Mấy nhận xét về sự biến đổi nhu cầu giải trí của thanh niên Hà Nội hiện nay - Đinh Thị Vân Chi

X· héi häc sè 2 (74), 2001 71 MÊy nhËn xÐt vÒ sù biÕn ®æi nhu cÇu gi¶i trÝ cña thanh niªn Hµ Néi hiÖn nay §inh ThÞ V©n Chi I. DÉn nhËp: Nhu cÇu gi¶i trÝ ®−îc hiÓu lµ nhu cÇu ho¹t ®éng trong thêi gian rçi nh»m gi¶i táa sù c¨ng th¼ng trÝ n·o, ph¸t triÓn con ng−êi mét c¸ch toµn diÖn vÒ thÓ chÊt, trÝ tuÖ vµ thÈm mü. Víi c¸ch hiÓu nµy, gi¶i trÝ lµ d¹ng ho¹t ®éng hoµn toµn tù do mµ c¸ nh©n cã toµn quyÒn lùa chän theo së thÝch, trong khu«n khæ hÖ chuÈn mùc cña x· héi, kh«ng vô lîi, nh»m môc ®Ých gi¶i táa c¨ng th¼ng thÓ chÊt vµ tinh thÇn ®Ó ®¹t tíi sù th− gi·n, thanh th¶n trong t©m hån, vµ cao h¬n n÷a lµ ®¹t tíi nh÷ng rung c¶m thÈm mü. Nhu cÇu gi¶i trÝ, gièng nh− c¸c lÜnh vùc kh¸c trong cuéc sèng tinh thÇn cña con ng−êi kh«ng ngõng biÕn ®æi. Trong ®ã, cã nh÷ng biÕn ®æi do thêi gian, cã biÕn ®æi do ®iÒu kiÖn thùc tiÔn g©y ra, l¹i cã nh÷ng biÕn ®æi lµ hÖ qu¶ cña sù thay ®æi c¸c chuÈn mùc gi¸ trÞ x· héi. §Ó nghiªn cøu sù biÕn ®æi nhu cÇu gi¶i trÝ cña thanh niªn Hµ Néi, chóng t«i ®· sö dông ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra b»ng b¶ng hái ®èi víi 504 thanh niªn tõ 15-30 tuæi, ®ang sinh sèng, häc tËp hoÆc lµm viÖc æn ®Þnh trong c¸c ngµnh d©n sù cã ®¨ng ký hé khÈu hoÆc ®−îc t¹m tró dµi h¹n t¹i néi thµnh Hµ Néi. Nghiªn cøu tiÕn hµnh trong n¨m 2000, kÕt qu¶ thu ®−îc cho phÐp rót ra mét sè nhËn xÐt vÒ sù biÕn ®æi nhu cÇu gi¶i trÝ cña thanh niªn Hµ Néi nh− sau: II. Sù biÕn ®æi nhu cÇu gi¶i trÝ cña thanh niªn Hµ Néi theo thêi gian: 1. Sù ®a d¹ng hãa ho¹t ®éng gi¶i trÝ: NÕu so víi c¸c thêi kú tr−íc th× nhu cÇu gi¶i trÝ cña thanh niªn Hµ Néi hiÖn nay ®· ph¸t triÓn mét c¸ch râ rÖt vÒ mÆt sè l−îng. Tr−íc ®©y, c¸c h×nh thøc gi¶i trÝ chÝnh cña hä trong c¸c thêi kú lÞch sö cã thÓ ®−îc kÓ ®Õn nh− sau: Vµo thêi kú tr−íc 1954, gi¶i trÝ c¸ nh©n trong gia ®×nh hÇu nh− kh«ng cã mµ th−êng lµ gi¶i trÝ tËp thÓ b»ng nh÷ng trß ch¬i d©n gian víi sù tham gia cña sè l−îng nhiÒu ng−êi. Nh÷ng trß ch¬i nµy kh«ng ®ßi hái ph−¬ng tiÖn hoÆc chØ cÇn nh÷ng ph−¬ng tiÖn ®¬n gi¶n. Chóng g¾n liÒn víi v¨n hãa cæ truyÒn, xuÊt ph¸t tõ cuéc sèng, nh− lµ sù m« pháng, t¸i hiÖn cuéc sèng vµ sinh ho¹t cña ng−êi n«ng d©n1. Thêi kú 1 Tr−¬ng VÜnh Ký: Vµi nÐt vÒ thµnh Hµ Néi x−a (Bµi trªn m¹ng TrÝ tuÖ ViÖt Nam; Môc Lich-su@hn.fpt.vn; 08 June 1999 03:17:32 pm). Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn 72 MÊy nhËn xÐt vÒ sù biÕn ®æi nhu cÇu gi¶i trÝ... 1954-1986, nh÷ng nhu cÇu riªng cña c¸ nh©n t¹m thêi bÞ l·ng quªn, nh−êng chç cho nh÷ng vÊn ®Ò chung lín lao vµ cÊp thiÕt h¬n: b¶o vÖ Tæ quèc vµ x©y dùng ®Êt n−íc. §êi sèng v¨n hãa-tinh thÇn còng ®−îc ®Þnh h−íng b»ng nh÷ng phong trµo tËp thÓ, chñ yÕu lµ v¨n nghÖ vµ thÓ thao. Gi¶i trÝ c¸ nh©n hÇu hÕt b»ng nh÷ng h×nh thøc kh«ng tèn kÐm nh− ®äc s¸ch, nghe ®µi, ch¬i thÓ thao, giao l−u víi b¹n bÌ... Giai ®o¹n cuèi th× cã thªm v« tuyÕn truyÒn h×nh víi ch−¬ng tr×nh ph¸t sãng h¹n chÕ mÊy tiÕng buæi tèi 2. Sang thêi kú §æi míi (1986- ®Õn nay) t×nh h×nh ®· thay ®æi ®¸ng kÓ. NÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn t¹o ®iÒu kiÖn xuÊt hiÖn nh÷ng chñ thÓ míi ®¸p øng nhu cÇu gi¶i trÝ cña thanh niªn. C¸c ho¹t ®éng gi¶i trÝ v× thÕ ®−îc ®a d¹ng hãa, nhu cÇu gi¶i trÝ cña thanh niªn Hµ Néi cã dÞp ®−îc béc lé râ h¬n. NÕu so s¸nh nhu cÇu gi¶i trÝ cña thanh niªn Hµ Néi hiÖn nay víi c¸c thêi kú tr−íc, cã thÓ ph¸c th¶o sù biÕn ®æi nµy nh− sau: c¸c h×nh thøc gi¶i trÝ tr−íc ®©y cña thanh niªn Hµ Néi th−êng lµ: - Gi¶i trÝ c¸ nh©n: chñ yÕu lµ nghe ®µi, ®äc s¸ch b¸o, giao tiÕp víi b¹n bÌ. Thêi gian cuèi cã tivi ®Ó xem vµ cassette ®Ó nghe nh¹c. - Gi¶i trÝ tËp thÓ: c¸c ho¹t ®éng thÓ thao vµ c¸c sinh ho¹t v¨n hãa nghÖ thuËt, thi tho¶ng cã du lÞch d· ngo¹i. HiÖn nay, c¸c h×nh thøc gi¶i trÝ nªu trªn míi chØ lµ mét bé phËn nhá trong c¸c kh¶ n¨ng lùa chän ®Ó thanh niªn Hµ Néi tháa m·n nhu cÇu gi¶i trÝ cña m×nh. XuÊt hiÖn rÊt nhiÒu h×nh thøc gi¶i trÝ míi, xin ®¬n cö: - Gi¶i trÝ c¸ nh©n: thanh niªn Hµ Néi hiÖn nay cã thÓ ngåi nhµ xem c¸c ch−¬ng tr×nh tivi n−íc ngoµi ph¸t qua vÖ tinh. Hä còng cã thÓ ch¬i ®iÖn tö, truy nhËp m¹ng Internet ®Ó ®äc b¸o ®iÖn tö vµ ch¬i trß ch¬i víi nh÷ng ng−êi kh«ng thÊy mÆt... - Gi¶i trÝ tËp thÓ: c¸c tô ®iÓm gi¶i trÝ më ra nh÷ng h×nh thøc phong phó vµ ®æi míi theo thêi gian: tõ cµ phª tranh, cµ phª nh¹c, tíi c©u c¸, chÌo thuyÒn, vui ch¬i cã th−ëng,... C¸c thiÕt chÕ gi¶i trÝ nhµ n−íc (nhµ v¨n hãa, c©u l¹c bé) më nhiÒu líp n¨ng khiÕu, c©u l¹c bé thÓ thao, c©u l¹c bé v¨n nghÖ,... - Bªn c¹nh ®ã, do nhu cÇu ph¸t triÓn vµ më cöa, giao l−u víi bªn ngoµi mµ nhiÒu ho¹t ®éng gi¶i trÝ míi ®· du nhËp vµo ViÖt Nam trë thµnh quen thuéc víi thanh niªn Hµ Néi: tennis, bowling,... ThËm chÝ, ®iÒu kiÖn kinh tÕ ph¸t triÓn còng lµm xuÊt hiÖn nh÷ng h×nh thøc gi¶i trÝ mµ tr−íc ®©y ch−a mÊy ng−êi h×nh dung tíi: kh«ng Ýt thanh niªn Hµ Néi coi “®i d¹o siªu thÞ” trong thêi gian rçi lµ mét thó gi¶i trÝ cña m×nh. 2. C¸c h×nh thøc ho¹t ®éng gi¶i trÝ ®−îc −a thÝch: So s¸nh kÕt qu¶ kh¶o cøu cña chóng t«i víi n¨m 1996, thø tù −u tiªn cña thanh niªn Hµ Néi ®èi víi mét sè ho¹t ®éng gi¶i trÝ ®· cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ: 2 NguyÔn V¨n Trung chñ biªn : ChÝnh s¸ch ®èi víi thanh niªn (Lý luËn vµ thùc tiÔn). NXB ChÝnh trÞ Quèc gia. Hµ Néi-1996. Tr.48. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn §inh ThÞ V©n Chi 73 B¶ng 1: Mét sè ho¹t ®éng ®−îc thanh niªn Hµ Néi −a thÝch CÊp ®é thêi gian rçi H×nh thøc ho¹t ®éng gi¶i trÝ Tû lÖ vµ thø tù tham gia N¨m 1996 N¨m 2000 Tû lÖ Thø tù Tû lÖ Thø tù Thêi gian rçi cÊp ngµy §äc s¸ch b¸o 57 1 24.40 4 Xem Ti vi TiÕp b¹n Nghe nh¹c Ch¬i thÓ thao 50 2 33.93 1 48 3 14.09 5 - - 29.37 2 - - 26.79 3 Thêi gian rçi cÊp tuÇn Xem phim, ca nh¹c... 74 1 8.13 5 Tham quan, du lÞch §i ch¬i víi b¹n bÌ D¹o ch¬i Lµm nh÷ng viÖc −a thÝch Ch¬i thÓ thao 68 2 18.25 2 61 3 47.82 1 60 4 4.76 6 - - 13.89 3 - - 12.30 4 * Nguån sè liÖu n¨m 1996: Phan Thanh T¸. Thêi gian rçi cña thanh niªn Hµ Néi. LuËn ¸n th¹c sÜ V¨n hãa häc. H. 1997. Tr. 32). V× hai mÉu ®iÒu tra cña hai n¨m kh«ng t−¬ng øng nªn kh«ng thÓ so s¸nh vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi cña c¸c sè liÖu, mµ chØ cã thÓ nhËn xÐt vÒ trËt tù xÕp h¹ng cña chóng. Theo c¸ch ®ã, chóng ta thÊy: N¨m 1996, ë cÊp thêi gian rçi hµng ngµy, thanh niªn th−êng −u tiªn gi¶i trÝ b»ng h×nh thøc ®äc, sau ®ã lµ ph−¬ng tiÖn nghe nh×n th«ng dông nhÊt (tivi), råi ®Õn giao tiÕp víi b¹n bÌ. §Õn n¨m 2000, trËt tù nµy cã ®¶o lén: −u tiªn hµng ®Çu lµ tivi, råi ®Õn nghe nh¹c, ch¬i thÓ thao, tiÕp theo lµ ®äc, vµ cuèi cïng lµ giao tiÕp víi b¹n bÌ. VÞ trÝ ®Çu b¶ng ®· chuyÓn tõ “®äc s¸ch b¸o” sang “xem tivi”. §iÒu ®ã cã thÓ ®−îc gi¶i thÝch b»ng sù n©ng cao chÊt l−îng c¸c ch−¬ng tr×nh gi¶i trÝ cña c¸c ph−¬ng tiÖn nµy: vÝ dô, ®èi víi tivi, chóng ta ®· cã mét ch−¬ng tr×nh riªng phôc vô gi¶i trÝ (VTV3). Tõ chç n¨m 1996, VTV3, ngoµi phim, míi chØ cã hai s©n ch¬i cho kh¸n gi¶ lµ “SV96” vµ “Trß ch¬i liªn tØnh”, th× ®Õn n¨m 2000 ®· cã mét danh môc phong phó c¸c s©n ch¬i dµnh cho mäi løa tuæi, mäi tÇng líp kh¸n gi¶ kh¸c nhau nh− “V−ên cæ tÝch”, “§−êng lªn ®Ønh Olimpia”, “ë nhµ chñ nhËt”, “Nhµ n«ng ®ua tµi”... Råi c¸c ch−¬ng tr×nh v¨n nghÖ, thÓ thao, hµi h−íc dÝ dám ®· “lÊp ®Çy” thêi gian ph¸t sãng. ChÊt l−îng c¸c ch−¬ng tr×nh còng ngµy cµng ®−îc n©ng cao, thu hót ®−îc sù chó ý cña kh¸n gi¶. Thªm vµo ®ã lµ nh÷ng phim truyÒn h×nh dµi tËp t−¬ng ®èi hay cña ViÖt Nam vµ n−íc ngoµi ®−îc ph¸t sãng liªn tôc trªn c¶ bèn ch−¬ng tr×nh (VTV1, VTV2, VTV3 vµ HTV). TiÕp theo, “nghe nh¹c” ®øng hµng thø hai cã liªn quan mËt thiÕt víi sù ph¸t triÓn cña thÞ tr−êng b¨ng ®Üa nh¹c trong mÊy n¨m cuèi thËp kû 90. Tõ chç chØ cã mét sè l−îng hÕt søc h¹n chÕ c¸c ®Üa nh¹c cña Mü, T©y ¢u víi gi¸ xÊp xØ 20USD/®Üa, tíi nay ®Üa Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn 74 MÊy nhËn xÐt vÒ sù biÕn ®æi nhu cÇu gi¶i trÝ... nh¹c Trung Quèc trµn ngËp thÞ tr−êng ViÖt Nam víi gi¸ 13.000-18.000 ®/®Üa. Kh«ng chØ ®Üa nh¹c mµ c¶ ®Üa h×nh VCD (video compact disk), LD (laser disk), thËm chÝ DVD (digital video disk) còng ®· xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu, néi dung ngµy cµng phong phó vµ gi¸ c¶ ngµy cµng h¹ thÊp. Víi nh÷ng ®Üa nh¹c nµy, chÊt l−îng ©m thanh ®−îc n©ng cao v−ît bùc, viÖc lùa chän bµi, nhí bµi, ®Æt ch−¬ng tr×nh tù ®éng... rÊt thuËn tiÖn khiÕn cho nhu cÇu nghe nh¹c ®−îc ®¸p øng ngµy cµng tèt. Nh÷ng ®iÒu ®ã khiÕn ®Üa nh¹c ngµy cµng phæ biÕn t¹i c¸c gia ®×nh Hµ Néi, thay thÕ dÇn nh÷ng m¸y cassette x−a cò. Hµng thø ba lµ “thÓ thao”, h×nh thøc gi¶i trÝ nµy kh«ng chØ gióp con ng−êi th− gi·n, h−ng phÊn, mµ cßn x©y dùng cho hä mét thÕ giíi míi: luËt lÖ cña c¸c trß ch¬i t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ng−êi tham gia h−ëng sù b×nh ®¼ng nh− nhau, kh«ng ai ®−îc ®Æc quyÒn ®Æc lîi. XÐt vÒ khÝa c¹nh c«ng b»ng x· héi, thÕ giíi cña c¸c trß thÓ thao gi¶i trÝ lµ mét thÕ giíi thùc sù b×nh ®¼ng vµ trËt tù, mµ trong ®ã, vÞ thÕ x· héi cao ®−îc dùa theo kh¶ n¨ng thùc sù cña ng−êi tham gia, kh«ng cã bÌ c¸nh, luån l¸ch, hay tiªu cùc nµo c¶. ThÓ thao ®ång thêi lµ c¬ héi hîp lý ®Ó con ng−êi ®−îc thay ®æi vai trß x· héi cè h÷u cña m×nh: Mét ng−êi kÐm n¨ng lùc c«ng t¸c cã thÓ lµ ®éi tr−ëng cã uy tÝn cao; HoÆc mét nh©n viªn cã thÓ chØ dÉn cho “sÕp” cña m×nh... Nh÷ng ®iÒu ®ã t¹o cho con ng−êi kh¶ n¨ng thÓ hiÖn m×nh ë c¸c chiÒu c¹nh kh¸c nhau, ®a d¹ng vµ toµn diÖn. Nh÷ng g× kh«ng thÓ ®¹t ®−îc trong cuéc sèng th× ng−êi ta cã thÓ ®¹t ®−îc trong thÓ thao: ra quyÕt ®Þnh, xö lý t×nh huèng, thËm chÝ ®iÒu hµnh mét tËp thÓ... §iÒu ®ã gióp hä c©n b»ng t− t−ëng, t¹o sù tù tin, rÌn luyÖn b¶n lÜnh, gióp hä høng thó h¬n víi cuéc sèng thùc cña m×nh. “§äc s¸ch b¸o” bÞ lïi tõ hµng thø nhÊt xuèng hµng thø t− cã lÏ v× sù “kÐn” ®éc gi¶ cña nã. Mét mÆt, sù ®äc ®ßi hái mét tr×nh ®é häc vÊn vµ mét nÒn nhËn thøc nhÊt ®Þnh, nªn kh«ng ph¶i ai còng cã thÓ ®äc mét c¸ch ®Õn n¬i ®Õn chèn. Nh÷ng ng−êi cã häc vÊn trung b×nh sÏ thiªn vÒ c¸c ph−¬ng tiÖn nghe nh×n trùc quan vµ hÊp dÉn. MÆt kh¸c, sù láng lÎo trong qu¶n lý in Ên dÉn tíi sù bïng næ c¸c Ên phÈm, ®¹t tíi kû lôc cao vÒ sè l−îng (Theo thèng kª, hiÖn nay, trªn toµn quèc cã 490 c¬ quan b¸o viÕt, 40 nhµ xuÊt b¶n, h»ng n¨m ph¸t hµnh trªn 9.000 ®Çu s¸ch3 tËp trung chñ yÕu t¹i Hµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh). Nh−ng cïng víi sù gia t¨ng m¹nh mÏ cña sè l−îng lµ sù gi¶m sót vÒ chÊt l−îng cña c¸c Ên phÈm, lµm gi¶m søc thu hót ®èi víi nh÷ng ®éc gi¶ “khã tÝnh” (th−êng lµ nh÷ng ng−êi cã tr×nh ®é nhËn thøc cao). Thªm vµo ®ã, gi¸ s¸ch b¸o l¹i cao khiÕn h×nh thøc gi¶i trÝ nµy cµng sôt gi¶m “tÝnh c¹nh tranh” trong lÜnh vùc gi¶i trÝ. ChÝnh nh÷ng nguyªn nh©n trªn ®· g©y nªn nh÷ng thay ®æi trong khu«n mÉu gi¶i trÝ cÊp ngµy cña thanh niªn Hµ Néi. HiÖn nay, khu«n mÉu nµy ®−îc nhËn diÖn bëi xu h−íng c¸ nh©n hãa, xu h−íng t¹i chç (trong gia ®×nh) vµ xu h−íng sö dông c¸c ph−¬ng tiÖn kü thuËt hiÖn ®¹i. ë cÊp thêi gian rçi hµng tuÇn còng cã sù thay ®æi trËt tù c¸c ho¹t ®éng gi¶i trÝ cña thanh niªn Hµ Néi trong thêi gian tõ 1996 ®Õn 2000: kh«ng ph¶i lµ: 1/ §i xem phim, ca nh¹c...; 2/ Th¨m quan, du lÞch; 3/ §i ch¬i víi b¹n bÌ; 4/ D¹o ch¬i... nh− n¨m 1996, mµ lµ: 1/ §i ch¬i víi b¹n bÌ; 2/ Th¨m quan, du lÞch; 3/ Lµm nh÷ng viÖc −a thÝch; 4/ Ch¬i thÓ thao; vµ 5/ Xem phim, ca nh¹c . 3 NguyÔn Khoa §iÒm: Mét sè vÊn ®Ò vÒ thÓ chÕ v¨n hãa. T¹p chÝ Céng s¶n. Sè 7/1999. Tr. 23. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.ac.vn §inh ThÞ V©n Chi 75 Sù chuyÓn ®æi ng«i thø ®Çu b¶ng tõ “®i xem” sang “®i ch¬i víi b¹n bÌ”, bªn c¹nh nh÷ng lý do vÒ “chÊt” (chóng ta sÏ ®Ò cËp ë môc b) ph¶i ch¨ng cã thÓ ®−îc lý gi¶i bëi chÊt l−îng cña c¸c ch−¬ng tr×nh phim ¶nh, s©n khÊu, ca nh¹c... ®· kh«ng cßn ®¸p øng ®ßi hái cña kh¸n gi¶ Hµ Néi ngµy cµng khã tÝnh? D− luËn vµ c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· ®Ò cËp kh¸ nhiÒu vÒ sù sót gi¶m chÊt l−îng cña nghÖ thuËt s©n khÊu, ®iÖn ¶nh vµ ca nh¹c ViÖt Nam. Trong khi c¬ chÕ më cöa ®ang t¹o ra nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh tõ bªn ngoµi trµn vµo theo c¸c “kªnh” c«ng khai nh− tivi, vµ c¸c “kªnh” lËu nh− b¨ng ®Üa... Thanh niªn tíi r¹p xem biÓu diÔn hoÆc xem phim chØ khi ®¹t ®−îc Ýt nhÊt hai môc ®Ých: th−ëng thøc nghÖ thuËt vµ giao tiÕp víi b¹n bÌ. Nh−ng khi chÊt l−îng ch−¬ng tr×nh kÐm th× môc ®Ých th−ëng thøc nghÖ thuËt kh«ng ®−îc tháa m·n, mµ môc ®Ých giao tiÕp víi b¹n bÌ vèn dÜ kh«ng thÓ ®−îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ trong khu«n viªn r¹p chiÕu phim hoÆc nhµ h¸t. Khi ®ã, hai môc ®Ých cña hµnh ®éng “®i xem” ®Òu kh«ng ®¹t ®−îc, nªn sÏ bÞ t¸ch rêi, vµ ®−îc tháa m·n trong hai hµnh vi còng t¸ch rêi nhau, vÝ dô: môc ®Ých th−ëng thøc nghÖ thuËt ®−îc thùc hiÖn b»ng hµnh vi xem tivi hoÆc video t¹i nhµ, vµ môc ®Ých giao tiÕp- h×nh thøc “®i ch¬i víi b¹n bÌ”. Nh− vËy, sù gi¶m sót chÊt l−îng c¸c ch−¬ng tr×nh nghÖ thuËt biÓu diÔn vµ ®iÖn ¶nh lµ mét trong c¸c lý do gi¶i thÝch tû lÖ cao cña c¸c h×nh thøc gi¶i trÝ t¹i gia (cÊp ngµy) vµ “®i ch¬i víi b¹n bÌ” (cÊp tuÇn). “Th¨m quan, du lÞch” vÉn gi÷ vÞ trÝ thø hai trong xÕp h¹ng cña thanh niªn Hµ Néi, bëi xÐt vÒ thùc chÊt, ®i th¨m quan du lÞch cuèi tuÇn lµ b−íc ph¸t triÓn cao h¬n cña “®i ch¬i víi b¹n bÌ”. Víi thanh niªn, môc ®Ých mét chuyÕn ®i th−êng kh«ng cao sang, nghiªm tóc (nh− t×m hiÓu thiªn nhiªn hay nghiªn cøu v¨n hãa), mµ th−êng chØ lµ thay ®æi kh«ng khÝ sau mét tuÇn lµm viÖc (häc tËp) c¨ng th¼ng, gi¶i táa nguån n¨ng l−îng dåi dµo cña tuæi trÎ qua viÖc ®i bé, leo nói, ch¹y nh¶y, ch¬i trß ch¬i, vµ kÕt chÆt t×nh th©n thiÕt bÌ b¹n, t¹o thªm høng thó ®Ó b−íc vµo tuÇn lµm viÖc míi. Víi môc ®Ých ®Ëm tÝnh nh©n v¨n vµ cã ®Þnh h−íng gi¶i trÝ cao nh− vËy, thanh niªn kh«ng cÇn nh÷ng chuyÕn ®i chuÈn bÞ cÇu kú chu ®¸o, nhiÒu khi chØ theo høng, tæ chøc ®¬n gi¶n, gän nhÑ, miÔn lµ cã thêi gian ®Ó ®i cïng nhau vµi giê ®ång hå. V−íng m¾c lín nhÊt lµ thêi gian rçi ®· ®−îc gì bá ®èi víi nhiÒu ng−êi nhê lÞch lµm viÖc 5 ngµy/ tuÇn, nªn ho¹t ®éng nµy gia t¨ng còng lµ ®iÒu dÔ hiÓu. “Lµm nh÷ng viÖc −a thÝch” bao gåm mét lo¹t ho¹t ®éng ®a d¹ng nh− vÏ, lµm th¬, may v¸, néi trî, hoÆc “®i d¹o” siªu thÞ. Trong c¸c ho¹t ®éng nµy cã nh÷ng ho¹t ®éng nghÖ thuËt (vÏ, lµm th¬), mang tÝnh s¸ng t¹o vµ tÝnh thÈm mü cao, thùc sù lµ nh÷ng h×nh thøc gi¶i trÝ cã trÝ tuÖ vµ ®ßi hái kh¶ n¨ng c¶m thô nghÖ thuËt. Bªn c¹nh ®ã, nh÷ng ho¹t ®éng nh− may v¸, c¾m tØa hoa, néi trî (theo ý thÝch), tho¹t nh×n cã c¶m gi¸c nh− kh«ng ph¶i c¸c h×nh thøc gi¶i trÝ, nh−ng thùc ra còng lµ sù s¸ng t¹o, mang l¹i sù th− gi·n vµ nh÷ng rung c¶m thÈm mü cho chñ thÓ, thËm chÝ cho c¶ nh÷ng ng−êi xung quanh. Chóng kh¸c h¼n nh÷ng c«ng viÖc néi trî th−êng ngµy mµ chñ thÓ ph¶i thùc hiÖn v× nghÜa vô, vµ trong tr−êng hîp nµy, chóng lµ nh÷ng ho¹t ®éng gi¶i trÝ. Nh÷ng ®iÒu trªn cho thÊy khu«n mÉu gi¶i trÝ cÊp tuÇn cña thanh niªn Hµ Néi cã xu h−íng thay ®æi nghiªng vÒ nh÷ng ho¹t ®éng gi¶i trÝ tËp thÓ, ngoµi thiªn nhiªn vµ kh«ng ®ßi hái ph−¬ng tiÖn kü thuËt. Nh÷ng ho¹t ®éng c¸ nh©n th× mang tÝnh tù Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn ... - tailieumienphi.vn