Một số nội dung cơ bản của giáo dục trước hôn nhân về quan hệ gia đình và cộng đồng - Nguyễn Thu Nguyệt

36 X· héi häc sè 2 (94), 2006 Mét sè néi dung c¬ b¶n cña gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n vÒ quan hÖ gia ®×nh vµ céng ®ång NguyÔn Thu NguyÖt Gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n lµ qu¸ tr×nh c¸c c¸ nh©n häc hái, tiÕp nhËn nh÷ng kiÕn thøc, kü n¨ng, hÖ chuÈn mùc gi¸ trÞ… trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng gia ®×nh, ®Ó chuÈn bÞ cho viÖc x©y dùng gia ®×nh. Gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n lµ nhu cÇu tÊt yÕu mµ hÇu hÕt c¸c h×nh th¸i tæ chøc x· héi ®Òu ph¶i ®¸p øng. Sù ®¸p øng nµy phô thuéc vµo thÓ chÕ, tæ chøc x· héi, v¨n hãa, phong tôc tËp qu¸n, t«n gi¸o… vµ lu«n h−íng tíi b¶o vÖ, duy tr×, cñng cè trËt tù x· héi ®· sinh ra nã. Gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n gãp phÇn h×nh thµnh nªn nh©n c¸ch con ng−êi, c¸c quan hÖ gia ®×nh, t¸c ®éng ®Õn cÊu tróc vµ tÝnh bÒn v÷ng cña gia ®×nh, t¸c ®éng tíi quan hÖ gi÷a gia ®×nh vµ céng ®ång, do vËy ¶nh h−ëng trùc tiÕp tíi sù æn ®Þnh x· héi. Th«ng qua gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n, c¸c chñ thÓ qu¶n lý cã thÓ thùc hiÖn sù ®iÒu tiÕt cña m×nh ®èi víi gia ®×nh, gãp phÇn vµo qu¶n lý x· héi. Tuy nhiªn, nh÷ng biÕn ®æi trong cÊu tróc kinh tÕ x· héi hiÖn nay cã xu h−íng lµm gia t¨ng hiÖn t−îng chung sèng kh«ng kÕt h«n, xung ®ét b¹o lùc gia ®×nh, ly h«n, sù r¹n nøt vµ xuèng cÊp cña c¸c quan hÖ gia ®×nh... §iÒu nµy ®· lµm cho gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n cµng trë thµnh nhu cÇu bøc thiÕt cña toµn x· héi. §¶ng vµ Nhµ n−íc còng b¾t ®Çu quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn vÊn ®Ò nµy. ChØ thÞ cña Ban BÝ th− Trung −¬ng §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (21/2/2005) vÒ x©y dùng gia ®×nh thêi kú c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®· ®Ò cËp ®Õn mét trong nh÷ng nguyªn nh©n ¶nh h−ëng ®Õn sù æn ®Þnh cña gia ®×nh lµ: "C«ng t¸c gi¸o dôc tr−íc vµ sau h«n nh©n, viÖc cung cÊp c¸c kiÕn thøc lµm cha mÑ, c¸c kü n¨ng øng xö cña c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh ch−a ®−îc coi träng”. Bµi viÕt nµy dùa trªn kÕt qu¶ thu ®−îc tõ nghiªn cøu "§iÒu tra, kh¶o s¸t gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n ë ®ång b»ng s«ng Hång vµ s«ng Cöu Long - Thùc tr¹ng, nhu cÇu néi dung vµ ®Þnh h−íng gi¶i ph¸p" do ViÖn X· héi häc phèi hîp víi ñy ban D©n sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em (d−íi sù tµi trî cña UNICEF) tiÕn hµnh vµo n¨m 2005 t¹i 4 ®Þa bµn: thµnh phè Hå ChÝ Minh, Trµ Vinh, H¶i Phßng vµ Ninh B×nh. Trong khu«n khæ bµi viÕt, chóng t«i muèn ®−a ra mét sè gîi ý x¸c ®Þnh nhu cÇu néi dung c¬ b¶n cña gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n vÒ quan hÖ gia ®×nh vµ céng ®ång. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn NguyÔn Thu NguyÖt 37 I. Nhu cÇu gi¸o dôc nhËn thøc ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh VÒ mÆt lý luËn, mäi qu¸ tr×nh gi¸o dôc x· héi ®Òu h−íng tíi thay ®æi nhËn thøc vµ hµnh vi, mµ môc tiªu ®Çu tiªn lµ thay ®æi nhËn thøc vÒ chÝnh qu¸ tr×nh ®ã. Gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n còng kh«ng ngo¹i lÖ. Gi¸o dôc trong toµn x· héi nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ h«n nh©n vµ gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n chÝnh lµ môc ®Ých ®Çu tiªn cña qu¸ tr×nh nµy. NhËn thøc vÒ h«n nh©n - gia ®×nh kh«ng chØ chi phèi c¸ch thøc, xu h−íng, nhu cÇu vµ môc ®Ých lùa chän b¹n ®êi, lùa chän d©u/rÓ trong céng ®ång x· héi mµ cßn ¶nh h−ëng tíi cÊu tróc vµ tÝnh bÒn v÷ng cña gia ®×nh. V× thÕ, quan niÖm vÒ h«n nh©n lu«n t¸c ®éng rÊt m¹nh tíi gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n víi t− c¸ch lµ mét qu¸ tr×nh chuÈn bÞ ®Ó thùc hiÖn nh÷ng môc ®Ých cña h«n nh©n. Ng−îc l¹i, gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n dï chñ ®éng hay bÞ ®éng, truyÒn thèng hay hiÖn ®¹i ®Òu cã ¶nh h−ëng tíi nhËn thøc vÒ h«n nh©n - gia ®×nh cña c¸ nh©n vµ x· héi. Gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n, tr−íc hÕt, ph¶i n©ng cao nhËn thøc ®óng ®¾n trong toµn x· héi vÒ h«n nh©n - gia ®×nh. H«n nh©n kh«ng chØ tháa m·n nhu cÇu cña 2 c¸ thÓ (réng ra cã thÓ lµ 2 dßng hä) mµ cßn lµ quyÒn lîi nghÜa vô, tr¸ch nhiÖm ë vÞ thÕ míi cña hä ®èi víi x· héi. H«n nh©n "v−ît qua quan hÖ cÆp chØ cã tÝnh chÊt c¸ nh©n ®Ó dÉn tíi sù h×nh thµnh nhãm - lµ gia ®×nh". (G.Endruweit vµ G.Trommsdoff, 2001: 222). CÇn ph©n biÖt "B¹n t×nh vµ b¹n ®êi" lµ luËn ®iÓm mang nhiÒu ý nghÜa c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tÕ. ý nghÜa quan träng cña côm tõ nµy lµ gi¸o dôc trong toµn x· héi môc ®Ých ®óng ®¾n, tÝnh trung thùc cña t×nh yªu vµ h«n nh©n, tr¸nh mäi vô lîi theo nh÷ng nghÜa cã thÓ cã cña tõ nµy. C¶ h«n nh©n "do thu xÕp" vµ "h«n nh©n l·ng m¹n v× t×nh yªu" ®Òu cã thÓ cã nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ tiªu cùc. Ph¶i gi¸o dôc cho céng ®ång ®Ó t¹o ra d− luËn vµ kiÓm so¸t x· héi ®èi víi nh÷ng xu h−íng bu«ng th¶ "Sèng thö, yªu thö, sèng gÊp, yªu gÊp". TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n lµ qu¸ tr×nh tù th©n, lµ nhu cÇu néi sinh cña ®êi sèng gia ®×nh. Dï ë bÊt kú h×nh th¸i tæ chøc x· héi nµo, con ng−êi còng kh«ng thÓ b−íc vµo ®êi sèng gia ®×nh tõ con sè kh«ng, kh«ng ®−îc chuÈn bÞ. ChÝ Ýt, mçi c¸ nh©n còng ®−îc gi¸o dôc chuÈn bÞ tõ "gia ®×nh xuÊt th©n" sang "gia ®×nh b¶n th©n" vµ ®iÒu nµy kh«ng phô thuéc vµo ý muèn cña hä. Gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n kh«ng cßn lµ ý muèn chñ quan cña bÊt kú mét chñ thÓ x· héi nµo. Tuy lµ qu¸ tr×nh tÊt yÕu kh¸ch quan nh−ng gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n kh«ng ph¶i lµ bÊt biÕn. Cã nh÷ng néi dung Ýt thay ®æi, cã nh÷ng néi dung biÕn ®æi nhanh hoÆc ph¸t sinh tõ nh÷ng biÕn ®æi trong cÊu tróc kinh tÕ x· héi, chÞu t¸c ®éng m¹nh cña c¸c thiÕt chÕ kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ v¨n hãa - víi t− c¸ch lµ mét bé phËn cña ý thøc x· héi. Sù chuyÓn ®æi sang kinh tÕ thÞ tr−êng ë ViÖt nam còng sÏ t¸c ®éng rÊt lín tíi néi dung, ph−¬ng thøc vµ c¸ch thøc tæ chøc thùc hiÖn cña gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n trong thùc tÕ. Gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n lµ mét qu¸ tr×nh, khã cã thÓ x¸c ®Þnh ®iÓm khëi ®Çu, Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn 38 Mét sè néi dung c¬ b¶n cña gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n vÒ quan hÖ gia ®×nh vµ céng ®ång nh−ng ch¾c ch¾n lµ ®−îc b¾t ®Çu rÊt sím khi mçi c¸ nh©n biÕt nhËn thøc. H«n nh©n kh«ng ph¶i lµ ®iÓm kÕt thóc mµ lµ "®iÓm uèn" quy ®Þnh c¸ch thøc tiÕp thu vµ ®iÒu kiÖn thùc hµnh míi. Thanh niªn tõ ®èi t−îng tiÕp nhËn chuÈn bÞ trë thµnh chñ thÓ gi¸o dôc khi cã con. §©y lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi vµ liªn tôc cña gia ®×nh. Gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n lu«n lµ bé phËn cÊu thµnh quan träng cña chiÕn l−îc ph¸t triÓn gia ®×nh. Nã t¸c ®éng lín tíi cÊu tróc vµ tÝnh bÒn v÷ng cña gia ®×nh. Gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n lµ c«ng cô ®Ó c¸c chñ thÓ qu¶n lý thùc hiÖn sù ®iÒu tiÕt cña m×nh ®èi víi gia ®×nh vµ th«ng qua ®ã ®Ó ®iÒu tiÕt x· héi. Gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n lµ mét thµnh tè gi¸o dôc nªn nh©n c¸ch con ng−êi, t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi quan hÖ gi÷a c¸c thÕ hÖ trong gia ®×nh, tíi quan hÖ gi÷a gia ®×nh vµ céng ®ång do vËy mµ cã ¶nh h−ëng trùc tiÕp tíi sù æn ®Þnh x· héi. Néi dung cña gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n rÊt ®a d¹ng, tõ nh÷ng chuÈn mùc giao tiÕp øng xö tíi nh÷ng kiÕn thøc kü n¨ng cña c¸c qu¸ tr×nh kh¸c diÔn ra trong gia ®×nh. Cã thÓ nãi, mäi qu¸ tr×nh diÔn ra trong gia ®×nh ®Òu cÇn ®−îc chuÈn bÞ vµ ®−îc gi¸o dôc. Gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n ph¶i phï hîp ®èi víi tõng ®èi t−îng kh¸c nhau. NhÊt lµ trong x· héi hiÖn nay, khi mµ nh÷ng ®Æc tr−ng nghÒ nghiÖp, ®Þa bµn c− tró, tr×nh ®é häc vÊn… cã ¶nh h−ëng quyÕt ®Þnh tíi th¸i ®é tiÕp nhËn, møc ®é tiÕp thu vµ kh¶ n¨ng thùc hµnh cña c¸c nhãm ®èi t−îng. Gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n cÇn ph¶i ®−îc tæ chøc thùc hiÖn trong c¶ ba m«i tr−êng gi¸o dôc c¬ b¶n: gia ®×nh, nhµ tr−êng vµ x· héi. Mçi m«i tr−êng sÏ ®¶m nhËn nh÷ng néi dung chñ yÕu kh¸c nhau. Trong ®ã, néi dung quan hÖ øng xö trong gia ®×nh, céng ®ång lµ khã kh¨n vµ quan träng nhÊt nªn ®−îc thùc hiÖn chñ yÕu tõ gia ®×nh. Dï cã sù tham gia, ®iÒu tiÕt cña c¸c thiÕt chÕ x· héi kh¸c, vai trß cña gia ®×nh vÉn ®Æc biÖt quan träng vµ kh«ng thÓ thay thÕ. II. Nhu cÇu néi dung mong muèn ®−îc gi¸o dôc cña thanh niªn BiÓu ®å 1: Nh÷ng vÊn ®Ò thanh niªn quan t©m nhÊt nÕu lËp gia ®×nh 900 856 800 700 616 609 600 501 500 400 300 200 100 165 128 127 0 quan hÖ vî ch¨m sãc nu«i quan hÖ víi bè kinh tÕ c«ng quan hÖ víi luËt, quyÒn quan hÖ víi chång dËy con mÑ hä hµng ¨n viÖc lµm hai bªn hµng xãm con ng−êi b¹n vî, chång céng ®ång TuyÖt ®¹i ®a sè 98% thanh niªn ch−a cã gia ®×nh mong muèn ®−îc häc hái nh÷ng kiÕn thøc, kü n¨ng vÒ ®êi sèng gia ®×nh tr−íc khi kÕt h«n. X¸c ®Þnh mét thø Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn NguyÔn Thu NguyÖt 39 tù t−¬ng ®èi chÝnh x¸c c¸c vÊn ®Ò ®−îc thanh niªn quan t©m nhÊt khi lËp gia ®×nh -vÒ mÆt nhu cÇu - còng cã thÓ coi lµ nh÷ng nhu cÇu cÊp thiÕt nhÊt cña Gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n. C¸c vÊn ®Ò ®−îc quan t©m nhÊt, cã nhu cÇu gi¸o dôc cao nhÊt thÓ hiÖn ë BiÓu ®å 1 (thø tù gi¶m dÇn tõ tr¸i qua ph¶i theo sè ®iÓm b»ng tÇn sè lùa chän nh©n víi hÖ sè ®iÓm cña møc ®é quan träng cña vÊn ®Ò). KÕt qu¶ cho thÊy, c¸c quan hÖ vî chång, quan hÖ víi bè mÑ hä hµng 2 bªn, quan hÖ víi hµng xãm céng ®ång chiÕm vÞ trÝ thø nhÊt, th− 3 vµ thø 5 trong c¸c mèi quan t©m cña thanh niªn. §©y còng lµ nh÷ng néi dung khã kh¨n nhÊt, khã cã chuÈn mùc chung cña gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n v× chóng thay ®æi theo vïng miÒn, theo d©n téc, t«n gi¸o… thËm chÝ thay ®æi c¶ theo sù ph¸t triÓn (nhÊt lµ kinh tÕ) cña mçi c¸ nh©n vµ gia ®×nh. Ph©n tÝch theo nhãm, chóng t«i nhËn thÊy: thanh niªn n«ng th«n cã nhu cÇu ®−îc gi¸o dôc cao h¬n ®« thÞ ë tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò ®−a ra. Nhãm cã häc vÊn tõ trung häc phæ th«ng trë lªn cã nhu cÇu gi¸o dôc cao h¬n nhãm cã häc vÊn trung häc c¬ së trë xuèng. ChØ thÊp h¬n ë 2 vÊn ®Ò "quan hÖ víi hä hµng" vµ "quan hÖ víi céng ®ång". §ång nghÜa víi nhãm cã häc vÊn cao h¬n tù tin h¬n trong 2 lÜnh vùc quan hÖ nµy. Ph©n tÝch theo giíi tÝnh, n÷ cã nhu cÇu gi¸o dôc cao h¬n ë 2/7 vÊn ®Ò lµ: "quan hÖ vî chång" vµ "søc kháe sinh s¶n, nu«i d¹y con c¸i" gîi ý nh÷ng c«ng viÖc mµ phô n÷ sÏ cã nhiÒu khã kh¨n khi chung sèng. III. Gi¸o dôc quan hÖ trong gia ®×nh 1. Gi¸o dôc quan hÖ vî chång Quan hÖ vî chång hiÖn nay ph¶i dùa trªn c¬ së b×nh ®¼ng, t«n träng lÉn nhau trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng gia ®×nh: ph©n céng lao ®éng, nu«i d¹y con c¸i, tiÕp cËn vµ sö dông c¸c nguån lùc, tham gia vµo c¸c qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh… Nh÷ng ®Þnh kiÕn gia tr−ëng, bÊt b×nh ®¼ng giíi cÇn ®−îc xãa bá. Tuy nhiªn, gi¸o dôc vÒ quan hÖ vî chång cÇn ph¶i chó ý ®Õn sù kh¸c biÖt n«ng th«n ®« thÞ, c¸c nhãm yÕu thÕ vµ cã nguy c¬ cao trong céng ®ång x· héi. Gi¸o dôc cho thanh niªn chøc n¨ng vai trß, tr¸ch nhiÖm cña vî/chång trong gia ®×nh. Nh−ng nh÷ng vai trß chøc n¨ng ®ã kh«ng cøng nh¾c. NÕu cã sù chuyÓn ®æi th× cÇn ph¶i cã nh÷ng øng xö hîp lý kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn quan hÖ vî chång: "Trong cuéc sèng nÕu vî lµm nhiÒu tiÒn h¬n chång mµ lu«n vui vÎ th× kh«ng sao, chø cã chuyÖn lµ chång nghÜ ngay mµy lµm nhiÒu tiÒn th× coi th−êng tao. Khi m×nh thu nhËp cao th× m×nh ph¶i khÐo lÐo. §i lµm vÊt v¶, nÕu m×nh nh¨n nhã lµ sÏ lµm cho chång m×nh mÆc c¶m, kiÕm ®−îc nhiÒu tiÒn th× coi th−êng chång". (N÷, TLN cã gia ®×nh, thµnh phè, phæ th«ng trung häc, 30 tuæi). Gi¸o dôc nh÷ng chøc n¨ng, thiªn chøc cña phô n÷ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh sù bÒn v÷ng trong quan hÖ vî chång bëi xu h−íng hiÖn nay vÉn nghiªng vÒ ph©n c«ng lao ®éng truyÒn thèng trong gia ®×nh. "Dï ë mét c−¬ng vÞ, vai trß cao trong x· héi th× khi vÒ nhµ anh vÉn ph¶i lµ mét ng−êi phô n÷. Thêi ®¹i nµo còng vËy, c«ng dung ng«n h¹nh còng cÇn thiÕt". (N÷, c¸n bé MÆt trËn Tæ quèc quËn, phæ Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn 40 Mét sè néi dung c¬ b¶n cña gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n vÒ quan hÖ gia ®×nh vµ céng ®ång th«ng trung häc, 54 tuæi). Gi¸o dôc cho thanh niªn biÕt c¸ch lùa chän thêi ®iÓm vµ ph−¬ng thøc chia sÎ gãp ý lÉn nhau. Cïng mét m©u thuÉn khã kh¨n, nÕu kh«ng lùa chän ®óng thêi ®iÓm, lêi lÏ/ hµnh ®éng kh«ng thÝch hîp kh«ng nh÷ng kh«ng gi¶i quyÕt ®−îc, thËm chÝ cßn lµm cho kho¶ng c¸ch, m©u thuÉn vî chång t¨ng thªm khã hãa gi¶i. Dï cßn ph¶i tranh luËn nhiÒu tõ gãc ®é b×nh ®¼ng giíi, ch÷ "nhÉn" cña ng−êi phô n÷ vÉn ®−îc ®Ò cao trong viÖc ®¶m b¶o h¹nh phóc gia ®×nh vµ nhËn ®−îc nhiÒu ñng hé tõ phÝa phô n÷. "Phô n÷ lµ ng−êi quyÕt ®Þnh h¹nh phóc gia ®×nh. Víi phô n÷ mét sù nhÞn chÝn sù lµnh, nhÞn mét chót ®i ®Ó sau ®ã hai bªn ngåi víi nhau th× dÔ dµng". (N÷, c¸n bé D©n sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em thµnh phè, ®¹i häc, 52 tuæi). Gi¸o dôc tr−íc h«n nh©n cho thanh niªn nªn kÕt hîp b¶n s¾c v¨n hãa d©n téc víi nh÷ng tiªu chuÈn cña x· héi hiÖn ®¹i ®ang h−íng ®Õn. Quan hÖ vî chång ph¶i hµi hßa gi÷a nhu cÇu vÒ vËt chÊt vµ nhu cÇu vÒ t×nh c¶m. Coi träng sù thanh b¹ch nh−ng kh«ng thñ tiªu ®éng lùc lµm giµu ch©n chÝnh, ®Ò cao chung thñy, tiÕt nghÜa nh−ng kh«ng h¹n chÕ sù qu¶ng giao x· héi. Gi¸o dôc h−íng nghiÖp, lµm cho thanh niªn nhËn thøc ®óng vÒ ý nghÜa cña lao ®éng, kh«ng ph©n biÖt nghÒ sang hÌn. Ph¶i cã c«ng ¨n viÖc lµm, cã thu nhËp khi lËp gia ®×nh. Ph©n biÖt lùa chän b¹n ®êi cã c«ng ¨n viÖc lµm æn ®Þnh víi tÝnh to¸n vô lîi vÒ kinh tÕ. ChuÈn bÞ tÝnh th¸o v¸t, chñ ®éng nh¹y c¶m trong cuéc sèng vî chång. "T«i xin nh¾c l¹i ngµy x−a c¸c cô huÊn luyÖn cho con ch¸u "chí qu¸ kh«n ngoan, chí qu¸ vông vÒ. Chí cho ai dèi, chí hÒ dèi ai`. (N÷, nhãm cha mÑ thµnh phè, phæ th«ng trung häc, 67 tuæi). Gi¸o dôc c¸c biÖn ph¸p phßng chèng ®Ó gi¶m thiÓu b¹o lùc gia ®×nh d−íi mäi h×nh thøc: thÓ x¸c, tinh thÇn t×nh c¶m. §Æc biÖt lµ nh÷ng di chøng l©u dµi vÒ t©m lý t×nh c¶m vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc, gi¶i táa ®èi víi nh÷ng ®æ vì trong t×nh yªu h«n nh©n vµ gia ®×nh. Nguyªn t¾c trong quan hÖ vî chång lµ ph¶i lu«n tù hoµn thiÖn, biÕt v−¬n lªn, th«ng c¶m vµ gióp ®ì lÉn nhau. "Thanh niªn ph¶i hiÓu r»ng kh«ng ai hoµn thiÖn c¶, ngay c¶ chÝnh b¶n th©n m×nh, nªn ph¶i biÕt chÊp nhËn nh÷ng c¸i khuyÕt cña nhau. Theo t«i ph¶i gi¸o dôc cho thanh niªn c¸i ý thøc ®ã, bít ®i c¸i t«i cña m×nh ®Ó phï hîp víi c¸i chung cña gia ®×nh". ( Nam, c¸n bé D©n sè, Gia ®×nh vµ TrÎ em tØnh, ®¹i häc, 57 tuæi). Gi¸o dôc cho thanh niªn nhËn thøc s©u s¾c lµ: quan hÖ vî chång kh«ng chØ quyÕt ®Þnh h¹nh phóc cña gia ®×nh hiÖn t¹i mµ cßn lµ "tÊm g−¬ng " cho con c¸i vµ cã ¶nh h−ëng ®Õn gia ®×nh trong t−¬ng lai. C¸c cô vÉn nãi "giá nhµ ai quai nhµ Êy" hµm ý vÒ sù kÕ thõa trong quan hÖ gia ®×nh. "T«i nghÜ rau nµo th× s©u nÊy. NÕu m×nh nãi víi c¸c cô ®Î ra m×nh nh÷ng lêi bÊt nh·, bÊt kÝnh hoÆc cã nh÷ng hµnh vi ng−îc l¹i víi ®¹o ®øc th× kh«ng d¹y ®−îc con, t«i nghÜ c©u nãi sãng tr−íc ®æ ®©u, sãng sau ®æ ®ã lµ rÊt chuÈn". (N÷, nhãm bè mÑ n«ng th«n, trung häc c¬ së, 61 tuæi). Kinh tÕ ph¸t triÓn, kÕt h«n ®a vïng miÒn t¨ng lªn ®ßi hái cã sù giao thoa vÒ Bản quyền thuộc Viện Xã hội học:www.ios.org.vn ... - tailieumienphi.vn