1. Trang Chủ
  2. Ngư nghiệp
  3. Phân tích địa lí kinh tế về trang trại nuôi thủy sản qua tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp và thủy sản năm 2006

Phân tích địa lí kinh tế về trang trại nuôi thủy sản qua tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp và thủy sản năm 2006

Trong bài báo Phân tích địa lí kinh tế về trang trại nuôi thủy sản qua tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp và thủy sản năm 2006, tác giả đã sử dụng các công cụ GIS và nhiều mô hình hồi quy để phân tích dữ liệu từ cuộc điều tra nông thôn, nông nghiệp và thủy sản năm 2006 trên quan điểm địa lý kinh tế. Mời các bạn cùng tham khảo! JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE 2009, Vol. 54, No. 2, pp. 3-16 PH…N TCH ÀA L KINH T˜ V— TRANG TR„I NUÆI THÕY SƒN QUA TÊNG I—U TRA NÆNG THÆN, NÆNG NGHI›P V€ THÕY SƒN N‹M 2

Thể loại Tài liệu miễn phí Ngư nghiệp

Số trang 14

Ngày tạo 4/4/2023 10:48:08 PM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 1.29 M

Tên tệp

Tải Phân tích địa lí kinh tế về trang trại nuôi thủy s... (.pdf)

Xem mẫu

  1. JOURNAL OF SCIENCE OF HNUE 2009, Vol. 54, No. 2, pp. 3-16 PH…N TCH ÀA L KINH T˜ V— TRANG TR„I NUÆI THÕY SƒN QUA TÊNG I—U TRA NÆNG THÆN, NÆNG NGHI›P V€ THÕY SƒN N‹M 2006 Nguy¹n Vi¸t Thành Tr÷íng ¤i håc S÷ ph¤m H  Nëi 1. Mð ¦u Vi»c ph¡t triºn kinh t¸ trang tr¤i ¢ ¡nh d§u mët thíi k¼ mîi trong cæng cuëc ph¡t triºn næng thæn, næng nghi»p v  thõy s£n ð n÷îc ta [2]. Th¡ng 11/1998, t¤i Nghà quy¸t 6 cõa Bë Ch½nh trà, v§n · kinh t¸ trang tr¤i l¦n ¦u ti¶n ÷ñc · cªp ¸n trong nghà quy¸t cõa £ng, v  ¸n th¡ng 2/2000, Ch½nh phõ ¢ câ Nghà quy¸t 03/2000/NQ-CP v· ph¡t triºn kinh t¸ trang tr¤i trong næng thæn Vi»t Nam; tø â c¡c Bë ng nh câ nhúng ch½nh s¡ch b÷îc ¦u v· khuy¸n kh½ch kinh t¸ trang tr¤i, cö thº l  ch½nh s¡ch §t ai, ÷u ¢i v· thu¸, v· ¦u t÷ t½n döng, sû döng lao ëng, ti¶u thö s£n ph©m v  b£o hë t i s£n ¢ ¦u t÷ cõa trang tr¤i [1]. Kinh t¸ trang tr¤i, mët m°t, ¡p ùng y¶u c¦u s£n xu§t h ng hâa, t«ng c÷íng tªp trung hâa s£n xu§t, ph¡t huy ti·m n«ng ð næng thæn; m°t kh¡c, ái häi câ nhúng thay êi quan trång trong tê chùc s£n xu§t, qu£n l½ t i nguy¶n v  gi£i quy¸t c¡c v§n · x¢ hëi ð næng thæn. Vi»c nghi¶n cùu kinh t¸ trang tr¤i tø gâc ë àa l½ kinh t¸ v  kinh t¸ - sinh th¡i s³ gióp l m s¡ng tä nhi·u v§n · l½ luªn v  thüc ti¹n. N«m 2001, l¦n ¦u ti¶n trong Têng i·u tra næng thæn, næng nghi»p v  thõy s£n, câ c¡c biºu têng hñp v· kinh t¸ trang tr¤i v  ¸n cuëc Têng i·u tra n«m 2006, nhúng ch¿ ti¶u v· kinh t¸ trang tr¤i ¢ phong phó v  thi¸t thüc hìn. V¼ th¸, trong nghi¶n cùu n y, chóng tæi düa tr¶n k¸t qu£ Têng i·u tra næng thæn, næng nghi»p v  thõy s£n n«m 2006 cõa Têng cöc thèng k¶ (phi¶n b£n CD-ROM), sû döng c¡c cæng cö h» thèng thæng tin àa l½ v  ph¥n t½ch a bi¸n º ph¡t hi»n °c iºm ph¡t triºn v  ph¥n bè trang tr¤i nâi chung, trang tr¤i nuæi thõy s£n nâi ri¶ng, thû ¡nh gi¡ £nh h÷ðng cõa mët sè nh¥n tè kinh t¸ (¦u v o) èi vîi k¸t qu£ s£n xu§t tø c¡ch nh¼n cõa àa l½ kinh t¸ - x¢ hëi. V§n · hi»u qu£ kinh t¸ ÷ñc nh¼n nhªn cö thº hìn èi vîi nhúng èi t÷ñng nuæi chõ y¸u (c¡ tra, c¡ basa v  tæm só). 2. Sü ph¡t triºn v  ph¥n bè kinh t¸ trang tr¤i 2.1. V· kinh t¸ trang tr¤i Mët hë s£n xu§t næng nghi»p, l¥m nghi»p, nuæi trçng thõy s£n ÷ñc x¡c ành l  trang tr¤i ph£i ¤t mët trong hai ti¶u ch½ v· gi¡ trà s£n l÷ñng h ng ho¡, dàch vö 3
  2. Nguy¹n Vi¸t Thành b¼nh qu¥n 1 n«m, ho°c v· qui mæ s£n xu§t cõa trang tr¤i ÷ñc qui ành cõa Thæng t÷ li¶n tàch sè 69/2000/TTLT/BNN-TCTK. èi vîi hë s£n xu§t, kinh doanh têng hñp th¼ ti¶u ch½ º x¡c ành trang tr¤i l  gi¡ trà s£n l÷ñng h ng ho¡, dàch vö b¼nh qu¥n 1 n«m công theo Thæng t÷ 69/2000. N«m 1995 c£ n÷îc ch¿ câ hìn 17 ngh¼n trang tr¤i, ri¶ng æng Nam Bë v  çng b¬ng sæng Cûu Long (BSCL) chi¸m 77% sè trang tr¤i c£ n÷îc. æng Nam Bë, T¥y Nguy¶n v  BSCL l  c¡c vòng tªp trung nhi·u trang tr¤i do câ nhi·u thuªn lñi v· §t ai, m°t n÷îc º mð rëng qui mæ trçng tråt, ch«n nuæi v  nuæi trçng thõy s£n. ¸n n«m 2001, æng Nam Bë v  BSCL v¨n chi¸m t¿ trång lîn nh§t (t½nh chung l  68,9%), nh÷ng t¿ trång cõa Duy¶n h£i Nam Trung Bë (DHNTB) v  T¥y Nguy¶n ¢ t«ng m¤nh. ¸n n«m 2006, n²t mîi l  sü t«ng m¤nh sè l÷ñng trang tr¤i cõa çng b¬ng sæng Hçng (BSH) v  DHNTB. B£ng 1. Sè l÷ñng v  cì c§u trang tr¤i ph¥n theo lo¤i h¼nh s£n xu§t Sè l÷ñng So s¡nh Cì c§u c¡c lo¤i trang tr¤i 2006/2001 trang tr¤i (%) 2001 2006 (%) 2001 2006 Têng sè 61.017 113.699 186,3 100,0 100,0 1. Trang tr¤i næng nghi»p 40.093 72.020 179,6 65,7 63,3 - Trang tr¤i trçng c¥y h ng n«m 21.754 32.575 149,7 35,7 28,7 - Trang tr¤i trçng c¥y l¥u n«m 16.578 22.851 137,8 27,2 20,1 - Trang tr¤i ch«n nuæi 1.761 16.954 962,7 2,9 14,9 2. Trang tr¤i l¥m nghi»p 1.668 2.640 158,3 2,7 2,3 3. Trang tr¤i nuæi trçng thõy s£n 17.016 33.711 198,1 27,9 29,6 4. Trang tr¤i SXKD têng hñp 2.240 5.328 237,9 3,7 4,7 Nguçn: k¸t qu£ xû l½ cõa t¡c gi£ Ch¿ trong váng 5 n«m (2001-2006), kinh t¸ trang tr¤i cõa c£ n÷îc ¢ ¤t mùc t«ng tr÷ðng kh¡, sè l÷ñng trang tr¤i t«ng th¶m 86,3%. Trang tr¤i ch«n nuæi t«ng nhanh nh§t (9,6 l¦n), ti¸p ¸n l  trang tr¤i s£n xu§t kinh doanh têng hñp v  trang tr¤i nuæi trçng thõy s£n. Trang tr¤i næng nghi»p chi¸m tîi 63,3% (n«m 2006), tuy t¿ trång ¢ gi£m rã r»t nh÷ng l¤i t«ng ð trang tr¤i nuæi trçng thõy s£n v  trang tr¤i s£n xu§t kinh doanh têng hñp. B£ng 2. Têng sè trang tr¤i v  trang tr¤i nuæi trçng thõy s£n ph¥n theo vòng (2006) Vòng Têng sè Trang tr¤i nuæi trçng thõy s£n trang tr¤i Sè l÷ñng % cõa vòng C£ n÷îc 113.699 33.711 29,6 çng b¬ng sæng Hçng 13.844 3.069 22,2 æng B­c 4.707 1.028 21,8 T¥y B­c 521 36 6,9 B­c Trung Bë 6.756 1.226 18,1 Duy¶n h£i NTB 10.622 2.915 27,4 T¥y Nguy¶n 8.730 37 0,4 æng Nam Bë 14.077 766 5,4 çng b¬ng sæng Cûu Long 54.442 24.634 45,2 4
  3. Ph¥n t½ch àa l½ kinh t¸ v· trang tr¤i nuæi thõy s£n qua têng i·u tra... çng b¬ng sæng Hçng vèn l  vòng §t chªt, ng÷íi æng, l¤i câ d£i ven biºn, c¡c æ trông, câ nguçn nh¥n lüc dçi d o v  câ thà tr÷íng t¤i ché ph¡t triºn, n¶n c¡c trang tr¤i næng nghi»p ch¿ chi¸m 59,6%, trong khi t¿ trång cõa c¡c trang tr¤i nuæi thõy s£n kh¡ cao, v  ¥y l  vòng câ t¿ trång c¡c trang tr¤i SXKD têng hñp cao nh§t c£ n÷îc. Trang tr¤i tªp trung ð Th¡i B¼nh, H÷ng Y¶n, ti¸p sau l  B­c Ninh, H  T¥y (cô), H£i Pháng. Ð c¡c t¿nh trung du mi·n nói B­c Bë, trang tr¤i ch¿ tªp trung chõ y¸u t¤i hai t¿nh l  B­c Giang v  Qu£ng Ninh. Do vªy m  c¡c trang tr¤i nuæi thõy s£n công chi¸m t¿ trång kh¡ ð æng B­c. Ð c¡c t¿nh mi·n nói sè trang tr¤i cán ½t; t¤i c¡c t¿nh dåc theo thung lông sæng Hçng (L o Cai, Y¶n B¡i, Tuy¶n Quang, Phó Thå) tªp trung nhi·u trang tr¤i l¥m nghi»p. Ð B­c Trung Bë, trang tr¤i ¢ ph¡t triºn ð t¿nh Thanh Hâa (3.384 trang tr¤i) v  b­t ¦u ph¡t triºn ð Ngh» An, Qu£ng B¼nh. C¡c vòng cûa sæng, b¢i tri·u ven biºn ÷ñc qui ho¤ch º ph¡t triºn c¡c trang tr¤i nuæi thõy s£n. Nhí th¸, t¿ trång cõa c¡c trang tr¤i n y l  t÷ìng èi trong cì c§u cõa vòng. Ð DHNTB, kinh t¸ trang tr¤i tªp trung ð c¡c t¿nh Phó Y¶n, Kh¡nh Háa v  B¼nh Thuªn. Trang tr¤i công b­t ¦u ph¡t triºn ð Qu£ng Nam, B¼nh ành v  Ninh Thuªn. Trang tr¤i nuæi thõy s£n chi¸m tîi 27,4% (ch¿ ùng sau BSCL). Vîi ÷u th¸ câ nhi·u cûa sæng, ¦m n÷îc lñ, vông vành k½n, c¡c t¿nh DHNTB ·u ph¡t triºn kh¡ m¤nh c¡c trang tr¤i nuæi H¼nh 1. B£n ç ph¥n bè trang tr¤i thõy s£n, nh÷ng tªp trung nhi·u ð Phó nuæi thõy s£n, 2006. Y¶n v  Kh¡nh Háa. Ð T¥y Nguy¶n, trang tr¤i tªp trung nh§t ð hai t¿nh ­c Næng v  Gia Lai. ×u th¸ tuy»t èi thuëc v· c¡c trang tr¤i næng nghi»p (98,8%). M°c dò t i nguy¶n røng r§t lîn, nh÷ng c¡c trang tr¤i l¥m nghi»p khæng nhi·u. Ð æng Nam Bë, trang tr¤i ph¡t triºn ð h¦u h¸t c¡c t¿nh, th nh phè, tªp trung nh§t l  ð B¼nh Ph÷îc (4.438 trang tr¤i) v  çng Nai (3.240 trang tr¤i). Trang tr¤i næng nghi»p chi¸m tîi 92,3%. Trang tr¤i thõy s£n chõ y¸u ð TP Hç Ch½ Minh. C¡c lo¤i trang tr¤i kh¡c k²m ph¡t triºn. Ð BSCL kinh t¸ trang tr¤i ph¡t triºn nh§t c£ n÷îc. Ngo i hai t¿nh: V¾nh 5
  4. Nguy¹n Vi¸t Thành Long, Hªu Giang v  TP C¦n Thì trang tr¤i khæng nhi·u, cán l¤i 10 t¿nh kh¡c ·u tªp trung méi t¿nh h ng ngh¼n trang tr¤i; °c bi»t, t¿nh B¤c Li¶u câ tîi 13.336 trang tr¤i, Ki¶n Giang câ 9.060 trang tr¤i v  An Giang câ 6.180 trang tr¤i. Trong khi trang tr¤i næng nghi»p chi¸m 52,2%, th§p hìn trung b¼nh c£ n÷îc, th¼ trang tr¤i nuæi thõy s£n chi¸m t¿ l» r§t cao, b¬ng 42,5% têng sè trang tr¤i cõa vòng. Trang tr¤i nuæi thõy s£n °c bi»t tªp trung ð t¿nh B¤c Li¶u, ti¸p sau l  c¡c t¿nh C  Mau, Sâc Tr«ng, B¸n Tre, Tr  Vinh v  An Giang. 2.2. Trang tr¤i nuæi trçng thõy s£n Tø ¦u thªp k¿ 90 cõa th¸ k¿ XX, còng vîi vi»c ©y m¤nh xu§t kh©u thõy s£n, trang tr¤i nuæi trçng thõy s£n ð n÷îc ta ¢ ph¡t triºn r§t m¤nh. N«m 2006, trang tr¤i nuæi thõy s£n c£ n÷îc thu hót 6,6% lao ëng trong c¡c ìn và thõy s£n, 20,6% di»n t½ch thüc t¸ nuæi thõy s£n 12 th¡ng qua. Hai èi t÷ñng nuæi chõ y¸u, em l¤i hi»u qu£ kinh t¸ cao l  tæm v  c¡. Ngo i ra l  c¡c lo¤i h£i °c s£n kh¡c. B£n ç (h¼nh 1) ÷ñc th nh lªp düa tr¶n sè li»u trang tr¤i nuæi thõy s£n chi ti¸t ¸n c§p huy»n, n«m 2006. B£ng 3. Trang tr¤i nuæi trçng thõy s£n ph¥n theo vòng, 2006 Têng sè Trong â Nuæi c¡ Nuæi tæm Nuæi thõy °c s£n C£ n÷îc 33.711 4.725 27.807 1.179 BSH 3.069 1.769 862 438 æng B­c 1.028 376 640 12 T¥y B­c 36 35 1 B­c Trung Bë 1.226 375 829 22 DHNTB 2.915 203 2.350 362 T¥y Nguy¶n 37 33 3 1 æng Nam Bë 766 169 563 34 BSCL 24.634 1.765 22.560 309 2.2.1. Trang tr¤i nuæi tæm N«m 2006, c£ n÷îc câ 27.807 trang tr¤i nuæi tæm, th¼ 22.560 trang tr¤i (81%) thuëc v· BSCL. Sü ph¡t triºn v  ph¥n bè c¡c trang tr¤i nuæi tæm thº hi»n rã n²t b÷îc ph¡t triºn trong vi»c sû döng c¡c vòng §t ngªp n÷îc chàu £nh h÷ðng cõa biºn (c¡c vòng n÷îc m°n, lñ), c¡c vòng cûa sæng ven biºn, c¡c vông vành k½n giâ. BSCL vîi °c iºm câ kh½ hªu nâng quanh n«m, l¤i câ nhi·u vòng §t th§p nhi¹m ph±n m°n, câ h» thèng thõy lñi kh¡ ph¡t triºn v  câ thº thay êi º chuyºn tø phöc vö trçng lóa sang phöc vö nuæi tæm, l¤i ¢ câ mæ h¼nh 1 vö lóa + 1 vö tæm, ¢ ph¡t triºn m¤nh sang h» thèng trang tr¤i vîi c¡c "vuæng tæm". Ph¡t triºn m¤nh nh§t l  c¡c t¿nh thuëc b¡n £o C  Mau (Sâc Tr«ng, B¤c Li¶u, C  Mau) v  c¡c t¿nh B¸n Tre, Tr  Vinh. 6
  5. Ph¥n t½ch àa l½ kinh t¸ v· trang tr¤i nuæi thõy s£n qua têng i·u tra... B£ng 4. C¡c trang tr¤i nuæi thõy s£n ð BSCL, 2006 T¿nh Trang tr¤i nuæi Trong â thõy s£n Nuæi c¡ Nuæi tæm Nuæi TS kh¡c 1 B¤c Li¶u 11427 8 11402 17 2 C  Mau 3274 1 3230 43 3 Sâc Tr«ng 2750 17 2723 10 4 B¸n Tre 2205 10 2179 16 5 Tr  Vinh 1895 57 1766 72 6 An Giang 1164 1058 63 43 7 Ki¶n Giang 757 3 754 0 8 Ti·n Giang 615 192 355 68 9 çng Th¡p 248 209 2 37 10 TP. C¦n Thì 156 132 23 1 11 V¾nh Long 74 74 0 12 Long An 68 4 62 2 13 Hªu Giang 1 1 0 T¿nh B¤c Li¶u ph¡t triºn nuæi tæm rëng kh­p c¡c huy»n, trong â nhi·u huy»n câ h ng ngh¼n trang tr¤i nuæi tæm nh÷ æng H£i (4.020), Ph÷îc Long (2.706), Háa B¼nh (1.512) v  Hçng D¥n (1.142). Ngo i ra ph£i kº ¸n huy»n N«m C«n (C  Mau) 1.154 trang tr¤i, huy»n V¾nh Ch¥u (Sâc Tr«ng) 1.630 trang tr¤i, huy»n Duy¶n H£i (Tr  Vinh) 1.382 trang tr¤i, huy»n B¼nh ¤i (B¸n Tre) 1.066 trang tr¤i. Tæm só l  èi t÷ñng nuæi ch½nh, ÷ñc nuæi theo h¼nh thùc cæng nghi»p v  b¡n cæng nghi»p, ¤t hi»u qu£ kinh t¸ cao, nh÷ng trong nhúng n«m g¦n ¥y, do sü ph¡t triºn khæng theo qui ho¤ch, nh§t l  qui ho¤ch thõy lñi, do kh£ n«ng kiºm so¡t dàch b»nh ch÷a tèt, vi»c l m v» sinh mæi tr÷íng c¡c ¦m tæm khæng tri»t º, n¶n ð mët sè vòng ¢ bòng ph¡t b»nh tæm. G¦n ¥y, ð BSCL, nhi·u trang tr¤i ¢ ÷ñc ph²p chuyºn sang nuæi tæm th´ ch¥n tr­ng thay cho tæm só. Ð c¡c t¿nh Duy¶n h£i Nam Trung Bë, trong nhúng n«m g¦n ¥y ph¡t triºn kh¡ m¤nh ph÷ìng thùc l m ¦m tæm tr¶n c¡t (vòng cao tri·u) º nuæi tæm, b÷îc ¦u ¤t hi»u qu£ kinh t¸ cao, nh÷ng l¤i e dåa g¥y t¡c ëng ti¶u cüc l¶n mæi tr÷íng r§t lîn. ¢ câ nhi·u tranh luªn ð c¡c hëi th£o khoa håc chuy¶n · v· v§n · n y. Nhúng t¿nh ph¡t triºn m¤nh trang tr¤i nuæi tæm tr¶n c¡t l  Qu£ng Ng¢i, B¼nh ành, Phó Y¶n. èi t÷ñng nuæi ch½nh l  tæm th´ ch¥n tr­ng. Trong i·u ki»n £m b£o qui tr¼nh nuæi nghi¶m ng°t s³ h¤n ch¸ ÷ñc t¡c ëng mæi tr÷íng do n÷îc th£i tø ao nuæi, èi t÷ñng nuæi (cho ¸n nay) s¤ch b»nh, su§t chi ph½ thùc «n l¤i th§p hìn so vîi nuæi tæm só, n¶n hi»u qu£ kinh t¸ cao. Tuy nhi¶n vi»c ph¡t triºn nuæi tæm tr¶n c¡t, bi¸n nhúng vòng hoang hâa th nh ¦m tæm v  l m gi u cho ng÷íi d¥n khæng d¹ d ng. C¡c t¿nh nuæi tæm nhi·u nh§t ð DHNTB l  Phó Y¶n (c¡c huy»n Sæng C¦u, Tuy An v  æng Háa), Kh¡nh Háa (V¤n Ninh, Ninh Háa v  Cam Ranh). Ð B­c Trung Bë, BSH v  æng B­c, do i·u ki»n kh½ hªu khæng thuªn, n¶n tr÷îc ¥y vi»c nuæi tæm câ nhi·u khâ kh«n, trong â câ khâ kh«n v· tæm gièng. Trong nhúng n«m tø thªp k¿ 80-90 cõa th¸ k¿ XX trð l¤i ¥y, cæng ngh» s£n xu§t 7
  6. Nguy¹n Vi¸t Thành tæm gièng cõa Nhªt B£n,  i Loan, Th¡i Lan ÷ñc ¡p döng th nh cæng v  nh¥n rëng ð n÷îc ta, nhí th¸ m  khâ kh«n v· gièng ÷ñc gi£i quy¸t c«n b£n. Nhúng t¿nh câ biºn ·u ¢ ph¡t triºn trang tr¤i nuæi tæm nh÷: Qu£ng Ninh (TX Mâng C¡i v  huy»n Y¶n H÷ng), H£i Pháng (Ti¶n L¢ng, H£i An), Th¡i B¼nh (Ti·n H£i), Nam ành (Ngh¾a H÷ng, Giao Thõy), Thanh Hâa (Ho¬ng Hâa, Qu£ng X÷ìng), Ngh» An (Nghi Lëc), H  T¾nh (Th¤ch H ), Qu£ng B¼nh (Bè Tr¤ch), Qu£ng Trà, Thøa Thi¶n - Hu¸ (Phó Lëc). 2.2.2. Trang tr¤i nuæi c¡ Nuæi c¡ n÷îc ngåt l  ngh· truy·n thèng cõa nh  næng Vi»t Nam. Tr÷îc ¥y, c¡c h¼nh thùc nuæi chõ y¸u l  trong ao, hç, ¦m, sau n y ph¡t triºn nuæi c¡ ruëng. H¼nh thùc nuæi lçng b± düa tr¶n thùc «n cæng nghi»p, mªt ë nuæi cao, n«ng su§t cao ¢ ph¡t triºn tr¶n c¡c sæng. Hai vòng câ nhi·u trang tr¤i nuæi c¡ l  BSH v  BSCL, méi vòng câ tr¶n 1.700 trang tr¤i. Ð BSH, c¡c trang tr¤i nuæi c¡ ph¡t triºn ð c¡c huy»n vòng trông. èi t÷ñng nuæi phê bi¸n l  c¡c ræ phi ìn t½nh, c¡ træi ‡n ë, tr­m cä,... Ð BSCL, phê bi¸n l  nuæi c¡ ao, h¦m, «ng qu¦ng v  nuæi c¡ lçng b±. Nhi·u nh§t c£ n÷îc l  t¿nh An Giang (1.058 trang tr¤i nuæi c¡), chõ y¸u l  nuæi c¡ tra, c¡ basa. 2.2.3. Sü ph¥n hâa l¢nh thê cõa qui mæ s£n xu§t v  k¸t qu£ s£n xu§t b¼nh qu¥n 1 trang tr¤i nuæi thõy s£n theo vòng Trong Têng i·u tra næng thæn, næng nghi»p v  thõy s£n 2006, câ c¡c ch¿ ti¶u cì b£n b¼nh qu¥n 1 trang tr¤i nuæi thõy s£n ph¥n theo t¿nh, vòng v  c£ n÷îc: C¡c y¸u tè ¦u v o bao gçm: 1) Sè lao ëng th÷íng xuy¶n b¼nh qu¥n (BQ) 1 trang tr¤i (ng÷íi); 2) Di»n t½ch §t nuæi trçng thõy s£n BQ 1 trang tr¤i (ha); 3) Vèn SXKD t¤i thíi iºm 01/7/2006 BQ 1 trang tr¤i (tri»u çng); 4) Vèn ¦u t÷ thüc hi»n n«m 2005 BQ 1 trang tr¤i (tri»u çng); K¸t qu£ s£n xu§t bao gçm: 5)Têng thu SXKD cõa trang tr¤i BQ 1 trang tr¤i (tri»u çng); 6) Thu tø næng, l¥m nghi»p v  thõy s£n BQ 1 trang tr¤i (tri»u çng); 7) Thu nhªp tr÷îc thu¸ BQ 1 trang tr¤i (tri»u çng); 8) Gi¡ trà s£n ph©m v  dàch vö næng, l¥m, thõy s£n b¡n ra BQ 1 trang tr¤i (tri»u çng). Chóng tæi ¢ lªp b£ng thèng k¶ mæ t£ c¡c ch¿ ti¶u 1-5 ph¥n theo vòng v  x¥y düng biºu ç hëp (Boxplot). K¸t qu£ nh÷ h¼nh 2 d÷îi ¥y. 8
  7. Ph¥n t½ch àa l½ kinh t¸ v· trang tr¤i nuæi thõy s£n qua têng i·u tra... Trong ç thà hëp, chi·u cao cõa hëp ùng vîi kho£ng bi¸n thi¶n tù ph¥n và, c¡c iºm chèt tr¶n v  chèt d÷îi ¡nh d§u ph¥n và sè 75 v  sè 25, v¤ch ngang ªm ð giúa l  sè trung và. Hai thanh Whiskers thº hi»n ph¤m vi m  c¡c trà sè rìi v o kho£ng 1,5 chi·u cao cõa hëp. D§u hoa thà (*) ¡nh d§u c¡c sè cüc trà, c¡c tr÷íng hñp câ trà sè v÷ñt hìn 3 l¦n chi·u cao cõa hëp kº tø c¡c chèt tr¶n v  chèt d÷îi; d§u trán ¡nh d§u c¡c sè ngo¤i lai, câ trà sè g§p tø hìn 1,5 ¸n 3 l¦n chi·u cao cõa hëp. Câ thº th§y r¬ng sè lao ëng th÷íng xuy¶n b¼nh qu¥n 1 trang tr¤i thõy s£n t÷ìng èi kh¡c bi»t giúa c¡c t¿nh v  c¡c vòng, d£i bi¸n thi¶n rëng nh§t l  ð vòng æng B­c. Ð BSCL nh¼n chung qui mæ lao ëng b¼nh qu¥n trang tr¤i v o lo¤i trung b¼nh, nh÷ng câ 3 cüc trà l  Hªu Giang, Sâc Tr«ng v  V¾nh Long. Qui mæ di»n t½ch §t nuæi thõy s£n b¼nh qu¥n 1 trang tr¤i công bi¸n ëng kh¡ m¤nh giúa c¡c vòng, cho th§y c¡c i·u ki»n àa l½ £nh h÷ðng kh¡ m¤nh. Ð vòng æng B­c câ mët cüc trà l  Th¡i Nguy¶n. C¡c biºu ç hëp v· Vèn SXKD v  Têng thu SXKD b¼nh qu¥n 1 trang tr¤i câ v´ ng÷ñc l¤i vîi hai biºu ç tr¶n. H¼nh 2. Biºu ç hëp v· mët sè thèng k¶ b¼nh qu¥n 1 trang tr¤i nuæi thõy s£n n«m 2006 ph¥n theo vòng 9
  8. Nguy¹n Vi¸t Thành 3. Sû döng mæ h¼nh hçi qui bëi º ¡nh gi¡ c¡c nh¥n tè £nh h÷ðng ¸n k¸t qu£ s£n xu§t cõa trang tr¤i nuæi thõy s£n H m hçi qui tuy¸n t½nh bëi câ d¤ng têng qu¡t nh÷ sau: Yi = β0 + β1 X1 + β2 X2 + ... + βp Xp + ei Ta dòng mæ h¼nh hçi qui tuy¸n t½nh bëi º: - Kiºm tra mùc ë £nh h÷ðng cõa c¡c nh¥n tè (c¡c bi¸n ëc lªp) tîi k¸t qu£ s£n xu§t kinh doanh (bi¸n phö thuëc) cõa trang tr¤i nuæi thõy s£n; - T¼m ra ÷ñc mæ h¼nh tèt nh§t gçm c¡c bi¸n ëc lªp n o º ÷îc l÷ñng bi¸n phö thuëc. Tr÷îc h¸t chóng tæi kh£o s¡t °c iºm ph¥n phèi cõa c¡c ch¿ ti¶u dü ki¸n ÷a v o ph¥n t½ch. B£ng Thèng k¶ mæ t£ (Descriptive Statistics) v  c¡c biºu ç t¦n su§t (Histograms) cho th§y c¡c ch¿ ti¶u thèng k¶ ·u bà l»ch ph£i nhi·u. V¼ th¸, chóng tæi ¢ l§y logarit tü nhi¶n c¡c bi¸n ëc lªp (Di»n t½ch nuæi thõy s£n b¼nh qu¥n; Sè lao ëng th÷íng xuy¶n b¼nh qu¥n; Vèn SXKD BQ; Vèn ¦u t÷ thüc hi»n n«m 2005 BQ) v  bi¸n k¸t qu£ (Têng thu SXKD BQ) º ÷a c¡c ph¥n phèi n y v· g¦n vîi d¤ng ph¥n phèi chu©n. Mæ h¼nh hçi qui theo ph÷ìng ph¡p lo¤i bä d¦n c¡c bi¸n ½t quan h» tîi sü bi¸n thi¶n cõa bi¸n k¸t qu£ (ph÷ìng ph¡p Backward) cho ta 3 mæ h¼nh, trong â mæ h¼nh 3 l  mæ h¼nh ÷ñc chån vîi 3 bi¸n: h¬ng sè, bi¸n (Ln Di»n t½ch nuæi TS) v  (Ln Vèn SXKD). H» sè t÷ìng quan bëi (R) t÷ìng èi cao, ¸n mæ h¼nh 3, R = 0, 715, v  h» sè R2 = 0,511 câ ngh¾a l  51,1% bi¸n thi¶n cõa bi¸n k¸t qu£ ÷ñc gi£i th½ch b¬ng bi¸n thi¶n cõa c¡c bi¸n ëc lªp trong mæ h¼nh. B£ng 5. Model Summary(d) Model R R Square Adjusted R Square Std. Error of the Estimate 1 .729(a) .532 .498 .48952 2 .728(b) .530 .504 .48636 3 .715(c) .511 .494 .49158 a Predictors: (Constant), Ln Vèn ¦u t÷ thüc hi»n 2005, Ln di»n t½ch nuæi TS, Ln Lao ëng TX, Ln Vèn SXKD b Predictors: (Constant), Ln Vèn ¦u t÷ thüc hi»n 2005, Ln di»n t½ch nuæi TS, Ln Vèn SXKD c Predictors: (Constant), Ln di»n t½ch nuæi TS, Ln Vèn SXKD d Dependent Variable: Ln Têng thu SXKD. B£ng ANOVA cho th§y trà sè F kh¡ lîn v  mèi quan h» tuy¸n t½nh l  r§t câ þ ngh¾a vîi p-value < 0,0005. 10
  9. Ph¥n t½ch àa l½ kinh t¸ v· trang tr¤i nuæi thõy s£n qua têng i·u tra... B£ng 6. ANOVA(d) Model Sum of Squares df Mean Square F Sig. Regression 14.982 4 3.746 15.631 .000(a) 1 Residual 13.180 55 .240 Total 28.162 59 Regression 14.915 3 4.972 21.018 .000(b) 2 Residual 13.247 56 .237 Total 28.162 59 Regression 14.388 2 7.194 29.771 .000(c) 3 Residual 13.774 57 .242 Total 28.162 59 a Predictors: (Constant), Ln Vèn ¦u t÷ thüc hi»n 2005, Ln di»n t½ch nuæi TS, Ln Lao ëng TX, Ln Von SXKD b Predictors: (Constant), Ln Vèn ¦u t÷ thüc hi»n 2005, Ln di»n t½ch nuæi TS, Ln Von SXKD c Predictors: (Constant), Ln di»n t½ch nuæi TS, Ln Von SXKD d Dependent Variable: Ln Têng thu SXKD B£ng Coefficients cho ta c¡c h» sè cõa ph÷ìng tr¼nh tuy¸n t½nh bëi nh÷ sau: (ln têng thu SXKD) = 1,585+0,679*(ln Vèn SXKD) - 0,131*(ln Di»n t½ch nuæi TS) hay: (Têng thu SXKD) = 4,879 * (Vèn SXKD)0,679 * (Di»n t½ch nuæi TS)−0,131 Ph÷ìng tr¼nh tr¶n cho bi¸t r¬ng, n¸u qui mæ vèn SXKD trung b¼nh cõa 1 trang tr¤i t«ng 1%, th¼ Têng thu SXKD s³ t«ng l¶n 0,679%, cán n¸u di»n t½ch nuæi TS trung b¼nh cõa 1 trang tr¤i t«ng 1%, th¼ Têng thu SXKD s³ gi£m 0,131%. B£ng 7. Coefficients(a) Unstandardized Standardized Collinearity Model Coefficients Coefficients t Sig. Statistics B Std.Error Beta Tolerance VIF (Constant) 1.672 .596 2.806 .007 Ln Vèn SXKD .515 .146 .490 3.535 .001 .443 2.257 1 Ln di»n t½ch nuæi TS -.148 .070 -.205 -2.125 .038 .910 1.099 Ln Lao ëng TX .135 .255 .053 .529 .599 .853 1.172 Ln Vèn ¦u t÷ thüc .163 .118 .186 1.379 .173 .467 2.140 hi»n 2005 (Constant) 1.740 .578 3.008 .004 Ln Vèn SXKD .526 .143 .501 3.675 .001 .453 2.209 2 Ln di»n t½ch nuæi TS -.145 .069 -.200 -2.096 .041 .919 1.088 Ln Vèn ¦u t÷ thüc .173 .116 .198 1.493 .141 .480 2.085 hi»n 2005 (Constant) 1.585 .575 2.756 .008 3 Ln Von SXKD .679 .101 .647 6.753 .000 .935 1.069 Ln di»n t½ch nuæi TS -.131 .069 -.182 -1.896 .063 .935 1.069 a Dependent Variable: Ln Têng thu SXKD C¡c h» sè ¢ chu©n hâa Beta kh¯ng ành vai trá cõa Vèn SXKD (Beta = 11
  10. Nguy¹n Vi¸t Thành 0,647) lîn hìn nhi·u so vîi vai trá cõa di»n t½ch nuæi thõy s£n (Beta = - 0,182). Trà sè ë ch§p nhªn (Tolerance) r§t cao (0,935), cho th§y r¬ng ð ¥y khæng câ hi»n t÷ñng a cëng tuy¸n, do ch¿ 6,5% bi¸n thi¶n cõa c¡c bi¸n ëc lªp trong mæ h¼nh ÷ñc gi£i th½ch b¬ng c¡c bi¸n ëc lªp kh¡c, çng thíi trà sè VIF nhä (ch¿ 1,069). Tr¶n cì sð ph÷ìng tr¼nh hçi qui tuy¸n t½nh bëi ð tr¶n, SPSS t½nh c¡c trà sè bi¸n k¸t qu£ (Ln têng thu SXKD) ch÷a chu©n hâa v  ¢ chu©n hâa, c¡c trà sè ph¦n d÷ ch÷a chu©n hâa v  ¢ chu©n hâa, ghi l¤i th nh c¡c bi¸n trong dú li»u. Tø â, chóng tæi t½nh Têng thu SXKD dü o¡n cho b¼nh qu¥n 1 trang tr¤i nuæi thõy s£n cõa tøng t¿nh, công nh÷ ph¦n d÷ l  hi»u giúa têng thu SXKD thüc t¸ v  Têng thu SXKD dü o¡n (tri»u çng). H¼nh 3. Biºu ç Hçi qui cöc bë giúa H¼nh 4. Biºu ç Hçi qui cöc bë giúa Ln vèn SXKD v  Ln Têng thu SXKD Ln Di»n t½ch nuæi TS v  Ln Têng thu b¼nh qu¥n 1 trang tr¤i nuæi thõy s£n SXKD b¼nh qu¥n 1 trang tr¤i nuæi TS C¡c biºu ç n y thº hi»n hçi qui cöc bë èi vîi tøng bi¸n ëc lªp trong mæ h¼nh. Dü o¡n Casewise Di- agnostics thæng b¡o hai tr÷íng hñp cüc trà l  sè 38 (t¿nh Gia Lai) v  sè 56 (TP. C¦n Thì); ¥y l  hai tr÷íng hñp câ thº £nh h÷ðng l m t«ng hay gi£m rã c¡c h» sè tuy¸n t½nh. Biºu ç ch§m iºm (Scatter) ð h¼nh 5 biºu di¹n quan h» giúa trà sè Têng thu SXKD dü o¡n theo mæ h¼nh v  ph¦n d÷ Têng thu SXKD. Méi ch§m biºu di¹n mët t¿nh, v  c¡c k½ hi»u cho ph²p ph¥n bi»t c¡c vòng. H¼nh 5. Mèi quan h» giúa Têng thu SXKD ¡ng chó þ l  nhi·u t¿nh ð BSCL v  (b¼nh qu¥n 1 trang tr¤i nuæi thõy s£n) æng Nam Bë, mët sè t¿nh ð DHNTB dü o¡n theo mæ h¼nh v  ph¦n d÷ v  BSH câ ph¦n d÷ d÷ìng kh¡ lîn, cõa bi¸n Têng thu SXKD (tri»u ) cho th§y r¬ng c¡c y¸u tè àa ph÷ìng 12
  11. Ph¥n t½ch àa l½ kinh t¸ v· trang tr¤i nuæi thõy s£n qua têng i·u tra... ¢ gióp cho n¥ng cao hi»u qu£ sû döng çng vèn SXKD v  di»n t½ch m°t n÷îc nuæi thõy s£n. C¡c b£n ç (h¼nh 6 v  h¼nh 7) cho bi¸t cö thº hìn núa c¡c ¤i l÷ñng n y. èi chi¸u vîi b£n ç (h¼nh 1), câ thº th§y r¬ng h ng lo¤t t¿nh ð BSCL nh÷ B¤c Li¶u, C  Mau, Sâc Tr«ng, B¸n Tre, Tr  Vinh, An Giang, Ki¶n Giang v  Ti·n Giang l  nhúng àa b n c¦n °c bi»t chó þ nghi¶n cùu v· hi»u qu£ SXKD. Ð DHNTB, chõ y¸u l  ð Phó Y¶n v  Kh¡nh Háa, ð chøng müc n o â l  Qu£ng Ng¢i v  B¼nh ành; Ð BSSH, â l  TP H£i Pháng v  t¿nh Th¡i B¼nh công c¦n chó þ v§n · n y. H¼nh 6. B£n ç têng thu SXKD H¼nh 7. B£n ç ph¦n d÷ têng thu dü o¡n b¼nh qu¥n 1 trang tr¤i nuæi TS SXKD b¼nh qu¥n 1 trang tr¤i nuæi TS 4. V· hi»u qu£ nuæi c¡ tra, c¡ basa v  tæm só Trong Têng i·u tra Næng thæn, næng nghi»p v  thõy s£n 2006 câ nhúng b£ng têng hñp ri¶ng v· hi»u qu£ nuæi c¡ tra, c¡ basa v  tæm só, l  c¡c s£n ph©m thõy s£n xu§t kh©u quan trång. 4.1. V· hi»u qu£ nuæi c¡ tra, c¡ basa Ð BSCL m§y n«m tr÷îc ¥y phê bi¸n l  nuæi c¡ tra, c¡ basa ð b±, tr¶n sæng Ti·n, sæng Hªu. Tuy nhi¶n, do ph£i ¦u t÷ v o lçng b± nuæi c¡ kh¡ tèn k²m, n¶n trong nhúng n«m g¦n ¥y, næng d¥n chuyºn h÷îng sang  o ao, h¦m hay «ng qu¦ng nuæi c¡ tra. Vi»c nuæi c¡ ao, h¦m ¢ câ ÷u iºm hìn nuæi c¡ b±, do thuªn lñi v· nguçn gièng c¡ tra, d¹ l m v» sinh mæi tr÷íng v  i·u trà b»nh c¡ hìn, ên ành ÷ñc s£n xu§t, v  khi ng÷íi d¥n câ ÷ñc k¾ thuªt nuæi c¡ tra ao, h¦m thàt tr­ng, ½t 13
  12. Nguy¹n Vi¸t Thành mï. Hi»n nay (theo ¡nh gi¡ cõa VASEP), c¡ tra chi¸m kho£ng 90% s£n l÷ñng c¡ da trìn xu§t kh©u cõa Vi»t Nam. B£ng 8 cho th§y ð ph÷ìng thùc nuæi b±, chi ph½ v· con gièng v  pháng trø b»nh c¡ chi¸m t¿ trång r§t lîn trong khi c¡c chi ph½ n y ð ph÷ìng thùc nuæi ao, h¦m ½t hìn nhi·u. N¸u t½nh l¢i/ chi ph½ (khæng kº ti·n thu¶, §u th¦u §t v  tr£ l¢i ti·n vay, th¼ ð nuæi ao, h¦m l  18,0%, nuæi b± l  6,6%, cán n¸u t½nh õ chi ph½, th¼ t÷ìng ùng l  15,6% v  2,6%. Vîi t¿ l» lñi nhuªn cõa nuæi c¡ b± th§p nh÷ vªy, khi gi¡ c£ thà tr÷íng bi¸n ëng b§t th÷íng, nhi·u ng÷íi nuæi c¡ ùng tr÷îc nguy cì ph¡ s£n. B£ng 8. Hi»u qu£ s£n xu§t c¡ tra, c¡ basa ph¥n theo ph÷ìng thùc nuæi Ch¿ ti¶u Chia theo ph÷ìng thùc nuæi Nuæi ao h¦m Nuæi b± Cì c§u chi ph½ s£n xu§t (%) 100,00 100,00 Chi ph½ con gièng, thùc «n 89,31 87,15 - Con gièng 7,39 20,45 - Thùc «n 81,92 66,7 Chi ph½ nguy¶n nhi¶n li»u, thuèc pháng 6,18 9,35 chúa b»nh,... Chi ph½ thu¶ ngo i 3,49 2,53 Chi ph½ lao ëng tü l m cõa hë 1,02 0,97 Chi ph½ s£n xu§t 1 kg s£n l÷ñng thu 9,6 10,9 ho¤ch (ngh¼n ) L¢i tø s£n xu§t 1 kg (ngh¼n ) 2,4 0,8 4.2. V· hi»u qu£ nuæi tæm só Tæm só l  nguçn nguy¶n li»u chõ y¸u cho c¡c cì sð ch¸ bi¸n thõy s£n xu§t kh©u. Hi»n nay tæm só ÷ñc nuæi theo c¡c h¼nh thùc th¥m canh, b¡n th¥m canh, qu£ng canh v  qu£ng canh c£i ti¸n, ngo i ra cán ÷ñc nuæi tr¶n §t lóa (1 vö lóa + 1 vö tæm) ð BSCL. Theo Trung t¥m tin håc thõy s£n (www.fistenet.gov.vn), ð khu vüc ph½a B­c nuæi qu£ng canh c£i ti¸n v  b¡n th¥m canh l  chõ y¸u; mi·n Trung nuæi b¡n th¥m canh v  th¥m canh; c¡c t¿nh ph½a Nam nuæi b¡n th¥m canh v  qu£ng canh c£i ti¸n. K¸t qu£ i·u tra n«m 2006 (B£ng 9) cho th§y r¬ng nuæi tæm só em l¤i hi»u qu£ kinh t¸ cao, t½nh tr¶n 1 ha công nh÷ t½nh tr¶n 1 ìn và chi ph½. Nuæi th¥m canh vîi mªt ë nuæi cao, em l¤i gi¡ trà s£n l÷ñng tr¶n 1 ha cao nh§t, t¿ su§t lñi nhuªn / chi ph½ kh¡, nh÷ng ái häi chi ph½ lîn tr¶n 1 ha (g§p 1,7 l¦n so vîi nuæi b¡n th¥m canh v  g§p g¦n 10 l¦n so vîi nuæi qu£ng canh v  qu£ng canh c£i ti¸n). M°t kh¡c, nuæi th¥m canh l¥u n«m th÷íng l m cho vi»c v» sinh ¦m nuæi v  di»t c¡c m¦m b»nh g°p nhi·u khâ kh«n. Nuæi b¡n th¥m canh ½t rõi ro hìn, ¤t n«ng su§t kh¡ cao, lñi nhuªn t½nh tr¶n 1 ha hìn g§p 3 l¦n nuæi qu£ng canh ho°c qu£ng canh c£i ti¸n, công nh÷ so vîi nuæi tæm tr¶n ruëng lóa. Ph÷ìng thùc nuæi qu£ng canh, qu£ng canh c£i ti¸n v  nuæi tæm tr¶n ruëng lóa cho t¿ su§t lñi nhuªn / chi ph½ r§t tèt, nh÷ng n«ng su§t th§p, v  v¼ th¸ c¡c ph÷ìng thùc n y khæng thº ¡p ùng nhu c¦u nguy¶n li»u cõa c¡c cì sð ch¸ bi¸n. 14
  13. Ph¥n t½ch àa l½ kinh t¸ v· trang tr¤i nuæi thõy s£n qua têng i·u tra... B£ng 9. Hi»u qu£ s£n xu§t tæm só ph¥n theo h¼nh thùc nuæi Ch¿ ti¶u Chia theo ph÷ìng thùc nuæi Th¥m canh B¡n th¥m canh Qu£ng canh / Tæm lóa Qu£ng canh c£i ti¸n Cì c§u chi ph½ s£n xu§t 100 100 100 100 Chi ph½ con gièng, thùc «n 76,13 74,48 60,86 55,98 - Con gièng 9,76 13,21 35,18 27,25 - Thùc «n 66,37 61,27 25,69 28,73 Chi ph½ xû l½ mæi tr÷íng, 2,14 2,38 1,68 3,73 nguy¶n nhi¶n li»u, thu¸, ph½ Chi ph½ thu¶ ngo i 14,9 12,39 20,35 10,74 Chi ph½ lao ëng tü l m cõa 6,83 10,75 17,11 29,56 hë Chi ph½ s£n xu§t 1 kg s£n 39,5 36,8 31,7 31,2 l÷ñng thu ho¤ch L¢i tø s£n xu§t 1 kg 33,5 32,6 46 45,6 Têng chi ph½ s£n xu§t / 1 ha 72,2 42,4 7,7 7,6 Gi¡ trà s£n l÷ñng / ha (n«ng 133,4 79,9 18,9 18,7 su§t) Lñi nhuªn t½nh tr¶n 1 ha 61,2 37,5 11,2 11,1 T¿ su§t lñi nhuªn/chi ph½ 84,7 88,5 145,0 146,2 s£n xu§t (%) T¿ su§t lñi nhuªn / to n bë 81,6 85,1 99,2 135,9 chi ph½ (%) 5. K¸t luªn 1. Trang tr¤i nuæi thõy s£n l  lo¤i h¼nh trang tr¤i chi¸m t¿ trång lîn thù hai v  câ chi·u h÷îng t«ng l¶n trong nhúng n«m g¦n ¥y. Sü ph¡t triºn v  ph¥n bè c¡c trang tr¤i nuæi thõy s£n ph£n ¡nh rã ti·m n«ng tü nhi¶n cõa c¡c vòng công nh÷ c¡c t¿nh, nh§t l  ð c¡c t¿nh thuëc çng b¬ng sæng Cûu Long, çng b¬ng sæng Hçng v  Duy¶n h£i Nam Trung Bë. Hi»u qu£ s£n xu§t kh¡ cao trong thíi gian d i cõa ngh· nuæi c¡, nuæi tæm, °c bi»t l  cõa ngh· nuæi tæm só, nh¬m ¡p ùng nguy¶n li»u cho c¡c cì sð cæng nghi»p ch¸ bi¸n, ¢ t¤o ëng lüc cho vi»c ph¡t triºn nhanh c¡c mæ h¼nh trang tr¤i nuæi thõy s£n v  c¡c ph÷ìng thùc ng y c ng c£i ti¸n º n¥ng cao n«ng su§t, hi»u qu£ t½nh tr¶n 1 ha v  tr¶n çng chi ph½. 2. Mæ h¼nh hçi qui tuy¸n t½nh bëi ÷ñc ¡p döng º ¡nh gi¡ c¡c nh¥n tè £nh h÷ðng ¸n k¸t qu£ s£n xu§t cõa trang tr¤i nuæi thõy s£n. Vèn s£n xu§t kinh doanh l  nh¥n tè câ £nh h÷ðng quan trång nh§t theo chi·u thuªn. Trong khi â, vi»c t«ng qui mæ di»n t½ch nuæi thõy s£n b¼nh qu¥n cõa trang tr¤i l¤i câ £nh h÷ðng khæng tèt ¸n k¸t qu£ s£n xu§t. Ph÷ìng tr¼nh hçi qui cho ta c¡c trà sè cõa bi¸n k¸t qu£ (ð ¥y l  Têng thu SXKD dü o¡n), m  vi»c thº hi»n tr¶n b£n ç cho ta "b· m°t phæng" cõa ¤i l÷ñng n y ph¥n theo t¿nh. Cán vi»c t½nh c¡c sai sè giúa têng thu SXKD thüc t¸ v  Têng thu SXKD dü o¡n v  thº hi»n tr¶n b£n ç cho ta "b· m°t ph¦n d÷" cõa ¤i l÷ñng n y ph¥n theo t¿nh. Vi»c so s¡nh hai ¤i l÷ñng n y b¬ng biºu ç Scatter v  b¬ng b£n ç cho ph²p rót ra nhúng nhªn x²t công nh÷ ành h÷îng nghi¶n cùu v· hi»u qu£ s£n xu§t kinh doanh cõa trang tr¤i thõy 15
  14. Nguy¹n Vi¸t Thành s£n. Nhúng t¿nh câ trà sè "b· m°t phæng" cao hìn, çng thíi câ trà sè "b· m°t ph¦n d÷" d÷ìng lîn hìn b¡o hi»u ð ¥y hi»u qu£ s£n xu§t kinh doanh tèt, v  c¦n câ c¡c nghi¶n cùu s¥u hìn. 3. C¡c mæ h¼nh nuæi c¡ tra, c¡ basa v  nuæi tæm só r§t a d¤ng, phò hñp vîi i·u ki»n àa l½ cõa c¡c àa ph÷ìng, kh£ n«ng ¦u t÷ cõa chõ trang tr¤i v  y¸u tè thà tr÷íng. Tuy nhi¶n, c¡c ph÷ìng thùc nuæi ¢ thay êi m¤nh trong kho£ng mët thªp k¿ qua cho th§y vi»c s£n xu§t khæng thªt b·n vúng, c£ v· m°t kinh t¸ v  mæi tr÷íng. Nâi chung, vi»c ¦u t÷ th¥m canh s¥u bà nhi·u rõi ro v· mæi tr÷íng, công nh÷ do bi¸n ëng thà tr÷íng xu§t kh©u. i·u n y ái häi ph£i câ nhúng gi£i ph¡p çng bë, vîi sü k¸t hñp câ hi»u qu£ cõa "4 nh ": nh  n÷îc, ng÷íi nuæi thõy s£n, nh  doanh nghi»p v  nh  khoa håc. T€I LI›U THAM KHƒO [1] C¡c v«n b£n ph¡p luªt v· kinh t¸ trang tr¤i, 2001. Nxb Ch½nh trà Quèc gia, H  Nëi. [2] Nguy¹n Sinh Cóc, 2003. Næng nghi»p, næng thæn Vi»t Nam thíi ký êi mîi (1986-2002). Nxb Thèng k¶. [3] TCTK. K¸t qu£ Têng i·u tra næng thæn, næng nghi»p v  thõy s£n n«m 2001. Phi¶n b£n CD-ROM. [4] TCTK. K¸t qu£ Têng i·u tra næng thæn, næng nghi»p v  thõy s£n n«m 2006. Phi¶n b£n CD-ROM. [5] Ho ng Trång, Chu Nguy¹n Mëng Ngåc, 2005. Ph¥n t½ch dú li»u nghi¶n cùu vîi SPSS. Nxb Thèng k¶, H  Nëi. ABSTRACT An economic-geographical analysis of aquaculture farm economy through results of the 2006's rural, agriculture and fisheries survey In this paper, the author used GIS tools and multiple regression models to analyze data from the 2006's rural, agriculture and fisheries survey from the standpoint of economic geography. Aquaculture farm economy was the second important factor after agriculture farm economy and is quickly increasing. The territorial distribution and development of aqua- culture farms in recent years reflected potential of provinces in Mekong Delta, Red River Delta and the South Central Coast. A long-term high economic efficiency of aquaculture, especially that of tiger prawn breeding, created driving forces for boosting aquaculture farm economy; the ways of breeding were improved to increase economic efficiency by hectare and by unit of costs. A multiple regression model was applied (by backward method) to evaluate the strength of influence on selected variables upon efficiency of aquaculture farm economy by provinces. The model showed that total capital for production played the most important role, while the scale of farm area negatively affected the production effectiveness. Based on the model, two thematic maps were compiled: Predicted production output and Residual (Errors between real productive output and predicted output) maps. A comparison of these two maps gave interesting findings. Models of cat fish and shrimp culture were diverse according to local conditions, investment capacity and market impact. Changes in culture modes indicated that the production of these species were not so sustainable in both economic and environmental aspects. 16
nguon tai.lieu . vn
Nông nghiệp Ngư nghiệp Lâm nghiệp Sinh học Hoá học Ngôn ngữ học Ngân hàng - Tín dụng