (một kiểu: ôi, phim Hollywood chỉ đến thế thôi!). Trong
khi đó, sẵn trong tiềm thức của nhiều người, phim indie đã là một cái gì đấy ngon-
bổ-rẻ-sáng tạo (chưa xem đã nghĩ là hay!).
Vậy là, một cách khôn ngoan, thay vì rót tiền vào những bộ phim lớn,
Hollywood đầu tư ngược trở lại cho các hãng độc lập và dùng vòi bạch tuộc trong
hệ thống phát hành của mình để mang lại số người xem khổng lồ cho các bộ phim
này và chỉ việc "ngồi mát thu tiền".
Ai bảo là phim độc lập thì không được mấy ai biết tới? Liên hoan phim
Sundance hay giải thưởng Spirit rất danh giá được trao hàng năm cùng thời điểm
với giải Oscar chỉ dành cho các bộ phim độc lập đến giờ thực ra còn gây được
nhiều sự chú ý, hơn hẳn các liên hoan phim mainstream nhỏ lẻ khác.
Những năm gần đây, đã có vô số phim độc lập được đề cử Oscar cho đủ các
hạng mục. Vài ví dụ: Little Miss Sunshine, Eastern Promises hay Brokeback
Mountain nằm trong danh sách đề cử Phim xuất sắc nhất, Atonement rồi Juno
mang lại các đề cử Nữ diễn viên chính xuất sắc... Năm ngoái, bộ phim indie ca
nhạc Once đã ẵm giải Oscar cho Ca khúc trong phim xuất sắc nhất.
Ai bảo là phim độc lập thì không có diễn viên ngôi sao? Thậm chí phim độc
lập còn dễ dụ ngôi sao hơn các phim mainstream nhờ vào những kịch bản tuyệt
vời, và các vai diễn đầy thử thách. Với ngôi sao trẻ chẳng có cơ hội nào để chứng
tỏ khả năng của mình tuyệt hơn thế. Còn với các ngôi sao đã có tên tuổi, đó lại là
một sân chơi nghệ thuật hấp dẫn rất khó cưỡng lại.
- Nhờ sự nhúng tay gián tiếp của Hollywood, nhiều phim indie thậm chí có
vốn đầu tư cao ngất ngưởng - vốn vẫn là một tiêu chuẩn quan trọng để phân dòng
phim mainstream và indie. Có những phim độc lập giờ có chi phí sản xuất lên tới
hàng chục triệu USD, chỉ cần Hollywood nhìn thấy được thành công của nó.
Phim indie - những bộ phim chiếu rạp nhỏ - giờ thường xuyên đàng hoàng
bước ra hệ thống rạp lớn, và được phát hành khắp ngõ ngách châu Âu, châu Mỹ,
châu Á, châu Phi, châu Đại Dương... chả khác gì phim bom tấn!
- Nhưng may thay, không thể phủ nhận một điều rằng, phim độc lập vẫn rất
mạnh về các mảng đề tài khai thác. Những nhà làm phim độc lập thường sâu sát
hơn với đời sống, có nhu cầu đưa ra những đề tài hóc búa, "chìm" hơn trong xã hội,
dấy lên những câu hỏi mang tính thời cuộc để công chúng cùng suy ngẫm.
Họ ít khi quan tâm tới sự tán dương của các nhà phê bình (nhưng lại hay
được các nhà phê bình tán dương) và trọng tư duy sáng tạo nghệ thuật cá nhân. Vì
thế, nếu bỏ qua những mác-kê về việc liệu phim độc lập này, phim độc lập kia có
sự đỡ lưng của "người hùng Hollywood" hay không, thì khán giả đủ mọi lứa vẫn
có thể tiếp nhận một luồng phim hay và vô cùng đa dạng về thể loại.
Đơn cử, tài liệu có phim của Michael Moore: Fahrenheit 9/11 (nói về nước
Mỹ và dân Mỹ hậu thảm họa 11/9) và Sicko (vạch trần mặt trái hệ thống y tế Mỹ);
khác biệt văn hóa có chùm phim ngắn do các đạo diễn nổi tiếng thế giới làm về
các quận của thành phố Paris Paris J'taime - Paris I love you hay phim dành cho
teen có Juno vv và vv.
Suy cho cùng, "độc lập chính hiệu" hay "độc lập giả nai kiểu Hollywood"
nào quan trọng gì, vấn đề chính vẫn là chất lượng của mỗi bộ phim thôi. Nếu phim
độc lập kiểu Hollywood mà hay, nhiều khán giả có cơ hội được xem thì tại sao lại
không?
Tất nhiên tới chừng nào các nghệ sĩ vẫn còn giữ được đủ sự độc lập để
không bị đánh mất mình trong những cuộc tráo đổi lấy vốn, quảng cáo hay khán
giả!
nguon tai.lieu . vn
