Xem mẫu
- Nhà báo b o v ngh báo Nhà báo b o v ngh báo
- Ngh báo truy n th ng ã l i th i – Th i i c a báo i n t Gi i thi u: Kh ng ho ng báo chí u năm nay, khoa Báo chí trư ng i h c Westminster – m t trong nh ng trư ng i h c lâu i nh t t i Anh, ã t ch c m t cu c h i th o v i tiêu “Ngh báo trong cơn kh ng ho ng”. T i cu c h i th o, v n ã ư c làm rõ: sau các cu c kh ng ho ng tín d ng và kh ng ho ng công ngh , ngh báo truy n th ng th c s ang v p ph i khó khăn. Trên th c t , các s li u cho th y s lư ng c gi báo gi y ang ngày càng gi m, ng th i các công ty, doanh nghi p l i ang tìm ki m nh ng phương ti n qu ng cáo m i và r hơn báo gi y truy n th ng. Thêm vào ó, gi i tr l i ngày càng nghiêng v xu hư ng s d ng Internet tìm ki m thông tin, ơn gi n b i ây là kênh thông tin nhanh chóng, thu n l i và trên h t là mi n phí. B ng vi c ưa ra nh ng cách ti p c n và cung c p thông tin m i, m t s nhà báo và các tay vi t nghi p dư – m t l c lư ng c l p trong quá trình hình thành quan i m c a ngh báo (trái v i l c lư ng tiên phong d n u thông qua các kênh truy n thông truy n th ng) – l i gây ra khó khăn cho lo i báo truy n th ng.
- Nhưng ph i chăng ngành báo ang th c s g p ph i kh ng ho ng hay ơn thu n ây ch là m t trong nh ng thay i khách quan c a l ch s ? Trong m t bài tranh lu n, Andrew Calcutt ã ưa ra quan i m r ng: các nhà xu t b n ang l i d ng xu hư ng truy n thông m i “c t gi m chi phí cho ngành báo truy n th ng b ng cách th c hi n nh ng s n ph m truy n thông thay th .” Tuy nhiên, theo quan i m c a riêng mình, tôi cũng mu n nh n m nh r ng các ng d ng khoa h c kĩ thu t hi n i luôn vô cùng a d ng b t kì ngành ngh nào. Trong b i c nh phát tri n theo hai trào lưu và n l c c t gi m chi phí, m i quan h gi a các c gi và nh ng ngư i làm báo càng tr nên ch t ch , tuy nhiên m i quan h này không ph i là không th thay i. Trong m t b i c nh khác v kinh t - chính tr , các c gi và phương th c ti p c n thông tin c a h s tr thành nh hư ng chính cho vi c phát tri n ngành báo. Nh ng ki u nh hư ng ơn thu n s ư c thay th b i các ki u nh hư ng a phong cách, chính i u này s s n sinh ra m t th các nhà báo a lĩnh v c. H qu là chương trình ào t o báo chí c a UEL s tr thành m t trong nh ng chương trình thi t th c nh t. Kh ng ho ng – m t ph n c a cu c s ng
- Theo quan i m l ch s . kh ng ho ng là m t y u t không m i trong vi c phát tri n c a báo chí hi n i. ư c thúc y b i nh ng công ngh hàng u, thông tin báo chí ư c hi n di n thông qua nhi u kênh a d ng, cũng chính vì lý do này mà phóng viên ph i là nh ng con ngư i nhanh nh y nh t v i s phát tri n c a công ngh . S ra i c a t p chí vào nh ng năm cu i th k 19 ã d b th c quy n c a báo gi y kh r ng, cùng lúc ó s xu t hi n c a báo in và phim tài li u cũng ã thay i trào lưu phát tri n ngành báo. M t s t p chí kèm nh như “Life” ho c “Look” ã tr thành i di n cho trào lưu báo chí th i này. Vào nh ng năm 1950, tivi ã tr nên ph bi n. i u này thúc y các phóng viên báo gi y ph i vi t bài kèm hình nh minh h a – ây chính là th i i m ngh báo phát tri n lên m t c p m i. Và r i các trang web ra i– mang l i m t s l a ch n m i cho các nhà xu t b n: th c hi n các phiên b n i n t c a báo gi y. Như v y nhìn chung, t i m i th i kỳ, ngành báo luôn tìm ư c cách vư t qua kh ng ho ng và phát tri n nh ng kĩ năng m i. V y s ra i c a nhi u kênh thông tin không ánh d u s k t thúc c a ngh báo mà ngư c l i, còn làm a d ng thêm ngh này. Andrew Calcutt ã úng khi nh n nh r ng: “Vi c phát tri n m ng Internet và s m t ưu th c a báo gi y chính th ng không liên quan t i nhau.” Tuy nhiên, tôi cũng ph i th a nh n r ng vi c phát tri n công ngh k thu t là m t trong nh ng th thách l n nh t i v i ngh báo chính th ng so v i các phát minh khác t trư c t i nay. nhìn nh n v n th c
- ch t c a kh ng ho ng ngh báo chính th ng, tôi mu n ưa ra 3 câu h i như sau: 1. Li u các tranh cãi v kinh t có th c s như nh ng gì chúng ta ang nhìn nh n v chúng không? 2. Chúng ta có th nhìn nh n l i vai trò c a m ng Internet trong th kí 21 như th nào? 3. Chúng ta nhìn nh n vai trò c a nhà báo trong xã h i hi n i ra sao? Các tranh cãi v kinh t G n ây, Torsten Meise – m t phóng viên t do t i Hamburg, c ã xu t b n m t s nhìn nh n c a ông v tương lai c a ngành báo. T i blog cá nhân c a mình, ông b y t : kh ng ho ng ngành báo không ph i là kh ng ho ng c a các nhà báo mà là kh ng ho ng c a các nhà xu t b n. ng th i ông cũng nh n nh r ng nguyên nhân chính c a v n này là s ch m tr trong vi c n m b t th trư ng thông tin. Trong m t b n tuyên ngôn khá kiêu khích, ông Meise k t lu n các khó khăn v kinh t c a các nhà xu t b n b t ngu n t s thi u sáng t o và ch m ch p trong vi c n m b t tình hình. V i quan i m này, chúng ta nh n th y v n chính: xã h i phương ông ang ph i ch ng ki n m t trào lưu phát tri n t do k t h p v i các v n xã h i trong th i kì kh ng ho ng kinh t . Xu t hi n không báo trư c,
- nh ng kh ng ho ng v v n kinh t ã thay th các quan ni m v chính tr , xã h i và o c – ánh d u m t s thay i l n trong vi c thi t l p ki n trúc thư ng t ng c a xã h i tư b n. Theo m t khía c nh nh t nh, g n ây các tranh cãi xung quanh v n báo chí thư ng ư c t trên các b i c nh xã h i, văn hóa… Trào lưu này ư c nh n th y m i công trình công c ng như b o tàng, trư ng h c, d ch v truy n thông hay nh ng l ch v c “văn minh hóa” xã h i. Tuy nhiên, các thay i này không ch là các v n khách quan mà còn ch y u là do tác ng có ch ý c a con ngư i. Các tranh cãi v khoa h c Nh ng l i bi n b ch thông thư ng v kh ng ho ng c a báo chí ương th i do s phát tri n c a công ngh thông tin ơn thu n ch là cách x o bi n cho s l c h u trong c p nh t c a ngành xu t b n. Trư c ây, các nhà xu t b n qu n lý hoàn toàn vi c truy c p thông tin c a xã h i thông qua các s n ph m truy n thông. N u không có ài radio, tivi hay báo gi y, c gi s không có cách nào ti p c n thông tin. Nhưng m i vi c ã thay i, trong th i i k thu t s hi n nay, ch c n m t cú click m i thông tin s t i ư c v i c gi . Nói cách khác, nh ng nhà xu t b n ki u cũ ã m t i th c quy n nhưng ph n ng c a h ch là ơn thu n là lo l ng. Nhưng li u v n có ph i hoàn toàn n m nh ng “thách th c” v m ng Internet? Không ngư i nào s n sàng tr ti n cho nh ng gì h c ư c
- trên các trang web trong khi ó s lư ng báo gi y l i ngày càng gi m. Tuy nhiên, theo như nh ng tr i nghi m trong l ch s , không có nh n nh ch c ch n nào cho vi c c hai kênh truy n thông này cùng bi n m t V y nhưng li u con s th ng kê v lư t truy c p các trang báo m ng có i di n chính xác hơn con s bán ra c a báo gi y v hi u qu qu ng cáo không? T t nhiên, lôi kéo s chú ý c a m t th h c gi m i trên m ng òi h i nhi u s sáng t o hơn so v i các qu ng cáo trên báo gi y. V n này ã ư c m t nhà xã h i h c ngư i M - Clay Shirky – ch ra trong cu n “Here Comes Everybody: The Power of Organizing Without Organizations” (T t c m i ngư i ã n ây: s c m nh c a s t ch c mà không c n có th ch t ch c) năm 2008. Nhưng nó c n ư c nhìn nh n như m t v n òi h i s sáng t o ch không ph i m t tr ng i l n e d a tương lai thương m i c a ngành xu t b n. Không ph i là không có nh ng ý tư ng m i gi i quy t v n này. C u t ng biên t p t p chí “Time” – ông Walter Isaacson, ã ưa ra m t gi i pháp hoàn toàn m i. Ông tranh lu n r ng: t n t i song song v i v n m ng hóa báo gi y, nhu c u ư c c p nh t các thông tin mang tính xác th c cao là không thay i, b i v y s lư ng c gi c a báo gi y v n ang tăng. Chưa hài lòng v i doanh thu qu ng cáo báo gi y mang l i, ông Isaacson t hy v ng vào m t h th ng tr phí d qu n lý cho phép c gi truy c p vào nh ng bài báo ho c h th ng thông tin v i m c chi phí r t th p. minh h a cho nh ng l p lu n c a mình, ông ã d n ch ng t i s thành công c a h th ng iTunes và d ch v c i n t Kindle (theo Time, s ngày 2/3, trang 25)
- Nh ng ch c năng m i Không ch ngành xu t b n c n thay i và sáng t o hơn, các phóng viên, nhà báo cũng c n chu n b cho trình m thu t cao hơn. Trong th i kỳ báo chí và truy n hình tr thành m t ph n c a truy n thông k thu t s , ngành báo c n nh ng ng d ng m i mang tính m thu t cao hơn. L y ví d b ng các trang web qu ng cáo, năm 2007, ông Shai – m t trong nh ng nhà thi t k th i trang hàng u c a Pháp ã s n xu t ra nh ng o n video qu ng cáo trên m ng v i các ch m xanh bên trang ph c c a các di n viên. Ngư i xem có th click chu t vào nh ng ch m nh này mua hàng trong lúc ti p t c theo dõi các di n viên c i b y ph c ho c trình di n. M c dù phương pháp này Shai ã th t b i nhưng công ngh này áng ư c ghi nh n: nó ã chuy n hư ng t công vi c tư ng thu t ơn thu n c a các nhà s n xu t sang vi c “c ng tác” c a ngư i dùng. Vi c k t h p gi a c và xem ã chi m ưu th hơn so v i vi c c thông thư ng. Như v y nh ng phương cách truy n thông truy n th ng ã b bu c ph i thay i.
- Xu hư ng l a ch n kênh truy n thông m t cách phiên phi n ã d n ư c c i thi n v i các th lo i tin t c m i, các phim tài li u (thư ng ng n nhưng ư c dàn d ng r t công phu và mang nhi u ý nghĩa). Các nhà truy n thông thư ng k t h p gi a các phương pháp truy n thông c i n v i nh ng ng d ng m i – tuy nhiên i u này cũng không mb o ư cs t n t i vĩnh c u c a ngành báo. M t trong nh ng h qu thi t y u c a các thay i này là khó khăn cho các tác gi . Các tác ph m ngh thu t như phim truy n hay sách báo s không ư c ón nh n theo m t chi u hư ng có th oán trư c. Trong trư ng h p t nh t, các tác ph m này s ư c ti p nh n bi n hóa theo nh ng gì m t th y tai nghe và c các thông tin trôi n i c a các báo lá c i. Tuy nhiên, cách truy n thông m i này cũng s mang l i m t cách nhìn nh n a phương di n. Các c gi d dàng l y ư c thông tin qua nh ng cú click ơn gi n v i nhi u kênh thông tin t t x u a d ng trư c khi h có th xem ư c b n g c (trong trư ng h p tác ph m ư c bàn t i là m t o n phim). Có l cách lý gi i trên cũng có ph n t i nghĩa. làm cho rõ v n chúng ta s nhìn nh n ây như m t l i m i v i ngành công nghi p truy n thông, các s n ph m không th t s thi t th c y v n ư c m b o v tính t do ngôn lu n – ch ơn gi n là nh ng cú click và c gi có th c các thông tin nh m nhí b tách r i kh i các tác ph m ch t lư ng.
- Nhìn nh n theo m t khía c nh tích c c, ây cũng là cách ti p nh n ư c vô s thông tin a d ng v i cùng m t ch . Tuy nhiên, nh ng phương th c này cũng mang l i ư c ngu n thu theo m t cách nh y c m. Vì v y, m t l n n a, nh ng l i bi n b ch r ng Internet không mang l i l i nhu n ch là nh ng x o bi n cho vi c không ch u tìm tòi i m i. Quan tr ng hơn n a, nhu c u v các công ngh m i cũng như các phương th c truy n thông m i này ch có th ư c cung c p b i nh ng nhà báo chuyên nghi p. H s ph i n l c hơn n a m b o tính xác th c c a thông tin. Nhưng li u ai có th ch ng minh r ng ph n l n c gi s c nh ng bài báo dài lê thê v i thông tin xác th c? Quan i m c a tôi il p v i nh ng suy nghĩ bi quan này, không ph i lúc nào báo gi y cũng b th t th trư c nh ng phương th c truy n thông h u hình khác (phim nh và truy n hình). Có m t th i gian, báo gi y cũng là ch chính c a ch nghĩa hoài nghi v i câu h i v s t n t i c a phương th c truy n thông “b t ng” này. M c dù s ra i c a tivi có làm gi m i m t s lư ng áng k các r p chi u phim nhưng Hollywood v n là m nh t màu m cung c p hàng nghìn công vi c. Doanh thu c a ngành công nghi p i n nh M năm 2008 lên t i 9,68 t USD – tăng 2 t USD so v i doanh thu năm 2007 (Theo Screen Daily.com, ngày 7/1/2009)
- Ch c năng xã h i c a ngh báo chính th ng “N u như không có các ngu n thông tin áng tin c y, m i ch trích v ch dân ch u là úng. S vô d ng và tính vu vơ, tham nhũng và s ph n b i, s ho ng s và các th m h a c nh t vô nh s ng v i b t kì ngư i nào t ch i th c t .” Nh ng nh n nh trên ã ư c nhà báo ngư i M Walter Lippmann vi t trong cu n “Liberty and the News” xu t b n vào năm 1920 t i New York 9 (trang 11). Trong nh n nh c a ông, “s th t” và “m i liên h ” là hai t khóa quan tr ng nh t. áp d ng ư c hai t khóa trên, các nhà báo c n ư c rèn luy n theo m t cách riêng k t h p v i ni m am mê, s hi u bi t và m t u óc phân tích tuy t v i nh n nh ư c s th t phía sau cu c s ng “muôn màu” ngày hôm nay. Trong th i i kinh t hóa ngày nay, s th t và m i liên h thư ng ư c thay th b i “tính xác th c” và “s chân thành”, nh ng thu c tính sau này ư c m b o b i s tham gia c a các “khán gi ”. Tuy nhiên n u ư c nh n ra thì t m quan tr ng c a các v n này cũng không i kèm v i vi c ánh giá cao vai trò c a các nhân ch ng, hay m c dù vai trò c a các nhân
- ch ng có ư c ánh giá cao thì chưa ch c ã có ư c s nh n nh úng n v các v n xã h i. Theo m t cách khác, tính ch t c a thông tin và liên h sâu s c v i các v n xã h i ch là cách nhìn nh n c a các phóng viên. Tôi xin phép ư c trích l i nh n nh c a Lippmann: “N u như s th t ch ơn gi n là v n v s chân thành thì tương lai s tr nên ơn gi n. Tuy nhiên v n ư c t ra hi n nay không ch ơn thu n là o c c a ngư i làm báo. Nó là […] k t qu c a s k t h p ph c t o gi a nhi u v n r ng l n v b t kì m i quan tâm nào c a con ngư i.” (trích “Liberty and the News”, trang 13) Vì th ngay c vào th k 21, nh ng nhu c u thư ng nh t v báo chí còn n m ngoài ph m vi quan sát c a con ngư i và ngoài kh năng truy n t i c a các nhà báo. Nh ng nhà thông d ch chuyên nghi p Quay tr l i v i lu n i m u tiên c a tôi: trong b i c nh xã h i tư b n hi n nay, i s ng công c ng ã ư c k t h p gi a nh ng l i ích và ki m soát v kinh t , ng th i xã h i cũng ang phát tri n theo m t chi u hư ng tách r i kh i s phát tri n c a t ng l p bình dân. Theo lu n
- i m c a Juergen Habermas – m t nhà tri t h c ngư i c – ranh gi i gi a công c ng và riêng tư, xã h i và cá th , h th ng và cu c s ng thư ng nh t ã tr nên ngày càng m nh t – t i m t gi i h n mà các phân tích v s c sáng t o c a cá nhân trong công vi c h u như là không th . (Tôi không mu n nói x u vi c vi t blog hay các ho t ng xã h i phô trương, tuy nhiên, so sánh nh ng ho t ng này v i nh nghĩa v báo chí theo hi u bi t c a tôi thì ây ch là nh ng ho t ng vui chơi náo nhi t, “ ánh c p” các ý tư ng c a Andrew Calcutt. Các ho t ng này óng vai trò quan tr ng trong vi c xóa b ranh gi i gi a h th ng khuôn m u và cu c s ng cá nhân nhưng chúng hoàn toàn không ph i là vai trò c a báo chí) Habermas k t lu n r ng xã h i dân ch ch có th phát tri n ư c nơi mà các giá tr chân lý cho phép ngư i dân tham gia vào công cu c xây d ng xã h i và t ra nh ng chu n m c nh t nh. Nói cách khác, s c nh tranh gi a các chính ph t thân ch y u ph thu c vào ni m tin c a ngư i dân. i v i các xã h i cân b ng và ơn thu n, các giá tr văn hóa là thi t y u. Các nhà báo chuyên nghi p – ư c ánh giá như nh ng chuyên gia v văn hóa – là nh ng ngư i có th t o nên nh ng giá tr thi t y u này. M u bài tranh lu n c a mình, Andrew Calcutt vi t “ vi t m t bài báo v m t v n , các nhà báo ph i k t h p gi a v n ó v i nhi u
- v n khác. B i v y miêu t ki n th c v m t m t nào ó, các nhà báo ph i t chúng trong m i liên h v i nhi u ki n th c khác.” T i lu n i m này, tôi cũng ph i xin l i ông Andrew b i l tôi không ng tình v i ý ki n này. Tôi nhìn nh n quan i m này c a ông gi ng như m t gi y phép cho m t d ch v xã h i c bi t và cho c quy n c a ngh báo so v i các ngành khác trong xã h i. Tôi l i cho r ng các nhà báo chuyên nghi p óng vai trò i u hòa m i quan h gi a các chuyên gia v văn hóa và nh ng ngư i dân bình thư ng. Nói cách khác, b ng cách l a ch n và truy n t i thông tin áng giá, nhà báo là nh ng ngư i xóa b ư c các tr ng i và nh ng nh n nh sai l m trong vi c d b ranh gi i gi a nh ng h th ng và cu c s ng thư ng nh t. Theo các phân tích v n ư c tích h p gi a nhi u bi n lu n và am mê r ng nhà báo chính th ng là nh ng con ngư i t o ra giá tr cho cu c s ng, công chúng có th hi u và n m b t ư c nh ng giá tr văn hóa thông thư ng – xóa i th thư ng phong c a nh ng phân tích chuyên sâu, khó hi u v văn hóa. Trong cu c i s nghi p c a mình, v a v i vai trò là m t phóng viên truy n hình, nhà s n xu t ng th i cũng là m t gi ng viên i h c, tôi luôn ý th c ư c vai trò quan tr ng c a s tinh thông và óc phân tích t m iv i s thành công c a m t thông d ch viên ngành báo. Trong xã h i ph c t p hi n nay, các nhà báo ang t cho phép mình có quy n phá lu t nhưng chính nh ng hành ng y ã khi n h m t d n c quy n. Tuy nhiên, ó l i chính là nh ng gì ngh báo yêu c u.
- Cũng trong bài tranh lu n c a mình, Andrew Calcutt ã nh n nh ch có các phóng viên m i ư c tr lương giành th i gian và công s c tìm hi u nh ng v n xã h i ph c t p hi n nay. N u như không có nh ng kho n u tư vào ào t o ngành báo thì khó có th t ư c m t th h các nhà báo bi t ph n ánh s th t hay các v n xã h i khác. Tuy nhiên, nh ng thành t u c áo mà các nhà xu t b n hay truy n hình ã t ư c v n óng vai trò là n n t ng cho ngh báo hi n i. S th t hi n nhiên là ngh báo mang hai giá tr : giá tr tinh th n xã h i và giá tr thương m i. Tuy nhiên n u như ngh báo th a mãn ư c h t nhu c u v thương m i thì l i không t ư c giá tr v m t văn hóa hay truy n t i thông tin. Vì v y t ư c giá tr lý tư ng c a ngành báo là m t th thách khó khăn trong xã h i ph c t p ngày nay. K t lu n: Kh năng và tính thi t y u ph i xây d ng m t th h nhà báo t t hơn B t ch p nhi u l i d oán v k t thúc c a ngành báo chính th ng, s ra i c a các công ngh kĩ thu t cao cũng h a h n mang l i m t th h truy n thông m i. V n t n t i c a ngành báo chính th ng không ch d ng l i s t n t i c a khái ni m “ngh báo” mà còn là s t n t i c a c m t xã h i.
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học