Xem mẫu
- Ngư i biên t p trong ta Trong m i ngư i chúng ta lúc nào cũng ã có s n m t ngư i biên t p. Tuy nhiên, chúng ta bu c ph i h c thêm nh m mài giũa cho nh ng k năng biên t p t nhiên thêm s c bén, áp ng yêu c u c a công vi c biên t p chuyên nghi p. Các biên t p viên văn b n chuyên nghi p thư ng dành ph n l n th i gian c văn b n. N u c m t cách c n th n thì bư c u b n ã có th phát tri n nh ng k năng c n thi t cho ngh biên t p, v i b t c phương ti n truy n thông nào. Trên th c t , b n ã s h u m t s k năng c n thi t cho công vi c biên t p. N u thích thú v i nh ng con ch và có thói quen c nhi u ( c sách, báo, t p chí, văn b n trên Internet,…), b n s th y ph n dư i ây là m t cách trình bày nh ng i u b n ã bi t v ngôn ng và k năng c, vi t, tư ng thu t, phân tích ho c bình lu n. L dĩ nhiên, cũng có nh ng i m khác bi t. N u không, các tòa so n ch ng c n ph i c t công ào t o biên t p viên mà làm gì.
- Không gi ng cách c bình thư ng c biên t p không gi ng như nh ng cách c bình thư ng. Gi a nh ng cách c bình thư ng v i nhau cũng có nh ng i m không tương ng. c truy n trinh thám, ch ng h n, s không gi ng v i c tài li u làm bài thi ho c c tin t c trên Internet hay các t báo. Khi c ti u thuy t trinh thám, nh ng o n gay c n s cu n hút b n, giúp b n thư giãn (và ôi khi thêm m t chút ng não). Trong khi ó, tài li u giáo khoa l i cung c p ki n th c, thông tin và c cách phân tích ki n th c, thông tin ó. B n ph i h c và ghi nh – nhi u khi thu c lòng – có th làm bài thi cho t t, t c ph i ng não nhi u. Văn b n trên Internet có th giúp b n tìm hi u m t v n nào ó tương i y , nhi u khi v i c bi u ho c hình nh và hình v . Còn m t t báo xu t b n h ng ngày l i cho bi t v nh ng s ki n ã x y ra; bài thư ng là ng n g n, giúp nhanh chóng n m b t ư c tin t c. Và như v y, b n ã t hình thành nh ng ki u c khác nhau v m c ích, phương pháp và cách th c t p trung ti p nh n thông tin.
- D u v y, nh ng ki u c nói trên u có m t s i m gi ng nhau. Dù c báo, sách, tài li u h c t p hay văn b n trên m ng, b n u không dành h t tâm trí cho vi c c và ti p nh n d ki n và thông tin m t cách th ng. B n m c nhiên ch p nh n nh ng gì ã ư c vi t ra là chính xác, áng tin c y. Tuy nhiên, ôi khi trong văn b n có i u gì ó gây băn khoăn. Trong cu n truy n trinh thám, ch ng h n, k gi t ngư i b b t quá d dàng vì b quên ví t i nơi gây án, trong khi trư c ó ã u trí m t cách thông minh v i c nh sát. Ch c ch n ây là sai sót c a tác gi vì chi ti t này không h p lý. Và có th b n c m th y th t v ng, cho r ng truy n này t quá. B n s ph n ng th nào khi th y tên h c a m t ngh sĩ mình hâm m b vi t sai? H n i v i b n, ó không ph i chuy n nh và s cho r ng ngư i vi t không áng tin c y. Ch m t sai l m thôi cũng b n ánh giá toàn b bài vi t là không t t. Trên th c t , l i này thư ng d n n l i khác, sai sót này thư ng d n n sai sót khác. R i cho dù v n ti p t c c bài ó nhưng b n s kh t khe hơn: “ngư i biên t p trong ta” ã lên ti ng. Ngư i biên t p ã xu t hi n trong b n t r t s m, ngay t khi b n còn nh , khi b n b t u h c ư c các k năng ngôn ng ph c t p và s d ng, không ch b t chư c ngư i khác mà còn k l i chuy n gì ó và ánh giá nh ng gì nghe ư c. Khi trư ng thành, ngư i biên t p trong b n cũng luôn l ng nghe, quan sát và ánh giá. Luôn làm công vi c biên t p Khi còn nh , b n nghe m t ngư i b n k chuy n. Nghe xong, b n h i: “Thi t không? Có b ng ch ng gì không?” Như v y ngư i biên t p trong b n ã lên ti ng, òi h i thông tin ư c cung c p ph i chính xác. Vô hình trung,
- b n ã làm gi ng như biên t p viên gi i ho c phóng viên gi i. Biên t p viên gi i luôn yêu c u phóng viên ph i trưng ch ng c ; phóng viên gi i luôn ngh ngu n tin cho bi t s ki n có chính xác hay không. T c b n mu n ki m ch ng thông tin nhưng m t cách tr c ti p (nhà báo không h i th ng th ng như th ). Các biên t p viên dày d n kinh nghi m hay tranh cãi v i nhau khi có thông tin nh y c m v i tư. H tranh cãi v quy n ư c bi t c a ngư i c và quy n riêng tư c a ngư i b tin t c ng ch m t i. Li u có nên ăng tin ó không? B n cũng có th t ra câu h i tương t khi nhìn m t ngư i b hói u và suy nghĩ nên ăn nói như th nào. Nh giáo d c c a gia ình, ngư i biên t p trong b n ã bi t quan tâm, suy xét ưa ra thông tin phù h p cho m t tình hu ng c th và n nh ng ngư i nghe c th . Ngay t khi b n còn bé, có th cha m b n v n thư ng nh c nh b n ph i suy nghĩ k trư c khi nh n xét ai ó và dùng ch sao cho phù h p v i t ng tình hu ng m t. Khi còn nh , b n t ng k chuy n cư i. Có th vì quá h p t p, b n vào chuy n m t cách t ng t. Do ó, ngư i nghe không th y câu chuy n h p d n chút nào. Mu n k chuy n hài cho hay, ph i i t t n cao trào – là tình ti t gây cư i. T c ph i theo m t trình t nh t nh. C u trúc c a chuy n là y u t ch ch t giúp b n trình bày n i dung m t cách rõ ràng, d hi u và gây ư c n tư ng nơi ngư i nghe, ngư i c. Gi hãy xét n m t lo i biên t p khác: ghi bài gi ng. Trong m t bu i h c, n u vi t l i t t c nh ng gì th y, cô giáo nói thì ph i m t r t nhi u th i gian. Do ó, m t s sinh viên thư ng ch ghi l i nh ng ý chính. Nhưng làm
- th nào bi t ó là ý chính? Có th trong lúc gi ng bài, th y ho c cô giáo nói: ho c “Nh nhé, ch này r t quan tr ng” ho c “N i dung v a r i có th ư c vào thi ó”. Ph n l n th i gian trong l p b n ph i quy t nh nh ng gì c n ghi, d a vào nh ng gì th y, cô giáo truy n t và c nh ng hi u bi t c a chính b n. Khi ưa ra quy t nh xem i u gì là quan tr ng hay không trong m t b i c nh nào ó, b n ang làm công vi c biên t p. C n nhi u hơn là b n năng Ngoài vi c ghi chép trong l p h c, b n còn ch n kênh truy n hình xem khi nhà; và th nh tho ng còn ch ư ng cho m t ngư i b hành bên hè ph . Và b n luôn ch n l c và tìm thông tin phù h p cho nh ng tình hu ng ó, m t cách vô th c. ó chính là nh ng lúc b n làm công vi c biên t p. Và n u b n quen v i vi c lên m ng Internet và s tương tác cao t i nh ng m ng xã h i thì b n cũng ã làm quen v i công vi c biên t p. B n luôn luôn ph i ch n l c, s p x p và th m nh nh ng gì ngư i khác cung c p trên m ng, sao cho nh ng thông tin ó phù h p v i nhu c u và m i quan tâm c a b n. V y ngh biên t p chuyên nghi p chính là m t phiên b n cao c p hơn c a “ngư i biên t p trong ta”, c a nh ng ki u biên t p b n t ng làm t th a nh cho n khi trư ng thành. c n ây, b n có th s t h i: “V y c n gì ph i ào t o biên t p viên?” Trên th c t , ngư i biên t p trong ta thư ng khá lư i bi ng, có cái
- nhìn phi n di n và ch quan tâm n nh ng gì có l i cho mình. Ngư i biên t p này ch nghĩ n “tôi” thay vì nghĩ n “chúng ta”. Do ó, không th d a hoàn toàn vào b n năng biên t p làm ngh biên t p báo chí ư c. i v i vi c ghi chép trên l p, ch ng h n, ngư i biên t p trong ta r t h u ích. Nhưng n u m t hôm b n không i h c, ph i mư n ghi chép c a m tb nh c xem l i, h n b n s không n m b t ư c n i dung bài gi ng. B i l , ngư i b n h c ch ghi tóm t t và ghi cho mình hi u là chính. Ngư i biên t p trong ta c a b n không gi ng v i ngư i biên t p trong ta c a b n ng môn. Như v y ngư i biên t p trong m i ngư i chúng ta ch là i m kh i u. Ngư i biên t p chuyên nghi p luôn òi h i thông tin ư c cung c p ph i chính xác, áng quan tâm và bài v ph i ư c trình bày v i c u trúc phù h p cho b n c, b n xem ài ho c nghe ài. Biên t p chuyên nghi p còn òi h i b n ph i n m v ng nh ng k năng chuyên bi t.
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học