Xem mẫu
- Nhận diện giá trị… 29 Nhận diện giá trị văn hóa tộc người trong bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa phục vụ phát triển kinh tế - xã hội ở tỉnh Hà Giang Phạm Văn Dương(*) Tóm tắt: Giá trị văn hóa là nguồn tài nguyên, nguồn lực vô cùng quan trọng của mỗi quốc gia, địa phương và mỗi tộc người trong quá trình xây dựng phát triển. Tuy nhiên, trong đời sống thường nhật chúng ta không dễ nhận diện được một cách toàn diện hệ thống các giá trị văn hóa của một dân tộc, một địa phương. Dưới góc nhìn nghiên cứu trường hợp ở tỉnh Hà Giang, bài viết đặt ra vấn đề phương pháp, cách tiếp cận và một số quan điểm khoa học trong nghiên cứu nhận diện giá trị của di sản văn hóa trong chiến lược bảo tồn văn hóa gắn với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Từ khóa: Nhận diện giá trị văn hóa, Văn hóa tộc người Hà Giang, Bảo tồn và phát triển Abstract: Notwithstanding extremely significant resources of each nation, locality and ethnic group in the development process, cultural values are not likely identifiable in a comprehensive way in daily life. From a case study in Ha Giang, the paper outlines approaches and methods as well as several scientific viewpoints in identifying cultural heritage values in cultural conservation strategy associated with socio-economic development goals. Keywords: Identification of Cultural Value, Ethnic Culture of Ha Giang, Conservation and Development 1. Vài nét về tộc người và văn hóa tộc người đều có những giá trị văn hóa riêng tạo ra ở Hà Giang1(*) nền văn hóa đặc trưng phong phú, đa dạng Hà Giang là tỉnh miền núi hiện có 21 nhưng vẫn đậm bản sắc chung của địa dân tộc sinh sống đan xen gồm: Kinh, Tày, phương và của từng tộc người, được thể Thái, Mường, Khmer, Hoa, Nùng, Hmông, hiện trên nhiều phương diện, như: văn hóa Dao, Sán Chay (nhóm Cao Lan), Sán Dìu, cảnh quan (cao nguyên đá, địa chất, địa Giáy, La Chí, Pà Thẻn, Phù Lá, Ngái, Lô mạo, hang động, đồi núi đá, đồi núi đất...) Lô, Cơ Lao, Bố Y, Pu Péo (và một số rất đặt trong mối quan hệ/ứng xử của các tộc ít là người các dân tộc khác). Mỗi dân tộc người trong bố trí cảnh quan làng bản và không gian sinh tồn, văn hóa sản xuất (thổ canh hốc đá, ruộng bậc thang, cách đồng (*) PGS.TS., Viện Nghiên cứu Văn hóa, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; hoa tam giác mạch, vùng cây ăn quả...), Email: phamvanduongvme@gmail.com văn hóa vật chất (công trình/loại hình kiến
- 30 Thông tin Khoa học xã hội, số 4.2020 trúc, ẩm thực, trang phục, công cụ sản xuất, và phát triển của mình. Trên ý nghĩa đó, phương tiện đi lại...), văn hóa tinh thần (hệ có thể nhận thấy các giá trị văn hóa của thống lễ hội - nghi lễ cộng đồng và những 21 tộc người ở Hà Giang gồm: các loại sinh hoạt tâm linh gắn với các di tích lịch hình văn hóa gắn với tập quán cư trú, kiến sử - văn hóa - tín ngưỡng, các trò chơi dân trúc nhà ở, làng bản gắn với môi trường, gian, các loại hình văn học nghệ thuật dân các tri thức dân gian về môi trường và tài gian, tri thức tộc người trong những hoạt nguyên; các luật tục quy định nếp sống động phòng bệnh, chữa bệnh và chăm sóc của cộng đồng; dân ca, dân nhạc; hoạt sức khỏe...). động kinh tế của mỗi tộc người, của các 2. Giá trị văn hóa tộc người cộng đồng tộc người với những mức độ Giá trị văn hóa của các tộc người ở Hà khác nhau trong quá trình nông thôn hóa, Giang bao gồm các giá trị do chính con đô thị hóa… Các yếu tố của các loại hình người thuộc cộng đồng 21 dân tộc nơi đây văn hóa trên biểu hiện rất đa dạng, phong sáng tạo ra trong quá khứ và hiện tại (có phú, giàu bản sắc và là tài sản, là nguồn tính lịch sử). vốn hữu hình và vô hình của cộng đồng, Giá trị văn hóa tộc người theo thời gian dân tộc và địa phương, đây chính là nguồn kết tinh thành hệ thống các di sản văn hóa, tài nguyên cho phát triển. trong đó không chỉ biểu hiện ở khía cạnh 3. Nhận diện giá trị văn hóa tộc người vật chất là những di tích lịch sử văn hóa Trước hết phải khẳng định, nhận diện đến từ quá khứ, mà còn là các sinh hoạt văn giá trị văn hóa tộc người là công việc khó hóa mang hơi thở của cuộc sống hôm nay, khăn, phức tạp. Thực tế công tác nghiên là một bộ phận hữu cơ của đời sống các cứu, đánh giá giá trị văn hóa ở Việt Nam cộng đồng dân cư trong mỗi làng bản, mỗi nói chung và ở Hà Giang nói riêng thời gia đình. Việc bảo tồn và phát huy giá trị gian qua cho thấy, mặc dù chúng ta đã có kho tàng di sản này chính là đóng góp cho các phương pháp khoa học để nhận diện sự phát triển bền vững của chính cộng đồng giá trị, tuy nhiên những nghiên cứu nhận tộc người hiện nay. diện thường chỉ hiệu quả với các công Giá trị văn hóa các tộc người ở Hà trình, di sản văn hóa đã bảo tồn “tĩnh”, Giang với tính cách là yếu tố cấu thành bản độc lập, ít liên đới đến đời sống đương sắc tộc người bao gồm: tri thức, tín ngưỡng, đại (các di tích lịch sử, di tích kiến trúc đạo đức, nghệ thuật, luật pháp, tập quán, nghệ thuật…). Còn với các di sản văn hóa sinh hoạt…, là sự thể hiện bản chất năng “sống” (nếp sống, tập quán, làng bản, sinh lực con người với tính cách là thành viên thái văn hóa…) đang cùng tồn tại với cuộc của cộng đồng xã hội. sống đương đại của các tộc người thì việc Giá trị văn hóa tộc người ở đây được nhận diện di sản chưa thật sự được nhìn hiểu là bao gồm toàn bộ các giá trị vật thể nhận đầy đủ. và phi vật thể cốt lõi, được kết tinh từ các Đối với văn hóa các tộc người ở Hà mối quan hệ xã hội của con người, mỗi Giang, cần có quan điểm nhìn nhận giá trị tộc người, được hình thành do quá trình theo hướng tích hợp của văn hóa. Trong cư trú, hoạt động của họ, tác động vào thế bối cảnh văn hóa các tộc người ở Hà Giang giới tự nhiên cụ thể mà tạo ra, nhằm thỏa hiện hữu với đặc trưng di sản truyền thống mãn các nhu cầu sống, nhu cầu tồn tại và cuộc sống đương đại đan xen, tiếp nối
- Nhận diện giá trị… 31 và đang tiếp diễn, chúng ta có thể xác định nước, địa hình… Các yếu tố này có sự biến nhận diện ba nhóm giá trị như sau: đổi theo thời gian bởi sự tác động của con * Giá trị tự thân của các di sản tộc người trong quá trình sinh tồn. Trường hợp người Công viên đá Hà Giang (Công viên địa chất Đó là các giá trị kiến trúc, nghệ thuật, toàn cầu), cảnh quan dòng sông Nho Quế, nhà cửa, làng bản, các công trình thủy lợi, đỉnh Mã Pì Lèng… là những minh chứng. công trình phòng thủ… Nhiều giá trị kiến Giá trị dấu ấn nơi chốn tạo bản sắc, tính trúc nơi đây mang những nét nổi bật, tiêu biểu tượng cho khu vực: Nó không hẳn là biểu cho một phong cách, loại hình kiến giá trị lịch sử bởi có thể nó được tái hiện, trúc, trang trí hay điêu khắc…; mang tính tái tạo hoặc phục dựng phần vỏ để giữ phần tiêu biểu của một tộc người, một giai đoạn, hồn. Một chiếc cổng vào bản được xây có tính toàn vẹn còn được giữ gìn… Ví dụ mới, không đặt ở vị trí cũ vẫn mang giá trị nhà sàn của người Tày ở huyện Vị Xuyên, dấu ấn nơi chốn, tạo bản sắc cho mỗi thôn nhà phòng thủ của người Hmông ở huyện bản của mỗi cộng đồng tộc người vì nó đã Đồng Văn, nhà trình tường của người Lô chuyển hóa thành giá trị biểu tượng về tính Lô ở huyện Lũng Cú,… riêng của làng bản, dân tộc trong đời sống Giá trị về niên đại thể hiện sự hiếm có đương đại. của di sản còn lại qua thời gian, thể hiện sự Giá trị tạo lập môi trường sống, sinh tiêu biểu của hiện vật với một giai đoạn lịch thái, sinh thái nhân văn: Giá trị này ở Hà sử, công trình hay không gian, là chứng Giang cũng có tính động rất cao. Hệ thống tích cho những sự kiện lịch sử, thể hiện sông, suối, hồ nước bao quanh làng bản qua công trình Dinh nhà Vương (Vua Mèo truyền thống có vai trò tạo lập cân bằng hệ Vương Chí Sình ở huyện Đồng Văn), nhà sinh thái nước, đảm bảo canh tác nương cổ của người Tày ở thị trấn Đồng Văn… rẫy, ruộng bậc thang, tạo sự đa dạng sinh Trong đó nổi bật là giá trị trong phương học. Hiện nay, chu trình cấp - thoát nước ở thức xây dựng truyền thống, thể hiện ở kỹ các làng bản vùng cao Hà Giang đã có sự thuật và các kinh nghiệm bản địa đặc sắc can thiệp lớn của công nghệ, trong đó ảnh trong xây dựng. Ngoài ra còn những giá trị hưởng lớn nhất là các công trình thủy điện, văn hóa phi vật thể về tín ngưỡng, phong thủy lợi, khai thác rừng tự nhiên…, do đó tục, tập quán truyền thống, nghệ thuật biểu vai trò sinh thái tự nhiên đã suy giảm đáng diễn… tồn tại đi kèm với các công trình kể. Tuy nhiên, chúng ta vẫn có thể khôi kiến trúc, không gian sống. Những giá trị phục được sự đa dạng sinh học nếu có các này cần được nhận diện như một chỉnh thể giải pháp phù hợp. nguyên hợp và không nên tách rời trong Giá trị văn hóa xã hội đương đại: Đã có quá trình bảo tồn, phát triển. sự chuyển biến của các giá trị truyền thống * Giá trị kế thừa, tiếp biến trong đời trong đời sống đương đại như: Các công sống đương đại trình kiến trúc nhà truyền thống đã được Nếu nhìn về thời gian, coi là gốc của hoán cải một số kết cấu kiến trúc, được di sản thì giá trị này chưa hình thành, mà xây dựng bằng các vật liệu mới, được lắp nó được hình thành dần cho đến ngày hôm đặt các thiết bị công nghệ tiện nghi phục nay. Nó bao gồm giá trị cảnh quan sinh vụ nhu cầu của người dân trong đời sống thái như địa chất, địa mạo, cây xanh, mặt đương đại. Nếu những giá trị kiến trúc
- 32 Thông tin Khoa học xã hội, số 4.2020 truyền thống không tiếp biến và thích ứng và phát huy di sản văn hóa vì mục tiêu phát được với nhu cầu cư trú của xã hội tộc triển kinh tế - xã hội bền vững. Nếu tách di người đương đại thì trước sau cũng sẽ bị sản văn hóa ra khỏi các giá trị của đời sống chính chủ thể của nó phá bỏ. Trường hợp đương đại thì khó có thể thực hiện thành này rất phổ biến ở các làng bản của đồng công mục tiêu bảo tồn văn hóa tộc người. bào các dân tộc ở Hà Giang như: nhà sàn 4. Phát huy giá trị văn hóa tộc người phục của người Tày, nhà sàn của người Dao Áo vụ phát triển kinh tế - xã hội bền vững Dài ở huyện Vị Xuyên hiện nay có phần a) Kiên trì mục tiêu phát triển bền vững sàn được làm cao hơn, phía dưới gầm sàn Nhìn tổng quát, phát triển bền vững là trước đây dùng để nhốt gia súc thì nay để sự phát triển đảm bảo nhu cầu phát triển xây dựng các công trình phụ như nhà tắm, của xã hội hiện tại mà không làm tổn hại nhà vệ sinh khép kín… đến khả năng phát triển của thế hệ tương Bố trí cảnh quan làng bản như cổng, lai; là sự gắn kết chặt chẽ và hài hòa giữa tường rào… trong bản truyền thống của tăng trưởng kinh tế, phát triển văn hóa, người Hmông, người Nùng… ở Quản Bạ, công bằng xã hội, bảo vệ môi trường; sử Đồng Văn… là những ví dụ điển hình về dụng tài nguyên, mọi nguồn lực hiện có của sự mong manh của sinh thái văn hóa làng xã hội một cách căn cơ, hợp lý, hiệu quả, bản truyền thống trong giá trị văn hóa xã có trách nhiệm không chỉ cho sự phát triển hội đương đại. Vì vậy, nhận diện giá trị của hiện tại mà còn cho các thế hệ mai sau. chúng cho mục tiêu bảo tồn và phát triển Xu hướng chung của thế giới ngày nay cũng phải đặt trong câu hỏi liệu chúng có là phát triển gắn với bảo tồn và phát huy giá giá trị gì trong đời sống đương đại, chúng trị văn hóa, cả vật thể và phi vật thể, hướng có khả năng tiếp nhận, dung nạp thêm các tới cộng đồng là chủ thể văn hóa đang sống chức năng mới, phù hợp với cuộc sống trong khu vực di sản và cộng đồng là du đương đại hay không. khách đến tham quan di sản. Đa dạng văn * Giá trị tích hợp, phát triển hóa và đa dạng sinh thái tộc người ở Hà Giá trị tích hợp và phát triển không Giang phải được nhận diện đầy đủ, toàn phải là phép cộng của hệ giá trị thứ nhất và diện để phát triển bền vững. Các giá trị văn thứ hai như phân tích ở trên. Giá trị văn hóa hóa đa sắc tộc của Hà Giang phải được xác tộc người khi tích hợp lại sẽ được nhân lên định như một bộ phận hữu cơ trong quá gấp bội. Nếu giá trị tự thân của văn hóa và trình phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng di sản dễ dàng nhận diện và có thể bảo tồn, nông thôn mới. Việc bảo tồn, phát triển văn thì giá trị văn hóa như tập quán, phong tục, hóa các tộc người ở Hà Giang không được dân ca, dân vũ… đương đại lại có khả năng cản trở mà ngược lại phải tạo ra động lực phát huy phục vụ mục tiêu phát triển gắn cho phát triển. với bảo tồn, đây sẽ là thế mạnh của cộng Trong phát triển bền vững, khác với đồng các tộc người ở Hà Giang. Vì vậy, bảo tồn di sản văn hóa, bảo tồn đa dạng sinh việc nhận diện các giá trị văn hóa tộc người học không phải là bảo tồn nguyên trạng mà nơi đây một cách đầy đủ, hệ thống sẽ giúp là vừa bảo tồn vừa phát triển bền vững. cho cộng đồng tích hợp đầy đủ, toàn diện Đối với Hà Giang, trong điều kiện biến đổi bức tranh văn hóa ở mỗi tộc người, là cơ sở hệ sinh thái, cần nghiên cứu thực hiện các để thực hiện cùng lúc hai mục tiêu bảo tồn giải pháp nhằm hạn chế sự suy giảm hoặc
- Nhận diện giá trị… 33 biến mất của một số vùng sinh thái như: đã đặt ra yêu cầu xây dựng mỗi huyện từ Hệ sinh thái ruộng bậc thang Hoàng Su Phì, 2 đến 3 làng văn hóa du lịch gắn với bảo Xín Mần; Hệ sinh thái cao nguyên đá Đồng vệ cảnh quan thiên nhiên; quy hoạch và Văn, Mèo Vạc, Quản Bạ, Yên Minh; Hệ từng bước đầu tư xây dựng các điểm vui sinh thái thung lũng ruộng nước Vị Xuyên, chơi, sinh hoạt cộng đồng; tập trung đào tạo Bắc Quang… Đi cùng và gắn bó chặt chẽ nghề để tạo ra những sản phẩm phục vụ du với mỗi hệ sinh thái tự nhiên này là các hệ khách (Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Hà sinh thái văn hóa tộc người đa dạng - vốn Giang lần thứ 15 (2010-2015)). được tạo lập từ quá trình sinh tồn thích Trong Chương trình số 29-CTr/TU ứng của các tộc người trong hệ sinh thái tự ngày 24/7/2017 của Ban thường vụ Tỉnh nhiên. Do đó, trong chính sách phát triển ủy về thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TW phải hình thành được cơ chế phối hợp liên ngày 16/01/2017 của Bộ Chính trị về phát ngành và ứng dụng khoa học - công nghệ triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi hiện đại trong công tác quản lý, giữ vững nhọn, tỉnh Hà Giang đã quy hoạch chi tiết nguyên tắc phát triển kinh tế - xã hội gắn các khu du lịch, cụm du lịch, xây dựng đề với mục tiêu tối thượng là bảo tồn đa dạng án phát triển du lịch cộng đồng và xây dựng văn hóa và sinh học của địa phương. các làng văn hóa điển hình thành làng du Ở Hà Giang thời gian gần đây đã có lịch. Với định hướng đó, đến nay Hà Giang một số sự “xung đột” giữa bảo tồn và phát có trên 50 làng văn hóa du lịch cộng đồng triển. Nhiều công trình, dự án (như: Công đã và đang được triển khai xây dựng. Các trình “Mã Pì Lèng Panorama” phục vụ du làng đã bắt đầu hoạt động phục vụ du lịch đa lịch trong khu vực di sản cảnh quan đèo phần là các làng của đồng bào dân tộc Dao, Mã Pì Lèng; Dự án thang máy ngắm cảnh, Tày, Hmông và một số làng của các dân tộc tham quan di tích Đồn Cao, nằm ngay tại ít người khác, thu hút đáng kể lượng khách chợ phố cổ thị trấn huyện Đồng Văn; Dự du lịch trong và ngoài nước đến tham quan, án Khu du lịch sinh thái văn hóa tâm linh lưu trú. Điển hình như: Làng văn hóa du lịch Lũng Cú…) được xây dựng mà chưa có sự cộng đồng thôn Tha, Tiến Thắng, Bản Tuỳ nghiên cứu đầy đủ, nhận diện đúng các giá (thành phố Hà Giang), thôn Phìn Hồ (huyện trị đặc trưng thiên nhiên và văn hóa trong Hoàng Su Phì), thôn Sảng Pả A (huyện Mèo khu vực, không giải quyết được thỏa đáng Vạc), thôn Nặm Đăm (huyện Quản Bạ), bản mục tiêu phát triển gắn với bảo tồn. Cần Khiềm (huyện Bắc Quang), thôn My Bắc khẳng định rằng, nếu những giá trị trên bị (huyện Quang Bình), thôn Nà Ràng (huyện xâm hại, bị mất đi thì mục tiêu phát triển Xín Mần), thôn Bản Lạn (huyện Bắc Mê), bền vững của các dự án cũng khó đạt được. thôn Lũng Cẩm Trên (huyện Đồng Văn), b) Xây dựng mô hình bảo tồn và phát thôn Bục Bản (huyện Yên Minh),... huy các giá trị văn hóa bền vững Tuy nhiên, cho đến nay Hà Giang chưa Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa tộc có mô hình mẫu về bảo tồn và phát huy các người phục vụ phát triển kinh tế - xã hội giá trị văn hóa truyền thống phục vụ phát ở Hà Giang lấy trọng tâm là phát triển du triển kinh tế - xã hội đạt cả hai mục tiêu vừa lịch, tạo sinh kế cho người dân, do đó mô bảo tồn, vừa phát triển bền vững. Các mô hình các làng văn hóa dân tộc đã và đang hình làng văn hóa, nhà văn hóa cộng đồng... được xây dựng. Từ năm 2010, Hà Giang được xây dựng ồ ạt theo phong trào ở nhiều
- 34 Thông tin Khoa học xã hội, số 4.2020 địa phương trong tỉnh. Điểm hạn chế chủ Xã hội hóa hoạt động bảo tồn di sản yếu của các mô hình này là thiếu nghiên văn hóa ở Hà Giang trước hết cần hướng cứu đánh giá nhận diện giá trị văn hóa, các tới đối tượng quan trọng nhất là người dân giá trị tích hợp cần bảo lưu và phát triển ở các địa phương. Các cộng đồng cư dân bền vững của các làng, chưa gắn kết các giá địa phương sở hữu di sản nếu được tôn vinh trị truyền thống với cuộc sống đương đại để sẽ chủ động, tích cực tổ chức các hoạt động đảm bảo sự thích ứng. Có xu hướng đóng nhằm bảo tồn di sản của địa phương mình. băng, tĩnh hóa văn hóa truyền thống, biến Hà Giang đã rất thành công khi xây dựng làng thành bảo tàng, biến cộng đồng dân mô hình “Chi hội nghệ nhân dân gian” ở cư trong làng thành diễn viên biểu diễn văn hầu khắp các thôn bản, chính từ các chi hội hóa truyền thống. Sự tham gia hưởng ứng này mà nhiều giá trị văn hóa đã được phục của cộng đồng dân cư trong các làng văn hồi, nhiều tập quán không còn phù hợp với hóa không đồng đều, chỉ có một số hộ dân cuộc sống hiện nay được đồng bào đồng bảo tồn văn hóa truyền thống và mưu sinh thuận loại bỏ. Các trung tâm và câu lạc bộ được nhờ đón khách du lịch theo phương sinh hoạt văn hóa dân gian, dân tộc như thức kinh doanh homestay, còn đa số các hát, múa dân ca, thủ công truyền thống... hộ khác thờ ơ, không hưởng ứng. Vì vậy, được phục hồi, hoạt động độc lập bằng ở các làng bản văn hóa, các kiến trúc, cảnh chính nguồn lực và khả năng của các chủ quan, sinh hoạt truyền thống vẫn bị mất đi, thể văn hóa và những người có tâm huyết, một phần do cư dân trong làng không mưu chứ không chỉ dựa vào sự hỗ trợ kinh phí sinh được từ vốn văn hóa của họ. từ Nhà nước. Sự đóng góp vật chất và tinh c) Xã hội hóa bảo tồn và phát huy giá thần của người dân sẽ mang lại lợi ích thiết trị văn hóa tộc người thực cho sự nghiệp bảo tồn di sản văn hóa, Xã hội hóa hoạt động bảo tồn di sản đồng thời nó cũng gắn với việc cải thiện đời văn hóa không đơn thuần nhằm mục đích sống cho chính họ. huy động sự đóng góp kinh phí từ nhân Muốn xã hội hóa công tác bảo tồn và dân, mà chính yếu nhằm vào việc huy động phát triển văn hóa các tộc người, Hà Giang mọi tổ chức, cá nhân trong xã hội vừa trực cần giao cho cộng đồng tự gìn giữ cũng như tiếp tham gia, vừa trực tiếp được hưởng thụ phục hồi dần các giá trị văn hóa hiện hữu và thành quả của những hoạt động đó. Với đã mất. Tăng cường hướng dẫn về phương nhận thức ấy, xã hội hóa các hoạt động bảo pháp và giám sát quá trình cộng đồng tham tồn di sản văn hóa tộc người ở Hà Giang gia bảo tồn di sản văn hóa, để bảo đảm các được hiểu là xây dựng cộng đồng các tầng giá trị văn hóa được bảo tồn, phục dựng lớp cư dân tự nguyện tham gia việc tạo lập không bị sai lệch. Một số nghề thủ công và cải thiện môi trường văn hóa, kinh tế, xã truyền thống phải được nghiên cứu kĩ lưỡng hội lành mạnh và thuận lợi cho phát triển trong quá trình bảo tồn và phát triển, được kinh tế cũng như các hoạt động bảo tồn di hỗ trợ phát triển, kết nối với các chuỗi di sản văn hóa. Qua đó, Hà Giang có thể thu sản cần bảo tồn để tạo ra chuỗi giá trị, chuỗi hút các nguồn lực, các thành phần kinh tế, sản phẩm phục vụ du lịch. các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước Đối với cộng đồng cư dân sống trong tham gia bảo tồn bền vững kho tàng di sản khu vực di sản thiên nhiên như trường hợp văn hóa của các tộc người cư trú trong tỉnh. Công viên địa chất toàn cầu, Cao nguyên
- Nhận diện giá trị… 35 đá Đồng Văn…, bên cạnh việc tạo điều triển kinh tế - xã hội bền vững, đây là tiềm kiện, khuyến khích họ vận dụng những năng lớn cho phát triển kinh tế du lịch, tạo kinh nghiệm, tri thức truyền thống mà họ sinh kế cho cộng đồng cư dân địa phương tích lũy được trong việc bảo vệ, khai thác sở hữu di sản. Sinh thái văn hóa tộc người nguồn lợi từ tự nhiên, cần có cơ chế chia sẻ gắn bó hữu cơ với sinh thái tự nhiên nơi họ lợi ích với cộng đồng cư dân từ hoạt động cư trú. Vì vậy, trong phát triển kinh tế du bảo tồn và khai thác các nguồn tài nguyên, lịch, Hà Giang cần đặc biệt quan tâm đến tạo điều kiện cho người dân tham gia vào yếu tố môi trường văn hóa và sinh thái (bao các hoạt động phát triển đa dạng sinh học, gồm cả môi trường tự nhiên và môi trường tạo việc làm cho cộng đồng cư dân sống văn hóa, xã hội) và việc bảo vệ, giữ gìn yếu trong khu vực này. tố gốc làm nên giá trị cốt lõi của di sản văn Bên cạnh đó cũng cần có những cơ chế, hóa các dân tộc. Coi di sản văn hóa là tài chính sách phù hợp để tăng nguồn đầu tư nguyên du lịch thì phải bảo vệ, giữ gìn để cho hoạt động bảo tồn di sản văn hóa của di sản là tài nguyên bền vững, do vậy cần các dân tộc từ các thôn bản. Có chính sách sử dụng hợp lý nguồn lợi nhuận từ du lịch ưu tiên đối với các doanh nghiệp tích cực để bảo vệ di sản. đóng góp cho hoạt động bảo tồn di sản văn Cần xác định mục tiêu bảo tồn di sản hóa của các tộc người trong tỉnh (miễn giảm là để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa thuế, các biện pháp hỗ trợ sản xuất và tiêu lành mạnh của đông đảo công chúng trong thụ sản phẩm, quảng bá thương hiệu/hình xã hội; từ đó đưa di sản văn hóa thực sự ảnh...). Đặc biệt cần thực hiện tốt việc động trở về với cộng đồng và phục vụ nhu cầu viên, khen thưởng, tôn vinh các tổ chức, cá của chính người dân, bởi họ mới là chủ thể nhân nhiệt tình đóng góp trí tuệ, kinh phí sáng tạo, bảo vệ, lưu truyền di sản đến các cho sự nghiệp này. thế hệ sau Kết luận Nghiên cứu, nhận diện, làm rõ giá trị Tài liệu tham khảo các di sản văn hóa của các tộc người trên 1. Chương trình số 29-CTr/TU ngày địa bàn tỉnh Hà Giang có ý nghĩa hết sức 24/7/2017 của Ban thường vụ Tỉnh ủy quan trọng đối việc bảo tồn, phát huy giá về thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TW trị di sản văn hóa trong đời sống văn hóa ngày 16/01/2017 của Bộ Chính trị về xã hội của Hà Giang hiện tại và tương phát triển du lịch trở thành ngành kinh lai. Nhận diện đúng giá trị của văn hóa sẽ tế mũi nhọn, Cổng thông tin điện tử tỉnh giúp giải quyết thỏa đáng mối quan hệ giữa Hà Giang. bảo tồn và phát triển. Trong quá trình phát 2. Nghị Quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Hà triển, Hà Giang coi di sản văn hóa của các Giang lần thứ 15 (2010 -2015), Cổng tộc người là một tài nguyên phục vụ phát Thông tin điện tử tỉnh Hà Giang.
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học