Xem mẫu

  1. CÁC GIẢI PHÁP SÁNG TẠO KỸ THUẬT CỦA NHÀ NÔNG Tập 1
  2. Héi ®ång chØ ®¹o xuÊt b¶n Chñ tÞch Héi ®ång: TS. NguyÔn ThÕ Kû Phã Chñ tÞch Héi ®ång: TS. NguyÔn duy hïng Thμnh viªn TS. NguyÔn an tiªm TS. khuÊt duy kim h¶i nguyÔn vò thanh h¶o
  3. CÁC GIẢI PHÁP SÁNG TẠO KỸ THUẬT CỦA NHÀ NÔNG Tập 1 NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT NĂM 2012
  4. Tæ chøc b¶n th¶o: NguyÔn V¨n T©m Ng« V¨n Hïng NguyÔn TuÊn Anh NguyÔn ThÞ Thanh B×nh Lª Minh H»ng D−¬ng Anh TuÊn
  5. lêi nhμ xuÊt b¶n Lμ mét n−íc n«ng nghiÖp ®ang trong qu¸ tr×nh ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2020 c¬ b¶n trë thμnh n−íc c«ng nghiÖp theo h−íng hiÖn ®¹i, n«ng nghiÖp - n«ng d©n - n«ng th«n vÉn lμ träng ®iÓm trong c¸c chÝnh s¸ch cña §¶ng vμ Nhμ n−íc ta, kinh tÕ n«ng nghiÖp vÉn gi÷ tû träng lín trong c¬ cÊu c«ng nghiÖp - n«ng nghiÖp - th−¬ng m¹i - dÞch vô. Nhμ n−íc ®· huy ®éng, ®Æt hμng nhiÒu tr−êng ®¹i häc, viÖn nghiªn cøu vμ hμng ngμn nhμ khoa häc nghiªn cøu phôc vô n«ng nghiÖp - n«ng th«n - n«ng d©n vμ ®· ®¹t ®−îc nh÷ng thμnh tùu quan träng. Bªn c¹nh sù gióp ®ì cña Nhμ n−íc vμ c¸c nhμ khoa häc, b¶n th©n ng−êi n«ng d©n trong qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt ®· kh«ng ngõng s¸ng t¹o nh÷ng gi¶i ph¸p kü thuËt rÊt gi¸ trÞ, cã tÝnh øng dông cao. Nh»m khuyÕn khÝch sù s¸ng t¹o kh«ng ngõng cña n«ng d©n, tõ n¨m 2004, Héi N«ng d©n ViÖt Nam phèi hîp víi Liªn hiÖp c¸c héi khoa häc - kü thuËt ViÖt Nam tæ chøc cuéc thi “S¸ng t¹o kü thuËt nhμ n«ng”. Qua t¸m n¨m ph¸t ®éng, bèn lÇn xÐt gi¶i tõ 190 gi¶i ph¸p, Ban tæ chøc cuéc thi ®· trao tÆng 4 gi¶i nhÊt, 13 gi¶i nh×, 20 gi¶i ba, 23 gi¶i khuyÕn khÝch. Cuéc thi cho thÊy søc s¸ng t¹o to lín cña n«ng d©n ViÖt Nam, võa phong phó, võa ®a d¹ng, tõ nh÷ng c¶i 5
  6. tiÕn ®¬n gi¶n ®Õn nh÷ng ý t−ëng t¸o b¹o chÕ t¹o m¸y bay chuyªn dïng trong n«ng nghiÖp. Nh÷ng s¸ng t¹o kü thuËt n¶y sinh trong thùc tiÔn ®−îc thiÕt kÕ thμnh quy tr×nh trong s¶n xuÊt, c¸c c«ng cô, c¸c thiÕt bÞ h÷u dông; nhiÒu s¸ng kiÕn trë thμnh hμng hãa trªn thÞ tr−êng. Nh»m gióp bμ con n«ng d©n häc tËp, ¸p dông nh÷ng gi¶i ph¸p kü thuËt hay trong cuéc thi, Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt phèi hîp víi Héi N«ng d©n ViÖt Nam xuÊt b¶n 190 gi¶i ph¸p cña cuéc thi thμnh s¸ch víi tiªu ®Ò C¸c gi¶i ph¸p s¸ng t¹o kü thuËt cña nhμ n«ng. Chóng t«i chia cuèn s¸ch thμnh ba tËp: - TËp I gåm 60 gi¶i ph¸p kü thuËt ®−îc gi¶i, ®−îc s¾p xÕp theo trËt tù: C¸c gi¶i ph¸p kü thuËt vÒ trång trät, ch¨n nu«i, thñy s¶n, c¬ khÝ vμ chÕ biÕn n«ng s¶n, sinh häc - m«i tr−êng. TËp II vμ tËp III lμ 130 gi¶i ph¸p kü thuËt tham gia cuéc thi, dï kh«ng ®o¹t gi¶i nh−ng lμ nh÷ng gi¶i ph¸p cã tÝnh øng dông cao, rÊt cã gi¸ trÞ ®Ó bμ con n«ng d©n tham kh¶o. §Ó tiÖn cho bμ con theo dâi chóng t«i s¾p xÕp: - TËp II gåm 44 gi¶i ph¸p kü thuËt vÒ trång trät, ch¨n nu«i, thñy s¶n, sinh häc - m«i tr−êng. - TËp III gåm 86 gi¶i ph¸p kü thuËt vÒ c¬ khÝ vμ chÕ biÕn n«ng s¶n. Xin tr©n träng giíi thiÖu cuèn s¸ch víi bμ con n«ng d©n víi hy väng gãp phÇn gióp bμ con trong s¶n xuÊt, kinh doanh. Th¸ng 1 n¨m 2013 Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt 6
  7. lÜnh vùc trång trät 7
  8. 8
  9. TUYÓN CHäN Vμ N¢NG CAO GIèNG Vó S÷A B¥ HåNG* (2008 - 2009) T¸c gi¶: NGUYÔN THANH NH· §Þa chØ: Êp T©n Phó, x· S¬n §Þnh, huyÖn Chî L¸ch, tØnh BÕn Tre. §iÖn tho¹i: 0918714969 1. TÝnh míi cña gi¶i ph¸p C¸ch ®©y h¬n 20 n¨m, khi th¨m bμ con, thÊy c©y vó s÷a mäc hoang cã mμu vá hång ®Ñp, khi chÝn ¨n rÊt ngät, máng vá, «ng NguyÔn Thanh Nh· quyÕt ®Þnh nh©n gièng b»ng c¸ch chiÕt nh¸nh vÒ trång. Lóc ®ã, c©y trång kho¶ng 3 n¨m cho tr¸i, cã kh¶ n¨ng cho tr¸i r¶i vô trong n¨m, tr¸i mμu hång tÝm, vá máng, nhiÒu thÞt r¸o n−íc, th¬m mïi b¬ s÷a vμ ¨n ngät h¬n c¸c gièng vó s÷a ____________ * Gi¶i NhÊt. 9
  10. kh¸c nh−ng n¨ng suÊt kh«ng cao. Do cã nhiÒu kinh nghiÖm ghÐp c©y nªn lóc r¶nh rçi «ng l¹i mμy mß lai ghÐp nh»m “c¶i tiÕn” c©y vó s÷a theo ý muèn. ¤ng ®· nghÜ ra gi¶i ph¸p ®éc ®¸o - ®ã lμ “trén” gièng vó s÷a b¬ hång víi hai gièng kh¸c −u thÕ hiÖn cã trong d©n lμ vó s÷a tÝm Lß RÌn vμ vó s÷a d©y. C©y ghÐp gåm ba gèc thuéc ba gièng vó s÷a kh¸c nhau tr−ëng thμnh ra hoa ®ång lo¹t vμ cho cïng mét lo¹i qu¶ víi chÊt l−îng cao, thÓ hiÖn ®−îc tÝnh tréi cña c¶ ba lo¹i gièng. MÊt hμng chôc n¨m tuyÓn chän vμ “trén” c¸c gièng vó s÷a cã −u ®iÓm v−ît tréi, «ng ®· t¹o ra mét thÕ hÖ c©y vó s÷a b¬ hång cho tr¸i rÊt sai, tr¸i lín vμ chÊt l−îng ngon h¬n. 2. TÝnh hiÖu qu¶ - HiÖu qu¶ kinh tÕ: HiÖn nay, tr¸i vó s÷a b¬ hång rÊt ®−îc −a chuéng trªn thÞ tr−êng. Gi¸ vó s÷a b¬ hång ®−îc th−¬ng l¸i thu mua 15.000 - 17.000 ®ång/kg. Mïa nghÞch gi¸ 25.000 - 30.000 ®ång/kg. §Æc biÖt, nÕu ng−êi trång vó s÷a b¬ hång ¸p dông kü thuËt cho tr¸i sím sÏ b¸n ®−îc gi¸ rÊt cao, nÕu vó s÷a chÝn vμo th¸ng 10 - 11, gi¸ kho¶ng tõ 50.000 - 60.000 ®ång/kg (kho¶ng 200.000 - 250.000 ®ång/chôc). So víi c©y trång kh¸c, trång vó s÷a b¬ hång cho thu nhËp rÊt cao, mçi c«ng ®Êt (1.000m2) trång ®−îc kho¶ng 20 - 25 c©y, ch¨m 10
  11. sãc tèt, c©y ë giai ®o¹n cho tr¸i æn ®Þnh cã kh¶ n¨ng ®¹t kho¶ng 250 - 300 kg/c©y/n¨m. NÕu møc gi¸ 16.000 ®ång/kg, b×nh qu©n mçi c«ng ®Êt trång vó s÷a b¬ hång thu nhËp tõ 80-100 triÖu ®ång/n¨m, tøc mçi hÐcta cho thu nhËp 800 triÖu ®Õn 1 tû ®ång/n¨m. Theo tÝnh to¸n, nÕu trång vó s÷a b¬ hång ®óng kü thuËt, cho ra tr¸i nghÞch vô, chÝn sím, b¸n 50.000-80.000 ®ång/kg, mçi hÐcta cã thÓ thu tíi gÇn 1 tû ®ång. So víi c©y trång kh¸c nh− nh·n, cam, sÇu riªng... th× c©y vó s÷a b¬ hång ®¹t hiÖu qu¶ rÊt cao. - HiÖu qu¶ kü thuËt: Gi¶i ph¸p cÊy ghÐp tuyÓn chän gièng vó s÷a b¬ hång cña «ng NguyÔn Thanh Nh· rÊt s¸ng t¹o. §Çu tiªn, «ng chän gièng vó s÷a d©y (cho tr¸i sai) vμ vó s÷a Lß RÌn “ghÐp ¸p” víi nhau t¹o thμnh mét c©y cã mét th©n nh−ng cã hai bé rÔ riªng biÖt nh»m lÊy “tÝnh tréi” cña hai gièng c©y nμy. Sau khi gèc ghÐp “hai trong mét” ph¸t triÓn tèt, «ng tiÕn hμnh lÇn ghÐp thø hai víi ®ät gièng tõ c©y vó s÷a b¬ hång. XuÊt th©n tõ c©y mäc hoang nªn gièng vó s÷a b¬ hång rÊt dÔ trång vμ ph¸t triÓn tèt trªn nhiÒu vïng ®Êt. Kh«ng cÇn ch¨m sãc kü nh− nhiÒu lo¹i c©y trång kh¸c, ®Õn mïa lμ c©y ra hoa cho tr¸i. Cã thÓ trång chuyªn canh hay trång xen canh, c©y 11
  12. trång kho¶ng 2 - 2,5 n¨m lμ cho tr¸i; cÇn ¸p dông ph−¬ng ph¸p canh t¸c míi, sau mçi vô tr¸i nªn tiÕn hμnh tØa ngän, c¾t chåi cho c©y thÊp l¹i, kh«ng ®Ó c©y tù do ph¸t triÓn. ViÖc tØa cμnh t¹o t¸n h¹n chÕ c©y ph¸t triÓn v−ît, c©y thÊp t¸n dÔ qu¶n lý dÞch h¹i vμ dÔ thu ho¹ch. Vó s÷a b¬ hång kh«ng chÞu ®−îc h¹n, v× thÕ kh«ng nªn trång c©y trªn ®Êt c¸t. Khi trång ®−îc 3 n¨m th× t¨ng c−êng bãn ph©n cho c©y, mçi n¨m bãn ba lÇn. §Ó cho vó s÷a b¬ hång tróng gi¸ lμ siÕt n−íc cho c©y ra b«ng, t¸i thu ho¹ch vμo hai tuÇn ®Çu th¸ng 10 ©m lÞch h»ng n¨m. ¤ng ®· xö lý cho c©y ra tr¸i nghÞch vô, c©y ra hoa 2 ®ît, råi 3 ®ît/n¨m ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ. Khi ®−îc 6 n¨m tuæi th× c©y cho tr¸i æn ®Þnh, cμng vÒ sau cμng nhiÒu tr¸i. C©y 5 n¨m tuæi cã thÓ cho kho¶ng 300-350 tr¸i/c©y. Khi c©y 10 n¨m tuæi, nÕu ch¨m sãc tèt cã thÓ cho kho¶ng 800- 1.000 tr¸i/c©y. So víi vó s÷a Lß RÌn (VÜnh Kim, TiÒn Giang), vó s÷a b¬ hång cã träng l−îng tr¸i lín h¬n (trung b×nh 250-370 gam/tr¸i). NÕu ch¨m sãc tèt, mçi tr¸i cã thÓ ®¹t 400-600 gam. §Æc biÖt tr¸i vó s÷a b¬ hång cã ®é ngät trung b×nh ®¹t 17,78%, cao h¬n vó s÷a Lß RÌn (15,2%). Tr¸i vó s÷a cã mμu vá hång hÊp dÉn ng−êi tiªu dïng. §©y lμ gièng c©y rÊt cã triÓn väng, cÇn ®−îc quan t©m, ph¸t triÓn. 12
  13. - HiÖu qu¶ x· héi: Víi gi¶i ph¸p nμy, «ng NguyÔn Thanh Nh· lμ ng−êi cã c«ng chän t¹o, lai ghÐp vμ n©ng cao chÊt l−îng gièng c©y vó s÷a b¬ hång, trë thμnh gièng tr¸i c©y ®Æc s¶n ngon næi tiÕng trªn thÞ tr−êng trong n−íc vμ quèc tÕ. ViÖc tuyÓn chän vμ nh©n gièng ®−îc c©y vó s÷a b¬ hång ®· gióp kh¼ng ®Þnh thªm th−¬ng hiÖu tr¸i vó s÷a ViÖt Nam. §Çu n¨m 2006, «ng ®· ®−îc ñy ban nh©n d©n tØnh BÕn Tre tÆng b»ng khen vμ cÊp chøng nhËn “C©y ®Çu dßng” cho gièng vó s÷a b¬ hång. N¨m 2008, «ng ®−îc Liªn hiÖp c¸c héi khoa häc kü thuËt Thμnh phè Hå ChÝ Minh tÆng giÊy khen vÒ ph¸t triÓn gièng vó s÷a ®Æc s¶n. Vμ gÇn ®©y nhÊt, «ng ®· ®−îc Côc Trång trät, Bé N«ng nghiÖp vμ Ph¸t triÓn n«ng th«n cÊp chøng nhËn “§Þa chØ xanh” cho c©y gièng ®¹t tiªu chuÈn chÊt l−îng. 3. Kh¶ n¨ng ¸p dông C©y vó s÷a b¬ hång xuÊt th©n tõ c©y mäc hoang nªn rÊt dÔ trång vμ ph¸t triÓn tèt trªn nhiÒu vïng ®Êt. ViÖc nh©n gièng vμ ch¨m sãc kh¸ dÔ dμng vμ cã nhiÒu c¸ch kh¸c nhau. HiÖp héi Tr¸i c©y ViÖt Nam (VinaFruit) cho biÕt, vó s÷a lμ mét trong nh÷ng lo¹i tr¸i c©y cã lîi thÕ c¹nh tranh cña ViÖt Nam, ®−îc Bé N«ng nghiÖp vμ Ph¸t triÓn n«ng th«n khuyÕn khÝch ph¸t triÓn. 13
  14. Tuy tiÒm n¨ng xuÊt khÈu rÊt lín nh−ng diÖn tÝch vμ s¶n l−îng l¹i thÊp. Ngoμi vïng VÜnh Kim (TiÒn Giang), vó s÷a chØ ®−îc trång r¶i r¸c trong d©n, ch−a ®−îc tæ chøc trång thμnh vïng hμng hãa. V× vËy, víi nh÷ng −u ®iÓm v−ît tréi, vó s÷a b¬ hång ®· b−íc ®Çu ®¸p øng ®−îc nhu cÇu thÞ tr−êng vμ ®−îc ng−êi d©n ®¸nh gi¸ cao. 14
  15. Kü THUËT TRåNG Vμ CH¡M SãC DøA QUEEN Vô XU¢N THU HO¹CH QU¶ TR¸I Vô MANG L¹I HIÖU QU¶ KINH TÕ CAO* (2004 - 2005) T¸c gi¶: NGUYÔN XU¢N TR¦êNG §Þa chØ: x· B¶o S¬n, huyÖn Lôc Nam, tØnh B¾c Giang. §iÖn tho¹i: 0915379499 1. TÝnh míi cña gi¶i ph¸p - Quy tr×nh kü thuËt trång vμ ch¨m sãc døa Queen cña Trung t©m KhuyÕn n«ng khuyÕn l©m tØnh B¾c Giang ®· chuyÓn giao cho c¸c hé trång døa tõ n¨m 2000, cô thÓ lμ: Trång vô xu©n th¸ng 3 th¸ng 4 b»ng chåi gièng 300-350g, mËt ®é 5 v¹n c©y/ha. L−îng ph©n bãn cho 1.000 c©y lμ: 200kg ph©n chuång + 17kg ®¹m urª + 25kg l©n supe + 24kg kali. Bãn lãt toμn bé b»ng ph©n chuång vμ ph©n ____________ * Gi¶i Nh×. 15
  16. l©n. Sau khi trång 3 th¸ng bãn thóc lÇn thø nhÊt 3,5kg ®¹m urª + 5kg kali. Sau khi trång 6 th¸ng bãn thóc lÇn thø hai 5kg ®¹m urª + 7kg kali. Sau khi trång 9 th¸ng bãn thóc lÇn thø ba 8,5kg ®¹m ure + 12kg kali. Sau khi trång ®−îc 12 th¸ng th× xö lý ra hoa vμ lμm cá 5 lÇn nh− vËy cho ®Õn khi thu ho¹ch lμ 18 th¸ng. Nh− vËy, s¶n phÈm ®−îc thu ho¹ch vμo kho¶ng th¸ng 6 vμ 7 sÏ trïng víi thêi ®iÓm thu ho¹ch nhiÒu lo¹i hoa qu¶ kh¸c, nªn gi¸ thÊp. - Kü thuËt trång vμ ch¨m sãc c©y døa Queen vô xu©n thu ho¹ch qu¶ tr¸i vô cña anh NguyÔn Xu©n Tr−êng cã nhiÒu s¸ng t¹o hiÖu qu¶: thay c©y gièng nhá b»ng c©y gièng to (träng l−îng 0,7 - 1kg); trång vμo th¸ng 3 h»ng n¨m. Bãn ph©n 2 lÇn: Bãn lãt toμn bé ph©n chuång, ph©n l©n + 30% ®¹m urª + 30% kali. Trång ®−îc 3 th¸ng th× tiÕn hμnh bãn thóc 1 lÇn víi 70% ®¹m urª vμ 70% kali cßn l¹i. Sau khi trång 6 th¸ng (vμo th¸ng 9) th× xö lý ra hoa b»ng c¸ch: dïng 4 lä thuèc dÊm hoa qu¶ cña Trung Quèc lo¹i 5g vμ 2 l¹ng ®¹m urª hßa tan víi 10 lÝt n−íc s¹ch xÞt vμo mçi nân døa 10cc vμo buæi s¸ng sím. Sau 35 ngμy døa ra hoa 100%. §Õn th¸ng 3 n¨m sau døa cho thu ho¹ch. Gi¶i ph¸p trªn lμm gi¶m sè lÇn bãn thóc tõ 3 lÇn xuèng cßn 1 lÇn, c«ng lμm cá tõ 5 lÇn xuèng cßn 2 lÇn. Thêi gian trång ®Õn khi thu ho¹ch tõ 18 th¸ng xuèng cßn 12 th¸ng. Do thu ho¹ch tr¸i vô, thêi tiÕt m¸t mÎ, kh«ng bÞ n¾ng lμm n¸m qu¶, n©ng gi¸ b¸n lªn gÊp 3 lÇn. 16
  17. 2. TÝnh hiÖu qu¶ - HiÖu qu¶ kinh tÕ: Ng−êi trång døa gi¶m c«ng ch¨m bãn, rót ng¾n thêi gian quay vßng trªn ®Êt 6 th¸ng mçi vô. N¨ng suÊt t¨ng 5 t¹/ha, h×nh thøc vμ chÊt l−îng tèt h¬n v× kh«ng bÞ n¾ng lμm n¸m qu¶, gi¸ døa cao gÊp 3 lÇn døa chÝnh vô, mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao cho ng−êi trång døa. T¹o nguån nguyªn liÖu æn ®Þnh quanh n¨m cho c¸c nhμ m¸y chÕ biÕn n«ng s¶n, nhu cÇu cña ng−êi tiªu dïng. - HiÖu qu¶ x· héi: Gi¶m bít søc lao ®éng cho ng−êi trång døa do kh«ng ph¶i ch¨m bãn nhiÒu. N¨ng suÊt, chÊt l−îng døa cao, t¨ng gi¸ b¸n, t¨ng thu nhËp, n©ng cao ®êi sèng cho ng−êi trång døa. Nguån nguyªn liÖu cho c¸c nhμ m¸y chÕ biÕn æn ®Þnh, t¹o viÖc lμm th−êng xuyªn cho c«ng nh©n, v.v.. 3. Kh¶ n¨ng ¸p dông Gi¶i ph¸p ®· ®−îc nhiÒu hé trång døa t¹i x· B¶o S¬n ¸p dông víi diÖn tÝch 40ha, mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. HiÖn nay, gi¶i ph¸p ®ang ®−îc c¸c ®Þa ph−¬ng trong tØnh quan t©m, häc tËp ®Ó ¸p dông. 17
  18. CHANH GIÊY KH¤NG H¹T* (2006 - 2007) T¸c gi¶: L£ V¡N X£ §Þa chØ: Êp Ch¸nh H−ng, x· HiÕu Liªm, huyÖn T©n Uyªn, tØnh B×nh D−¬ng. §iÖn tho¹i: 0650.3680166; 0903934866 1. TÝnh míi cña gi¶i ph¸p Chanh lμ gièng c©y ¨n qu¶ quan träng, ®−îc trång nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi nhê thÝch nghi réng víi nhiÒu vïng sinh th¸i. Chanh ®−îc sö dông rÊt phæ biÕn nh− ¨n t−¬i, lμm n−íc gi¶i kh¸t, cung cÊp nhiÒu vitamin C. Ngoμi ra chanh cßn ®−îc dïng lμm h−¬ng liÖu trong chÕ biÕn thùc phÈm vμ hμng tiªu dïng. Chanh giÊy kh«ng h¹t cã Ýt gai, cã th©n vμ qu¶ gÇn gièng chanh giÊy truyÒn thèng cña ViÖt Nam, khi cμnh ë giai ®o¹n thμnh thôc th× c¸c gai bÞ tho¸i ho¸, c©y cho qu¶ sai, mét chïm cho 7 - 8 qu¶. N¨ng suÊt rÊt cao, tõ 150 - 200kg qu¶/c©y/n¨m; qu¶ to, ____________ * Gi¶i Nh×. 18
nguon tai.lieu . vn