Xem mẫu
- HỘI NGHỊ KHOA HỌC CHĂN NUÔI THÚ Y TOÀN QUỐC 2021 - AVS2021: 58-68
MÔ HÌNH TOÁN HỌC TRONG CHĂN NUÔI LỢN Ở VIỆT NAM
Kiều Minh Lực1*
Tóm tắt
Nghiên cứu này nhằm phát triển các mô hình sinh trưởng, mô hình hiệu quả chuyển hóa thức ăn (FCR) và các mô
hình liên quan khác để áp dụng cho ngành chăn nuôi lợn ở Việt Nam. Quá trình sinh trưởng của lợn và sự biến
thiên FCR có mối quan hệ phi tuyến tính với tuổi và trọng lượng cơ thể theo các giai đoạn khác nhau. Các tham
số của mô hình được ước lượng bằng mô hình tuyến tính hoặc phi tuyến tính trên phần mềm SAS (Statistical
Analysis System).
Từ khóa: Nuôi lợn, toán học, Việt Nam
MATHEMATICS MODEL IN PIG PRODUCTION IN VIETNAM
Abstract
This study was to develop models for the growth, feed conversion ratio (FCR) and other related models to be
applied in pig production industry in Viet Nam. The growth of pigs and changes in FCR are nonlinear relationships
with age and body weight of the pigs in different stages. The parameters of the models were estimated by linear or
nonlinear models in SAS (Statistical Analysis System).
Keywords: Pig production, mathematics, Vietnam
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Ngành công nghiệp chăn nuôi lợn theo và Yorkshire, Kiều Minh Lực (2005). Các
mô hình trang trại ngày càng phát triển ở Việt mô hình sinh trưởng ở lợn cũng được Shull
Nam. Để giúp các chủ trang trại tự đánh giá (2013) nghiên cứu và mô tả khá chi tiết.
năng suất và hiệu quả sản xuất chăn nuôi lợn 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
của mình, nghiên cứu này đã mô hình hóa
Trên cơ sở nguồn số liệu từ thực tiễn
một số quá trình sản xuất bằng các công thức
chăn nuôi ở Việt Nam, nghiên cứu này đưa
toán học để làm tiêu chuẩn cho hoạt động sản các mô hình toán học để mô tả quá trình biến
xuất kinh doanh. thiên của các biến số về khối lượng cơ thể
Một số mô hình phi tuyến tính ứng dụng theo thời gian và hiệu quả chuyển hóa thức ăn
trong chăn nuôi đã được giới thiệu bởi Kiều chăn nuôi theo trọng lượng cơ thể lợn.
Minh Lực (1998). Trong đó, một số ứng dụng Thông số của các mô hình toán học
cụ thể trên vật nuôi bao gồm: Mô hình sinh được tính bằng phương pháp tuyến tính
trưởng của bò vàng Việt Nam, Kiều Minh (linear model) hoặc phương pháp phi tuyến
Lực (2001); Mô hình sinh trưởng của lợn cái tính (nonlinear model) trên phần mêm SAS
hậu bị thuần và lai giữa hai giống Landrace (Statistical Analysis System).
1
Công ty Cổ phần chăn nuôi C.P. Việt Nam; Khu Công nghiệp Biên Hòa 2, Thành phố Biên Hòa, Tỉnh Đồng Nai;
*
Tác giả liên hệ: Kiều Minh Lực. Email: kmluc@cp.com.vn; ĐT: 0918194988
69
- HỘI NGHỊ KHOA HỌC CHĂN NUÔI THÚ Y TOÀN QUỐC 2021 - AVS2021: 69-72
3. KẾT QUẢ số của mô hình, b là hệ số hiệu chỉnh có thể
3.1. Mô hình sinh trưởng của lợn được thay đổi tùy thuộc vào thực tế của mỗi
Quá trình sinh trưởng của lợn được mô trang trại.
hình hóa bằng quy luật thay đổi về khối lượng Thông số của mô hình được tính theo
cơ thể theo ngày tuổi. Mô hình sinh trưởng các giai đoạn phát triển và trình bày trong
tổng quát:
Bảng 1, hệ số hiệu chỉnh ở Bảng 2 và mô hình
Trong đó: y là khối lượng lợn hơi tương
đường cong sinh trưởng ở Hình 1.
ứng với ngày tuổi t và m, a, k là các thông
Bảng 1. Thông số mô hình sinh trưởng ở lợn
Giai đoạn phát triển (ngày tuổi) m a k
01 - 39 50.0 26.2700 -0.0481
40 - 123 117.2 39.9252 -0.0336
> 123 263.4 10.5848 -0.0112
Bảng 2. Hệ số hiệu chỉnh mô hình sinh trưởng ở lợn
Hệ số hiệu chỉnh Lợn thịt Lợn đực Cái
b 0,99 1 0,95
Hình 1. Mô hình tiêu chuẩn sinh trưởng ở lợn
3.2. Hệ số chuyển hóa thức ăn (FCR) giai đoạn phát triển khác nhau như sau:
ở lợn Giai đoạn dưới 84 kg:
Hệ số chuyển hóa thức ăn (feed Giai đoạn từ 84 kg:
converion ratio) được định nghĩa là mức tiêu Trong đó, y là hệ số chuyển hóa thức ăn
tốn thức ăn chăn nuôi để sản xuất 1 kg khối
lượng sống của con vật. (FCR) từ khi cai sữa 5 kg đến trọng lượng cơ
thể x kg.
Ở các giai đoạn sinh trưởng khác nhau,
vật nuôi có khả năng hấp thu và chuyển hóa Mô hình biểu diễn mối quan hệ giữa hệ
chất dinh dưỡng thành sản phẩm thịt khác số chuyển hóa thức ăn theo khối lượng sống
nhau. Giá trị FCR được mô hình hóa theo 2 của lợn được minh họa ở Hình 2.
70
- HỘI NGHỊ KHOA HỌC CHĂN NUÔI THÚ Y TOÀN QUỐC 2021 - AVS2021: 58-68
Hình 2. Hệ số chuyển hoá thức ăn (FCR)
3.3. Tổng chi phí thức ăn chăn nuôi sử dụng xuất 1 kg lợn hơi đã bao gồm chi phí thức ăn
để sản xuất 1 kg lợn hơi, bao gồm chi phí để sản xuất lợn con cai sữa được tính theo hai
thức ăn để sản xuất lợn con cai sữa giai đoạn:
Trong trường hợp người chăn nuôi chăn Giai đoạn dưới 54 kg:
nuôi lợn thịt bao gồm cả chăn nuôi lợn nái Giai đoạn từ 54 kg:
sinh sản, thì có thể ước tính hiệu quả chăn Trong đó, y là tổng chi phí thức ăn chăn
nuôi của toàn bộ hệ thống để sản xuất ra 1 kg nuôi, đã bao gồm thức ăn chăn nuôi để sản
lợn hơi. xuất lợn con cai sữa, để sản xuất 1 kg lợn hơi
Tổng chi phí thức ăn chăn nuôi để sản ở trọng lượng cơ thể x kg.
Hình 3. Chi phí thức ăn chăn nuôi để sản xuất 1 kg lợn hơi
(đã bao gồm thức ăn chăn nuôi để sản xuất lợn con cai sữa)
3.4. Tổng khối lượng thức ăn tiêu thụ đến như sau:
xuất bán Giai đoạn cai sữa đến 53 kg:
Mô hình sau sẽ giúp người chăn nuôi Giai đoạn sau 53 kg đến 95 kg:
tính toán tổng khối lượng thức ăn chăn nuôi Giai đoạn sau 95 kg: Trong đó, y là tổng
tiêu thụ để đạt trọng lượng lợn hơi xuất bán lượng thức ăn chăn nuôi tiêu thụ tính bằng kg
nào đó. Mô hình được tính theo 3 giai đoạn để đạt khối lượng cơ thể lợn x kg.
71
- HỘI NGHỊ KHOA HỌC CHĂN NUÔI THÚ Y TOÀN QUỐC 2021 - AVS2021: 69-72
Hình 4. Tổng lượng thức ăn chăn nuôi tiêu thụ theo trọng lượng hơi
4. KẾT LUẬN liệu tập huấn, trang 39. Viện KHKTNN
Miền Nam.
Quá trình sinh trưởng và khả năng
Kiều Minh Lực, Phạm Hồ Hải, Lê Phan
chuyển hóa thức ăn của vật nuôi thay đổi theo
Dũng, Nguyễn Minh Trí và Võ Tiên
thời gian dưới dạng phi tuyến tính và có thể
Phong (2001). Thước dây đo khối lượng
mô hình hóa bằng các mô hình toán học. bò thịt nội địa. Tạp chí Chăn nuôi, Hội
Người chăn nuôi có thể sử dụng các mô Chăn nuôi Việt Nam. 7: 6-7).
hình trên để dự báo, lập kế hoạch cũng như Kiều Minh Lực, Lê Vũ Thụy Ly và Võ Thịt
đánh giá, so sánh kết quả chăn nuôi của mình Tuyết (2005). Đường cong tăng trưởng
hoặc cho các mục đích khác. của heo cái hậu bị thuần và lai giữa hai
Tất cả các mô hình trên đã được biên giống Landrace và Yorkshire. Tạp chí
soạn thành phần mềm ứng dụng PigModel và Chăn nuôi, Hội Chăn nuôi Việt Nam. 7:
sử dụng miễn phí. 4-6.
Giá trị tính toán được từ mô hình là một Shull Caleb Michael (2013). Modeling
biến liên tục. Do vậy, có thể đánh giá chính growth of pigs related to heavy weights.
xác tại tất cả các thời điểm sản x Dissertation Submitted in partial
fulfillment of the requirements for
TÀI LIỆU THAM KHẢO
the degree of Doctor of Philosophy in
Kiều Minh Lực (1998). Mô hình phi tuyến Animal Sciences in the Graduate College
tính ứng dụng trong chăn nuôi. Thống kê of the University of Illinois at Urbana-
toán học ứng dụng trong chăn nuôi, Tài Champaign, 2013 Urbana, Illinois.
72
nguon tai.lieu . vn
