1. Trang Chủ
  2. Xã hội học
  3. Những cách tiếp cận nhân học về hiện đại và động thái truyền thống ở Việt Nam (Quyển 2): Phần 1

Những cách tiếp cận nhân học về hiện đại và động thái truyền thống ở Việt Nam (Quyển 2): Phần 1

Hiện đại và động thái của truyền thống ở Việt Nam: Những cách tiếp cận nhân học gồm những bài tham luận trong Hội thảo quốc tế Nhân học về Việt Nam tại Bình Châu trong 4 ngày vào tháng 12 năm 2007. Phần 1 của cuốn sách Hiện đại và động thái truyền thống ở Việt Nam: Những cách tiếp cận nhân học (Quyển 2) tập hợp các bài viết về chủ đề lễ nghi và tôn giáo, mời các bạn cùng tham khảo! BANBIENT~P 1. GS.TS. LUONG VAN HY 2. GS.TS. NGO V~NLt 3. PGS. TS. NGUYEN VAN TltP 4. PGS.TS. PHAN THJ YEN TUYET ' A

Thể loại Tài liệu miễn phí Xã hội học

Số trang 141

Ngày tạo 4/9/2023 7:43:02 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 36.80 M

Tên tệp

Tải Những cách tiếp cận nhân học về hiện đại và động t... (.pdf)

Xem mẫu

  1. BANBIENT~P 1. GS.TS. LUONG VAN HY 2. GS.TS. NGO V~NLt 3. PGS. TS. NGUYEN VAN TltP 4. PGS.TS. PHAN THJ YEN TUYET '" A' ? NHA XUAT BAN D~I HQC QUDC GIA THANH PHD HO CHI MINH
  2. , Nhieu hie ghl HIEN DAI vA DONG THAI • • CVA TRUYEN THONG VIET NAM: (l a NHUNG CACH TIEP cAN • NHAN HOC • (Quy~n 2) " ~ . BAN BIEN TAP 1. GS.TS. LUONG VAN HY 2. GS.TS. NGO VAN L~ 3. PGS.TS. NGUYEN VAN TI:¢P 4.PGS. TS. PHAN THI YEN TUYET " .::. ? ;; NHA XUAT BAN D~I HQC QUOC GIA " "* J::.... THANH PHO HO CHI MINH - 2010
  3. Lin TUA • Trong hai th~p kY vua qua, Vi~t Nam hQc da phat triSn m~nh &B~c My, Dc Chau, Nh~t Bfm, va vai nu6c & Au Chau. Trong do, Nhan hQc la nganh hQc dong gop rAt 100, v6i s6 lUQ11g cong trlnh nghien ell'U thuQc hang d~u, nha vi~c cac nhanhan hQc nu6c ngoai co diSu ki~n th1,l'c dia nghien cuu & Vi~t Nam, du la diSu ki~n th1,l'c dia con g~p nhiSu t1'& ng~i so v6i rAt nhiSu nai khac t1'en th~ gi6i. Trong th~p kY tu 1996 d~n 2006, & cac nai tren th~ gi6i khong kS Vi~t Nam, 48 lu~n an ti~n sl nhan hQc vS Vi~t Nam da dUQ'c bao v~ (5 &Nh~t, 3 &Phap, 4 &Ha Lan, 6 & nhtmg nu6c khac & Chau Au va & Israel, 6 & Dc, 3 & Canada, va 21 & My). 11 trong s6 48 lu~n an nay Ut do nhtmg nghien cuu sinh Vi~t Narn di hQc & nu6c ngoai vi~t. NhiSu nha nhan hQc tham nien han cling da cong b6 nhilng cong trlnh quan trQng d1,l'a vao nghien cUu th1,l'c dia & Vi~t Nam. NhiSu nha nhan hQc va dan tQc hQc trong nu6c cling da co nhilng nghien cUu quan trQng vS Vi~t Nam. Nhung nghien cUu cua cac nha nhan hQc trong va ngoai nu6c da dong gop dang kS vao vi~c soi sang nhilng dQng thai thay d6i vanhoa xa hQi, kinh t~, rnoi truang, va quan ly & Vi~t Nam duang d~i, g6rn ca vS nhilng vAn dS phat triSn nhu vAn dS di dan, do thi, gi6i, suc khoe, lao dQng, tac dQng cua toan du hoa. Nhilng dong gop nay phan anh mN chiSu huang quan trQng cua nhan hQc th~ gi6i tu g~n mQt th~ kY nay: chiSu huOOg nghien cuu nhtmg vAn dS phat triSn & nhtmg nu6c SACH GOJY1 N~IEU BAI TU HOI THAo NHAN HOC QUOC TE dang phat triSn, nhilng vAn dS & nhilng nSn van hoa xa hQi cong nghi~p va h~u cong nghi~p, vAn V~ VI~T NAM T~I BINH CHAu, 15-18112i2007 dS toan c~u hoa, C\1 thS han la mQt chiSu huang nghien cuu di vao nhilng vAn dS nhu di dan tU DO TRU:ONG D~I l!QC KHOA HQC & NHAN VA.N-DAI HOC nong thon ra do thi va xuyen qu6c gia, van hoa quan tri & nhilng t6 chuc kinh t~, truySn thong QUOC GI~ THANH PHO HO CHi MINH, VIET NAM . hi~n d~i va quang cao, suc khoe (nhu khfa c~nh van hoa xa hQi cua b~nh SIDA hay AIDS), v.v ... VA D~I HQC TORONTO , CANADA· ~ .. Trong b6i canh n& 1'Q cac nghien cUu nhan hQc vS Vi~t Nam &nhiSu nO'i tren th~ gi6'i, cac nha DONGTOCHUC nhan hQc & nhilng nu6c khac nhau va Slr d\1ng cac ngon ngu khac nhau trong cac cong trlnh in An cua minh nhiSu khi khong bi~t vS nhtmg cong trlnh cua nhau du la cling mQt chuyen dS nghien cUu. Vi~c nay mQt ph~n b~t ngu6n tu vi~c cac nha nghien cuu nu6c ngohl cong b6 k~t qua nghien CUu cua minh b~ng nhilng ngon ngu khac nhau, va ft khi co nhtmg cong trlnh vi~t b~ng ti~ng Vi~t. C\1 thS han, mQt thu m\1c co chu giai vS nhilng cong trlnh cua cac hQc gia Nh~t vS Vi~t N am do Giao su Michio Suenari chu bien la mQt thu m\1c rAt day rna ft nha nghien CUu khac &ngoai nu6c NMtbi~tr5. Trong b6i canh tren, HQi thao qu6c t~ Nhan hQc vS Vi~t Nam da duQ'c truang D~ hQc Khoa hQc Xa hQi va Nhan van thuQc f)~i hQc Qu6c gia TP. H6 Chf Minh va D~i hQc Toronto (Canada) d6ng t6 chuc & Blnh Chau trong 4 ngay vao thang 12 narn 2007. HQi thao quy t\1 hon 150 nha nhan hQC va dan tQc hQc, trong do co khoang 70 & trong nu6c va 80 & 18 nu6c va lanh th6 khac, g6m My, Canada, Anh, Ha Lan, Phap, Duc, Tay Ban Nha, Th\1Y f)iSn, Ba Lan, Hungary, Nga, Israel, NMt, Han Qu6c, Dai Loan, Singapore, Thai Lan va D~. HQi thao co 81 tharn lu~n duQ'c s~p x~p thanh 9 tiSu ban. Day la hQi thao nhan hQc qu6c t~ Ian nhAt vS Vi~t Nam tu tru6c d~n nay va la mQt cO' hQi quy gia cho vi~c trao d6i khoa hQc trong nganh nhan hQc vS nhilng dong gop cua nhan hQc cho vi~c soi sang nhilng vAn dS van hoa, xa hQi, kinh t~, rnoi truang trong b6i canh toan du hoa hi~n nay. Cac tham lu~n Slr d\1ng nhiSu phuang phap nghien CUu nhan hQc cling nhu nhiSu ngu6n du li~u khac nhau, tu nhilng du li~u Slr hQc, nhfmg tu li~u di~n anh, truySn thong, CO QUAN TAl TRQ: triSn lam bao tang, am nh~c, va van hoa dan gian duang d~i, d~n nhfmg du li~u tu cUQc diSu tra dinh lUQ11g, ph6ng vAn sau, va quart sat tham d1,l'. VS rn~t chu dS, thl ngoai nhilng chu dS nhu l€ QUY FORD T4-1 Vl¢T NAM va QUY WENNER-GREN nghi, ton giao, quan M dan tQc la nhfmg chu dS truySn th6ng cua dan tQc hQc Vi~t Nam. Ngom ra, SUPPORTED BY THE FORD AND WENNER·GREN FOUNDATIONS hQi thao con di vao nhiSu vAn dS cua cUQC s6ng do thi nhu vAn dS lao dQng giup vi~c nha, cong v
  4. $ 2Q nhan ncr; hay nhfrng van dS g~n liSn vOi to~m cAu hoa nhu nhfrng y6u t6 Uic dQng d6n phong cach MUCLUC • • tieu th\l xe may, ding nhan Vi~t Nam a nuoc ngom va khi vS nuoc, hon nhan xuyen qu6c gia, chUng vo sinh, b~nh SIDA/AIDS, v.v ... Ngay ca nhfrng phan tfch vS nhfrng van d€ tOn giao va l~ nghi ciing mang nhfrng goc nhin mOi. HQi thao nhan hoc qu6c t6 a Binh Chau da cho thay nghien Clm nhan hocduong d'ili qrc kY da d'ilng va phong phU vS chu dS, vS phuong phap, va co dong gop to Ian van vi~c lam sang to nhiSu van dS trong cUQc s6ng duong d'ili va trong b6i canh toan ............................................,,........... ,............................................. V duhoa. VI.- . L Ao: tUi'""" ••••••••••••• Vi nhi€u 1:9 do khac rihau, hai tuy~n t?P tu HQi thao Binh Chau chi co th~ in 60 bai trong t6ng Tom tiit ve cae tac gla ............................. . ' , ", , • ?' ••••••••••••••••••••••••• ............................................................ xi s6 81 tham lu?n t'ili hQi thao. Hai tuy~n t?P nay khong phai la ky y6u hQi thao, ma bao g6m nhfrng bai da duO'c cac tac gia tu sua nhiSu dva van nhfrng trao d6i khoa hoc t'ili hQi thao va thea nhfrng ,~ ~ yeu cau C\l th~ cua ban chu bien vS nQi dung khoa hoc. Phftn 4: LE NGHI VA TON GIAO Ban chu bien va t?P th~ cac tac gia xin chan thanh cam on Quy Ford da tai trO' cho hQi thao va cho vi~c in an hai tuy~n t?P nay d~ dong gop cho sv phat tri~n cua nganh nhan hoc t'ili Vi~tNam hoi Viet 1. Tim kie'm an toan tmh than trong xa. u ng d~ I' ......................... .. ................ .1 . Nam d,Jd , va vS Vi~t Nam. Quy Wenner-Gren cho nghien cuu nhan hoc cung da tai trO' them cho HQi thao a , , : - N Binh Chau. Ban chu bien cung xin cam on PGS.TS. Phan Xuan Bien, nguyen Truang ban Tu Oscar Salemink , tuang van hoa TMnh uy TP. HCM, va PGS.TS. Vo Van Sen, Hi~u truang truemg D'ili hoc Khoa , x ' uon Tu Phu: Hinh thanh l~i ban s~c dia phudng va quoe gia 23 hoc Xa hQi va Nhan van - DHQG TP. HCM da chi d'ilO va he; trq nhi~t tinh cho HQi thao a Binh 2 DI Ie trong tm ng g ..................... .. Chau. Chung toi cung xin cam an cac nM khoa hoc lam t6ng lu?n a 9 ti~u ban cung nhu cac nM ' d mi~n B~c Vi~t Nam dudng d~i ................................................................. .. khoa hoc khac da dong gop nhiSu cho nhfrng cUQc thao lu?n t'ili hQi thao qu6c t6, va tu do da dong gop van vi~c tang cuemg chat luqng cac bai vi6t trong hai quy~n sach nay. Cac nM lam t6ng lu?n Claire Chauvet . " 37 g6m ca nhfrng nha khoa hoc ngoai nganh nhan hoc, cung nhu nhiSu nha nhan hoc ten tu6i qu6c t6 . am: chan doan va chua b"~nh trong len d6ng eua nguol Vwt.. ................ ·.............. · 3. Benh ? " khong chuyen vS Vi~t Nam, da mang d6n hQi thao nhfrng cai nhin so sanh d6i chi€u va qu6c t6 vS nhung van dS ma cac nM nhan hoc chuyen vS Vi~t Nam da quan tam. Cac nM khoa hoc lam t6ng Nguyln Tht Hdn IU?n g6m co: GS.TS. Richard Lee (D'ili hoc Toronto, Canada), GS.TS. Katherine Verdery (D'ili , , du rnh hieu nghiem qua Iue hoc TP. New York, My), PGS.TS. Xin Liu (D'ili hoc California a Berkeley, My), GS.TS. Mary 4. Voi Hnh h6n nguoi da ma't: L~ gQi hon va t~o . ng I .................... :.............. : .................. .52 Beth Mills (D'ili hoc Colby, My), GS.TS. Robert Weller (D'ili hoc Boston, My), GS.TS. Charles " han ngon 'h.............................. .. ........................................ .. Keyes (D'ili hoc Washington, My), GS.TS. Janet Hoskins (D'ili hoc Nam California, My), GS.TS. Kirsten W. Endres Roxana Waterson (D~ hoc Qu6c gia Singapore), GS.TS. Ngo Duc Thinh (Vi~n nghien Clm Van Ma), PGS.TS. Phan Xuan Bien (Vi~n nghien cuu Xa hQi TP. H6 Chf Minh), POS.TS. Bui Th6 len tranh du kich v~ ky hi~u bi~u trung .. 72 5, The bai cua nguoi llnh tren mu Shaman - ch'A' Cuemg, PGS.TS. Phan An va TS. U Thanh Sang (Vi~n Phat t1i~n bSn vfrng vung Nam BQ), • N PGS.TS. Nguy~n Chf BSn (Vi~n nghien cuu Van hoa Ngh~ thu?t), PGS.TS. Truong Thi Kim Gabor Vargyas Chuyen va PGS.TS. Tdn Thi Kim Xuy6n (truemg D'ili hoc Khoa hoc Xa hQi va Nhan van, DHQG TP. H6 Chf Minh). , d' ~ ca~ di tieh tho Trdn Hung D~o 6. Nhung khong gian thieng: MQt nghien cuu thlic 1a ve .............................................. :...... 86 ChUng toi cung xin chan thanh cam an cac d6ng nghi~p trong va ngoai nuoc da dong gop rat d Vi~t Nam ...................................................................... .. nhi~u cho hi)i thao va cho hai t~p s.kh nay qua vi~ djch va hi~u dfnh cae bru nguyen bim bing Pham Quynh Phuong ti6ng nuoc ngoai. Vi~c dich va hi~u dfnh cvc ky vat va vi nhiSu tu chuyen mon chua duO'c su d\lng hay chuan hoa trong ti6ng Vi~t. Ten cac d6ng nghi~p da giup dich va hi~u dfnh cac bm " " 7. T6 tien dUQe hinh tUQng ra nhu the nao tren an · "b' tho' Phan tich so sanh vOi .......................... 103 nguyen ban ti6ng nuoc ngoai n~m a duOi cac tva bm trong hai quy~n sach nay. Chung toi cung cac xa hQi Dong Akhac .................................. '~ ......................................... . xin chan thanh cam an cac can bQ Khoa Nhan h9C va Phong Hqp tac qu6c t6 cua truemg D'ili hoc Khoa hoc Xa hQi va Nhan van - DHQG TP. H6 Chf Minh, da dong gop huu hi~u van vi~c t6 chuc Suenari Michio hQi thao qu6c t6 a Binh Chau, d~c bi~t la ThS. Ngo Phuong Lan va TS. Huynh Ngoc Thu da dong mQt vai tro rat quan trong trong vi~c t6 chuc hQi thao va vi~c in an hai quy€n sach nay. 8. Tri thuc ban dia v~ Shaman giao trong eac cQng 0 g . ,,, d:-n cu dan Viet, Khmer. va Hoa . ..: .................... 133 t~i Nam BQ ....................................... '1' .' 1'""". • • • • • • • • • • • • , ••• , • • • • • • • • • • • • • • " " ••••• ' • • • • • • • • • • • • • • Phan Tht yin Tuyit GS. TS. Luong Van Hy vi vii
  5. 9. Slf phat tri~n M tho'ng tin ngui1ng cua nguOi Vi~t trong qua trinh di cu v~ phudng Nam: Nh}n ttl' tvc thO' cung ca Dng ....................................................................... 157 Dinh Van H(lnh 19. Yukti Mukdavvijitra t. :~~ht~:f~::;lc~;~ ~~~:~t.~.: ~ q.~.~~.gf.~.~~.~~~~. ~.g~: ~~~~~~.~~~.......... "............ ".3 25 10. Sang t~o ca nhan va th§n hQC cua Ph~m Cong T~c ......................................................... 163 Janet Hoskins 20. Ghlo duc ngon ngfi' cho cac vung dan tQc it n2uOi &' Vi~t Nam: MQt s6 va'n d~ ~ h va'th,-II!C tl'e:;;:n ......................................................... .. ............................................. 349 ' h sac chIn 11. Tien tri va chinh tr!,&' mien Nam Vi~t Nam: Ttl' Tam Tong Mie'u de'n d~o Cao Dai.. .. .191 va Tht Thanh Huang Jere,ny Jammes 21. "HQ noi d6ng bao khong bie't quy slf hQc": Nhfi'ng mau thudn trong giao d\lc 12. MQt so' va'n de nghien cuu lien quan de'n tin ngui1ng - ton giao truy~n tho'ng &' vung da dan tQc Tay Nguyen Vi~t Nam .......................................................................... 361 Truong Huygn Chi cua nguO'i Cham hi~n nay &' Vi~t Nam ............................................................................... 215 Thanh Phdn Ph§n 6: TU. SU. vA KY UC 13. Cham Bani co phai la bie'n thai dja phudng cua H6i Giao? MQt nghien cuu ve H6i Giao hoa va thuye't h6n dung (syncretism) ............................... 228 22. Cha't dQc mau da cam: Tt;i st;i ve n6i dau, s6ng con va trach nhi~m .............................. 389 Yasuko Yoshimoto. Diane Niblack Fox 14. Nhfi'ng chuy~n d6i cua Ph~t giao Vi~t Nam thO'i hQi nh~p 23. Gia dlnh trf thuc Ha NQi va the' gi6'i Xa hQi Chu ngh'ia rQng 16'n: MQt khao sat Nhan hQc ve nhung cau chuy~n gia dlnh thOi H~u Tht;ic dan ......................................... .412 (TruO'ng hQ'p Thanh pho' H6 Chi Minh) .............................................................................. 236 Trdn H6ng Lien Susan Bayly 24. Khoi phvc l~i gia trf cua "ThOi bao ca'p" (1975·1986): V~t th~ thuong ngay, Phfin 5: MOT SO VAN BE DAN TOC, PHAp LU~T vA NHA Nudc chu th~ va thoi gian theo quan di~m Lich sii'· Dan tQc hQc ............................................ 435 Ken MacLean 15. Ban s~c dan tQc kep cua nguO'i Kdho &' Lam D6ng .......................................................... 251 , A Phan NgflC Chien, Phg:m Thanh Thai Ph§n 7: DI SAN, VAN BAN, PHUONG"TI~~ TRUYEN THONG vA SUKIEN TAO VAN HOA 16. Mo'i quan h~ giua cac dan tQc mi~n nui va hoang gia Cham Pa qua mQt vai • • tu li~u van ban va di~n dfl v~ lao dQng va da't dai.. ........................................................... 260 Shine Toshihiko 25. MQt the' gi6'i nhu nu6'c: Bo'i dnh va qua trlnh trong van hoa Vi~t Nam ...................... .463 Neil Jamieson '17. Cac d~c trung van hoa cua nguOi. MuO'ng: nghien cuu so sanh van hoa cua 26. Khi lang vudn ra pho': Nhung xu hu6'ng bie'n d6i van hoa (Nghien C1lU tntung hVp nguO'i MuO'ng v6'i van hoa cua nguO'i Thai &' Vi~t Nam ..................................................... 272 .,.r· J)l ................................................................. .485 , Quang, T'11 Sdn, B.tac nlll , Ky', Dong lang Dong Nguyin Duy ThifU Nguy~n Tht Phuong Cham 18. Nghien cuu nhung di~n ngon ve tri thuc va t~p'quan dja phudng trong 27. "Que hu'dng chum khe' diu d§u trong thd": Thd clla nhung nguOi yeu thd va quan ly moi truO'ng &' mien nui YiN Nam: Nh!n ttl' quan di~m Nhan hOc ....................... 292 " d~ong d/!' " cQng xay dlfng mQt 01 m(I" I....................................................................................... .. 500 Christian Culas Kate Jellema V1l1 IX
  6. 28. :im kie'm ch6 dung tren san kha'u van hoa the' gi6'i: "Di san van hoa " Ie hQi lfmg Lauren quan hQ ............................. .................................................................................. 529 Meeker TOM TAT VE cAc TAc GIA1 29. Vi~c .hm truy~n va su dl,mg bien nien su: Quam tfl nlltung clla ngum Thai Den 550 Kashmaga Masao .......... . BAYLY, Susan (Ti~n sT, Camblidge University, nam 1980) hi~n la Reader v~ Nhan hQc Lich su cua Khoa Nhan hQc Xa hQi, B~i hQc Cambridge, Anh Qu6c. Ba khai nghi~p la mQt chuyen 30. Nelly thuo'c va y hQc trong truy~n cum Viet Thay Krowokski . Nam ............................................................ 558 gia v2 An 8Q, nhung nghien cuu hi~n thai cua ba la v~ ti~n tdnh dinh hlnh nen cac hlnh thai hi~n d~i da d~ng trong thai ky th\Xc dan, h?u th\Xc dan va xa h9i chu nghTa t~i Vi~t Nam, t?P trung chu y~u vao cac dong gop cua cac gia dlnh trf thuc vao dm s6ng van hoa xa hQi cua 31. NguyJn ph~m" trong truy~n tie'u lam Viet STf "langTung phong trao giai phong dan tQc va dm s6ng van hoa duong d~i cua d§.t nuac. Ba la tac gia . Nam ............................................................ 576 cua ba quy~n sach, g6m ca quy~n Asian Voices in a Postcolonial Age: Vietnam, India and Beyond (Cambridge University Press 2007). Ba cung dli cong b6 r§.t nhi~u bai vi~t va cac chu'O'ng sach, di~n hlnh nhu bai 'Vietnamese Intellectuals in Revolutionary and Postcolonial 32. H?at do'i clla nam nu thanh nien (j Vi~t Nam clla Nguy~n Van Huyen va hat giao duyen Times', trong t~p chi Critique of Anthropology (24,3) 2004; va 'French Anthropology and cua ngum Khd·Mu .............................. .. ................................................................................ 598 the Durkheimians in Colonial Indochina', dang tren t~p chi Modem Asian Studies (34,3) Frank Proschan 2000. CHAE, Suhong (Ti~n Sl, City University of New York, nam 2003) hi~n la Assistant Professor v~ 33. Barley Nhan hQc am nh~c Vi~t? ............................... .......... ~.......................................................... 623 Nhan hQc t~i B~i hQc Qu6c gia Chonbuk, Han Qu6c. Quan tarn nghien cuu cua anh la v~ Norton nhan hQc lao dQng (v§.n d~ lao dQng cua cong nhan cac nha may), nhan hQc do thi (kinh t~ chinh tri cua cac do thi), chinh tri hQc v~ tQc nguai va hi~n tUQ'ng xuyen qu6c gia (di dan qu6c t~ va xung dQt tQc ngum). Tac ph§.m chu y~u cua anh vi~t v~ Vi~t Nam la bai vi~t 34. Chu Quo'c ngu di tim but long. mQt vai nhan xet v~ nhun t' d" ~. g ac Qng "Contemporary Ho Chi Minh city in numerous contradictions: Reform policy, foreign tv ? •" v ? " • cua VH(C thay dOl van (j VH(t Nam thOng qua hi~n tUQng thu phap chu Qu6c ngu 637 capital, and the working class", dang trong sach Wounded Cities, bien so~n bm J. Schneider Phan Phltdng Anh .......... . va 1. Susser (Berg: New York, 2003); "The political process of a multinational corporation in Ho Chi Minh city", dang tren t~p chi Korean Anthropological Study 36(2), (KAS: Seoul, 2003); va bai "The social economic differentiation and the politics of identity in the Korean " d~ ml,lc (Index) ........................... .................................................................................. 649 35. Bang society ofHo Chi Minh city", tren t~p chi Cross Cultural Studies 9(1) (ICCS: Seoul, 2005). CHAUVET, Claire (Ti~n sT, Universite de Paris X-Nanten-e, nam 2004) la thanh vien cua Centre Asie du Sud-Est (Trung tarn Bong Nam A) trong Centre National de Recherche Scientifique (CNRS) Trung tarn nghien cuu Khoa hQc qu6c gia cua Phap. Co quan tarn d~n ton giao, nh?p h6n, nghi l~, cung nhu v~ suc khoe, b~nh t?t va thu6c thang Vi~t Nam. Ba cong trlnh a chinh cua co la "Une femme medium d'esprits de Ha Noi : un destin pas comme les autres", trong quy~n Vietnam au Feminin, do Gisele Bousquet et Nora Taylor bien so~n, trang 253- 265 (pmis, Les Indes Savantes, 2005); "Ho Chi Minh et Ie culte des Quatre Palais. Contradiction ou continuite d'une relation au pouvoir" ,dang tren t~p chi Aseanie 17: 95-111 1 Chung t9 i khong dich cac chtrc danh khoa hQc cua cac hQc gia lam vi~c t~i cac nuoc khac. Trong h~ th5ng d~i hQc t~i . Anh QUac, cac ch(rc danh chfnh ttl' cao d€n thfip la Professor, Reader, Senior Lecturer, va Lecturer. 6 (jc, thl c6 nai theo dung h~ th5ng cua Anh, c6 nai thay Reader b~ng Associate Professor. Trong h~ th5ng d~i hQc cua Phap, cac chuc danh chfn~ la Professeur va Maitre de conferences hay Maitre-Assistant, tuy r~ng mQt s5 TruOng Ion (grandes ecoles) theo M thOng chtJ'c danh cua My. Trong h~ th5ng cua My, Canada, Nh~t, 8ai Loan, Thai Lan, va Singapore, cac chuc danh chfnh la Professor, Associate Professor, Assistant Professor, Senior Lecturer va Lecturer. Senior lecturer va Lecturer trong h~ th5ng cua My va Canada c6 ch(rc nang giang d~y la chfnh, trong khi trong cac d~i hQc nghien CtfU (research universities) c6 uy tfn t~i nhu"ng qu5c gia nay, thl ttr cfip Assistant Professor tro'len, thl chtrc nang nghien c(ru cOng quan trQng rt ra la ngang b~ng voi ChifC nang giang d~y. x xi
  7. (2006); va Du commerce avec les esprits des Quatre Palais. Etude d'un culte de possession . Planet· Chemical Politics and the Hazards of Modem Life, bien so~n bm Monica Synthe t l c , ) . aHa Noi (Viet Nam) (lu~n van tiSn sl, xuAt bim trong nam 2008, Les Indes Savantes). r (Routledge Press, 2003 . , . CHUANG, Kuang-ting (Th~c SI Nhan h9C, National Tsing Hua University, Taiwan, 2005). Trq 19 Caspe .', ~ 2006) hien nay la Assistant Professor ve,Nhan h9: HARMS, Erik (TiSn sl, ~ornell umver~lty~ n:::n ct'm nhftn h9 C do thi, t~p trung vao moi quan h~ nghien CUu t~i National Tsing Hua University. Quan tam dSn gi6i, ton giao, tiSn trlnh toan tai Yale UniversIty, Anh chuyen g h S' . Edge' Time Space, and Power on Ho Chz du hoa, va da nghien Clm sau t~i dao Kim Man (Quemoy). . . h' h thO Sach cua an azgo n s " 't P s ifra nang thon-t an 1· ,~' f" b' bm the University of Minneso a res . CULAS, Christian (TiSn sl, Universite d' Aix-en-Provence, nam 1998) la nha nghien cuu chfnh v€ ~inh City's Rural-Urban Margm, se duqc xuat an A'" , , Nhan h9 c t~i Research Institute on Comtemporary South-East Asia (IRA SEC - Bangkok), , ' ~ 1984) la Professor ve Nhan h9 C t~I Umverslty HOSK ,INS Janet (TiSn sT, Harvard UmversIty, ~am , A "Dong Nam A chfnh sach va chfnh mQt don vi tllJC thuQc Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS) cua Phap Qu6c, , H Ky' Ba nghlen CUll ton gIaO , , b' b . d6ng thOi con la giang vien chuyen v€ Nhan h9C t~i the Universite de Provence (Aix-en- of Southern California, oa , . ~ h / , ~ hoa thi giac. Nhfrng sach cua a ao tri xoay quanh van hoa, s\l' gIaO luu van,?a ~a ;n v~ D6ng Nam A h9 C nam 1996), Provence). Gng quan tam nghien cuu nhan h9C chfnh tri va ton giao, rihan h9 C phat triSn ~m The Play of Time (1994, do~t ~Iat , en a 1 t Asia (1996), va Biographical (m~ng lu6i xa hQi, du Itch van hoa tQc nguOi, san phAm thu cong ml ngh~) va nMn thuc go , d. the Social Imagl11atw/1 111 Sout leas lu~n co tfnh Ung d\mg v€ nhan h9C. Ba cong trlnh nghien cUu chfnh cua ong la Le Headhuntmg an if P pIe's Lives (1998). Objects: How Things Tell the Story 0 eo. , , f Messianisme hmong. La dyn,amique religieuse comme instrument politique (PaIlS, Editions , ' ' ~m 2001) la Associate Professor cu~ Instltut.e 0 du CNRS, 2005); The Hmong/Miao in Asia Today (do Christian Culas, Gary Yia Lee, Jean Umverslt~, na, D" La Ba la tac gia cua quyen Chansma HUANG , C. Julia (Tien sT, Boston Michaud & Nicholas Tapp bien t~p, Chiang Mai, Silkworm Books Edition, 2004); va d6ng 1T' Hua Umverslty Llat an. , P Anthropology, Nationa sm g . 'fi Taiwan (Harvard UniversIty ress, chu bien (cung vai Bui Quang Dung) Phuong phap ili€u tra th1;fc ilia nganh xii h9i h9c va 01 b I Buddhist Movement rom . d Ch' e nhan chung h9c. Ha NQi, NXB Khoa h9C xii h9i. and Compassion: A 0 a , f" h A d A "Wings of Belief: Mo em mes 2009). Ba con la bien t~p chfnh cua s~ c uyen er mal of East Asian Studies, vol. 2, RelI'gious Transnationalism," cua t~~ ChI E;lroPhean .JOL!ch cu'a ba (d6ng tac gia v6i Robert DINH VAN H~NH (TiSn sl Dan tQc h9c t~i Vi~n Khoa h9C Xa hQi t~i TP. H6 Chf Minh, nam 1997) f" / b' ' . At a cac c uang sa , d la can bQ t~i Phan vi~n Nghien cUu Van hoa Thong tin t~i TP. H6 Chf Minh, quan tam no. 2 (Autumn). Trang so cac at, VIe v 'Relief Movement in Taiwan, the Umte nghien cUu ton giao ban dia va tfn ngu5ng dan gian Nam BQ. MQt s6 tac phAm nhu: fJ(lo tu Weller) co bai "Charisma in M~tlOn: com~ahssiConl'tl'es Z'/1 Motion, bien so~n bm Sherman M 1 ," m trong sac . an hdu nghfa cua nguOi Vi?t 6' Nam B9 (1867-1975), NXB Tn~, 1999. Lich sir fJcmg b9 tinh States, Japan, and a aysta k' 1 . I titute of East Asian Studies, 2007). Cochran va David Strand (Ber e ey. ns A 'A Ba Ria-Vung Tau (2 t~p), NXB Chfnh tri Qu6c gia, 2000 (viSt chung v6i NguySn HCru " ~ 1981) la mot hoc gia tv do. Ong ng~l1en Nguyen, Cao Thai Binh, NguySn Dinh Th6ng). Li h9i dan gian cua ngu dan Ba Ria-Vung Tau, NXB Tre, 2004 (v6i Phan An). JAMIESON, Neil.t' , (TiSn sl, University of Hawan, nam h , ' K h ' thS ki xx van c uong ~n. hi A . dai' sa kl va su phap trien 6' ' " . f cuu van hoa cU,a ng~m ,m Ava~~ A g b6 bao g6m Understanding Vietnam (Umver~~ty .~ ENDRES, Kirsten W. (TiSn sl, University of Munich, nam 2000) la nha nghien CUu va giang vien vung cao. Cac an pham cua on~ a con A' Ethnl'c Minorities and Development , VIet , ' , "t "Uplan d leas ' . cua khoa Nhan h9 c , University of Freiburg, Duc Qu6c. Lu~n an tiSn sl cua co va cac nghien California Press, 1993); bat VIe , h postw~r Vietnam: Dynamics of a Transfonnmg cung v6i A. Terry Rm:: , trong sac n and Littlefield, 2003); va "Some T~ings Poet~y bo cuu sau do t~p trung vao S\l' chuySn dbi cua cac IS hQi lang nguOi Vi~t a pilla B~c Vi~t Nam a kS ill nam 1945 trong m6i tuang quan gifra cac cQng d6ng dia phuong va Nha nuac. D\l' an Society, Hy V. Luong bIen so~n (Rown:: 'n Vietnam", trong t~p ChI Tonan Ajla nghien CUu dang con tiSp t\lC cua co khao cuu nghi IS len d6ng a phfa B~c Vi~t Nam. Co Can Tell Us About the Proce~s of SOCIal Ch~nge I g~n day da cong b6 bai viSt "Fate, Memory, and the Postcolonial Construction of the Self: Kenkyu (Southeast Asian Studles), 39 (3) (200 ). , 'A ' The Life-Narrative of a Vietnamese Spirit Medium", tren t~p chf Journal of Vietnamese ~ 2006) hien la mot thanh vien cua Studies 111(2): 34-65 (2008); bai "NhUng khfa c~nh tieu 'c\l'C va tfch C\l'C cua h~u bong qua JAM MES Jeremy (TiSn sl, Universite de Paris X-Nanterre, ~am(centre Nationai de Recherche , . 'ologie comparatIve Kh cai nWn cua bao chf va nhan h9C", T(lp chi Dan t9c h9c 6, p. 23-31, 70 (2006); va chuong Laboratoire d' ethnolo gze et SOCI . , A . h' A CUll chfnh tai Center for me~ P .) 'la mot thanh Vien ng len . , A f" ( " "SpiIit Performance and the Ritual Construction of Personal Identity in Modem Vietnam", Scientifique, CNRS- ans va . .A , hA hoc ton giao cac nhom thieu so ve em nghlen cUU n an , ' " V' A lA trong sach Possessed by the Spirits: Mediul11ship in Contemporary Vietnamese Studies (Siem Reap). An quan a h D" / gI'a'o pha'I' cua ngum Hoa va ngum Iyt, e~ " ' ') D 0 Cao Llal cac , ' ~ h" Communities, do K. Fjelstad & NguySn Thi Hi€n bien so~n(Ithaca, New York, SEAP, m~t ton giao :va t9~ ngum , A~ ,/ h' A "A ky tiSn trlnh th\l'c dan hoa, m~n~ lum ~~ ?~' 2006) d6ng, thi~n dinh, han du~g, t~n gl~O t Ie::nme~a 'lua~ lich suo Anh da cong bo cac bat VIet truy~n giao giai ngma van ban, va phu g p P . d" Pham Cong Tac (1890-1959) - FOX, Diane (TiSn sl, University of Washington, nam 2007) hi~n la Assistant Professor thinh giang ''The Caod~st Holy See of Tay Ninh and the ~eCIU~, china" dang tren t~p chf Dutre- man Lich sir t~i College of the Holy Cross, bang Massachusetts, Hoa Ky. Ba quan tam l' Millenarianism, prose ytism an d political oracles m oc m b (2006)' bai "The Ben Tre Branc 0 h f the / nghien cUu v€ tUOng thu~t, ranh gi6i gifra nhfrng khai ni~m, va h~u qua lau dai. cua chiSn Mers - Revue d'Histoire N° 352-353, Decem d~r . tic ~ractice in question" tren t~p ChI tranh. Ba da xu At ban cac bill viSt "Speaking with Vietnamese Women on the Consequences Cao Dai movement after 1975: or~~~~~/~~ ;,~r;~bolism and representation ofAthe body~ of War, Writing Against Silence and Forgetting", trong sach Le Vietnam au Feminin, do Gisele Bousquet and Nora Taylor bien so~n (Paris, Les Indes Savantes, 2005); va Aseanie N°16, December, pp. 65-88 AdA a view on the weaved pieces of the E e pa m K . Buon Ma Thuot (Vietnam)" tren t~p ChI "Chemical Politics and the Hazards of Modem Warfare: Agent Orange", trong quySn A seame . N°7 June pp 79-114 (2001). , " xiii xii
  8. JELLEMA, Katrin (TiSn sl, University of Michigan, nam 2007) hi~n la giang vien thinh giang t~i .A ' d'0 'hai chuang vS than tQc va gia dinh trong Mong Phu: un Marlboro College, bang Vermont, Hoa Ky. Dinh hu6ng nghien Clm cua co la v€ kf uc, y cong trlnh nghlen CUll, trong u ecodo N u Sn Tung chu bien, pp. 109-160, 257-268 (paris: thuc v€ lich sir, S\X g~n kSt xii hQi va chu ngh1a xii h
  9. , MACLEAN, Ken (Ti~n sl, University of Michigan at Ann Arbor, nam 2005) la Assistant Professor N Columbia University, nam 2007) hi~n la Assistant Pr~fessor vS Nha~ T':" v~ Phat triSn Qu6c t~ va Thay d6i xii hQi, Clark University, Hoa Ky. Quan Him nghien Clm MEEKER, L~uren ( le~ SI, , fN Y rk at New Paltz Hoa Ky. Co quan tam den nhfrng chu ~e hoc tal State Umverslty 0 eyv 0 , " " A h ' t' h d'A cua anh la v~ b~o Ivc, di dOi, cong nghi~p khai kh6ang, nha nuac va cac t6 chuc xuyen qu6c .' . h' h t . vS van h6a ban sac quoc gia va dla phuong, am n ~c va nn l~n khoa hQc sau. c m ho vaq , va'h'A n an hoc h'lnh a'nh . D6ng tac gia chuong "Tu bai hat ra den gia, qufm 19 va ngh~ thu~t qmin 19, xii hQi chu ngh1a, cac ch~ dQ phap 19, nMn hQc va lich d ~ b' AI' cheo) (~c l~t a ~uan. h ' , V' At N~ ngay nay" trong sach Khong gian van hoa quan SU, nghien Clm khoa hQC va k1 thu~t, ban d6 hQc. Tac ph~m dii cong b6 cua anh bao g6m san ~au: .Smh ~o~\qua~ Q, (J, ly -496 (Ha~oi: Vien Van h6a thong tin va Sa Van "Manifest Socialism: The Labor of Representation in the Democratic Republic of Vietnam (1956-1959)", dang tren t~p chf loumal of Vietnamese Studies 2(1): 27-79 (2007); "Spaces h~ Ra: Nl1~~:':~o ~n ~a::~~; ~~ia~~~ :~! bai "How Much' for a Song? Local and National hoa thong tl~ ac m, h Folksong." Trong t~p chf loumal of of Extraction: Actually Existing Governance along the Riverine Networks of Nyaunglebin Representatlons of Quan 0 District", trong sach Myanmar: the State, Community and the Environment, do Monique Vietnamese Studies 5(1):125-161 (2010). Skidmore and Trevor Wilson chu bien, pp. 246-267 (Asia-Pacific Press, Australian , N ' " '1 ~ 1995) la Associate Professor vS Nhan hQc National University, 2007); va bill "Sovereignty after the Entrepreneurial Tum: Mosaics of MICHAUD, Jean (Tien SI, Umverslte Ade Montre: ' na~, A lm nguOi thiSu s6 va toan cAu h6a; cac t~i Universite Laval, Canada. OnlS quan Atam ng len c Q:'" hA hoc vS nguOi H'mong; Control, Commodified Spaces, and Regulated Violence in Contemporary Burma", in trong , 'DA N A va Tay Nam Trung uoc, n an . quySn Taking Southeast Asia to Market: Commodification in a Neoliberal Age, do Nancy Peluso va Joe Nevins bien so~n (Cornell University Press, 2008). ~~u:~~ v~~~ ~~~g(Jng;~~ v:~i , tl:remg ; phe phBan r h d A' , ' ac dla phuong a cong ti~n trltnn~nhPhqatu~S~~O~hga~~ltC ~~: ~~~t~~ . dQng cua du lC 01 vm c . tlIO lic Missions on the Tonkin-Yunnan Fro1J.tier, MCELWEE, Pamela (Ti~n sl, Yale University, nam 2003) Ia Assistant Professor cua School of 'Incidental' Ethnographers: Fren~h ca'd , P bl' hers 2007)' "Contending Visions of (Le 'd & B ston' Bnll Aca erruc u I S , , Global Studies, Arizona State ~niversity, Hoa Ky. Quan tam nghien cuu hi~n nay cua co la 1880-193O ,I en. 0" .~ , " ,. S rah Turner) dang tren t~p chfAnnals of . (d~ v~ toan cAu h6a vi~c quan 19 cac ngu6n tai nguyen thien nhien, C\1 thS la a CMu A, t~p trung a Hill-Station m VIetnam, (dong tac gIa vm a, . . , 1 33(3)' 785-808 (2006); va quyen H'monglMzao zn Asza ong c u h' bien vao cac khu vvc duQ'c bao t6n va Cong uac v~ da d~ng sinh' hQc; nghien Clm v~ moi tWOng Tourzsm Researc I . Y Lee) (Chiang Mai: Silkworm, 2004). va phat triSn, va m6i quan h~ giua d6i ngheo va moi twemg; cac tQc nguOi thiSu s6 va vung I v6'i Nicholas Tapp, C. Culas, G. . cao a Dong Nam A I\1C dia; phi t~p trung h6a quan 19 moi twang va sv tham gia cua cQng d6ng dia phuong t~i ch6; va h~u qua v~ m~t moi twang cua chi~n tranh, C\1 thS la ch~t dQc Da Cam a Vi~t Nam. An ph~m g&n day cua co g6m c6 ""Blood Relatives" or Uneasy I ,1 , MUKDAWIJITRA, Yukti (Tien sr, UniverSIty " , of Wisconsm, nam , A ~ 2007) la giang vien Nhan hoc :.. ~ ~ A , ' h' N h'An Clm cac van de ve toc ngum, c u t~i Thammasat University, :ha ~and'A Qu~n tadn:cngta' ldeAan toc hoc Viet Nam,' Thai Lan, va Neighbors? Kinh Migrant and Ethnic Minority Interactions in the TWOng Son Mountains", , :.. A N kf tu hoc van hoa an gtan, ~ .." " VIet, ngon ng:u, A, . ' _" :.., h b g6m "Tai Indigenous LIteracy m dang tren t~p chf loumal of Vietnamese Studies III(3): 81-116 (2008); bai "From the Moral A C g trlnh da cong bo cua an ao Economy to the World Economy: Revisiting Vietnamese Peasants in a Globalizing A N Dong am . ,0; . , A Feasibility of Indigenous Initiatives and ImplementatlOns of Contemporar~ :'Ie nam. A ki :.. hA' thao MMSEA 4th international conference, Sa Pa, Era", tren t~p chf loumal of Vietnamese Studies 2(2): 57-107 (2007); va bai "Of Rice, Development, m trong t~p yeu Ql , h I ifD 1 lent Theory' Mammals, and Men: The Politics of Wild and Domesticated Species in Vietnam", in trong · V Ietnam, M 16 19 2005' Reading 'Community Culture Sc 00 0 ,eve opn k' ay - " ,, 1 (b ~ g tieng Thai) (Bangko : quYSn Where the Wild Things are Now: Domestication Reconsidered, do Molly Mullin va Politics and Poetics of the Community Culture s Ethno~rap ,IY ,an , t am' Knowledge of Rebecca Cassidy bien so~n. (London: Berg, pp. 249-276, 2007). 5) 'b" "The Revival of Black Tal Scnpt m v le n . Fadiawkan, 200 va f a~ w1 dge" (b&ng ti~ng Thai) trong tac phAm Phumpanya Thai-· i, MCNALLV, Stephen (Ti~n sl, Australian National University, nam 2003) la nghien Clm vien cua Locality and Loca Ity 0 . °h ~ h Chakkri Sirindhorn Anthropology Center, 2005). Phumpanya Thet (Bangkok. t e a a Australian Research Centre in Sex, Health and Society, trvc thuQc La Trobe University, Melbourne, Australia. Anh chu y~u nghien cuu Hnh vvc van h6a va cac lo~i vi rut kf sinh A' , 'h A t d Ha Lan nam 2006) hi~n NGHIEM LIEN HVdNG (TiSn SI ~oa ,hQc xii hQI t~1 D~~ ~~ vam~e:n :~ TP. H6' ChI Minh. Quan trong mau nguOi (vi em gan va HIV) a Australia va Dong Nam A, t~p trung vao vi~c ngan la Giang vien Nhan hQc t~1 D~I hQc ~oa ~oh': xha ~Qt\ chu'c MoAt s6 tac ph~m nhu: "Female ngua va ti~p c~n tri li~u. G&n day anh dii hoan t~t vi~c nghien Clm dinh tfnh v~ dQng thai A 'A' d A h'h' gi6'i vanhoava an VI0 '. ' . tam nghlen CUll 0 t loa" , V' t 'Modernization" trong sach Soczal van h6a xii hQi va b6i canh nam gi6'i quan h~ tinh d\1c v6'i nam gi6'i va 9 ngh1a cua n6 d6i garment workers: The New Volunteers m ~e nam s hili Ta lor chu bien (Singapore: v6'i vi~c ngan ngua HIV a Indonesia va Thai Lan. Anh dii cong b6 mN s6 cong trlnh sau Inequality in Vietnam G1~d t~e ~!Wll~~~~~.t~s~;~a7~:nd F~veriin Hanoi: Ruralization of ~~:t~~a~f:poa~~~~;~~s~~~h ~l~~~lizing citises, Idnhequahlu!tybl~~d(i~~;:g:!~~:'~~:I~~~~C~;, day: (d6ng tac gia v6'i M. Temple-Smith, W. Sievert, va M. Pitts) 'Now, later or never? Challenges associated with hepatitis C treatment' dang tren t~p chf Australian and New Zealand loumal of Public Health, vol. XXX No.5. pp 422-427 (2006); 'Bia Om and . R 'd S Sandhu & Jasmeet an u c . , Countrzes, anvm er . 'H '. How does humor foster the perceptlOn of Karaoke: HIV and Everyday Life in Urban Vietnam', trong quySn Consuming Urban 2007)' "Jokes in a Garment Workshop m anol. .' I 52 2007 ' " commumty 111 SOCia' I movements?" . Intemational Review ofSocwl Hlstory, Vo ., . Culture in Contemporary Vietnam, do Lisa Drummond va Mandy Thomas chu bien (London: Curzon Press, 2003); va bill vi~t (d6ng tac gia v6'i S. Schech) 'Interpreting gender P h T' A Kh~c nam 1999), Giao SU NGO VAN L~ (TiSn sl Dan tQc hQc t~i ~~i hQc TOnghhQ'Px_rahA~' ,lyNPhan v~n Dai hoc Qu6c gia J.. policy: the challenges of negotiating difference in Australian development projects in , A 'A , t uemg Dal hoc Khoa oc a Ql va '., " , A Vietnam', tren t~p chf Canadian loumal of Development Studies, vol. XXII, No.3 (2001). va nguyen IDyu twong I ., hN ':.. d~ t" nguOi van h6a toc ngum va ton TP H6 Chf Minh. Quan tam nghien Clm: n ung van e QC ,' . ,, . XVll xvi
  10. gia? ~ot s8 tac ph~m ~hu; T(j~ nfJU'Oi va van hoa t(jc ngU'Oi, NXB D~i h9c Qu8c gia TP.H6 thuoc d6ng b&ng B~c BO: Ton ti va binh d~ng", trong Ngon ngu hanh chfnh, NguySn van ChI Mi~h, 2004; Mqt so van tie ve van hoa t(jc ngU'ai 6' Nam B(j va Dong Nam A, NXB. Dai Khang chu bien, NXB Van hO,a Thong tin, 2001. h9 C Quoc gia TP.Ho Chf Minh, 2003; Van hoa cac dtuz t(jc thidu s66' Vi¢t Nam, NXB. Giio dl,lc, 1997. NGUYEN THU HUdNG (Th~c SI, f)~i h9C Amsterdam, 2004) hi~n la nghiell, Clm sinh TruOng Nghien Clm Khoa h9C Xa h
  11. nh~c ngh~ IS c~du van. Tac. pham da cong b6 cua anh g6m cO: Songs for the Spirits: Music chuang tanh xoa doi giam ngheo qu6c gia t~i vung cac dan tQc ft nguOi a tinh f)~c L~c " , In a~l~ ~e~~~ms m '!10d~m Vzetnam (Urbana and Chicago: University of Illinois Press. 2009]); trong sach Ngheo d6i 6' Dong Nam 11: H9]J tac va chia Sf thong tin, NXB f)~i hQc Qu6c gia bat vIet Effemmate Men and 'Hot-Tempered' Women: The Performance f M' d TP. H6 Chf Minh, 2007 .' G d . V' 0 USlC an . en C ' Mediumship", in trong quySn Possessed by the Snin'ts' er m letnamese r ~A' d' h' . lrJ.e lums Ip 17~A ontemporary Vzetnamese Communities, do Karen Fjelstad va NguySn Thi Hi€n chu PH AN NGQC CHIEN (Th~c s1 Nhan hQc t~i B~i hQc Washington, Seattle, Ho~ Ky" 1993), dang bIen, . At "S'mgmg . cong tac t~i Tmng tam Nghien cuu Dan tQc va T~n giao, Vi~n Phat trien ben vfrng vung h P trang .55-75 (Ithaca, NY: Cornell Southeast Asia Program ' 2006)', va' ba"1 VIe Nam BQ. Quan tam nghien cUu tfnh dan tQc, bao gom xa hQi va }o~i tm xa hQi, cac d~n tQ,c t east: VIetnamese Ca Tm, Memory and Mode", dang tren tap chf Asian Musl'c 36(2)' 27 56 (2005). . . ,.- thiSu s6 a Tay Nguyen, Chinh s~1ch cua chfnh phu,Vi~t Nam doi v6i cac dan t~c thieu so. Tac phAm chinh gan day la NguOi Kaho 6' Iiim Dong: nghie,l cuu nl1an h9 C ve dan t(Jc va PASHI~IAN, AMelissa J. (TiSn S1, University of California in Los Angeles, nam 2002 Thac S1 Y t A van 116a (chu bien). NXB Tn~, TP H6 Chi Minh, 2005 cQng dong, Harv.ard University, nam 1995) hi~n la Associate Professor trong Department 0; PHAN PHUdNG ANH (TiSn S1 Nhan hQc xa hQi t~i TruOng Cao cap khoa hQc Xa hQi va Nhan van ~nthropolo?y t~l Bryn Mawr College, Hoa Ky. Quan tam nghien CllU chfnh cua co la v€ h~h Vl)'C ,chm~ sacAh v~ chfnh tri co goc dQ gi6i v~ vi~c sinh san, vo sinh va suc kh6e sinh Paris, 2005). Lu~n an TiSn s1 cua co nghien cuu v€ Chfr abc va bUt lOng. Da van tl!,va thu S~?, so Asan~ c~c h5 th?ng y khoa, tac dQng qua l~i cua kiSn thuc v€ cO' thS, ban s~c va quan phap 6' Vi?t Nam duang d(li. Hi~n dang cong tac t~i Ban Di san Van hoa Phi v~t the, Vi~n n~~m ~e Vat ~ro. xa h?1. ~~hien c~ c?a C? t~p tmng vao van d€ trai nghi~m v€ m~t xa hQi Van hoa Thong tin (Ha NQi). Quan tam nghien cUu v~n d€ chu viSt cua cac dan,tQc a V,i~t ~~l v~ s~ vo ,smh .va ~Ol quan h y cua no doi v6i chfnh sach va chfnh tri xoay quanh van Nam, d~c bi~t la cac dan tQc vay mugn chu Mn (Kinh, Tay, Nung, Dao). MQt so tac phat;l o~ ve ~~nh ~an t.~l Vlyt Nam, cunp nhu so sanh vi~c dung thu6c Nam tmy€n th6ng va nhu: "L'ecriture de la modernite dans Ie contexte vietnamien" ["Van hQc hi~n d~i trong boi nhun~ .dleu tq y sl~h. Co ~~ cong bo mQt s6 tac pham nhu "Conceiving the Happy Famil : cfmh Vi~t Nam"] , Annali [T9P san), volume 58(3-4), 463-494, Napoli: Instituto InfeltllIty and Mantal PolItics in Northern Vietnam", trong tac phfrm do Mat·ci I h y, Universitario Orientale [Vi~n nghien cUu Phuang Bong], 1998; "Les bigraphes ~an: van Balen chu bi~n la Infertility Around the Globe: New Thinking on Ch~ld~e~~e;s: vietnatniens: quelques remarques sur les impacts de l'usage de l'ideogramm~ sur leurs ecrits en er, and Reproductlve Technologies, Berkeley: University of California Press 2002 en alphabet" [Nhung nguOi dung hai van tl)' aVi~t Nam: mQt vill nh~n xet ve anh huang cua 134-151' "I .' R 1 . . ~ napplOpnate e atlOns: The Ban on Surrogacy with In Vitro Fertilization and , , vi~c dung chu biSu y d6i v6i nhfmg van ban viSt b~ng qu6c ngu cua hQ]. trong Annales de the LlffiltS. of Stat~ Renovation in Contemporary Vietnam", in trong quySn Assisting la Fondation Fyssen [T~p san Quy Fyssen], nO 22, Paris, 2007. R~productlOn, Tes:lll~ Gen~s: Global.!!ncounters with New Biotechnologies, Daphna ~lrenbaum-Carmel~ .va MarCIa Inhorn bIen so~n, New York: Berghahn Books; va bai viSt PHAN TH! YEN TUYET (TiSn S1 Dan tQc hQc t~i Vi~n Khoa hQc Xa hQi t~i TP. H6 Chi Minh, nam T~e Womb, In~eltlhty, and the Vicissitudes of Kin-Relatedness in Vietnam", dang tren ta 1992) hi~n la Pho Giao su t~i Khoa Vi~t Nam hQc, TruOng f)~i hQc Khoa hQc Xa hQi va ChI loumal ofVletnamese Studies IV (2): 34-68 (2009). .p Nhan van, B~i hQc Qu6c gia TP. H6 Chi Minh. Quan tam nghien CUu van hoa, ton giao ti~ ngu5ng cua cac tQc nguai t~i Nam BQ, nhan hQc biSn va van hoa biSn t~ Nam BQ. MQt so PH~M ~UYNH. ~Hlf~NG (TiSn S1 Nhan hQc t~i B~i hQc La Trobe, Dc, 2005) dang lam viec tai tac phfrm nhu: Vdn d€ dan t(Jc 6' D6ng b6ng song Ciru Long, NXB Khoa hQ~ xa ~Qi, 1991 Vl~n Ng~~~n ~uu Van hoa. Quan tam nghien CUu dOi s6ng ton giao tfn ngu5ng van h6a d~i (Sach nhi€u tac gia); Nha 6', trang ph1,lc, an u6ng cua cac dan t(Jc viing dong, bang song chung, gl~ tre trong xa hQi hi~n d~i. MQt s6 tac pham nhu: "Empowerment and Innovatio'n Ciru Long, NXB Khba hQc xa hQi, 1993; X6m ngh€ va ngh€ thu cong truyJn thOng t(li Nam among Samt Tran's female m ed'mms "t ~A' ' h modenllty • b(J, NXB Tre, 2002 (Chu bien, nhi€u tac gia khac). . ' . , rong sac and Re-Enchantment: Reli ion ~1 :~st-Re:olutlOllary Vletnam, Philip Taylor chu bien, ISEAS, Institule of Southeast A~ian tu les, Smgapore, 2007; "Tran Hung Dao and Mother Goddess religion" t ' h PHINNEY, Harriet (TiSn S1, University of Washington, nam 2003) hi~n Ja Giang vien t~ Seattle Possessed b S·· . U d' " ' rong sac University, va nghien CUu vien t~i University of Washington. Co quan tam nghien cUu gi6i Felstad ,y Pl;ztS. . e .l~mslll~ l~lA Contemporary Vietnamese, Communities. Karen J. . va Nguyen Thl Hien chu bIen, Southeast Asia Program Publications Cornell va suc kh6e. Nhfmg cong tanh da cong b6 g6m co "The Shifting yet Conventional Logic of 2;~~~~~Y3 ~~~~~ New York, 2006; 'The war against evil sphits", Vietnames; Studies, Sex and Reproduction in NOlthern Vietnam: Postwar Refashioning of Single Women's Reproductive Space", Asia-Pacific loumal of Anthropology VI: 215-230 (2005); va bai "Discursive Transformations: Maternal Desire among Older Single Women in Northern PH~MCT~A~H THOI (Th~c S1 Nhan hQc t~i TruOng BH Khoa hoc Xa hoi va Nhan van TP HA Vietnam", dang trong quySn Le Vietnam au feminine, do Gisele Bousquet va Nora Taylor hi Minh 2009 2010) G" 'A '" . 0 chu bien (paris, Les Indes Savantes, 2005). A ~' . - " lang vlen Khoa Nhan hQc, TruOng Bai hoc Khoa hoc Xa hoi va' Nh an van Bat hoc Q A . TP HA , . A" . . A. ' , ' h ' uoc gla . 0 ChI Minh. Quan tam nghien cuu nhan hoc phM trie"n trong b 01 can do thi h' 'A A, " h' A , . " oa va cong ng lyp hoa t~l khu vuc cac cong dong toc ngum'. 0" TaAy PROSCHAN, Frank (TiSn S1, University of Texas at Austin, nam 1989) Ja chuyen gia Chuang N guyen va TP HA Ch'M' h , . 0 1 m. MQt A"so bai viet nhu: "Hoat. dong "kinh . . " , .A tS via he' tanh Di san van hoa phi v~t thS cua UNESCO t~i Paris, Phap Qu6c. Chuyen nganh ng~en hoach xay d ~ . h A" . . va vlec quy cUu cua ong la v€ van hoa dan gian, ngM thu~t ngon ngu, va nguOi Kh()" Mu. Cac tac pha~ Xa~ dun B~~~andffiln d? thl a TP.Ho Chf Minh," T(lp ch~ ChUye,l nganh Quy h~(lch _ chinh da cong b6 cua ong gan day nhat g6m co "Vietnam's Ethnic Mosaic",.in trong~ quyen do Ang n' g:. CQ'1 ~y yng, so 17 (5-2005); "Nhfrng chuyen doi kinh tS xa hoi trong cong gum 1 0' xa Ba Sar h A La D ' A A . . Vietnam: loumeys of Body, Mind, and Spirit, Pp. 53-69, do Laurel Kend~ll va Nguyen Van Anthro 010 200'''' A '. AuYyn ~ . c Aucn;g, tmh Lam Bong," Hakusan Review of 'P gy ( 6), Nh~n dlyn nhung van de phat sinh trong qua trinh thuc . hien. c'ac Huy chu bien (Berkeley: University of California Press, 2003); bill viet "Peoples of the xx xxi
  12. Gourd: Imagined Ethnicities in Highland Southeast A ." A Northern Vietnam" trong quy€n Modemity and Re-enchantment: Religion in Post- Studies 60, 999-1032 (2001); va bai ""We A All sm ,tren t;;tp chf Joumal of Asian Ethnic Identities, and Ethnic Groups" dV t ;-e ~mu, J~st the Same": Ethnonyms, revolutionary Vietnam, do Philip Taylor.chu bien (Singapore, ISEAS, 2006). (1997). ' ang ren t;;tp ChI Amerzcan Ethnologist 24, 91-113 SUENARI Michio (Ti~n sI, University of Tokyo, nam 1971) nguyen la Giao su D;;ti hQc Tokyo va hien Ia nha nghien Clru t;;ti Toyo Bunko, Tokyo, Nh~t Ban. Quan tam nghien cuu cua ong la SALEMINK, Oscar (Tien sI Universit of A vs' bi~n d6i xa h9i the hi~n qua dm s6ng cua ngum dan blnh thUOng aDong A. Ba tac phim h9 i va TruOng Khoa man hoc Jan h6~:~e~~a~:.na~ 1999).la Professor v~ Nhan hQc Xa v Quan tam nghien Clru gkn dfry cua l~)..a QI:~:'U ~mversiteit Amsterdam, Ha Lan. chfnh da cong b6 cua ong g6m c6 Taiwan Amizoku no Shakai Soshiki (T6 chuc xa hQi cua ngum Ami t;;ti duyen hai phfa Dong Dai Loan) (Tokyo University Press, 1883, b&ng ti~ng A V N~ A trong b6i canh xuyen qu6c g~~g ,a h: Sh\l' tat ~mh cua ~ac ton ghlo bim xu a Dong " d- " ' va n an oc ve su an toan cu' ,. Nh~t); Perspectives on Chinese Society: View from Japan (d6ng chu bien vrn J.S. Eades & pham a cong bo g~n day la cac quy€n Colonial'S . . . a con ngum. Nhfrng tac C. Daniels) (Center for Social Anthropology and Computing, University of Kent at of Anthropology (dong chu bI'e"n ,. P P ubJects. Essays on the Practical History VOl eter els - 1999)' Th E h Canterbury, England, 1995); va Betonamu no Sosen saishi: Cho kyoku no Shakai Seikatsu Central Highlanders: A Hist . I C " , e t nography of Vietnam's (Ther cling t6 tien a Vi~t Nam: Dm s6ng xa hQi trong mQt lang a ngo;;ti vi Ha NQi) ~ith the Dead: The politics o~~~:al :,~extuahz:tlOn, ~850-1990 (2003); va bill viet 'Living so chuyen d~ d~c bi~t cua ta 'chf Michael DiGregorio _ 2007): p J: remem rance m con.tempor~y Vi~tnam', trong m9 t umal of Southeast Aszan StudIes (dong chu bien vai (Fukyosha, 1998). TESSIER, Oliver (Ti~n sI, Universite d' Aix-Marseille, nam 2003) la Maitre de conferences t;;ti :Ecole fran
  13. • • f.. "d~n v~n de day va hoc ti~ng Vi~t trong nha tlUbng ph6 thong cong dan a New Orleans; va nhCing viSn tuqng do thi m6i Co da xu~t ban m9t s5 bai viSt ni~m "Nang l\l'c g~ao tl~p g _ f.. 4 nam' 2006; ';Nhfrng tuong d6ng v~ khac bi~t trong ca~h sau day: "New Money, Big Money, ATMs: The Value of Currency in Ho Chi Minh City", hi~n nay", T
  14. Phin4 ~ '\ A , NGm LE VA TON GIAO
  15. p/ujn 4: Nghi zi vel ton giao 1 TIM KIEM AN ToAN TINH THAN TRONG xX HOI • VIET • NAM DUONG BAIl • Oscar Salemink Nglfoi dich: Nguyin Tutin Anh va Nguyill Hoang va Nglfoi hi~u mllh: Trtnmg Huyill Chi Dfin nh~p Sau mQt giai do~n tr~m l~ng cua tOn giao va tIn nguang, sv h6i sinh r5 net 6 ph~m vi rQng, da d~ng cua cac th\yc Mnh ton giao va l~ nghi dang di~n ra 6 xa hQi Vi~t Nam hi~n nay. Philip Taylor, mQt nha nhan h9C Australia, da nh~n xet: S~J' boc phat v~ b6i tocln, len d6ng, thO' cling, va hanh huang (pilgrimages) diSn ra o' Vi~t Nam khi cac chinh sach cua Chlnh phu dil dU'a d~t nUO'c hOi nh~p sau chua tung th~y voi thS gi6i tu ban chu nghYa va khi cacquan M thi trU'ong dil'lam biSn d6i bo m~t cua xil hQi (Taylor 2004:83). Nhilng thao lu~n g~n day vS sv phcit triSn cua tOn giao dS c~p dSn Sl! phl;lc hung cua thvc hanh ton giao 6 Vi~t Nam. Gia dinh ham chi trong 1ir "ph\lc hung" la niSm tin tOn giao truySn th6ng va cac th\yc Mnh nghi l~ tUng v~ng b6ng ho~c bi ~n khu~t da tai hi~n trong giai do~n ubi mm tu nam 1986. Trong cac bai viSt d6, hi~n tUQTIg nay dugc giai thfch la do sv quay tn'r l~i truySn th6ng trong qua trlnh dbi moi kinh tS xa hQi toan di~n eua Vi~t Nam, sau mQt thOi gian tOn giao bi h~n ehS trong thOi ky t~p thS h6a xa hQi ehu nghla. Theo tOi, hinh thuc va mue uQ cua cac ho~t dQng khong phai Ja sv tr61~i qua khu rna di~n ra trong ph~m vi rQng 100 han, hinh thuc mOl l~, dugc thue d~y bai nhling dQng lve eli ho~c mOl, va trong b6i eanh xuyen qu6c gia. Philip Taylor d~t quan ni~m nay vS Vi~t Nam trong b6i canh gia tang nhling quan tam vS ton giao 6 cac nuae cMu A khac . (Keyes, Kendall & Hardacre 1994) va "cac hinh thuc mOl eua long mQ d~o" trong m6i quan h~ vOl sv gia tang clla Chll nghla tu ban tren thS giOl (Robel1s 1995). Tuy nhien, lien h~ e6 ph~n hai tho gifra long mQ d~o va M th6ng lanh tS khong thS giai thfch cho nhling net rieng bi~t cua thve ti~n mang tfnh dia phuong va dQng Ivc cua nhling nguOi dftn d~o va nguOi tin theo. 6 bai viSt nay toi xem xet hi~n tUQTIg len d6ng hay giao tiSp vOl linh h6n qua trung gian 6 Vi~t Nam. Hi~n tuQTIg nay c6 nhiSu hlnh thuc biSu hi~n khae nhau tu), thuQc VaG tQc nguOi, vung miSn va ton giao. Nhln tu lang kfnh an ninh con nguOi, tOi hy v
  16. 2 Hi~n o:;ti va oong thai Clla truySn th6ng 0' Vj~t Nam: Nhu'ng cach ti~p c~n nhan hQc Phdn 4: Nghi zi va ton giao 3 tnremg (tin: ki~m v~n may),; 3) Nhfrng ?fit dinh mang tfnh hi~n sinh lien quan d~n ngm'ri ch~t nhu Cung nhu ngon tir v~ nhan quy~n ph6 quat dl,l'a tren ld~n t~o mang tfnh lich sir v~ 'ca nhan' hQ hang ma~ tfch trong chien tr~nh (chang h~n vi~c tim va chon dt hai c6t theo dung l€ nghi); 4) nhu Hic nhan lich su, lu~n ban v~ an ninh con ngum cung lien quan d~n tiSn trlnh ca nhan h6a khai C?U t~m chap nh~n rui ro va Idem soat nhfrng rui ro d6, Trong bai vi~t nay toi se kham pha mQt s6 niem v~ an ni~h. Di~u nay khong chi phan anh 9 ni~m cua chu ng?Ia tu b~m v~ 'ca nhan' v6'i tu van de tren qua lang kfnh "an ninh con ngum", M~c du danh sach nay chua phai la cu6i cung, toi ea~h Chll thS quan trQng nhfit cua lich su (ch&ng h~n nhu trong Sl,l' doi l~p v6'i cac khai ni~m IyIac- se I~p lu~n rang g6c nhin an ninh ,con ngum ham chua ti~p c~n toan di~n va d&y du, nh~m k~t n6i xft v~ 'giai dp lao, dQng'). Sl,l' chuySn dich nay cung doi hoi ca nhan phuang p~ap lu~n neu ,ta hanh dQng vai dQng cO' trong nhieu I!nh Vl,l'C ho~c chi~u kfch khac nhau cua dm s6ng, rna khong mu6n thao tac h6a khai ni~m an ninh con ngum lam cong cv phan tfch?pu v~y, neu tuac di phan w! vao cac khai ni~I? gian dan c?o rang vi~c tim ki~m Sl,l' an toan c6 thS giai thfch dUQ'c cho mQi 'ea nhan phuO'ng phap lu~n' ra khoi tfnh nhan van cua mQt con ngum bang cach gi6'i h~n an ninh dieu, Trong tung phan Clla bai viet, toi se phan tfch buac d&u mQt s6 vfin d~ tren v~ nhfrng lien h~ con ngum vao cac 11nh Vl,l'C chfnh tri (thS 19) hay kinh tS (v~t chfit) thi se khong con 9 nghla nfra. gjfra an ninh con nguai, an dinh ton giao va an toan tinh th&n; chua b~nh va an ninh; an ninh ldnh (DiSu nay xay ra trong nSn ldnh t~ tu ban h~u kyo khi rna cac 'ea nhan' bi gian h6a thanh nguai san te; an toan nhan sinh; tl,l' do, rui, ro ,va ,an ninh. Phan tfch nay se duQ'c ti~n hanh thong qua b6n xufit va nguai tieu thl.l). N6i cach khac, dS khm ni~m an ninh con ngum c6 9 ngma thi cac khfa minh ~o~ dan tQc hQc, duQ'c thiet ke de minh chUng cac n6 ll,l'c t~o ra an toan suc khoe, an toan canh an toan (xa hQi, van h6a, tam 19, hi~n sinh) cua dm s6ng lam cho cac ca nhan th~t Sl,l' la con kinh te, an toan ~ha~ sinh - ,ho~c la Sl,l' an dinh - va rui ro va an ninh. Trong ph&n cu6i cung toi nguai khong thS bi tach I'm, va nSu v~y se phai tra gia d~t. Vf dv mang t~nh ,dan gian h6a la cac ';'V thu dua ra mQt so ket lu~n ve Sl,l' huu fch cua vi~c ap dvng lang kfnh an ninh con ngum khi phan danh born tl,l' sat vao ngay 7 thang 7 a Luan Don. Bfit ky n6 ll,l'c nao co gang phan tfch cUQc tan tfch cac hi~n tuqng d6. cong nay dl,l'a tren an ninh con nguai rna khong tfnh dSn eac dQng catOn giao cua thu ph~m thl se la sai l&m. An ninh con ngum, an dinh tOn ghio, an toan xii hQi? Mot nh6m nghien cua VIije Universitiet Amsterdam da rna rQng khm ni~m an ninh con 1\n ninh con ~guo~ la mQ,t khai ni~m tuang d6i m6'i, thuemg duQ'c dinh nghla tir cac khfa qnh nguai dS bao cHua ca cac khfa c~nh thS 19/v~t chfit v~ sl,l' 'khong bi thiSu th6n'l~n 'khong SQ' hai' va kinh te (lchong thieu thOn), the 19 va chfnh hi (khong SQ' hai) va sinh thai hQC (cho cac th'~ h~ tuang cac khfa c~nh van h6a/sinh t6n: lai duQ'c thira h~an~ moi tmem,g tl,l', nhien lanh m~nh). Khi khai ni~m an ninh d~t con ngum vao Chuong trinh nghien elm nay mo' l'ong y nghTa cua an ninh con ngU'
  17. 4 Hi~n d?i va dong thai cua truySn th6ng 0' Vi~t Nam: Nhu'ng each ti~p c?n nhan h9c Plu1n 4: Nghi zl va ton giao 5 Hylland Eriksen (2004) dS C?P d~n khfa qmh d6i l?p co th€ co cua an ninh (con nguOi), do la tv A ' d' h dua tren cac ly thuy~t phan tfch tam ly ?€ gHli thfch suc m?nh ~~i ~huang A cua Aqua . do, nhung tv do va rui ra thuong la hai m?t cua mQt v~n dS, Trang quy€n sach C91lg d6ng v~ gla ,Ill A' c'an cuac toc nguai, Trang cac ly thuyet do, sv an toa~ duqc gl~ dlnh thu?c ve, sv (Community), Zygmunt Bauman (2001) chi ra ap Ivc giUa phong trao huang vS tv do va sv tim tI~nh ~acAI?p ,. " kif.. giai suc manh cua chfnh tri cua ban sac trong hnh vvc do, ArJun ki~m an ninh, tren cai nSn cua toan du hoa va 'cai hi~n d?i' hay d6i thay, d~n IUQ1: no lam suy y~u g[m b~ t~~ (~~~~~ ~iu~a h~: mot buac b&ng cach kh~ng dinh r&~g xung dQt m~ng Hnh bt~ IV? cac 'cQng d6ng d?~ duc' truySn th6ng vai nhungcam k~t m?t d6i m?t bSn vfrng gifra nguOi v6'i Appa;, ~l aI, h de nhung nguai dan ong tre tu6i kh~ng dinh ban sac cua n?nh, 'chac nhu chet - ca nguoi Them nua, co mQt vf d\l don gi{m hoa d€ minh ho? sv cang th~ng nay, Theo cach lam & C?e the khfa acan cach toc A nguO'1 nh~n , '1';,:an gl'O"i " Mat khac , Oskar Verkaaik , to h'ban cqt'' v m?nh yeu tl:ongnam b?o nuac My, ngay cang nhiSu cac chuong trInh luong huu t?P th€ & cMu Au duqc tu nMn hoa theo cach nguoi tham gia duqc quySn Iva ch9n nen d&u tu ph&n dong gop cua minh vao dau va nhu th~ ~\IC t(ip th~ lie~ q uan d~n sfu: ti)c (~003). Cit Ap~ad~r~i v' ~e~~a~: t~~"::~h~: a:~i~hra~in th ~ thanh nien lao van nhung rul ra de t?O ra an to an lYn Sill , n~lO, Sv tv do Iva ch9n nay t?O ra nhung m6i 10 l~ng m6'i & d p dQ ca nMn: bo tiSn vao ngan hang cua nguai lmac, thI 'an toan' song Uti su~t th~p va khong thea kip l?m phat, con d&u tu van c6 phi~u v6'i tiSm nang thu 191 cao hon nhung d6ng thoi cling d~ g?P rui ra hon, Ki€u 'tv do' mai duqc l?p nen nay t?O ra Cho du nganh nhan h9C say me nghien cuu tfnh tQ~ ng':,ai tra,?gA su6t hai ~h?p ~~O~uak~: th~ luang nan keo theo nhfrng h~ qua co th€ nghiem tr9ng d6i v6'i thu nh?p sau lmi nghihuu, dang thiTC khac cua qua tdnh xac l?p can cua~ (hay ban sac) ~ung c~ tamd quan ~19nhg r " ~c bi~~ , , 'd' h A dong va 'chung toc' thuong UO'C COl n u a ca Trong khi quoc gia, vung, la p uong, c9 ng ;, f.. 'h kh' biet van hoa" (Jenkins Nhu V?y, lam th~ nao d€ thao tac hoa lmai ni~m an ninh con nguOi mQt cach sau s~c toan f. vS chu dS toc nguOi cO' ban cua can cuac t?P the, nhan m?n s~ ac ~' A ~' di~n va tfch cvc (thay VI thong qua cac khruni~m tieu cvc ki€u nhu 'cac m6i de do?')? DiSu nay to001 ' 8 nh~g can cuac khac co th€ la giai dp, gi6'i, ho?c ton glaO, Cu~g nh~ V?y: nhung sv doi hoi chung ta tfnh d~n cac lo?i nhu du, 10 l~ng, ham mu6n, tham V9 ng va chu dfch mang tfnh ~han, 'bi~~ 'hay" kStd' n6ih ,giuag conan ninh: ~n, din~,f..va anAtoan, khdO~g phta~nlu~~ft°~~~~:~~Cgh :a~~~~~;; van hoa va xil hQi phu hqp v6'i 'an ninh than th€' va "an toan hi~n sinh" (existential security) , va nguO'1 tim kiem mot muc 0 an oa , ~;":;f6~,ot:~agi5~) c~~ ho, trong khi dimg th0 c6 g!lng ~~ c~h ,dam,bao a~. to~ tho~~~~a~~~~ .v cac y ni~m khac co th€ S11 d\lng trang b6i canh tUO'ng tv, Trang ti~ng Anh, toi th~y cac til 'sv an dinh' va 'an toan' co h9 g&n v6'i an ninh, Tuy nhien, VI cac y nghra va cach S11 d\lng nhling til nay nie~ cua mlnh vS su g~n bo vai mQt t?P the C\l the ('c9ng dong, nhom, ~ ar ~?l x~ 91 ; , A lien quan d~n van phong, ngu canh cling nhu dinh nghra, tOi khong dam m?o mUQi thuy~t tdnh Z' munt Bauman phat bt€u r5 net nh~t ~S diSu nay tra!1g kh~i ~i~m hOal .co ~u,~ .:mnh ve c~g trtru tU9ng vS ba khai ni~m lien quan Ian nhau nay khi chung duqc tach khoi cac y nghra van hoa d6;g d~o duc' (ati lap v&i "c~ng ~6ng than: mt) b~o gom mot nguOi co nhling trach nhi~m lau ben ya sv t?n tam VO'1 nhau trang ?U can cua c ~~ng t~Yh~ a~ :~i:nQ~;~ ha; C\l th€ d6i voi nhfrng ngm'yi lien quan, Hi~n t?1., ca nhan phuong phap lu?n bao bam trang khai , , d6i thay (2001), , ni~m an ninh con nguai, chung ta se pMi ly thuy~t hoa lam sao d€ lien h~ cac dv dinh va trai nghi~m ca nMn v6'i cac hi~n tuqng van hoa xil hQi. Th?t may m~n, chung ta khong pMi phat ki~n ' , f. A ' h A 'C the cling nhu M6i lien h~ trang vi~c xac l?p can cuac hal ban ~ac & ap ~9 ca n a~ Ava ~p da~ dSn tInh 2 l?i khai ni~m VI nam 1991 Anthony Gidden dil lam phong phu tu duy xil hQi h9C cua chung ta iua cac chiSu kfch da d?ng cua chfnh ban sac thuO'ng ,rat phuc t??, ~leU nay, , ;, lam chfnh vS m?t nay v6'i khai ni~m 'an toan hi~n sinh' (1991: 183), Ong dil g~n an toan hi~n sinh v6'i ~u6ng nghjch 19 I. n6 l\Ic gianh dugc ho~c t~o ra sl'i. an ,d!n~ t,:?n~ mQ~ Im~::vc ~~Yhco,~~ ciin 'ban s~c' Quqc quan ni~m khong pMi Ia 'sV V?t' rna la mQt qua tdnh - thuang la thea thong l~ _ xac m~t di su an toan trang mQt Hnh vvc kh~c, Trang phan to'1 tOl se tnnh, bay n ~n~ an xu,, Toi l?p can cuac cua mQt ca nMn trang quan h~ vai mQt nhom ho?c mQt pMn lo?i (Giddens 1991; va cuac to~ giao C\l th€ & Vi~t Nam, co the gjai thich thong q~a l~ng kin? an m? ~o~ ~pu:'toan v xem Jenkins 1996), se dua ra b6n minh ho? chung minh cac no Ivc t?O ra an toan suc khoe, an t~an p t:' th11 dua hien sinh - ho?c la sv ch~c ch~n - va an toan gi6'i vaJho?c tfnh d~c, Trang ph~? ;O\,?l tfch cac Trang xil hQi h9C va nMn h9C, 'ban s~c' thuang g~n v6'i cac ph?m tru qu6c gia va tQC nguOi ra'mQt s6 kSt lu?n vS sv huu fch cua vi~c ap d\lng lang kinh an mnh con nguO'1 t p an (cf, Giddens 1991; Jenkins 1997; Jenkins 2002), k~t n6i cai tOi va trai nghi~m ca nMn v6'i cac hi~n tuqng do, ph?m till t?P th€ thong qua cac qua tdnh (tv) xac l?p can cuac va thuQC tfnh, Theo Eriksen, "cac trai nghi~m ca nMn la cac ch~t li~u r~t tho cua cac h~ tu tuang [tQc nguOi va qu6c gia]" (2001b: An ninh con ngU'01 va vi~c chii'a b~nh 68), G&n nhu khong co nghi nga gl r&ng 'tfnh dan tQc' co th€ co cac h~ qua quan tr9ng.d6i v6'i an B~t d&u co nhiSu nghien cuu vS sv ph\lc h6i cua thvc hanh IS nghi v: ton gia~ trang ~ia~ d~?n ni~h con nguoi, khi rna no thuang duqc g~n v6'i 'xung dQt' (Giddens 1991, Jenkins 1997, 2001), D6i m6'i, sau mQt thOi gian nhfrng gl bi coi la 'me tf~ di ?oan',?i h~~ ch~ trang p on~ tr~o ~:g Dieu nay dil d?t ra cau hoi, dil duqc ham y trang Baa cao Phat triin Can nguOi niim 1991, la: t?i tm th~ tuc hoa va xay dvng chu nghra xil hQi, Co nhieu ~~ch ,ki~n gl~l k,hac,~hau chO nhun~19~)3~ sao cac ca nhan co th€ g~n v6'i cac chu dfch mang tfnh s~c tQc sau s~c t6'i muc s~n long ch~p nh?n thu'c mO'1;' cua long rna dao" (xem Robetts 1995) sau thm ky bao cap 0' ~Iyt Na~" L u~ndg l'a m?o hi€m cUQc s6ng, suc khoe, tai san cua chfnh mlnh va nhfrng nguOi khac d€ d?t cac m\lc dfch ' , A ';,: h' ' t A '0 su glau co uO'c g cua h9, NhiSu h9c gia dung mQt s6 d?ng thuc an toan hi~n sinh ho?c sv an dinh d€ giai thfch, chi ra khong gian chinh tri rQng Ian hon cua banh d9~g Ie n,g I ~a ?n ~Ia." h f.. thi tr~ang ~ichard Jenkins (1997) muqn khai ni~m 'an toan hi~n sinh' cua Giddens nhu mQt ph&n cua nhu tang va nhu c&u duqc bu d~p vS ~?t ~a~ Hnh cho sV b~tJanhki~;' t~ von(c1099tI90)nvga'cSO'hCau: Malamey' ' I 'ang 0', mien 'A BVac V'eAtl, Nam , ca 0 n,.l'Vemen cau con nguOi d6i y6'i mQt 'ban s~c cai toi' 6n dinh, Trang chuyen lu?n so sanh cua ong vS vai tro Trang cac nghlen cuu 'kh e cua' 'A f.., f" A (2002) dSu chu y' t61 thanh thS nhu la mN chuc nang cua Vl the kinh te thon~ ~ua :~bA 0 Ah' A' clla van hoa va tQC nguOi trang xung dQt chfnh tri duong d?i, Jack Eller (1999) xem xet cach rna khai ni,~m Hnh tQC nguOi t?O nen mQt 'qua khu chung' nhu la ky uc dang d€ d~u tranh, Trang cU6n ThS nhun trong khi cac tac gia nay ban ve, thvc hanh to~ glao nOl, ' A ' , " ~hun g'" dleu nOl at ' A ' ~S ve len sach ve tfnh tQc nguOi va nha nuac & Dong Nam A, nba chfnh tri h9c David Brawn (1994) dung tUQ11g ICn ~i\ng la ban chllt giao, djch rlit I'5 net cua no, khi~n cho nh',eu nf'''' ~lfa ~:::h;~u~e~6i them khai ni~m cua Weber vS tfnh tQc nguOi thong qua dung tuang vS mQtt6 tien chung _ cling tfnh ch~t 'kinh doanh' cua len dong, PhilIp Taylor (2~02; 2004)}uu, tam~?I n?unghiSn ~ai & miSn l?i b&ng nhfrng tv sv vS qua khu - d€ phat tli€n mQt khai ni~m vS tfnh tQc nguOi nhu la mQt An d\l clla Ion rna dao va nhling cUQc hanh huO'ng dong duc trang bOl canh t l t~ong , A', A tin Nam Vfet Na~, Trang cu6n sach Thanh Mdu len ngoi (Goddess on the Rlse, 2004) ve mem
  18. 6 Hi~n d~i va dQng thai eua truySn th6ng o· Vi~t ~am: NhU'ng each tiep e~n nhan hQe Phdn 4: Nghi Ii va ton giao 7 ton giao va thv~ hanh IS ng~i t~p trung, van Thanh M~u a mi~n Nam Vi~t Nam, Taylor dua ra sv thl co nghia la se khong may m~n, th~ hi~n d~u tien ya tw?,c hSt la tInh tr
  19. Hi~n o~i va oong thai cua truyt3n th6ng o· Vi~t Nam: Nhu'ng cach ti~p c~n nhan hQc 9 8 nh~t Clla vi~c hau d6ng trong quan ni~m cua cac con nhanh d~ til, chung toi co th~ chi ra hai ySu t~ m6i ti~p t\lc dUQ'c t~o ra. V~y di~u gi lien kSt gifra Sl,l' khong thiSu th6n, chunghla tieu t6 quan trQng: hi~u qua va S\1' thoa man v~ th~m my. Trong lu~n an v~ len d6ng & mi~n B~c, va n6 Il,l'C giam ngheo? Theo s6 li~u th6ng ke cua chinh phu Vi~t Nam, UNDP va Ngan Nguy~n Thi Hi~n d~ c~p dSn nghi l~ tren ca khia qmh kich tinh va t1'inh di~n (2002: 19-20, 73); va Th~ gi6i, Vi~t Nam la cau chuy~n thanh cong m6i nhAt cua nhfrng cai cach tv do, vOi ty l~ th\1'C hanh chua b~nh (99-124). V 61 nghla chua b~nh, nhi~u con nhang co mong mu6n lien quan truo'ng GDP cao va ty l~ ph~n tram cac 119 ngheo giam 20%, til 55% tren toan qu6c VaG nam dS~ S\1' giau co ya, suc khoe; hQ hy v9ng r~ng s\1' hy sinh va vi~c du nguy~n cua h9 se duQ'c Thanh 1993 xu6ng con 36% VaG 1998) thea f)i~u tra Muc s6ng Vi~t Nam. Tuy nhien, til do Sl,l' phan hoa Mau ho~c cac than linh ban phuac; Tuang !\1', trong cac bu6i phong v~n v~ nhung cau chuy~n kinh t~ ngay cang m& rQng va khm sau, da t~o n6n mQt giai t~ng du6i day g6m nhfrng ngum c~Qc ~m cua hQ, nh"Dpg ngum len dong noi rang hQ co nhu du mang tinh ca th~ ho~c tam 19 phai ngheo tham can c6 dS (bao g6m h~u h~t cac dan tQc thi~u s6) phai d6i m~t v6i S\X gia tang chi phi h~u dong va ~ip ra dong thuemg la b~nh ?~ng. N~uy~n Thi Hi~n (2002: 80-91) cung cap nhi~u chi (cho y t~, giao d\lc) v6n tnIac kia da tung, it nh~t la tren danh nghla, duQ'c mi~n phi (Jorgensen tiet mieu ta ve tinh tr~ng tam l~ va ca the, va nhieu cach thuc tim kiSm chua tn - thong qua cac ca 2006). G~n day, s6li~u th6ng ke l~i di xu6ng han lchi rna Chinh phu quy~t dinh nang chu~n ngheo quan dich V\l suc khoe tam t,han ho~ sinh y hQc, ho~c thong qua cac kenh l~ nghi khong chinh Clla Vi~t Nam len g~n hon vai chu~n qu6c tS dUQ'c ap d\lng v6i 1 do la/ngay (chu~n nay cting thlfc, nhlmg, thong .~huemg ket hQP ca hai. Nhung chung ta co th~ d~t ra cau hoi la di~u nay lien khong th~p han nhi~u so vai trung binh thu nh~p d~u ngum GDP 550USD). ThS nhung d6ng thai quan nhu the nao den an ninh con ngum? Vi~t Nam doi ngheo sau chiSn tranh va til thai bao cap da tr& thanh mQt xa hQi tieu th\1 di~h thl,l'c, trong do nhting nha doanh nghi~p va cac can bQ tham nhung tr& nen giau co, cac thanh pho chung , Trong pha~ dong gop cua minh cho cu6n sach cua Harvard S~r bdt an can ngU'm. trong l11(}t ki~n su gia tang t~ng lap trung luu s~n long va co kha nang tieu xli cua cai d~u tu VaG nha cila, the gi6'i toa~l cau (Human Insecurity in a Global World), Chen & Narasimhan trong chuang 'Sut ti~n nghi, xe may, 0 to, cac phuang ti~n nghe nhin, du lich nQi dia va qu6c tS, va nhfrng l6i s6ng khoe toan cau,va an ni~h con ngum' (2003) va Heymann (2003) trong 'B~nh truy~n nhi~m de do~ xa hoa. Ngay ca d6i v6i nhting ngum ngMo & 'vung sau vung xa', kho rna khong biSt dSn nhling an ninh ,toan cau va q}loc gia' trln~ bay phan tich cua hQ tren cac cap dQ qu6c tS, khu v\1'c, va qu6c cam d6 va hua hyn cua tieu dung va bi tiem nhi~m long khao khat d6i v6i mu.a s~m. gia. Nham VaG cac cap dQ quoc te trong phan tich va can thi~p, hQ thiSu nhting net lieng bi~t va khong 'd~t con ngum lam trung tam' c~a an ninh con nguai. Lai keu gQi cua h9 cho S\1' ph6i tac t6t f)~ng sau cac con s6 trung binh la mQt th8 giai bi che khu~t cua h~u h~t cac hQ gia dinh dl,l'a hon giua cac chinh s~ch suc khoe quoc gia va qu6c tS la quan trQng, nhung hQ thiSu tam nWn v~ tren nhung ngh~ nghi~p t\1' minh kiSm s6ng - nhu ,nong dan, nguai buon ban trong cac khu Vl,l'C con ngum la clnt the cua an ninh con nguai chu khong phai la kMch th~ ('m\lc tieu') cua chinh phi chinh thuc - va do do ph\1 thuQc VaG Sl,l' th~t thuemg cua thi truCmg. Tai ho~ do thien nhien, 6m sach, va la con nguai trQ? vyn chu khong chi la than th~ khong Hnh dSn tu duy va van hoa. Vi thS dau, tham nhung, qua it ho~c qua nhi~u con, may moc bi hong, va nhi~u dnh hu6ng kMc co thS hQ phu nh~n tinh chu the cua con nguai nhu nhting chu th~, v6n co th~ tu duy b~ng ngon ngu va lam cho gia dinh mAt di d~t dai ho~c tai san khac va d~y gia dinh xu6ng dum nguOng ngMo. Tuy xay d\lng an toan suc kho,e cua minh mQt cach thl,l'c tS, trong tuang quan v6i cac khia 'c~nh kMc nhien, di~u thl,l'c Sl,l' mang l~i cam giac d~ t6n thuang va b~t an kinh tS sau s~c chinh la anh huang cua an ninh con nguai, Bang ca~htdnh bay phan tich & cac muc dQ chinh sach qu6c tS va qu6c cua cac l\1'c luqng thi truemg hay thay d6i ho~c nhung quySt dinh kinh doanh sai l~m khong giai gia, nhfrng tac gia nay da lam mat ca hQi cua nhting ti~m nang mang tinh ph6 biSn v6n co trong tu thich duQ'c, nhung tac dQng di~n ra rna khong th~ nh~n thuc ho~c dl,l' doan duQ'c. Noi thea each d~y ca nhan phuang pMp lu~n cu~ khai ni~m 'an ninh con ngum' khi so sanh v6i dinh nghla hyp Clla Philip Taylor: , ve an ninh chi giai h~n trong cac van d~ quan Sl,l' va an ninh cua qu6c gia. S"f buon chai tren thi truong OU chuy@n o6i cUQc s6ng Clla hQ, gay ra SI,r trl,IC tr~c, mQt cam , NguQ'c l~i, toi cho r~?g minh ho~ & tren chi ra r~ng con ngum sil d\lng nhi~u chiSn luQ'c C\l ghic b&t h,rc, va cam gicic bi ki@m soat bO'i cac l"rc lUQ'ng xa xoi, m~nh me, va YO blnh (Taylor the mang tinh van ,hoa de dam bao suc khoe va Sl,l' an vui cua minh. Nhi~u ngum H~n d6ng va 2004: 87). nh~ng nguai t~n thea da tim ~uQ'c phuang cach d6i m~t va vugt qua nhfrng v~n d~ suc khoe (th~ ch~~ va ta~.t~an) ~a nhfrng dieu bat h~nh, thong qua thl,l'c ~anh len d6ng. D~ dang doan duQ'c r~ng Chinh cam giac v~ Sl,l' bAt ll,l'c nay la di~u khiSn nhi~u ngum tim cach vugt qua b~ng thl,l'c nhleu ngu
  20. 11 10 Hi~n d~i va dong thai cua tmy~n th6ng aVi~t Nam: NhGng each ti6p c~n nhan hQc Ph6n 4: Nghi zi va ton giao m~. h,oan. ~an~ }ua;;,~ t\l' cua cac ong" d6~g, b~ d6ng va nhiing ,d~ ill cua h9 trong nhiing 'biSn th~ l~ doanh thanh cong, khach hang phai tra l(;ti thanh th~n v6i lai su~t, nSu khong thanh se n6i gi~n va ~~iiuan:: th ac. d long kh~. V\l'C co d~ H~e, Wi da nh~n thay mQt ~Inh hu6ng kSt hgp trong d6 gay h~i. D6 la ly do t~i sao nhi€u d€n phu ngay nay l~i giau c6 dS~ nhlf v~y v~ dugc khoi ph\lc, xay d\l'llg l~i, rna rQng, trung tu, ho~c trang hoang 1~i. MQt vf d\l noi tieng la den Ba Chua Xu a nhiing nguCri t:n ~~a~~~~l :~;;gc~~~~a~~g:C:a~ t~;;ns~~g c6,goc gac ~oang,tQc xua,_nhung Chau D6c dliy ~p nhiing c6ng v~t d~t ti€n cho Ba (qulin ao dyp, cac the bai dat vang, ti€n 'cong Salemi~k 2007a; 20,97b). Trong cac bubi l~, nh~t la v€ cu6i h~~::;n - ~~~:g ::0 P~\l n~ (x"em duc'). Nhiing ong d6ng, ba d6ng ft nbi tiSng han nhu ba d6ng nguCri dan tQc Dao, ba Thi, a tinh ~: :a~~~6~~U~:hta;~6c~:gc~a~~Q~~:a\t~oTrAn~h~(\{ ~~ vi~t c;ua x~fitg~an ~:~ ~~lS~Q;! an Hoa Blnh, thong thuang nMn qua cac 10~i tu qulin dSn di~n tho~i di dQng tu nhfrng khach hang vua y (nhung chi sau khi tfnb hi~u qua dugc 'chung minh'). Toi mu6n nhAn m~nh r&ng thu~t ngu hi~n tuqng nay trorrg S\l' lien h~ v6i vi~c Vi~t Nam c~u:~nl ;b~ sa~gr::~' t~!~ :~~hlnh thu~t l~i then ch6t a day la bi~u qua nghi l~, nhung d6 can la nhiing g1 thu ho~ch dugc. Nhiing nguCri cAp tin thuang nhAn m~nh r&ng an phu6c ban ra chi c6 thS dugc hi~n thvc h6a nSu c¢ ni€m tin: "Minh N,guCri hanh huang, d~c bi~t la dip d~u nam dSn vay 'ti€rt' cua Ba d~ ki" " h '" dn phai tin tuang thoi!". Khong tin vaG th~n thanh va kha nang cua th~n thanh thl 's\l' trao dbi' de xin 'lOc' d" ". em song oac . ,,' sau , 0 vaG CUOI nam h9 l~i den de to long biSt an va tra na (N 0 D&c ho~c giao dich khong th\l'c hi~n dugc, bOi th~n tMnh se nbi gi~n va coi d6 la sv xuc ph~m, va se v " . Thlnh (khong ngay, thang: 5); cung xem them U H6ng Ly 2001). . g trirng ph~t thay vi ban an. Di€u nay d6ng thCri c6 nghla la nSu kSt qua khong dugc tfch C\l'C nhu mong mu6n hay ky v9ng thlla do 16i cua chinh khach hang VI thiSu duc tin. TronNghi l~ k.~t thu~ de:n l~i S\l' an lanh v~ ni€m t\l' tin vaG tuang lai cho nhiing nguCri tham du nhiing d~),an nIym c~a cac co~ "nhang" khi ay, hi~u l\l'c cua l~ nghi nfun trong hieu Ung dap ~~ DiSu nay da biSn cau tra 1Cri cho cau hoi li~u len d6ng c6 thS d6ng mQt vai tro trong vi~c t~o g leu mong uac - xem hyu h9 co an vui, khoe m~nh hay giau c6 hay khong.· ra an toan kinh ts (s\l' khong bi thiSu th6n - chu khong phai khong can khat v9n g d6i v6i hang h6a tieu dung ho~c nhu du kinh tS) tra thanh vAn d€ duc tin thea dung ngrua cua n6. Ni€m tin r&ng tr~~gD~~~~ ~~~~ht~rfi~:n~Q~~~~; ~~~;~~~~i%u~~~~a~~~ ~ongh~hi la s~ d€~ bu ~6i c,~o dnh dic linh h6n c6 thS giup dO' thong qua nguCri lam trung gian la rAt quan tr9ng trong tinh hu6ng rna con nguCri cam thAy bi m~t phuong hu6ng, bi nhiing l\l'c 1uqng thi truang m~nh me, xa xoi, va vo thlet l~p (Luong 1993; Malamey 2003) hoa~ la su gia~ c6 ~6io;u ung;\l' dO van(~~ mm dugc Marlaney 2003), rna chfnh la tron "d . , ., . . gc gay \l'llg ,emen 1999; hlnh chi ph6i, va do v~y khong c6 biSn hi~u chi duang nao giup h9 l~n ra S\l' dung sai trong nhiing th~n linh a 'thS gi6i khac' hoac 't~ e~9.t,. ~ng ,th~c c~a gIaO d~~h ~huang m~i piua ~han thanh ho~c quySt dinh lam an cua mInh. Chung ta biSt ill hanh vi thuang la thAt thuang cua cac nM dliu tu va duang (Salemink va' D'G '. 20 O'7 glm a~ va nhung ngum tm thea a 'tran the' ho~c thS gi6i thuang nhan tren thi truang chUng kh6an qu6c tS v€ t~m quan t1'9ng cua tin d6n, ni€m tin va itf\l'C _ 1 regono dan ICri n6i du6i d" d" h' " ". ' ) Nha binh luan h' " h h" v ' . van oa co an uang Ian Toan Anh vi en giac' c6 th~ anh huang dSn quySt dinh d~u tu va quySt dinh gia tri thi truang cua cac cb phiSu ay e leu mOl quan h~ cua nguai s6ng v6i thS gi6i am: . cong ty, trong Hnh V\l'C kinh tS, v6n dugc cho la chiu S\l' di€u khi~n cua nhiing tfnh toan duy ly t6i ChUng ta tintr~ng duang sao am t. >. da h6a lqi nhu~n bOi homines oeconomici - 'con nguCri kinh tS'. ~c quan va d'm cu c6 thS Ia mQt v~y. thu" gl, nguai chet '" ngU0I song can can thu d6 .' . ly do dan dSn S\l' tang V9t cua chUng kh6an trong khi d6 tfnh bi quan l~i thuang la nguyen nhan A. ." t. t. ., , , . ' son~ ~ong the na,? t~ ngU0I chet cling nhu v~y. Ngm')'i ch6t c6 "mot cuoc s6n "a th6 'i~r~: cua vi~c suy giam d~u tu va keo thea suy th6ai kinh tS. d Vi~t Nam, an toan tinh th~n dugc tim tYl glOhng ~u ~~Qc song cu~ con nguoi tren tnii d~t. N6i each khac' ngu6'i ch6~cling d~ an ' ho can mot ch";::0 deA a, uong, 0. can heu pha ' " , - cung • t. glOng nhu nguo'i 'song , va (Toan Anh 1991: 20). kiSm thong qua leri d6ng khong chi la S\l' d€n bu cho tInh tr~ng b~t an cua thi twang khong d\l' dmin du
nguon tai.lieu . vn
Chính trị học Báo chí - Truyền thông Xã hội học Giáo dục học Tâm lý học Lịch sử - Văn hoá Triết học Ngôn ngữ học Thư viện thông tin Văn học nước ngoài Ngư nghiệp Hành chính - Pháp luật Địa lý - Địa danh Văn học Việt nam Lịch sử Đảng CNXH - KH Tư Tưởng HCM Ngụ ngôn - Cổ tích Ca dao - Tục ngữ Hoá học Sinh học Y khoa - Dược Kinh tế học