- Trang Chủ
- Bảo hiểm
- NHU CẦU CỦA PHỤ NỮ NGHÈO KHU VỰC NÔNG THÔN VIỆT NAM VỚI CÁC DỊCH VỤ TÀI CHÍNH QUẢN LÝ RỦI RO
Xem mẫu
- Nhu c u c a Ph n Nghèo Khu v c Nông thôn Vi t nam v i các D ch
v Tài chính Qu n lý r i ro
B i c nh:
Nghiên c u ư c th c hi n trong khuôn kh d án c a ILO “M r ng Chương trình B o hi m và
Tài chính vi mô (TCVM) cho lao ng n trong khu v c phi k t c u”.
Ph n nghèo c bi t d b tác ng b i nh ng r i ro vì h thi u kh năng tài chính và thi u các
tài s n khác. M t s c nh như m au cũng có th gây tác ng b t l i n cu c s ng c a h .
Vì v y m c ích c a d án t i Vi t nam là xác nh và th nghi m nh ng s n ph m m i v tài
chính nh m giúp ph n nghèo b o v mình hay i phó v i nh ng r i ro mà h g p ph i trong
cu c s ng hàng ngày.
Ph m vi nghiên c u
M c ích c a nghiên c u là phân tích nh ng r i ro mà ph n nghèo trong khu v c kinh t phi
chính th c g p ph i và các bi n pháp i phó c a h . Nghiên c u so sánh các r i ro ph n nghèo
ph i i m t và các bi n pháp i phó h s d ng nh m xác nh nh ng b t c p có th gi i quy t
b ng các d ch v tài chính qu n lý r i ro như hình th c ti t ki m linh ho t, vay nóng hay b o
hi m.
Phương pháp lu n:
M c ích c a nghiên c u là hi u rõ hơn v r i ro mà các khách hàng hai i m l a ch n mi n
B c Vi t nam c a t ch c TYM và AAV g p ph i. Vì v y m c ích c a i u tra này không tìm
hi u nh ng r i ro mà ph n nghèo g p ph i và các bi n pháp i phó c a h i di n cho c
nư c Vi t nam. i u tra này không nh m m c ích i di n mà ch ư c xem như là m t nghiên
c u th trư ng khách hàng c a TYM và AAV.
Nghiên c u t p trung vào các khách hàng c a hai t ch c TCVM. Ban u, m c ích c a d án
ILO – MOLISA là xác nh các d ch v tài chính qu n lý r i ro và sau ó ti n hành th nghi m
các s n ph m l a ch n v i s h p tác c a các t ch c tài chính vi mô. Vì v y, hi u rõ hơn nh ng
r i ro mà khách hàng (là ph n ) c a các t ch c tài chính vi mô này g p ph i và các bi n pháp
h s d ng khi ph i i m t v i các r i ro này là r t quan tr ng.
Hai huy n c a TYM và AAV ư c ch n là Ý Yên Nam nh và ông Tri u, Qu ng Ninh.
Vi c l a ch n hai i m này lý do ơn gi n là d ti p c n, g n Hà n i. m i huy n, m i t ch c
TCVM ho t ng t i 11 xã. Trong s 11 xã này, ch n ng u h ng 4 xã m i huy n. Tương t 220
khách hàng và 92 i tư ng không ph i là khách hàng ư c ch n ng u h ng m i huy n trong
s 4 xã ã ch n. Khi vi c ch n m u hoàn thành, nhóm nghiên c u s d ng k t h p các công c
như ph ng v n c u trúc, bán c u trúc và th o lu n nhóm.
K t qu chính:
1. Nh ng r i ro/áp l c kinh t chính
Thành viên trong gia ình m au: m au ư c cho là r i ro l n nh t do kh năng thư ng
xuyên x y ra khi n m i ngư i không làm vi c ư c và l i t n kém. Có 30% h ư c ph ng v n
thư ng xuyên ho c r t thư ng xuyên s d ng ti n cho chăm sóc s c kho . Thêm vào ó, so v i
các chi tiêu khác, chi phí cho chăm sóc s c kho cũng là m t kho n m c khó thanh toán nh t i
1
- v i ph n nông thôn. 16% h gia ình th y khó tr cho lo i chi phí ó và 41% th y r t khó tr .
Chi phí chăm sóc s c kho trung bình m t ngư i/năm g n 200.000 ng.
Tai n n: Tai n n ây g m có tai n n giao thông và tai n n lao ng. M i ngư i r t lo g p ph i
tai n n b i vì tai n n không lư ng trư c ư c và có th gây nh hư ng tiêu c c nghiêm tr ng n
gia ình. Theo như th o lu n nhóm thì àn ông tu i lao ng là i tư ng d g p lo i r i ro
này. Tai n n x y ra v i ngư i ki m ti n chính trong gia ình không ch làm m t i thu nh p mà
còn làm tăng chi phí cho gia ình (ví d : chi phí thu c men ch a tr hay t ch c ma chay).
V t nuôi m/ch t: V t nuôi (gia súc, gia c m) m ch t cũng là m t r i ro ph bi n i v i nông
dân. Kho ng 1/3 h gia ình i u tra g p ph i r i ro này trong su t năm qua. V t nuôi ch t có th
gây ra h u qu thi t h i cho gia ình. Các h gia ình thư ng dùng v t nuôi như là m t cách th c
ti t ki m và là v t “ m” kh i nh ng cú s c. Khi m t v t nuôi, các h gia ình m t i m t ph n
ti t ki m quan tr ng và m t i m t v t “ m” quan tr ng khi g p s c. Vì v y, m t v t nuôi làm
tăng áng k tình tr ng b t n thương c a h gia ình.
Các chi phí liên quan n giáo d c: M c dù các chi phí giáo d c bao g m h c phí và các chi
phí liên quan n nhà trư ng khác không t xu t, có th th y trư c và lên k ho ch trư c nhưng
chúng v n là m t áp l c kinh t quan tr ng i v i ph n nghèo. 60% ph n ư c ph ng v n
th y vi c dành ti n cho các kho n chi phí liên quan n giáo d c là khó khăn.
Nh ng r i ro/áp l c kinh t khác g m có r i ro chu t b phá ho i mùa màng và thiên tai. ây
là nh ng r i ro hi p bi n, m t khi nh ng r i ro này x y ra có th gây nh hư ng n m t s
lư ng l n các h gia ình. Còn có m t s áp l c kinh t khác như ph i chi phí cho ám cư i, ám
ma, s m T t và các kho n chi tiêu tiêu dùng khác.
2. Nh ng bi n pháp i phó ư c s d ng nhi u nh t và h n ch
2.1 Ti t ki m:
M c dù nh ng ph n ư c ph ng v n nói r ng h r t khó ti t ki m ti n vì h ch có chút ít ti n
và 90% trong s h nói h có ti t ki m cách này hay cách khác. Hình th c ti t ki m thông d ng
nh t là ti t ki m t i nhà, ti t ki m theo nhóm, ti t ki m b ng cách u tư chăn nuôi gia súc, gia
c m hay mua nông s n (g o), và ti t ki m b ng hi n v t ( kim hoàn). Ti t ki m t nguy n
trong khuôn kh t ch c TCVM cũng là m t bi n pháp quan tr ng ông Tri u. Các hình th c
ti t ki m khác là ti t ki m t ch c tài chính chính th c như ngân hàng hay bưu i n và cho
ngư i khác vay.
Ti t ki m ti n m t t i nhà là m t cách ti t ki m linh ho t. M i ngư i không ph i mang ti n n
b t kì nơi nào hay i n b t kỳ m t gi y t nào và ti n luôn s n sàng b t kỳ lúc nào h c n. 54%
ngư i ư c ph ng v n có ti n ti t ki m nói r ng h ti t ki m ti n t i nhà. Nhưng ti t ki m theo
cách này hoàn toàn không b n v ng vì có s n ti n ti t ki m nhà s d dàng tiêu vào nh ng m c
ích không c n thi t khác. Vì v y khó có th tích lu ư c m t kho n ti n l n. Ti t ki m t i nhà
còn không an toàn vì d b m t tr m hay th m chí là b thành viên khác trong gia ình tiêu m t.
Ti t ki m theo cách truy n th ng H i ti t ki m tín d ng quay vòng cũng r t ph bi n. 38% s
ngư i ư c ph ng v n tham gia vào nhóm ti t ki m. Ti t ki m theo nhóm Ý Yên và ông
Tri u r t an toàn vì nhóm thư ng g m nh ng ngư i là b n bè thân thi t c a nhau, h hàng hay
hàng xóm bi t nhau r t rõ và tin tư ng nhau. Nguyên t c c a nhóm là m i ngư i cùng góp m t s
lư ng ti n như nhau theo kỳ và l n lư t t ng ngư i m t ư c s d ng toàn b s ti n c a c
nhóm góp. Các nhóm ti t ki m này có th phù h p v i các h gia ình nghèo và c th là v i ph
2
- n nghèo. S ti n óng m i l n có th th p và khi n lư t ngư i tham gia có th t n d ng l i th
có ư c m t kho n ti n l n. Ti t ki m theo nhóm là m t cách chu n b i phó v i các áp l c
kinh t hi u qu nhưng chưa ư c linh ho t trong trư ng h p ngư i nào ó t nhiên rơi vào tình
tr ng m t mát v tài chính. Trong nh ng tình hu ng ó khi ngư i ta c n ti n thì thư ng không có
s n. Thêm vào ó, v i ph n nghèo không ph i lúc nào cũng có th d dàng ti t ki m theo nhóm
vì ph i tìm ư c nh ng ngư i áng tin c y ng ý cùng nhau góp ti t ki m m t kho n như nhau
v i t n su t như nhau.
Ti t ki m b ng v t nuôi hay nông s n cũng r t ph bi n, 26% ngư i ư c ph ng v n cho bi t h
ti t ki m theo cách này. M i ngư i có th bán v t nuôi hay thóc khi c n ti n. Vì hình th c ti t
ki m này ít luân chuy n ư c nên an toàn hơn (m i ngư i không c dùng kho n ti t ki m này
cho nh ng m c ích không quan tr ng). Nhưng ti t ki m theo cách này có th s ch u r i ro v
giá c và ôi khi không d chia nh ra s d ng, ví d ngư i nào ó ch c n m t kho n ti n nh
nhưng l i có m t con l n r t to, ngư i ó không th bán i n a con l n có ư c kho n ti n c n
thi t. Nh ng h n ch ó cũng r t ph bi n i v i hình th c ti t ki m b ng kim hoàn. Có 13%
ngư i ư c ph ng v n nói r ng h s d ng hình th c ti t ki m b ng kim hoàn.
Ti t ki m t nguy n theo chương trình AAV r t phát tri n ông Tri u. 24% ngư i ư c ph ng
v n ông Tri u có ti t ki m t i t ch c TCVM. Khách hàng ông Tri u bày t s hài lòng
i v i d ch v ti t ki m vì tính linh ho t c a s ti n g i c a d ch v này. M i ngư i có th ti t
ki m m t kho n nh 1.000 ng. Ti n ti t ki m ư c thu t i thôn hai tu n/l n. Nh ng ngư i
không ph i là khách hàng vay c a Qu cũng có th tham gia ti t ki m. M t h n ch c a d ch v
ti t ki m này là khi m i ngư i mu n rút ti n ti t ki m ph i thông báo trư c cho Qu ít nh t 2
tu n. Trong trư ng h p kh n c p, vi c ch m ch này làm m i ngư i c m th y không thu n ti n.
Ch có ít ngư i trong m u i u tra g i ti t ki m t i ngân hàng hay bưu i n (3,5% ngư i ư c
ph ng v n cho bi t là có s d ng 2 hình th c ti t ki m này). ư c bi t, lý do là th t c ph c t p
và quy nh m c g i t i thi u (50.000 ng) c a các t ch c chính th c này. Ngoài th t c ph c
t p ra, m i ngư i còn không mu n ph i i m t quãng ư c xa n ư c ngân hàng hay bưu
i n và ch m c a vào gi làm vi c khi mà h cũng ang ph i làm vi c. ây th c s là m t s
phi n ph c, c bi t khi h ch có m t kho n ti n nh g i.
2.2 Tín d ng:
Vay mư n là m t trong bi n pháp ph bi n i phó v i r i ro và các áp l c kinh t . 82% i
tư ng không ph i là khách hàng ư c ph ng v n cho bi t h cũng ã t ng n n n. G n m t n a
s v n vay (44%) ư c s d ng cho các m c ích s n xu t. V n vay cũng ư c s d ng cho các
m c ích tiêu dùng khác ví d như s m T t (10%), thanh toán các chi phí liên quan n s c
kho (9%), giáo d c (8%), xây d ng, s a sang nhà c a (8%) và cho th c ph m như mua g o
(7%). Các ngu n vay là t h hàng và b n bè, vay t ngư i cho vay n ng lãi, t t ch c TCVM,
Ngân hàng NNPTNT và t Ngân hàng chính sách xã h i.
Vay t h hàng/b n bè ư c bi t là bi n pháp thư ng xuyên nh t i phó v i m au, tai n n
và m t s s ki n trong chu kỳ cu c s ng. Khi vay nóng t h hàng/b n bè, m i ngư i thư ng
không ph i tr lãi su t và có th vay ư c ngay n u ngư i cho vay có s n ti n. V n là nh ng
ph n nghèo thư ng không có nhi u h hàng hay b n bè giàu có, ngư i có th cho vay ti n. M t
h n ch n a hình th c vay này là v v t ch t nói chung không ph i t n kém nhưng v cái giá v
quan h xã h i thì có th r t t.
G n 20% s ph n ư c ph ng v n cho bi t h ã t ng vay ti n t nh ng ngư i cho vay n ng
lãi thư ng xuyên ho c r t thư ng xuyên. Vay t nh ng ngư i cho vay n ng lãi là m t bi n pháp
3
- i phó v i r i ro khá thư ng xuyên trong trư ng h p m au hay g p tai n n khi ngư i vay c n
ngay m t kho n ti n l n. Ti n vay ư c t nh ng ngư i cho vay n ng lãi cũng ư c dùng tr
ti n h c phí. Nhóm giàu nh t (trong m u i u tra) cũng ph i nh n i tư ng cho vay này khi
công vi c kinh doanh c n m t kho n ti n l n. H n ch l n nh t c a bi n pháp này là chi phí:
nh ng ngư i cho vay l y lãi thư ng òi lãi su t cao (lãi su t thư ng kho ng 2%/tháng, tuy nhiên
i v i nh ng kho n vay ng n h n, lãi su t kho ng t 0.2% - 0.5%/ngày, tương ương 6%-
15%/tháng).
Vay t t ch c TCVM là m t bi n pháp thông d ng i v i các m u i u tra, vì h u h t nh ng
ph n ư c ph ng v n là khách hàng c a t ch c TCVM (71%). TYM Ý Yên và AAV
ông Tri u cung c p d ch v thu n ti n, áng tin c y và g n gũi v i khách hàng v i giá h p lý
(10-12%/năm). Nhưng h u h t v n vay c a t ch c TCVM là dành cho kinh doanh và theo nh
nghĩa không ư c s d ng cho m c ích tiêu dùng. Ngư i vay v n kinh doanh không th vay ti p
m t món vay cho kinh doanh l n hai n u ngư i ó chưa tr h t l n vay th nh t. Vì v y, ây
không th xem là m t bi n pháp i phó v i r i ro t t. Trên th c t , m i ngư i thư ng vay t b n
bè/h hàng hay ngư i cho vay n ng lãi trong trư ng h p c p bách, và sau ó dùng ti n vay ư c
t t ch c TCVM tr n . TYM ã phát tri n m t “s n ph m v n a m c ích” khách hàng
có th vay song song v i v n kinh doanh chung. Lo i v n vay c bi t này thư ng cho kho n vay
th p và ng n h n (so v i v n kinh doanh chung). V n a m c ích có th s d ng cho b t kỳ m t
m c ích nào, m c ích kinh doanh hay tiêu dùng u ư c. AAV ã ưa ra m t s n ph m tương
t năm ngoái. Nhưng khách hàng v n còn ph i i t 1-3 tu n m i có th vay ư c. Vì v y, nhìn
chung v n vay c a t ch c TCVM chưa th c s áp ng ư c nhu c u c a khách hàng khi h
th c s c n g p ti n.
Vay t ngân hàng chính th c không ư c xem là bi n pháp thông d ng i phó v i trư ng
h p kh n c p. Nh ng ngư i ư c ph ng v n phàn nàn v th t c c ng k nh và th i gian ch i
dài.
2.3 B o hi m:
M c dù các cu c ph ng v n c u trúc cho th y r ng kho ng 60% các h gia ình có mua b o hi m
nhưng nh ng ph n ư c ph ng v n không c p n b o hi m như là m t bi n pháp qu n lý
r i ro thư ng xuyên. Trên th c t , h u h t nh ng h p ng b o hi m thu c lo i b o hi m cho h c
sinh. Cha m h c sinh mua b o hi m cho con b i nhà trư ng khuyên h làm như v y mà không
th c s hi u th u áo v nh ng l i ích c a b o hi m. Th c t ó có th gi i thích lý do t i sao
trong s 23% ngư i mua b o hi m ã t ng g p r i ro thì ch có 14% nh n ư c b i thư ng. S
còn l i 9% không nh n ư c b i thư ng là do th t c ph c t p ho c h không bi t ph i i n
âu yêu c u b i thư ng. Thêm vào ó, m t s lư ng l n nh ng ngư i mua b o hi m không rõ
nh ng lo i t n th t nào thì ư c b i thư ng theo di n b o hi m y t hay b o hi m nhân th .
Nh ng ngư i có th b o hi m y t thư ng phàn nàn v ch t lư ng các d ch v y t .
100% khách hàng c a TYM tham gia Qu tương tr c a TYM mà không nghĩ r ng ó như là
m t hình th c b o hi m (khách hàng c a TYM ư c th c s khuy n khích tham gia vào qu
này). Th c t , Qu tương tr là m t hình th c b o hi m ơn gi n. Qu b o v thành viên trong
trư ng h p t vong: n u m t thành viên qua i, ngư i ó s ư c xoá n và gia ình s nh n
ư c tr c p m c 500.000 ng. Qu này cũng h tr m c h n ch i thành viên trong gia
ình trong trư ng h p b m n ng. Khách hàng r t hài lòng v i d ch v này c a Qu .
Khi ư c h i v nhu c u i v i d ch v b o hi m, 26% ngư i ư c ph ng v n tuyên b c n b o
hi m y t . Con s này không th c s ph n ánh úng th c t là v n m au làm ph n nghèo
nông thôn lo l ng nh t và là m t r i ro thư ng xuyên x y ra nh t. Có th gi i thích i u này b i
4
- m t th c t : ni m tin vào h th ng b o hi m y t ã b mai m t i do ch t lư ng y t ôi khi r t
kém.
Hơn 10% ph n ư c ph ng v n quan tâm n b o hi m nhân th . Tuy nhiên, b o hi m nhân
th ư c coi là m t phương ti n ti t ki m hơn là m t bi n pháp tài chính i phó v i cái ch t.
Vì h u h t nh ng ph n ư c ph ng v n là nông dân, nên s quan tâm c a h n b o hi m v t
nuôi r t quan tr ng. 15% nói h c n b o hi m cho v t nuôi nhà mình. Nông dân cũng bày t
nguy n v ng c n có d ch v thú y k t h p v i b o hi m. Nhu c u ti m năng i v i b o hi m cây
tr ng cũng có nhưng không rõ. Ch 8% ngư i ư c ph ng v n nói là h c n d ch v này. C b o
hi m cây tr ng và v t nuôi không ư c cung c p r ng rãi Vi t nam. C th là hai vùng i u
tra không có nh ng lo i s n ph m này.
3. xu t s n ph m m i có th phát tri n b i t ch c TCVM l p l h ng
3.1 Ti t ki m
K t qu nghiên c u kh ng nh r ng nh ng ngư i có thu nh p th p có th ti t ki m và c n nh ng
d ch v ti t ki m phù h p. Ti t ki m là m t bi n pháp ph bi n mà ph n nông thôn s d ng khi
g p ph i nh ng s ki n t xu t có tính tiêu c c hay nh ng áp l c kinh t có th lư ng trư c. Các
cơ ch ti t ki m hi n có không an toàn, không linh ho t ho c không th ti p c n ư c. Ph n
nghèo nông thôn c n m t d ch v ti t ki m an toàn, g n gũi và thu n ti n cho phép h ti t ki m
nhi u/ít m c có th ; và ti p c n ư c khi h c n ti n và ưa ra m c lãi su t c nh tranh. T ch c
TCVM ã i u tra (AAV và TYM) có nh ng l i th khác nhau cung c p m t d ch v như v y:
hai t ch c này cung c p s an toàn, d ch v g n gũi và s ti n l i. S n ph m ti t ki m linh ho t
nh t v m t qu n lý là ti t ki m không kỳ h n. Tuy nhiên, s n ph m này có th làm phát sinh các
chi phí giao d ch cao cho t ch c và yêu c u ph i có m t H th ng thông tin qu n (MIS) lý v ng
ch c. T ch c TCVM cũng có th xem xét các s n ph m ti t ki m có kỳ h n và g i góp cho
nh ng ngư i mu n ti t ki m cho nh ng s ki n ã lư ng trư c (ti t ki m cho giáo d c, ti t ki m
s m t t, ti t ki m chu n b cư i xin…).
3.2 V n vay
Ph n nông thôn c n ti n cho r t nhi u m c ích ch không ch u tư vào kinh doanh. K t
qu i u tra cho th y r ng ch kho ng g n m t n a (40%) v n vay ư c s d ng cho các ho t
ng t o thu nh p. Nghiên c u cũng cho th y r ng trong trư ng h p kh n c p như tai n n hay m
n ng, h u h t ngu n vay ti n thư ng xuyên là t h hàng/b n bè hay t ngư i cho vay l y lãi.
i phó v i các trư ng h p kh n c p hay các áp l c kinh t (h c phí, tiêu T t…) ngư i nghèo có
th s d ng các bi n pháp cùng ư ng là bán nh ng tài s n sinh l i, cho con ngh h c, hay bu c
con ph i i làm thêm ki m ti n…
áp ng nh ng nhu c u c a khách hàng t t hơn, các t ch c TCVM nên xem xét a d ng hoá
danh m c v n vay b ng cách ưa thêm lo i v n vay v i m c ích phi kinh doanh vào danh sách
s n ph m c a mình. V n vay kh n c p có th áp ng yêu c u vay ngay l p t c khi c n là m t
gi i pháp. S n ph m ó có th giúp ph n nghèo tránh ph i dùng n nh ng bi n pháp tiêu c c
nh hư ng n công vi c kinh doanh và i s ng c a h . H n m c tín d ng i v i nh ng khách
hàng có l ch s hoàn tr t t có th là m t gi i pháp khác.
3.3 B o hi m
B o hi m có th là m t công c phù h p và có hi u qu kinh t trong m t s hoàn c nh c th .
B ng cách chia s r i ro cho nhi u h gia ình, các s n ph m b o hi m có kh năng b o v h
kh i nh ng r i ro nghèo ói, s c kho , t vong và m t kh năng. B ng cách chia s r i ro cho
m t s lư ng l n các h gia ình, b o hi m có th b o v h kh i nh ng t n th t nghiêm tr ng
5
- (liên quan n thu nh p trung bình) m t m c chi phí hàng năm trong ph m vi ngân sách c a gia
ình. Trong khi các h gia ình nghèo có nhu c u chia s r i ro, và các s n ph m b o hi m, thì
v n t ra là li u các nhà cung c p có th phát tri n và cung c p nh ng s n ph m như v y m t
cách hi u qu và có kinh t hay không1.
Nghiên c u cho th y s c kho là m i quan tâm hàng u c a ph n nghèo. B o hi m y t vì v y
mà c bi t phù h p. Tuy nhiên, vì tính ph c t p c a vi c cung c p b o hi m y t và ã có s can
thi p Chính ph Vi t nam vào lĩnh v c này nên khuy n ngh r ng các t ch c TCVM không nên
tr c ti p tham gia cung c p d ch v b o hi m y t .
Nghiên c u cho th y r ng nh ng s n ph m b o hi m khác như b o hi m tín d ng, b o hi m con
ngư i hay b o hi m v t nuôi có th là nh ng s n ph m h u ích i v i các h gia ình nghèo.
Tuy nhiên, b o hi m nói chung (không ch b o hi m y t ) c c kỳ ph c t p và òi h i nh ng k
năng r t c th (như chuyên môn nh giá). Vì v y khuy n ngh r ng các t ch c TCVM không
nên tr c ti p cung c p nh ng d ch v b o hi m ó. T ch c TCVM nên t p trung vào các s n
ph m b o hi m ơn gi n như b o hi m tín d ng hay b o hi m con ngư i. Các t ch c TCVM
nên khai thác các m i liên k t v i các công ty b o hi m.
1
Cung c p B o hi m cho h gia ình có thu nh p th p. Ph n I: Tài li u gi i thi u v các Nguyên t c B o hi m và
S n ph m c a Brown và Churchill, Calmeadow, 1999.
6
nguon tai.lieu . vn
