Xem mẫu
- TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 23 (48) - Thaùng 12/2016 Phát triển chương trình đào tạo cử nhân ngành Ngôn ngữ Anh tại Trường Đại học Sài Gòn nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội Developing the BA. Program for English Language in the Saigon University to satisfy social demand ThS. Trần Ngọc Mai, Trường Đại học Sài Gòn Tran Ngoc Mai, M.A., Saigon University ThS. Đặng Quỳnh Liên, Trường Đại học Sài Gòn Dang Quynh Lien, M.A., Saigon University ThS. Nguyễn Hoàng Mỹ Thanh, Trường Đại học Sài Gòn Nguyen Hoang My Thanh, M.A., Saigon University Tóm tắt Phát triển chương trình đào tạo (CTĐT) là quá trình liên tục làm hoàn thiện CTĐT. Phát triển CTĐT đại học có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển của nền kinh tế – xã hội. Tuy nhiên, thực tế đã cho thấy chưa có nhiều trường đầu tư đúng mức cho công việc này. Vì thế, trong khuôn khổ bài viết này, chúng tôi đề cập đến những khảo sát thực tế về chương trình đào tạo cử nhân Ngôn ngữ Anh hiện đang được áp dụng tại khoa Ngoại ngữ trường Đại học Sài Gòn, qua đó đưa ra một số kiến nghị về việc phát triển CTĐT ngành này nhằm đáp ứng được nhu cầu xã hội. Từ khóa: chương trình đào tạo, ngành ngôn ngữ Anh, đáp ứng nhu cầu xã hội, Đại học Sài Gòn. Abstract Developing an academic program is a continuous process. It is important to develop programs in higher education to ensure the quality of training human resources in order to satisfy economic and social demands. However, very few universities takes adequate care of this matter. This article presents a practical study of the BA Program in English Language currently offered by the Department of Foreign Language in the Saigon University, and gives some recommendations about developing the curriculum of this program to satisfy social demand. Keywords: academic program, English language, satisfy social demand, Saigon University. 1. Đặt vấn đề thành viên của TTP. Sự cạnh tranh ngày Việt Nam đang hội nhập quốc tế ngày càng cao đòi hỏi nguồn nhân lực phải có càng sâu rộng, đặc biệt từ năm 2015, cộng những kỹ năng cơ bản để đáp ứng quá trình đồng kinh tế ASEAN đã được hình thành phát triển. Việc đưa ngoại ngữ thành một và từ năm 2016 Việt Nam chính thức là trong những lợi thế của nguồn nhân lực có 66
- ý nghĩa quyết định cho sự thành công của viên. Những hạn chế này đã kìm hãm sự quá trình hội nhập. đổi mới giáo dục và phát triển kinh tế Quán triệt quan điểm chỉ đạo của Đảng xã hội. nêu trong Nghị quyết hội nghị Trung ương Có rất nhiều nguyên nhân của thực 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện trạng trên, nhưng nguyên nhân căn bản và giáo dục và đào tạo: “Chủ động tích cực cốt lõi nhất vẫn là chương trình đào tạo vì hội nhập quốc tế để phát triển giáo dục và nó đóng một vai trò hết sức quan trọng đào tạo, đồng thời giáo dục và đào tạo trong việc đào tạo nguồn nhân lực cho xã phải đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế để hội. Không nằm ngoài những hạn chế và phát triển đất nước”, trường Đại học Sài bất cập trong chương trình đào tạo đại học Gòn đã và đang từng bước cải tiến chương nói chung, chương trình đào tạo cử nhân trình đào tạo của mình nhằm phù hợp với tiếng Anh nói riêng cũng bộc lộ những xu hướng chung của cả nước cũng như của thiếu sót tương tự. Vì vậy việc nghiên cứu thế giới. để đánh giá và xây dựng lại chương trình Trước xu thế chung của thời đại và chỉ đào tạo ngành Ngôn Ngữ Anh là một yêu đạo từ Bộ Giáo dục – Đào tạo, ngày 16 cầu cấp bách và có ý nghĩa rất thiết thực tháng 2 năm 2016 trường Đại học Sài Gòn trong xu thế phát triển hiện nay. Chương đã ra thông báo số 150/ĐHSG-ĐT về việc trình đào tạo cử nhân Tiếng Anh hệ Đại phát triển chương trình đào tạo chu kỳ học ngành Ngôn ngữ Anh tại trường Đại 2016-2020. Đây là một quyết định quan học Sài Gòn cần phải thay đổi để phù hợp trọng có ảnh hưởng rất lớn trong việc cải với xu thế chung đó. cách, đổi mới chương trình đào tạo nói 2. Giải quyết vấn đề chung và chuyên ngành tiếng Anh nói 2.1. Phương pháp nghiên cứu và riêng tại trường Đại học Sài Gòn. khách thể nghiên cứu Trong những năm gần đây, giáo dục Nhằm hoàn thiện và cải tiến chương đại học ở nước ta đã có những nỗ lực đáng trình đào tạo cử nhân ngành Ngôn ngữ Anh kể để cải thiện chất lượng, quy mô và loại của trường Đại học Sài Gòn để đáp ứng hình đào tạo với mục tiêu cung cấp nguồn được nhu cầu xã hội, trước tiên phải đánh nhân lực có trình độ cao cho sự nghiệp giá lại những ưu và khuyết điểm chương công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, trình đào tạo ngành này đang được áp dụng góp phần tạo nên sự tăng trưởng kinh tế và tại Khoa Ngoại ngữ trường Đại học Sài ổn định xã hội. Tuy nhiên, giáo dục đại học Gòn. Công cụ nghiên cứu chính là bảng hỏi cũng bộc lộ nhiều yếu kém như chất lượng về việc góp ý cho chương trình đào tạo để đào tạo còn thấp, chưa theo kịp sự phát lấy ý kiến của các cán bộ hiện đang giảng triển kinh tế xã hội của đất nước, cơ chế dạy tại Tổ Tiếng Anh chuyên- Khoa Ngoại quản lý của nhà nước đối với hệ thống giáo ngữ- Đại học Sài Gòn. Bảng khảo sát gồm dục đại học còn nhiều bất hợp lý, chương ba phần: lời chào và giới thiệu mục đích; trình đào tạo ở các trường đại học và cao nội dung câu hỏi và phần cuối cùng là các đẳng còn nhiều bất cập đã cản trở cho năng ý kiến khác. Có tổng cộng 20 câu hỏi, lực sáng tạo và sự tự chịu trách nhiệm của thang điểm gồm 5 mức độ, tăng dần từ 0 đội ngũ giảng viên, chưa tạo ra động lực để đến 4. Mức 0 là mức thấp nhất/yếu phát huy khả năng và sự tự tin của sinh nhất/không đồng ý nhất; mức 4 là mức cao 67
- nhất/tốt nhất/đồng ý nhất. Các câu hỏi tập cần đạt được trong chương trình đào tạo trung vào các tiêu chí mục tiêu của CTĐT, hiện hành chuẩn đầu ra của CTĐT, cấu trúc của CTĐT, thời lượng của CTĐT, nội dung của CTĐT. Có tất cả 30 cán bộ giảng dạy tham gia trả lời bảng câu hỏi. Số liệu xử lý thống kê SPSS for Windows 20.0. Bảng hỏi được tính điểm theo từng câu, từng vấn đề nghiên cứu mà không tập trung vào tính điểm tổng thể và căn cứ trên cơ sở xác định thang đo biến thiên liên tục trong thống kê khoa học xã hội. Bên cạnh đó, phương 2.2.2. Chuẩn đầu ra của chương trình pháp phỏng vấn chuyên gia, phỏng vấn cán đào tạo bộ giảng dạy, phỏng vấn doanh nghiệp và Đối với câu 2, 7 giảng viên chọn mức sinh viên đã từng thực tập tại các doanh 2, 13 chọn mức 3 và 10 chọn mức 4. Như nghiệp cũng được sử dụng để bổ sung thêm vậy theo phần lớn các giảng viên trong thông tin góp phần làm sáng tỏ kết quả khoa sinh viên tốt nghiệp ngành Ngôn ngữ khảo sát. Anh có đủ trình độ để đáp ứng yêu cầu của 2.2. Kết quả nghiên cứu nhà tuyển dụng. Tương tự, đối với câu 15, 2.2.1. Mục tiêu của chương trình đa số các giảng viên đồng ý rằng CTĐT đào tạo được xây dựng trên cơ sở chuẩn đầu ra, Nhìn chung, các cán bộ giảng dạy đều phù hợp với quy định của Bộ Giáo dục và đánh giá cao mục tiêu của chương trình Đào tạo, bộ tiêu chuẩn kiểm định chất đào tạo ngành Ngôn ngữ Anh tại Khoa. lượng trường Đại học, Cao đẳng. Trên thực Đối với câu 1, có 57 % giảng viên trong tế, phản hồi của những cơ sở tuyển dụng về khoa chọn mức 3 (17/30), 20% chọn mức 4 chất lượng sinh viên tốt nghiệp ngành (6/30), 6% chọn mức 0 (2/30) và 17% chọn Ngôn ngữ Anh là khá tích cực. Sau đây là mức 2 (5/30). Như vậy đại đa số giảng viên biểu đồ cho thấy kết quả điều tra khảo sát (77%) hài lòng về các chuẩn mực về kiến về chuẩn đầu ra của chương trình đào tạo thức, kỹ năng, thái độ mà người tốt nghiệp (Câu 2 và câu 15). 68
- Ngoài ra, khi được phỏng vấn về sát đều đồng ý với câu 3 (20 phiếu ở yêu cầu năng lực ngoại ngữ của sinh mức độ 3 và 5 phiếu ở mức độ 4), cho viên chuyên ngữ, TS Trần Thế Phi, thấy rằng các giảng viên tương đối Trưởng bộ môn Sư phạm Tiếng Anh đồng ý với việc CTĐT đảm bảo sự cân nêu rằng trong chương trình đào tạo đối giữa các khối kiến thức đại cương, mới, Khoa Ngoại ngữ nên quy định cơ sở, chuyên ngành và các kỹ năng chuẩn đầu ra về năng lực ngoại ngữ cần thiết. Bên cạnh đó, ở các câu 5 và theo đúng quy định của Bộ Giáo dục và câu 6, câu trả lời ở mức 3 của giảng Đào tạo. Theo đó, sinh viên chuyên ngữ viên luôn luôn là cao nhất (đều là 16), (Ngôn ngữ Anh, Sư phạm Tiếng Anh) các câu trả lời ở mức 4 là không cao trước khi xét công nhận tốt nghiệp phải (lần lượt là 6 và 7), cá biệt ở câu 17, đạt trình độ tiếng Anh bậc 5 và ngoại khi được hỏi về tỷ lệ khối kiến thức bắt ngữ thứ 2 (Tiếng Pháp) bậc 3 Khung buộc và tự chọn trong chương trình đào năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt tạo hiện hành, không có giảng viên nào Nam (tương đương cấp độ C1 và B1 chọn mức 4, chỉ có 9 giảng viên chọn khung tham chiếu châu Âu). mức 3, đa số chọn mức 2 (15 phiếu) và 2.2.3. Cấu trúc của chương trình 6 giảng viên chọn mức 1. Sau đây là đào tạo biểu đồ thể hiện kết quả khảo sát các Đa số cán bộ giảng dạy được khảo câu hỏi trên. Tuy nhiên, các cán bộ giảng dạy còn nhiều lựa chọn về môn học, tiến độ học và nhiều băn khoăn với những hạn chế trong thời gian học phù hợp. chương trình như tỷ lệ khối kiến thức 2.2.4. Thời lượng của chương trình chuyên sâu của ngành theo định hướng Du đào tạo lịch cao hơn tỷ lệ các môn theo định hướng Thời lượng đào tạo phù hợp với Thương mại. Chương trình chưa có các chương trình đào tạo chung của trình độ môn học tự chọn, do đó chưa thể hiện được đại học (yêu cầu người học phải tích lũy tính linh hoạt vốn rất cần thiết trong được 135 tín chỉ), được phân bố trong 8 chương trình đào tạo ngành Ngôn ngữ Anh học kỳ. Tuy nhiên chương trình còn thiếu và học chế tín chỉ. Người học chưa có sót là không có học phần tự chọn. 69
- 2.2.5. Nội dung của chương trình 7, 8, 11, 12, 13, 14, 18, 19 và 20. Đa số các đào tạo: cán bộ giảng dạy đều có câu trả lời đồng ý Đây là phần có nhiều câu hỏi nhất (mức 3) hoặc rất đồng ý (mức 4) như ở các trong toàn bộ Bảng khảo sát. Có đến 12 câu 4, 7, 8, 9, 10, 11, 14, 18. Bảng sau đây câu hỏi về nội dung chương trình đào tạo thể hiện tỷ lệ các câu trả lời của giảng viên trên tổng số 20 câu hỏi bao gồm các câu 4, ở các câu hỏi 4, 7, 8, và 12. Như vậy theo đánh giá của đa số cán Kết quả của câu 13 và 14 cho thấy sự bộ giảng dạy thì nội dung chương trình nhất trí cao của các giảng viên khi đánh tương đối đáp ứng được mục tiêu và phù giá về phương pháp giảng dạy của chương hợp với trình độ đào tạo, thể hiện tính hiện trình đào tạo: phát huy tính chủ động sáng đại, hội nhập và tương đối phù hợp với yêu tạo của người học; lấy người học làm cầu phát triển kinh tế- xã hội của đất nước. trung tâm. Các câu trả lời của giảng viên ở câu 18, khá cao khi cho rằng CTĐT đã đảm bảo 19 và 20 cho thấy các giảng viên chưa thật khối lượng kiến thức tối thiểu (Câu 18). sự hài lòng về mức độ tiếp cận của CTĐT Tuy nhiên, theo kết quả phỏng vấn của các trường đại học tiên tiến trong khu một số cán bộ giảng dạy, đại diện doanh vực và trên thế giới (Câu 19) và mức độ nghiệp và các em sinh viên thì chương thể hiện phương pháp dạy - học trong đề trình còn bộc lộ một số tồn tại chương trình cương chi tiết các học phần (Câu 20). Tuy còn thiếu các môn học về Ngôn ngữ học nhiên, các giảng viên thể hiện sự đồng ý (Linguistics) như Cú pháp học, Hình thái 70
- học, Ngữ nghĩa học v.vv... Theo ThS nhập 2 học phần Ngữ pháp 1 và 2 thành 1 Nguyễn Văn Thông, giám đốc trung tâm học phần Ngữ pháp. Có thể nói đây là một Anh ngữ Apax việc này cản trở một phần thay đổi mang tính đột phá cho chu kỳ đào trên con đường học tập nâng cao sau khi tốt tạo mới khi mà sinh viên cả 2 ngành Ngôn nghiệp của các em. Đồng thời, ông Nguyễn ngữ Anh và Sư phạm Anh đều được học Hữu Thông, đại diện cho tập đoàn CJ-SC chung 1 số học phần về Ngôn ngữ học, tạo của Hàn Quốc cho rằng sinh viên tốt tiền đề cho khả năng học nâng cao sau này nghiệp ngành Ngôn ngữ Anh còn thiếu kĩ của các em sinh viên. năng mềm, kĩ năng và ngôn từ giao tiếp 3. Kết luận và khuyến nghị bằng Tiếng Anh trong lĩnh vực văn phòng Trong khuôn khổ nghiên cứu khảo sát, còn kém, kĩ năng dịch thuật còn yếu do khả nhóm nghiên cứu mạnh dạn đưa ra một vài năng chuyển ngữ kém. Ngoài ra, khi phỏng ý kiến như sau: vấn 10 sinh viên thuộc Khoa Ngoại ngữ 3.1. Về phía nhà trường trường Đại học Sài Gòn chuyên ngành Hiện tại nhà trường đã và đang nỗ lực Ngôn ngữ Anh đã có thời gian thực tập 6 nhằm tạo điều kiện và cho các khoa xây tuần tại doanh nghiệp, các em phản hồi dựng chương trình đào tạo theo chu kỳ rằng doanh nghiệp nhận xét rằng các em mới và chỉ đạo lộ trình thực hiện rất rõ yếu kỹ năng mềm, chưa giao tiếp tốt bằng ràng. Tuy nhiên, việc giới hạn số tín chỉ tiếng Anh trong môi trường văn phòng, trong ngành đào tạo (132 tín chỉ) cũng có thiếu kiến thức chuyên ngành trong lĩnh thể là một hạn chế cho Khoa trong việc vực thương mại. thực hiện. Tùy theo thực trạng của từng Nhìn chung, dựa trên kết quả khảo sát ngành đào tạo, nên chăng có thể linh hoạt đánh giá tình hình chương trình đào tạo số lượng tín chỉ từ 130-140 cho mỗi hiện hành, một số tồn tại bất cập và kết quả ngành. Vì đây là ngành đào tạo ngoài sư phỏng vấn các cán bộ đào tạo, chuyên gia, phạm không sử dụng ngân sách nhà nước, đại diện doanh nghiệp và sinh viên, nhóm nên chúng tôi cũng đề xuất nhà trường cho nghiên cứu đã đề xuất một số chỉnh sửa phép tăng số tín chỉ và môn học ở những nhằm hoàn thiện chương trình đào tạo hiện chu kỳ sau. Ngoài ra, nếu có thể, nhà hành để đáp ứng nhu cầu xã hội. trường cần huy động và sử dụng thông tin Đối với khối kiến thức chung, nên bổ từ các cơ quan dự báo nhu cầu để nhanh sung thêm học phần Mỹ học và giảm bớt 2 chóng nắm bắt những đòi hỏi của xã hội và học phần Giáo dục thể chất và giảm bớt 1 cập nhật cho những người xây dựng học phần Giáo dục quốc phòng- An ninh. chương trình. Bên cạnh đó, sự thay đổi và Song song đó, nên bổ sung 2 học phần điều chỉnh số lượng các môn chung theo Hình thái - Cú pháp học và Ngữ nghĩa học, quy định của Bộ GD&ĐT cũng rất quan Phân tích diễn ngôn, Ngôn ngữ xã hội học, trọng. Nó góp phần không nhỏ vào việc Ngôn ngữ học so sánh đối chiếu, Ngữ dụng giảm tải cho sinh viên và tập trung vào học và Ngữ pháp chức năng, bổ sung 2 học chuyên môn, dẫn đến thành công của đào phần Văn học Anh và Văn học Mỹ, Tiếng tạo theo nhu cầu xã hội. Anh trong Nhà hàng- Khách sạn để tương 3.2. Về phía giảng viên ứng với học phần Tiếng Anh trong Thuyết - Khi chương trình đào tạo theo chu minh du lịch ở dạng những môn tự học, kỳ mới được đưa vào giảng dạy thì bản 71
- thân giảng viên phải ý thức được việc cần nghiệp. Đây cũng là một nguồn thông tin thiết của sự đổi mới này.Việc đổi mới thể quý báu cho Khoa Ngoại ngữ khi xây dựng hiện ở cách giảng viên có ý thức tìm hiểu hoặc điều chỉnh chương trình đào tạo theo và đưa vào giảng dạy những ngữ liệu mới, từng chu kỳ. giáo trình mới và môn học mới. Đồng thời Với những nỗ lực như hiện nay, chúng giảng viên cũng nên ủng hộ và quan tâm tôi hi vọng rằng cho đến năm 2020 Khoa cùng góp ý để điều chỉnh, bổ sung cho Ngoại ngữ cơ bản triển khai đào tạo được chương trình ngày càng hoàn thiện hơn. theo nhu cầu nhân lực của thành phố Hồ - Hiện nay Đề án Ngoại ngữ Quốc gia Chí Minh và các tỉnh lân cận và sẽ cho ra 2020 đang nỗ lực đẩy mạnh việc triển khai đời những sản phẩm xứng đáng, đáp ứng thay đổi chương trình đào tạo và tổ chức nhu cầu của xã hội ở mức cao nhất có thể. các lớp tập huấn, hội thảo trên toàn quốc. Nhà trường và Khoa Ngoại ngữ luôn tạo TÀI LIỆU THAM KHẢO điều kiện để các giảng viên có cơ hội tiếp 1. Quyết định số 1400/QĐ-TTg ngày 30 tháng 9 cận với các phương pháp giảng dạy tiên năm 2008 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án “Dạy và học ngoại ngữ trong tiến hiện nay. Bản thân các giảng viên phải hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008- nỗ lực và nhiệt tình tham gia vào các 2020”. chương trình hoạt động này, học tập và áp 2. Kế hoạch 808/KH-BGDĐT ngày 16 tháng 8 dụng vào việc giảng dạy cũng như phổ năm 2012 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về biến, hướng dẫn lại cho đồng nghiệp. việc triển khai Đề án Ngoại ngữ 2020 trong các cơ sở giáo dục đại học giai đoạn 2012- 3.3. Về phía sinh viên 2020. Thành công và cơ hội việc làm của 3. Quyết định số 89/QĐ-TTg ngày 09 tháng 01 sinh viên nằm ở sự quyết tâm nỗ lực của năm 2013 của Thủ tướng Chính phủ phê bản thân. Không ai có thể học thay cho duyệt Đề án “ Xây dựng xã hội học tập giai sinh viên và khiến cho sinh viên ngày một đoạn 2012-2020”. tiến bộ hơn nếu như bản thân sinh viên 4. Công văn số 7274/BGDĐT-GDĐH ngày 31 ngại học, lười rèn luyện. Sinh viên cần tận tháng 10 năm 2012 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc hướng dẫn thực hiện KH triển khai dụng mọi cơ hội để giao tiếp sử dụng tiếng Đề án NN Quốc gia 2020 trong các cơ sở Anh. Trong quá trình học, sinh viên cần GDĐH. tích cực phản hồi về nội dung môn học, 5. Thông tư số 40/2013/TTLT-BTC-BGDĐT giáo trình để tổ bộ môn tiếp thu và điều ngày 10 tháng 4 năm 2013 của Bộ Giáo dục chỉnh cho phù hợp. Khoa cần tổ chức tốt và Đào tạo về việc hướng dẫn quản lý, sử mối liên hệ với cựu sinh viên thông qua dụng kinh phí thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia giáo dục và đào tạo giai đoạn các tổ chức Đoàn Hội để nắm được tình 2012-2015. hình công việc của sinh viên sau khi tốt Ngày nhận bài: 17/10/2016 Biên tập xong: 15/12/2016 Duyệt đăng: 20/12/2016 72
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học