Xem mẫu
- TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC TOÂN ÑÖÙC THAÉNG
KHOA KHOA HOÏC XAÕ HOÄI VAØ NHAÂN VAÊN
----- -----
MOÂN HOÏC
PHAÙT TRIEÅN COÄNG ÑOÀNG
GIAÛNG VIEÂN: CN. TAÏ XUAÂN HOAØI
- P haùt trieån coäng ñoàng
Đối tượng sử dụng:
Tất cả sinh viên lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn
Đại học Tôn Đức Thắng
Khoa Khoa học xã hội và Nhân văn
- Mục đích môn học
Muïc ñích phaùt trieån tieàm naêng vaø khaû naêng con ngöôøi laøm
chuû moâi tröôøng soáng cuûa mình vaø cuûa coäng ñoàng:
- Höôùng tôùi caûi thieän chaát löôïng soáng cuûa coäng ñoàng, qua ñoù taïo
söï chuyeån bieán xaõ hoäi trong coäng ñoàng.
- Cuûng coá caùc thieát cheá, toå chöùc taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho quaù
trình chuyeån bieán vaø söï taêng tröôûng cuûa coäng ñoàng.
- Taïo söï bình ñaúng giöõa caùc nhoùm xaõ hoäi khaùc nhau, ñaåy maïnh
coâng baèng xaõ hoäi.
- Thu huùt söï tham gia toái ña cuûa ngöôøi daân vaøo tieán trình phaùt
trieån .
- Giuùp cho coäng ñoàng töø moät tình traïng keùm phaùt trieån, khoâng töï
giaûi quyeát caùc vaán ñeà rieâng cuûa mình tieán tôùi töï löïc, töï cöôøng.
2
Phát triển cộng đồng
June 15, 2010
- Tài liệu môn học
Giaùo trình chính:
Phát triển cộng đồng – Lý thuyết và vận dụng.Tô Duy Hợp –
Lương Hồng Quang (2000).
Taøi lieäu tham khaûo:
1. Phát triển cộng đồng. Nguyễn Thị Oanh (2000).
2. Phát triển cộng đồng. Nguyễn Hữu Nhân (2004).
3
Phát triển cộng đồng
June 15, 2010
- Cấu trúc môn học
Chöông 1: Lòch söû hình thaønh vaø lyù thuyeát phaùt trieån coäng ñoàng
Chöông 2: Tieáp caän vaø tìm hieåu coäng ñoàng
Chöông 3: Tieán trình phaùt trieån coäng ñoàng
Chöông 4: Vai troø - phaåm chaát cuûa taùc vieân phaùt trieån coäng ñoàng
Chöông 5: Xaây döïng vaø quaûn lyù döï aùn phaùt trieån coäng ñoàng
4
Phát triển cộng đồng
June 15, 2010
- P haùt trieån coäng ñoàng
Chöông 1:
Lòch söû hình thaønh vaø lyù thuyeát
phaùt trieån coäng ñoàng
- 1. Lòch söû Phaùt trieån coäng ñoàng
- Phaùt trieån coäng ñoàng ñöôïc dòch töø tieáng Anh Community
Development xuaát hieän vaøo nhöõng naêm 1940 taïi caùc cöïu
thuoäc ñòa cuûa Anh
- Naêm 1950, Lieân Hieäp Quoác coâng nhaän khaùi nieäm Phaùt
trieån coäng ñoàng vaø khuyeán khích caùc quoác gia söû duïng
Phaùt trieån coäng ñoàng nhö moät coâng cuï ñeå thöïc hieän caùc
chöông trình phaùt trieån quoác gia
- Thaäp kyû 1960 ñöôïc Lieân Hieäp Quoác choïn laøm thaäp kyû phaùt
trieån thöù I (The first development decade) ñoái vôùi caùc nöôùc
chaäm phaùt trieån baèng caùc hoaït ñoäng phaùt trieån coäng ñoàng
(PTCÑ)
6
Phát triển cộng đồng
June 15, 2010
- 1. Lòch söû Phaùt trieån coäng ñoàng
- ÔÛ Vieät Nam khaùi nieäm PTCÑ cuõng ñaõ ñöôïc ñöa vaøo töø giöõa
thaäp kyû 1950, thoâng qua caùc hoaït ñoäng phaùt trieån giaùo duïc
ôû mieàn Nam.
- Sang thaäp kyû 1960 – 1970 thì hoaït ñoäng PTCÑ chuyeån
sang lónh vöïc xaõ hoäi.
- Töø thaäp kyû 1980 ñeán nay, PTCÑ ñöôïc bieát ñeán moät caùch
roäng raõi hôn qua caùc chöông trình vieän trôï phaùt trieån cuûa
nöôùc ngoaøi.
Trong giai ñoaïn naøy, söï ñoåi môùi trong caùch tieáp caän ñoù laø
nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc PTCÑ ñaõ taäp trung chuù yù ñeán
söï tham gia cuûa ngöôøi daân vaø coi ñaây laø nhaân toá quyeát
ñònh cho söï thaønh coâng vaø coù hieäu quaû beàn vöõng.
7
Phát triển cộng đồng
June 15, 2010
- 2. Cô sôû lyù thuyeát phaùt trieån coäng ñoàng
2.1. Khaùi nieäm coäng ñoàng
Hai daïng coäng ñoàng döïa treân caáu truùc xaõ hoäi vaø tính chaát
lieân keát xaõ hoäi:
+ Coäng ñoàng tính: laø daïng coäng ñoàng theå hieän moái quan heä
xaõ hoäi trong ñoù coù nhöõng ñaëc tröng ñöôïc xaùc ñònh nhö:
tình caûm, yù thöùc vaø chuaån möïc xaõ hoäi.
Veà maët toå chöùc xaõ hoäi, coù hai toå chöùc gaén keát vôùi nhau ñeå
taïo thaønh coäng ñoàng tính laø:
(1) doøng hoï hay doøng toäc
(2) ñaúng caáp hay taàng lôùp xaõ hoäi.
8
Phát triển cộng đồng
June 15, 2010
- 2. Cô sôû lyù thuyeát phaùt trieån coäng ñoàng
2.1. Khaùi nieäm coäng ñoàng
Ñaëc tröng cuûa coäng ñoàng tính laø:
- Quan heä mang tính chaát thaân tình, mang ñoä coá keát coù yù
nghóa töï nhieân vaø theå hieän tính coäng ñoàng cao
- Tính coäng ñoàng laø beàn vöõng, ñöôïc khaúng ñònh theo thôøi
gian vaø chính thôøi gian laø yeáu toá keát dính caùc thaønh vieân
trong coäng ñoàng.
- Vò theá xaõ hoäi cuûa caùc thaønh vieân trong coäng ñoàng ñöôïc xaõ
hoäi gaùn saün hôn laø söï phaán ñaáu cuûa caùc thaønh vieân maø coù.
- Doøng hoï laø quan heä cô baûn, vöøa laø huyeát thoáng, vöøa laø
khuoân maãu vaên hoaù cuûa sinh hoaït coäng ñoàng.
9
Phát triển cộng đồng
June 15, 2010
- 2. Cô sôû lyù thuyeát phaùt trieån coäng ñoàng
2.1. Khaùi nieäm coäng ñoàng
+ Coäng ñoàng theå: ñöôïc xaùc ñònh laø nhoùm ngöôøi, nhoùm xaõ hoäi
cuï theå coù lieân keát vôùi nhau ôû nhieàu quy moâ khaùc nhau,
khoâng coù nhöõng ñaëc tính cuûa coäng ñoàng tính, nhöng:
- Coù caù tính caù nhaân raát cao.
- Coù tính nhaïy caûm trong quan heä xaõ hoäi.
- Quan heä xaõ hoäi theo söï thoûa thuaän giöõa caùc thaønh vieân
trong coäng ñoàng.
- Coù tính hôïp lyù vaø tính toaùn thieät hôn, hôn laø tình caûm
trong caùc quan heä xaõ hoäi.
- Caùc vò theá cuûa caùc thaønh vieân trong coäng ñoàng laø do söï
phaán ñaáu ñaït ñöôïc.
10
Phát triển cộng đồng
June 15, 2010
- 2. Cô sôû lyù thuyeát phaùt trieån coäng ñoàng
2.1. Khaùi nieäm coäng ñoàng
Khaùi nieäm Coäng ñoàng trong PTCÑ ñöôïc hieåu laø: goàm moät soá
ñoâng daân cö soáng trong cuøng moät ñòa vöïc nhaát ñònh,
cuøng ñieàu kieän moâi tröôøng, coù lieân heä vôùi nhau, cuøng
quan taâm ñeán nhu caàu, sôû thích, nguyeän voïng chung. Do
ñoù, coäng ñoàng coù theå laø moät laøng, moät xaõ hay moät huyeän…
ñöôïc qui ñònh veà:
- Khoâng gian ñòa lyù
- Cô caáu xaõ hoäi
- Caùc moái quan heä coäng ñoàng
- Caùc söï kieän trong coäng ñoàng
- Caûm xuùc khi nghó ñeán coäng ñoàng
11
Phát triển cộng đồng
June 15, 2010
- 2. Cô sôû lyù thuyeát phaùt trieån coäng ñoàng
2.1. Khaùi nieäm coäng ñoàng
Baûn chaát cuûa coäng ñoàng:
- Ñoaøn keát xaõ hoäi cuûa coäng ñoàng: laø yù chí vaø tình caûm cuûa
nhöõng ngöôøi cuøng soáng trong moät ñòa vöïc
- Söï lieân keát xaõ hoäi cuûa coäng ñoàng : laø söï töông quan giöõa
ngöôøi vôùi ngöôøi, coù tính keát hôïp hay nhöõng phaûn öùng töông
hoã khaù chaët cheõ.
- Cô caáu xaõ hoäi cuûa coäng ñoàng : laø söï saép xeáp caùc vò trí caù
nhaân hay ñaëc tröng cho nhoùm trong coäng ñoàng ñöôïc bieåu
thò bôûi caùc vò theá khaùc nhau.
12
Phát triển cộng đồng
June 15, 2010
- 2. Cô sôû lyù thuyeát phaùt trieån coäng ñoàng
2.1. Khaùi nieäm coäng ñoàng
Ñaëc tröng cuûa coäng ñoàng ngheøo, keùm phaùt trieån:
Trong CÑ ña soá laø ngöôøi ngheøo khoå khi chính baûn thaân hoï:
- Thieáu thoán nhöõng nguoàn ñeå ñaït ñöôïc caùc kieåu aên uoáng
thöôøng ngaøy, tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng vaø soáng trong
nhöõng ñieàu kieän vaø nhöõng tieän nghi sinh hoaït ñöôïc coi laø
bình thöôøng, hay ít nhaát cuõng ñöôïc chaáp nhaän moät caùch
roäng raõi trong xaõ hoäi maø hoï laø thaønh vieân.
- Nhöõng nguoàn cuûa hoï laø naèm döôùi nhöõng ñoøi hoûi ñuùng
möùc cuûa moät caù nhaân, moät gia ñình hay moät coäng ñoàng
trung bình, bao goàm nhöõng moâ thöùc soáng, nhöõng cô may,
nhöõng hoaït ñoäng soáng thoâng thöôøng...
13
Phát triển cộng đồng
June 15, 2010
- 2. Cô sôû lyù thuyeát phaùt trieån coäng ñoàng
2.1. Khaùi nieäm coäng ñoàng
Khi xaùc ñònh tình traïng ngheøo, keùm phaùt trieån cuûa moät
coäng ñoàng döïa treân boán phöông dieän sau:
+ Veà kinh teá cuûa coäng ñoàng
+ Veà cô sôû haï taàng trong coäng ñoàng
+ Veà nghóa vuï vaø quyeàn haïn coâng daân trong coäng ñoàng
+ Veà cô hoäi tieáp caän cuûa ngöôøi daân trong coäng ñoàng
14
Phát triển cộng đồng
June 15, 2010
- 2. Cô sôû lyù thuyeát phaùt trieån coäng ñoàng
2.2. Khaùi nieäm phaùt trieån
+ Khaùi nieäm phaùt trieån:
- Xuaát hieän ñaàu theá kyû 20, ñöôïc söû duïng ñi ñoâi vôùi khaùi
nieäm chaäm phaùt trieån vaø ñöôïc ñoàng nhaát vôùi khaùi nieäm
vaên minh.
- Ñeán nhöõng naêm 1930, khaùi nieäm phaùt trieån ñöôïc ñoàng
nhaát vôùi khaùi nieäm Phaùt trieån kinh teá.
- Ñeán sau chieán tranh theá giôùi laàn thöù II (9/1939 –
8/1945), khi toå chöùc Lieân Hieäp Quoác ñöôïc thaønh laäp, môùi
baét ñaàu ñöa ra lyù thuyeát veà söï phaùt trieån. Nhöng chöa coù
söï phaân bieät giöõa taêng tröôûng kinh teá vaø phaùt trieån moät
caùch cuï theå.
15
Phát triển cộng đồng
June 15, 2010
- 2. Cô sôû lyù thuyeát phaùt trieån coäng ñoàng
2.2. Khaùi nieäm phaùt trieån
- Trong giai ñoaïn hieän nay khaùi nieäm Phaùt trieån xaõ hoäi
ñöôïc hieåu:
Laø söï môû roäng ñoäc laäp löïc löôïng saûn xuaát, ñeå cung caáp
cho toaøn xaõ hoäi nhöõng ñieàu kieän vaät chaát caàn thieát cho
ñôøi soáng, cuõng nhö caùc saûn phaåm vaø dòch vuï vaên hoùa coù
giaù trò ñôøi soáng, trong khuoân khoå moät traät töï chính trò,
baûo ñaûm cho caùc thaønh vieân xaõ hoäi söï coâng baèng veà cô
may, söï tham gia vaøo caùc quyeát ñònh chính trò vaø thònh
vöôïng vaät chaát do moïi ngöôøi cuøng taïo ra.
Ñöôïc ñeà caäp ñeán 3 noäi dung: (1) söï beàn vöõng; (2) caùc vaán
ñeà veà con ngöôøi; (3) 3 vaán ñeà xaõ hoäi lôùn mang tính toaøn caàu,
nhö vieäc laøm, giaûm ngheøo vaø söï hoäi nhaäp xaõ hoäi.
16
Phát triển cộng đồng
June 15, 2010
- 2. Cô sôû lyù thuyeát phaùt trieån coäng ñoàng
2.2. Khaùi nieäm phaùt trieån
+ Caùc chæ soá chuû yeáu ño löôøng söï phaùt trieån xaõ hoäi:
- Chæ tieâu Toång thu nhaäp noäi ñòa tính bình quaân ñaàu ngöôøi:
GDP (Gross Domestic Product Indicator)
- Chæ soá Phaùt trieån con ngöôøi: HDI (Human Development
Index)
- Chæ soá ngheøo cuûa con ngöôøi: HPI (Human Poverty Index)
- Chæ soá lieân quan ñeán phaùt trieån giôùi: GDI (Gender –
Related Development Index)
- Thöôùc ño quyeàn haïn giôùi: GEM (Gender Empowerment
Measure)
-…
17
Phát triển cộng đồng
June 15, 2010
- 2. Cô sôû lyù thuyeát phaùt trieån coäng ñoàng
2.3. Khaùi nieäm phaùt trieån coäng ñoàng
+ Khaùi nieäm:
“PTCÑ laø nhöõng tieán trình qua ñoù noã löïc cuûa daân chuùng keát
hôïp vôùi noã löïc cuûa chính quyeàn ñeå caûi thieän caùc ñieàu kieän
kinh teá, vaên hoùa, xaõ hoäi cuûa caùc coäng ñoàng vaø giuùp coäng
ñoàng naøy hoäi nhaäp vaø ñoàng thôøi ñoùng goùp vaøo ñôøi soáng quoác
gia.” [Naêm 1956, Lieân hieäp quoác]
“PTCÑ laø moät tieán trình trong ñoù coäng ñoàng nhaän roõ nhu caàu
hay muïc tieâu cuûa mình, saép xeáp nhu caàu vaø muïc tieâu naøy,
phaùt huy söï töï tin vaø yù muoán thöïc hieän chuùng, tìm nguoàn taøi
nguyeân ñeå giaûi quyeát nhu caàu hay muïc tieâu aáy. Thoâng qua ñoù
seõ phaùt huy nhöõng thaùi ñoä, kyõ naêng hôïp taùc vôùi nhau trong
coäng ñoàng” [Muray vaø G. Ross]
18
Phát triển cộng đồng
June 15, 2010
- 2. Cô sôû lyù thuyeát phaùt trieån coäng ñoàng
2.3. Khaùi nieäm phaùt trieån coäng ñoàng
Moät ñònh nghóa khaùc:
“PTCÑ laø moät tieán trình giaûi quyeát vaán ñeà qua ñoù coäng
ñoàng ñöôïc taêng cöôøng söùc maïnh bôûi caùc kieán thöùc cuoäc
soáng, kyõ naêng phaùt hieän nhu caàu vaø vaán ñeà, öu tieân hoùa
chuùng, huy ñoäng nguoàn löïc ñeå giaûi quyeát chuùng. Phaùt trieån
coäng ñoàng khoâng phaûi laø moät cöùu caùnh maø laø moät kyõ
thuaät, noù nhaèm taêng söùc maïnh cho coäng ñoàng töï quyeát veà
söï phaùt trieån vaø ñònh hình töông lai cuûa mình…” [Toâ Duy Hôïp
vaø Löông Hoàng Quang]
19
Phát triển cộng đồng
June 15, 2010
nguon tai.lieu . vn