Xem mẫu
- Phê bình truy n ng n “Tư ng v hưu” c a Nguy n Huy Thi p
- H n là ã có r t nhi u ngư i ít nh t 1 l n ã c truy n ng n Tư ng v hưu c a nhà văn Nguy n Huy Thi p. Câu chuy n k v m t ông tư ng quân i, c cu c i mình ông c ng hi n cho dân cho nư c nay n tu i v hưu ông tr v s ng trong ngôi nhà nơi có ngư i v thân yêu và gia ình c u con trai duy nh t. S xu t hi n c a Tư ng v hưu K t khi xu t hi n, Tư ng v hưu ã gây m t ti ng vang l n, không ch b i n i dung câu chuy n và còn b i ngh thu t xây d ng tác ph m c a nhà văn. Nguy n Huy Thi p ã r t thành công khi s d ng m t l i k chuy n gi n d , phong cách th hi n truy n ng n gi ng như cách b c c c a m t h a s tài ba, x p t nh ng m ng, nh ng kh i khác nhau bên c nh nhau theo m t tr t t nh t nh. Nh ng o n ông miêu t ho c k l i câu chuy n th t ng n g n, ti t ki m t n m c t i a, nhưng ó l i là nh ng ngôn ng ch t l c t o nên m t l c h p d n làm ngư i c v a say mê v a choáng váng. K t c u c a truy n ng n Tư ng v hưu là m t k t c u xâu chu i, các m ng kh i liên k t v i nhau t o nên th ph n ng dây chuy n kh c sâu vào tâm th c ngư i c. Ông tư ng tr v s ng trong ngôi nhà thân quen c a mình (b i ngôi nhà ư c xây theo ki u ki n trúc doanh tr i) bên c nh nh ng ngư i thân yêu nh t nhưng ông l i c m th y mình như ngư i th a, cô ơn, không b t nh p ư c v i cu c s ng y. Chúng ta không khó nh n th y trong Tư ng v hưu, ph n l n các nhân v t u cô ơn. ó là s cô ơn tinh th n, tâm lý, th m chí c ý th c h . Nh ng ngư i s ng trong ngôi nhà y, m i ngư i u có m t th gi i riêng không hòa nh p vào cu c s ng chung m c dù i s ng v t ch t c a h không n n i nào. Chính i u này ã d n n h qu là tuy có m i quan h ru t th t nhưng h l i nhìn nhau như nh ng k xa l , nh ng mâu thu n ơn thu n ư c tích t qua th i gian t o nên s tr m u t, b t bu c m i cá th ph i t ch u ng, làm các m i quan h và cách th c ng x tr nên gư ng g o, thiên cư ng, ôi khi gi d i. M i thân ph n cô ơn ây gi ng như m t lát c t ng u nhiên mang tính quy lu t, trong ó th p thoáng bóng dáng cu c s ng ư c n d như là s ph n chi u c a m t tương
- lai ư c nhà văn d phóng t ng quát dư i d ng nh ng bi k ch, hài k ch và c chính k ch. Tôi là ai? c Tư ng v hưu, không ít ngư i ng nh n, xem tư ng Thu n là bi u tư ng c a m t th i oanh li t, v hưu không theo k p v i nh p s ng hi n i, b l c lõng trư c cu c s ng b n b , ph c t p, nh nhăng trong m t xã h i ang chuy n mình t cơ ch t p trung bao c p sang n n kinh t th trư ng. Câu nói " Sao tôi c như l c loài" dư ng như ch ng minh cho nh n nh trên. Quan i m y không sai nhưng t m thư ng, chưa b t úng m ch tư tư ng c a thiên truy n. Th c ra, cái làm nên hình tư ng tư ng Thu n chính là h ý th c. Ông là s n ph m c a chi n tranh, ra i trong b i c nh l ch s dân t c không bình thư ng. (B nhà i b i t năm mư i hai tu i vì b bà m k i x cay nghi t). ây có l cũng là ng cơ c a g n như c m t th h thanh thi u niên nông thôn Vi t nam dư i th i Pháp thu c. H bư c vào cu c chi n, lúc u dư ng như chưa ph i là lòng yêu nư c như m t s nhà phê bình minh nh mà ph n l n vì mi ng cơm manh áo, vì s an toàn b n thân sau nh ng xung t gia ình. Sau nhi u năm c m súng ánh nhau, l i qua nhi u t rèn quân ch nh cán, nh t là th i kỳ ôn nghèo k kh , t cáo t i ác a ch , cư ng hào, h ý th c d n d n hình thành, ã t o nên m t nhân cách s ng. ng hành v i h ý th c là tư duy chi n tranh. Ngư i lính coi chi n u v i k thù là l s ng. Ki u tư duy này ương nhiên tr thành m t tr ng thái tâm lý, h n sâu thành ư ng rãnh trong não b n m c coi ó là chân lý ph bi n. Bóng ma chi n tranh c l n v n trong tâm th c. Nó m i chính là th lu t b t thành văn quy nh cách ng x , hành vi cũng như các m i quan h thay vì nh ng giá tr mà ta v n gán cho nó là truy n th ng, b n s c nhưng th c ch t ch là nh ng giá tr o. Ta ph i th a nh n, tư ng Thu n là ngư i lư ng và có lòng nhân tuy trong i ông ã t ng chôn c t ba nghìn ngư i. Ông t ng chia u v i lính cho c nhà, mu n d n xu ng nhà ngang v i bà v già m t trí nh , cho ti n cha con ông Cơ v Thanh Hoá xây m , băn khoăn khi nhìn th y h lao ng v t v trong khi cô
- con dâu l i có phong cách bà ch , còn anh con trai th n nhiên ng i hút thu c Galan. Nhưng xét n cùng, ó ch là th lòng nhân nh , không giúp gì ư c ám dân nghèo th p c bé h ng luôn b các th "nghĩa v công dân" tròng lên u lên c . Nó là s n ph m c a ngh thu t tuyên truy n hơn là s th c t nh lương tâm. Tư ng Thu n không có vi n ki n. Ông ch nhìn th y nh ng thân ph n ơn l mà quên i s ph n c a c m t dân t c. Câu h i khá ng nghĩnh c a a cháu n i " ư ng ra tr n mùa này p l m có ph i không ông?", ã ph n nào ch ng minh, gu ng máy chi n tranh ã bi n tâm lý con ngư i thành b n ng hành, thành ni m khoái l c, m t c m h ng b nh ho n nhưng l i ư c y lên c p nh n th c lý tính. Ai bi t ư c ba nghìn ngư i lính "b t c kỳ t " mà v tư l nh ã ti n ưa sang th gi i bên kia nghĩ gì v nh ng cu c chi n tranh liên miên trong m y th p k qua? Nhưng có i u ch c ch n, câu thành ng "nh t tư ng công thành v n c t khô" úng hơn bao gi h t trong trư ng h p này. Bi k ch c a dân t c t m y nghìn năm qua li u có ph i xu t phát t tr ng thái tâm lý như tư ng Thu n ? S cô ơn c a tư ng Thu n m t ph n có th b t ngu n t n i bu n nh m t cái gì ã thu c v quá kh n m trong chu i n s c a dân t c v i nh ng khuy t t t v tâm lý mà ông là i bi u. Như cá b tách ra kh i nư c, xa môi trư ng quen thu c, ông tr thành cô ơn trong chính ngôi nhà mình. Nói chung, l p ngư i như tư ng Thu n ã ra kh i cu c chi n nhưng tâm lý v n còn g n li n v i súng n như l i Thu n k : "Cha tôi s p h n i t khi v hưu. Hôm nay c m thư, th y ông nhanh nh n và tr trung h n". thoát kh i n i cô ơn "Sao tôi c như l c loài", ông háo h c tr l i ơn v cũ. Và, "sinh ư ngh , t ư ngh ", ông "hy sinh" trên ư ng lên ch t biên gi i. S ra i c a tư ng Thu n có m t cái gì bi tráng c a ngư i anh hùng " ánh ông d p b c" ngày xưa, nhưng cũng th t tr trêu là ông l i ch t b i chính viên n c a ngư i anh em "môi h răng l nh" cùng ý th c h , ã t ng có th i "chung m t chi n hào". Có th xem tư ng Thu n là hình nh ph n chi u c a tâm lý dân t c. Ông v a là th ph m v a là n n nhân c a nh ng bi k ch kéo dài c thiên niên k . Ông
- là m t trong nh ng giá tr v a hùng tráng v a b nh ho n. Nhìn vào ông ngư i ta có th th y nh ng khúc quanh và c nh ng góc khu t l ch s . Nó g i lên trong ký c ta n i bu n au nhưng cũng r t áng t hào. Vì l ó ta không th không trân tr ng ph m cách c a ông./.
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học