Xem mẫu

  1. Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018 Kỷ yếu khoa học PHÁP LUẬT VỀ XỬ LÝ TÀI SẢN BẢO ĐẢM TIỀN VAY LÀ BẤT ĐỘNG SẢN TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI, KINH NGHIỆM QUỐC TẾ VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VIỆT NAM Nguyễn Khắc Sơn Dương*, Nguyễn Quang Tùng Trường Đại học Luật Hà Nội *Tác giả liên lạc: khacsonduong@gmail.com TÓM TẮT Xử lý bất động sản bảo đảm cho giao dịch tiền vay của ngân hàng thương mại là vấn đề không mới nhưng khá khó giải quyết triệt để, thậm chí còn phát triển theo chiều hướng phức tạp hơn. Hiện nay, các tài sản bảo đảm tiền vay là bất động sản có xu hướng không “thân thiện” nếu buộc phải xử lý. Điều này xuất phát từ các lỗ hổng pháp lý; từ tâm lý chây ỳ, cố tình làm khó của người vay; tình trạng bất cân xứng thông tin giữa người vay và ngân hàng thương mại khi thực hiện hợp đồng tín dụng; từ kỹ năng nghiệp vụ còn hạn chế của các ngân hàng thương mại… Bất động sản bảo đảm tồn đọng, không xử lý được là một trong các nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng nợ xấu, tác động lớn đến ngành ngân hàng nói chung và nền kinh tế nói riêng. Chính vì thế, trên cơ sở nghiên cứu, đánh giá thực trạng pháp luật Việt Nam trong mối quan hệ so sánh với pháp luật quốc tế về vấn đề xử lý tài sản bảo đảm tiền vay là bất động sản của ngân hàng thương mại, đề tài đi sâu tìm hiểu các vướng mắc, bất cập pháp lý còn tồn tại. Từ khóa: Ngân hàng thương mại, tài sản bảo đảm, thế chấp. THE LAW ON THE HANDLING OF LOAN SECURITY PROPERTIES BEING REAL ESTATE AT COMMERCIAL BANKS. INTERNATIONAL EXPERIENCE AND SOLUTIONS FOR VIETNAM LAW COMPLIANCE Nguyen Khac Son Duong*, Nguyen Quang Tung Ha Noi Law University *Corresponding Author: khacsonduong@gmail.com ABSTRACT Handling real estate to secure commercial bank loans is not a new problem, but quite difficult to solve thoroughly and even it has developed in a more complex way. At present, should the loan security properties as real estate be forced to handle, they tend to be unfriendly. This results from the legal weaknesses; the stagnancy; the deliberation of making trouble of the borrower; the asymmetric information between borrowers and commercial banks when performing credit contracts; the limited professional skills of commercial banks ... The unsecured real estate is one of the main causes of the irrecoverable debt situation, affecting the banking industry generally and the economy system particularly. Therefore, on the basis of studying and evaluating the current situation of Vietnamese legislation in relation to the legislation of other countries on handling of loan security assets as real estate of commercial banks, the research is to throughly research the understanding of the existing obstacles and inadequacies of legislation. Keywords: Commercial banks, collateral assets, collateral. 371
  2. Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018 Kỷ yếu khoa học TỔNG QUAN phận không thể tách rời trong hệ thống Trong gần 30 năm đổi mới, Việt Nam pháp luật kinh tế ở Việt Nam. Pháp chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập luật về xử lý tài sản bảo đảm hiện nay trung sang nền kinh tế thị trường theo không chỉ bao gồm Luật các tổ chức định hướng xã hội chủ nghĩa dẫn đến tín dụng 2010, Luật các tổ chức tín cơ chế quản lý thị trường nói chung và dụng sửa đổi 2017 và các văn bản quy quản lý trong lĩnh vực ngân hàng đã có định chi tiết và hướng dẫn thi hành mà những thay đổi căn bản. Chính vì thế còn quy định ở nhiều văn bản pháp Việt Nam đã có những bước đi đúng luật khác như Luật dân sự 2015, Luật hướng và tiến dài trong công cuộc xây đất đai 2013, Luật kinh doanh bất động dựng nền kinh tế nước nhà. Trong sự sản 2014, Luật tố tụng dân sự 2015, phát triển chung đó có sự đóng góp Luật thi hành án dân sự 2008, sửa đổi không nhỏ của hệ thống ngân hàng năm 2014… Đặc biệt, ngày 21/6/2017, thương mại, vì thế không phải ngẫu Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số nhiên mà hệ thống ngân hàng thương 42 về thí điểm xử lý nợ xấu của các mại được ví như “xương sống” của TCTD với rất nhiều quy định mới nền kinh tế. nhằm “ khơi thông” các vấn đề còn tồn Trong hoạt động ngân hàng thì hoạt đọng khi xử lý tài sản bảo đảm. Tuy động cho vay luôn là một trong những nhiên, hệ thống văn bản pháp lý về xử hoạt động cơ bản, có ý nghĩa quan lý tài sản bảo đảm tiền vay là bất động trọng đối với sự tồn tại và phát triển sản còn nhiều bất cập, trình tự thủ tục của mỗi ngân hàng. Chính vì thế, để xử lý tài sản bảo đảm của các cơ quan tránh rủi ro xảy ra cho hoạt động cho thi hành án còn rườm rà khiến cho việc vay, ngoài việc phải thẩm định thật kỹ xử lý tài sản bảo đảm của ngân hàng các phương án vay vốn thì vấn đề tài thương mại gặp rất nhiều khó khăn. sản bảo đảm, đặc biệt là tài sản bảo Đây chính là một trong những nguyên đảm là bất động sản luôn được các nhân ảnh hưởng tới hiệu quả của hoạt ngân hàng chú ý. Mặc dù tài sản bảo động xử lý nợ xấu của các ngân hàng đảm không phải là mục đích của ngân thương mại. Chính vì vậy, việc nghiên hàng khi ra quyết định cho vay nhưng cứu một cách có hệ thống, toàn diện nó có thể hạn chế được phần nào rủi pháp luật về xử lý tài sản bảo đảm tiền ro, nâng cao hiệu quả kinh doanh cho vay là bất động sản trong mối quan hệ ngân hàng cũng như giúp cho người so sánh với pháp luật của một số nước vay có ý thức trả nợ hơn đối với khoản có kinh nghiệm trong việc xử lý tài sản tín dụng mà ngân hàng cung cấp. Khi bảo đảm là bất động sản như Australia, khách hàng không trả được nợ thì Hàn Quốc, Thái Lan là một vấn đề có những tài sản bảo đảm này chính là ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu sắc nguồn trả nợ thứ hai của ngân hàng. trong bối cảnh nền kinh tế hiện nay. Trong trường hợp đó, muốn thu hồi Chính vì thế, chúng em quyết định được nợ đầy đủ nhất thì ngân hàng chọn đề tài nghiên cứu khoa học là: phải thực hiện tốt công tác xử lý tài sản “Pháp luật về xử lý tài sản bảo đảm bảo đảm. tiền vay là bất động sản tại ngân hàng Với mục tiêu đạt hiệu quả trong quản thương mại. Kinh nghiệm quốc tế và lý hoạt động xử lý tài sản bảo đảm tiền giải pháp hoàn thiện pháp luật Việt vay là bất động sản, hệ thống pháp luật Nam”. Đề tài này sẽ đi sâu tìm hiểu và xử lý tài sản bảo đảm đã dần hình chắt lọc, đúc kết ra những giải pháp thành và phát triển, trở thành một bộ khả thi nhất để hoàn thiện pháp luật về 372
  3. Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018 Kỷ yếu khoa học vấn đề xử lý tài sản bảo đảm tiền vay vay là bất động sản. Cụ thể: là bất động sản tại các ngân hàng Một là, đề tài tìm hiểu bản chất của thương mại ở Việt Nam. giao dịch bảo đảm thông qua các quan điểm lịch sử, so sánh, nhận định PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU chuyên môn của nhiều quốc gia. Từ Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu mà đó, đề tài đánh giá về giao dịch bảo đề tài đặt ra, phương pháp luận nghiên đảm hiện đại, đưa ra định nghĩa về cứu là quan điểm của Chủ nghĩa Mác giao dịch bảo đảm và giao dịch bảo – Lênin cùng với phép biện chứng duy đảm trong hoạt động cấp tín dụng của vật, chủ trương của Đảng và nhà nước ngân hàng thương mại. về xây dựng nền kinh tế thị trường Hai là, thông qua các đặc tính của tài theo định hướng xã hội chủ nghĩa, sản bảo đảm, đề tài đánh giá về tính tối cũng như phát huy dân chủ và xây ưu của bất động sản khi tham gia vào dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ giao dịch bảo đảm. Từ đó, phân tích nghĩa. chỉ ra những khác biệt của xử lý tài sản Các phương pháp nghiên cứu cụ thể bảo đảm là bất động sản trong giao gồm: phương pháp phân tích, tổng dịch bảo đảm tiền vay của ngân hàng hợp, so sánh, thống kê và điều tra xã thương mại so với cho vay dân sự. hội học. Trong đó phương pháp phân Ba là, đề tài còn phân tích được những tích và so sánh luật được sử dụng phổ nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả của biển để xây dựng các luận điểm khoa việc xử lý tài sản bảo đảm là bất động học của đề tài. Các phương pháp này sản tại các ngân hàng thương mại. Đó được thể hiện tổng thể tại các chương là những yếu tố về đường lối của của đề tài. Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước; trình độ chuyên môn nghiệp vụ KẾT QUẢ của ngân hàng thương mại; thái độ của Xử lý bất động sản bảo đảm cho giao bên vay trong việc hợp tác xử lý các dịch tiền vay của ngân hàng thương bất động sản bảo đảm. mại là vấn đề không mới nhưng khá Thứ hai, trên phương diện thực tiễn, đề khó giải quyết triệt để, thậm chí còn tài đã nghiên cứu và phân tích được phát triển theo chiều hướng phức tạp kinh nghiệm của một số nước về xây hơn. Vì vậy, việc hoàn thiện pháp luật dựng pháp luật xử lý tài sản bảo đảm về xử lý tài sản bảo đảm tiền vay là bất tiền vay là bất động sản. Cụ thể: động sản tại các ngân hàng thương mại Một là, nghiên cứu chỉ ra pháp luật Úc là rất cần thiết, phù hợp với yêu cầu có quy định về xử lý tài sản bảo đảm chung của đất nước. theo cả trường hợp để thực hiện nghĩa Thông qua nghiên cứu đề tài: "Pháp vụ trả nợ và trường hợp ngân hàng luật về xử lý tài sản bảo đảm tiền vay thương mại phá sản. Đồng thời, cơ chế là bất động sản tại ngân hàng thương pháp luật nghiêng hẳn về phía ngân mại. Kinh nghiệm quốc tế và giải pháp hàng với việc trao nhiều quyền lợi. Hệ hoàn thiện pháp luật Việt Nam", đề tài thống tố tụng xử lý nhanh, nổi bật với đã làm sáng tỏ một số vấn đề lý luận việc ngân hàng được đơn phương yêu và thực tiễn sau: cầu lệnh cưỡng chế. Bên cạnh đó, các Thứ nhất, trên phương diện lý luận, đề ngân hàng này có quỹ kinh nghiệm tài đã khái quát lại những lý luận cơ đánh giá tài sản bảo đảm cho khoản bản tài sản bảo đảm tiền vay là bất vay rất sâu sắc, giúp hạn chế việc phải động sản và xử lý tài sản bảo đảm tiền xử lý tài sản bảo đảm sau này. 373
  4. Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018 Kỷ yếu khoa học Hai là, đề tài tìm hiểu về Hàn Quốc thời, đề tài cũng nghiên cứu thực trạng trên cơ sở hệ thống pháp luật điều những khó khăn liên quan đến áp dụng chỉnh vấn đề xử lý tài sản bảo đảm là pháp luật trong thực tế. Đó là các vấn bất động sản rất chi tiết và đa dạng. đề liên quan đến xử lý tài sản bảo đảm Trong đó, người Hàn ưa chuộng của bên thứ ba; việc đăng ký thế chấp phương pháp kun – mortgage cho hầu cùng một tài sản nhiều lần; mâu thuẫn hết các khoản vay có bảo đảm. Việc về mặt chủ thể trong việc ký hợp đồng chỉ xác định giới hạn trên về giá trị bất vay có bảo đảm; hoạt động của văn động sản bảo đảm giúp loại bỏ bớt thủ phòng đăng ký đất đai. tục sửa đổi lại hợp đồng thế chấp nếu giá trị này có sự thay đổi trong giới KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ hạn. Đồng thời, Hàn Quốc có riêng Học hỏi kinh nghiệm của Australia, một doanh nghiệp nhà nước hỗ trợ về Hàn Quốc và Thái Lan, đồng thời đánh xử lý tài sản bảo đảm là nhà ở hình giá và xem xét các thực trạng nêu trên, thành trong tương lai, dự án nhà ở. nhóm nghiên cứu đã đưa ra một số Ba là, trên cơ sở so sánh với pháp luật kiến nghị hoàn thiện pháp luật về xử lý Thái Lan, đề tài chỉ ra lợi thế khi có tài sản bảo đảm là bất động sản như văn bản pháp luật điều chỉnh về xử lý sau: tài sản bảo đảm dưới dạng Luật, Bộ Thứ nhất, nhằm hoàn thiện pháp luật luật. Đồng thời, trong nội hàm các khái về xử lý tài sản bảo đảm là bất động niệm và cách hiểu liên quan đến bất sản, nhóm tác giả đã đề xuất phải ban động sản bảo đảm của Luật tài sản bảo hành ra văn bản quy phạm pháp luật đảm trong kinh doanh 2015 của Thái mới về xử lý tài sản bảo đảm với mười Lan có một số quy định còn mới đối một nội dung cần quy định trong văn với Việt Nam. Đó là: Tài sản bảo đảm bản quy phạm mới này, bao gồm: cần được chấp nhận bao gồm cả bất động quy định về nghĩa vụ của tổ chức tín sản trực tiếp phục vụ phát triển dự án; dụng khi xử lý bất động sản; cần quy Việc thực hiện một và cùng một nghĩa định các chế tài đối với hành vi chây vụ có thể được bảo đảm bằng việc thế ỳ, không chịu hợp tác; xác định lại giá chấp nhiều tài sản thuộc về một hay của bất động sản; cần quy định chi tiết nhiều chủ sở hữu; Thế chấp đất không hơn về một số vấn đề liên quan đến gắn liền với nhà xây trên đất và ngược quy trình bán đấu giá bất động sản bảo lại; Điều kiện khiếu nại đòi kết thúc đảm... sớm hợp đồng thế chấp. Thứ hai, nhằm góp phần nâng cao hiệu Thứ ba, trên phương diện đánh giá quả xử lý tài sản bảo đảm là bất động thực trạng pháp luật Việt Nam về xử sản, cần phải bổ sung thêm chức năng lý tài sản bảm đảm là bất động sản của cho văn phòng đăng ký đất đai, cụ thể ngân hàng thương mại và đánh giá là: Văn phòng đăng ký đất đai sẽ kiểm thực tiễn thi hành pháp luật trong lĩnh soát giao dịch bảo đảm với các giao vực này, đề tài đã chỉ ra các vấn đề còn dịch tiền vay có bất động sản; thực bất cập trong quy định của pháp luật, hiện dịch vụ định giá bất động sản bảo bao gồm: phương thức xử lý tài sản đảm; kết hợp với Sở tài nguyên và môi bảo đảm; quyền của các chủ thể trong trường để thông báo cho các ngân việc xử lý tài sản bảo đảm; xử lý tài hàng về tình trạng đăng ký bất động sản bảo đảm khi nhà nước tiến hành sản, các dự án thu hồi đất của nhà thu hồi và xử lý tài sản bảo đảm khi nước; xây dựng và quản lý một cơ sở ngân hàng thương mại phá sản. Đồng dữ liệu trực tuyến về tình trạng các bất 374
  5. Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học Euréka lần 20 năm 2018 Kỷ yếu khoa học động sản đã hoặc đang tham gia vào Hàn Quốc, một quốc gia đã thành công giao dịch bảo đảm tiền vay tại địa khi xử lý tài sản bảo đảm là bất động phương. Bên cạnh đó, trao quyền tự sản với phương pháp kun mortgage. chủ tài chính cho đơn vị này. Phương pháp này giúp giải quyết được Thứ ba, nhằm đánh giá an toàn của vấn đề định giá tài sản bảo đảm. Tuy khoản vay thì cần đề nghị các tổ chức nhiên, cần thực hiện thí điểm trước rồi cung cấp dịch vụ xây dựng hồ sơ tài mới thực hiện phổ biến mô hình này. chính cá nhân đóng góp cùng Trung Thứ năm, để góp phần hoàn thiện quy tâm thông tin tín dụng quốc gia CIC định về giám sát ngân hàng trong mối xây dựng mạng thông tin về hồ sơ tài liên hệ tăng cường năng lực đảm bảo chính trên toàn quốc. Với một hệ thực hiện nghĩa vụ trong kinh doanh thống thông tin đầy đủ, các ngân hàng ngân hàng, cần thực hiện các hoạt sẽ có nhiều cơ sở hơn để xem xét động: hoàn thiện khuôn khổ pháp lý khoản vay. Đồng thời, người vay cũng tạo điều kiện nền tảng để đảm bảo hiệu cần quan tâm hơn đến các hoạt động quả của hoạt động giám sát ngân hàng; nhằm làm trong sạch hồ sơ tài chính hoạt động giám sát cần trọng tâm vào của mình. Đây có thể là một tác động việc giám sát tuân thủ các tỷ lệ bảo tốt đến xã hội khi mỗi cá nhân quan đảm an toàn trong kinh doanh ngân tâm hơn đến vấn đề thu chi – kể cả thu hàng; nâng cao vai trò của CIC và phát chi tiêu dùng. triển hệ thống các tổ chức xếp hạng tín Thứ tư, nhằm xử lý triệt để các vấn đề nhiệm độc lập; xây dựng hệ thống còn vướng mắc về xử lý tài sản bảo “Cảnh báo sớm khủng hoảng” đưa ra đảm là bất động sản, các tác giả cho cảnh báo về rủi ro đối với một hoặc rằng có thể học hỏi kinh nghiệm của một nhóm TCTD. TÀI LIỆU THAM KHẢO AUSTRALIA BANKING ACT, 1959. Luật Ngân hàng Úc 1959 – sửa đổi, bổ sung năm 2016. BANKING ACT REPUBLIC OF KOREA, 2012. Luật Ngân hàng Hàn Quốc 2012. MICHAEL YARDNEY, 2018. How banks assess your property investment loan application. Sydney. NGHỊ QUYẾT SỐ 42/2017/NQ-QH14. Quy định về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng. 375
nguon tai.lieu . vn