Xem mẫu
- PHAÀN 1: KYÕ THUAÄT MAÙY QUAY
I. ÑAÏI CÖÔNG:
1) Camcoder
- Camera: bao goàm moät heä thaáu kính, laøm nhieäm vuï thu nhaän
quang hoïc.
- Recorder: bieán tín hieäu ñieän thaønh tín hieäu töø tính.
* Boä phaän bieán tín hieäu quang thaønh tín hieäu ñieän laø boä phaän quan
troïng nhaát, thoâng thöôøng noù seõ ñöôïc gheùp chung vôùi phaàn camera, moät
soá tröôøng hôïp noù ñöôïc gheùp chung vôùi phaàn recorder.
* Camera vaø camcoder ñöôïc gheùp lieàn khoái thì ñöôïc goïi laø
camcoder. Moät soá heä maùy laïi taùch rieâng chuùng ra vaø luùc ñoù phaàn recorder
coøn coù theå ñöôïc goïi baèng thuaät ngöõ khaùc: VCR (Video Cassette
Recorder) hoaëc VTR (Video Tape Recorder).
* Camera laø khaùi nieäm maø ngaønh khaùc vaãn duøng (chuïp hình, maùy
doø ...), ngay caû trong quay phim, ngöôøi ta vaãn thöôøng goïi caû heä camcoder
laø camera !
2) Phaân loaïi:
a) Theo chöùc naêng söû duïng:
- Loaïi chuyeân nghieäp: ñeå saûn xuaát phim truyeän, ca nhaïc, ...
- Loaïi chuyeân ngaønh: y teá, quaân söï, ...
b) Theo caùch daøn baêng vaø caáu taïo maùy:
Baêng Chieàu roäng (Inch) Toác ñoä daøi Ghi chuù
(mm/s)
Umatic ¾ 95.3 Caùc haõng laøm
phim vaãn coøn söû
duïng
VHS ½ 23.39 Reû 1/20 Umatic
Betacam ½ 101.5 Ñang chieám öu
theá
(giaù vaøi chuïc
ngaøn)
Video 8 8 (mm) Duøng maùy mini
c) Theo coâng ngheä:
- Digital
- Analog
d) Theo heä maøu:
- PAL: heä quoác gia, laøm baêng maéc.
- NTSC: duøng cho gia duïng, laøm baêng reû.
II. Ñaàu töø:
1) Hieän töôïng töø hoùa:
www.tinhvi.com - 1
- Thí nghieäm : cho doøng ñieän chaïy quanh loõi theùp, noù seõ trôû thaønh
nam chaâm ñieän. Khi ngaét doøng, do hieän töôïng töø treã, loõi theùp vaãn coøn töø
dö. Löôïng töø dö naøy phuï thuoäc doøng kích I ban ñaàu (coù theå baõo hoøa).
2) Quaù trình ghi ñoïc:
- Thí nghieäm 1: thay loõi theùp baèng moät daây daãn ñöôïc keùo vôùi vaän
toác v. Taïi moãi tieát dieän, cöôøng ñoä töø tröôøng H seõ phuï thuoäc quy luaät bieán
thieân cuûa doøng ñieän. Töùc laø ñaõ ñaõ bieán tín hieäu ñieän thaønh tín hieäu töø vaø
löu giöõ noù treân moät vaät löu töø.
- Thí nghieäm 2: laøm ngöôïc laïi, khi cho sôïi daây ñaõ ñöôïc ghi töø
chuyeån ñoäng vôùi vaän toác v, hai ñaàu cuoän daây seõ xuaát hieän söùc ñieän ñoäng
caûm öùng bieán thieân theo quy luaät cuûa tín hieäu töø.
Nhö vaäy, giaû söû aâm thanh vaø hình aûnh coù theå bieán thaønh tín hieäu
ñieän thì quaù trình ghi thöïc chaát laø bieán ñieän thaønh töø, quaù trình ñoïc thöïc
chaát laø bieán töø thaønh ñieän.
3) Ñaàu töø ñôn:
Nhôø coù xuyeán töø, ñöôøng söùc töø ñöôïc taäp trung maïnh vaø ñöôïc daãn
voøng 1trong xuyeán töø ñeán khe hôû töø (0,058mm), ñöôøng söùc töø buoäc phaûi
moùc voøng xuoáng lôùp boät töø. Ñoù laø quaù trình ghi, ngöôïc laïi laø quaù trình ñoïc.
4) Ñaàu töø quay:
B
Ñaàu töø tieáng
Ñaàu töø xoùa
A
AÂm thanh
Xung ñieàu khieån
Ñeå keùo baêng chính xaùc, trong phim nhöïa ngöôøi ta ñuïc loã, coøn trong
baêng VHS thì ngöôøi ta ghi xung ñieàu khieån.
II. BAÊNG TÖØ:
1) Caáu taïo baêng töø VHS (Video Home System):
Lôùp maët baûo veä
Boät töø
Lôùp ñeá
Lôùp boâi trôn
www.tinhvi.com - 2
- - Vôùi baêng S-VHS coøn theâm moät lôùp trung hoøa ñieän tích phía sau.
- Vôùi baêng HiFi coù 2 lôùp boät töø, lôùp döôùi ñeå ghi aâm thanh.
2) Caùch ghi baêng töø:
- Vôùi caùch ghi tieáng doïc theo baêng, do haïn cheá toác ñoä keùo baêng
neân chaát löôïng tieáng khoâng cao baèng baêng cassette (toác ñoä 43 mm/s),
cho duø ghi ôû cheá ñoä stereo. Do ñoù, khi ghi ôû cheá ñoä HiFi phaûi ghi baèng
ñaàu töø gaén treân troáng töø. Tuy nhieân, baêng HiFi chæ söû duïng ôû thaønh phaåm
vì khoâng theå chænh söûa rieâng tieáng vaø hình ñöôïc nöõa.
- Baêng VHS ghi tín hieäu hình (t/h maøu = t/h ñen traéng + t/h saéc) thì
chuùng ñöôïc ghi chung (treân ñöôøng cheùo ñaõ veõ). Baêng betacam thì laïi ghi
treân 2 ñöôøng cheùo song song nhau, cho neân khoâng can nhieãu (giaù baêng laø
300.000 ñoàng).
3) Caáu taïo hoäp baêng:
- Laù xoùa baêng (laù an toaøn)
- Loã caûm bieán giöõa hoäp baêng: ñaàu caûm bieán caên cöù theo ñoaïn baêng
trong suoát coù ôû 2 ñaàu ñeå baùo ñaàu baêng hay cuoái baêng.
OÁNG KÍNH
1) OÁng kính ñôn:
f
- Vò trí aûnh, vaät: 1/OA + 1/OB = 1/f
- Ñoä tuï: D = 1/f
Töø 25 m trôû leân, thì aûnh xem nhö ôû voâ cöïc cho neân khoâng caàn xoay
voøng laáy neùt
2) oáng kính Zoom:
Laø oáng kính coù tieâu cöï thay ñoåi ñöôïc.
- IRIS (khaåu ñoä): laø ñoä môû cuûa oáng kính, ñeå ñöa aùnh saùng vaøo nhieàu hay
ít.
- Chieàu saâu neùt: laø moät vuøng tröïc tieáp ôû sau chuû theå quay maø ta thaáy vaãn
coøn neùt.
Quan heä giöõa IRIS vaø chieàu saâu neùt laø ngöôïc nhau.
Taïi moät vò trí T-W thì maùy seõ coù chieàu saâu neùt nhaát ñònh, caøng tele
thì caøng giaûm chieàu saâu neùt.
* Thöïc haønh laáy neùt baèng tay:
- Gaït focus veà manual.
- Zoom maùy (T:Tele – W:wide): tele heát côõ.
- Chænh voøng laáy neùt.
- Duøng W-T ñeå ñònh côõ aûnh hôïp lyù.
www.tinhvi.com - 3
- * Ta coù theå thaáy raèng, khaùc vôùi nhieáp aûnh ñoä neùt chæ phuï thuoäc ñoä
xa cuûa chuû theå. Do ñoù sau khi chænh voøng laáy neùt roài thì khoâng caàn chænh
laïi trong luùc zoom laïi.
OÁng kính normal coù goùc nhìn 60O, trong moät soá hoaøn caûnh caàn phaûi söû
duïng:
- OÁng kính goùc roäng (oáng kính wide): x1.2, x1.5, ... Hoaëc kyù hieäu
theo tieâu cöï: 30mm, 25mm, 20mm, ...
- OÁng kính goùc heïp (oáng kính tele): khi goùc nhìn 12o, 15o, ...
Ñaëc ñieåm cuûa heä oáng kính zoom maùy quay laø back focus: töùc laø khi
khoaûng caùch khoâng ñoåi thì khoâng caàn phaûi laáy neùt laïi.
Voøng laáy neùt chæ coù eùp pheâ trong khoaûng 0,9m-1,1m. Vôùi khoaûng caùch
gaàn hôn, ta phaûi söû duïng chöùc naêng macro.
QUANG ÑIEÄN
I. KÍNH NGAÉM ÑIEÄN TÖÛ:
(EVF: Electronic View Finder)
Coâng duïng:
- Giuùp cameraman boá cuïc khuoân hình.
- Thoâng baùo moät soá thoâng soá quan troïng ñeå cameraman xöû lyù kòp thôøi.
Tuyeät ñaïi ña soá EVF laø ñen traéng. Treân moãi EVF coøn coù nuùt chænh caän
vieãn tuøy theo tình traïng thò löïc cuûa cameraman.
1) Caùc thoâng baùo cuûa EVF:
E----F : tình traïng pin.
xxxx : tape counter.
OUT/IN (hoaëc hình maët trôøi/boùng ñeøn): thoâng baùo white balance.
REC/PAUSE : ghi hình/taïm döøng.
BATT (hoaëc hình pin gaïch cheùo) : caûnh baùo heát pin.
DEW (hoaëc hình gioït nöôùc) : caûnh baùo aåm.
* Caûnh baùo heát pin phaûi taét maùy ngay, bôûi vì maùy thieáu aùp seõ bò quaù doøng.
* Caûnh baùo aåm chæ caàn gaén pin (hoaëc caém nguoàn adaptor), khoâng caàn môû
power, luùc ñoù maùy seõ töï quay ñaàu töø ñeå saáy khoâ (chôø 15 phuùt).
2) OÁng camera:
CCD
AÛnh quang hoïc Tín hieäu ñieän
(Change Cupled Device)
T/h quang T/h ñieän
www.tinhvi.com - 4
- Caùch thöû CCD: ñaäy naép maùy, phaùt tín hieäu leân maøn hình TV, neáu
khoâng thaáy roã laø CCD coøn toát. Vôùi caùc maùy chuyeân nghieäp coù tôùi 3 heä
CCD.
3) Caùc cöûa soá quang ñieän:
- Cöûa soå ño nhieät ñoä maøu (oK): duøng ñeå caân baèng traéng töï ñoäng.
- Cöûa soå ño khoaûng caùch: duøng ñeå laáy neùt töï ñoäng.
* Baûo veä maùy:
- Khoâng chóa camera vaøo nôi coù nhieät ñoä maøu cao
o
Hoàng ngoaïi Khaû kieán Töû ngoaïi
K
- Khi chôø maùy hoaëc khi di chuyeån phaûi ñaäy naép oáng kính.
- Bieát söû duïng giaáy lau thaáu kính, bôm thoåi, daàu xòt chuøi ñaàu töø.
BAÛNG ÑIEÀU KHIEÅN CHÍNH
1) WB (White Balance): caân baèng traéng.
AÙnh saùng laø toång hôïp 3 maøu cô baûn, nhöng camera khoâng coù khaû
naêng töï ñieàu chænh caùc thaønh phaàn naøy ñeå nhìn maøu traéng nhö maét ngöôøi.
Do ñoù, ta phaûi caân baèng traéng cho camera, töùc laø ñöa maøu traéng cho
camera vaø baét noù phaûi nhìn noù ñuùng laø maøu traéng nhö maét con ngöôøi nhìn
thaáy.
Nuùt gaït treân maùy:
- Auto: töï ñoäng caân baèng traéng.
- Out Door: khi to maøu > 4.000 oK. Cuï theå laø quay phim döôùi aùnh
saùng maët trôøi tröïc tieáp, aùnh saùng maët trôøi thöù caáp, aùnh saùng ñeøn neon
Moät soá nguoàn saùng ñöôïc xeáp laø Out Door:
TV maøu : 10.000 oK
9 g saùng : 8.000 oK
12g tröa : 7.000 oK
4g chieàu : 6.000 oK
ñeøn neon : 4.000 oK
AÙnh saùng caøng xanh thì nhieät ñoä maøu caøng cao, aùnh saùng caøng ñoû
thì nhieät ñoä maøu caøng thaáp.
- Indoor: khi to maøu nhoû hôn 3.600 oK
Moät soá nguoàn saùng ñöôïc xem laø Indoor:
Ñeøn halogien : 2.800 – 3.200 oK
Löûa: : 2.600 – 2.800 oK
* Neáu ñeå sai cheá ñoä WB thì maøu saéc seõ bò sai. Ñaây laø ñieàu caàn löu yù
ñaàu tieân moãi khi caàm maùy quay.
* Caùc loaïi white balance ñaëc bieät:
Maùy heä PAL: M 9000, M 9500, DP 200
www.tinhvi.com - 5
- Maùy heä NTSC: AG 195, AùG 196, AG 456
Caùc loaïi maùy WB ñaëc bieät phaûi ñaäy naép (maøu traéng), tele heát côõ vaø
nhaán nuùt WB ñeán khi ñeøn baùo heát nhaáp nhaùy.
2) Focus:
- Auto: seõ töï ñoäng laáy neùt. Nhöôïc ñieåm: hình khoâng trong, moät soá
tröôøng hôïp khoâng theå quay ôû cheá ñoä naøy (chuû theå sau chaán song, sau
löôùi, hoaëc sau taám kính; chuû theå len loûi trong ñaùm ñoâng; chuû theå naèm beân
leà khung hình; ...)
Out focus laø tình traïng bò maát neùt.
Manual: hình aûnh trong vaø khaéc phuïc moïi nhöôïc ñieåm cuûa auto
focus, nhöng khoù khaên laø phaûi thöôøng tröïc xöû lyù neùt. Trong cheá ñoä
manual, coù chöùc naêng push auto laø laáy neùt töï ñoäng moãi khi nhaán nuùt.
3) HSS: High Speed Shutter
Boä chaäp ñieän töû coù toác ñoä thoâng thöôøng laø 1/60. Ñeå chuïp ñöôïc
nhöõng aûnh di chuyeån toác ñoä cao thì ta coù theå taêng leân toác ñoä 1/250, 1/500.
Nhöng khi taêng toác ñoä HSS thì phaûi löu yù: do aùnh saùng vaøo ít hôn neân chæ
duøng ôû cheá ñoä aùnh saùng toát, maët khaùc do tính “baét cheát hình” neân caûnh seõ
gioáng hoaït hình.
Ngoaøi ra, do tính naêng haïn cheá aùnh saùng vaøo neân HSS coøn coù moät
öùng duïng phuï laø khi aùnh saùng quaù dö maø khoâng theå xöû lyù (VD: quay chuû
theå ngoaøi trôøi naèng gaét) thì ta coù theå duøng HSS ñeå giaûm löôïng aùnh saùng
vaøo.
4) Back Light:
Duøng khi quay ngöôïc saùng.
5) Low Light:
Duøng khi quay trong aùnh saùng yeáu.
6) Fade:
Chuyeån maøu maøn hình daàn daàn töø toái sang saùng hoaëc ngöôïc laïi.
Fade out: nhaán vaø giöõ nuùt, chuû theå môø daàn, duøng ôû cuoái phim
Fade in: ngöôïc laïi.
7) Date/Clock:
Ñieàu khieån ngaøy giôø, nhaán töøng böôùc moät ñeå choïn hieån thò mong
muoán.
BAÛNG ÑIEÀU KHIEÅN BAÊNG:
Baûng naøy coù taùc duïng khi môû maùy sang cheá ñoä VCR.
PLAY
FAST FORWARD
REWIND
PAUSE/STILL
STOP
Tôùi nhanh coù hình
www.tinhvi.com - 6
- Luøi nhanh coù hình
BAÛNG ÑIEÀU KHIEÅN AÂM THANH:
1) Micro:
- Nuùt wide ñeå thu aâm thanh töø nhieàu höôùng (neân choïn).
- Nuùt tele ñeå thu aâm thanh taäp trung töø moät phía.
- Nuùt auto laø micro seõ bò zoom theo hình aûnh.
Khi ta caém micro ngoaøi thì mirco trong maùy töï ngaét.
2) Caùc nuùt:
HiFi: ghi aâm thanh cuøng vôùi ñöôøng ghi hình.
Normal: ghi aâm thanh theo ñöôøng ghi rieâng (phía treân).
Mix: duøng caû 2 loaïi ghi (tuy nhieân, khi phaùt maùy seõ öu tieân ñöôøng
HiFi)
Chuù yù raèng ñeå coù theå loàng gheùp tieáng ñöôïc thì ghi thu phaûi ñeå ôû cheá
ñoä Normal.
THAO TAÙC GHI HÌNH CÔ BAÛN:
1) Tö theá caàm maùy:
- Ñöùng vöõng, maùy treân vai vôùi troïng taâm ngay vai (neân ñeå troïng taâm
hôi cheách leân tröôùc ñeå tay giöõ maùy coù theá).
- Ñaàu ngaû theo maùy, aùp maù nheï nhaøng.
- Luùc ghi hình neân môû 2 maét, vì: quan saùt ñöôïc hieän tröôøng naèm
ngoaøi khung hình, giöõ thaêng baèng toát hôn vaø taïo myõ quan ñoái vôùi ngöôøi
ñöôïc quay.
2) Thao taùc:
- Caáp nguoàn, môû power.
- Chænh taát caû ôû manual: WB, focus.
- Laép baêng, ñaäy oáng kính ghi boû 40 soá (neáu caàn laøm tieâu ñeà baêng).
- Neáu baêng ñang ghi dôû thì phaûi goái ñaàu baêng (traùnh khoaûng hôû
xung).
- Kieåm tra coâng taéc CAM/VCR.
- Chænh ñoä caän vieãn (neáu caàn).
- Höôùng oáng kính veà ñoái töôïng:
• Tele heát côõ.
• Xoay voøng laáy neùt.
• Zoom laïi côõ caûnh vöøa yù.
- Baám Start ñeå quay.
- Baám Start laàn nöõa ñeå döøng.
(Höôùng oáng kính veà ñoái töôïng môùi ñeå laøm shot khaùc,...).
www.tinhvi.com - 7
- PHAÀN II: KYÕ THUAÄT QUAY PHIM
CÔÕ CAÛNH – GOÙC ÑOÄ MAÙY
CU
MCU
MS
MLS
LS VLS
Trong truyeàn hình, do kích thöôùc maøn aûnh 3:4 (khaùc vôùi kích thöôùc
maøn aûnh roäng laø 9:16) neân phaûi haïn cheá quay caûnh roäng, maø taäp trung
vaøo öu theá laø trung vaø caän caûnh (nguyeân taéc “caøng caän caøng toát”).
Nguyeân taéc cuûa caùc côõ caûnh laø khoâng ñöôïc caét khung hình taïi caùc
khôùp ñoäng cuûa cô theå ngöôøi (coå, khuyûu, hoâng, ...), ñoä gia giaûm taïi caùc vò trí
caét tuøy thuoäc vaøo ñoä thaåm myõ cuûa ngöôøi ñöôïc quay.
Caùc quy öôùc veà côõ caûnh nhö sau:
- VLS (Very Long Shot): toaøn caûnh roäng.
- LS (Long Shot): toaøn caûnh.
- MLS (Medium Long Shot): toaøn caûnh heïp, hoaëc trung caûnh roäng.
- MS (Mid Shot): trung caûnh.
- MCU (Medium Close Up): trung caûnh heïp, hoaëc caän caûnh roäng.
- CU (Close Up): caän caûnh.
- BCU (Big Close Up): ñaëc taû. Töùc khi chæ quay chæ maét vaø mieäng.
- ECU (Extern Close Up): sieâu ñaëc taû. Töùc chæ quay maët hoaëc mieäng
GOÙC ÑOÄ MAÙY
I- Goùc ñoä maùy theo phöông dieän taâm lyù:
1) Goùc ñoä maùy khaùch quan:
www.tinhvi.com - 8
- - Maùy nhö moät ngöôøi quan saùt voâ tình, ñöùng beân leà söï kieän, voâ tö vaø
khaùch quan ghi nhaän laïi söï kieän.
- Maùy nhö moät ngöôøi xem leùn (khoâng nhìn vaøo oáng kính).
- Trong phim truyeän söû duïng loaïi goùc maùy naøy.
2) Goùc ñoä maùy chuû quan:
- Giao löu tröïc tieáp (maét ñoái maét): caùc loaïi phim quaûng caùo, phim thí
nghieäm, giaùo khoa, thö video, ... thöôøng hay söû duïng. Dieãn vieân nhìn
thaúng vaøo oáng kính, khi chieáu laïi khaùn giaû ôû goùc ñoä naøo cuõng caûm giaùc
ñöôïc giao löu tröïc tieáp.
- Camera nhö moät khaùn giaû tích cöïc: di chuyeån so vôùi nhaân vaät.
- Camera thay vai nhaân vaät (goùc maùy töông ñoàng): trong phim raát
hay söû duïng.
II- Goùc ñoä maùy theo phöông dieän vaät lyù:
1) Ngang taàm maét:
Boái caûnh vaø nhaân vaät ngang taàm maét ngöôøi quay phim.
2) Maùy thaáp haát leân:
- Taïo caûnh cao lôùn, uy nghieâm.
- Con ngöôøi cao hôn, gôïi ra yù vaên hoïc: ñòa vò cao, söï thoáng trò, söï
toân kính, ...
- Maët maäp seõ caøng maäp hôn.
3) Maùy cao chuùc xuoáng:
- Boái caûnh coù chieàu saâu.
- Con ngöôøi bò luøn ñi, gôïi ra yù vaên hoïc: ñòa vò thaáp, söï coâ ñôn, ...
- Khuoân maët oám seõ bò choaét laïi.
4) Maùy nghieâng:
- Tónh: gôïi yù söï suïp ñoå, baùo hieäu moät tröôøng ñoaïn.
- Ñoäng: ñoäng ñaát, say xæn, baõo toá.
5) Goùc maùy so vôùi chính dieän chuû theå:
- Nhìn chính dieän: khi quay laõnh ñaïo.
- Nhìn nghieâng ¾: khi quay phuï nöõ.
- Nhìn ngang: khi quay ngöôïc saùng laø ñeå taïo ñöôøng vieàn (profile).
* Luoân luoân coá gaéng thay ñoåi côõ caûnh vaø goùc maùy.
ÑOÄNG TAÙC MAÙY
Thöôøng chieám 30% thôøi gian quay, coøn laïi laø khung hình tónh. Muïc ñích
cuûa ñoäng taùc maùy laø nhaèm taïo hieäu quaû soáng ñoäng thöïc teá, taïo hieäu quaû
veà taâm lyù, dieãn bieán kòch tính.
1) Zoom:
- Zoom in (laø quaù trình) ≈ Tele (coá ñònh).
- Zoom out (laø quaù trình) ≈ Wide (coá ñònh).
www.tinhvi.com - 9
- * Yeâu caàu:
- Phaûi thöû tröôùc veà neùt vaø khung hình ñaàu/ cuoái.
- Phaûi coù ñieåm döøng taïi khung hình ñaàu/cuoái.
- Phaûi eâm vaø möôùt (vôùi maùy nhieàu toác ñoä zoom).
- Ñoäng taùc maùy phaûi coù muïc ñích.
2) Pan (panaroma):
Pan laø cuù lia maùy ngang
* Yeâu caàu:
- Phaûi thöû tröôùc veà neùt vaø khung hình ñaàu/ cuoái.
- Phaûi coù ñieåm döøng taïi khung hình ñaàu/cuoái.
- Toác ñoä:
• Pan nhanh: chæ nhaán maïnh ôû khung hình ñaàu vaø cuoái.
• Pan vöøa: ñeå giôùi thieäu caùc nhaân vaät moät caùch bình ñaúng
• Pan chaäm: caàn phaûi coù chaân maùy.
- Phaûi coù muïc ñích:
• Ñeå giôùi thieäu toaøn caûnh
• Ñeå keát noái chuû theå naøy vôùi chuû theå khaùc.
3) Till:
Laø cuù lia maùy ñöùng (till up, till down).
* Yeâu caàu:
- Cuù till phaûi baûo ñaûm tính thaåm myõ, lòch söï.
- Phaûi thöû tröôùc veà neùt vaø khung hình ñaàu/ cuoái.
- Phaûi coù ñieåm döøng taïi khung hình ñaàu/cuoái.
- Till phaûi coù muïc ñích.
4) Naâng haï cam:
Duøng ñeå haïn cheá nhöôïc ñieåm cuûa till: khung hình bò ñoåi vaø neùt coù
theå bò maát.
Tuy nhieân ñaây chæ laø ñoäng taùc tham khaûo vì thieát bò naâng haï cam raát
hieám.
Naâng haï cam taïo ñöôïc aán töôïng nghieâm trang, hoaëc thöôøng duøng
ñeå quay caâu ñoái, ...
5) Traveling/ Dolly:
Neân duøng xe ñeå ñaày camera
- Traveling: chuû theå vaø camera ñi cuøng chieàu.
- Dolly: chuû theå vaø camera ñi ngöôïc chieàu.
* Cuù phaùp ñieän aûnh:
- Khoâng noái 2 shot cuøng côõ caûnh vaø cuøng goùc maùy (bò giaät hình).
- Khoâng giöõ cuøng goùc maùy nhöng côõ caûnh chæ thay ñoåi ít (döôùi 1 côõ).
www.tinhvi.com - 10
- AÙNH SAÙNG
Trong moãi shot duø muoán hay khoâng cuõng phaûi gaén lieàn vôùi aùnh saùng. Söû
duïng toát seõ taïo hieäu quaû:
- Taêng chieàu saâu, taïo hình khoái kieán truùc, taêng veû linh ñoäng.
- Taïo khoâng khí noåi baät traïng thaùi taâm linh.
Video bò haïn cheá do aûnh laáy töø ñieän neân phaàn toái cuõng khoâng hoaøn toaøn
toái, “saùng maët aên tieàn”. Phim nhöïa duøng hoùa chaát neân chæ caàn aùnh saùng
yeáu cuõng ñuû taïo hieäu quaû.
I- Moät soá thoâng soá aùnh saùng:
1) Ñoä saùng:
- Ñoä nhaïy maùy tính baèng lumen: 1Lux, 3Lux, 5Lux...
- Dö saùng: khi aùnh saùng vöôït quaû khaû naêng xöû lyù cuûa maùy (IRIS),
noù seõ laøm aûnh maát maøu, keùm chieàu saâu.
Xöû lyù:
• Duøng IRIS manual
• Neáu khoâng coù duøng taïm boä chaäp HSS.
• Maùy chuyeân nghieäp coù voøng chænh ôû gaàn voøng laáy neùt.
Theå hieän treân EVF laø F/stop hoaëc F: F caøng taêng töùc caøng close.
Khoâng chænh IRIS manuel ôû maùy laï, vì phaûi ghi nhaät kyù ñeå nhôù.
- Thieáu saùng: hình aûnh aâm u, maát chi tieát, thieáu chieàu saâu. Xöû lyù
baèng caùch ñaùnh ñeøn hoaëc môû IRIS manuel.
2) Ñoä töông phaûn:
Laø ñoä saùng ñoái/ ñen xaùm cuûa maøn hình.
II – Söû duïng aùnh saùng:
1) AÙnh saùng trôøi:
- Maët trôøi roïi tröïc tieáp: aùnh saùng maïnh, töông phaûn cao, hình quay
toát. Thôøi ñieåm thích hôïp laø saùng töø 7-11g, chieàu töø 2-4 giôø.
Giôø ñöùng boùng: hoác maét, coå seõ bò ñen, neân caàn phaûi chieáu phaûn
quang theâm vaøo chuû theå !
- Maët trôøi thaáp thoaùng sau maây moûng, trôøi xanh: coøn goïi laø aùnh
saùng taûn, aùnh saùng khueách taùn: hình aûnh ñeïp lyù töôûng vaø coù chieàu saâu.
- Maây daøy hoaëc saép möa: hình aûnh keùm töôi.
- AÙnh saùng maët trôøi thöù caáp: luùc ñoù phaûi phaùn ñoaùn coù caàn duøng
ñeøn chöa, vaø neáu duøng thì phaûi ñoùng bôùt cöûa laïi ñeå traùnh tình traïng aùnh
saùng troän.
* Moät soá hieäu quaû:
- taïo vaàng haøo quang (halo): chieáu maët trôøi thaáp thoaùng sau taøn
caây, hoaëc dieãn vieân ngöôïc aùnh ñeøn.
- taïo ñöôøng vieàn (profile).
2) aùnh saùng ñeøn: (halogien 3200oK)
www.tinhvi.com - 11
- - Trong studio:
Ñeøn 1 (ñeøn chính): goùc leäch 40o, cao höôùng xuoáng 40-45o.
Khoâng ñeå ñeøn ñoå boùng vaøo font, maët ngöôøi seõ cöùng vaø thoâ.
Ñeøn 2 (ñeøn phuï, Fill): goùc leäch 30-40, cao höôùng xuoáng 35-45
Giaûm ñoä gay gaét do ñeøn 1 gaây ra, chuù yù khoâng ñeå thaáy 2
boùng.
Ñeøn 3 (ñeøn 2 ngoïn, Font):
Saùng haäu caûnh ñeå laøm taêng chieàu saâu neùt.
Ñeøn 4 (ñeøn ven, ñeøn toùc): ñaët ngay ñænh ñaàu hoaëc cheách sau
Taïo ñaàu toùc, vai troøn.
- Ngoaøi hieän tröôøng: (1 ñeøn halogien)
Phaûi ñaùnh xeùo treân xuoáng.
Neáu gaén vaøo maùy, quay caän seõ deã bò dö saùng.
* Hieäu quaû:
- Ñeøn thaáp haát leân seõ taïo söï ma quaùi, caêng thaúng thaàn kinh.
- Giaûm cöôøng ñoä saùng hoaëc duøng aùnh saùng giaùn tieáp seõ laøm caûnh
meàm vaø dòu hôn.
BOÁ CUÏC KHUOÂN HÌNH
Ngoân ngöõ boá cuïc taïo hình:
- Ñöôøng neùt
- Hình daïng
- Khoái daïng: söï caûm nhaän cuûa moãi ngöôøi coù khaùc nhau veà khoái
daïng cuûa chuû theå (tuøy theo traïng thaùi tinh thaàn, trình ñoä, kinh nghieäm, ...)
Ñònh luaät vieãn caän:
- Vieãn caän ñöôøng neùt: 2 ñöôøng song song gaëp nhau ôû voâ cöïc.
www.tinhvi.com - 12
- - Vieãn caän khoâng gian: caøng xa oáng kính, aùnh saùng caøng lôït.
Moät soá nguyeân taéc vaø caùc ñieåm caàn ghi nhôù:
1) Chia ñoâi maøn hình:
- Khoâng ñeå ñöôøng chaân trôøi naèm ngang, maø ñeå naèm 1/3 hoaëc 2/3
- Khoâng ñeå moät caïnh xieân (nuùi) ñi töø goùc döôùi maøn hình naøy qua
treân beân kia.
2) Phaûi ñeå hôû khoaûng hôû ñaàu.
3) Phaûi ñeå troáng phía tröôùc theo höôùng nhìn, höôùng ñi cuûa nhaân vaät.
4) Caân baèng baát oån (caàu baät beân):
CAÂN BAÈNG TÓNH CAÂN BAÈNG ÑOÄNG
Ñi ra,
ñi vaøo
5) Nguyeân taéc ñôn giaûn:
Gaït boû moïi chi tieát thöøa, röôøm raø, che khuaát hoaëc laøm roái chuû ñeà.
6) Nguyeân taéc duy myõ:
Khoâng quay nhöõng caûnh xaáu, gaây maát myõ quan.
7) Nguyeân taéc thuaän theo caùch nhìn, caùch ñoïc:
- Khi quay moät baûng hieäu: töø traùi qua phaûi, hoaëc ñöùng töø traùi chieáu
cheách leân.
- Khi quay moät caâu ñoái: töø treân höôùng xuoáng.
8) Caùc höôùng maïnh:
Höôùng thuaän seõ “yeáu” hôn höôùng nghòch (töùc khoâng gaây aán töôïng baèng).
9) Caùc goùc gaây toác ñoä qua maøn hình khaùc nhau:
Nhanh
Caøng xa
Caøng chaäm
chaäm
www.tinhvi.com - 13
- 10) Boá cuïc ñöôøng neùt:
- Traùnh caùc boá cuïc chia ñeàu khuoân hình.
- Caùc neùt baát thöôøng deã thu huùt ngöôøi xem.
11) Luaät baát thaønh vaên:
- Öu tieân cho nhaân vaät chính (veà toác ñoä, aùnh saùng).
- Öu tieân cho phuï nöõ ñeïp, em beù, ngöôøi lôùn tuoåi.
- Luoân ghi nhôù “caøng caän caøng toát”.
- Khoâng daán theâm ñoäng taùc maùy: zoom roài laïi zoom choàng leân tieáp, lia
maùy loá roài giaät trôû laïi moät chuùt.
- Khoâng laäp ngöôïc laïi ñoäng taùc maùy: zoom out roài laïi zoom in, pan traùi roài
laïi pan phaûi.
- Khoâng bò cuoán theo nhaân vaät: ví duï khi quay ca só laéc qua roài laéc laïi, caàn
phaûi bieát choïn côõ caûnh phuø hôïp, neáu lôõ coù laéc qua ngoaøi khung hình moät
chuùt cuõng coù theå chaáp nhaän.
- Luoân ghi nhôù khoå maøn hình laø ¾, khi laøm töïa phim vaø khi quay
phaûi caøng caän caøng toát.
TRUÏC DIEÃN XUAÁT
1) Lieân tuïc ñònh höôùng treân maøn hình:
- Chieàu di chuyeån cuûa chuû theå phaûi ñöôïc lieân tuïc ñònh höôùng treân
maøn hình. Khi chuû theå ñoåi höôùng (hoaëc giöõa 2 shot lieàn nhau khoâng ñaûm
baûo tính ñònh höôùng) seõ laøm khaùn giaû boái roái vaø khoù theo doõi.
2) Truïc dieãn xuaát:
- Laø moät truïc töôûng töôûng noái söï giao löu giöõa caùc dieãn vieân vôùi
nhau, hoaëc giöõa dieãn vieân vôùi boái caûnh.
- Chæ noái 2 shot ôû cuøng beân cuûa truïc. Tröôøng hôïp bò traùi truïc thì:
• Phaûi cheøn vaøo giöõa moät caûnh voâ ñònh höôùng.
• Phaûi quay boå sung moät shot chuyeån truïc.
* Truïc dieãn xuaát cuûa moät ngöôøi: thöôøng laø truïc chuyeån ñoäng cuûa ngöôøi ñoù.
* Truïc dieãn xuaát giöõa 2 ngöôøi: laø ñöôøng thaúng noái 2 ngöôøi ñoù.
Keát luaän: muïc tieâu cuoái cuøng cuûa truïc dieãn xuaát laø giuùp khaùn giaû ñònh
höôùng ñöôïc treân maøn hình.
3) Quay ñoái goùc:
laø hai caûnh quay lieàn nhau nhöng theo höôùng nghòch nhau.
- Ñoái goùc ngoaøi: Moãi caûnh quay coù theå thaáy ñöôïc caû 2 dieãn vieân. Moät
tröôøng hôïp ñaëc bieät laø caûnh quay qua vai.
www.tinhvi.com - 14
- - Ñoái goùc trong: moãi laàn quay chæ thaáy 1 dieãn vieân
3) Söï vöôït troäi cuûa truïc dieãn xuaát so vôùi truïc ñònh höôùng:
- Khaùn giaû bò cuoán huùt theo truïc dieãn xuaát vaû coù theå boû qua truïc ñònh
höôùng.
VD: moät ngöôøi ñi xe hôi döùng laïi tröôùc moät ngöôøi ñöùng beân leà ñöôøng.
Tuy nhieân, coù theå giaûm “xoác” cho thò giaùc baèng moät caûnh chen caän caûnh.
4) Dieãn giaû tröôùc ñaùm ñoâng:
- Coù theå xem ñaùm ñoâng laø moät ngöôøi.
- Khi moät boä phaän cuûa ñaùm ñoâng trôû neân noåi baät, thì dieãn giaû vôùi boä phaän
naøy trôû thaønh 1 truïc dieãn xuaát môùi.
www.tinhvi.com - 15
- * Caùc chuù yù:
- Khi thu caûnh thieân veà tieáng noùi. Chæ neân ñoäng taùc maùy khi döùt moät ñoaïn
caâu, hay moät caâu.
- Trong caûnh quay ñoái thoaïi, phaûi bieát chen nhöõng caûnh ngöôøi coøn laïi
ñang laéng nghe, suy tö ñeå taïo haáp daãn cuûa caâu chuyeän (khoâng neân ñôn
ñieäu ai ñang noùi thì quay ngöôøi ñoù).
- Chieàu cao maùy quay phaûi töông öùng vôùi taàm nhìn dieãn vieân (nhaát laø trong
tröôøng hôïp ngöôøi ñöùng ngöôøi ngoài.
* Baøi taäp: moät phaùi ñoaøn ñeán thaêm moät truï sôû:
3
4, 5,
...
1
2
CAÀU NOÁI KHOÂNG GIAN VAØ THÔØI GIAN:
- Xöû lyù khoâng gian vaø thôøi gian: Chuùng ta khoâng theå chuyeån taûi ñöôïc toaøn
boä thôøi gian vaø khoâng gian cuûa caâu chuyeän thöïc teá. Do ñoù, phaûi bieát choïn
loïc caùc shot ñieån hình, ñaïi dieän cho khoâng gian vaø thôøi gian ñoù. Ngöôïc laïi,
vieäc quay khoâng xöû lyù khoâng gian vaø thôøi gian ñöôïc goïi laø quay caâu giôø.
- Caàu noái khoâng gian vaø thôøi gian: sau khi ñaõ coù caùc shot ñieån hình, phaûi
noái chuùng vôùi nhau baèng caùc caûnh chuyeån, ñöôïc goïi laø caàu noái khoâng gian
vaø thôøi gian ñeå khaùn giaû caûm nhaän ñöôïc thôøi gian troâi lieân tuïc trong moät
khoâng gian ñang xem.
VD: nhaân vaät ngoài treân xe hôi, nhaân vaät ñeán moät ngoâi tröôøng, nhaân
vaät phaùt bieåu caûm töôûng. Ñoù chæ laø nhöõng “aûnh chuïp”, caàn phaûi coù nhöõng
caûnh chuyeån ñeå bieát ñöôïc dieãn tieán caâu chuyeän.
- Caùc phöông phaùp chuyeån caûnh:
• Baèng lôøi daãn, thuyeát minh.
www.tinhvi.com - 16
- • Baèng aâm nhaïc: phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm cuûa khoâng gian ñoù.
• Baèng aâm thanh hieän tröôøng.
• Baèng caùc caûnh chen gaàn (caûnh naèm trong caâu chuyeän hoaëc lieân
quan ñeán caâu chuyeän) hoaëc chen xa (caûnh khoâng lieân quan ñeán
caâu chuyeän).
• Duøng caùc thuû phaùp kyõ xaûo: choàng môø, Fade (in hay out), wipe,
...
CAÙC THEÅ LOAÏI PHIM
Phoûng vaán, tin töùc, phoùng söï, taøi lieäu, ca nhaïc, phim truyeän, giaùo khoa,...
Maëc duø chuùng ñeàu tuaân thuû caùc cuù phaùp ñieän aûnh, nhöng moãi theå loaïi
phim ñeàu coù nhöõng ñaëc tröng rieâng veà caùch quay (noù thay ñoåi theo thôøi
gian vaø keå caû theo “gu” cuûa caùc ñaøi truyeàn hình lôùn!).
MOÄT SOÁ THUÛ PHAÙP ÑIEÄN AÛNH:
1) So saùnh, ví von:
- So saùnh thuaän: boâng hoa vôùi coâ gaùi, maët trôøi moïc vôùi söï phaùt trieån.
- So saùnh nghòch: giaøu vôùi ngheøo, haøng toát vôùi haøng xaáu.
Vieäc so saùnh naøy thöïc hieän trong cuøng moät shot hoaëc 2 shot keà nhau.
2) Thuû phaùp gaây aán töôïng:
- Chuû yù vi phaïm boá cuïc: nghieâng ñöôøng chaân trôøi, thu heïp khoaûng troáng
phía tröôùc chieàu chuyeån ñoäng, ...
- Lieät keâ moät chuoãi caän caûnh.
3) Gaây hoài hoäp:
- Giaáu maët nhaân vaät.
- Chæ cho thaáy tieáng ñoäng.
- Quay caûnh phaûn öùng cuûa nhaân vaät (tröôùc khi thaáy taùc ñoäng leân nhaân vaät
ñoù).
- Duøng caùc kyõ xaûo: nhuoäm maøu phim (trong caùc caûnh phuïc hieän), ...
- v..v...
PHAÂN CAÛNH KÒCH BAÛN:
- Ngöôøi quay phim, ñaïo dieãn, döïng phim, ... phaûi tuaân thuû theo kòch baûn
phaân caûnh ñeå thöïc hieän.
- Vôùi lôøi bình, khoâng laëp laïi nhöõng gì maø hình aûnh ñaõ noùi.
STT TL HÌNH AÛNH THOAÏI GHI CHUÙ
1 10’’ VLS: nhaø maùy Bình Ñieàn ... Ñaïo cuï,
II nhaïc
2 5’’ LS: xe taûi ra vaøo ...
3 5’’ MS: coâng nhaân
4 5’’ VLS: heä maùy moùc
5 5’’ MS (pan): baêng taûi vaø
www.tinhvi.com - 17
- bao phaân
6 5’’ CU: truïc quay
DÖÏNG PHIM
1) Coâng taùc haäu kyø:
- Döïng treân camera: quay xong chæ söûa hình vaø loàng tieáng. Ñaëc ñieåm: kòch
baûn phaûi chaët, vì quay shot naøo laø söû duïng shot ñoù.
- Döïng laïi baêng khaùc: caét goït vaø tuyeån choïn laïi caùc shot öng yù sang moät
baêng khaùc. Ñaëc ñieåm: ñoøi hoûi phaûi coù thieát bò vaø tay ngheà.
* Veà chöùc naêng thieát bò, vieäc döïng ñöôïc phaân thaønh 2 kieåu: assemble laø
phoái troän laïi treân moät baêng traéng, vaø insert laø cheøn hình môùi treân moät baêng
goác.
2) Moät soá nguyeân taéc cô baûn khi döïng phim:
- Tieâu ñeà phaûi gaén chaët vôùi noäi dung.
- Nhanh choùng giôùi thieäu nhaân vaät, caän caûnh.
- Khoâng caét döïng luùc ñang ñoäng taùc maùy (ñang pan, ñang zoom, ...)
- Khoâng sai cuù phaùp ñieän aûnh: vöôït truïc, truøng khung (gaây giaät hình), sai
raccor (haønh ñoäng, trang phuïc, ñaïo cuï, ...)
- Neân caét chuyeån caûnh xen keõ: choàng môø, wipe, chen gaàn, ...
www.tinhvi.com - 18
nguon tai.lieu . vn
