Xem mẫu
- CÁC GIẢI PHÁP
SÁNG TẠO KỸ THUẬT
CỦA NHÀ NÔNG
Tập 1
- Héi ®ång chØ ®¹o xuÊt b¶n
Chñ tÞch Héi ®ång:
TS. NguyÔn ThÕ Kû
Phã Chñ tÞch Héi ®ång:
TS. NguyÔn duy hïng
Thμnh viªn
TS. NguyÔn an tiªm
TS. khuÊt duy kim h¶i
nguyÔn vò thanh h¶o
- CÁC GIẢI PHÁP
SÁNG TẠO KỸ THUẬT
CỦA NHÀ NÔNG
Tập 1
NHÀ XUẤT BẢN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA SỰ THẬT
NĂM 2012
- Tæ chøc b¶n th¶o:
NguyÔn V¨n T©m
Ng« V¨n Hïng
NguyÔn TuÊn Anh
NguyÔn ThÞ Thanh B×nh
Lª Minh H»ng
D−¬ng Anh TuÊn
- lêi nhμ xuÊt b¶n
Lμ mét n−íc n«ng nghiÖp ®ang trong qu¸ tr×nh ®Èy
m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, phÊn ®Êu ®Õn n¨m
2020 c¬ b¶n trë thμnh n−íc c«ng nghiÖp theo h−íng hiÖn
®¹i, n«ng nghiÖp - n«ng d©n - n«ng th«n vÉn lμ träng
®iÓm trong c¸c chÝnh s¸ch cña §¶ng vμ Nhμ n−íc ta,
kinh tÕ n«ng nghiÖp vÉn gi÷ tû träng lín trong c¬ cÊu
c«ng nghiÖp - n«ng nghiÖp - th−¬ng m¹i - dÞch vô.
Nhμ n−íc ®· huy ®éng, ®Æt hμng nhiÒu tr−êng ®¹i
häc, viÖn nghiªn cøu vμ hμng ngμn nhμ khoa häc
nghiªn cøu phôc vô n«ng nghiÖp - n«ng th«n - n«ng
d©n vμ ®· ®¹t ®−îc nh÷ng thμnh tùu quan träng.
Bªn c¹nh sù gióp ®ì cña Nhμ n−íc vμ c¸c nhμ khoa
häc, b¶n th©n ng−êi n«ng d©n trong qu¸ tr×nh lao ®éng
s¶n xuÊt ®· kh«ng ngõng s¸ng t¹o nh÷ng gi¶i ph¸p kü
thuËt rÊt gi¸ trÞ, cã tÝnh øng dông cao. Nh»m khuyÕn
khÝch sù s¸ng t¹o kh«ng ngõng cña n«ng d©n, tõ n¨m
2004, Héi N«ng d©n ViÖt Nam phèi hîp víi Liªn hiÖp
c¸c héi khoa häc - kü thuËt ViÖt Nam tæ chøc cuéc thi
“S¸ng t¹o kü thuËt nhμ n«ng”. Qua t¸m n¨m ph¸t
®éng, bèn lÇn xÐt gi¶i tõ 190 gi¶i ph¸p, Ban tæ chøc
cuéc thi ®· trao tÆng 4 gi¶i nhÊt, 13 gi¶i nh×, 20 gi¶i ba,
23 gi¶i khuyÕn khÝch.
Cuéc thi cho thÊy søc s¸ng t¹o to lín cña n«ng d©n
ViÖt Nam, võa phong phó, võa ®a d¹ng, tõ nh÷ng c¶i
5
- tiÕn ®¬n gi¶n ®Õn nh÷ng ý t−ëng t¸o b¹o chÕ t¹o m¸y
bay chuyªn dïng trong n«ng nghiÖp. Nh÷ng s¸ng t¹o kü
thuËt n¶y sinh trong thùc tiÔn ®−îc thiÕt kÕ thμnh quy
tr×nh trong s¶n xuÊt, c¸c c«ng cô, c¸c thiÕt bÞ h÷u dông;
nhiÒu s¸ng kiÕn trë thμnh hμng hãa trªn thÞ tr−êng.
Nh»m gióp bμ con n«ng d©n häc tËp, ¸p dông
nh÷ng gi¶i ph¸p kü thuËt hay trong cuéc thi, Nhμ xuÊt
b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt phèi hîp víi Héi N«ng
d©n ViÖt Nam xuÊt b¶n 190 gi¶i ph¸p cña cuéc thi
thμnh s¸ch víi tiªu ®Ò C¸c gi¶i ph¸p s¸ng t¹o kü
thuËt cña nhμ n«ng.
Chóng t«i chia cuèn s¸ch thμnh ba tËp:
- TËp I gåm 60 gi¶i ph¸p kü thuËt ®−îc gi¶i, ®−îc
s¾p xÕp theo trËt tù: C¸c gi¶i ph¸p kü thuËt vÒ trång
trät, ch¨n nu«i, thñy s¶n, c¬ khÝ vμ chÕ biÕn n«ng s¶n,
sinh häc - m«i tr−êng.
TËp II vμ tËp III lμ 130 gi¶i ph¸p kü thuËt tham
gia cuéc thi, dï kh«ng ®o¹t gi¶i nh−ng lμ nh÷ng gi¶i
ph¸p cã tÝnh øng dông cao, rÊt cã gi¸ trÞ ®Ó bμ con n«ng
d©n tham kh¶o. §Ó tiÖn cho bμ con theo dâi chóng t«i
s¾p xÕp:
- TËp II gåm 44 gi¶i ph¸p kü thuËt vÒ trång trät,
ch¨n nu«i, thñy s¶n, sinh häc - m«i tr−êng.
- TËp III gåm 86 gi¶i ph¸p kü thuËt vÒ c¬ khÝ vμ
chÕ biÕn n«ng s¶n.
Xin tr©n träng giíi thiÖu cuèn s¸ch víi bμ con n«ng
d©n víi hy väng gãp phÇn gióp bμ con trong s¶n xuÊt,
kinh doanh.
Th¸ng 1 n¨m 2013
Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt
6
- lÜnh vùc trång trät
7
- 8
- TUYÓN CHäN Vμ N¢NG CAO
GIèNG Vó S÷A B¥ HåNG*
(2008 - 2009)
T¸c gi¶: NGUYÔN THANH NH·
§Þa chØ: Êp T©n Phó, x· S¬n §Þnh,
huyÖn Chî L¸ch, tØnh BÕn Tre.
§iÖn tho¹i: 0918714969
1. TÝnh míi cña gi¶i ph¸p
C¸ch ®©y h¬n 20 n¨m, khi th¨m bμ con, thÊy
c©y vó s÷a mäc hoang cã mμu vá hång ®Ñp, khi
chÝn ¨n rÊt ngät, máng vá, «ng NguyÔn Thanh
Nh· quyÕt ®Þnh nh©n gièng b»ng c¸ch chiÕt
nh¸nh vÒ trång. Lóc ®ã, c©y trång kho¶ng 3 n¨m
cho tr¸i, cã kh¶ n¨ng cho tr¸i r¶i vô trong n¨m,
tr¸i mμu hång tÝm, vá máng, nhiÒu thÞt r¸o n−íc,
th¬m mïi b¬ s÷a vμ ¨n ngät h¬n c¸c gièng vó s÷a
____________
* Gi¶i NhÊt.
9
- kh¸c nh−ng n¨ng suÊt kh«ng cao. Do cã nhiÒu
kinh nghiÖm ghÐp c©y nªn lóc r¶nh rçi «ng l¹i
mμy mß lai ghÐp nh»m “c¶i tiÕn” c©y vó s÷a theo
ý muèn. ¤ng ®· nghÜ ra gi¶i ph¸p ®éc ®¸o - ®ã lμ
“trén” gièng vó s÷a b¬ hång víi hai gièng kh¸c −u
thÕ hiÖn cã trong d©n lμ vó s÷a tÝm Lß RÌn vμ vó
s÷a d©y. C©y ghÐp gåm ba gèc thuéc ba gièng vó
s÷a kh¸c nhau tr−ëng thμnh ra hoa ®ång lo¹t vμ
cho cïng mét lo¹i qu¶ víi chÊt l−îng cao, thÓ
hiÖn ®−îc tÝnh tréi cña c¶ ba lo¹i gièng. MÊt
hμng chôc n¨m tuyÓn chän vμ “trén” c¸c gièng vó
s÷a cã −u ®iÓm v−ît tréi, «ng ®· t¹o ra mét thÕ
hÖ c©y vó s÷a b¬ hång cho tr¸i rÊt sai, tr¸i lín vμ
chÊt l−îng ngon h¬n.
2. TÝnh hiÖu qu¶
- HiÖu qu¶ kinh tÕ:
HiÖn nay, tr¸i vó s÷a b¬ hång rÊt ®−îc −a chuéng
trªn thÞ tr−êng. Gi¸ vó s÷a b¬ hång ®−îc th−¬ng l¸i
thu mua 15.000 - 17.000 ®ång/kg. Mïa nghÞch gi¸
25.000 - 30.000 ®ång/kg. §Æc biÖt, nÕu ng−êi trång
vó s÷a b¬ hång ¸p dông kü thuËt cho tr¸i sím sÏ
b¸n ®−îc gi¸ rÊt cao, nÕu vó s÷a chÝn vμo th¸ng 10 -
11, gi¸ kho¶ng tõ 50.000 - 60.000 ®ång/kg (kho¶ng
200.000 - 250.000 ®ång/chôc). So víi c©y trång kh¸c,
trång vó s÷a b¬ hång cho thu nhËp rÊt cao, mçi c«ng
®Êt (1.000m2) trång ®−îc kho¶ng 20 - 25 c©y, ch¨m
10
- sãc tèt, c©y ë giai ®o¹n cho tr¸i æn ®Þnh cã kh¶
n¨ng ®¹t kho¶ng 250 - 300 kg/c©y/n¨m. NÕu møc
gi¸ 16.000 ®ång/kg, b×nh qu©n mçi c«ng ®Êt trång
vó s÷a b¬ hång thu nhËp tõ 80-100 triÖu ®ång/n¨m,
tøc mçi hÐcta cho thu nhËp 800 triÖu ®Õn 1 tû
®ång/n¨m. Theo tÝnh to¸n, nÕu trång vó s÷a b¬
hång ®óng kü thuËt, cho ra tr¸i nghÞch vô, chÝn
sím, b¸n 50.000-80.000 ®ång/kg, mçi hÐcta cã thÓ
thu tíi gÇn 1 tû ®ång. So víi c©y trång kh¸c nh−
nh·n, cam, sÇu riªng... th× c©y vó s÷a b¬ hång ®¹t
hiÖu qu¶ rÊt cao.
- HiÖu qu¶ kü thuËt:
Gi¶i ph¸p cÊy ghÐp tuyÓn chän gièng vó s÷a b¬
hång cña «ng NguyÔn Thanh Nh· rÊt s¸ng t¹o.
§Çu tiªn, «ng chän gièng vó s÷a d©y (cho tr¸i sai)
vμ vó s÷a Lß RÌn “ghÐp ¸p” víi nhau t¹o thμnh
mét c©y cã mét th©n nh−ng cã hai bé rÔ riªng biÖt
nh»m lÊy “tÝnh tréi” cña hai gièng c©y nμy. Sau
khi gèc ghÐp “hai trong mét” ph¸t triÓn tèt, «ng
tiÕn hμnh lÇn ghÐp thø hai víi ®ät gièng tõ c©y vó
s÷a b¬ hång.
XuÊt th©n tõ c©y mäc hoang nªn gièng vó s÷a
b¬ hång rÊt dÔ trång vμ ph¸t triÓn tèt trªn nhiÒu
vïng ®Êt. Kh«ng cÇn ch¨m sãc kü nh− nhiÒu lo¹i
c©y trång kh¸c, ®Õn mïa lμ c©y ra hoa cho tr¸i. Cã
thÓ trång chuyªn canh hay trång xen canh, c©y
11
- trång kho¶ng 2 - 2,5 n¨m lμ cho tr¸i; cÇn ¸p dông
ph−¬ng ph¸p canh t¸c míi, sau mçi vô tr¸i nªn
tiÕn hμnh tØa ngän, c¾t chåi cho c©y thÊp l¹i,
kh«ng ®Ó c©y tù do ph¸t triÓn. ViÖc tØa cμnh t¹o
t¸n h¹n chÕ c©y ph¸t triÓn v−ît, c©y thÊp t¸n dÔ
qu¶n lý dÞch h¹i vμ dÔ thu ho¹ch. Vó s÷a b¬ hång
kh«ng chÞu ®−îc h¹n, v× thÕ kh«ng nªn trång c©y
trªn ®Êt c¸t. Khi trång ®−îc 3 n¨m th× t¨ng c−êng
bãn ph©n cho c©y, mçi n¨m bãn ba lÇn. §Ó cho vó
s÷a b¬ hång tróng gi¸ lμ siÕt n−íc cho c©y ra b«ng,
t¸i thu ho¹ch vμo hai tuÇn ®Çu th¸ng 10 ©m lÞch
h»ng n¨m. ¤ng ®· xö lý cho c©y ra tr¸i nghÞch vô,
c©y ra hoa 2 ®ît, råi 3 ®ît/n¨m ®Ó n©ng cao hiÖu
qu¶ kinh tÕ.
Khi ®−îc 6 n¨m tuæi th× c©y cho tr¸i æn ®Þnh,
cμng vÒ sau cμng nhiÒu tr¸i. C©y 5 n¨m tuæi cã
thÓ cho kho¶ng 300-350 tr¸i/c©y. Khi c©y 10 n¨m
tuæi, nÕu ch¨m sãc tèt cã thÓ cho kho¶ng 800-
1.000 tr¸i/c©y. So víi vó s÷a Lß RÌn (VÜnh Kim,
TiÒn Giang), vó s÷a b¬ hång cã träng l−îng tr¸i
lín h¬n (trung b×nh 250-370 gam/tr¸i). NÕu ch¨m
sãc tèt, mçi tr¸i cã thÓ ®¹t 400-600 gam. §Æc biÖt
tr¸i vó s÷a b¬ hång cã ®é ngät trung b×nh ®¹t
17,78%, cao h¬n vó s÷a Lß RÌn (15,2%). Tr¸i vó
s÷a cã mμu vá hång hÊp dÉn ng−êi tiªu dïng. §©y
lμ gièng c©y rÊt cã triÓn väng, cÇn ®−îc quan t©m,
ph¸t triÓn.
12
- - HiÖu qu¶ x· héi:
Víi gi¶i ph¸p nμy, «ng NguyÔn Thanh Nh· lμ
ng−êi cã c«ng chän t¹o, lai ghÐp vμ n©ng cao chÊt
l−îng gièng c©y vó s÷a b¬ hång, trë thμnh gièng
tr¸i c©y ®Æc s¶n ngon næi tiÕng trªn thÞ tr−êng
trong n−íc vμ quèc tÕ. ViÖc tuyÓn chän vμ nh©n
gièng ®−îc c©y vó s÷a b¬ hång ®· gióp kh¼ng ®Þnh
thªm th−¬ng hiÖu tr¸i vó s÷a ViÖt Nam. §Çu n¨m
2006, «ng ®· ®−îc ñy ban nh©n d©n tØnh BÕn Tre
tÆng b»ng khen vμ cÊp chøng nhËn “C©y ®Çu
dßng” cho gièng vó s÷a b¬ hång. N¨m 2008, «ng
®−îc Liªn hiÖp c¸c héi khoa häc kü thuËt Thμnh
phè Hå ChÝ Minh tÆng giÊy khen vÒ ph¸t triÓn
gièng vó s÷a ®Æc s¶n. Vμ gÇn ®©y nhÊt, «ng ®·
®−îc Côc Trång trät, Bé N«ng nghiÖp vμ Ph¸t
triÓn n«ng th«n cÊp chøng nhËn “§Þa chØ xanh”
cho c©y gièng ®¹t tiªu chuÈn chÊt l−îng.
3. Kh¶ n¨ng ¸p dông
C©y vó s÷a b¬ hång xuÊt th©n tõ c©y mäc
hoang nªn rÊt dÔ trång vμ ph¸t triÓn tèt trªn
nhiÒu vïng ®Êt. ViÖc nh©n gièng vμ ch¨m sãc kh¸
dÔ dμng vμ cã nhiÒu c¸ch kh¸c nhau. HiÖp héi
Tr¸i c©y ViÖt Nam (VinaFruit) cho biÕt, vó s÷a lμ
mét trong nh÷ng lo¹i tr¸i c©y cã lîi thÕ c¹nh
tranh cña ViÖt Nam, ®−îc Bé N«ng nghiÖp vμ
Ph¸t triÓn n«ng th«n khuyÕn khÝch ph¸t triÓn.
13
- Tuy tiÒm n¨ng xuÊt khÈu rÊt lín nh−ng diÖn tÝch
vμ s¶n l−îng l¹i thÊp. Ngoμi vïng VÜnh Kim (TiÒn
Giang), vó s÷a chØ ®−îc trång r¶i r¸c trong d©n,
ch−a ®−îc tæ chøc trång thμnh vïng hμng hãa. V×
vËy, víi nh÷ng −u ®iÓm v−ît tréi, vó s÷a b¬ hång
®· b−íc ®Çu ®¸p øng ®−îc nhu cÇu thÞ tr−êng vμ
®−îc ng−êi d©n ®¸nh gi¸ cao.
14
- Kü THUËT TRåNG Vμ CH¡M SãC
DøA QUEEN Vô XU¢N
THU HO¹CH QU¶ TR¸I Vô MANG L¹I
HIÖU QU¶ KINH TÕ CAO*
(2004 - 2005)
T¸c gi¶: NGUYÔN XU¢N TR¦êNG
§Þa chØ: x· B¶o S¬n, huyÖn Lôc Nam, tØnh B¾c Giang.
§iÖn tho¹i: 0915379499
1. TÝnh míi cña gi¶i ph¸p
- Quy tr×nh kü thuËt trång vμ ch¨m sãc døa
Queen cña Trung t©m KhuyÕn n«ng khuyÕn l©m
tØnh B¾c Giang ®· chuyÓn giao cho c¸c hé trång
døa tõ n¨m 2000, cô thÓ lμ:
Trång vô xu©n th¸ng 3 th¸ng 4 b»ng chåi gièng
300-350g, mËt ®é 5 v¹n c©y/ha.
L−îng ph©n bãn cho 1.000 c©y lμ: 200kg ph©n
chuång + 17kg ®¹m urª + 25kg l©n supe + 24kg
kali. Bãn lãt toμn bé b»ng ph©n chuång vμ ph©n
____________
* Gi¶i Nh×.
15
- l©n. Sau khi trång 3 th¸ng bãn thóc lÇn thø nhÊt
3,5kg ®¹m urª + 5kg kali. Sau khi trång 6 th¸ng bãn
thóc lÇn thø hai 5kg ®¹m urª + 7kg kali. Sau khi
trång 9 th¸ng bãn thóc lÇn thø ba 8,5kg ®¹m ure +
12kg kali. Sau khi trång ®−îc 12 th¸ng th× xö lý ra
hoa vμ lμm cá 5 lÇn nh− vËy cho ®Õn khi thu ho¹ch
lμ 18 th¸ng. Nh− vËy, s¶n phÈm ®−îc thu ho¹ch vμo
kho¶ng th¸ng 6 vμ 7 sÏ trïng víi thêi ®iÓm thu
ho¹ch nhiÒu lo¹i hoa qu¶ kh¸c, nªn gi¸ thÊp.
- Kü thuËt trång vμ ch¨m sãc c©y døa Queen vô
xu©n thu ho¹ch qu¶ tr¸i vô cña anh NguyÔn Xu©n
Tr−êng cã nhiÒu s¸ng t¹o hiÖu qu¶: thay c©y gièng
nhá b»ng c©y gièng to (träng l−îng 0,7 - 1kg);
trång vμo th¸ng 3 h»ng n¨m.
Bãn ph©n 2 lÇn: Bãn lãt toμn bé ph©n chuång,
ph©n l©n + 30% ®¹m urª + 30% kali. Trång ®−îc 3
th¸ng th× tiÕn hμnh bãn thóc 1 lÇn víi 70% ®¹m urª
vμ 70% kali cßn l¹i. Sau khi trång 6 th¸ng (vμo
th¸ng 9) th× xö lý ra hoa b»ng c¸ch: dïng 4 lä thuèc
dÊm hoa qu¶ cña Trung Quèc lo¹i 5g vμ 2 l¹ng ®¹m
urª hßa tan víi 10 lÝt n−íc s¹ch xÞt vμo mçi nân døa
10cc vμo buæi s¸ng sím. Sau 35 ngμy døa ra hoa
100%. §Õn th¸ng 3 n¨m sau døa cho thu ho¹ch.
Gi¶i ph¸p trªn lμm gi¶m sè lÇn bãn thóc tõ
3 lÇn xuèng cßn 1 lÇn, c«ng lμm cá tõ 5 lÇn xuèng
cßn 2 lÇn. Thêi gian trång ®Õn khi thu ho¹ch tõ
18 th¸ng xuèng cßn 12 th¸ng. Do thu ho¹ch tr¸i
vô, thêi tiÕt m¸t mÎ, kh«ng bÞ n¾ng lμm n¸m qu¶,
n©ng gi¸ b¸n lªn gÊp 3 lÇn.
16
- 2. TÝnh hiÖu qu¶
- HiÖu qu¶ kinh tÕ:
Ng−êi trång døa gi¶m c«ng ch¨m bãn, rót ng¾n
thêi gian quay vßng trªn ®Êt 6 th¸ng mçi vô.
N¨ng suÊt t¨ng 5 t¹/ha, h×nh thøc vμ chÊt
l−îng tèt h¬n v× kh«ng bÞ n¾ng lμm n¸m qu¶, gi¸
døa cao gÊp 3 lÇn døa chÝnh vô, mang l¹i hiÖu qu¶
kinh tÕ cao cho ng−êi trång døa.
T¹o nguån nguyªn liÖu æn ®Þnh quanh n¨m cho
c¸c nhμ m¸y chÕ biÕn n«ng s¶n, nhu cÇu cña ng−êi
tiªu dïng.
- HiÖu qu¶ x· héi:
Gi¶m bít søc lao ®éng cho ng−êi trång døa do
kh«ng ph¶i ch¨m bãn nhiÒu.
N¨ng suÊt, chÊt l−îng døa cao, t¨ng gi¸ b¸n,
t¨ng thu nhËp, n©ng cao ®êi sèng cho ng−êi trång
døa. Nguån nguyªn liÖu cho c¸c nhμ m¸y chÕ biÕn
æn ®Þnh, t¹o viÖc lμm th−êng xuyªn cho c«ng
nh©n, v.v..
3. Kh¶ n¨ng ¸p dông
Gi¶i ph¸p ®· ®−îc nhiÒu hé trång døa t¹i x· B¶o
S¬n ¸p dông víi diÖn tÝch 40ha, mang l¹i hiÖu qu¶
kinh tÕ cao. HiÖn nay, gi¶i ph¸p ®ang ®−îc c¸c ®Þa
ph−¬ng trong tØnh quan t©m, häc tËp ®Ó ¸p dông.
17
- CHANH GIÊY KH¤NG H¹T*
(2006 - 2007)
T¸c gi¶: L£ V¡N X£
§Þa chØ: Êp Ch¸nh H−ng, x· HiÕu Liªm,
huyÖn T©n Uyªn, tØnh B×nh D−¬ng.
§iÖn tho¹i: 0650.3680166; 0903934866
1. TÝnh míi cña gi¶i ph¸p
Chanh lμ gièng c©y ¨n qu¶ quan träng, ®−îc
trång nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi nhê thÝch nghi réng
víi nhiÒu vïng sinh th¸i. Chanh ®−îc sö dông rÊt
phæ biÕn nh− ¨n t−¬i, lμm n−íc gi¶i kh¸t, cung
cÊp nhiÒu vitamin C. Ngoμi ra chanh cßn ®−îc
dïng lμm h−¬ng liÖu trong chÕ biÕn thùc phÈm vμ
hμng tiªu dïng.
Chanh giÊy kh«ng h¹t cã Ýt gai, cã th©n vμ qu¶
gÇn gièng chanh giÊy truyÒn thèng cña ViÖt Nam,
khi cμnh ë giai ®o¹n thμnh thôc th× c¸c gai bÞ tho¸i
ho¸, c©y cho qu¶ sai, mét chïm cho 7 - 8 qu¶. N¨ng
suÊt rÊt cao, tõ 150 - 200kg qu¶/c©y/n¨m; qu¶ to,
____________
* Gi¶i Nh×.
18
nguon tai.lieu . vn