Xem mẫu
- Journal of Thu Dau Mot University, No 4 (11) – 2013 NHÖÕNG CHAËNG ÑÖÔØNG PHAÙT TRIEÅN CUÛA GIAÙO DUÏC VIEÄT NAM TRONG LÓNH VÖÏC ÑAØO TAÏO SAU ÑAÏI HOÏC Nguyeãn Vaên Hieäp – Phaïm Vaên Thònh Tröôøng Ñaïi hoïc Thuû Daàu Moät TOÙM TAÉT Qua vieäc thu thaäp, heä thoáng taøi lieäu xuaát phaùt töø nhieàu nguoàn khaùc nhau, trong nghieân cöùu naøy chuùng toâi seõ cung caáp nhöõng thoâng tin caàn thieát veà cô sôû hình thaønh, quaù trình trieån khai, cuûng coá toå chöùc, hoaøn thieän chöông trình vaø noäi dung ñaøo taïo, môû roäng qui moâ, chuù troïng chaát löôïng ñaøo taïo sau ñaïi hoïc ôû trong nöôùc töø naêm 1945 ñeán nay. Treân côû sôû heä thoáng caùc böôùc phaùt trieån, böôùc ñaàu chuùng toâi neâu leân nhöõng thaønh töïu, haïn cheá, moät soá baøi hoïc kinh nghieäm ñeå keá thöøa trong vieäc phaùt trieån giaùo duïc – ñaøo taïo hieän nay. Nghieân cöùu naøy cuõng goùp phaàn boå khuyeát nhöõng maûng troáng trong böùc tranh toaøn caûnh veà söï nghieäp giaùo duïc – ñaøo taïo ôû Vieät Nam, goùp theâm luaän cöù khoa hoïc vaø thöïc tieãn ñeå nhaän thöùc ñaày ñuû hôn veà hieän traïng giaùo duïc – ñaøo taïo vaø hieän traïng ñoäi nguõ caùn boä khoa hoïc – kó thuaät nöôùc ta trong coâng cuoäc ñaåy maïnh coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. Töø khoùa: ñaøo taïo, sau ñaïi hoïc, nghieân cöùu sinh, cao hoïc * KÌ III: NGAØNH GIAÙO DUÏC THÖÏC HIEÄN ÑOÅI MÔÙI TRONG ÑAØO TAÏO SAU ÑAÏI HOÏC (1986 – 1995) 1. Môû roäng qui moâ ñaøo taïo nghieân höôùng vaø chöông trình haønh ñoäng cuûa coâng cöùu sinh taùc ñaøo taïo sau ñaïi hoïc nhöõng naêm 1987 – Thaùng 12 naêm 1986, Ñaïi hoäi Ñaûng 1990 laø: "Caàn coù söï chuyeån bieán maïnh meõ toaøn quoác laàn thöù VI ñaõ ñeà ra ñöôøng loái ñoåi trong coâng taùc ñaøo taïo sau ñaïi hoïc theo môùi ñaát nöôùc. Ñaïi hoäi chæ roõ trong giai ñoaïn höôùng laáy vieäc ñaøo taïo trong nöôùc laø chính môùi, khoa hoïc kyõ thuaät phaûi trôû thaønh nhaèm nhanh choùng hình thaønh ñoäi nguõ caùn ñoäng löïc thuùc ñaåy nhanh quaù trình phaùt boä ñaàu ngaønh, lieân ngaønh veà khoa hoïc xaõ trieån kinh teá – xaõ hoäi. Khoa hoïc kyõ thuaät hoäi, töï nhieân vaø kó thuaät, gaén chaët vôùi quy vaø giaùo duïc – ñaøo taïo phaûi tröïc tieáp goùp hoaïch vaø keá hoaïch phaùt trieån kinh teá – xaõ phaàn vaøo vieäc ñoåi môùi coâng taùc quaûn lyù hoäi tröôùc maét vaø laâu daøi" [9: 7]; "caáp sau ñaïi kinh teá – xaõ hoäi. Ñöôøng loái ñoåi môùi cuûa hoïc phaûi phaùt trieån maïnh meõ heä ñaøo taïo Ñaûng ñaõ taïo ra tieàn ñeà cho vieäc ñoåi môùi söï nghieân cöùu sinh vaø boài döôõng sau ñaïi hoïc, nghieäp giaùo duïc – ñaøo taïo noùi chung vaø ñoåi thöïc hieän thí ñieåm chöông trình boài döôõng môùi ñaøo taïo sau ñaïi hoïc noùi rieâng. sau ñaïi hoïc laáy chöùng chæ cao hoïc " [8:11]. Tröôùc nhöõng yeâu caàu môùi cuûa coâng cuoäc Thöïc hieän chuû tröông treân ñaây, baét ñaàu xaây döïng ñaát nöôùc, Boä Ñaïi hoïc vaø Trung hoïc töø naêm 1987, Boä Ñaïi hoïc vaø Trung hoïc chuyeân nghieäp ñaõ ñeà ra nhieäm vuï, phöông chuyeân nghieäp moät maët tieáp tuïc chuù troïng 18
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 4 (11) – 2013 coâng taùc ñaøo taïo sau ñaïi hoïc theo cheá ñoä nöôùc ngoaøi nhöng do chæ tieâu ñaøo taïo ôû nöôùc nghieân cöùu sinh, ñoàng thôøi tích cöïc trieån ngoaøi coù haïn hoaëc do ñieàu kieän khoâng theå khai thí ñieåm heä ñaøo taïo cao hoïc, tieán tôùi ñaøo taïo tieáp tuïc ôû nöôùc ngoaøi cuõng ñöôïc xeùt phaùt trieån chính thöùc heä ñaøo taïo cao hoïc ôû choïn laøm nghieân cöùu sinh trong nöôùc. Moät trong nöôùc. soá caùn boä giaûng daïy trong caùc tröôøng ñaïi hoïc vaø caùn boä trong caùc cô quan nghieân cöùu Ñeå taêng cöôøng ñaøo taïo sau ñaïi hoïc theo khoa hoïc ñang "xeáp haøng" chôø laøm nghieân cheá ñoä nghieân cöùu sinh (ñaøo taïo tieán só vaø cöùu sinh ôû nöôùc ngoaøi ñöôïc khuyeán khích phoù tieán só) caû veà soá löôïng vaø chaát löôïng, töø laøm nghieân cöùu sinh trong nöôùc... Nhôø coù naêm 1987, Boä Ñaïi hoïc vaø Trung hoïc chuyeân nhieàu bieän phaùp linh hoaït neân quy moâ nghieäp tieáp tuïc môû theâm caùc cô sôû ñaøo taïo tuyeån sinh cuûa caùc cô sôû ñaøo taïo haøng naêm vaø taêng quy moâ tuyeån sinh. Naêm 1987, coù 9 lieân tuïc taêng nhanh so vôùi giai ñoaïn 1981 – cô sôû ñaøo taïo ñöôïc giao nhieäm vuï ñaøo taïo 1986. Naêm 1986, naêm ñaàu tieân thöïc hieän nghieân cöùu sinh. Naêm 1988, 1989 moãi naêm coâng cuoäc ñoåi môùi, caùc cô sôû ñaøo taïo ñaõ ñeàu coù hai cô sôû ñöôïc giao nhieäm vuï ñaøo tuyeån ñöôïc 349 nghieân cöùu sinh, gaàn baèng taïo. Ñaëc bieät trong naêm 1990 coù tôùi 11 cô moät nöûa soá nghieân cöùu sinh cuûa caû giai sôû ñöôïc giao nhieäm vuï ñaøo taïo nghieân cöùu ñoaïn 1981 – 1986. Tính ñeán naêm 1990, sau sinh. Tính ñeán naêm 1990 caû nöôùc coù 77 cô 5 naêm thöïc hieän coâng cuoäc ñoåi môùi, toång soá sôû ñaøo taïo nghieân cöùu sinh, taêng gaáp 1,5 nghieân cöùu sinh tuyeån ñöôïc laø 1.620 ngöôøi, laàn so vôùi naêm 1986 [1]. Nhieàu tröôøng ñaïi gaàn gaáp 2 laàn thôøi kyø 1976 – 1986 vaø gaáp 3 hoïc, vieän nghieân cöùu ôû phía Nam ñöôïc giao laàn giai ñoaïn 1981 –1986 [1]. nhieäm vuï ñaøo taïo sau ñaïi hoïc nhö Tröôøng Ñaïi hoïc Y Döôïc thaønh phoá Hoà Chí Minh Beân caïnh vieäc taêng qui moâ ñaøo taïo, (1987), Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm thaønh phoá chöông trình ñaøo taïo cuõng töøng böôùc ñöôïc Hoà Chí Minh (1987), Vieän Khoa hoïc Xaõ hoäi ñoåi môùi nhaèm naâng cao chaát löôïng. Ñoái vôùi taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh (1988)... ñaõ taïo nghieân cöùu sinh chính qui, chuû tröông cuûa ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùn boä ñang coâng Boä Ñaïi hoïc vaø Trung hoïc chuyeân nghieäp laø taùc ôû caùc tröôøng ñaïi hoïc vaø caùc vieän nghieân nhaát thieát phaûi trang bò kieán thöùc khoa hoïc cöùu khoa hoïc ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø vaø kó naêng hoaøn chænh nhö moät caáp hoïc caû caùc tænh phía Nam. khoa hoïc cô baûn, cô sôû laãn khoa hoïc chuyeân Cuøng vôùi vieäc môû theâm cô sôû ñaøo taïo ngaønh) ñeå ngöôøi ñöôïc ñaøo taïo coù trình ñoä môùi, qui moâ tuyeån nghieân cöùu sinh cuõng vöõng vaøng trong moät lónh vöïc khoa hoïc. Vì taêng leân ñaùng keå. Caùc cô sôû ñaøo taïo taêng theá caàn phaûi ñoåi môùi muïc tieâu ñaøo taïo. Soá cöôøng môû caùc lôùp boài döôõng sau ñaïi hoïc ñeå moân thi toái thieåu seõ nhieàu hôn. Tröôùc maét, taïo nguoàn tuyeån sinh ñoàng thôøi ruùt ngaén Boä Ñaïi hoïc vaø Trung hoïc chuyeân nghieäp thôøi gian ñaøo taïo. Vieäc xeùt choïn chuyeån yeâu caàu caùc cô sôû ñaøo taïo thöïc hieän nghieâm tieáp sinh taïi caùc tröôøng ñaïi hoïc ñöôïc chuù tuùc vieäc giaûng daïy vaø thi caùc moân hoïc theo troïng. Ngoaøi nhöõng sinh vieân toát nghieäp quy ñònh; traùnh toái ña vieäc ñaøo taïo caùc moân xuaát saéc cuûa caùc tröôøng trong nöôùc ñöôïc xeùt cô sôû vaø moân chuyeân ngaønh theo höôùng choïn laøm nghieân cöùu sinh, moät soá sinh vieân giaûm nheï kieán thöùc, giaûm nheï thi cöû. Coâng toát nghieäp xuaát saéc caùc tröôøng ñaïi hoïc ôû taùc bieân soaïn ñeà cöông, chuaån bò giaùo trình, 19
- Journal of Thu Dau Mot University, No 4 (11) – 2013 taøi lieäu phuïc vuï caû moân hoïc cô baûn vaø moân 65 nghieân cöùu sinh ñöôïc coâng nhaän hoïc vò hoïc chuyeân ngaønh ñöôïc chuù troïng. Moät soá vaø caáp baèng thì naêm 1987 con soá naøy taêng tröôøng ñaïi hoïc coù ñoäi nguõ caùn boä giaûng daïy leân gaàn gaáp ñoâi (121 nghieân cöùu sinh) vaø daøy daïn kinh nghieäm nhö Tröôøng Ñaïi hoïc ñeán naêm 1988 laïi taêng leân 188 nghieân cöùu Toång hôïp Haø Noäi, Tröôøng Ñaïi hoïc Baùch sinh (gaáp 3 laàn naêm 1986). Trong 5 naêm khoa Haø Noäi, Tröôøng Ñaïi hoïc Kinh teá Keá ñaàu tieân thöïc hieän coâng cuoäc ñoåi môùi (1986 hoaïch ñaõ bieân soaïn ñöôïc giaùo trình caùc moân – 1990), soá nghieân cöùu sinh ñöôïc coâng nhaän hoïc cô sôû (ngoaïi ngöõ, trieát hoïc Maùc – hoïc vò vaø caáp baèng laø 635 ngöôøi, taêng gaàn Leânin), taïo ñieàu kieän cho nghieân cöùu sinh gaáp 2 laàn so vôùi thôøi kyø 1976 – 1986 [1]. coù taøi lieäu töï hoïc, töï nghieân cöùu, ruùt ngaén 2. Thí ñieåm ñaøo taïo baäc cao hoïc thôøi gian ñaøo taïo ñoàng thôøi vaãn ñaûm baûo Song song vôùi vieäc ñaåy maïnh ñaøo taïo hoaøn thieän kieán thöùc caàn thieát. nghieân cöùu sinh, töø naêm 1987, Boä Ñaïi hoïc Ñoái vôùi cheá ñoä baûo veä ngaén haïn, caùc cô vaø Trung hoïc chuyeân nghieäp vaø Daïy ngheà sôû ñaøo taïo tieáp tuïc xem xeùt, ñaùnh giaù ñaõ tích cöïc ñaåy maïnh xaây döïng heä ñaøo taïo nhöõng coâng trình vaø nhöõng hoaït ñoäng khoa cao hoïc. (Naêm 1987, Toång cuïc Daïy ngheà hoïc cuûa caùc caùn boä giaûng daïy, caùn boä ñöôïc saùp nhaäp vôùi Boä Ñaïi hoïc vaø Trung hoïc nghieân cöùu coù hieäu quaû toát ñoái vôùi thöïc tieãn, chuyeân nghieäp thaønh Boä Ñaïi hoïc Trung hoïc coù khaû naêng taäp hôïp thaønh moät luaän aùn chuyeân nghieäp vaø Daïy ngheà). Caên cöù vaøo hoaøn chænh ñeå ñem ra baûo veä. Ngoaøi caùn boä chuû tröông, ñöôøng loái phaùt trieån ñaøo taïo sau cuûa caùc tröôøng ñaïi hoïc, caùc cô quan nghieân ñaïi hoïc cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc theå hieän cöùu, nhöõng caùn boä trong nhöõng cô quan trong Nghò quyeát Ñaïi hoäi Ñaûng laàn thöù VI, quaûn lyù saûn xuaát cuõng ñöôïc khuyeán khích caên cöù vaøo vaên baûn veà Cô caáu heä thoáng giaùo taäp hôïp coâng trình ñeå baûo veä luaän aùn. duïc ñaïi hoïc vaø chuyeân nghieäp cuûa Ban thö Nhöõng ñeà taøi naèm trong ba chöông trình kyù UÛy ban Caûi caùch Giaùo duïc Trung öông kinh teá cuûa Ñaûng vaø caùc chöông trình troïng vaø Döï thaûo Chöông trình haønh ñoäng veà ñieåm cuûa Nhaø nöôùc ñöôïc chuù troïng. khoa hoïc kó thuaät cuûa Nhaø nöôùc naêm 1988 Ñoái vôùi nhöõng nghieân cöùu sinh chính – 1990, Boä Ñaïi hoïc Trung hoïc chuyeân quy, vieäc xaùc ñònh höôùng nghieân cöùu vaø ñeà nghieäp vaø Daïy ngheà chuû tröông xaây döïng taøi luaän aùn ñöôïc chuù troïng ngay töø khi heä cao hoïc nhö moät caáp hoïc töông ñoái ñoäc tuyeån sinh. Caùn boä höôùng daãn vaø nghieân laäp vaø hoaøn chænh trong heä thoáng giaùo duïc cöùu sinh tuaân thuû thôøi gian quy ñònh laøm Vieät Nam. luaän aùn nghieâm tuùc hôn. Nhöõng ñeà taøi coù Ñeå coù cô sôû vöõng chaéc trong vieäc xaây khaû naêng öùng duïng vaøo thöïc tieãn ñöôïc döïng chuû tröông, chính saùch, phöông phaùp khuyeán khích baûo veä sôùm... Vôùi tinh thaàn ñaøo taïo baäc cao hoïc, Boä Ñaïi hoïc Trung hoïc traùch nhieäm cao cuûa caùc cô sôû ñaøo taïo vaø chuyeân nghieäp vaø Daïy ngheà ñaõ toå chöùc caùn boä höôùng daãn, söï naêng ñoäng, tích cöïc nhieàu cuoäc hoäi thaûo laáy yù kieán xaây döïng cuûa cuûa nghieân cöùu sinh, trong giai ñoaïn 1986 – caùc nhaø khoa hoïc, quaûn lí vaø yù kieán cuûa caùc 1990 soá luaän aùn hoaøn chænh ñöôïc toå chöùc boä ngaønh coù lieân quan. Trong caùc hoäi thaûo baûo veä ngaøy caøng nhieàu. Naêm 1986 chæ coù taïi Nha Trang (1987), Vuõng Taøu (1988), Ñoà 20
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 4 (11) – 2013 Sôn (1989) caùc nhaø khoa hoïc vaø caùn boä cao hoïc khoùa moät cho chuyeân ngaønh Lòch quaûn lí ñaõ baøn baïc veà muïc tieâu, ñoái töôïng, söû caän ñaïi vaø thu huùt treân 30 hoïc vieân vaøo hình thöùc, noäi dung cuûa baäc cao hoïc. Haàu heát hoïc. laõnh ñaïo caùc tröôøng ñaïi hoïc, caùc vieän nghieân Ñeán naêm 1990, coù boán cô sôû tham gia cöùu, caùc boä ngaønh lieân quan ñeàu nhaát trí veà ñaøo taïo thí ñieåm baäc cao hoïc vôùi toång soá söï caàn thieát phaûi môû baäc cao hoïc vaø ñeà nghò gaàn 200 hoïc vieân vaøo hoïc [3]. Cuõng tính Nhaø nöôùc caàn nhanh choùng ban haønh chuû ñeán naêm 1990, coù 12 tröôøng ñaïi hoïc vaø ba tröông, chính saùch ñeå thöïc hieän. vieän nghieân cöùu xin pheùp Boä Ñaïi hoïc Trung Cuøng vôùi vieäc xaùc ñònh chuû tröông, hoïc chuyeân nghieäp vaø Daïy ngheà cho môû heä chính saùch, cô sôû phaùp lyù ñeå môû baäc ñaøo ñaøo taïo cao hoïc. Caùc tröôøng vaø vieän xin môû taïo cao hoïc, Boä Ñaïi hoïc vaø Trung hoïc heä cao hoïc ñaõ xaây döïng ñöôïc chöông trình, chuyeân nghieäp vaø Daïy ngheà ñoàng thôøi xaây keá hoaïch cuï theå cho ñaøo taïo cao hoïc ôû moãi döïng chöông trình, phöông phaùp ñaøo taïo chuyeân ngaønh vaø tieán haønh soaïn giaùo trình thoâng qua vieäc môû thí ñieåm caùc lôùp ñaøo taïo cho caùc moân thi tuyeån vaø caùc moân hoïc. cao hoïc trong moät soá tröôøng ñaïi hoïc. Qua vieäc môû thí ñieåm ñaøo taïo moät soá Naêm 1987, Tröôøng Ñaïi hoïc Xaây döïng khoùa cao hoïc ôû caùc tröôøng, vieän ñaõ cho ñöôïc Boä Ñaïi hoïc vaø Trung hoïc chuyeân thaáy, ñaøo taïo cao hoïc laø moät yeâu caàu böùc nghieäp cho pheùp môû khoùa ñaøo taïo cao hoïc baùch cuûa coâng cuoäc ñoåi môùi. Raát nhieàu caùn ñaàu tieân vôùi chuyeân ngaønh Kó thuaät theàm boä khoa hoïc kó thuaät coù nhu caàu hoïc cao hoïc luïc ñòa. Khoùa hoïc coù 34 hoïc vieân, hình thöùc ñeå coù ñuû naêng löïc hoaøn thaønh nhieäm vuï hoïc taäp laø daøi haïn, taäp trung theo töøng hoïc trong tình hình khoa hoïc kó thuaät luoân ñoåi kyø ngaén 1 – 2 thaùng, moät naêm taäp trung môùi. Beân caïnh ñoù, chöông trình ñaøo taïo cao hoïc trong ba hoïc kì, thôøi gian toaøn khoùa laø hoïc ñöôïc xaây döïng coù lieân quan maät thieát hai naêm. Cuoái khoùa hoïc, coù 20 hoïc vieân vôùi chöông trình ñaøo taïo nghieân cöùu sinh töø hoaøn thaønh chöông trình hoïc taäp, trong ñoù khaâu thi tuyeån ñeán caùc moân cô baûn (trieát coù 7 hoïc vieân ñuû tieâu chuaån laøm luaän vaên hoïc, ngoaïi ngöõ), caùc moân cô sôû, moân chuyeân toát nghieäp cao hoïc chuyeân ngaønh Coâng ngaønh... Ngöôøi toát nghieäp cao hoïc coù moät trình xaây döïng [5]. khoái löôïng kieán thöùc vöõng vaøng, raát thuaän Naêm 1988, Tröôøng Ñaïi hoïc Baùch khoa lôïi cho vieäc tieáp tuïc hoaøn thieän chöông Haø Noäi ñöôïc pheùp môû heä ñaøo taïo cao hoïc. trình ñaøo taïo nghieân cöùu sinh. Cuï theå laø Khoùa ñaàu tieân coù 21 hoïc vieân ñöôïc ñaøo taïo sau khi toát nghieäp cao hoïc chæ caàn laøm luaän theo 9 chuyeân ngaønh, cuoái khoùa coù 16 hoïc aùn vaø baûo veä luaän aùn phoù tieán só. Tuy vieân toát nghieäp [6]. nhieân, do môùi chæ ñaøo taïo ôû möùc ñoä thí Naêm 1989, Hoïc vieän Kó thuaät Quaân söï ñieåm vaø cô sôû vaät chaát cuûa caùc tröôøng, vieän ñöôïc pheùp môû thí ñieåm ñaøo taïo cao hoïc hai coøn thieáu thoán neân caùc cô sôû ñaøo taïo chæ chuyeân ngaønh ñieän töû vaø cô khí vôùi 12 hoïc tuyeån sinh vôùi soá löôïng khieâm toán. vieân vaøo hoïc. Vôùi nhöõng keát quaû thu ñöôïc trong vieäc Naêm 1990, Vieän Khoa hoïc Xaõ hoäi taïi ñaøo taïo thí ñieåm heä cao hoïc, naêm 1990, Boä Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñaõ môû heä ñaøo taïo Ñaïi hoïc Trung hoïc chuyeân nghieäp vaø Daïy 21
- Journal of Thu Dau Mot University, No 4 (11) – 2013 ngheà ñaõ trình Chuû tòch Hoäi ñoàng Boä tröôûng ngheà vaø caùc cô sôû tröôøng, vieän ñeàu chöa coù (nay laø Thuû töôùng Chính phuû) ñeà nghò môû kinh nghieäm neân phöông höôùng cuûa Boä Ñaïi baäc ñaøo taïo cao hoïc trong heä thoáng giaùo duïc hoïc, Trung hoïc chuyeân nghieäp vaø Daïy ngheà Vieät Nam. Vaên phoøng Hoäi ñoàng Boä tröôûng laø vöøa trieån khai laøm, vöøa ruùt kinh nghieäm ñaõ nhaän ñöôïc caùc yù kieán uûng hoä ñeà nghò môû ñeå ñieàu chænh nhöõng baát hôïp lí, ñaùp öùng baäc cao hoïc cuûa caùc cô quan coù lieân quan laø yeâu caàu vaø muïc tieâu ñeà ra. UÛy ban Khoa hoïc Nhaø nöôùc, Vieän Khoa hoïc Thaùng 4 naêm 1990, Chính phuû ñaõ quyeát Vieät Nam vaø Vieän Khoa hoïc Xaõ hoäi Vieät ñònh thaønh laäp Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo treân Nam. Boä Ñaïi hoïc Trung hoïc chuyeân nghieäp cô sôû Boä Giaùo duïc, Boä Ñaïi hoïc Trung hoïc vaø Daïy ngheà coù nhieäm vuï thuyeát minh vôùi chuyeân nghieäp vaø Daïy ngheà ñeå thoáng nhaát Hoäi ñoàng Boä tröôûng ñeå sôùm coù quyeát ñònh quaûn lí nhaø nöôùc veà giaùo duïc – ñaøo taïo. Vuï môû baäc ñaøo taïo cao hoïc. Ñaøo taïo Boài döôõng sau ñaïi hoïc trong Boä Ñaïi Töø naêm 1990, trong khi chôø ñôïi caùc hoïc Trung hoïc chuyeân nghieäp vaø Daïy ngheà vaên baûn chính thöùc cuûa Nhaø nöôùc ban haønh thaønh laäp naêm 1988 nay ñöôïc cuûng coá thaønh veà chuû tröông, chính saùch vaø cheá ñoä ñaøo taïo Vuï Sau Ñaïi hoïc trong Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo cao hoïc, Boä Ñaïi hoïc Trung hoïc chuyeân taïo. Vieäc cuûng coá boä maùy quaûn lí nhaø nöôùc nghieäp vaø Daïy ngheà tieáp tuïc chæ ñaïo caùc ñaõ taïo theâm nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå tröôøng ñaïi hoïc ñang ñaøo taïo thí ñieåm baäc coâng taùc ñaøo taïo sau ñaïi hoïc phaùt trieån cao hoïc chuù troïng vieäc môû roäng vaø naâng cao maïnh hôn trong giai ñoaïn tieáp theo. trình ñoä chuyeân moân, boå tuùc, hieän ñaïi hoùa Coù theå noùi, trong 5 naêm ñaàu thöïc hieän kieán thöùc cô baûn, kieán thöùc cô sôû vaø naêng coâng cuoäc ñoåi môùi (1986 – 1990), lónh vöïc löïc thöïc haønh cho hoïc vieân. Boä Ñaïi hoïc giaùo duïc noùi chung vaø ñaøo taïo sau ñaïi hoïc Trung hoïc chuyeân nghieäp vaø Daïy ngheà tieán noùi rieâng ñaõ coù böôùc chuyeån bieán ñaùng ghi haønh phoå bieán roäng raõi caùc taøi lieäu veà ñaøo nhaän. Qui moâ ñaøo taïo, ngaønh ngheà ñaøo taïo taïo cao hoïc ñeå caùc cô sôû ñaøo taïo nghieân cöùu ngaøy caøng môû roäng vaø töøng böôùc gaén keát vôùi ñònh höôùng xaây döïng chöông trình caùc moân caùc nhieäm vuï kinh teá xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc, hoïc cho moãi chuyeân ngaønh phuø hôïp vôùi cô ñaùp öùng moät phaàn yeâu caàu veà nhaân löïc cho sôû vaät chaát vaø naêng löïc ñoäi nguõ caùn boä coâng cuoäc ñoåi môùi. Nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc giaûng daïy cuûa töøng cô sôû. Boä Ñaïi hoïc Trung tuy coøn raát khieâm toán nhöng ñaõ goùp phaàn hoïc chuyeân nghieäp vaø Daïy ngheà chuû ñoäng taïo ra nhöõng tieàn ñeà cô baûn ñeå ñöa coâng taùc trong vieäc xaây döïng chöông trình caùc moân ñaøo taïo sau ñaïi hoïc phaùt trieån vöõng chaéc hoïc thuoäc "phaàn cöùng" (trieát hoïc, ngoaïi ngöõ, hôn nöõa, ñaùp öùng yeâu caàu vaø muïc tieâu ñeà ra. phöông phaùp giaûng daïy ñaïi hoïc, phöông phaùp luaän nghieân cöùu khoa hoïc, phöông 3. Hình thaønh heä thoáng ñaøo taïo sau phaùp quaûn lí). Chöông trình caùc moân hoïc ñaïi hoïc trong nöôùc thuoäc "phaàn meàm" (caùc moân chuyeân ngaønh) Böôùc vaøo thaäp nieân 1990, tình hình do caùc cô sôû ñaøo taïo nghieân cöùu xaây döïng quoác teá vaø trong nöôùc tieáp tuïc coù nhöõng cho saùt thöïc vôùi caùc chuyeân ngaønh ñaøo taïo bieán ñoäng saâu saéc, aûnh höôûng ñeán söï phaùt cuûa cô sôû. Cao hoïc laø baäc hoïc môùi, caû Boä trieån kinh teá – xaõ hoäi noùi chung vaø söï Ñaïi hoïc, Trung hoïc chuyeân nghieäp vaø Daïy nghieäp giaùo duïc – ñaøo taïo noùi rieâng. Treân 22
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 4 (11) – 2013 bình dieän quoác teá, nhieàu dieãn bieán phöùc taïp quyeát saùch chieán löôïc nhaèm phaùt trieån ñang dieãn ra vaø taùc ñoäng lôùn ñeán söï phaùt maïnh meõ hôn nöõa söï nghieäp giaùo duïc – ñaøo trieån kinh teá – xaõ hoäi cuûa nöôùc ta. Chieán taïo noùi chung vaø lónh vöïc ñaøo taïo sau ñaïi tranh laïnh keát thuùc, chuû nghóa xaõ hoäi ôû hoïc noùi rieâng, ñaùp öùng yeâu caàu vaø nhieäm vuï Lieân Xoâ vaø caùc nöôùc Ñoâng AÂu suïp ñoå, phe coâng cuoäc xaây döïng phaùt trieån ñaát nöôùc xaõ hoäi chuû nghóa ngaøy caøng thu heïp aûnh trong tình hình môùi. höôûng chính trò treân tröôøng quoác teá. ÔÛ khu Thaùng 6/1991, Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn vöïc Ñoâng Nam AÙ, vaán ñeà Campuchia ñöôïc quoác laàn thöù VII cuûa Ñaûng ñaõ toång keát 5 giaûi quyeát, xu theá hoøa bình, ñoái thoaïi vaø naêm thöïc hieän coâng cuoäc ñoåi môùi ñoàng thôøi hôïp taùc giöõa caùc nöôùc ñaõ thay theá cho xu ñeà ra muïc tieâu, nhieäm vuï cuûa ñaát nöôùc höôùng ñoái ñaàu tröôùc ñaây; quan heä ñoái ngoaïi trong giai ñoaïn 1991 – 1995 vaø ñeán naêm cuûa Vieät Nam vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc vaø 2000. Ñaùnh giaù tình hình ñaát nöôùc sau 5 treân theá giôùi ngaøy caøng roäng môû theo naêm thöïc hieän ñöôøng loái ñoåi môùi (1986 – phöông höôùng ña daïng hoùa, ña phöông 1990), Ñaïi hoäi VII cuûa Ñaûng nhaän ñònh hoùa… Trong nöôùc, coâng cuoäc ñoåi môùi ñöôïc raèng, tuy chuùng ta ñaõ giaønh ñöôïc nhöõng tieán haønh töø naêm 1986 ñaõ thu ñöôïc nhöõng thaéng lôïi böôùc ñaàu raát quan troïng nhöng thaønh töïu quan troïng vaø ñang tieáp tuïc trieån vaãn coøn nhieàu khoù khaên, “ñaát nöôùc ta vaãn khai vôùi quy moâ saâu roäng hôn. chöa ra khoûi cuoäc khuûng hoaûng kinh teá – xaõ Cuøng vôùi söï phaùt trieån moïi maët cuûa hoäi… nhieàu vaán ñeà kinh teá – xaõ hoäi noùng neàn kinh teá – xaõ hoäi, söï nghieäp giaùo duïc – boûng chöa ñöôïc giaûi quyeát” [2: 50]. Vôùi tinh ñaøo taïo noùi chung vaø lónh vöïc ñaøo taïo sau thaàn “nhìn thaúng vaøo söï thaät”, “noùi roõ söï ñaïi hoïc noùi rieâng ñaõ coù nhöõng tieán boä trong thaät”, Ñaïi hoäi ñaõ phaân tích cuï theå tình vieäc xaùc ñònh muïc tieâu, noäi dung, phöông hình trong nöôùc vaø theá giôùi, treân cô sôû ñoù, phaùp vaø cô caáu cuûa heä thoáng... Tuy nhieân, Nghò quyeát cuûa Ñaïi hoäi ñaõ ñeà ra muïc tieâu söï nghieäp giaùo duïc nöôùc ta noùi chung vaø toång quaùt cho keá hoaïch phaùt trieån kinh teá – lónh vöïc ñaøo taïo sau ñaïi hoïc noùi rieâng vaãn xaõ hoäi cuûa nöôùc ta 5 naêm (1991 – 1995) laø: "chöa thoaùt khoûi tình traïng yeáu keùm do “Vöôït qua khoù khaên thöû thaùch, oån ñònh vaø trình ñoä kinh teá, do thieáu söï quan taâm phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi, taêng cöôøng oån ñuùng möùc ôû taàm chæ ñaïo chieán löôïc, ñoàng ñònh chính trò, ñaåy luøi tieâu cöïc vaø baát coâng, thôøi do coâng taùc quaûn lyù cuûa ngaønh giaùo ñöa nöôùc ta cô baûn ra khoûi tình traïng duïc – ñaøo taïo coøn nhieàu khuyeát ñieåm vaø khuûng hoaûng hieän nay" [2: 60]. Ñaïi hoäi ñaõ nhöôïc ñieåm" [2: 33]. Cô sôû vaät chaát phuïc vuï thoâng qua Cöông lónh xaây döïng ñaát nöôùc ñaøo taïo thieáu thoán, ñôøi soáng cuûa caùn boä, trong thôøi kyø quaù ñoä leân chuû nghóa xaõ hoäi giaùo vieân voâ cuøng khoù khaên. Vieäc ñaøo taïo vaø Chieán löôïc oån ñònh vaø phaùt trieån kinh teá sau ñaïi hoïc cuûa Vieät Nam tröôùc ñaây chuû yeáu – xaõ hoäi ñeán naêm 2000. Ñaïi hoäi VII cuûa döïa vaøo Lieân Xoâ vaø caùc nöôùc Ñoâng AÂu, ñeán Ñaûng xaùc ñònh "khoa hoïc vaø giaùo duïc ñoùng nay phaûi chuyeån sang giai ñoaïn töï ñaøo taïo vai troø then choát trong toaøn boä söï nghieäp laø chính. Tình hình môùi ñaët ra nhieàu cô hoäi xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi vaø baûo veä toå phaùt trieån nhöng cuõng nhieàu khoù khaên, thöû quoác, laø moät ñoäng löïc ñöa ñaát nöôùc thoaùt thaùch ñoøi hoûi ngaønh giaùo duïc phaûi coù nhöõng khoûi ngheøo naøn laïc haäu, vöôn leân trình ñoä 23
- Journal of Thu Dau Mot University, No 4 (11) – 2013 tieân tieán [2: 79]. Ñaïi hoäi ñeà ra muïc tieâu cuûa maïnh meõ trong vieäc thöïc hieän caûi caùch heä söï nghieäp giaùo duïc trong thôøi kyø 1991 – thoáng ñaøo taïo sau ñaïi hoïc ôû nöôùc ta nhaèm 1995 vaø nhöõng naêm coøn laïi cuûa theá kyû XX ñaùp öùng nhu caàu môùi veà nhaân löïc khoa hoïc laø: "Naâng cao daân trí, ñaøo taïo nhaân löïc, boài coâng ngheä cho coâng cuoäc ñoåi môùi ñaát nöôùc, döôõng nhaân taøi, hình thaønh ñoäi nguõ lao phuø hôïp vôùi xu theá ñaøo taïo sau ñaïi hoïc cuûa ñoäng coù tri thöùc vaø coù tay ngheà, coù naêng löïc caùc nöôùc trong khu vöïc vaø quoác teá. Quyeát thöïc haønh, töï chuû, naêng ñoäng vaø saùng ñònh môû baäc cao hoïc cuûa nhaø nöôùc ñaõ goùp taïo..." [2: 81]. Ñoái vôùi lónh vöïc ñaøo taïo sau phaàn hoaøn thieän chính saùch ñaøo taïo caùn boä ñaïi hoïc, Ñaïi hoäi VII nhaán maïnh caàn phaûi coù trình ñoä cao, gaén keát vôùi nhu caàu môùi tieáp tuïc ñaåy maïnh vieäc môû roäng vaø naâng cuûa coâng cuoäc phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi cao chaát löôïng ñaøo taïo, phaán ñaáu ñeå ñöa cuûa ñaát nöôùc. Ñaøo taïo cao hoïc tröôùc heát vieäc ñaøo taïo trong nöôùc trôû thaønh chuû yeáu, nhaèm boå sung vaø caäp nhaät nhöõng kieán thöùc tieán tôùi xaây döïng heä thoáng ñaøo taïo sau ñaïi cô baûn, cô sôû vaø chuyeân ngaønh cho caùn boä hoïc trong nöôùc ngaøy moät hoaøn chænh hôn, toát nghieäp ñaïi hoïc, ñaùp öùng yeâu caàu nhaân ñuû naêng löïc ñaøo taïo caùn boä khoa hoïc kyõ löïc quaûn lyù vaø nghieân cöùu, öùng duïng, trieån thuaät cho ñaát nöôùc. khai saûn xuaát... Thaùng 1 naêm 1993, Ban Chaáp haønh Vùôùi quyeát ñònh môû baäc cao hoïc, heä Trung öông Ñaûng hoïp hoäi nghò laàn thöù tö thoáng ñaøo taïo sau ñaïi hoïc ôû trong nöôùc toàn ra Nghò quyeát veà "Tieáp tuïc ñoåi môùi söï taïi song song hai hình thöùc ñaøo taïo: hình nghieäp giaùo duïc vaø ñaøo taïo" neâu roõ: "Daàn thöùc theo moâ hình cuûa Lieân Xoâ vaø caùc nöôùc daàn ñöa vieäc ñaøo taïo ôû trong nöôùc trôû xaõ hoäi chuû nghóa tröôùc ñaây (bao goàm ñaøo thaønh chuû yeáu, tieán tôùi hình thaønh heä taïo phoù tieán só vaø tieán só theo cheá ñoä thoáng ñaøo taïo sau ñaïi hoïc töông ñoái hoaøn nghieân cöùu sinh) vaø hình thöùc ñaøo taïo thaïc chænh, coù theå ñaûm nhieäm ñaøo taïo sau ñaïi só. Ñeå ñoåi môùi toaøn dieän vaø thoáng nhaát heä hoïc theo moät keá hoaïch chuû ñoäng veà ngaønh thoáng ñaøo taïo sau ñaïi hoïc, thaùng 11 naêm ngheà, ñaûm baûo chaát löôïng" [3]. Vaên kieän 1993 Thuû töôùng Chính phuû ban haønh Nghò Ñaïi hoäi VII vaø Nghò quyeát hoäi nghò Trung ñònh veà "Qui ñònh cô caáu khung cuûa heä öông laàn thöù tö ñaõ ñònh ra nhöõng quan thoáng giaùo duïc quoác daân, heä thoáng vaên ñieåm chieán löôïc vaø phöông höôùng tieáp tuïc baèng, chöùng chæ veà giaùo duïc cuûa nöôùc Coäng ñoåi môùi söï nghieäp giaùo duïc noùi chung vaø hoøa xaõ hoäi chuû nghóa Vieät Nam" quy ñònh lónh vöïc ñaøo taïo sau ñaïi hoïc noùi rieâng trong roõ hai caáp ñaøo taïo sau ñaïi hoïc laø cao hoïc thôøi kyø môùi. (caáp baèng thaïc só) vaø nghieân cöùu sinh (caáp Töø sau Ñaïi hoäi VII cuûa Ñaûng, söï nghieäp baèng tieán só). Coù theå noùi, nhöõng quyeát saùch giaùo duïc – ñaøo taïo noùi chung vaø lónh vöïc quan troïng cuûa Chính phuû treân ñaây ñaõ cho ñaøo taïo sau ñaïi hoïc noùi rieâng thöïc söï ñaõ coù thaáy Ñaûng, Nhaø nöôùc ñaõ kòp thôøi naém baét böôùc chuyeån bieán maïnh meõ. Thaùng 3 naêm xu theá ñoåi môùi veà kinh teá – xaõ hoäi, nhöõng 1991 Chuû tòch Hoäi ñoàng Boä tröôûng ñaõ ban yeâu caàu môùi ñoái vôùi ñaøo taïo ñoäi nguõ tieán só, haønh Quyeát ñònh veà vieäc môû heä ñaøo taïo cao phoù tieán só, thaïc só, naâng cao naêng löïc caùn hoïc trong heä thoáng giaùo duïc quoác daân. Söï ra boä cho ñaát nöôùc. Keå töø ñaây trôû ñi, nöôùc ta ñôøi cuûa baäc cao hoïc laø böôùc chuyeån bieán ñaõ thöïc söï ñaøo taïo sau ñaïi hoïc vôùi ñoäi nguõ 24
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 4 (11) – 2013 giaùo vieân Vieät Nam, chöông trình hoïc Vieät taêng gaàn gaáp 3 laàn. Soá hoïc vieân cao hoïc töø Nam, noäi dung ñeà taøi, ñoái töôïng nghieân cöùu 509 hoïc vieân vaøo naêm 1991 leân 3060 hoïc xuaát phaùt töø thöïc tieãn vaø ngaøy caøng gaén vieân vaøo naêm 1995, taêng gaáp 6 laàn. Trong 5 chaët vôùi caùc nhieäm vuï phaùt trieån kinh teá xaõ naêm 1991 – 1995, caû nöôùc ñaõ tuyeån ñöôïc hoäi cuûa ñaát nöôùc. 4.031 nghieân cöùu sinh (taêng gaáp 2,5 laàn Nhöõng naêm 1991 – 1995, caùc tröôøng thôøi kyø 1986 – 1990) vaø 6.357 hoïc vieân cao ñaïi hoïc cuûa nöôùc ta ñaåy maïnh coâng cuoäc ñoåi hoïc. Caùc cô sôû ñaøo taïo sau ñaïi hoïc trong caû môùi vôùi vieäc thöïc hieän naêm chöông trình nöôùc ñaõ toå chöùc baûo veä vaø caáp baèng cho muïc tieâu (troïng taâm laø ñoåi môùi noäi dung, 1688 nghieân cöùu sinh. Caùc ngaønh coù söï chöông trình vaø phöông phaùp giaûng daïy, phaùt trieån maïnh laø khoa hoïc xaõ hoäi (780 hoïc taäp, naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo ñaùp ngöôøi chieám 46%), tieáp ñeán laø khoa hoïc töï öùng yeâu caàu coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa nhieân (297 ngöôøi chieám 17%) vaø kinh teá ñaát nöôùc treân cô sôû ñaûm baûo chaát löôïng). (270 ngöôøi, chieám 15%). [1]. Maïng löôùi caùc tröôøng ñaïi hoïc ñöôïc saép xeáp Cuøng vôùi söï phaùt trieån nhanh choùng veà laïi, hình thaønh Ñaïi hoïc Quoác gia Haø Noäi, qui moâ, chaát löôïng ñaøo taïo sau ñaïi hoïc cuõng Ñaïi hoïc Quoác gia Thaønh phoá Hoà Chí Minh ñöôïc chuù troïng. Ñoái vôùi ñaøo taïo baäc cao hoïc, vaø caùc ñaïi hoïc vuøng (Ñaïi hoïc Hueá, Ñaïi hoïc caùc tröôøng, vieän ñöôïc giao nhieäm vuï ñaõ huy Thaùi Nguyeân, Ñaïi hoïc Ñaø Naüng); ñoàng thôøi ñoäng nhieàu nguoàn löïc toå chöùc xaây döïng ñaåy maïnh söï keát hôïp giöõa caùc tröôøng, vieän chöông trình, naâng cao naêng löïc cuûa ñoäi nghieân cöùu trong ñaøo taïo sau ñaïi hoïc nhaèm nguõ caùn boä giaûng daïy ñoàng thôøi phaùt huy phaùt huy theá maïnh cuûa moãi loaïi hình cô sôû tính töï chuû cuûa hoïc vieân trong ñaøo taïo. Vieäc trong vieäc trang bò lyù thuyeát vaø khaû naêng phoái hôïp giöõa caùc tröôøng, vieän toå chöùc nghieân cöùu khoa hoïc cho caùc hoïc vieân. Lónh giaûng daïy caùc moân cô sôû, caùc moân chuyeân vöïc ñaøo taïo sau ñaïi hoïc ñaõ coù nhöõng böôùc ngaønh ngaøy caøng chaët cheõ hôn. Caùc tröôøng chuyeån bieán tích cöïc vaø thu ñöôïc moät soá ñaïi hoïc taäp trung nhieàu caùn boä coù uy tín thaønh töïu böôùc ñaàu. bieân soaïn giaùo trình, taøi lieäu giaûng daïy cho Qui moâ ñaøo taïo sau ñaïi hoïc phaùt trieån caùc lôùp ngoaïi ngöõ, trieát hoïc, lyù luaän giaûng nhanh caû veà soá löôïng ngöôøi ñöôïc ñaøo taïo vaø daïy ñaïi hoïc vaø toå chöùc thi ñaùnh giaù keát quaû soá cô sôû ñaøo taïo sau ñaïi hoïc. Töø naêm 1991 hoïc taäp, caáp chöùng chæ cho hoïc vieân. Nhieàu ñeán naêm 1995, soá cô sôû ñaøo taïo nghieân cöùu caùn boä coù trình ñoä chuyeân moân vöõng vaøng sinh taêng gaáp 1,5 laàn (töø 77 leân 117 cô sôû), thöôøng xuyeân ñöôïc môøi laøm giaùo vieân thænh trong ñoù coù 60 tröôøng ñaïi hoïc vaø 57 vieän giaûng caùc moân chuyeân ngaønh vaø höôùng daãn nghieân cöùu. Soá cô sôû ñaøo taïo cao hoïc taêng luaän vaên, tham gia hoäi ñoàng chaám luaän aùn töø 12 cô sôû naêm 1991 leân 70 cô sôû naêm caáp cô sôû ôû tröôøng ñaïi hoïc... 1995, trong ñoù coù 51 tröôøng ñaïi hoïc vaø 19 Nhieàu chuyeân ngaønh ñaøo taïo môùi ñaõ vieän nghieân cöùu. Cuøng vôùi vieäc môû roäng cô hình thaønh vaø phaùt trieån phuø hôïp vôùi söï sôû ñaøo taïo, soá nghieân cöùu sinh vaø hoïc vieân phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc trong thôøi kyø môùi. cao hoïc cuõng taêng leân nhanh choùng. Naêm Ñeán naêm 1995, caû nöôùc ñaõ ñaøo taïo hôn 300 1991 coù 452 nghieân cöùu sinh ñöôïc tuyeån thì chuyeân ngaønh khoa hoïc, trong ñoù coù nhieàu ñeán naêm 1995 con soá tuyeån laø 1258 ngöôøi, chuyeân ngaønh môùi thuoäc lónh vöïc an ninh, 25
- Journal of Thu Dau Mot University, No 4 (11) – 2013 quoác phoøng. Caùc cô sôû ñaøo taïo thöôøng xuyeân Nhöõng keát quaû treân ñaây tuy coøn khieâm quan taâm ñeán vieäc toå chöùc quaûn lí hoïc vieân, toán nhöng ñaõ theå hieän söï phaán ñaáu noã löïc ñoân ñoác vieäc giaûng daïy vaø thöïc hieän luaän cuûa Nhaø nöôùc, caùc boä ngaønh vaø ñaëc bieät laø aùn, toå chöùc caùc buoåi thaûo luaän chuyeân moân caùc cô sôû ñaøo taïo sau ñaïi hoïc trong vieäc tìm goùp yù cho luaän aùn tieán só, luaän vaên thaïc só toøi, thaùo gôõ khoù khaên, phaùt huy moïi tieàm tröôùc khi ñem ra baûo veä ôû caáp cô sôû. Boä löïc thöïc hieän coâng cuoäc ñoåi môùi cuûa Ñaûng. Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo cuõng luoân luoân tìm Tuy nhieân, beân caïnh nhöõng thaønh töïu ñaït kieám nhöõng giaûi phaùp ñeå ñöa coâng taùc ñaøo ñöôïc, ñaøo taïo sau ñaïi hoïc cuõng coøn toàn taïi taïo sau ñaïi hoïc ñi daàn vaøo neà neáp vôùi mong nhieàu maët haïn cheá, yeáu keùm caàn sôùm khaéc muoán ñaït chaát löôïng cao. Theâm vaøo ñoù, phuïc. Ñoù laø: kinh phí ñaøo taïo thöôøng xuyeân ñöôïc boå – Vieäc toå chöùc quaûn lí sau ñaïi hoïc coøn sung, ñoàng thôøi Nhaø nöôùc cuõng cho pheùp chöa toát do chöa coù moät quy cheá ñaøo taïo sau ñaøo taïo sau ñaïi hoïc coù kinh phí rieâng. Ñònh ñaïi hoïc thoáng nhaát vaø phuø hôïp vôùi ñieàu möùc kinh phí nhaø nöôùc hoã trôï cho ñaøo taïo kieän cuûa ñaát nöôùc. Qui ñònh ñaøo taïo nghieân sau ñaïi hoïc naêm 1991 laø 1.150.000/nghieân cöùu sinh ñöôïc ban haønh töø naêm 1983 ñeán cöùu sinh ñaõ taêng leân 5.500.000/nghieân cöùu nay vaãn ñöôïc söû duïng, nhieàu ñieåm khoâng sinh naêm 1995 [1]. Maëc duø coøn eo heïp coøn phuø hôïp vôùi thöïc tieãn cuûa ñaát nöôùc nhöng ñaõ theå hieän söï coá gaéng noã löïc cuûa trong thôøi kyø ñoåi môùi. Quy ñònh ñaøo taïo cao Nhaø nöôùc trong vieäc xaây döïng vaø phaùt trieån lónh vöïc ñaøo taïo sau ñaïi hoïc trong nöôùc. hoïc ban haønh naêm 1992 coøn coù tính chaát taïm thôøi, tính phaùp lyù chöa cao. ÔÛ caùc cô sôû Nhôø nhöõng coá gaéng treân ñaây, chaát löôïng ñaøo taïo, maëc duø caùc tröôøng, vieän coù raát ñaøo taïo sau ñaïi hoïc ñaõ coù nhieàu tieán boä. Baäc nhieàu coá gaéng trong coâng taùc quaûn lyù ñaøo thaïc só ñöôïc ñaøo taïo moät caùch coù heä thoáng, taïo sau ñaïi hoïc nhöng trình ñoä toå chöùc neân khi toát nghieäp phaàn lôùn coù naêng löïc laøm quaûn lyù ñaøo taïo sau ñaïi hoïc cuûa caùc cô sôû vieäc toát hôn treân cöông vò giaûng vieân ñaïi hoïc, khoâng ñoàng ñeàu. Caùc tröôøng ñaïi hoïc lôùn coù nghieân cöùu vieân hoaëc trong coâng taùc quaûn lí. boä phaän toå chöùc quaûn lí ñaøo taïo sau ñaïi hoïc Phaàn ñoâng nghieân cöùu sinh sau ñaøo taïo ñeàu laø vôùi löïc löôïng caùn boä khaù ñaày ñuû vaø quen nhöõng ngöôøi coù trình ñoä chuyeân moân cao, coù vieäc nhöng caùc tröôøng nhoû vaø caùc vieän khaû naêng laøm vieäc ñoäc laäp trong nghieân cöùu nghieân cöùu ñoäi nguõ caùn boä coøn moûng, ít khoa hoïc vaø giaûng daïy, coù phöông phaùp luaän kinh nghieäm vaø khoâng oån ñònh. Vieäc theo cô baûn trong nghieân cöùu khoa hoïc vaø toå chöùc doõi quaù trình hoïc taäp vaø giaûng daïy, cheá ñoä trieån khai caùc ñeà taøi, döï aùn. Nhieàu ñeà taøi luaän baùo caùo, kieåm tra ôû cô sôû coøn loûng leûo, chöa vaên thaïc só, luaän aùn tieán só gaén vôùi ñeà taøi ñuùng nhöõng quy ñònh ñaët ra. nghieân cöùu khoa hoïc caáp nhaø nöôùc, caáp boä, caáp tröôøng hoaëc caùc döï aùn ñang trieån khai – Qui moâ ñaøo taïo sau ñaïi hoïc taêng vaøo saûn xuaát mang tính thôøi söï cao, coù yù nhanh veà soá löôïng, song chöa ñaùp öùng ñöôïc nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn. Nhieàu luaän aùn yeâu caàu thöïc tieãn cuûa ñaát nöôùc. Trung bình tieán só goùp phaàn quan troïng cho vieäc phaùt moãi naêm, moät cô sôû ñaøo taïo coù 14 nghieân trieån caùc lónh vöïc nghieân cöùu cô baûn vaø cöùu sinh baûo veä luaän aùn vaø caáp baèng toát nghieân cöùu öùng duïng... nghieäp, coù cô sôû ñaøo taïo moãi naêm chæ coù 1 26
- Tạp chí Đại học Thủ Dầu Một, số 4 (11) – 2013 ñeán 2 nghieân cöùu sinh toát nghieäp, chöa ñaùp Nhöõng haïn cheá treân ñaây baét nguoàn töø öùng nhu caàu veà caùn boä cho chính cô sôû ñaøo nhieàu nguyeân nhaân. Veà khaùch quan, chuùng taïo. Beân caïnh ñoù, maëc duø soá löôïng gia taêng ta xaây döïng vaø phaùt trieån lónh vöïc ñaøo taïo nhöng caùc ñieàu kieän ñaûm baûo chaát löôïng sau ñaïi hoïc trong hoaøn caûnh ñaát nöôùc coøn chöa phuø hôïp, gaây lo ngaïi trong coâng taùc ngheøo naøn, cô sôû vaät chaát – kyõ thuaät heát söùc quaûn lyù. Moät soá cô sôû chöa coù ñuû cô sôû vaät thaáp keùm do bò bao vaây caám vaän töø nhieàu chaát nhöng vaãn ñöôïc giao nhieäm vuï ñaøo naêm cuûa caùc theá löïc thuø ñòch, cuoäc khuûng taïo. Moät soá cô sôû phaùt trieån quy moâ ñaøo taïo hoaûng kinh teá xaõ hoäi dieãn ra trong moät thôøi vöôït quaù khaû naêng ñaõ laøm giaûm chaát löôïng gian daøi. Veà chuû quan, Ñaûng, Nhaø nöôùc vaø ñaøo taïo. Cheá ñoä nghieân cöùu sinh ngaén haïn caùc boä, ngaønh ñaõ daønh nhieàu quan taâm, chuù ñaõ thöïc hieän töø laâu nhöng coâng taùc quaûn lí troïng ñeán xaây döïng vaø phaùt trieån ñaøo taïo chöa toát neân hình thöùc ñaøo taïo naøy bò laïm sau ñaïi hoïc song chöa coù nhöõng giaûi phaùp duïng laøm giaûm chaát löôïng vaø dö luaän xaõ höõu hieäu, nhaát laø caùc chính saùch ôû taàm vó hoäi ñaõ coù nhöõng yù kieán pheâ phaùn... moâ nhaèm taïo ñieàu kieän cho ñaøo taïo sau ñaïi – Cô sôû vaät chaát, kinh phí phuïc vuï ñaøo hoïc phaùt trieån oån ñònh, vöõng chaéc. Coøn taïo vaø caùc trang thieát bò phuïc vuï cho thí nhieàu vaán ñeà caàn phaûi tieáp tuïc nghieân cöùu ñeå nghieäm, nghieân cöùu nhö saùch baùo, taïp chí, vieäc ñaøo taïo sau ñaïi hoïc tieán leân hoøa nhaäp phöông tieän thoâng tin khoa hoïc, phöông vôùi caùc nöôùc treân theá giôùi vaø trong khu vöïc, tieän thí nghieäm cuûa caùc tröôøng ñaïi hoïc vaø ñaùp öùng toát hôn nöõa yeâu caàu cuûa söï nghieäp vieän nghieân cöùu coøn ngheøo naøn. Nhieàu coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc. tröôøng ñaïi hoïc thieáu giaûng ñöôøng ñeå daïy (Xem tieáp kì sau: Phaùt trieån ñaøo taïo sau hoïc. Nhieàu cô sôû ñaøo taïo traû thuø lao giôø ñaïi hoïc phuïc vuï söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, giaûng sau ñaïi hoïc thaáp hôn giôø giaûng ôû caáp hieän ñaïi hoùa 1996 – 2005) ñaïi hoïc... * THE DEVELOPMENT STAGES OF VIETNAMESE EDUCATION IN THE FIELD OF POST-GRADUATE TRAINING Nguyen Van Hiep – Pham Van Thinh Thu Dau Mot University ABSTRACT By collecting and systemizing materials from different resources, in this article, we will provide necessary information on the establishment, implementation process, the organizational consolidation, the program and training content completion and scale enlargement, focusing on the post-graduate training quality in the country from 1945 until now. In the foundation of the development stages, we initially state the achievements, limitations and some experience for inheritance in the current education and training development. This research also partly fills the spaces in the panorama of the education and training of Vietnam, contributing to the scientific foundation and reality for better awareness of the status of education and training and of the scientific-technical workforce in the process of enhancing the country’s industrialization and modernization. 27
- Journal of Thu Dau Mot University, No 4 (11) – 2013 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO [1] Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo (1999), Naâng cao chaát löôïng vaø hieäu quaû ñaøo taïo sau ñaïi hoïc phuïc vuï coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc, baùo caùo cuûa Boä Giaùo duïc vaø Ñaøo taïo taïi hoäi nghò toång keát coâng taùc ñaøo taïo sau ñaïi hoïc naêm 1999. [2] Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam (1991), vaên kieän ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù VII, NXB chính trò quoác gia. [3] Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam, Nghò quyeát soá 04 - NQ/HNTW Hoäi nghò laàn thöù tö Ban Chaáp haønh Trung öông Ñaûng (khoaù VII) Veà tieáp tuïc ñoåi môùi söï nghieäp giaùo duïc vaø ñaøo taïo, ngaøy 14 thaùng 01 naêm 1993 [4] Nguyeãn Xuaân Phong (1991), "Coâng taùc ñaøo taïo sau ñaïi hoïc ôû nöôùc ta hieän nay", Taïp chí Ñaïi hoïc vaø giaùo duïc chuyeân nghieäp, soá 3. [5] Phaïm Khaéc Huøng (1989), "Moät soá suy nghó hình thöùc ñaïo taïo sau ñaïi hoïc ôû tröôøng ñaïi hoïc xaây döïng", Taïp chí Ñaïi hoïc vaø giaùo duïc chuyeân nghieäp, soá 3. [6] Tröôøng Ñaïi hoïc Baùch Khoa Haø Noäi (1999), "Xaây döïng chöông trình, toå chöùc vaø quaûn lí sau ñaïi hoïc ôû Tröôøng Ñaïi hoïc Baùch Khoa Haø Noäi", Taïp chí Ñaïi hoïc vaø giaùo duïc chuyeân nghieäp, soá 3. [7] Traàn Thò Haø (1999), "Söï tröôûng thaønh cuûa ñaøo taïo sau ñaïi hoïc ôû Vieät Nam", Taïp chí Ñaïi hoïc vaø giaùo duïc chuyeân nghieäp, soá 3. [8] Traàn Hoàng Quaân (1989), "12 naêm ñaøo taïo, boài döôõng sau ñaïi hoïc", Taïp chí Ñaïi hoïc vaø giaùo duïc chuyeân nghieäp, soá 9. [9] Voõ Nguyeân Giaùp (1986), "Nhieäm vuï vaø phöông höôùng chieán löôïc cuûa ngaønh ñaïi hoïc", Taïp chí Ñaïi hoïc vaø trung hoïc chuyeân nghieäp, soá 1. 28
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học