Xem mẫu
- PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÅN Ở HÂI PHÒNG - VÇN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 715
PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÅN Ở HÂI PHÒNG - CÆN CÓ CHÍNH
SÁCH ‘ĐỘT PHÁ’
PGS.TS. Vũ Thị Loan
Trường Đại học Hải Phòng
ThS. Lê Hữu Toản
Đảng ủy Khối Doanh nghiệp Thành phố Hải Phòng
Tóm tắt: Chính sách là công cụ quan trọng nhất trong quản lý nhà nước. Nhờ có những
chính sách phù hợp, hữu hiệu khu vực kinh tế tư nhân ở Hải Phòng có bước phát triển
vượt bậc, đạt được những thành tựu to lớn, là động lực quan trọng phát triển kinh tế của
thành phố trong hiện tại và tương lai. Tuy vậy, thành phố Hải Phòng cần xây dựng chính
sách, biện pháp hữu hiệu, mang tính “đột phá” thúc đẩy knh tế tư nhân phát triển xứng
tầm vị trí, tiềm năng, lợi thế của khu vực này
Từ khóa: Kinh tế tư nhân, chính sách
HAIPHONG’S PRIVATE ECONOMY DEVELOPMENT
‚BREAKTHROUGH‛ POLICIES DEMAND
Abstract: Policy is the most important tool in state management. Thanks to appropriate
and effective policies, the private sector in Haiphong has made great progress and has
accomplished considerable achievements, which is an important driving force for the city's
economic development in the present and future. However, it is crucial for Haiphong
toestablishmore "breakthrough" policies and measures to promote the development of the
private economy in accordance with itscompetitive position, potency and advantage.
Key words: Private economy, policy
1. ĐẶT VÇN ĐỀ
Hải Phòng là thành phố lớn, có vị trí quan trọng đối với sự phát triển chung của
đất nước, là một trong ba cực tăng trưởng kinh tế của khu vực phía Bắc. Sau hơn 30
năm đổi mới, Hải Phòng đã đạt được nhiều thành tựu phát triển kinh tế - xã hội quan
trọng. Đóng góp vào thành tựu chung đó là sự nỗ lực, sáng tạo của các thành phần kinh
tế, trong đó có kinh tế tư nhân. Kinh tế tư nhân đã góp phần không nhỏ cho tăng
trưởng, phát triển kinh tế thành phố, góp phần giải quyết công ăn việc làm cho người
lao động; huy động các nguồn vốn trong nhân dân, trong xã hội vào hoạt động sản xuất,
kinh doanh; thúc đẩy tăng trưởng và đóng góp ngày càng nhiều cho ngân sách Nhà
nước....xứng đáng “ là một động lực quan trọng của nền kinh tế” mà Đai hội Đảng XII
đã khẳng định.
- 716 KINH TẾ TƯ NHÅN Ở HÂI PHÒNG - THỰC TRÄNG VÀ GIÂI PHÁP
Trong những năm qua, cấp lãnh đạo của thành phố Hải Phòng đã xây dựng và ban
hành nhiều chính sách thiết thực, hiệu quả, nhiều biện pháp chỉ đạo sáng tạo, đổi mới,
quyết liệt nhằm thúc đẩy mạnh mẽ kinh tế tư nhân, trở thành điểm sáng của cả nước. Tuy
nhiên, trên thực tế, phát triển kinh tế tư nhân ở Hải Phòng còn bộc lộ nhiều hạn chế, bất
cập, chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của thành phố. Do đó, cần thiết phải nghiên
cứu xây dựng, hoàn thiện hệ thống chính sách mang tính đặc thù, có tính đột phá khuyến
khích phát triển kinh tế tư nhân ở Hải Phòng hiện nay
2. NỘI DUNG
2.1. Khái quát tình hình phát triển kinh tế tư nhân (KTTN) ở Hải Phòng
2.1.1. Kết quả đạt được
Khu vực kinh tế tư nhân ở Hải Phòng phát triển từ rất sớm, nổi tiếng những tên
tuổi doanh nhân như Bạch Thái Bưởi - công ty Giang Hải Luân nổi danh với ngành
công nghiệp đóng tầu và vận tải hàng hải; doanh nhân Nguyễn Sơn Hà – hãng sơn
Sơn Hà, đã cạnh tranh được với nhiều hãng sơn lớn trên thế giới từ những năm cuối
thế kỷ IX - đầu thế kỷ XX, đóng góp nhiều cho chính phủ cách mạng; doanh nhân
Đoàn Đức Ban nổi tiếng với thương hiệu nước mắm Vạn Vân (tiền thân của nước
mắm Cát Hải).
Trong công cuộc đổi mới đất nước, Hải Phòng là địa phương luôn đi đầu, tiên
phong trong phát triển kinh tế nhiều thành phần, kinh tế tư nhân. Hàng năm, số doanh
nghiệp mới thành lập, đăng ký kinh doanh tăng nhanh. Tính đến 6 tháng đầu năm 2019,
doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước xấp xỉ 20 000, chiếm 97% trong cơ cấu thành
phần kinh tế của thành phố hiện nay (so với các năm: năm 2013, số doanh nghiệp ngoài
nhà nước là 8393 chiếm 95,4% ; năm 2016 là 12092, năm 2017 là 13533) [6] Khu vực
ngoài nhà nước chiếm tỷ trọng lớn nhất trong GRDP của thành phố Hải Phòng những
năm qua và hiện nay so với các loại hình khác (năm 2010 chiếm 38,4%, năm 2014
chiếm 43,1%, [6] năm 2017 là 44,56% [1]. Năm 2017, các doanh nghiệp khu vực kinh
tế tư nhân nộp ngân sách thành phố Hải Phòng lên tới 16 nghìn tỷ đồng / 22 nghìn tỷ
đồng, chiếm 73% tổng thu ngân sách của thành phố [1]. Các cơ sở kinh tế tư nhân
không chỉ tăng về số lượng mà còn đa dạng về ngành nghề. Đến nay, doanh nghiệp
thuộc khu vực kinh tế tư nhân đã tham gia hoạt động trong hầu hết các lĩnh vực ngành
nghề sản xuất kinh doanh: từ công nghiệp, thương mại, y tế, giáo dục, môi trường,
khoa học công nghệ… dịch vụ cảng biển, dịch vụ du lịch, dịch vụ xã hội, lĩnh vực sản
xuất công nghiệp, nông –lâm, thủy sản. Kinh tế tư nhân là khu vực thu hút nhiều lao
động nhất so với các khu vực kinh tế khác ở Hải Phòng: chiếm 77,4%, trong khi đó khu
vực nhà nước là 12,2%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài là 10,4%. Hiện nay, có
khoảng gần 8500.000 lao động đang làm việc ở khu vực này trên tổng số người trong
độ tuổi lao động ở thành phố Hải Phòng có khoảng xấp xỉ 1,2 triệu người.[1] Thành
phố Hải Phòng đã thu hút nhiều nhà đầu tư lớn trong nước là các tập đoàn như
Vingroup, Sungroup, Flamingo, công ty CP Đầu tư và dịch vụ tài chính Hoàng Huy,
công ty TNHH Nhật Hạ;…
- PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÅN Ở HÂI PHÒNG - VÇN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 717
2.1.2. Hạn chế và những vấn đề đặt ra
* Hạn chế
KTTN ở Hải Phòng đã đạt được thành tựu quan trọng trong những năm vừa qua
nhưng còn bộc lộ nhiều hạn chế, đó là
-Tính cạnh tranh còn thấp: Phần lớn các doanh nghiệp của tư nhân có quy mô vừa và
nhỏ (trên 90% có mức vốn dưới 1 tỷ đồng), thiết bị, công nghệ lạc hậu nên năng suất thấp,
chất lượng sản phẩm thấp, sức cạnh tranh yếu, trình độ quản lý nhìn chung còn yếu kém,
khả năng hội nhập kinh tế quốc tế yếu.
- Phát triển thiếu tính bền vững: Tình trạng sử dụng đất không đúng mục đích kéo
dài nhiều năm dẫn đến việc vi phạm các quy định về sử dụng đất, gây ô nhiễm môi trường
trong khu dân cư ..., việc thực hiện chính sách, pháp luật ở nhiều doanh nghiệp chưa
nghiêm, nhiều doanh nghiệp tư nhân chưa thực hiện tốt quy định của pháp luật đối với
người lao động về hợp đồng lao động, chế độ bảo hiểm, tiền lương, tiền công, bảo hộ lao
động, giờ làm việc.. một số doanh nghiệp có hành vi gian lận thương mại, vi phạm quyền
sở hữu trí tuệ, cạnh tranh không lành mạnh; vi phạm chính sách nợ tín dụng và nợ thuế kéo
dài, nợ bảo hiểm xã hội, lợi dụng sơ hở móc nối với phần tử xấu, lừa gạt để chiếm đoạt tài
sản nhà nước hoặc của đối tác, gây hậu quả kinh tế - xã hội nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu
đến sự phát triển bền vững khu vực kinh tế tư nhân.
- Thiếu vốn và khả năng tiếp cận nguồn vốn thấp: Phần lớn doanh nghiệp kinh tế tư
nhân thiếu vốn để đầu tư đổi mới thiết bị công nghệ, uy tín thấp, thiếu khả năng tài chính
và năng lực quản lý. Nhiều doanh nghiệp không có tài sản để thế chấp vay vốn tín dụng,
hạn chế khả năng phát triển mở rộng chiếm lĩnh thị trường, nên sản xuất kinh doanh cầm
chừng, nhiều doanh nghiệp đăng ký kinh doanh nhưng không hoạt động.
- Trình độ cán bộ quản lý và tay nghề người lao động ở khu vực kinh tế tư nhân nhìn
chung còn thấp. Nhiều doanh nhân có trình độ thấp cả về chuyên môn, luật pháp, thị
trường, là nguyên nhân đẩy nhiều doanh nghiệp tư nhân vào tình trạng nợ nần, phá sản và
vi phạm pháp luật.
* Những vấn đề đặt ra cần giải quyết
Phát triển KTTN ở thành phố Hải Phòng đang đặt ra một số những vấn đề bức xúc,
cần được giải quyết sau
i) Hệ thống chính sách, pháp luật thiếu đồng bộ, nhiều chồng chéo, thành phố chưa
có nhiều chính sách ưu đãi, thu hút mang tính đột phá
ii) Bộ máy quản lý nhà nước đối với khu vực kinh tế tư nhân còn bất cập, chưa
phát huy được vai trò cơ quan quản lý nhà nước tổng hợp chung đối với khu vực kinh
tế tư nhân.
iii) Vẫn còn nhiều biểu hiện sách nhiễu, tiêu cực ở một bộ phận cán bộ của cơ quan
quản lý nhà nước các cấp, ngành trong khi giải quyết các thủ tục hành chính liên quan về
đất đai, đầu tư, tín dụng, giao thông vận tải, văn hoá thông tin,… làm tăng nhiều chi phí
không đáng có của kinh tế tư nhân
- 718 KINH TẾ TƯ NHÅN Ở HÂI PHÒNG - THỰC TRÄNG VÀ GIÂI PHÁP
iv) Khu vực kinh tế tư nhân vẫn chưa được đối xử thật sự bình đẳng với các thành
phần kinh tế khác trong vay vốn ngân hàng, tiếp cận thông tin, khoa học công nghệ, chưa
nhận được nhiều hỗ trợ về khoa học công nghệ, tiếp cận, mở rộng thị trường, bảo vệ
thương hiệu.. Tình trạng thiếu đất mặt bằng sạch để các doanh nghiệp đầu tư phát triển sản
xuất, kinh doanh còn phổ biến.
Khu vực kinh tế tư nhân thành phố Hải Phòng đạt được những thành tựu to lớn và
đang phát triển mạnh mẽ, đó là kết quả của chính sách đúng đắn, hiệu quả của Thành ủy,
HĐND,UBND thành phố những năm qua
2.2. Chính sách phát triển khu vực kinh tế tư nhân ở Hải Phòng
2.2.1. Những chính sách mang lại hiệu quả phát triển KTTN ở Hải Phòng
Chính sách là công cụ chủ yếu và quan trọng hàng đầu trong quản lý nhà nước, tác
động tích cực hoặc tiêu cực đến sự phát triển của xã hội nói chung, kinh tế nói riêng. Vì
vậy, thành phố Hải Phòng đã có nhiều chính sách, biện pháp phù hợp, hiệu quả, tạo điều
kiện để khu vực kinh tế tư nhân phát triển, đóng góp ngày càng nhiều cho sự nghiệp phát
triển thành phố
Thứ nhất, thành phố đã tuân thủ và triển khai có hiệu quả chính sách, pháp luật của
nhà nước. Một hệ thống chính sách, giải pháp đã được vạch ra tương đối bài bản.
Đường lối, Nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước được Thành
ủy, HĐND, UBND thành phố cụ thể hóa thành Nghị quyết, chính sách, biện pháp của
thành phố.
Thực hiện Nghị quyết số 14-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 5 khóa IX về “tiếp
tục đổi mới cơ chế, chính sách, khuyến khích và tạo điều kiện phát triển kinh tế tư nhân”,
Ban Thường vụ Thành uỷ đã ban hành Nghị quyết số 10-NQ/TU ngày 05/9/2002 về “Tiếp tục
đổi mới cơ chế, chính sách, khuyến khích và tạo điều kiện phát triển kinh tế tư nhân tại Hải
Phòng”. Ủy ban nhân dân thành phố đã có Quyết định số 2987/QĐ-UB ngày 03/12/2002
ban hành Chương trình hành động của Uỷ ban nhân dân thành phố thực hiện Nghị quyết số
10-NQ/TU của Ban Thường vụ Thành uỷ trong đó tập trung giải quyết 6 vấn đề lớn bao
gồm 18 nội dung về tạo môi trường thể chế, môi trường tâm lý xã hội thuận lợi cho sự phát
triển kinh tế tư nhân; xây dựng chính sách đất đai, chính sách tài chính tín dụng, chính
sách lao động tiền lương, chính sách đào tạo, khoa học công nghệ, chính sách hỗ trợ thông
tin xúc tiến thương mại, hoàn thiện và tăng cường quản lý nhà nước để khuyến khích và
tạo điều kiện phát triển kinh tế tư nhân Hải Phòng.
Từ những điều kiện cụ thể của thành phố Hải Phòng, Ủy ban nhân dân thành phố
đã ban hành nhiều Chương trình và Kế hoạch hành động phát triển doanh nghiệp, cụ thể
như: Quyết định số 407/2008/QĐ - UBND về Kế hoạch hành động phát triển doanh
nghiệp dân doanh thành phố giai đoạn 2007 - 2010, đề ra 10 nội dung và 7 nhóm giải
pháp phát triển doanh nghiệp dân doanh; Quyết định số 1769/QĐ-UB ngày 01/8/2003 về
việc ban hành Quy chế ưu đãi khuyến khích đầu tư trong nước trên địa bàn thành phố (có
hiệu lực đến hết ngày 01/8/2006) để tạo ra môi trường pháp lý đồng bộ, khuyến khích
- PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÅN Ở HÂI PHÒNG - VÇN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 719
hơn nữa cho doanh nghiệp phát triển. Trong năm 2016, Ủy ban nhân dân thành phố đã
ban hành Chỉ thị số 09/CT-UBND ngày 17/5/2016 về việc tiếp tục đẩy mạnh cải thiện
môi trường đầu tư, kinh doanh tại thành phố Hải Phòng; Kế hoạch số 763/KH-UBND
ngày 27/5/2016 triển khai thực hiện Nghị quyết số 19-2016/NQ-CP của Chính phủ ngày
28/4/2016 về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng
cao năng lực cạnh tranh quốc gia hai năm 2016-2017, định hướng đến năm 2020; Kế
hoạch số 962/KH-UBND ngày 28/6/2016 triển khai thực hiện Nghị quyết số 35/NQ-CP
ngày 16/5/2016 về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020 tại thành phố Hải
Phòng. Tiếp theo năm 2017, Ủy ban nhân dân thành phố đã ban hành Kế hoạch số
47/KH-UBND ngày 28/02/2017 triển khai thực hiện Nghị quyết số 19-2017/NQ-CP của
Chính phủ ngày 06/02/2017 về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường
kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2017, định hướng đến năm
2020; Chỉ thị số 19/CT-UBND ngày 5/7/2017 của Ủy ban nhân dân thành phố về tăng
cường hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp theo tinh thần đồng hành cùng doanh nghiệp.
Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII đã ban hành Nghị
quyết số 10-NQ/TW về “phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng
của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”. UBND thành phố ban hành
Kế hoạch thực hiện Nghị quyết số 98/NQ-CP ngày 3/10/2017 của Chính phủ và
Chương trình hành động số 44-Ctr/TU ngày 21/9/2017 của Ban Thường vụ Thành ủy
thực hiện Nghị quyết số 10-NQ/TW ngày 3/6/2017 Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp
hành Trung ương Đảng khóa XII về phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực
quan trọng của nền kinh tế thị trường. UBND thành phố đặt ra mục tiêu tiếp tục phát
triển kinh tế tư nhân tại thành phố Hải Phòng theo hướng lành mạnh, hiệu quả, bền
vững, thực sự trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa, góp phần đưa kinh tế - xã hội thành phố phát triển nhanh, bền vững,
tạo sự phát triển đột phá, tạo thêm việc làm, cải thiện đời sống nhân dân, thực hiện tiến
bộ, công bằng xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, góp phần xây dựng Hải Phòng trở
thành thành phố Cảng xanh, văn minh, hiện đại. Phấn đấu đến năm 20 20, toàn thành
phố có trên 33.000 doanh nghiệp hoạt động; đến năm 2025 có trên 42.000 doanh
nghiệp hoạt động và đến năm 2030 có trên 53.000 doanh nghiệp hoạt động. Tốc độ
tăng trưởng kinh tế tư nhân cao hơn tốc độ tăng trưởng chung của nền kinh tế. Phấn
đấu tăng tỷ trọng đóng góp của khu vực kinh tế tư nhân vào tổng sản phẩm trên địa bàn
(GRDP) đến năm 2020 đạt khoảng 51% - 53%, năm 2025 đạt khoảng 55% - 56%, đến
năm 2030 đạt khoảng 60% - 65%. [8]
Nghị quyết mới 45 vừa được Bộ Chính trị ban hành riêng cho Hải Phòng vào ngày
đầu 2019 tạo sức bật mới mạnh mẽ đưa Hải Phòng tiếp tực phát triển lên tầm cao hơn.
Thành ủy Hải Phòng đã ban hành chương trình số 76 – CTr/ TU ngày 8/7/2019 “ Chương
trình hành động của Ban Thường vụ Thành ủy thực hiện Nghị quyết số 45-NQ / TW của
Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển thành phố Hải Phòng đến năm 2030, tầm nhìn đến
năm 2045” với những mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể
- 720 KINH TẾ TƯ NHÅN Ở HÂI PHÒNG - THỰC TRÄNG VÀ GIÂI PHÁP
Thứ hai, đẩy mạnh cải cách hành chính để tạo thuận lợi cho kinh tế tư nhân, doanh
nghiệp tư nhân phát triển
Thành phố không ngừng tăng cường cải cách thủ tục hành chính trong tất cả các lĩnh
vực nhằm tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho các doanh nghiệp khu vực kinh tế tư nhân. Đặc
biệt trong các lĩnh vực cấp chứng chỉ quy hoạch, cấp phép xây dựng, đăng ký kinh doanh,
thủ tục thuê đất, thủ tục hải quan, thuế, cảng vụ... đã giảm đáng kể thời gian giải quyết các
thủ tục hành chính và từng bước giảm phiền hà đối với doanh nghiệp. cụ thể: i)Về cấp giấy
chứng nhận đầu tư và ưu đãi đầu tư, tính đến tháng 9/2016, đã có 569 dự án đầu tư trong
nước không sử dụng vốn nhà nước được cấp Giấy Chứng nhận đầu tư, ii). Về đăng ký kinh
doanh,Uỷ ban nhân dân thành phố Hải Phòng ban hành Quyết định số 1551/2006/QĐ-
UBND ngày 17/07/2006.phê duyệt Đề án “Tổ chức thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng nhận
đăng ký kinh doanh, Giấy phép khắc dấu, Giấy chứng nhận đăng ký mẫu dấu và cấp mã số
thuế theo cơ chế một cửa liên thông tại Sở Kế hoạch và Đầu tư” Theo mô hình này, tổng
thời gian thực hiện cả ba thủ tục giảm xuống chỉ còn nhiều nhất là 12,5 ngày làm
việc(Trước tháng 7/2006, phải mất từ 25-30 ngày làm việc). Hiện nay, Sở Kế hoạch và
Đầu tư thực hiện cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp qua Hệ thống thông tin đăng
ký doanh nghiệp quốc gia theo quy định. Việc cải cách này đã rút ngắn thời gian cơ quan
đăng ký kinh doanh xử lý nghiệp vụ, thời gian trung bình giải quyết hồ sơ của cơ quan
đăng ký kinh doanh là 03 ngày làm việc.; iii). Vấn đề hậu kiểm doanh nghiệp. Tính đến
ngày 31/8/2016, Sở Kế hoạch và Đầu tư đã tiến hành thu hồi Giấy chứng nhận đăng ký doanh
nghiệp của 6.081 doanh nghiệp; (iv). Về cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở
hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Quyết định số
802/QĐ-CT ngày 20/4/2015 công bố thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực tài nguyên và môi
trường trong đó thủ tục đăng ký quyền sử dụng đất lần đầu là 25 ngày; thủ tục đăng ký, cấp Giấy
chứng nhận lần đầu là 30 ngày; thủ tục đăng ký bổ sung đối với tài sản gắn liền với đất là 20
ngày.(v). Về thủ tục thuế,tính đến ngày 31/8/2016, tại thành phố Hải Phòng, số doanh
nghiệp khai thuế điện tử đạt 99,7%, nộp thuế điện tử đạt 95,4%.; (vi). Về bảo hiểm xã hội
(BHXH), đến nay, toàn thành phố Hải Phòng đã có 5.806 đơn vị cài đặt chữ ký số do các
nhà cung cấp dịch vụ I-VAN cung cấp để thực hiện giao dịch điện tử với cơ quan BHXH,
đạt tỷ lệ 95,57% đơn vị, doanh nghiệp tham gia BHXH, BHYT, rút ngắn thời gian nộp
BHXH không quá 45 giờ/năm [6]
Thành phố đã chỉ đạo các Sở, ngành tiếp tục cải cách hành chính tạo điều kiện thuận lợi
cho doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là thủ tục hải quan đã được đơn giản hoá, tạo thuận lợi cho
khách hàng, mục tiêu đến năm 2016 thực hiện giảm thời gian hoàn thành thủ tục xuất khẩu hàng
hóa xuống còn dưới 10 ngày và thời gian nhập khẩu hàng hóa xuống còn dưới 12 ngày
Với những nố lực cải cách hành chính có hiệu quả, chỉ số năng lực cạnh tranh cấp
tỉnh của Hải Phòng liên tục tăng lên trên bảng xếp hạng của Phòng Công nghiệp thương
mại Việt Nam (tăng liên tiếp từ năm 2014 -2017, xếp thứ 9/63 tỉnh thành, thứ 2/11 tỉnh
Đồng bằng Sông Hồng, đạt 65,15 điểm, tăng 5,05 điểm và tăng 12 bậc so với năm 2016).
Đây cũng là những tác động mạnh mẽ của chính quyền thành phố đến sự phát triển của
khu vực kinh tế tư nhân
- PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÅN Ở HÂI PHÒNG - VÇN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 721
Thứ ba, thành phố thực hiện nhiều biện pháp quyết liệt, tập trung, tạo sự thống nhất cao
trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo tạo mọi điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển
Hàng năm Ủy ban nhân dân thành phố thường xuyên tổ chức tiếp xúc với các doanh
nghiệp thuộc thành phần kinh tế tư nhân để nghe các kiến nghị, đề xuất và giải quyết các
khó khăn, vướng mắc trong hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Từ
tháng 9/2016, Ủy ban nhân dân thành phố tổ chức Hội nghị đối thoại doanh nghiệp vào
ngày 10 hàng tháng để trực tiếp lắng nghe và giải quyết kiến nghị của các doanh nghiệp
trên địa bàn thành phố. Từ năm 2002, thành phố xác định chủ đề “Năm doanh nghiệp” và
“doanh nghiệp” luôn là nội dung trong các chủ đề năm nhằm tập trung quan tâm tạo điều
kiện cho các thành phần kinh tế đẩy mạnh đầu tư phát triển, trong đó có kinh tế tư nhân
UBND thành phố chỉ đạo các Sở, ngành, địa phương, đơn vị thực hiện một số nhiệm
vụ: tổ chức tuyên truyền nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của kinh tế tư nhân, tạo sự
thống nhất cao trong cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân đối với các chủ trương,
giải pháp, chính sách phát triển kinh tế tư nhân; tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh
thuận lợi cho phát triển kinh tế tư nhân; hỗ trợ kinh tế tư nhân đổi mới sáng tạo, hiện đại
hóa công nghệ và phát triển nguồn nhân lực, nâng cao năng suất lao động; tăng cường lãnh
đạo, chỉ đạo, kiểm tra phối hợp của cấp ủy đảng, nâng cao vai trò của tổ chức cơ sở đảng
trong các doanh nghiệp. Thành phố đã tổ chức nhiều hội nghị xúc tiến về công nghiệp,
thương mại, dịch vụ, khoa học kỹ thuật, tìm cơ hội kết nối các nguồn lực
Thành phố đã ban hành nhiều văn bản khuyến khích doanh nghiệp khu vực kinh tế tư
nhân là những đơn vị tiên phong trong ứng dụng công nghệ hiện đại, tiếp cận cuộc cách mạng
công nghệ 4.0: doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, logicstic, công nghệ thông tin, công nghệ
sinh học, công nghệ vật liệu mới, công nghệ tự động hóa phục vụ trong công nghiệp, nông
nghiệp, xây dựng, môi trường, giáo dục, y tế, giao thông vận tải,thông tin, truyền thông
2.2.2. Một số hạn chế trong chính sách phát triển kinh tế tư nhân ở Hải Phòng
Trong những năm qua, cấp ủy, chính quyền thành phố Hải Phòng với quyết tâm, nỗ
lực, chủ động xây dựng chính sách, biện pháp chỉ đạo quyết liệt của đã mang lại những
thành tựu to lớn cho khu vực kinh tế tư nhân. Tuy vậy, so với yêu cầu của sự phát triển
khu vực kinh tế tư nhân theo tinh thần của Đại hội Đảng XII, cơ chế, chính sách của thành
phố còn bộc lộ một số bất cập sau:
Một là, việc xây dựng cơ chế, chính sách cụ thể của thành phố để khuyến khích, tạo
điều kiện phát triển kinh tế tư nhân còn chậm. Các Sở, ngành và Uỷ ban nhân dân quận,
huyện chưa đề xuất được cơ chế, chính sách phù hợp với địa phương, thành phố để thúc
đẩy phát triển kinh tế tư nhân. Nhìn chung, các cơ chế, chính sách khuyến khích, tạo điều kiện
cho phát triển kinh tế tư nhân chưa mang lại hiệu quả cũng như lợi ích rõ rệt. Trên thực tế
chưa có cơ chế chính sách riêng về đất đai, tín dụng (là những chính sách cơ bản, quan trọng)
cho thành phần kinh tế tư nhân, việc phân cấp quản lý chưa đáp ứng yêu cầu. chưa xây dựng
chiến lược phát triển kinh tế tư nhân.
Hai là, cơ chế, chính sách được ban hành chưa tính đủ các yếu tố vai trò cực tăng
trưởng, đô thị trung tâm cấp quốc gia, thiếu các cơ chế, chính sách đột phá để phát huy thế
mạnh, tiềm lực của khu vực kinh tế tư nhân
- 722 KINH TẾ TƯ NHÅN Ở HÂI PHÒNG - THỰC TRÄNG VÀ GIÂI PHÁP
Ba là, cơ chế chính sách đặc thù dành cho khu vực kinh tế tư nhân chậm được ban
hành. Cải cách hành chính chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Chính sách đầu tư, thu hút
nguồn nhân lực chất lượng cao còn thiếu…
Những hạn chế trên ở Hải Phòng là do sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền
có lúc, có việc chưa đáp ứng yêu cầu. Một bộ phận cán bộ, công chức chưa đáp ứng được
yêu cầu phát triển mới. Tiếp nữa, môi trường đầu tư kinh doanh để thu hút các nguồn lực
trong và ngoài nước chậm được cải thiện.Việc quản lý và sử dụng nguồn lực của thành phố
hiệu quả chưa cao.
Nguyên nhân từ nhà nước, các bộ, ngành, cơ quan Trung ương, đó là công tác xây dựng
thể chế còn rất chậm, thiếu kịp thời, quan liêu... Hệ thống pháp luật chưa hoàn thiện, chưa đồng
bộ. Các cơ chế, chính sách ưu đãi cho thành phố cảng biển triển khai chưa kịp thời.
2.3. Đề xuất một số chính sách phát triển kinh tế tư nhân ở thành phố Hải Phòng
Sự phát triển của thành phố nói chung, khu vực kinh tế tư nhân nói riêng phụ thuộc rất
lớn vào những quyết định định hướng của cấp ủy, chính sách của chính quyền thành phố. Thậm
chí, chính sách có vai trò quan trọng, mang tính quyết định đối với sự tồn tại, phát triển của
kinh tế tư nhân. Vì thế chúng tôi đề xuất một số giải pháp về chính sách của thành phố như sau:
Thứ nhất, thành phố cần chủ động ban hành những quy định cụ thể, sửa đổi và bổ
sung các cơ chế, chính sách khuyến khích tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển
Chú trọng ban hành các cơ chế, chính sách hỗ trợ, khuyến khích, ưu đãi của Nhà
nước đối với khu vực kinh tế tư nhân trên các lĩnh vực: về đất đai, về tài chính tín dụng, về
lao động tiền lương, về hỗ trợ đào tạo, về khoa học công nghệ, về xúc tiến thương mại phù
hợp với các quy định của WTO, cụ thể:
Giảm bớt các thủ tục rườm rà trong việc thuê đất phục vụ sản xuất, kinh doanh; công
khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Tạo điều kiện thuận lợi cho mọi thành phần kinh tế
có giá thuê đất phù hợp với khả năng của doanh nghiệp nhỏ và vừa. Hỗ trợ di dời các doanh
nghiệp nhỏ và vừa gây ô nhiễm môi trường ra khỏi các khu dân cư, đô thị vào các khu công
nghiệp, cụm công nghiệp, đồng thời kiên quyết xử lý việc sử dụng đất sai mục đích.
Giúp đỡ, hướng dẫn các tổ chức và cá nhân khu vực kinh tế tư nhân tiếp cận và thụ
hưởng các cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước hiện có. Đẩy nhanh quá trình
cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nhà cho các tổ chức, cá nhân nhằm vốn hóa các
tài sản để doanh nghiệp, cá nhân có điều kiện tiếp cận với các tổ chức tín dụng vay vốn
cũng như huy động cho đầu tư phát triển.
Hỗ trợ quá trình đổi mới và chuyển giao công nghệ, các quy định về đăng ký sở hữu
tài sản, thương hiệu đối với khu vực kinh tế tư nhân, đặc biệt quan tâm các doanh nghiệp
vừa và nhỏ. Đẩy nhanh áp dụng công nghệ thông tin vào việc xây dựng, quản lý hệ thống
thông tin doanh nghiệp để có cơ sở dữ liệu phục vụ sản xuất, kinh doanh của các doanh
nghiệp, đồng thời phục vụ cho công tác quản lý doanh nghiệp.
Có kế hoạch bồi dưỡng đào tạo các doanh nhân trong các thành phần kinh tế để nâng
cao năng lực của đội ngũ doanh nhân nhằm giúp các doanh nghiệp có điều kiện hội nhập
quốc tế và khu vực.
- PHÁT TRIỂN KINH TẾ TƯ NHÅN Ở HÂI PHÒNG - VÇN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 723
Đổi mới các hoạt động xúc tiến thương mại, coi trọng mở rộng thị trường trong nước
và hỗ trợ, giúp đỡ doanh nghiệp tiếp cận thị trường khu vực và thị trường quốc tế.
Thứ hai, thành phố cần xây dựng, ban hành một số chính sách có tính đột phá để
khuyến khích các loại hình doanh nghiệp tư nhân phát triển
Cần ban hành chính sách ưu đãi thu hút nhiều nhà đầu tư lớn, công nghệ mới, những
ngành,lĩnh vực mũi nhọn của thành phố như logistics, du lịch, công nghiệp, công nghệ thông
tin, điện tử, cơ khí, chế tạo... Ưu đãi về đất đai như giá thuê đất, giao đất, quy mô về diện
tích, vị trí đất được giao, thuê, thời gian,mức độ về quyền sử dụng đất...; Ưu đãi về vốn, tạo
điều kiện tối đa đối với các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực ít hấp
dẫn, rủi ro cao, thu hồi vốn chậm nhưng có giá trị lâu dài cho việc phát triển kinh tế - xã
hội được vay với ưu đãi, lãi suất thấp; Ưu đãi về thuế, tiếp cận, mở rông thị trường; hỗ trợ
liên kêt sản xuât, công nghệ để gia tăng chuối giá trị sản phầm; hỗ trợ công tác thông tin,
truyền thông, quảng bá sản phẩm và sở hữu bản quyền trí tuệ...
Đẩy mạnh cải cách hành chính mà trọng tâm là tạo bước đột phá trong cải cách thủ
tục hành chính, xây dựng chính quyền điện tử. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin,
hiện đại hóa dịch vụ hành chính công để tiết kiệm thời gian, chi phí thực hiện các thủ tục
hành chính cho người dân và doanh nghiệp
Lãnh đạo thành phố và các cơ quan chức năng cần làm việc với Trung ương để sớm
ban hành những chính sách đặc thù cho Hải Phòng, giúp thành phố khơi thông vướng mắc,
trong việc ban hành chính sách cụ thể ở địa phương, tạo điều kiện cho kinh tế tư có nhiều
cơ hội, môi trường để mở rộng, phát triển sản xuất kinh doanh
Thứ ba, xây dựng và triển khai có hiệu quả kế hoạch nâng cao năng lực cạnh tranh
cấp tỉnh, tăng vị trí trong bảng xếp hạng CPI lên top 5
Hải Phòng là thành phố rất giầu tiềm năng, lợi thế nhưng sự phát triển kinh tế - xã hội
chưa tương xứng, tốc độ còn chậm so với một số địa phương khác như Quảng Ninh, Bắc Ninh,
Hải Dương..Để phát huy lợi thế, tăng tốc độ phát triển thành phố đòi hỏi lãnh đạo, chính quyền
thành phố cần ban hành và thực hiện có hiệu quả kế hoạch nâng cao năng lực cạnh tranh CPI,
hạn chế tối đa những rào cản cho phát triển các thành phần kinh tế; có chính sách để doanh
nghiệp tiếp cận thông tin, mọi chủ trương,chính sách của nhà nước, thành phố; minh bạch, công
khai các dự án, chương trình, công trình trọng điểm..; ứng dụng công nghệ thông tin trong qunr
lý nhà nước, sớm hoàn thành cơ sở dữ liệu, chính phủ điện tử, thành phố thông minh
Thứ tư, tập trung các biện pháp chỉ đạo, kiểm tra nhắm phát hiện những vấn đề khó
khăn, vướng mắc của doanh nghiệp, đồng thời ngăn chặn và xử lý nghiêm minh tình trạng lợi
dụng chính sách, vi phạm pháp luật của doanh nghiệp, gây nên tổn hại cho sự phát triển thành
phố như: tình trạng sử dụng, chuyển nhượng, cấp phép sai thẩm quyền..vi phạm Luật đát đai;
sản xuất gây ô nhiễm môi trường, hàng giả, hàng cấm, tình trạng mua hóa đơn, trốn thuế, nợ
đọng bảo hiểm..., lập doanh nghiệp “ma”, doanh nghiệp sân sau trục lợi, thực hiện lợi ích nhóm
Thứ năm, thành phố cần duy trì, đổi mới nội dung, hình thức nâng hiệu quả của các cuộc
đối thoại hàng tháng với doanh nghiệp của Chủ tịch UBND thành phố. Có thể nói, đây là
chính sách thiết thực, giải quyết nhiều vấn đề đặt ra, những khó khăn, vướng mắc của khu vực
- 724 KINH TẾ TƯ NHÅN Ở HÂI PHÒNG - THỰC TRÄNG VÀ GIÂI PHÁP
kinh tế tư nhân. Quyết định của Chủ tịch giải quyết ngay những vấn đề mà doang nghiệp bày
tỏ giúp cho doanh nghiệp có cơ hội phát triển, đồng thời tạo niềm tin, khích lệ doanh nghiệp
đóng góp ngày càng nhiều cho thành phố. Tuy nhiên rất cần sự vào cuộc, chuyển động mạnh
mẽ của các ngành chức năng, chính quyền các cấp, tránh tình trạng “trên nóng, dưới lạnh”
Thứ sáu, UBND thành phố cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động
quản lý nhà nước của cơ quan chức năng, chính quyền các cấp, việc thực thi công vụ của
cán bộ công chức, cải cách thủ tục hành chính...nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước,
chống tham nhũng, quan liêu, sách nhiễu, của quyền. Cần có chính sách phân cấp, phân
quyền và qui định trách nhiệm của người đứng đầu
3. KẾT LUẬN
Trong những năm qua, Hải Phòng đã có những bước tiến vượt bậc trên tất cả các lĩnh
vực, đặc biệt là lĩnh vực kinh tế. Thành phố đã xây dựng, ban hành nhiều chính sách, thực
hiện nhiều biện pháp thiết thực, hiệu quả để phát triển khu vực kinh tế tư nhân ngày càng
đông về số lượng, mạnh về tiềm lực và hiệu quả.
Chính sách đóng vai trò quan trọng và có tác động mang tính quyết định đối với phát
triển thành phố nói chung, khu vực kinh tế tư nhân nói riêng. Tuy nhiên ở Hải Phòng, hệ
thống chính sách phát triển khu vực kinh tế tư nhân còn bộc lộ một số hạnh chế, chưa bắt
kịp sự phát triển của thực tiễn. Vì vậy để phát huy ưu thế, tiềm năng của khu vực kinh tế tư
nhân, thành phố cần ban hành những chính sách mang tính đột phá khuyến khích, thu hút
doanh nghiệp tư nhân đầu tư, mở rộng sản xuất – kinh doanh, sản xuất nhiều sản phẩm
phục vụ xã hội, tập trung vào các ngành, lĩnh vực mũi nhọn góp phần thúc đẩy sự phát
triển thành phố trong hiện tại và tương lai
TÀI LIỆU THAM KHÂO
1. Cục Thống kê Hải Phòng, Niên giám thống kê 2018
2. Cục Phát triển DN, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (2017), Định hướng chính sách hỗ trợ và phát triển DN.
3. Đảng Cộng sản Việt Nam (2016), Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII, Nxb Chính
tri quốc gia, HN
4. Đảng Cộng sản Việt Nam, Nghị quyết số 14-NQ/TW của Hội nghị Trung ương 5 khóa IX về “tiếp
tục đổi mới cơ chế, chính sách, khuyến khích và tạo điều kiện phát triển kinh tế tư nhân”.
5. Đảng Cộng sản Việt Nam, Nghị quyết số 10-NQ/TW của Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành
Trung ương Đảng khóa XII về “phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng
của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”.
6. Thành ủy Hải Phòng, Báo cáo số 57-BC/TU,“Tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết số 14-
NQ/TW của Hội nghị Trung ương 5 khóa IX về tiếp tục đổi mới cơ chế, chính sách, khuyến
khích và tạo điều kiện phát triển kinh tế tư nhân”.
7. Thành ủy Hải Phòng, số 32-BC/BCDD32, ngày 24/5/2018, “Báo cáo tình hình phát triển kinh
tế tư nhân trên địa bàn thành phố”.
8. UBND thành phố Hải Phòng (2019), Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ kinh tế - xã hội,
quốc phòng – an ninh 6 tháng đầu năm 2019, nhiệm vụ và giải pháp 6 tháng cuối năm 2019.
nguon tai.lieu . vn
