Xem mẫu
- TRƯỜNG ĐẠI HỌC SÀI GÒN SAIGON UNIVERSITY TẠP CHÍ KHOA HỌC SCIENTIFIC JOURNAL ĐẠI HỌC SÀI GÒN OF SAIGON UNIVERSITY Số 76 (04/2021) No. 76 (04/2021) Email: tcdhsg@sgu.edu.vn ; Website: http://sj.sgu.edu.vn/ PHÁT TRIỂN HỨNG THÚ “ĐỌC” NHẰM RÈN LUYỆN KHẢ NĂNG TIỀN ĐỌC - VIẾT CHO TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI Developing interest in “reading” to practice pre-reading - writing for 5-6 year old kindergarten children Nguyễn Thị Thu Hà Trường Cao đẳng Sư phạm Nghệ An TÓM TẮT Để giúp trẻ học tốt môn Tiếng Việt ở bậc Tiểu học cần rèn luyện khả năng tiền đọc - viết cho trẻ ở lứa tuổi mầm non. Phát triển hứng thú đọc sách gắn liền với phát triển kĩ năng đọc cho trẻ: trẻ học được tư thế ngồi đọc, kĩ năng giở sách, cách đọc từ trên xuống dưới, từ trái qua phải, v.v. Bài báo trình bày những lợi ích và khả năng phát triển các kỹ năng trước khi biết chữ cho trẻ em và đề xuất một số biện pháp phát triển hứng thú “đọc” nhằm rèn luyện một số khả năng trước khi trẻ bước vào lớp Một. Từ khóa: hứng thú đọc, khả năng tiền đọc - viết, mẫu giáo ABSTRACT To help children learn Vietnamese well at primary level, it is necessary to practice pre-reading and writing skills for children at preschool age. Developing reading interest is associated with developing reading skills for children: sitting posture, turning the book page, reading from top to bottom, from left to right, etc. This article presents benefits and the ability to develop pre-literacy skills for children and proposes a number of ways to develop interest in “reading” to practice some of the skills before they enter First grade. Keywords: interest in reading, pre-reading - writing skills, kindergarten 1. Đặt vấn đề Khả năng tiền đọc - viết của trẻ được Khả năng đọc - viết là một yếu tố quan biểu hiện dưới nhiều hình thức: hứng thú trọng trong năng lực của mỗi học sinh khi với những hoạt động đọc, thích viết tên của còn ngồi trên ghế nhà trường. Đó là cơ sở mình, nhận biết từ, nhớ tên gọi của chữ cái, quan trọng để học sinh lĩnh hội tri thức, học nghe chữ cái, xác định hai chữ cái trưởng thành trong học vấn và kinh nghiệm hoặc từ nghe đều giống nhau, vỗ tay đúng sống. Trường mầm non không có nhiệm vụ số lượng âm trong một từ, trình bày hiểu dạy trẻ đọc - viết nhưng cần chuẩn bị và biết về âm điệu, kiến thức về các phần của phát triển khả năng tiền đọc - viết cho trẻ. một quyển sách; “đọc” từ trái qua phải, từ Công việc này được tiến hành trong suốt trên xuống dưới. Phát triển hứng thú “đọc” giai đoạn lứa tuổi mầm non, đặc biệt là giai là một trong những con đường nhằm rèn đoạn 5-6 tuổi, chuẩn bị cho trẻ vào lớp Một. luyện kĩ năng tiền đọc - viết cho trẻ trước Email: halinhnguyen81@gmail.com 67
- SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 76 (04/2021) tuổi đến trường phổ thông. quan trọng cho sự phát triển các năng lực Đọc sách là một hoạt động tinh thần học tập của trẻ sau này, giúp trẻ có nhiều phức tạp của cá nhân, có sự tham gia của thuận lợi hơn trong lĩnh hội các kiến thức. các yếu tố tâm lý như tư duy, trí nhớ, khả Do đó, nhà giáo dục cần chuẩn bị khả năng năng tưởng tượng. Hoạt động đọc hay việc đọc, viết cho trẻ bằng con đường cung cấp, đọc của con người nói chung, của trẻ nói rèn luyện, tạo môi trường thuận lợi giúp trẻ riêng chỉ có thể được thực hiện khi bản phát triển những khả năng đầu tiên của thân trẻ thực sự có nhu cầu và hứng thú việc học đọc, viết, nuôi dưỡng tình yêu với việc đọc. Để hình thành và rèn luyện tiếng Việt cho trẻ, mang lại cho trẻ sự các kĩ năng tiền đọc - viết, đồng thời hoàn hứng thú, ham thích học tập. thiện và phát triển nhân cách toàn diện cho Khả năng tiền đọc - viết ở trẻ cũng trẻ thì việc phát triển những nhu cầu, hứng liên quan đến sách, những khái niệm về thú đọc và lựa chọn cho trẻ những cuốn sách (trang bìa, tên sách, cách giở sách…). sách có giá trị, phù hợp với độ tuổi cần Mặc dù trẻ chưa thực sự biết đọc, viết được quan tâm càng sớm càng tốt. nhưng chúng đã hiểu về quá trình đọc 2. Nội dung sách, ý nghĩa của chữ viết. Trong quá 2.1. Khả năng tiền đọc - viết trình cùng đọc sách với người lớn, phản Tiền đọc - viết là khái niệm dùng để ứng thông thường của trẻ được thể hiện mô tả hành vi khi trẻ sử dụng sách và tài qua nhiều hành động, cử chỉ: nhận xét liệu, dụng cụ đọc, viết để bắt chước các tranh minh hoạ, tự đọc bằng ngôn ngữ của hoạt động đọc và viết mặc dù trẻ thực sự mình ở đoạn tiếp theo, v.v. không thể đọc, viết theo cách thông Có nhiều con đường phát triển khả thường. Nó là một tập hợp các kĩ năng năng tiền đọc, viết cho trẻ trong đó cho của quy trình phát triển tạo tiền đề giúp trẻ trải nghiệm với sách, khơi gợi niềm trẻ học đọc, học viết thành công ở trường đam mê với sách, hứng thú đọc ngay từ phổ thông. nhỏ cho trẻ là con đường hiệu quả nhất Khả năng tiền đọc - viết được xem cho tương lai. như là sự cố gắng, nỗ lực đầu tiên của trẻ 2.2. Sách với sự phát triển khả năng trong việc học đọc, học viết. Trẻ có thể vẽ tiền đọc - viết cho trẻ 5-6 tuổi nguệch ngoạc, vẽ tranh, tô màu chữ cái, Sách luôn là một kho tàng để giúp trẻ bắt chước viết tên của mình, bắt chước đọc có thể khám phá, tìm hiểu và học nhiều “vẹt” một cuốn sách nào đó... Những hoạt điều hay. Những cuốn sách có nội dung động này cho thấy trẻ đã biết sử dụng chữ lành mạnh, tranh minh họa đẹp mắt sẽ làm viết để truyền tải thông tin của bản thân cho trẻ cảm thấy thích thú. Vì thế, cha mẹ mặc dù chưa chính xác. hãy luôn tạo cho trẻ thói quen đọc sách Các nhà nghiên cứu đều nhìn nhận ngay từ nhỏ. Những cuốn sách xinh xắn, rằng khả năng tiền đọc - viết là khả năng những câu chuyện sinh động hấp dẫn đầu khởi đầu cho việc đọc, viết trước khi trẻ có tiên đến với trẻ như một đồ chơi đặc biệt. thể đọc và viết một cách thực thụ. Nó được Trong quá trình tương tác với sách, trẻ coi như là sự cố gắng nỗ lực đầu tiên của được hoạt động, được nghe và tập kể lại đứa trẻ trong việc thực hiện những hành vi những câu chuyện thú vị. Tạo cho trẻ thói đọc, viết. Khả năng đọc, viết là nền tảng quen đọc sách ngay từ nhỏ thì đọc sách sẽ 68
- NGUYỄN THỊ THU HÀ TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN trở thành nhu cầu tự nhiên của đứa trẻ. sách và ấn phẩm, nhận biết phần mở đầu, Dần dần tình yêu với sách, thích đọc sách, phần kết thúc, trang trước và trang sau, ham đọc được hình thành. Đó là cơ sở trình tự đọc từ trái qua phải từ trên xuống vững chắc sau này phát triển văn hóa đọc ở dưới; nhận biết ý nghĩa của chữ viết; nhận các con. biết mối liên quan giữa lời nói và chữ viết; Một số công trình nghiên cứu như: thay đổi suy nghĩ “việc đọc sách là đọc “Trẻ nhỏ tiếp cận với việc học đọc và học tranh”; trẻ dần được làm quen với một số viết như thế nào” của Trần Nga (Tạp chí hoạt động trong trường học như hoạt động Giáo dục Mầm non số 2/1997); “Phát triển học tập, nắm được nội quy, hình thành thói hứng thú đọc cho trẻ em tiền học đường” quen đọc, viết. của Nguyễn Thanh Hùng - Hà Nguyễn 2.3. Về hứng thú đọc sách của trẻ Kim Giang (Tạp chí Nghiên cứu giáo dục mẫu giáo số 1/1995); “Giáo trình phát triển ngôn Ở lứa tuổi mẫu giáo, trẻ chưa biết chữ. ngữ trẻ em tuổi mầm non” của Đinh Hồng Hứng thú “đọc” của trẻ (thực ra là đọc cho Thái (2015)... đã chỉ ra đọc sách cùng trẻ trẻ nghe) có những đặc điểm riêng. Bắt đầu sẽ cung cấp một trong những cơ hội tốt để là sự tiếp xúc với sách như một đồ vật mới. tiến hành hội thoại, qua đó giúp trẻ xây Mới 2-3 tuổi, trẻ đã với tay lấy sách lật giở, dựng, phát triển ngôn ngữ nói, đặc biệt là chỉ trỏ và tỏ ra vui mừng khi phát hiện khi trẻ tham gia vào việc trả lời câu hỏi và những bức tranh vẽ vật thể, thế giới động, cùng thảo luận về nội dung cuốn sách. thực vật và con người. Bốn tuổi, trẻ đã Sách có ngôn ngữ riêng của nó. Sách chăm chú xem một cuốn sách có tranh vẽ. không chỉ là những giao tiếp bằng miệng Chúng tranh cãi, phát biểu ý kiến của mình được viết ra dưới dạng chữ viết mà nó bao về một cái gì đó và có thể “đọc” theo tranh gồm cả những lời miêu tả, những câu hoàn một truyện khá dài. Trẻ cũng có thể “đọc” chỉnh sơ đẳng, có nhịp điệu, lời đối thoại… diễn cảm một bài thơ nếu được người lớn và nhiều đặc điểm khác. Khi trẻ tiếp xúc hướng dẫn. Có thể nói trẻ dù chưa biết chữ trực tiếp hoặc gián tiếp với sách, được song chúng rất thích nghe kể chuyện, đọc nghe cô đọc, trẻ lắng nghe và hiểu được thơ, xem tranh, v.v. Theo năm tháng, hứng giọng đọc, phong cách đọc, trẻ sẽ hình thú “đọc” của trẻ tăng dần, càng ngày trẻ dung các hình ảnh minh họa trong sách càng bị hấp dẫn bởi nội dung “đọc”. Và phản ánh lại những gì trong sách viết. Việc như thế, sách đã trở thành người bạn, thành tiếp xúc với sách giúp cho trẻ nhận biết thế niềm vui của trẻ khiến chúng có thể “đọc” giới xung quanh, hình thành một số kiến nhiều lần theo kiểu nghe người lớn đọc, kể thức kĩ năng cần thiết cho việc học tập. về cuốn sách có nội dung mà trẻ thích. Đọc sách không những có tác dụng làm Sách “đọc” của trẻ bao gồm sách chỉ có phong phú khả năng ngôn ngữ, khả năng tranh, tranh truyện, truyện cổ tích, thơ, v.v. liên tưởng, khả năng biểu đạt cảm xúc… Loại sách này trở thành đối tượng mới kích mà còn có thể bồi dưỡng và vun đắp tâm thích sự chú ý quan sát, sự cảm nhận bằng hồn cho trẻ. Trẻ thấy được sự lặp lại và thính giác, thị giác, màu sắc, hình khối, khác lạ trong hình minh họa và lời. Chính ngôn ngữ... của trẻ. Có thể nói đặc điểm về điều này mang lại nhiều ý nghĩa cho trẻ hứng thú “đọc” của trẻ mẫu giáo mang tính như trẻ hiểu được đặc trưng cơ bản của kí hiệu thị giác. Kí hiệu hình ảnh, màu sắc 69
- SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 76 (04/2021) chiếm vai trò trung tâm. Kí hiệu này là trẻ đều có thể đọc. Do vậy, thầy cô và bố “nghĩa” của kí hiệu chữ viết. Mối tương tác mẹ cần có sự định hướng cho trẻ trước khi giữa kí hiệu hình ảnh, màu sắc với chữ chọn một loại sách nào đó; cần dạy trẻ biết viết, với lời nói và nội dung của sự vật, quý trọng giá trị của sách để trẻ luôn coi hiện tượng trong môi trường sống làm cho sách như những người bạn của mình. trí nhớ của trẻ phát triển để có thể “đọc” Để phát triển hứng thú đọc cho trẻ, bằng lời, hiểu nghĩa của văn bản trong khi trước hết cần lựa chọn sách đọc phong phú trẻ chưa biết chữ. Bắt chước nhiều lần trên về nội dung, thể loại phù hợp với nhu cầu cơ sở thực hiện mối tương tác trên, các em đời sống tinh thần, sự phát triển của trẻ. đã làm được một kì tích là đọc ra được Hiện nay trên thị trường sách vô cùng những điều thích thú qua cốt truyện đơn phong phú về thể loại, tranh ảnh. Vì vậy, giản của sách. Loại sách này đã khích lệ sự cần lưu ý các tiêu chí nghệ thuật của tác ham thích muốn khám phá những nội dung phẩm, sự kết hợp hài hòa giữa nội dung và cần đọc ra từ sách ở trẻ. hình thức dưới những biểu hiện rõ ràng Nhu cầu con người tiềm ẩn trong lứa sinh động, hấp dẫn, sự phong phú về màu tuổi mẫu giáo cũng là động lực thúc đẩy sắc, âm thanh, cái mới lạ về cách ứng xử khát vọng hiểu biết để nhận thức những gì và tình cảm tốt đẹp ở con người. Với trẻ 5- trẻ nhìn thấy trong thế giới xung quanh, 6 tuổi chưa biết chữ, chưa thể đọc được nhất là cái thế giới ấy được thu nhỏ trong chữ, vì vậy giáo viên cần lưu ý một số sách được diễn đạt bằng những hình thức điểm về việc chọn sách cho trẻ: và chất liệu nghệ thuật khác nhau đầy hấp - Ngôn ngữ trình bày ngắn gọn, câu từ dẫn. Sách là loại ấn phẩm văn hóa. Xét về trong sáng, dễ hiểu. Ngôn từ trong sách nên bản chất, sách là sản phẩm tinh thần của có nhịp điệu để trẻ dễ nghe, dễ tiếp thu; nhân loại, đã đem lại cho trẻ những xúc - Sách có lượng chữ vừa phải và nên cảm thẩm mĩ, tình cảm trong sáng, đẹp đẽ, có tranh ảnh minh họa cho trẻ dễ hiểu; lành mạnh, sự nhận thức phong phú, những - Giấy in phải đảm bảo về chất lượng, bài học sâu sắc, nhẹ nhàng, thấm thía, v.v. độ dày vừa phải để trẻ dễ lật giở, độ sáng Do đó, những năm tháng mẫu giáo là thời đúng tiêu chuẩn; kỳ quan trọng để có thể khơi dậy hứng thú - Màu sắc, mực in trong sách phải rõ “đọc” cho trẻ, giúp trẻ trở thành độc giả ràng, sắc nét; thực sự có văn hóa. - Hình ảnh, cách trình bày đảm bảo 2.4. Một số biện pháp phát triển hứng tính thẩm mĩ. thú “đọc” nhằm rèn luyện khả năng tiền Với trẻ 5-6 tuổi cần lựa chọn những đọc - viết cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi cuốn sách có nội dung phong phú và phức 2.4.1. Lựa chọn sách phù hợp tạp hơn, giúp bé nhận thức và phát huy trí Sách mở ra cho trẻ một chân trời mới, tưởng tượng như truyện thần thoại, phiêu cung cấp cho trẻ nhiều kiến thức bổ ích, lưu, hài hước, những câu chuyện dài với những khám phá thú vị, những cuộc phiêu tình tiết giàu triết lý để mở rộng kiến thức lưu kì thú, giúp trẻ hình thành nhân cách, và khả năng tư duy của trẻ. Giáo viên có sống đạo đức, nhân ái, ứng xử thân thiện. thể lựa chọn một số truyện như “Ông Hiện nay sách vở tràn lan, đa dạng về Gióng”, “Tấm Cám”, “Sơn Tinh, Thủy chủng loại nhưng không phải mọi loại sách Tinh”, truyện tranh về những người khổng 70
- NGUYỄN THỊ THU HÀ TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN lồ hay các con thú cư xử như con người để - không gian để bé thích thú hơn, tập đọc cho trẻ nghe. Ngoài ra, nên có thêm trung hơn khi đọc sách. Khi tạo không sách về những khái niệm số học, không gian đọc sách cho trẻ, cần lưu ý đến một gian, thời gian, địa lý, quy luật thiên số điểm sau: nhiên, xã hội, quan hệ đạo đức. Khi đọc - Nơi trẻ ngồi đọc sách cần có đủ ánh sách cho trẻ, cô nên cho bé nhắc lại những sáng đảm bảo cho đôi mắt của trẻ; từ đồng âm, đồng nghĩa để tăng vốn từ - Không gian trong góc đọc sách nên vựng cho trẻ. thoáng đãng, riêng biệt với các góc ồn ào 2.4.2. Giáo viên phải là những cuốn khác; cố gắng càng yên tĩnh càng tốt giúp sách biết nói trẻ tập trung hơn khi đọc sách; Trẻ 5-6 tuổi chưa biết đọc, đến cuối - Giá sách được đặt cao vừa tầm nhìn năm lớp mẫu giáo lớn thì yêu cầu với trẻ và tầm với của trẻ để trẻ dễ dàng lựa chọn chỉ cần nhớ được 29 chữ cái. Như vậy, việc những cuốn sách bé thích; để trẻ tự đọc sách trong thời kì này là hoàn - Các loại sách trên giá phải phong phú toàn bất khả thi. Vai trò của giáo viên lúc về nội dung cũng như hình thức. Cô cần này chính là cuốn sách biết nói của trẻ. Cô phân loại sách trên giá giúp trẻ dễ lấy, dễ giáo có thể đọc sách cho trẻ vào mọi lúc, tìm. mọi nơi như tranh thủ giờ đón trẻ hoặc trả Trong góc đọc sách cần có hình ảnh trẻ, thông qua hoạt động kể chuyện cho trẻ hướng dẫn các quy tắc khi vào đọc sách: nghe, giờ sinh hoạt phòng thư viện, trước - Cách mở sách; khi ngủ trưa, v.v. Khi trẻ yêu cầu cô kể - Cách lấy và cất sách đúng chỗ sau chuyện thì đó chính là tín hiệu tích cực vì khi đọc xong; điều đó đã thể hiện trẻ có được hứng thú - Quy ước phải giữ trật tự khi tham gia khi đọc sách. Đọc sách cho trẻ nghe chính đọc sách; là nhiệm vụ quan trọng. Ban đầu cô có thể - Quy tắc phải giữ gìn và bảo vệ những tự lựa chọn cuốn sách, nội dung câu cuốn sách. chuyện để đọc cho trẻ. Dần dần hướng trẻ Màu sắc trang trí trong góc đọc sách tự tìm sách và yêu cầu cô đọc cho trẻ nghe. của trẻ cần sử dụng các màu trang nhã, nhẹ Khi trẻ có hứng thú với những cuốn sách là nhàng, giúp tâm hồn thư thái khi đọc sách. lúc cô đưa ra yêu cầu trẻ hãy đọc sách cho 2.4.4. Trẻ trải nghiệm “đọc” sách cùng cô cô và các bạn cùng nghe dựa vào sự hiểu Mục đích của hình thức này giúp trẻ biết của trẻ khi xem các bức tranh. Như làm quen với cách sử dụng sách như cầm vậy dần dần cô sẽ rút ra khỏi vai trò là sách và giở sách; cách “đọc” từ trái qua những cuốn sách biết nói mà để trẻ tự mình phải, từ trên xuống dưới, lật giở trang tiếp khám phá những cuốn sách hay. Từ đó theo đã “đọc”. Thông qua đó hướng sự khơi dậy niềm ham thích đọc sách của trẻ. chăm chú quan sát cách đọc sách và hiểu 2.4.3. Tạo không gian đẹp, phù hợp, nội dung được trình bày trong sách (tranh kích thích trẻ tò mò, hào hứng tham gia vẽ và lời đọc của cô). Giáo viên khuyến đọc sách khích trẻ tìm các chữ cái đã học trong các Để tạo thói quen đọc sách cũng như từ có nghĩa qua sách truyện. Giáo dục cho niềm đam mê với thế giới tri thức cho trẻ trẻ ý thức bảo vệ, yêu quý sách, biết cất ở trường, cô giáo cần tạo những góc nhỏ sách gọn gàng, ngăn nắp sau khi đọc. 71
- SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 76 (04/2021) Khi tổ chức hoạt động này, giáo viên mối liên hệ giữa ngôn ngữ nói và viết. cần cung cấp cho trẻ các loại sách khác Cuốn sách được hoàn thiện đều dựa trên ý nhau và cho trẻ được tiếp xúc thường thích và niềm tin của trẻ, kích thích sự tự xuyên với sách; cho trẻ xem sách (tranh), bộc lộ khả năng, tính sáng tạo, sự nhận nói về sự vật/ hiện tượng trong tranh của thức về giá trị bản thân và cá nhân hóa việc quyển sách đó. Dành thời gian và tạo các đọc. Trẻ sẽ rất hứng thú nếu như cuốn sách nhóm nhỏ hoặc cá nhân để trẻ lắng nghe cô của mình được trưng bày trên giá sách. đọc truyện. Cô vừa đọc truyện vừa lần chỉ Giáo viên cần có sự chuẩn bị và giúp các dòng chữ để trẻ nghe nội dung kết hợp đỡ trẻ làm sách trong các hoạt động vui với tranh minh họa, quan sát hướng đọc và chơi, khuyến khích trẻ thể hiện nội dung hình các chữ. Trong khi đọc, giáo viên viết phù hợp với trình độ, khả năng của trẻ hướng dẫn trẻ về cách thức lật giở cuốn bằng cách viết nguệch ngoạc, sử dụng sách; giữ gìn sách sau khi sử dụng; cho trẻ đường nét, kí hiệu. Trong quá trình hoạt xem tranh và hình thù các chữ in trong động cùng trẻ, giáo viên nên chú ý tới tính sách; đoán nội dung qua hình vẽ; chỉ cho vừa sức nhưng cũng cần kết hợp với việc trẻ biết mở đầu và kết thúc cuốn sách; đọc đặt nhiều câu hỏi như câu hỏi kiểm tra trí từ trái qua phải, từ trên xuống dưới, hết nhớ, câu hỏi logic và đặc biệt là câu hỏi trang lật giở sang trang tiếp. Trẻ có thể mang tính thử sức để trẻ phán đoán trả lời. cùng nhau “đọc” sách và chia sẻ về nội 2.4.6. Tổ chức ngày hội sách dung của sách qua tranh. Bên cạnh việc tổ chức các hoạt động Để tạo sự hứng thú với hoạt động trải nghiệm với sách ở trên, trường mầm này, giáo viên nên thường xuyên thay đổi non cũng cần tổ chức Ngày hội sách dưới sách/ truyện theo chủ điểm để tạo hứng dạng triển lãm, trưng bày sách báo, tuyên thú cho trẻ vào góc sách/ góc thư viện. truyền giới thiệu sách dành cho trẻ, vẽ 2.4.5. Cô và trẻ cùng làm sách tranh theo sách, v.v. Ngày hội sách là dịp Thực tế cho thấy rằng trẻ 5-6 tuổi là độ để tôn vinh giá trị của sách, khẳng định vai tuổi thích hợp cho việc bắt đầu sáng tạo trò, vị trí, tầm quan trọng của sách trong những cuốn sách của chính mình. Bởi trẻ việc hình thành thói quen đọc sách cho trẻ, 5-6 tuổi có kĩ năng cắt, xé, dán, vẽ tương góp phần hình thành văn hóa đọc. đối ổn và đặc biệt là khả năng nhận thức, Ngày hội sách có thể tổ chức với các trí tưởng tượng của trẻ đáp ứng đủ nhu cầu hình thức trò chơi như Rung chuông vàng sáng tạo một cuốn sách dưới sự hướng dẫn (cho trẻ nhìn hình đoán tên cuốn sách mà của cô. trẻ đã được làm quen), góc nghệ thuật (làm Đôi khi sách hiện có chưa thỏa mãn sách), góc đọc sách cùng con (phụ huynh nhu cầu của cô và trẻ vào một thời điểm tham gia đọc sách cho trẻ nghe, thi đọc nào đó hoặc có lúc muốn giúp trẻ làm quen diễn cảm, nói về nội dung cuốn sách), góc với những kĩ năng tạo ra một cuốn sách. trò chơi và góc đọc tự do (trẻ tham gia đọc Khi đó giáo viên có thể tổ chức cho trẻ làm sách mình thích), v.v. sách và cùng làm sách với trẻ. Những cuốn Ở mỗi khu vực đều được trang trí, sách do trẻ hoặc giáo viên làm có rất nhiều thiết kế đẹp mắt và được trang bị đầy đủ giá trị, nó kích thích hứng thú trong việc các đồ dùng phục vụ các hoạt động của sưu tầm sách ở lớp học, giúp trẻ thấy được ngày hội. Việc khuyến khích phụ huynh 72
- NGUYỄN THỊ THU HÀ TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN tham gia cùng con trong các hoạt động sẽ cho đẹp mắt bằng những màu sắc mà trẻ làm tăng thêm sự gắn kết giữa gia đình và thích để kích thích thị giác, khơi dậy niềm nhà trường, góp phần duy trì hoạt động đam mê đọc sách của các bé. bền vững của thư viện sách trong nhà Ba là, đọc sách cùng con. trường. Giáo viên tuyên truyền hình thức Đây là điều cần thiết tác động nhanh hoạt động này tới cha mẹ trẻ, vận động nhất tới sở thích đọc sách cho con. Ngay từ cha mẹ trẻ cùng phối hợp sẽ nâng cao khi còn nhỏ chưa đi học, cha mẹ nên dành hiệu quả hơn cho hoạt động này. một khoảng thời gian nhất định trong ngày 2.4.7. Kết hợp với phụ huynh đọc sách cho con nghe. Trẻ còn nhỏ, có thể Để khơi dậy niềm ham thích đọc sách chưa hiểu được nội dung, song sẽ kích của trẻ, giáo viên cần tuyên truyền và thích bộ não và phát triển thông minh hơn. khuyến khích phụ huynh làm những việc Hầu như các trẻ, bé nào cũng rất thích việc sau: được bố mẹ đọc sách cho nghe. Hãy chọn Một là, động viên phụ huynh quan tâm những cuốn sách dành cho các em nhỏ có tới sở thích đọc sách của trẻ. nội dung lành mạnh. Đơn giản cha mẹ có Cô giáo tranh thủ giờ đón trẻ hoặc trả thể chọn những cuốn truyện tranh, truyện trẻ để trò chuyện với phụ huynh quan tâm cổ tích hay bất cứ một cuốn sách nào bạn tới sở thích đọc sách của trẻ. Trẻ nhỏ thích để đọc cho trẻ nghe. Theo độ tuổi của thường thích đọc những cuốn sách mình con, phụ huynh sẽ có sự lựa chọn sách thích hơn là đọc sách theo chủ đích của cha khác nhau để phù hợp hơn. Khi đọc sách mẹ. Nhiều trẻ thích đọc truyện tranh, nhiều cho con nghe, cha mẹ hãy đọc to, rõ ràng trẻ lại thích đọc truyện cổ tích. Mỗi cuốn và có thể giả giọng nhân vật, diễn tả cảm sách mang lại cho trẻ kiến thức khác nhau. xúc để trẻ tập trung hơn. Vì vậy, cha mẹ hãy để con lựa chọn cho Bốn là, cha mẹ hãy làm gương cho mình những cuốn sách hữu ích theo sở con. thích của các bé, thỉnh thoảng dẫn con tới Để việc đọc sách thêm phần thú vị, bố nhà sách xem một số cuốn phù hợp với độ mẹ có thể ngồi đọc sách chung với con và tuổi và gợi ý để bé tự lựa chọn những cuốn sau đó kể cho con nghe cuốn sách mình sách mình thích. vừa đọc, đúc rút kinh nghiệm và những bài Hai là, chuẩn bị tủ sách cho con. học bổ ích, đồng thời hãy nghe chia sẻ của Để trẻ làm quen với việc đọc sách, các con về cuốn sách mà chúng vừa đọc. Đọc phụ huynh hãy sắm cho các em tủ đựng sách cùng con để làm gương cho trẻ đồng sách riêng để ngay trong phòng mình. Nếu thời tạo sự gần gũi và hiểu con hơn. Nếu có trẻ không có phòng riêng hãy để sách ngay thể, bố mẹ hãy dành một khoảng thời gian những nơi mà trẻ dễ tìm thấy nhất. Điều nhất định trong ngày (ví dụ bữa tối sau giờ này như chất kích thích trẻ muốn đọc sách ăn cơm) để đọc sách, trò chuyện cùng con, mỗi khi nhìn thấy. Cha mẹ cũng nên chú ý giúp trẻ yêu thích đọc sách hơn. sắp xếp những cuốn sách này ngăn nắp, Sách là kho tàng kiến thức vô giá của gọn gàng để bé có cảm hứng hơn mỗi khi nhân loại. Chính vì vậy, phụ huynh hãy lấy sách đọc. Cô giáo có thể gợi ý cho phụ dạy con đọc sách ngay từ nhỏ bằng những huynh tham khảo góc sách truyện của lớp bí quyết đơn giản để các em thích thú tạo để chuẩn bị cho con một góc đọc sách sao cho mình thói quen đọc sách hàng ngày. 73
- SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 76 (04/2021) 3. Kết luận liền với phát triển kĩ năng đọc cho trẻ Lứa tuổi mầm non là thời kỳ khởi đầu (trẻ học được tư thế ngồi đọc, kĩ năng giở rất quan trọng đối với sự phát triển của sách, cách đọc từ trên xuống dưới, từ trái trẻ. Xây dựng và bồi dưỡng cho trẻ những qua phải…). Không bao giờ là quá sớm thói quen tốt đẹp đồng nghĩa với việc giúp để trẻ làm quen với việc đọc sách. Các trẻ tích lũy một nguồn vốn cho tương lai. nhà giáo dục cần chú ý phát triển hứng Tạo dựng thói quen đọc sách và yêu sách thú đọc sách cho trẻ càng sớm càng tốt là một việc làm quan trọng của gia đình và bởi mọi sự nuôi dưỡng cảm xúc, hứng nhà trường để giúp trẻ có một nguồn vốn thú từ nhỏ sẽ tạo điều kiện thuận lợi và là dồi dào cho việc hình thành và phát triển nền tảng khơi dậy niềm ham thích đọc nhân cách. sách của trẻ khi lớn lên. Đây là những Việc phát triển các kỹ năng tiền đọc điều kiện cần thiết, quan trọng giúp trẻ tự - viết cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi là rất cần tin trong lĩnh vực ngôn ngữ khi bước vào thiết. Phát triển hứng thú đọc sách gắn lớp Một. TÀI LIỆU THAM KHẢO Trần Mạnh Hưởng (2008). Cần quan tâm dạy trẻ mẫu giáo những gì để học tốt môn Tiếng Việt ở lớp 1. Tạp chí Giáo dục Mầm non, số 4-2008. Nguyễn Thị Phương Nga (2006). Giáo trình phương pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non. NXB Giáo dục. Đinh Hồng Thái (2014). Giáo trình phát triển khả năng tiền đọc, viết tuổi mầm non theo hướng tích hợp. NXB Giáo dục Việt Nam. Ngày nhận bài: 21/02/2021 Biên tập xong: 15/4/2021 Duyệt đăng: 20/4/2021 74
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học