Xem mẫu
- Nghiªn cøu Gia ®×nh vµ Giíi Sè 1 - 2014 Nhưêng nhÞn lÉn nhau trong øng xö ®Ó x©y dùng sù hßa thuËn vµ h¹nh phóc cña gia ®×nh GS. Lª Thi Tãm t¾t: Bµi viÕt tr×nh bµy vÒ mèi quan hÖ vî chång vµ nh÷ng øng xö trong cuéc sèng gia ®×nh hµng ngµy. Theo t¸c gi¶, x©y dùng gia ®×nh Êm no, tiÕn bé, h¹nh phóc ®ßi hái sù chung søc cña c¶ ®«i vî chång, víi c¸ch øng xö tÕ nhÞ, t×nh c¶m cña ngưêi vî vµ sù thµnh t©m, nhiÖt t×nh cña ngưêi chång, v× h¹nh phóc løa ®«i vµ tư¬ng lai con c¸i. Tõ khãa: Gia ®×nh; H¹nh phóc gia ®×nh; Mèi quan hÖ vî chång. QuyÒn sèng b×nh ®¼ng, d©n chñ cña mçi c«ng d©n ViÖt Nam lµ mét nguyªn t¾c c¬ b¶n ®· ®ưîc HiÕn ph¸p nưíc ta c«ng bè tõ n¨m 1992 vµ ®· ®ưîc Nhµ nưíc ViÖt Nam b¶o ®¶m viÖc thi hµnh nghiªm tóc. §ã lµ mét quyÒn lîi mµ mçi ngưêi d©n, giµ, trÎ, trai, g¸i, c¸c thµnh phÇn d©n téc cña nưíc ta ®ưîc hưëng thô vµ cã tr¸ch nhiÖm thi hµnh. Mäi sù vi ph¹m sÏ bÞ ph¸p luËt Nhµ nưíc trõng trÞ, tïy theo téi nÆng hay nhÑ. 1. ë ngoµi x· héi, ®èi víi mçi ngưêi d©n, chóng ta cÇn cư¬ng quyÕt ®Êu tranh cho quyÒn b×nh ®¼ng d©n chñ ®ưîc thùc thi nghiªm tóc ®èi víi tõng c¸ nh©n, còng như ®èi víi nh÷ng ®iÒu Ph¸p luËt Nhµ nưíc ®· ban hµnh. Chóng ta ®Êu tranh cho lÏ ph¶i, cho ch©n lý, vµ cư¬ng quyÕt chèng
- Lª Thi 39 l¹i nh÷ng kÎ vi ph¹m ph¸p luËt, kh«ng e ng¹i, kh«ng nh©n nhưîng, kh«ng sî bÞ tr¶ thï. Tuy nhiªn, ngay trong cuéc ®Êu tranh ®ã, chóng ta còng ph¶i l¾ng nghe ý kiÕn, lêi lÏ tr×nh bµy cña kÎ vi ph¹m ph¸p luËt. Cßn víi nh÷ng chuyÖn va ch¹m víi nhau trªn ®ưêng phè, ngoµi chî, n¬i mua b¸n ®«ng ngưêi, chóng ta còng cÇn nh©n nhưîng lÉn nhau, nÕu cè c·i v·, dµnh phÇn th¾ng vÒ m×nh, th× tõ chuyÖn nhá trë thµnh chuyÖn lín, gay g¾t, quyÕt liÖt, cã thÓ dÉn ®Õn nh÷ng hµnh ®éng b¹o lùc vµ ¸n m¹ng. 2. Trong gia ®×nh, ®Êu tranh víi nhau gi÷a vî vµ chång l¹i cã nh÷ng ®iÓm cÇn lưu ý h¬n. Khi gi¶i quyÕt nh÷ng m©u thuÉn, kh¸c biÖt ý kiÕn gi÷a vî vµ chång, cÇn ph©n biÖt nh÷ng ®iÒu g× kh«ng thÓ nh©n nhưîng ®ưîc vµ nh÷ng ®iÒu g× cã thÓ cho qua, chÝn bá lµm mưêi. a) Nh÷ng ®iÒu kh«ng thÓ nh©n nhưîng ®ưîc lµ khi vî hay chång vi ph¹m ph¸p luËt Nhµ nưíc ®· quy ®Þnh, vi ph¹m lîi Ých cña céng ®ång x· héi, céng ®ång d©n cư. VÝ dô: vî hay chång bu«n b¸n trèn thuÕ hoÆc gi¶ vê èm, nghØ ë nhµ lµm viÖc riªng… Chång lµm ¨n víi bän cß måi bu«n b¸n ma tóy. Vî hay chång kiÕm cí tõ chèi viÖc nu«i dưìng cha mÑ giµ èm ®au, hay kh«ng chó ý gi¸o dôc con c¸i sinh hư, l¹i ®æ lçi cho nhµ trưêng. Tranh chÊp víi hµng xãm l¸ng giÒng th× bµy mưu kÕ ®Ó dµnh phÇn th¾ng vÒ m×nh, phÇn lîi cho m×nh… §ã lµ nh÷ng ®iÒu kh«ng thÓ chÊp nhËn ®ưîc. §ã lµ nh÷ng téi lçi mµ c¶ ®«i vî chång, kh«ng chØ riªng chång hay vî ph¶i chÞu sù trõng trÞ cña ph¸p luËt, khi sù viÖc bÞ phanh phui, ®óng sai râ rµng. b) Tuy nhiªn, trong cuéc sèng thưêng ngµy gi÷a ®«i vî chång cßn biÕt bao sù viÖc ®ßi hái sù nh©n nhưîng lÉn nhau, cÇn biÕt hy sinh lîi Ých c¸ nh©n trưíc m¾t, t¹m thêi nhá män. CÇn kh¾c phôc nh÷ng së thÝch, thó vui c¸ nh©n kh«ng thÝch hîp víi cuéc sèng gia ®×nh ®Ó ®¶m b¶o h¹nh phóc chung, æn ®Þnh. Tõ viÖc lao ®éng kiÕm sèng ®Õn viÖc sinh con, nu«i dưìng con c¸i, vî chång lu«n chia sÎ khã kh¨n, cïng ®ãng gãp c«ng søc vµ cã ý thøc tr¸ch nhiÖm b×nh ®¼ng như nhau. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ cã kh«ng Ýt nh÷ng t×nh huèng ®Æt ra tõ viÖc lµm, c«ng t¸c cña ®«i vî chång ®Õn viÖc nu«i dưìng con c¸i, ®èi xö víi cha mÑ giµ, víi hä hµng th©n téc néi ngo¹i, vî chång l¹i hay cã ý kiÕn kh¸c nhau vµ tranh luËn víi nhau. §Æc biÖt trong viÖc chän viÖc lµm, lµm víi ai, víi c¬ quan Nhµ nưíc hay víi tư nh©n, hay bu«n b¸n tù do ngoµi chî... vî chång dÔ cã ý kiÕn kh¸c nhau, l¹i kh«ng b×nh tÜnh l¾ng nghe ý kiÕn cña nhau, ai còng muèn dµnh phÇn th¾ng vÒ m×nh. VÝ dô: vÒ viÖc lµm, ®©y lµ vÊn ®Ò then chèt,
- 40 Nghiªn cøu Gia ®×nh vµ Giíi. QuyÓn 24, sè 1, tr. 38-42 quyÕt ®Þnh møc sèng cña gia ®×nh. Hä nªn lµm viÖc g×, biÖn ph¸p thùc hiÖn ra sao, vî chång cã thÓ cã ý kiÕn kh¸c nhau, tõ nhËn thøc vÒ tÇm quan träng cña c¸c lo¹i c«ng viÖc, ®Õn nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n ®Ó viÖc lµm ®ã cã n¨ng suÊt cao, cã thu nhËp tèt, v.v. ý kiÕn kh¸c nhau lµ b×nh thưêng, nhiÒu khi còng tõ quan niÖm, nhËn thøc kh¸c nhau trong viÖc n¾m b¾t thÞ trưêng lao ®éng vµ n¨ng lùc b¶n th©n. §iÒu quan träng lµ gi¶i quyÕt sù kh¸c nhau ®ã như thÕ nµo. NhiÒu trưêng hîp vî hay chång kh«ng chÞu l¾ng nghe nhau, chØ cè dµnh phÇn th¾ng vÒ m×nh. Hä tranh luËn m©u thuÉn víi nhau gay g¾t, kh«ng ai chÞu ai, cã khi dÉn ®Õn sù bÊt hîp t¸c: “Anh hay c« muèn lµm g× th× lµm. T«i mÆc kÖ”. §«i khi còng x¶y ra trưêng hîp chång hay vî lóc tøc giËn, nãng n¶y cã nh÷ng cö chØ, lêi nãi, th¸i ®é qu¸ ®¸ng. VÝ dô: chång qu¸t th¸o vî, vî nhiÕc mãc, ®ay nghiÕn chång… NÕu mçi bªn ®Òu t×m c¸ch dµnh phÇn th¾ng vÒ m×nh, ®Èy xung ®ét lªn cao th× dÔ x¶y ra kh¶ n¨ng b¹o lùc gia ®×nh nghiªm träng h¬n. Lóc ®ã, “mét ®iÒu nhÞn, chÝn ®iÒu lµnh” lµ cÇn thiÕt ®Ó æn ®Þnh kh«ng khÝ sèng chung, ®Ó råi sau ®ã vµo hoµn c¶nh thÝch hîp sÏ gãp ý cho nhau. Nãi c¸ch kh¸c, trong cuéc sèng chung hµng ngµy, chång hay vî cÇn biÕt nh©n nhưîng lÉn nhau, g¹t bá tÝnh sÜ diÖn c¸ nh©n. Trong gia ®×nh, cã nh÷ng viÖc träng ®¹i, vî chång cÇn bµn b¹c kü víi nhau ®Ó cã ý kiÕn thèng nhÊt: tõ viÖc ¨n uèng, chi tiªu hµng ngµy thÕ nµo lµ hîp lý, ®Õn viÖc cóng giç tæ tiªn, ma chay, cưíi xin cña dßng hä: ngµy giç lµm bao nhiªu m©m cç, mêi bao nhiªu hä hµng, ma chay cưíi xin cña dßng hä ®ãng gãp tiÒn ra sao. §Æc biÖt viÖc nu«i d¹y con c¸i, cho con häc trưêng nµo, häc thªm ngoµi giê ë ®©u, cho chóng vui ch¬i gi¶i trÝ thÕ nµo… Trong nh÷ng cuéc trao ®æi ý kiÕn, víi th¸i ®é b×nh tÜnh, vî chång cÇn l¾ng nghe ý kiÕn cña nhau ®Ó t×m ra gi¶i ph¸p tèt nhÊt cho vÊn ®Ò ®Æt ra, nh»m gi¶i quyÕt ®ưîc nh÷ng khã kh¨n, trë ng¹i ®ang gÆp ph¶i trong ®êi sèng gia ®×nh. Hä cÇn tr¸nh viÖc tr¸ch mãc, ®æ lçi cho nhau, chØ trÝch lÉn nhau hay b¾t n¹t nhau. Con ngưêi ta nãi chung Ýt ai lµ ngưêi hoµn h¶o, mçi ngưêi ®Òu cã nhưîc ®iÓm nµy, tËt xÊu kia. V× vËy, vî chång cÇn biÕt t×m ra nh÷ng nÐt ®¸ng quý trong ®¹o ®øc cña nhau. Tõ ®ã, viÖc x©y dùng t×nh thư¬ng vµ sù ®oµn kÕt gi÷a ®«i vî chång mçi ngµy cµng thªm bÒn v÷ng. Gia ®×nh lµ n¬i c¸c thµnh viªn sèng thËt, kh«ng bÞ rµng buéc bëi nh÷ng quy t¾c øng xö cña c¬ quan, n¬i lµm viÖc, hay c¸c nghi lÔ b¾t buéc cña x· héi. Nhưng kh«ng thÓ tõ viÖc sèng thËt Êy mµ vî hay chång tù do béc lé
- Lª Thi 41 nh÷ng tÝnh xÊu cña m×nh, kh«ng chÞu tù kiÒm chÕ, söa ®æi, dÉn ®Õn sù ph¸ ho¹i hßa thuËn, h¹nh phóc gia ®×nh. Mét lêi nãi, cö chØ cña vî hay chång ®Òu cã t¸c ®éng lªn t×nh c¶m, t©m lý cña nhau, khiÕn hä vui hay buån, phÊn khëi hay thÊt väng. Nhưêng nhÞn lÉn nhau lµ c¸ch cư xö cÇn thiÕt cña ®«i vî chång khi trao ®æi ý kiÕn tõ viÖc ¨n uèng hµng ngµy, ®èi xö víi cha mÑ giµ, hä hµng th©n téc, v.v. §Ó gia ®×nh cã cuéc sèng b×nh yªn, con c¸i häc hµnh, trưëng thµnh tèt th× vî chång cÇn cè g¾ng kh¾c phôc nh÷ng nhưîc ®iÓm cña b¶n th©n, nh÷ng së thÝch thãi quen, c¸ch cư xö, nãi n¨ng kh«ng hîp víi ngưêi th©n. Vî chång nhưêng nhÞn lÉn nhau, l¾ng nghe ý kiÕn cña nhau, chÝn bá lµm mưêi, kh«ng dµnh phÇn th¾ng vÒ m×nh. §ã kh«ng chØ v× h¹nh phóc cña ®«i vî chång mµ cßn v× con c¸i. Chóng ®ưîc sèng trong kh«ng khÝ hßa thuËn, ®oµn kÕt cña ®«i vî chång. Trong viÖc ®èi xö víi cha mÑ giµ, vî chång cã thÓ trao ®æi vÒ c¸ch nu«i dưìng, chu cÊp tiÒn b¹c cho c¸c cô giµ, nªn sèng chung ba thÕ hÖ hay sèng riªng… §ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò phøc t¹p mµ vî chång ph¶i b×nh tÜnh trao ®æi ý kiÕn. Chång kh«ng ¸p ®Æt ý kiÕn víi vî. Vî kh«ng cè gi÷ ý kiÕn riªng cña m×nh. Cuéc th¶o luËn ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò thùc tÕ, tõ chç ë, c¸ch nu«i nÊng c¸c cô giµ bªn néi bªn ngo¹i… Vî chång cã thÓ th¶o luËn ®Ó t×m ra gi¶i ph¸p thÝch hîp nhÊt, tïy ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh gia ®×nh cña hä (ngưêi vî thưêng cho r»ng hä hµng bªn néi ®ưîc chó ý h¬n hä hµng bªn ngo¹i…). Mçi gia ®×nh lµ mét tÕ bµo riªng, ®¬n lÎ. C¬ së nÒn t¶ng cña tÕ bµo ®ã lµ sù chung sèng hßa thuËn gi÷a ®«i vî chång. Thưêng ngµy hä ph¶i ®èi ®Çu víi bao nhiªu sù viÖc phøc t¹p diÔn ra, tõ ¨n ngñ, mua s¾m, may mÆc cña vî chång vµ con c¸i. Ngay tõ viÖc cho con häc ë trưêng nµo, trưêng träng ®iÓm hay trưêng gÇn nhµ, cã cho con häc thªm kh«ng, v.v. V× vËy dÔ x¶y ra nh÷ng ý kiÕn kh¸c nhau. NÕu hä kh«ng biÕt l¾ng nghe nhau, nhưêng nhÞn nhau th× khiÕn c¸c m©u thuÉn ngµy cµng gay g¾t, lµm tan vì h¹nh phóc gia ®×nh dÉn ®Õn vî chång ly th©n, ly h«n. Trong khi tranh luËn, mét sù viÖc nµo ®ã, vî hay chång kh«ng cè dµnh phÇn th¾ng vÒ m×nh. Khi ®· t×m ra lêi gi¶i ®¸p tèt nhÊt cho vÊn ®Ò ®Æt ra, mét hưíng hµnh ®éng tèt nhÊt th× vî hay chång cÇn vui vÎ chÊp nhËn, kh«ng nªn coi ®ã lµ ý kiÕn m×nh bÞ thua råi. Gia ®×nh lµ sù g¾n bã gi÷a t×nh thư¬ng vµ tr¸ch nhiÖm gi÷a ®«i vî
- 42 Nghiªn cøu Gia ®×nh vµ Giíi. QuyÓn 24, sè 1, tr. 38-42 chång, lµ sù kÕt nèi yªu thư¬ng. V× vËy, hä cÇn hîp t¸c víi nhau, chung søc lµm ¨n, ch¨m sãc lÉn nhau, còng như nu«i dưìng con c¸i nªn ngưêi. Mçi ngưêi cÇn kh¾c phôc tÝnh sÜ diÖn c¸ nh©n, cè dµnh phÇn th¾ng vÒ m×nh trong c¸ch cư xö ë gia ®×nh, trong c¸c cuéc th¶o luËn vÒ c¸c vÊn ®Ò ®ưîc ®Æt ra hµng ngµy. “Mét ®iÒu nhÞn chÝn ®iÒu lµnh” lµ phư¬ng ch©m øng xö cÇn thiÕt gi÷a c¸c thµnh viªn gia ®×nh, ®Ó x©y dùng sù ®oµn kÕt, hßa thuËn vµ h¹nh phóc bÒn l©u. Vµi lêi kÕt luËn X©y dùng gia ®×nh Êm no, tiÕn bé, h¹nh phóc ®ßi hái sù chung søc cña c¶ ®«i vî chång, víi c¸ch øng xö tÕ nhÞ, t×nh c¶m cña ngưêi vî vµ sù thµnh t©m, nhiÖt t×nh cña ngưêi chång, v× h¹nh phóc løa ®«i vµ tư¬ng lai con c¸i. Hä kh«ng tÝnh ®Õn sù ®ưîc thua trong vÊn ®Ò nµy, hä hç trî lÉn nhau, gi¶m bít khã kh¨n trong viÖc lµm néi trî gia ®×nh, nu«i d¹y con c¸i, b¶o ®¶m “c¬m ngon canh ngät”, x©y dùng nªn m«i trưêng sèng thuËn hßa, ªm Êm gi÷a vî vµ chång, gi÷a cha mÑ vµ con c¸i. §ã lµ h¹nh phóc lín nhÊt cña cha mÑ vµ t¹o ra cho con c¸i cuéc sèng yªn vui, ®ưîc häc hµnh, vui ch¬i vµ lóc trưëng thµnh trë nªn nh÷ng c«ng d©n cã tµi n¨ng vµ ®øc ®é, ®ãng gãp h÷u Ých cho x· héi, cho d©n téc ViÖt Nam. Hå Chñ tÞch ®· nãi: “Gia ®×nh lµ h¹t nh©n x· héi. C¸c gia ®×nh ®oµn kÕt céng l¹i thµnh x· héi ®oµn kÕt”.n Tµi liÖu trÝch dÉn ___. 1974. Hå Chñ tÞch vµ vÊn ®Ò gi¶i phãng phô n÷. Nhµ xuÊt b¶n Phô n÷. Trang 2.
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học