Xem mẫu
- Nh ng nguyên t c c a công vi c biên t p
- Trích o n sau ây d ch t “C m nang c a các BTV và các tác gi ” (Gyurcsák János, Nhà xu t b n Osiris, Budapest 1996 – Trang 258-259), m t cu n sách g i u giư ng c a nhi u th h BTV và tác gi Hungari, cho th y m t quan i m khoa h c và h p lý v nh ng nguyên t c biên t p. Biên t p b n th o là ho t ng ph c h p nh t, và cũng có l là ho t ng òi h i trách nhi m cao nh t c a quá trình xu t b n! M t trong nh ng ngh ch lý c a công vi c biên t p là v n trách nhi m. V m t lu t pháp, biên t p viên (BTV) không ch u trách nhi m v n i dung c a s n ph m in. Trách nhi m ây, trư c h t thu c v tác gi , và m tm c nh hơn, nhi u khi ch mang tích gián ti p thu c v nhà xu t b n. Tuy nhiên, chính s khác bi t gi a m t BTV trung bình và m t BTV gi i là ch BTV gi i nh t nh c n ph i có s can thi p v n i dung b n th o và như th , v n có trách nhi m m t dòng nào ó khi tác ph m ư c in. C nhiên, BTV không bao gi ư c th c hi n nh ng thay i, nh ng b sung v n i dung và nh ng ch nh s a n u không ư c s bi t n c a tác gi . Nhưng, m t BTV, n u mu n quan tâm n nh ng v n n i dung, òi h i ph i có s hi u bi t trong lĩnh v c mà tác gi ng t i, cho dù có th không m c như tác gi . Có i u, m t BTV gi i không ch suy nghĩ ư c trong b n th o, mà còn ph i suy nghĩ
- ư c trong tác ph m in, nghĩa là sau khi c b n th o, trái v i a s các tác gi , BTV ph i có ư c hình dung v tác ph m in hoàn ch nh. Thông thư ng, các tác gi cũng nh n th c ư c i u này nên h luôn g n bó v i m t vài BTV có tên tu i. C nhiên, uy tín c a BTV - m i nơi trên th gi i – kém xa uy tín c a tác gi . Và, cũng không th tr l i ư c câu h i t i sao m t BTV xu t s c l i “cam ph n” BTV, mà không tr thành tác gi … BTV có vai trò môi gi i gi a tác gi và c gi , b i l ng th i h ph i suy nghĩ ư c b ng cái u c a tác gi và c gi , nghĩa là, h c n ph i hi u tác gi th c ch t mu c nói gì, m t khác, c n giúp ngư i c hi u ư c i u mà tác gi mu n nói. Trên tư cách ngư i u tiên c b n th o, BTV truy n t i cho tác gi nh ng nguy n v ng c a các c gi trong tương lai, vì th , quan h m t thi t gi a tác gi và BTV trong quá trình xu t b n là không th thi u ư c. Công vi c biên t p khó ch BTV như k khiêu vũ mà b trói tay: Ch có th xu t phát t d ng ý c a tác gi , s ch nh s a và thay i không th vư t quá m t gi i h n nh t nh. BTV c n ph i ý t i ch tâm c a tác gi khi tri n khai k t c u c a tác ph m in, các ơn v c u trúc ph i ph c v i u này. Nh ng gi i h n có th n âu? – không có l i gi i áp xác quy t cho câu h i này. Trên cơ s nh ng i u ã nói trên, BTV ph i ý n nh ng y u t sau:
- 1. C u trúc, tr t t sáng s a c a b n th o; 2. Ngôn t cô ng và phong cách thích h p c a tác ph m (thu t ng , các ch vi t t t, chính t , thư m c…); 3. Th ng nh t các ơn v c u trúc (h t a , m c l c…) và lo i tr s trùng l p; 4. G t b nh ng l i logic còn sót l i trong cách di n t; 5. G t b nh ng b t h p lý và l i v ngôn t và phong cách ( c bi t, trong các tác ph m nhi u ngư i vi t); 6. S chính xác và úng n c a nh ng d n ch ng, ghi chép; 7. Ki m tra các tên tu i và t a trong tác ph m và trong thư m c; 8. Ki m tra s hi n di n chính xác c a các minh h a và nh ng ph n ph (ph l c, chú gi i các tên h , danh sách các thu t ng chuyên môn, b ng ch d n các m c và tên h …) BTV không th b t ép tác gi ph i theo quan i m c a mình. B i l , v n có th là tác gi có lý. Và r t c c, tác ph m v n là c a tác gi , l i cu i cùng luôn ph i thu c v tác gi !
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học