Xem mẫu
- N¨ng l−îng, xung ®ét... 51 N¡NG L¦îNG, XUNG §éT VÒ TµI NGUY£N Vµ TRËT Tù THÕ GIíI §ANG NæI L£N Energy, Resource Conflict, and the Emerging World Order. An interview with Michael T. Klare by Barry S. Zenllen. Strategic Insights, 2008, No. 1, 5 pp. Lª xu©n dÞch Michael T. Klare, gi¸o s− chuyªn ngµnh nghiªn cøu Hßa b×nh vµ an ninh thÕ giíi t¹i tr−êng ®¹i häc Hampshire (Mü), lµ mét trong nh÷ng chuyªn gia hµng ®Çu thÕ giíi vÒ xung ®ét n¶y sinh do tµi nguyªn thiªn nhiªn. ¤ng lµ t¸c gi¶ cña nhiÒu cuèn s¸ch nh−: “C¸c cuéc chiÕn giµnh tµi nguyªn: Bèi c¶nh míi cña cuéc xung ®ét toµn cÇu” (2001), “M¸u vµ dÇu löa: Nh÷ng mèi nguy hiÓm vµ nh÷ng hËu qu¶ cña sù lÖ thuéc ngµy cµng nhiÒu cña Mü vµo nguån dÇu löa nhËp khÈu” (2005). Cuèn s¸ch míi nhÊt cña «ng vÒ ®Ò tµi nµy cã tùa ®Ò: “C¸c c−êng quèc ®ang lªn, mét hµnh tinh ®ang thu nhá l¹i: §Þa chÝnh trÞ míi vÒ n¨ng l−îng” ®−îc xuÊt b¶n vµo th¸ng 4/2008. Sau ®©y lµ toµn v¨n bµi tr¶ lêi pháng vÊn Gi¸o s− M. Klare cña t¹p chÝ ®iÖn tö Strategic Insights (thuéc Trung t©m nghiªn cøu Xung ®ét ®−¬ng ®¹i Tr−êng H¶i qu©n chuyªn ®µo t¹o hÖ sau ®¹i häc ë Monterey, California) ®Ó t×m hiÓu s©u h¬n mèi quan hÖ nh©n qu¶ gi÷a c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ xung ®ét quèc tÕ, ®ång thêi hiÓu râ h¬n ®iÓm nhÊn ngµy cµng quan träng nµy trong ho¹t ®éng chÝnh trÞ thÕ giíi. Strategic Insights (SI): Ph¶i Klare: Cuéc c¹nh tranh giµnh tµi ch¨ng tõ thêi cæ ®¹i ®Õn thêi kú ®−¬ng nguyªn lµ mét yÕu tè cã tÝnh chÊt quyÕt ®¹i, cuéc c¹nh tranh giµnh tµi nguyªn ®Þnh trong viÖc chi phèi sù xung ®ét kÓ tõ l©u ®· ch©m ngßi cho c¸c cuéc xung tõ c¸c cuéc chiÕn tranh ®−îc lÞch sö ghi ®ét qu©n sù? Lµm thÕ nµo chØ cÇn mét chÐp l¹i mét c¸ch sím nhÊt, t¹i vïng gãc nh×n vÒ cuéc c¹nh tranh giµnh tµi CËn §«ng thêi cæ ®¹i. Vµ ®Õn nay, c¸c nguyªn thiªn nhiªn còng cã thÓ gãp quèc gia ®Êu tranh ®Ó giµnh quyÒn kiÓm phÇn lý gi¶i ®−îc c¸c cuéc xung ®ét so¸t nh÷ng vïng ®Êt thÝch hîp cho ho¹t tr−íc ®©y, ch¼ng h¹n nh− ChiÕn tranh ®éng n«ng nghiÖp – th−êng lµ l−u vùc thÕ giíi thø Hai vµ ChiÕn tranh L¹nh, c¸c con s«ng (l−u vùc s«ng Tigre- c¸c cuéc chiÕn tranh khu vùc cã quy m« Euphrates, l−u vùc s«ng Jordan, l−u nhá h¬n còng nh− cuéc chiÕn t¹i Iraq vùc s«ng Nile, v.v...) hoÆc nh÷ng khu hiÖn nay? vùc gÇn c¸c con suèi vµ c¸c vïng ®Êt
- 52 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 7, 2008 mµu mì. Bªn c¹nh ®ã cßn næ ra c¸c cuéc kªu gäi ñng hé cña Anh vµ Ph¸p trong chiÕn tranh giµnh c¸c nguån tµi nguyªn cuéc x©m l−îc Ai CËp mµ hai n−íc nµy cã gi¸ trÞ kh¸c nh− kho¸ng s¶n, gç vµ tiÕn hµnh vµo n¨m 1956. ViÖc lËt ®æ vÞ gia vÞ. vua Iran cã t− t−ëng th©n Mü vµo n¨m Qu¸ tr×nh bµnh tr−íng thuéc ®Þa 1979 vµ sù trçi dËy cña mét chÕ ®é Håi quy m« lín cña c¸c c−êng quèc ch©u ¢u gi¸o cùc ®oan t¹i Iran còng t¹o c¬ së cho (b¾t ®Çu diÔn ra vµo thÕ kû XV vµ kÐo tuyªn bè cña Tæng thèng Jimmy Carter dµi cho tíi ®Çu thÕ kû XIX) ®· bÞ chi vµo th¸ng 1/1980, theo ®ã n−íc Mü sÏ sö phèi chñ yÕu bëi viÖc t×m kiÕm c¸c dông vò lùc nÕu cÇn thiÕt ®Ó ®Èy lïi bÊt nguån tµi nguyªn – nh− ®Êt ®ai, gç, kú m−u toan nµo cña mét thÕ lùc thï vµng, kho¸ng s¶n, gia vÞ, n« lÖ, l«ng thó, ®Þch nh»m c¶n trë dßng ch¶y tù do cña cao su vµ dÇu löa – vµ thÕ giíi míi l¹ dÇu löa tõ VÞnh Persian – tuyªn bè nµy nµy lµm ph¸t sinh nh÷ng cuéc va ch¹m ®−îc biÕt ®Õn réng r·i nh− lµ “Häc n¶y löa gi÷a thùc d©n víi ng−êi d©n b¶n thuyÕt Carter”. xø t¹i c¸c vïng l·nh thæ nµy còng nh− gi÷a chÝnh c¸c c−êng quèc thùc d©n víi Nh÷ng nguyªn lý c¬ b¶n cña Häc nhau. VÝ dô, c¸i mµ chóng ta gäi lµ cuéc thuyÕt Carter ®· ®−îc Tæng thèng chiÕn tranh Ph¸p - Ên (ng−êi ch©u ¢u Ronald Reagan trÝch dÉn ®Ó biÖn minh gäi ®ã lµ cuéc chiÕn tranh 7 n¨m) ®· cho sù can thiÖp cña Mü vµo cuéc chiÕn bïng næ do cuéc xung ®ét gi÷a Anh vµ tranh Iran – Iraq giai ®o¹n 1980-1988 Ph¸p trong viÖc giµnh quyÒn kiÓm so¸t (d−íi chiªu bµi b¶o vÖ c¸c tµu chë dÇu c¸c vïng l·nh thæ giµu tµi nguyªn ë B¾c cña Kuwait tõng nhiÒu lÇn treo cê hiÖu Mü, Ên §é, ch©u Phi vµ ch©u ¸. NhiÒu h¶i qu©n Mü) vµ sau ®ã, Tæng thèng cuéc ®ông ®é nhá tõng dÉn ®Õn ChiÕn George H. W. Bush (Bush cha) ®· dïng tranh thÕ giíi thø NhÊt, ®Æc biÖt lµ c¸c ®Ó biÖn hé cho hµnh ®éng can thiÖp cña cuéc ®ông ®é t¹i ch©u Phi, còng mang Mü vµo viÖc cung øng dÇu löa ë vïng ®Æc ®iÓm nµy. Trong thêi kú ChiÕn VÞnh n¨m 1990-1991, sau khi c¸c lùc tranh L¹nh, sù xung ®ét liªn quan ®Õn l−îng Iraq x©m nhËp vµ chiÕm ®ãng tµi nguyªn theo kiÓu nµy chñ yÕu phô Kuwait. Thay v× x©m l−îc Iraq vµo thêi thuéc vµo cuéc ®Êu tranh ý thøc hÖ gi÷a ®iÓm ®ã ®Ó lo¹i bá mèi ®e däa cña hai siªu c−êng thÕ giíi, nh−ng chóng Saddam Hussein ®èi víi sù an toµn cña kh«ng biÕn mÊt cïng nhau. C¸c vÞ tæng c¸c nguån cung øng dÇu löa ë vïng thèng Mü liªn tôc lo ng¹i vÒ sù xuÊt VÞnh, Bush (cha) ®· chän c¸ch c« lËp hiÖn cña c¸c chÕ ®é theo chñ nghÜa d©n Iraq vµ t×m c¸ch “thay ®æi chÕ ®é” th«ng téc cùc ®oan t¹i c¸c khu vùc s¶n xuÊt qua chiÕn tranh kinh tÕ - mét chiÕn l−îc dÇu löa ë Trung §«ng vµ ®iÒu nµy ®· mµ sau nµy ng−êi kÕ nhiÖm «ng ta lµ ®ãng vai trß then chèt trong viÖc ®Þnh Bill Clinton ®· theo ®uæi. ChiÕn l−îc h×nh chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña Mü trong nµy ®−îc Tæng thèng George W. Bush thêi kú nµy. Ch¼ng h¹n, nh÷ng mèi (Bush con) vµ c¸c cè vÊn cña «ng ta coi quan ng¹i nµy ®· khiÕn Tæng thèng lµ kh«ng hiÖu qu¶, vµ do ®ã, ngay sau Eisenhower quyÕt ®Þnh hîp t¸c víi x¶y ra vô tÊn c«ng khñng bè ngµy ng−êi Anh trong mét nç lùc n¨m 1953 11/9/2001, Bush (con) quyÕt ®Þnh r»ng nh»m lËt ®æ chÝnh phñ d©n téc chñ c¸ch duy nhÊt ®Ó lo¹i trõ vÜnh viÔn mèi nghÜa cña Mohammed Mossadeq t¹i ®e däa Iraq lµ th«ng qua x©m l−îc cã vò Iran vµ sau ®ã l¹i quay sang phít lê lêi trang. Vµo thêi gian nµy, nhiÒu lý do ®·
- N¨ng l−îng, xung ®ét... 53 ®−îc ®−a ra ®Ó t¹o cí cho ®iÒu ®ã, – theo mét c¸ch thøc mµ cuéc chiÕn nh−ng t«i tin c¸c nhµ sö häc t−¬ng lai sÏ th¶m khèc t¹i Darfur lµ ®iÓn h×nh cña kÕt luËn r»ng, xÐt trªn nhiÒu ph−¬ng xu h−íng nµy. §iÒu t−¬ng tù còng ®óng diÖn kh¸c nhau, ChiÕn tranh vïng VÞnh víi nhiÒu nguån tµi nguyªn kh¸c. Trªn lÇn thø hai lµ sù tiÕp nèi cña ChiÕn thùc tÕ, toµn bé hµnh tinh nµy ®· bÞ con tranh vïng VÞnh lÇn thø nhÊt vµ c¶ hai ng−êi lïng sôc trong cuéc t×m kiÕm c¸c cuéc chiÕn nµy ®Òu quay trë l¹i víi Häc tµi nguyªn cã gi¸ trÞ nh− n¨ng l−îng vµ thuyÕt Carter nh− t×m ®Õn céi nguån kho¸ng s¶n, ®ång thêi tû lÖ ph¸t hiÖn g©y c¶m høng cho chóng. tµi nguyªn míi ®· gi¶m m¹nh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. H¬n n÷a, hÇu hÕt SI: Cuéc c¹nh tranh giµnh tµi c¸c nguån dù tr÷ næi tiÕng thÕ giíi vÒ nguyªn hiÖn nay cã ®ãng mét vai trß cã dÇu löa, khÝ ®èt tù nhiªn, ®ång ®á, tÝnh nh©n qu¶ lín h¬n so víi tr−íc ®©y uranium vµ c¸c kim lo¹i thiÕt yÕu kh¸c trong sù bïng næ xung ®ét vò trang hay ®· ®−îc ®−a vµo s¶n xuÊt vµ cã thÓ tiÕp kh«ng? tôc ®−îc khai th¸c trong mét t−¬ng lai Klare: T«i cã thÓ nãi r»ng, cuéc kh«ng xa. §iÒu nµy cã nghÜa lµ chóng ta c¹nh tranh giµnh tµi nguyªn ®· ®ãng ngµy cµng trë nªn phô thuéc nhiÒu h¬n vai trß then chèt trong sù bïng næ chiÕn vµo sù cung øng h¹n chÕ c¸c nguyªn vËt tranh trong suèt chiÒu dµi lÞch sö, v× thÕ liÖu quan träng ®óng vµo thêi ®iÓm khi khã cã thÓ nãi xem liÖu hiÖn nay nã cã mµ nhu cÇu trªn toµn cÇu ®èi víi c¸c tµi ®ãng mét vai trß lín h¬n so víi trong nguyªn nµy – mét phÇn bÞ chi phèi bëi qu¸ khø hay kh«ng. Ng−êi ta ®· nãi tíi sù næi lªn cña Trung Quèc, Ên §é vµ ®iÒu nµy vµ t«i nghÜ r»ng, chóng ta cã mét sè n−íc míi c«ng nghiÖp hãa – ®ang thÓ dù ®o¸n sù gia t¨ng møc ®é xung cã xu h−íng t¨ng vät. Trong bèi c¶nh ®ét liªn quan ®Õn tµi nguyªn trong nµy, tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®· tõng lµm t−¬ng lai, bëi lÏ kh«ng cßn c¸c “lôc ®Þa ph¸t sinh sù xung ®ét giµnh nguån tµi hoang s¬” ®ang chê sù khai ph¸ vµ ®Þnh nguyªn trong qu¸ khø cã kh¶ n¨ng ngµy c− cña nh÷ng ng−êi d− thõa ®Õn tõ c¸c cµng ®−îc më réng. khu vùc qu¸ ®«ng d©n vµ qu¸ h¹n chÕ SI: Bªn c¹nh tµi nguyªn dÇu löa, vÒ tµi nguyªn. Khi c¸c nguån tµi nguyªn ®©u lµ nh÷ng lo¹i tµi nguyªn thiªn cña ch©u ¢u kh«ng cßn ®ñ ®Ó hç trî cho nhiªn mµ sù khan hiÕm (tiÒm tµng) cña d©n sè ngµy cµng t¨ng cña nã th× ng−êi nã cã thÓ (hoÆc ®·) gãp phÇn vµo sù ta sÏ ®Æt ra tÊt c¶ c¸c kiÓu c¬ chÕ nh»m bïng næ xung ®ét quèc tÕ? NÕu nh×n khuyÕn khÝch ng−êi d©n t¸i ®Þnh c− t¹i tr−íc vµo thêi ®iÓm cuèi thÕ kû XXI th× B¾c vµ Nam Mü, t¹i ch©u Phi vµ nh÷ng lo¹i tµi nguyªn nµo cã thÓ g©y ra Australia, v.v... Nh÷ng vïng l·nh thæ c¸c cuéc chiÕn tranh trong t−¬ng lai? nµy, ®Õn l−ît nã, l¹i s¶n xuÊt l−¬ng thùc vµ c¸c tµi nguyªn d− thõa kh¸c ®Ó ®−a Klare: Trong lÜnh vùc n¨ng l−îng, trë l¹i mÉu quèc. Ngµy nay, toµn bé khÝ ®èt thiªn nhiªn ®· lµ mét céi nguån hµnh tinh qu¶ thùc ®Òu ®· cã ng−êi ë vµ g©y xung ®ét. VÝ dô, Trung Quèc vµ chØ cßn rÊt Ýt c¸c khu vùc cã kh¶ n¨ng NhËt B¶n ®· b¾t ®Çu tÊn c«ng vµo má canh t¸c vÉn ®ang bá hoang. KÕt qu¶ lµ, khÝ ®èt Chunxiao ë biÓn §«ng Trung chóng ta ®ang chøng kiÕn c¸c cuéc xung Hoa. Má dÇu nµy ph¸t triÓn thµnh mét ®ét ngµy cµng khèc liÖt h¬n ®Ó tranh khu vùc mµ c¶ hai n−íc ®Òu tuyªn bè giµnh ®Êt ®ai t¹i nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi chñ quyÒn vµ c¶ hai ®Òu t×m c¸ch bßn
- 54 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 7, 2008 rót nguån dù tr÷ khÝ ®èt t¹i ®©y nh»m lµ mét nguån g©y xung ®ét trong t−¬ng lµm gi¶m sù lÖ thuéc cña hä vµo nguån lai. C¸c cuéc xung ®ét giµnh c¸c tµi n¨ng l−îng nhËp khÈu. Kh«ng cã n−íc nguyªn nµy cã thÓ kh«ng thu hót sù nµo s½n sµng tháa hiÖp vÒ vÊn ®Ò nµy vµ tham gia cña c¸c c−êng quèc lín, nh−ng c¶ hai bªn ®Òu ®e däa sÏ sö dông c¸c rÊt cã kh¶ n¨ng sÏ l«i kÐo sù tham gia ph−¬ng tiÖn qu©n sù nÕu cÇn thiÕt ®Ó cña c¸c quèc gia trôc lîi, c¸c vÞ t− lÖnh b¶o vÖ lîi Ých cña m×nh. H¬n n÷a, mïa qu©n sù, c¸c lùc l−îng d©n qu©n cña thu n¨m 2005, Trung Quèc cho mét phi ng−êi d©n téc thiÓu sè vµ c¸c chñ thÓ ®éi c¸c tµu h¶i qu©n ®ãng qu©n ë phÝa phi nhµ n−íc kh¸c. Tuy nhiªn, hä mµ n−íc nµy kiÓm so¸t trªn khu vùc th−êng t¹o ra nh÷ng tai häa to lín ®èi ®ang tranh chÊp, trong khi ®ã NhËt B¶n víi con ng−êi nh− c¸c cuéc chiÕn tranh ®· b¾t ®Çu cho m¸y bay tuÇn tra bê biÓn t¹i Sierra Leone vµ Congo, mµ ®iÒu nµy thùc hiÖn c¸c chuyÕn bay th−êng xuyªn ®Õn l−ît nã l¹i l«i cuèn c¸c c−êng quèc bªn phÝa cña m×nh, dÉn ®Õn nhiÒu cuéc lín tham gia vµo viÖc g×n gi÷ hßa b×nh ch¹m tr¸n “gi¸p l¸ cµ” gi÷a qu©n ®éi quèc tÕ. Trung Quèc vµ qu©n ®éi NhËt B¶n – SI: Ph¶i ch¨ng cuéc c¹nh tranh chÝnh kiÓu c− xö nµy cã thÓ dÔ dµng dÉn chiÕn l−îc gi÷a Mü vµ Trung Quèc ®Ó ®Õn sù leo thang ngoµi ý muèn thµnh giµnh quyÒn kiÓm so¸t c¸c nguån tµi mét sè cuéc khñng ho¶ng trong t−¬ng nguyªn ®ang gãp phÇn lµm cho c¸c cuéc lai gi÷a hai n−íc. C¸c cuéc tranh chÊp xung ®ét vò trang trªn kh¾p thÕ giíi trë giµnh quyÒn së h÷u c¸c má khÝ ®èt tù nªn dai d¼ng? ¤ng cã nhËn thÊy sù nhiªn ngoµi kh¬i còng cã thÓ lµ nguån t−¬ng ®ång gi÷a mèi quan hÖ chiÕn l−îc gèc g©y xung ®ét gi÷a Iran víi c¸c n−íc Mü - Trung hiÖn nay vµ mèi quan hÖ Mü l¸ng giÒng cña nã t¹i vïng VÞnh, còng - NhËt thêi kú tr−íc ChiÕn tranh thÕ giíi nh− gi÷a c¸c quèc gia ven biÓn Caspi. thø Hai hay kh«ng? C¸c c−êng quèc Khi ngµy cµng nhiÒu quèc gia tr«ng ®ang lªn kh¸c (nh− Ên §é) cã thÓ gãp cËy vµo søc m¹nh h¹t nh©n ®Ó giµnh phÇn ®Èy m¹nh sù c¹nh tranh vµ xung ®−îc tû phÇn cung øng n¨ng l−îng lín ®ét vÒ tµi nguyªn hay kh«ng? h¬n th× uranium còng cã thÓ trë thµnh Klare: §óng, cuéc c¹nh tranh Mü - céi nguån g©y xung ®ét quèc tÕ. Gièng Trung ®ang gãp phÇn lµm cho xung ®ét nh− dÇu löa vµ khÝ ®èt tù nhiªn, vò trang trªn thÕ giíi trë nªn dai d¼ng, uranium (Ýt nhÊt lµ trong h×nh thøc tËp bëi v× c¶ hai c−êng quèc nµy ®Òu th−êng trung nhÊt cña nã) lµ mét lo¹i hµng hãa xuyªn t×m c¸ch th¾t chÆt quan hÖ cña t−¬ng ®èi khan hiÕm vµ phÇn lín nh÷ng m×nh víi c¸c nhµ cung øng tµi nguyªn n¬i cã thÓ tiÕp cËn uranium dÔ dµng giµu tiÒm n¨ng t¹i c¸c n−íc ®ang ph¸t nhÊt ®Òu ®· bÞ khai th¸c c¹n kiÖt, do ®ã triÓn th«ng qua viÖc cung cÊp cho hä vò kh«ng ph¶i lµ hiÖn thùc khi thõa nhËn khÝ vµ c¸c h×nh thøc trî gióp qu©n sù r»ng, trong t−¬ng lai cã thÓ n¶y sinh sù kh¸c mµ sau ®ã th−êng ®−îc sö dông xung ®ét ®Ó giµnh quyÒn kiÓm so¸t trong c¸c cuéc xung ®ét trong n−íc. Do nguån tµi nguyªn cßn l¹i lµ quÆng ®ã, khi t×m kiÕm dÇu löa ë Sudan, uranium chÊt l−îng cao. Trung Quèc ®· th¾t chÆt quan hÖ cña ViÖc cung øng kim c−¬ng, kho¸ng m×nh víi chÝnh phñ phÝa B¾c ë s¶n vµ gç quý còng lµ mét nguån g©y Khartoum b»ng c¸ch cung cÊp nhiÒu xung ®ét trong qu¸ khø vµ cã thÓ vÉn sÏ lo¹i vò khÝ mµ b¸o chÝ ®−a tin r»ng
- N¨ng l−îng, xung ®ét... 55 chóng ®· ®−îc sö dông trong chiÕn dÞch cña hiÖn t−îng Êm lªn toµn cÇu, nh−ng “tiªu thæ” (ph¸ hñy bÊt kú thø g× cã thÓ rÊt cã thÓ ®iÒu ®ã sÏ t¹o ra l−îng m−a Ýt cã Ých cho phÝa ®èi ph−¬ng) cña ChÝnh h¬n t¹i nhiÒu n¬i trªn thÕ giíi, dÉn dÕn phñ Sudan nh»m chèng l¹i lùc l−îng næi hiÖn t−îng sa m¹c hãa t¨ng lªn t¹i c¸c dËy SPLA ë miÒn Nam. khu vùc nµy vµ sù suy gi¶m vÒ n¨ng lùc cña hä trong viÖc duy tr× ho¹t ®éng n«ng T−¬ng tù nh− vËy, Mü ®· trî gióp nghiÖp. §iÒu nµy, ®Õn l−ît nã, cã thÓ ChÝnh phñ Nigeria trong viÖc ®µn ¸p buéc ng−êi d©n ph¶i ®Êu tranh ®Ó giµnh th¼ng tay lùc l−îng d©n qu©n bé l¹c t¹i c¸c tµi nguyªn cßn l¹i nh− n−íc vµ ®Êt khu vùc ch©u thæ Niger, trung t©m cña ®ai cã kh¶ n¨ng gieo trång, hoÆc di c− khu vùc s¶n xuÊt dÇu löa Nigeria. C¶ ®Õn nhiÒu n¬i kh¸c mµ sù xuÊt hiÖn cña Mü vµ Trung Quèc ®Òu cung cÊp vò khÝ hä cã thÓ g©y phÉn né cho c¸c c− d©n vµ viÖn trî qu©n sù cho nhiÒu chÕ ®é ®ang sèng t¹i ®ã. Qu¶ thùc, mét sè nhµ chÝnh trÞ ë Trung ¸ vµ t«i e ng¹i r»ng, ph©n tÝch tin r»ng cuéc xung ®ét t¹i ®iÒu nµy còng sÏ cñng cè xu h−íng c¸c Darfur bÞ chi phèi mét phÇn bëi nh÷ng chÕ ®é ®ã tr«ng cËy vµo vò lùc vµ ®µn ¸p hiÖn t−îng nh− vËy. ®Ó cai trÞ, thay v× cho phÐp sù tham gia d©n chñ réng r·i h¬n. Ng−êi ta cßn dù tÝnh r»ng, hiÖn t−îng Êm lªn toµn cÇu sÏ lµm cho mùc T×nh h×nh t¹i l−u vùc biÓn Caspi ®Æc n−íc biÓn trªn toµn cÇu t¨ng lªn ®¸ng biÖt g©y lo ng¹i, bëi lÏ viÖc vËn chuyÓn kÓ vµ ®iÒu nµy sÏ dÉn ®Õn hiÖn t−îng vò khÝ ®ang ®−îc thùc hiÖn ngay sau ngËp lôt t¹i c¸c khu vùc duyªn h¶i n»m khi h×nh thµnh c¸c liªn minh qu©n sù thÊp ngang møc mÆt biÓn trªn kh¾p thÕ míi – mét bªn lµ Tæ chøc Hîp t¸c giíi. Mét lÇn n÷a, hËu qu¶ sÏ lµ sù mÊt Th−îng H¶i (SCO) vµ mét bªn lµ Liªn m¸t ®Êt n«ng nghiÖp trªn quy m« lín, minh Azerbaijan vµ Georgia ®−îc Mü buéc hµng triÖu ng−êi ph¶i di c− ®Õn c¸c hËu thuÉn (thèng nhÊt xoay quanh môc khu vùc cao h¬n vµ cã thÓ gÆp ph¶i sù tiªu b¶o vÖ ®−êng èng dÉn dÇu Baku- kh¸ng cù trong qu¸ tr×nh nµy. Bëi v× Tbilisi-Ceyhan). Tuy vÉn cã nhiÒu dÊu nhiÒu n−íc nghÌo sÏ kh«ng thÓ ®èi phã hiÖu tÝch cùc trong t×nh h×nh ®ã, nh−ng víi nh÷ng hiÖu øng th¶m khèc cña hiÖn t«i nhËn thÊy ®iÒu nµy cã sù t−¬ng ®ång t−îng Êm lªn toµn cÇu nªn sù sôp ®æ nµo ®ã víi t×nh h×nh t¹i vïng Balkan cña nhµ n−íc lµ mét hËu qu¶ cã thÓ x¶y thêi kú tr−íc khi x¶y ra ChiÕn tranh thÕ ra kÐo theo sù bïng næ chiÕn tranh, b¹o giíi thø NhÊt. lùc s¾c téc vµ t×nh tr¹ng mÊt æn ®Þnh ë SI: Mét sè chuyªn gia l−u ý ®Õn trong n−íc. b»ng chøng hiÓn nhiªn vÒ hiÖn t−îng SI: ¤ng cã b×nh luËn cuèi cïng nµo Êm lªn toµn cÇu ®ang ®−îc ®Èy nhanh, ®Ó chia sÎ víi chóng t«i vÒ mèi quan hÖ vËy ®iÒu nµy cã thÓ ¶nh h−ëng nh− thÕ gi÷a tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ xung ®ét nµo ®Õn cuéc c¹nh tranh giµnh tµi quèc tÕ kh«ng? Nh©n tiÖn, «ng cã thÓ kÓ nguyªn thiªn nhiªn vµ xung ®ét quèc tÕ? cho chóng t«i c«ng viÖc hiÖn t¹i cña «ng Klare: HiÖn t−îng Êm lªn toµn cÇu ®−îc kh«ng? sÏ t¸c ®éng mét c¸ch s©u s¾c ®Õn cuéc Klare: §iÒu g©y Ên t−îng víi t«i vÒ c¹nh tranh giµnh tµi nguyªn vµ xung tÊt c¶ nh÷ng g× mµ chóng ta ®ang ®ét quèc tÕ. MÆc dï ng−êi ta kh«ng thÓ chøng kiÕn lµ sù næi lªn cña mét côc dù b¸o mét c¸ch ch¾c ch¾n c¸c hiÖu øng diÖn quyÒn lùc thÕ giíi míi mµ trong ®ã,
- 56 Th«ng tin Khoa häc x· héi, sè 7, 2008 viÖc së h÷u n¨ng l−îng vµ c¸c tµi nguyªn thuéc s©u s¾c cña n−íc nµy vµo nguån quan träng kh¸c lµ dÊu hiÖu c¬ b¶n ®Ó dÇu löa nhËp khÈu. chøng tá søc m¹nh quèc gia, chø kh«ng ph¶i viÖc së h÷u c¸c kho vò khÝ qu©n sù gièng nh− trong kû nguyªn ChiÕn tranh Cµng nh×n vµo t−¬ng lai, t«i tin L¹nh vµ c¸c thÕ kû tr−íc ®©y. r»ng, vÞ thÕ t−¬ng ®èi cña mét quèc gia N−íc Nga, tõng bÞ ®¸nh b¹i trong trªn thÕ giíi sÏ cµng bÞ quyÕt ®Þnh bëi kû nguyªn hËu ChiÕn tranh L¹nh, mét nh÷ng tiªu chÝ ®ã – ®©y Ýt ra còng lµ lËp lÇn n÷a ®· trçi dËy nhê sù giµu cã vÒ luËn mµ t«i sÏ sö dông trong cuèn s¸ch dÇu löa, khÝ ®èt tù nhiªn, than vµ míi cña m×nh “C¸c c−êng quèc ®ang lªn, uranium; n−íc Mü, tõng ®−îc coi lµ kÎ mét hµnh tinh bÞ thu nhá l¹i” sÏ ra m¾t th¾ng cuéc trong ChiÕn tranh L¹nh, l¹i vµo cuèi n¨m nay do Nhµ xuÊt b¶n ®ang ph¶i g¸nh chÞu t×nh tr¹ng dÔ bÞ Metropolitan Books of Henry Holt&Co. tæn th−¬ng ch−a tõng thÊy do sù lÖ Ên hµnh. (TiÕp theo trang 44) §Ó cã mét ®Þnh ý, xin lÊy thÝ dô tõ Tµi liÖu tham kh¶o chÝnh mét ®Ò tµi t«i tham gia trong bèn n¨m 1. Japan’s Science and Technology 2001-2004 thuéc lÜnh vùc −u tiªn vÒ Budget for FY2008. C«ng nghÖ Th«ng tin, víi chõng ba chôc http://www.uknow.or.jp/be_e/scien thµnh viªn. KÕt qu¶ ®Ò tµi thu ®−îc sau ce/reports/Policy/budget08.pdf. bèn n¨m lµ 112 bµi b¸o ë t¹p chÝ quèc 2. Science and Technology. Nguån tÕ, 162 bµi ë t¹p chÝ trong n−íc, 551 bµi Foreign Press Center Japan. ë héi nghÞ quèc tÕ cã thÈm ®Þnh, 437 bµi http://fpcj.jp/old/e/mres/publicati ë héi nghÞ trong n−íc, 28 bµi ®−îc trao on/ff/pdf_07/09_science.pdf. gi¶i t¹i c¸c héi nghÞ trong vµ ngoµi 3. NguyÔn V¨n TuÊn. Qu¶n lÝ dù ¸n n−íc, 36 s¸ch viÕt vµ biªn so¹n ®−îc in nghiªn cøu khoa häc: Kinh nghiÖm bëi c¸c nhµ xuÊt b¶n quèc tÕ, 17 s¸ch in tõ óc. T¹p chÝ Tia S¸ng, ngµy ë NhËt B¶n, 129 b¸o c¸o mêi t¹i c¸c héi 9/10/2007, nghÞ quèc gia vµ quèc tÕ. http://www.tiasang.com.vn/news?id=2038 Mét trong nh÷ng c¸ch lµm tèt 4. Peril and Promise: Higher Education nh÷ng viÖc phøc t¹p lµ cè g¾ng hiÓu in Developing Countries, World thËt kü xem thÕ giíi ®· lµm viÖc ta Bank and UNESCO, muèn lµm ra sao, vµ tõ hoµn c¶nh cô http://web.worldbank.org/WBSITE/ thÓ cña m×nh ®Ó ®Þnh ra ®−êng ®i. EXTERNAL/TOPICS/EXTEDUCAT ChÝnh s¸ch KH&CN vµ viÖc qu¶n lý ®Ò ION/0,,contentMDK:20298183~menu tµi ch¾c ch¾n còng cÇn lµm nh− vËy. PK:617592~pagePK:148956~piPK:216 618~theSitePK:282386,00.html.
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học