Mấy vấn đề về tiểu văn hóa thanh niên - Từ Thị Loan

X· héi häc thÕ giíi X· héi häc sè 3 (87), 2004 87 MÊy vÊn ®Ò vÒ tiÓu v¨n hãa thanh niªn Tõ thÞ loan V¨n hãa thanh niªn lµ mét lo¹i tiÓu v¨n hãa (subculture) trong chØnh thÓ v¨n hãa toµn vÑn. Mäi nÒn v¨n hãa ®Òu ®−îc x©y dùng trªn mét hÖ thèng c¸c gi¸ trÞ cèt lâi, hay lµ c¸c gi¸ trÞ chung mang tÝnh h¹t nh©n, xoay quanh ®ã cßn cã c¸c tiÓu v¨n hãa, ®−îc ph©n ®Þnh dùa theo c¸c tiªu chÝ khu vùc, d©n téc, tÇng líp x· héi, løa tuæi, nghÒ nghiÖp, t«n gi¸o, chÝnh trÞ, nghÖ thuËt, v.v... V¨n hãa thanh niªn lµ tr−êng hîp dÔ gÆp cña c¸c tiÓu v¨n hãa. TÝnh ng÷ “thanh niªn” hay “giíi trΔ dïng ®Ó chØ mét nhãm ng−êi nhÊt ®Þnh trªn nguyªn t¾c løa tuæi. ViÖc l−u ý ®Õn t©m lý ®Æc biÖt cña løa tuæi trong v¨n hãa lµ rÊt quan träng, bëi nã ®Æt dÊu Ên c¨n b¶n lªn tinh thÇn vµ thÞ hiÕu cña lo¹i v¨n hãa ®ã. 1. §Æc ®iÓm cña giíi trÎ vµ v¨n hãa thanh niªn1 Giíi trÎ, theo ®Þnh nghÜa cña c¸c nhµ x· héi häc ph−¬ng T©y, lµ nhãm d©n sè-x· héi tõ 14 ®Õn 30 tuæi2. Trong thµnh phÇn d©n sè cña nhiÒu n−íc, nhãm nµy chiÕm kho¶ng 20% - ®ã lµ mét chØ sè ®¸ng kÓ ®Ó chóng ta thÊy vÊn ®Ò v¨n hãa giíi trÎ nªn ®−îc dµnh mét sù l−u t©m xøng ®¸ng. Thanh niªn lµ bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña bÊt kú x· héi nµo, lµ mét hiÖn t−îng v¨n hãa - x· héi mang nh÷ng nÐt ®Æc thï. V¨n hãa thanh niªn n¶y sinh vµ tån t¹i xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu tù kh¼ng ®Þnh m×nh cña giíi trÎ trong qu¸ tr×nh x· héi hãa. Ng−êi ta th−êng cho r»ng vÒ b¶n chÊt thanh thiÕu niªn lu«n cã tinh thÇn ph¶n kh¸ng vµ ®èi víi hä kh«ng hÒ cã c¸c thãi h− tËt xÊu trong thÕ giíi cña m×nh. Nãi c¸ch kh¸c, ®ã lµ nh÷ng con ng−êi h− v« chñ nghÜa, nh÷ng kÎ cã th¸i ®é ®èi nghÞch víi c¸c gi¸ trÞ thñ cùu vµ c¸c qu¸ tr×nh mang tÝnh truyÒn thèng. Hä c¶m thÊy chËt hÑp trong khu«n th−íc cña c¸c quy t¾c vµ chuÈn mùc sèng mµ bè mÑ vµ «ng bµ r¨n d¹y. Giíi trÎ th−êng cã c¸c ®Æc ®iÓm: quyÕt liÖt trong ph¸n xÐt vµ hµnh ®éng, dÔ cã th¸i ®é cùc ®oan, khã chÊp nhËn b¶o ban, dÔ bÞ hÊp dÉn tr−íc c¸c m« h×nh x· héi ph¸t triÓn vµ cã th¸i ®é tiªu cùc víi tÊt c¶ nh÷ng g× diÔn ra mét c¸ch b×nh th−êng vµ theo quy ®Þnh, nh÷ng nhÞp ®iÖu sèng ®Òu ®Æn vµ nhµm ch¸n. §èi víi giíi trÎ ®Æc tr−ng lµ tÝnh n¨ng ®éng, sù cëi më víi thÕ giíi bªn ngoµi. Hä dÔ bÞ tæn th−¬ng, cã ph¶n x¹ c¶m xóc cao, cã tinh thÇn l¹c quan víi nhiÒu kh¸t khao l·ng m¹n vµ hay lý t−ëng hãa nh÷ng g× míi mÎ. 1 Trong bµi xin dïng côm tõ “v¨n hãa thanh niªn” hay “v¨n hãa giíi trΔ víi t− c¸ch tiÓu v¨n hãa. 2 Oganov A.A, Khangeldiev I.G. Lý luËn v¨n hãa. Nxb Grand, Moskva, 2001, tr. 245. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn 88 MÊy vÊn ®Ò vÒ tiÓu v¨n hãa thanh niªn ChÝnh v× nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy mµ giíi trÎ th−êng m©u thuÉn víi nh÷ng ai kh«ng ®ång t×nh víi c¸c quan ®iÓm thÕ giíi quan cña hä. Nh−ng, nh− thÕ kh«ng cã nghÜa lµ v¨n hãa giíi trÎ lµ mét khèi thèng nhÊt. §Æc biÖt trong giai ®o¹n thèng trÞ cña chñ nghÜa hËu hiÖn ®¹i, cã thÓ t×m thÊy ë ph−¬ng T©y hµng lo¹t nh÷ng biÓu hiÖn v« cïng kh¸c nhau cña v¨n hãa giíi trÎ: hip-pi, pan-ki, ng−êi kim lo¹i, ®Çu träc, nh÷ng ®øa con cña quû Sa t¨ng vµ nhiÒu d¹ng kh¸c. Cèt lâi cña v¨n hãa giíi trÎ lµ ph−¬ng thøc ®Æc biÖt thÓ hiÖn thÕ giíi quan riªng vµ hÖ thèng c¸c gi¸ trÞ tinh thÇn t−¬ng øng. V¨n hãa thanh niªn lµ lèi sèng ®Æc biÖt cña nh÷ng ng−êi trùc tiÕp sèng theo tinh thÇn ®ã hoÆc ®ång c¶m víi nã. Th−êng th× líp trÎ ®Æt ra cho m×nh nh÷ng môc ®Ých cao siªu nh−: thay ®æi thÕ giíi, c¶i biÕn cuéc sèng cña m×nh, vøt bá ¸ch thèng trÞ cña c¸c khu«n mÉu, kh−íc tõ c¸c quy chuÈn x· héi, kh¼ng ®Þnh quan ®iÓm sèng “chØ chän mét trong c¸c gi¶i ph¸p tr¸i ng−îc nhau” ®èi víi c¸c quan ®iÓm tån t¹i tr−íc ®ã, vµ kh¼ng ®Þnh nã trong c¸c tÝn ®iÒu v¨n hãa-x· héi cña m×nh. V× vËy, hÖ thèng c¸c gi¸ trÞ cña tiÓu v¨n hãa thanh niªn mang tÝnh chÊt tù trÞ. Nãi c¸ch kh¸c, nh÷ng biÓu hiÖn tiªu cùc cña v¨n hãa thanh niªn chØ lµ nh÷ng hiÖn t−îng nhÊt thêi, mét ph−¬ng thøc ®Æc biÖt t×m kiÕm lèi sèng. 2. Mü häc cña v¨n hãa thanh niªn C¸c nhãm thanh niªn kh¸c nhau lu«n cè g¾ng cñng cè nh÷ng quan ®iÓm quan träng cña hä vÒ thÕ giíi d−íi c¸c h×nh thøc biÓu c¶m sÆc sì, cã thÓ khã hiÓu víi ®a sè mäi ng−êi, nh−ng l¹i gîi nªn sù tß mß, hÊp dÉn trong x· héi. Hä tËp hîp l¹i thµnh céng ®ång trªn c¬ së cïng t«n thê mét lý t−ëng nµo ®ã vµ th−êng béc lé thiªn h−íng s¸ng lËp mét quan ®iÓm thÈm mü míi. Hä nhËn thøc c¸c ®Æc tÝnh thÈm mü cña thÕ giíi theo kiÓu riªng, trao cho c¸c kh¸i niÖm cò nh÷ng ý nghÜa míi, vÝ dô: vÒ c¸i ®Ñp, vÒ thÞ hiÕu nghÖ thuËt, lý t−ëng thÈm mü. Hä cè g¾ng thay ®æi kh«ng gian trong ®ã hä ®ang sèng, thÈm mü hãa nã theo gi¸c ®é cña m×nh vÒ c¸i ®Ñp. YÕu tè thÈm mü trong v¨n hãa thanh niªn ®−îc thÓ hiÖn ë b¶n chÊt trß ch¬i cña nã. Trong v¨n hãa thanh niªn th−êng diÔn ra sù xãa nhßa ranh giíi gi÷a trß ch¬i vµ ho¹t ®éng. §iÒu ®ã béc lé ë tÝnh s©n khÊu, nghÖ thuËt hãa, carnaval hãa, tÝnh ngÉu høng trong cuéc sèng. Trß ch¬i thÈm mü trong m«i tr−êng thanh niªn trë thµnh ph−¬ng thøc tù thÓ hiÖn cña c¸c thµnh viªn trong ban nhãm. C¶ trong nghÖ thuËt s©n khÊu, còng nh− trong ho¹t ®éng sèng cña hä cã mét chÊt nghÖ thuËt kÞch nµo ®ã. TÝnh s©n khÊu ®−îc thÓ hiÖn réng r·i trong c¸c nghi lÔ vµ nghi thøc ho¹t ®éng tËp thÓ. YÕu tè trß ch¬i lµ mét ®Æc tÝnh nh»m h×nh thµnh vµ duy tr× thø ng«n ng÷ riªng, th«ng qua c¸c dÊu hiÖu vµ biÓu t−îng ®Æc tr−ng cho tõng lo¹i v¨n hãa thanh niªn. YÕu tè trß ch¬i ®−îc thÓ hiÖn trong c¸c ho¹t ®éng mang tÝnh nhµ h¸t, c¸c “s«” diÔn, c¸c cuéc diÔu hµnh, c¸c festival. TÝnh nghÖ thuËt hãa thÓ hiÖn ë kiÓu hµnh xö ph« tr−¬ng, tr×nh diÔn, ë phong c¸ch ®Æc biÖt kh«ng chØ qua hµnh vi kh¸c th−êng, mµ cßn lµ nh÷ng së thÝch kú l¹ vÒ Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn Tõ ThÞ Loan 89 quÇn ¸o, kiÓu ®Çu, trang ®iÓm. ChØ trong m«i tr−êng thanh niªn chø kh«ng ph¶i ë bÊt kú m«i tr−êng nµo kh¸c thÓ hiÖn râ nhÊt c¸c h×nh thøc v¨n hãa phi d©n téc vµ phi ý thøc hÖ. Kh«ng ph¶i v« cí mµ nã thËt sù kh«ng cã biªn giíi quèc gia vµ rÊt dÔ dµng lan truyÒn nhanh chãng ë c¸c n−íc, c¸c khu vùc vµ c¸c ch©u lôc. §iÓn h×nh lµ c¸c trµo l−u ©m nh¹c vµ nghÖ thuËt. V¨n hãa thanh niªn cña c¸c nhãm kh¸c nhau th−êng pha t¹p, ch¾p v¸ vµ kh«ng l©u bÒn, th−êng biÕn d¹ng vµ thay ®æi khi thÕ hÖ míi xuÊt hiÖn. Sù thay ®æi thÕ hÖ ®−îc thÓ hiÖn chñ yÕu qua sù thay ®æi c¸c quan ®iÓm s¸ng t¹o cña hä. Cßn vÒ h×nh thøc thÓ hiÖn th× ®Æc tr−ng cña chóng lµ tÝnh lÆp l¹i. VÒ nguyªn t¾c, nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña v¨n hãa thanh niªn nh− ®· nªu ë trªn Ýt cã sù thay ®æi. 3. Mét sè m« h×nh v¨n hãa thanh niªn ë ph−¬ng T©y PhÇn lín c¸c häc gi¶ cho r»ng nhãm v¨n hãa thanh niªn kiÓu hiÖn ®¹i ®Çu tiªn xuÊt hiÖn lµ ë Anh vµo kho¶ng gi÷a thÕ kû XX. Nguyªn nh©n xuÊt hiÖn cña chóng, tho¹t nghe cã vÎ l¹ tai, l¹i chÝnh lµ tõ sù phån thÞnh ngµy cµng cao cña n−íc Anh. Sù xuÊt hiÖn c¸c nhãm v¨n hãa thanh niªn ®−îc tiÕp nhËn nh− qu¸ tr×nh qu¸ ®é tõ trÎ con sang ng−êi lín, hay nh− c¸ch diÔn ®¹t cña c¸c nhµ x· héi häc, lµ “c¬ chÕ ®éc ®¸o ®Ó x· héi hãa nh÷ng ai b−íc vµo løa tuæi qu¸ ®é”. ChÝnh trong løa tuæi nµy, “khi kh«ng cßn lµ trÎ con n÷a, nh−ng còng ch−a lµ ng−êi lín”, thanh thiÕu niªn b¾t ®Çu t×m kiÕm c¸c c¸ch thøc thÝch nghi víi hiÖn thùc th«ng qua c¸c gi¸ trÞ, quan ®iÓm vµ tiªu chÝ hµnh vi riªng cña m×nh. Hä biÓu lé kh¸t khao t×m kiÕm nh÷ng ng−êi ®ång chÝ h−íng vµ chia sÎ nh÷ng vÊn ®Ò phøc t¹p trong cuéc sèng kh«ng ph¶i mét c¸ch c¸ nh©n, mµ d−íi d¹ng tËp thÓ, vµ th«ng qua ®ã, c¶m thÊy sù cæ vò cña nh÷ng ng−êi kh¸c gièng m×nh. Sù h×nh thµnh c¸c nhãm v¨n hãa thanh niªn g¾n liÒn víi hiÖn t−îng ®−îc c¸c nhµ x· héi häc vµ t©m lý häc lý gi¶i nh− sù cù tuyÖt c¸c tiªu chÝ hµnh vi chung ®−îc mäi ng−êi chÊp nhËn. C¸c nhµ nghiªn cøu Anh th−êng coi nhãm “Teddy boys” lµ nhãm v¨n hãa thanh niªn ®Çu tiªn3. Nhãm nµy xuÊt hiÖn vµo kho¶ng gi÷a nh÷ng n¨m 50 cña thÕ kû XX. C¸c thµnh viªn “Teddy” kiÕm thªm viÖc lµm b»ng lao ®éng kh«ng lµnh nghÒ, trë nªn t−¬ng ®èi ®éc lËp víi gia ®×nh vÒ ph−¬ng diÖn tµi chÝnh ®Ó cã thÓ trang tr¶i nh÷ng nhu cÇu riªng. Nhu cÇu cña hä kh«ng lín l¾m: xem phim, dancing, cµ-phª. Nh−ng nh¹c rock-and-roll Mü trë thµnh khu«n mÉu v¨n hãa chÝnh cña hä. Nh− c¸c häc gi¶ Anh nhËn xÐt, diÖn m¹o cña “Teddy” kÕt hîp trong m×nh nh÷ng nÐt cña mét ng−êi Anh hµo hoa vµ mét tªn bÞp b¹c Mü: ¸o vÐt d¹ dµi cæ nhung, quÇn èng hÑp, ñng ®Õ nhÑ, cµ v¹t d©y. “Teddy”chÝnh lµ th¸i ®é phÉn né tr−íc kh«ng khÝ tÜnh lÆng kiÓu Anh trong c¸c r¹p chiÕu phim vµ sµn nh¶y, n¬i hä tÝch cùc tiÕp nhËn rock-and-roll. Qu¸ tr×nh ®ã th−êng kÕt thóc b»ng Èu ®¶ tËp thÓ vµ c¸c hµnh ®éng cµn quÊy. “Teddy” lµ biÓu hiÖn cña sù ph¶n kh¸ng 3 Gurevich P.S. V¨n hãa häc. Moskva, 1994, tr. 153. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn 90 MÊy vÊn ®Ò vÒ tiÓu v¨n hãa thanh niªn c¸c gi¸ trÞ b¶o thñ, ®«i khi cßn lµ biÓu hiÖn cña chñ nghÜa d©n téc thï ®Þch. “Teddy” tan r· vµo n¨m 1964, nh−ng hä ®· lín tiÕng tuyªn bè vÒ thanh niªn kh«ng ph¶i chØ nh− mét nhãm løa tuæi, mµ lµ mét nhãm x· héi. Nhãm v¨n hãa thanh niªn kh¸c lµ “Mode”. Tho¹t ®Çu ®¹i diÖn cña nhãm nµy tù gäi m×nh lµ “nh÷ng ng−êi m«-®Ðc” (c¸ch t©n - thuËt ng÷ vay m−în tõ nh¹c jazz). Môc ®Ých cña nhãm lµ v−ît ra khái khu«n khæ c¸c tiªu chuÈn gi¸ trÞ vµ v¨n hãa cña giai cÊp c«ng nh©n vµ b»ng c¸ch ®ã tiÕn gÇn tèi ®a tíi giai cÊp trung l−u vµ c¸c gi¸ trÞ chñ yÕu cña nã. “Mode” lµm d¸ng b»ng ¸o cæ cån tr¾ng cña nh÷ng nhµ ®iÒu hµnh vµ c¸c nhµ qu¶n lý nhá, ®èi víi hä con ®−êng c«ng danh theo bËc thang hµnh chÝnh kh«ng ph¶i lµ −íc m¬ khã thµnh hiÖn thùc. V× vËy c¸c thµnh viªn “Mode” cè g¾ng lµm sao bÒ ngoµi gièng víi nh÷ng ng−êi ®−îc gäi lµ “cæ cån tr¾ng”: s¹ch sÏ, t−¬m tÊt vµ t−¬i s¸ng trong trang phôc quÇn èng hÑp, ¸o vÐt thanh nh·, giµy mòi nhän, tãc c¾t ng¾n ch¶i chuèt. Trong cuéc sèng thùc cña nh÷ng thanh niªn “mèt”, c«ng viÖc Ýt ®−îc hä quan t©m, hä th−êng h¸o danh vµ h·nh tiÕn. NÒn t¶ng cuéc sèng cña hä do ba yÕu tè t¹o nªn: tèc ®é cña xe Vespa4 ý, n¨ng l−îng cña rock-and-roll Mü vµ amphetamin. Amphetamin lµ tªn mét lo¹i thuèc kÝch thÝch t©m lý. VÒ ph−¬ng diÖn nµy “Mode” thu nhËn c¶ nh÷ng trÎ vÞ thµnh niªn trong m«i tr−êng thanh niªn sö dông c¸c lo¹i ®«-ping ®Ó ®¹t tíi n¨ng lùc ®Æc biÖt. §èi lËp víi hä trong v¨n hãa thanh niªn lµ nhãm “Rocker”, vÒ c¬ b¶n xuÊt th©n tõ c¸c tÇng líp x· héi cã møc l−¬ng thÊp. M«-t« lµ ®Æc tÝnh v¨n hãa chÝnh ®èi víi hä - ®ã lµ biÓu t−îng cña tù do, cña tµi nghÖ ®iÒu khiÓn xe ®iªu luyÖn, lµ kh¸t väng tèc ®é vµ t×m kiÕm c¸c c¶m gi¸c m¹nh. §Õn cuèi nh÷ng n¨m 60 tõ “Mode” t¸ch ra mét nhãm nhá víi tªn gäi “Skin head”, hay lµ “®Çu träc”, ®«i khi cßn ®−îc gäi lµ “nh÷ng con quû trÇn gian”. Hä lµ nh÷ng ng−êi h©m mé bãng ®¸ cuång nhiÖt. Thø bËc c¸c gi¸ trÞ cña hä xÕp tõ trªn xuèng d−íi lµ: lao ®éng kiªn tr×, yªu n−íc, b¶o vÖ truyÒn thèng trªn l·nh thæ cña m×nh, thï ®Þch víi nh÷ng nhãm dÞ téc theo quan ®iÓm cña hä. “Skin head” sau ®ã ph¸t triÓn m¹nh ë §øc, dÇn dÇn lan ra c¸c n−íc §«ng ¢u vµ hiÖn nay ®ang thÞnh hµnh ë Nga. “Skin head” th−êng tÊn c«ng nh÷ng ng−êi n−íc ngoµi, nhÊt lµ ng−êi da mµu, víi lý do hä c−íp mÊt viÖc lµm cña ng−êi b¶n xø vµ tèt nhÊt hä nªn quay vÒ kiÕm viÖc trªn ®Êt n−íc m×nh. Gi÷a nh÷ng n¨m 60 cña thÕ kû XX ë Anh xuÊt hiÖn nh÷ng “Hippie”. §ã lµ nhãm v¨n hãa l«i cuèn vµo hµng ngò cña m×nh tr−íc hÕt lµ sinh viªn vµ nh÷ng ng−êi xuÊt th©n tõ tÇng líp trung l−u. H¹t nh©n quan ®iÓm cña hä lµ t− t−ëng t×m kiÕm lèi tho¸t cho ®Çu ãc thñ cùu cña x· héi tiªu dïng kü thuËt-c«ng nghÖ, cè g¾ng phôc håi c¸c quan hÖ l·ng m¹n víi thiªn nhiªn. NÒn t¶ng v¨n hãa cña “Hippie” lµ chÊt trÝ thøc ch©u ¢u kÕt hîp víi chÊt l·ng tö quý téc. C¸c nhµ nghiªn cøu ®· nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña “Hippie” nh− sau: chung sèng thô ®éng, hay chuyÓn dÞch, tÝnh biÓu c¶m cao, nÆng vÒ chñ quan, c¸ nh©n chñ nghÜa. 4 ChØ c¸c lo¹i xe ga, b¸nh nhá nãi chung. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn Tõ ThÞ Loan 91 Thanh niªn hip-pi chèng ®èi l¹i x· héi kü trÞ hiÖn ®¹i, chèng c¸c thµnh tùu cña v¨n minh ®em tiÖn nghi ®Õn cho cuéc sèng, chèng sù tiªu dïng thõa møa, chèng chiÕn tranh nh− biÓu hiÖn cña sù ng¹o m¹n ®Õ quèc. Hä ®Êu tranh v× cuéc sèng tèt ®Ñp h¬n theo quan niÖm cña m×nh, mét cuéc sèng kh«ng thÓ tån t¹i bªn c¹nh nh÷ng kÎ ngù trÞ quyÒn lùc; cuéc sèng ®ã chØ cã thÓ thùc hiÖn th«ng qua t×nh yªu, qua nh÷ng ®iÒu thÇn bÝ vµ nghi lÔ ma thuËt. Nguyªn t¾c chuyÓn dÞch ë nhãm nµy cã hai biÓu hiÖn: bªn ngoµi vµ bªn trong. Bªn ngoµi - lµ kh¾c phôc c¸c kh«ng gian, giíi h¹n vµ khu«n khæ ®Þa lý b»ng c¸ch chu du kh¾p thÕ giíi t×m kiÕm mét n¬i tró ngô lý t−ëng. Bªn trong - lµ c¶i biÕn ý thøc, më réng nhËn thøc, tr¶i nghiÖm c¸c c¶m gi¸c míi b»ng viÖc sö dông c¸c lo¹i ma tuý, cè g¾ng ®¹t tíi sù tù nhËn thøc, tíi nh÷ng h×nh thøc sinh tån thÇn bÝ vµ mang tÝnh t«n gi¸o míi. ChÊt biÓu c¶m cao cña thanh niªn hip-pi n¶y sinh tõ kh¸t khao ho¹t ®éng s¸ng t¹o, lu«n ®−îc t« ®iÓm b»ng c¸ch nhÊn m¹nh c¶m xóc. Ngay ë b×nh diÖn nµy trß ch¬i còng cã ý nghÜa ®Æc biÖt ®èi víi hä. Trß ch¬i nh− nguån gèc cña niÒm vui s−íng vµ tháa m·n tr−íc ho¹t ®éng s¸ng t¹o. “Hippie” ®¸nh gi¸ cao tÝnh chñ quan. Th¸i ®é chñ quan lµ nh©n tè tÝch cùc trong cuéc sèng c¸ nh©n cña hä. Nh−ng viÖc ch×m ®¾m trong tÝnh chñ quan néi t©m th−êng lµm mÊt ®i ë hä sù s¾c s¶o khi gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cña thÕ giíi kh¸ch quan. Chñ nghÜa c¸ nh©n cña “Hippie” lµ ph¶n øng ®¸p tr¶ tr−íc sù quy chuÈn hãa, ®¹i chóng hãa vµ v« b¶n ng· hãa x· héi. Nhãm v¨n hãa “Hippie” tá ra cã søc sèng vµ tån t¹i l©u dµi nhÊt, bëi nã cã lÞch sö riªng cña m×nh. D−íi c¸c h×nh thøc v¨n hãa nã béc lé râ nhÊt trong c¸c biÓu hiÖn cña nhµ h¸t vµ ©m nh¹c. TriÕt lý cña thanh niªn hip-pi x©y dùng trªn sù ®èi ®Þch víi v¨n hãa chÝnh thèng ®ang thèng trÞ trong x· héi t− b¶n, víi c¸c chuÈn mùc vµ nÒn t¶ng ®¹o ®øc cña nã. C¸c thanh niªn hip-pi th¸ch thøc sù thõa møa vµ tiÖn nghi cña ®êi sèng t− s¶n, kh«ng t¸n ®ång cè g¾ng tÝch luü cña x· héi còng nh− cè g¾ng phôc vô tèi ®a cho sù phån thÞnh cña c¸c gi¸ trÞ tiªu dïng. V× thÕ, con c¸i nhiÒu gia ®×nh giµu cã ë Mü ®· tõ bá c¸c dinh thù tiÖn nghi, vøt bá khái m×nh g¸nh nÆng cña c¸c chuÈn mùc. Hä mÆc nh÷ng quÇn ¸o ®¬n gi¶n nhÊt vµ cã gi¸ trÞ chøc n¨ng nhÊt: s¬ mi kÎ « thñng vµ quÇn bß, tõ chèi c¸c nguyªn t¾c vÖ sinh tèi thiÓu, kh«ng c¾t tãc, lªn ®−êng t×m kiÕm tù do vµ ý nghÜa cña cuéc sèng. Thêi gian tr«i qua, vµ phÇn lín trong sè hä, sau khi v−ît qua ®−îc c¨n bÖnh cña tuæi trÎ, ®· quay trë vÒ ®êi sèng v¨n hãa t− s¶n vµ chiÕm gi÷ nh÷ng vÞ trÝ quan träng trong x· héi hiÖn ®¹i ph−¬ng T©y gi÷a c¸c chÝnh kh¸ch, nhµ tµi chÝnh, nhµ c«ng nghiÖp... Cuèi nh÷ng n¨m 70 xuÊt hiÖn mét lo¹i v¨n hãa thanh niªn kh¸c: “Punk”. C¸c nhµ nghiªn cøu g¾n liÒn v¨n hãa “Punk” víi tªn tuæi nhµ so¹n nh¹c Mü D. Keidgi, víi c¸c t− t−ëng cña E. Uorell, c¸c lý thuyÕt tr×nh diÔn vµ nghÖ thuËt quan ®iÓm. “Punk” lµm ch−íng tai gai m¾t x· héi Anh b¶o thñ truyÒn thèng. Tuy ®· cã chót Ýt kinh nghiÖm trong øng xö víi “Teddy”, “Mode”, “Hippie”, nh−ng nh÷ng g× mµ “Punk” mang l¹i cho ng−êi d©n Anh l−¬ng thiÖn th× thËt khã chÊp nhËn. “Punk kho¸c Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn ... - tailieumienphi.vn