Xem mẫu
- V.V DA-VLJ-DOV
, , , ,
I
HAl AT
I I
(N,HCJNG vAN, uE LOGIC : TAM LYHOC
CUA CAU TRUC CAC MON HOC)
DDG
®G
Hit NOI NHA XUAT BAN DAI . QUOC GIA HANOI
. HOC .
- CAC DANG
•
KHAI QUAT HOA THONG DAY
•
HOC
•
- V.V Davudov. cAc D~G KHAI QUAT HOA TRONG D~Y HQC
- ..
(Nhfmg van de logic -tam lj.hf!C CUa cau trUe cizc' mon hf!C)
.. M. NXB Su ph~m ndm 1972.
(Xuat ban theo quyet d~nh cua Ban Bien ~p - Xuat ban
Vi~n han him khoa hQc Su ph~m, Lien Xo)
Nghien Ctlu cua V.V Davudov bao ham Sl:f phan tich mang
tfnh t6ng hqp nhie_u pht.rang di~n: Tam ly h
- ? _,
MO £>AU
Nen san xuat tt.I d(>ng hoa hi¢n nay duqc trang b! ky thu~t tien
tien nhat cua khoa hQC. Vi¢c che t~o va Slr dl;lng ky thu~t do de ra
nhiing yeu clu cao doi vai trinh d(> cua ngum lao d(>ng. Cong tac
dao ~o ngh~ nghi¢p cho h phai dl;la tren n~n tang to Jan cac tri
thuc khoa hQC duqc h~ thong hoa cling nhu trlnh d(> phat tri~n trf
. tu~ co ban tuong t1ng. -
s., can thiet phai thoa man cac nhu cau nay cua san xuat da
dan den Sl! gia tang dang k~ so luqng hc sinh trung hc ph6 thong.
Trong khi d6, n(>i dung va phuang phap d~y hc nha trut trong nhfmg nhi~m "1:1 quan trng cua xa h(>i la dua giao
~c nha truirng phil h
- h~i. QU trong m6i lien h~ qua l~i CUa cac khia C~ C
- N6i each khac, vi~c xa.y dl!Jlg chuong trinh m6n hQC c6 cac
tien de logic va tam ly lien quan ch~t che vm nhau. St! pha.n tfch
mang tinh phe phan cac tien de CC1 sa CUa vi~c xAy dl!flg chuong
trlnh r t6n hc theo cac phu(Jng phap truye'n th{/ng ciing nhu vi~c
xa.y dl!Jlg cac nguyen tac l6gfc va tAm ly hc mm trong vi~c thiet ke'
cac m6n hqc, la dieu ki~n quan trng cua vi~c hoan thi~n nen giao
d1;1c trung hc hi~n dC:ti.
cac phuang :phap mm xa.y dl!flg m6n hc can phai thiet ke st;r
hinh thanh ahc sinh trlnh d¢ tu duy cao hon so v6i trinh d¢ rna h¢
th6ng dC:tY hc truyen th6ng da dinh hu6ng. Chung toi gia thuye't
rang do phai la trinh d9 fL( duy fi fwJ_n - khoa h9c hi~n dC:ti, rna CaC
quy lu~t cua n6 da duqc phep bi¢n chtffig duy v~t, l6gfc hc va H
lu~n ve nh~n thuc kham pha. H~ th6ng d~y hc truyen !h6ng m~c
du da neu nguyen t&c khoa h9c cU.CZ dt}y h9c, nhung theo chung toi,
n6 thieu cac phuang ti~n thich hqp d~ tht;rc hi~n nguyen tac d6 m(>t
each c6 hi~u qua. N¢i dung va phuang phap d?Y hc truyen th6ng
chti yeu nham cung c~p cho hc sinh cac co '>0 va qu y tac tu duy
kinh nghi¢m. Dieu d6 rat quan trng, nhtrng trong thOi dC:ti hi¢n nay,
n6 khong phai Ut h1nh thll'c nh~n thll'c hqp ly, c6 hi~u qua nhAt.
y do cua cuon sac;h nay la the hi~n tu tuemg cho rang, ve
phucmg di~n CCJ SO l6gfc - tam ly hQC, Vi~c giai quyet tri~t de cac
van de d~y hc cua nha truemg hi~n d?i, doi hoi phai thay d6i ki!u
tu duy, duqc thiet ke bang n
- ly ve S\! phat tri~n tu duy cua hQC sinh. Phftn tich qua trlnh d~y hQC
da cho thay' trong tinh da d~ng cua n6 da b()c 1¢ sv tuong tlng cua
quy lu~t va hlnh thuc tu duy rna logic hc da rno ta. Vi~c xern xet.
toan di~n y ngh1a logic, y nghia li lu~n nh~n thuc cua cac qua trlnh -
va hlnh thuc tu duy co ban (rna tru6c bet la tr itu tur;rng h6a, khai .
quat hoa VQ khai ni¢r,z ) la tien de CO ban cua vi~c nghien CUu cac
van de tam ly h c - li lu~n d~y hc, rna vi~ thiet ke cac rnon hc
phl;l thu¢c rat 16n vao chung.
M~c d ' 1 ffil;IC tieu cu6i cung cua cong trlnh nghien CUu nay la
tach ra cac d~c di~m tam ly cua Sl! hlnh thanh tU duy cua hQC sinh,
nhung vi¢c phan tich cac van de nay da lien ket cac "linh vvc giap
ranh": Logic h c, tam ly hc va li lu~n d(;ly hc ... Dieu d6, duqc
phan anh ro trong cau true cong trinh va ten gi cac chuong cua n6.
Trong m()t so truemg hqp, chung toi nhan ffi t each dung dan xu hu6ng quan trng mang tinh chat
s6ng con nay, doi hoi CO Slf nghien CUu rieng t6 h
- c~nh d6 Ht cac qua trinh kluli quat h6a trong ttt duy1 va cac qua
trinh c6 lien quan ch~t che vOi chung la hinh thanh khai ni~m, m
- 3. Ket qua da rna ra kha nang xem xet cac con duang su dt;~ng
cac nguyen tac khai quat li lu~n, trong khi ly giai ve phuc phai dAn ra y nghia cua cac quan di~m neu
tren, VI the can phai trich dftn nhieu ngu6n tai li~u . N6i each khac,
c6 le dieu quan trng la cung cap m (>t t6ng thu~t ve cac quan di~m
bang "ng6n ngu" rieng cua cac tac gia cua chung. Chung toi cho
rang, dieu do lam cho cac ket lu~n, de xuat rna chung toi dua ra d6i
9
- v6i cac nguyen tac da duqc chap nh~n hay cac nguyen tac logic -
tam ly cua vi~c thiet ke mon hc c6 co so day du.
y do cua cu6n ·ach nay xuat hi~n lrong cong trlnh chung voi
giao su D.B.Enconhin, nguoi da ung h
- ,.,...
PHANI
, ' .
CHUdNGI
VAN DE KHAI QUAT HOA TRONG TAM Li HOC •
vA Li LuAN DAY Hoc TRUYEN THONG
• •
-
., , ' , , , ' ., _., ., ,
1. MO TA QUA TRINH KHAI QUAT HOA VA SAN PHAM CUA NO
Tr ng each tiep c~n van de khai quat hoa, tam If h~c su ph~m
va h lu~n d
- C6 th~ tach ra hai nh6m hi~n tu
- cai chung d6. Tit "cay" duf!c ·gdn v6i tat cd cac lot;zi cay du d6 Ia
giong cay gi, c6 df!.c dilm khac bi~t nhu the' nao. Vi tat cd chung
dlu c6 m9t so' tinh chat chung iul:o d6. Tit ngfi Ia tin hi~u cita nhie'u
Slf Vtj.t khac nhau nhttng lt;zi CO cai gi do chung {263jtrang 242} ).
a
Vi¢c hlnh thanh tre S1:f khai quat hoa va khai ni¢m duqc coi
nhu m
- Dau tien, viet mc)t do~ van nao do, r6i tim nhiing ttr ~6 phin
chung. Tiep den ghi nh6' ten cua cac tit nhtt v~y trong sach giao
khoa. Nhiing tit nay vira dong nghia vira c6 phan gi6ng nhau ( 118a,
trang 32). Sau d6 tre lam quen vm d!nh nghia: ''Phan chung cua cac
tir dOng nghia dtt
- diim. Tren ntn tang cua s6 lugog Ian cac St! ki~n dugc ll!a chQn
nhu v~y hinh th3nh y nraog trinl tuQDg~ khai quat ve m
- cac t~p h
- Ching h~ khi SO Scinh cac dieu Jti~n dja ly CUa cac DUOc
Phuan.g DOng Cd ~, hQC sinh phat hi~n thay rang diem chung cua
a
chong Ia "nant dOng bang cac con sOng 16n".
D~c difm nay dUQC tach khoi cac dieu ki~o b! nhien khac
'9
(chang h~ nhu khi h~u) va sau d6 dum hlnh thuc tnLu tzt{lng (tUc Ia
dum hinh thuc san phim cua thao tac tuong tlng dong vai tro nhu
m~t yeu to CUa Sl:f phat triin ijcb SU CUa cac DUOC [173].
S~tach bi~t c3i chung va c3i dOi l~p v6i n6 (c3i rieng) Ia qua
trlnh triru tuQD.g boa hay la_sl! ~ quen. Otfu!g h~ khi blob th3nh
Sl:f khai quat "so 3 16n bon s6 2 m()t don v!" thi kbong chi Xay ra
a
diem gi6ng nhau cho trong Mt cu cac d6i tugng nao thl 3 bao gia
ciing Ian bon 2 m()t d6i tuQDg rna cOD c6 S1:f tach dieu d6 ra khoi cac
thuc)c tinh clia d6i tuQD.g (v~t li~u, kich thuoc...), nha do quan h~ da
cho bat dau duQC xem nhu Ia quan h~ cila cac triru tugng, nhu so
khach the cua s~ quan tam ~c bi~t, dugc triru tugng boa khoi
nhiing d6i tuQD.g c~ the.
ChUC nang CUa ccii cbung - triru biQDg trong ho~t d
- •
Ching h~n, trong khi dQc chinh ta (nhi~m ~ vi~t chlnh ta),
I
tre cAn phai tuan theo qui tac sau: Tat ca cac tiep dau ngu duqc viet
bang cac am tiet lien, con Hit cac cac gi6i tlr thi viet tach rieng.
Nhung de v~n dl:lng qui tac nay can biet cac dau hi~u chung cua
tiep dAu ngii Va giffi ttr, biet tach chung trong bat CU tlr dan hay Cl;lffi
tlt Cl:l the rna giao vien dQC chfnh ta. 0 d ay chung trUng hqp ve
thanh phan cau am, d~ g ay nham lfut va do d6 d~ vie t sai. Vi v~y '
dieu quan trQng la phai tach b~ch chinh xac tiep dau ngii n6i chung
vm gim tir n6i chung. khong phl;l thu¢c vao thanh phan cau am(1).
"Nh~n ra" cai rieng, St! v~t hi~n tttqng Cl;l th~ lien quan ra sao
den m
- chung d6, ngoai ra phcii biet tach ra bat cu cac d~c diem rieng cua
cac hlnh ('i tri tren m~t phing, tuang quan giua cac c~ ... ). T6 h
- Gicb giii thich "cii ban chat" nhu v~y c6 trong cac hili viet v~
ljcb Slr CUa hQC sinh: " ...So s3nh bai bay nbito S\! ki~n ijcb sir, hQC
sinh tach ra cac hi~n tuQDg gi6ng nhau v~ b3n cMt, trim tu
nguon tai.lieu . vn