Xem mẫu
- 1. NHU CẦU NHÂN LỰC QUẢN TRỊ KINH DOANH CHO NGÂN HÀNG
TS. Huỳnh Thanh Điền – Đại Học Nguyễn Tất Thành
Tóm tắt
Ngân hàng là một doanh nghiệp đặc biệt với nhiều hoạt động mang tính đặc thù
nhưng có nhiều điểm tương đồng với quản trị một doanh nghiệp cung cấp hàng hoá và
dịch vụ thông thường. Kết quả nghiên cứu cho thấy ngành quản trị kinh doanh đào tạo
nhân lực với nhiều môn học giúp người tốt nghiệp có được năng lực thực hiện nhiều
nghiệp vụ tại ngân hàng. Đồng thời các ngân hàng có xu hướng tuyển dụng nhiều vị trí
đào tạo ngành quản trị kinh doanh. Để cử nhân quản trị kinh doanh làm việc tốt tại các
vị trí công việc tại ngân hàng, chương trình đạo tạo cần đảm bảo các môn học có liên
quan như quản trị tài chính, quản trị rủi ro, thẩm định dự án. Đây là những môn học
mà ở một số chương trình đào quản trị kinh doanh không dạy.
Từ khóa: Nhân sự ngân hàng, Nhân sự quản trị cho ngân hàng
1. Giới thiệu
Những năm gần đây tiến trình chuyển đổi số diễn ra rất nhanh trong lĩnh vực
ngân hàng đặt ra nhiều yêu cầu mới về trình độ, kỹ năng, năng lực đối với nhân sự của
ngành. Giao dịch điện tử thay thế dần giao trực tiếp; các nghiệp vụ phân tích, đánh giá
cho vay của công tác tín dụng cũng được số hoá với mức độ cao; việc giới thiệu và xúc
tiến các sản phẩm/dịch vụ đòi hỏi nhiều kỹ năng mới. Sự thay đổi tính chất công việc,
đòi hỏi những kỹ năng mới đối với nhân sự quản trị các hoạt động của ngân hàng. Vấn
đề đặt ra hiện nay đối với nhiều ngân hàng là tìm nhân lực quản trị có kỹ năng phù hợp
với xu hướng. Trong khi đó, các cơ sở đào tạo nhân lực quản trị chưa nắm bắt kịp xu
hướng nhu cầu này.
Ngân hàng là một dạng doanh nghiệp đặt thù với các hoạt động nên nhân sự của
ngành ngân hàng không chỉ đào tạo trong lĩnh vực tài chính ngân hàng mà được cung
cấp bởi nhiều ngành khác nhau. Trong đó, ngành đào tạo quản trị kinh doanh phù hợp
cho nhiều vị trí công việc tại ngân hàng.
Mục tiêu của bài viết nhằm chỉ ra những nét tương đồng và khác biệt về quản trị
ngân hàng với quản trị doanh nghiệp sản xuất kinh doanh thông thường. Từ đó, xác
định những vị trí công việc tại ngân hàng cần nhân lực được đào tạo của ngành quản
trị. Đồng thời hàm ý về sự điều chỉnh về phương pháp và nội dung khi đạo tạo nhân lực
quản trị cho ngân hàng.
1
- 2. Đặc thù hoạt động của ngân hàng
Hoạt động chủ yếu của Ngân hàng là huy động tiền nhàn rỗi trong nền kinh tế
và sử dụng số tiền đó để cho vay; thực hiện các nhiệm vụ chiết khấu và làm phương
tiện thanh toán, cung cấp các dịch vụ cho doanh nghiệp, tư nhân, hộ gia đình, các nhà
xuất nhập khẩu (Frederic S. Mishkin, 1994).
Hoạt động của ngân hàng có những đặc điểm: (1) lợi nhuận kiếm được chủ yếu
từ hoạt động tín dụng (thu hút vốn tiền tệ trong xã hội để cho vay); (2) Nguồn vốn phần
lớn là tiền gửi của các tổ chức kinh tế trong nền kinh tế, không sử dụng nguồn vốn sở
hữu vào trong các hoạt động kinh doanh của mình như cho vay, mua bán chứng khoán;
(3) Hơn nữa nguồn vốn sở hữu của Ngân hàng thương mại chỉ chiếm một phần rất nhỏ
trong tổng nguồn vốn của Ngân hàng thương mại; (3) Khách hàng là những người đóng
vai trò hai mặt đối với Ngân hàng: là những người cung cấp các điều kiện để Ngân hàng
hoạt động, là những người tạo nguồn vốn cho Ngân hàng, và là những khách hàng sử
dụng các sản phẩm của Ngân hàng, như cho đi vay, sử dụng các dịch vụ của Ngân hàng.
So với các hoạt động của doanh nghiệp thông thường, ngân hàng có nhiêu hoạt
động tương tư, nhưng có một số điểm khác biệt như sau:
Bảng 1. Khác biệt giữa hoạt động ngân hàng với doanh nghiệp thông thường
TT Hoạt động Ngân hàng Doanh nghiệp cung cấp hàng
hoá/dịch vụ thông thường
1 Đầu vào Mua nguyên vật liệu, nhiên Huy động vốn
liệu, động lực cho sản xuất
hàng hoá hoặc cung cấp dịch
vụ
2 Sản xuất Sử dụng thiết bị, công nghệ, Sử dụng thiết bị, công nghệ,
nhân lực để chuyển hoá các nhân lực để chuyển hoá nguồn
yếu tố đầu vào thành hàng vốn huy động để cho vay. Nỗi
hoá/dịch vụ bậc trong số này là công tác
thẩm định và phân dòng sản
phẩm cho vay
3 Đầu ra Nghiên cứu thị trường để Thiết kế các gói tín dụng cá và
thiết kế sản phầm/dịch vụ và xúc tiến tìm khách hàng để
2
- xúc tiến bán hàng thẩm định cho vay
4 Tài chính - Kế Theo quy định riêng của hệ Theo quy định chung đối với
toán thống quản lý nhà nước trong doanh nghiệp sản xuất kinh
lĩnh vực tài chính ngân hàng doanh thông thường
5 Các hoạt động Các hoạt động quản trị hành chính, nhân sự, đầu tư tương tự
quản trị tổng nhau giữa ngân hàng và doanh nghiệp
quát
Nguồn: Tổng hợp của tác giả bài viết, 2020
3. Đặc thù hệ thống vị trí công việc của Ngân hàng
Nhiều hoạt động của ngân hàng yêu cầu công việc tương tự với doanh nghiệp
như công tác kế hoạch, nhân sự, hành chính, đầu tư, marketing. Tuy nhiên, với đặc thù
hoạt động của ngân hàng nên cơ cấu tổ chức và vị trí công việc, tiêu chuẩn về năng lực,
kỹ năng nhân lực cũng có nhiều đặc thù khác với doanh nghiệp thông thường. Khác
biệt rõ nét nhất thuộc về các hoạt động huy động vốn, kế toán, tín dụng, thẩm định,
chăm sóc khách hàng, kỹ thuật và quản trị rủi ro.
Bảng 2. Khác biệt hệ thống vị trí công việc giữa ngân hàng
với doanh nghiệp thông thường
TT Nhóm hoạt động Doanh nghiệp Ngân hàng
1 Các nhóm hoạt Công tác kế hoạch, nhân sự, hành chính, đầu tư,
động tương đồng marketing
2 Các nhóm hoạt
động khác biệt
a Đầu vào Thu mua Huy động vốn
b Sản xuất - Tổ chức sản xuất - Thiết kế các gói tín dụng, dịch
- Kiểm soát chất vụ tài chính
lượng - Thẩm định cho vay
- Kiểm soát rủi ro cho vay, rủi ro
tài chính
c Đầu ra - Cung cấp hàng - Cho vay và cung cấp dịch vụ tài
hoá/dịch vụ chính.
3
- - Bán hàng các - Cung cấp dịch vụ khi sau khi
kênh trực tiếp, trực thẩm định rủi ro khách hàng
tuyến theo nhu cầu
khách hàng
Nguồn: Tổng hợp của tác giả bài viết, 2020
4. Nhu cầu nhân lực quản trị trong ngành ngân hàng
Ngành quản trị kinh doanh đào tạo kiến thức quản trị khác nhau cho các hoạt
động của doanh nghiệp như chiến lược, nhân sự, tài chính, đầu tư, cung ứng, sản xuất,
chất lượng, marketing, bàn hàng (Paul R. Nivel, 2013)
Nguyên lý xuyên suốt trong đào tạo các môn học quản trị tập trung vào 4 chức
năng: hoạch định, tổ chức thực hiện, lãnh đạo và kiểm soát (Arkes & Blumer, 1985;
Garvare & Ahmad, 2011). Với đối tượng quản trị khác nhau, các chức năng quản trị sẽ
thể hiện cụ thể khác nhau nhưng xoay quanh những nguyên lý chung của các chức năng
quản trị.
Bảng 3. Biểu hiện các chức năng quản trị trong các công việc ở ngân hàng
Nhóm hoạt Hoạch định Tổ chức Lãnh đạo Kiểm soát
động
Huy động vốn Lập kế hoạch Phân công, Đông viên Kịp thời phát hiện
huy động vốn hướng dẫn đổi ngũ thực sai lệch (kết quả)
thực hiện hiện về nguồn vốn huy
động để điều chỉnh
Thẩm định Lập kế hoạch Phân công, Đông viên Kịp thời phát hiện
thẩm định hướng dẫn đổi ngũ thực rủi ro trong công
thực hiện hiện tác thẩm định để
điều chỉnh
Phát triển sản Lập kế hoạch Phân công, Đông viên Kịp thời phát hiện
phẩm tín dụng nghiên cứu và hướng dẫn đổi ngũ thực sai lệch (kết quả)
phát triển sản thực hiện hiện về để điều chỉnh
phẩm tín dụng
Nguồn: Tổng hợp của tác giả bài viết, 2020
4
- 5. Liên hệ giữa các môn học của ngành quản trị phục vụ cho các vị trí công việc
tại ngân hàng
Để thực hiện nhiệm vụ của một vị trí công tác đòi hỏi nhiều kỹ năng, phẩm chất
và năng lực khác nhau. Các yêu cầu chung thường là ngoại ngữ, kỹ năng mềm, sử dụng
công nghệ thông tin. Các kỹ năng chuyên môn đòi hòi đào tạo theo chuyên ngành sâu.
Tuy nhiên nhiều chuyên môn thực hiện nhiệm vụ của ngân hàng được đào tạo trong
ngành quản trị như ở bảng sau:
Bảng 4. Các môn học ngành quản trị liên quan đến
các vị trí công việc tại ngân hàng
Vị trí công việc tại ngân hàng Môn học liên quan thuộc ngành quản trị
Quản lý rủi ro Quản trị rủi ro tài chính
Kinh tế học
Thẩm định Quản trị tài chính
Thẩm định dự án đầu tư
Hậu kiểm Quản trị chất lượng
Quản trị rủi ro
Quan hệ khách hàng Quản trị bán hàng
Quản trị marketing
Kỹ năng giao tiếp
Nghệ thuật đàm phán trong kinh doanh
Quản lý nợ Quản trị tài chính
Quản trị rủi ro
Nguồn: Tổng hợp của tác giả bài viết, 2020
6. Thực trạng yêu cầu chuyên ngành đào tạo tại các ngân hàng
Quan sát nhu cầu tuyển dụng tại các ngân hàng dễ thấy ngành quản trị kinh doanh
phù hợp cho nhiều vị trí tuyển dụng. Chẳng hạn như ngân hàng Vietcombank thông báo
tuyển dụng và yêu cầu ngành đào tạo cho các vị trí sau:
5
- Bảng 5. Nhu cầu tuyển dụng ngành quản trị kinh doanh tại ngân hàng VCB
Vị trí công việc Yêu cầu ngành tốt nghiệp của ứng viên
Giám đốc/phó Tốt nghiệp Đại học hệ chính quy trở lên tại các trường đại học
giám đốc chi nhánh chuyên ngành Kinh tế, Tài chính-ngân hàng, Quản trị kinh
doanh và các nghành phù hợp với vị trí tuyển dụng
Trưởng phòng Tốt nghiệp Đại học hệ chính quy trở lên tại các trường đại học
Tiền tệ kho quỹ chuyên ngành Kinh tế, Tài chínhngân hàng, Quản trị kinh
Chi nhánh doanh và các nghành phù hợp với vị trí tuyển dụng
Phó phòng Khách Tốt nghiệp đại học chuyên ngành Kinh tế, Tài chính, Ngân
hang doanh nghiệp hàng, Đầu tư, Kế toán-Kiểm toán, Quản trị kinh doanh.
Phó phòng Tổng Tốt nghiệp đại học chuyên ngành Kinh tế, Tài chính, Ngân
hợp hàng, Đầu tư, Kế toán-Kiểm toán, Quản trị kinh doanh
Cán bộ Quan hệ Tốt nghiệp Đại học hệ chính quy trở lên tại các trường đại học
khách hàng chuyên ngành Kinh tế, Tài chínhngân hàng, Quản trị kinh
doanh và các nghành phù hợp với vị trí tuyển dụng
Cán bộ Hậu kiểm Tốt nghiệp Đại học hệ chính quy trở lên tại các trường đại học
chuyên ngành Kinh tế, Tài chính-ngân hàng, Quản trị kinh
doanh, Luật và các nghành phù hợp với vị trí tuyển dụng
Cán bộ kế toán chi Tốt nghiệp Đại học hệ chính quy trở lên tại các trường đại học
tiêu nội bộ chuyên ngành Kinh tế, Tài chính-ngân hàng, Quản trị kinh
doanh, Luật và các nghành phù hợp với vị trí tuyển dụng
Nguồn: Thông báo tuyển dụng của chi nhánh ngày 6/11/2020.
7. Thay lời kết
Ngân hàng là một doanh nghiệp đặc biệt với nhiều hoạt động mang tính đặc thù.
Tuy nhiên, những nguyên lý quản trị ngân hàng có nhiều điểm tương đồng với quản trị
một doanh nghiệp cung cấp hàng hoá và dịch vụ thông thường. Ngành quản trị kinh
doanh đào tạo nhân lực với nhiều môn học giúp người tốt nghiệp có được năng lực thực
hiện nhiều nghiệp vụ tại ngân hàng.
Mọi tổ chức kinh doanh đều có những đặc thù và hệ thống quản trị khác nhau,
đặc thù của ngân hàng cũng có nhiều khác biệt nên nhân lực học quản trị kinh doanh
6
- cần thời gian nhất định để thích ứng. Với những nguyên lý được đạo tạo của ngành học
quản trị, sẽ dễ dàng nắm bắt các công việc mang tính đặc thù của ngân hàng.
Để cử nhân quản trị kinh doanh làm việc tốt tại các vị trí công việc tại ngân hàng,
chương trình đạo tạo cần đảm bảo các môn học có liên quan như quản trị tài chính, quản
trị rủi ro, thẩm định dự án. Đây là những môn học mà ở một số chương trình đào quản
trị kinh doanh không dạy.
Tài liệu tham khảo:
1. Arkes, HR, & Blumer, C. (1985). The psychology of sunk cost. Organizational
Behavior and Human Decision Processes, 35(1), 124-140. Asif, M.,
Searcy, C.,
2. Garvare, R., & Ahmad, N. (2011). Total Quality Management & Business
Excellence, 23(5&6), 557–572. Including sustainability in business
excellence.
3. Paul R.Nivel (2013), Balanced Scorecard - Thẻ điểm cân bằng, Áp dụng mô hình
quản trị công việc hiệu quả toàn diện để thành công trong kinh doanh,
(Trần Phương, Thu Hiền) NXB Tổng hợp, Tp. Hồ Chí Minh.
4. Frederic S. Mishkin (1994). Tiền tệ, ngân hàng và thị trường tài chính. Nhà xuất
bản Khoa học và kỹ thuật Hà Nội.
5. Vietcombank (2020). Hệ thống tuyển dụng Vietcombank.
https://tuyendung.vietcombank.com.vn/Views/NewsWork/co-hoi-nghe-
nghiep.aspx (truy cập ngày 6/11/2020).
7
nguon tai.lieu . vn
