Xem mẫu
- NHÓM 6 – NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC MỤC LỤC I_NHỮNG PHẢN ỨNG LẠI VỚI NHỮNG LỜI PHÊ BÌNH........................................2 II/ CARDOSO: SỰ PHÁT TRIỂN KẾT HỢP VỚI PHỤ THUỘC Ở BRAZIL..........5 1/ Bối cảnh...................................................................................................................... 5 2/ Những hoạt động mới mẻ trong chính quyền quân sự....................................6 3/ Mô hình phát triển liên kết với phụ thuộc..........................................................8 4/ Những động lực chính trị........................................................................................9 III/ O'DONNELL: NHÀ NƯỚC QUAN LIÊU – ĐỘC TÀI Ở CHÂU MỸ LA TINH.......................................................................................................................................... 11 1/ Đặc điểm.................................................................................................................... 12 2/ Sự nổi lên của nhà nước BA...................................................................................12 3/ Chức năng của nhà nước BA..................................................................................14 4/ Sự sụp đổ của nhà nước BA..................................................................................17 IV/ EVANS: LIÊN MINH TAY BA Ở BRAZIL TRONG NHỮNG NĂM 1980...........18 1/ SỰ thay đổi trong kinh tế ở Brazil và lời giải thích của Evans.......................18 2/ Sự phát triển phụ thuộc và liên minh tay ba.......................................................19 3/ Các yếu tố tạo nên sự bất ổn chính trị................................................................22 4/Triển vọng cho tương lai.........................................................................................25 V/ GOLD: SỰ PHỤ THUỘC NĂNG ĐỘNG Ở ĐÀI LOAN...........................................26 1/ Các giai đoạn phát triển của phụ thuộc cổ điển...............................................27 2/ Các giai đoạn của sự phụ thuộc năng động........................................................31 VI/ SỨC MẠNH CỦA CÁC NGHIÊN CỨU MỚI TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC..................................................................................................................................... 33 18
- NHÓM 6 – NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC (The New Dependency studies) I_Những phản ứng lại với những lời phê bình: Cardoso được xem như là người tiên phong, chủ chốt của các nghiên cứu về sự phụ thuộc mới. Những ghi chép của ông đã thiết lập lên các chương trình nghiên cứu cho một thế hệ mới của các học giả cấp tiến (vd: Cardoso 1973, 1977; Cardoso và Faletto 1979). Ở phần này chúng ta s ẽ xem xét những vấn đề trọng tâm về nghiên cứu phụ thuộc mới của Cardoso. Trước tiên, không giống như các phân tích chung của các trường phái phụ thuộc cổ điển, phương pháp của Cardoso là “lịch sử - cấu trúc”. Từ khi Cardoso muốn mang lịch sử trở lại trong đó, ông đã sử dụng thuật ngữ phụ thuộc không phải là một lý thuyết để khái quát các mô hình tổng quát của sự kém phát triển, nhưng ông sử dụng nó như là một phương pháp để phân tích các tình huống cụ thể trong phát triển thế giới thứ ba (Palma 1978). Mục tiêu của Cardoso là để phân định những tình huống mới trong lịch sử, cụ thể phụ thuộc vào việc trả lời các câu hỏi như: Làm thế nào các nhà nghiên cứu có thể đưa ra yếu tố lịch sử cụ thể của một tình huống phụ thuộc nhất định ? Một tình huống phụ thuộc cá biệt khác với những tình huống trước đó như thế nào ? Nguồn gốc lịch sử của một tình huống phụ thuộc nói riêng là gì, khi nào và làm thế nào để thay đổi tình huống đó? Làm thế nào để các cấu trúc phụ thuộc đang tồn tại tự tạo ra khả năng chuyển đổi? Điều gì sẽ tác động làm thay đổi sự phụ thuộc có trong lịch sử phát triển của một quốc gia ở thế thế giới thứ 3? Thứ hai, không giống như các nhà nghiên cứu của trường phái phụ thuộc cổ điển, những người tập trung vào những điều kiện bên ngoài của sự phụ thuộc, còn khuynh hướng của Cardoso là nhấn mạnh đến cấu trúc bên trong của sự phụ 18
- NHÓM 6 – NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC thuộc. Và thay vì nhấn mạnh nền tảng kinh tế của sự phụ thuộc, Cardoso lại quan tâm nhiều hơn trong việc phân tích các khía cạnh chính trị - xã hội, đặc biệt là các tầng lớp đấu tranh, xung đột giữa các giai cấp và các phong trào chính trị. Đối với Cardoso, "Vấn đề của phát triển trong thời kì của chúng ta không thể bị giới hạn vào một cuộc thảo luận về thay thế nhập khẩu, hay như ngay cả với một cuộc tranh luận về các chiến lược khác nhau cho sự tăng trưởng; về những chính sách xuất khẩu, hay không xuất khẩu, thị trường nội bộ hay bên ngoài, định hướng của nền kinh tế,... Các vấn đề chính đó là con người của phong trào và ý thức về quyền lợi của mình" (được trích dẫn trong Hettne và Wallensteen 1978, p.32). Do đó, theo Cardoso (1977, trang14) "những gì đã được coi trọng đó là phong trào, những cuộc đấu tranh của các tầng lớp , các quan điểm về quyền lợi, các liên minh chính trị, duy trì các cấu trúc ban đầu đồng thời mở ra khả năng chuyển đổi cho họ”. Tuy nhiên, trong khi Cardoso đóng góp với việc xem xét lại vai trò của cuộc đấu tranh chính trị nội bộ trong những tình huống phụ thuộc, ông cũng làm cho nó trở nên rõ ràng rằng hơn, ông đã chỉ ra trong đó "những mối quan hệ giữa bên trong và bên ngoài, như tạo thành một tổng thể phức tạp có cấu trúc liên kết nhất định ... bắt nguồn từ sự trùng khớp và ăn sâu về mặt lợi ích giữa những tầng lớp thống trị trong nước và quốc tế và mặt khác lại được thử thách bởi những tầng lớp, giai cấp thống trị trong nước " (Cardoso and Falteto 1979, p.XVI). Ví dụ, sự thống trị bên ngoài xuất hiện như là một tất yếu, thông qua các hoạt động thực tiễn từ xã hội của các bộ phận và các tầng lớp mà cố gắng để thực thi quyền lợi của nước ngoài vì họ có thể trùng với các giá trị và lợi ích mà đòi hỏi của những giai cấp này là của cá nhân h ọ. Vì vậy Cardoso gọi đó là một phân tích về "sự chủ quan về lợi ích của bên ngoài". Thứ ba, không giống như các nhà nghiên cứu của trường phái phụ thuộc cổ điển, những người nhấn mạnh việc xác định cấu trúc của sự phụ thuộc, còn đối với Cardoso thì sự phụ thuộc được xem như là một quá trình mở. Với cấu trúc 18
- NHÓM 6 – NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC tương tự của sự phụ thuộc cổ điển, có một loạt các phản ứng có thể phụ thuộc vào các liên minh chính trị và các phong trào trong nước. Vì vậy, nếu các cấu trúc phụ thuộc phân định phạm vi của các biến động thì sau đó cuộc đấu tranh chính trị của các tầng lớp, các giai cấp, và các nhà nước có thể làm hồi sinh và biến dang những cấu trúc đó và thậm chí có thể thay thế chúng bằng cấu ̣ trúc khác mà không được định trước. Vì vậy, không giống như trường phái phụ thuộc cổ điển, dự đoán một chiều xu hướng kém phát triển ở các nước thế giới thứ ba, Cardoso (1977, trang 20) tranh luận rằng có thể có sự liên quan giữa sự phụ thuộc và sự phát triển mà ở đó sự phụ thuộc và sự phát triển có thể cùng tồn tại trong một trạng thái năng đ ộng h ơn của sự phụ thuộc so với những mô tả đặc điểm của vùng l ệ thuộc ho ặc g ần nh ư lệ thuộc vào tình huống. Khái quát lại, nhiều giả định cơ bản của các nghiên cứu phụ thuộc cổ điển như phụ thuộc yếu tố bên ngoài, kinh tế và kết cấu của sự kém phát triển đã được sửa đổi trong nghiên cứu của Cardoso (Bảng 7.1). Sự thay đổi này đã mở ra những định hướng mới trong lĩnh vực các nghiên cứu về phụ thuộc. Ở chương này, chúng ta sẽ xem xét phát triển kết hợp với phụ thuộc đã diễn ra như thế nào, làm thế nào các yếu tố bên trong (chẳng hạn như các quan liêu – nhà nước độc tài và liên minh chính trị của nó với tư bản trong và ngoài nước) đã hình thành con đường phát triển ở châu Mỹ Latinh, và làm thế tế ở thể được giải bằng nào các phép màu kinh Đông Á có thích ánh sáng của phương pháp “lịch sử - cấu trúc” của Cardoso. Bảng 7.1: So sánh các nghiên cứu sự phụ thuộc cổ điển với các nghiên cứu sự phụ thuộc mới. 18
- NHÓM 6 – NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC Sự phụ thuộc cổ điển Sự phụ thuộc mới Giống nhau Trọng tâm nghiên cứu Sự phát triển của các nước ở thế giới thứ 3 Mức độ phân tích Cấp quốc gia Khái niệm chính Cốt lõi và ngoại vi của sự phụ thuộc Sự phụ thuộc có hại cho sự phát triển Hàm ý chính Khác nhau Trừu tượng cao, tập Lịch sử, cơ cấu tập Phương pháp nghiên cứu trung vào tình hình cụ trung vào mô hình chung của sự phụ thuộc thể của sự phụ thuộc Nhấn mạnh vào bên Nhấn mạnh vào nội Các yếu tố chủ chốt ngoài; trao đổi bất bình bộ; xung đột giai đẳng, chủ nghĩa thực dân cấp, các nhà nước Bản chất của sự phụ Chủ yếu là hiện tượng Chủ yếu là hiện tượng thuộc kinh tế chính trị xã hội Loại trừ lẫn nhau duy Có thể cùng tồn tại sự kết Sự phụ thuộc và sự phát nhất đối với sự kém phát hợp phát triển với phụ triển triển thuộc II/ CARDOSO: SỰ PHÁT TRIỂN KẾT HỢP VỚI PHỤ THUỘC Ở BRAZIL. 1/ Bối cảnh: Năm 1964, chế độ dân sự ở Brazil bị lật đổ và thay thế bằng một chế độ quân sự. Sau sự thay đổi đó, phần lớn các cuộc thảo luận trong các tài liệu phát triển xoay quanh bản chất của chế độ quân sự mới. Làm thế nào để điều này trở thành bước ngoặt trong lịch sử Mỹ Latinh thì cần được làm sáng tỏ? Nó chỉ là 18
- NHÓM 6 – NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC một cuộc đảo chính quân sự phản động hay nó đại diện cho một chính trị mới - trật tự kinh tế để phát triển thế giới thứ ba? Từ một quan điểm sự phụ thuộc cổ điển của Furtado, ông nói: đặc trưng cho chính quyền mới của Brazil là một nhà nước quân sự, và cho rằng giống như bất kỳ nhà nước quân nào sự khác, chính quyền này nhằm ổn định xã hội là mục tiêu chính của nó và sẽ sử dụng mọi biện pháp để bảo vệ vinh viên quyền lực của ̉ mình. Các mô hình kinh tế tương ứng với môi trường chính trị này là cắt giảm đô thị - đầu tư công nghiệp, nhằm phục vụ lợi ích của sản xuất nông nghiệp, có nghĩa là thúc đẩy sự nông thôn hóa bằng các kinh phí của công nghiệp. Từ khi chế độ mới theo đuổi chính sách này làm cho kinh tế bị trì trệ là vì xã hội cơ bản của nó là đầu sỏ của nông nghiệp. Từ viễn cảnh của sự phụ thuộc cổ điển, nhà nước quân đội mới tuy bất tài nhưng lại là công cụ của tập đoàn chính trị cầm đầu v ề ruộng đất, bất chấp quyền lợi tập thể của quân đội. Tuy nhiên, Cardoso (1973) rất không hài lòng với cách giải thích của Furtado về chính quyền mới ở Brazil. Ông đặt ra câu hỏi: "Sự cố gắng khách quan để phân tích thực tế, xu hướng hiện nay của việc này là bao nhiêu , và bao nhiêu mô hình quy chuẩn đơn giản được ưa thích?" (p. 156). Theo Cardoso, các nhà phân tích sự phụ thuộc cổ điển đã không lưu ý nhiều tới hoạt động mới đã xảy ra trong chính quyền quân sự, do đó họ không thể nhận ra chính quyền này theo đuổi một mô hình mới của của "liên kết sự phát triển với sự phụ thuộc" ở Brazil. 2/ Những hoạt động mới mẻ trong chính quyền quân sự. Cardoso đã chỉ ra các hoạt động mới trong chính quyền quân sự tại Brazil đó là: Trước tiên, chủ nghĩa tư bản nước ngoài ngày càng quan tâm hơn đến đầu tư trực tiếp trong lĩnh vực công nghiệp, chẳng hạn như xây dựng và thành lập các nhà máy ở các nước Mỹ Latinh. Ví dụ như ở Brazil, mức độ đầu tư tư nhân nước ngoài đã tăng rất nhiều và trở nên bền vững hơn là khu vực nhà nước và các doanh nghiệp trong nước - khu vực này không còn đóng vai trò chi phối trong 18
- NHÓM 6 – NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC ngành công nghiệp năng động. Cardoso chỉ ra rằng vốn nước ngoài chiếm 72,6% về hàng hóa của khu vực, 78,3% của khu vực người tiêu dùng hàng hóa lâu bền, và 53,4% của khu vực hàng tiêu dùng không lâu bền cho mười công ty lớn nhất trong mỗi ngành tại Brazil vào năm 1968. Điều này cho thấy quyền lực của các công ty sản xuất nước ngoài trong phát triển công nghiệp ở Brazil ngày càng tăng. Họ đã bán sản phẩm của mình vào thị trường Brazil và điều đó được phản ánh rõ rệt trong ngành kinh doanh quảng cáo. Năm 1967 , là mười hai nhà quảng cáo lớn ở Brazil bao gồm Volkswagen, Gillette, Ford, Nestle, CocaCola, và Shell. Và do được sự hậu thuẫn từ các nhà quảng cáo lớn nhất, nên các công ty nước ngoài đã gây được ảnh hưởng lớn trên các phương tiện thông tin đại chúng như : báo chí, tạp chí, và truyền hình. Thứ hai, việc chống chủ nghĩa dân sự ở khu vực quân đội và chính sách kỹ trị không có tác dụng trong thời kỳ chủ nghĩa dân sự, đột nhiên lại thu được ảnh hưởng đáng kể như là một xu hướng kinh tế mới nổi lên. Không chỉ làm cho khu vực quân sự - kỹ thuật phải thực hiện chức năng trấn áp trên lĩnh vực chính trị, mà còn đảm nhiệm việc tăng trưởng nền kinh tế và quản lý nhà nước. Thứ ba, kết quả là các khu vực chủ nghĩa dân sự bị mất quyền lực. Cardoso quan sát các nhà lãnh đạo công đoàn, những người trung gian giữa các công nhân và nhà nước trong thời kỳ trước đó, họ đã hoàn toàn biến mất khỏi lĩnh vực chính trị do đàn áp chính trị trong chính quyền quân sự mới. Cardoso tiếp tục lập luận rằng sự vốn sẽ đòi (1973, trang 147) tích lũy hỏi: "giữ lại mức lương và do vậy xóa bỏ một loạt các công đoàn và các tổ chức chính trị đó, những người có thu nhập đã có thể chống lại một phần của áp lực tích tụ". Cuối cùng, chế độ cai trị cũ đã bị mất vị trí quyền lực tương đối c ủa họ còn. Không chỉ những giá trị truyền thống của ngành nông nghiệp, mà ngay cả quyền lợi về công nghiệp và kinh doanh khi đã không còn thích nghi với xu hướng kinh tế mới, thì sẽ rơi vào thế bất lợi về chính trị dưới chính quyền mới. Bằng cách 18
- NHÓM 6 – NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC chấp nhận sự can thiệp của quân sự để tiêu diệt các ảnh hưởng của công nhân, giai cấp tư sản ở Brazil đã vô ý sử dụng biện pháp hỗ trợ để huỷ hoại tư cách chính trị trực tiếp của chính họ (chẳng hạn như bầu cử, các đảng chính trị, và tự do ngôn luận). Tóm lại, các hoạt động mới từ năm 1964 là tăng đầu tư trực tiếp nước ngoài vào sản xuất, các chức năng kinh tế và đàn áp của khu vực quân sự, xóa bỏ quyền lực của các tầng lớp lao động, và sự suy thoái trong của các biểu hiện chính trị tư sản. Tuy nhiên để giải thích cho các hoạt động mới này, Cardoso đưa ra cảnh báo nhằm chống lại sự tái phát triển của các trường phụ thuộc của cổ điển. Thay vào đó, các nhà nghiên cứu nên tập trung vào các đặc thù của các hoạt động này và xây dựng lên một mô hình mới để nắm bắt được chức năng của chúng. Vì vậy, Cardoso trình bày mô hình của ông "phát triển liên kết với phụ thuộc". 3/ Mô hình phát triển liên kết với phụ thuộc. Cardoso cố tình sử dụng các cụm từ liên quan đến phụ thuộc và phát triển bởi vì nó kết hợp hai khái niệm phổ biến trái ngược nhau: phụ thuộc và phát triển. Những lý thuyết hiện đại hóa cổ điển chỉ tập trung vào hiện đại hóa và phát triển, trong khi các nước chủ nghĩa đế quốc dựa vào lý thuy ết cổ đi ển và các mối quan hệ cơ bản giữa một nước tư bản phụ thuộc và một đất nước kém phát triển: như là sự bóc lột, một trong những điều được ghi nhớ mãi đã gây ra sự trì trệ. Nhưng Cardoso lại khẳng định rằng một giai đoạn mới đã xuất hiện đó là kết quả của cuộc cố gắng vươn lên của các tập đoàn đa quốc gia, công nghiệp phải phụ thuộc nhiều vào vốn bên ngoài và nguồn lao động của một bộ phận quốc tế mới để phát triển nền kinh tế. Cardoso (1973, trang 149) lập luận rằng "đến mức độ nào đó, các lợi ích của các tập đoàn nước ngoài sẽ trở nên tương thích với sự thịnh vượng của các quốc gia phụ thuộc.” 18
- NHÓM 6 – NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC Theo ý nghĩa này, họ giúp sẽ giúp đỡ để thúc đẩy các quốc gia này phát triển." Kể từ khi các tập đoàn nước ngoài nhằm mục đích sản xuất và bán hàng tiêu dùng cho thị trường trong nước, lợi ích của họ đồng nhất với tăng trưởng kinh tế trong khu vực, chỉ có một số ít là rất quan trọng đối với đất nước lệ thuộc. Từ quan điểm này sự phát triển được xác định là có liên quan đến sự hình thành với công nghệ, tài chính, tổ chức và th ị trường. V ề nh ững khía c ạnh còn l ại thì hiệp hội đa quốc gia có thể đảm bảo.” Vì vậy, không giống như các mô hình phụ thuộc cổ điển, việc kết hợp phát triển với phụ thuộc không phải là không có tính năng động trong lĩnh vực công nghiệp. Nó không chuyển hết chi phí cho quá trình nông nghiệp hoá, và nó sẽ không dừng lại ở việc các nước thế giới thứ ba chỉ xuất khẩu nguyên liệu thô. Tuy nhiên, Cardoso không muốn đem tất cả các cách để áp dụng vào nhằm hiện đại hoá trường phái, đối với ông ngay lập tức phải nhấn mạnh đến các chi phí liên kết phát triển với phụ thuộc. Chẳng hạn như ông chỉ ra sự bùng nổ kinh tế ở Brazil là dựa trên một việc thoái lui của phân phối thu nhập, nhấn mạnh hàng tiêu dùng xa xỉ chứ không phải nhu cầu cơ bản, nợ nước ngoài ngày càng tăng, các khoản đóng góp ngoài xã hội đã được sử dụng không đúng dẫn đến làm giảm quá trình nông thôn hoá và khai thác nguồn tài nguyên nhân lực. Do vậy, nghèo đói ngày càng ra tăng. Ngoài ra, Cardoso chỉ ra những hạn chế khách quan của mô hình phát triển kết hợp với phụ thuộc. Phát triển kết hợp với phụ thuộc sẽ bị tê liệt vì nó thiếu đi "công nghệ tự trị", do đó bắt buộc phải sử dụng công nghệ nhập khẩu giúp tiết kiệm lao động và phải chịu mọi hậu quả của việc sử dụng nhiều vốn. Đó cũng là sự trả giá vì thiếu vốn đầu tư phát triển hàng hóa trong các khu v ực m ột cách đ ầy đủ. Vi vậy yêu cầu đặt ra đó là mở rộng tích tụ, tự tích lũy vốn trong nước và cần một động lực bổ sung từ bên ngoài nước phụ thuộc. Trong việc nhấn mạnh đến chi phí và hạn chế về cấu trúc của sự phát triển phụ thuộc, nghiên cứu của Cardoso nằm trong phạm vi sự hạn chế 18
- NHÓM 6 – NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC của các trường sự phụ thuộc. Trong thực tế, những gì Cardoso cố gắng để thực hiện đó là xem xét cả sự phụ thuộc và sự phát triển, nghiên cứu cả sự thống trị của nước ngoài và các lực lượng chính trị trong nước, để chỉ ra cách tương tác lịch sử cụ thể giữa các tác nhân đã thành công để tạo ra một vài sự phát triển năng động trong phạm vi cấu trúc của sự phụ thuộc. Vì vậy, nó là một sự hấp dẫn để xem xét những gì mà các lực lượng chính trị khác nhau trong mô hình của Cardoso có được. 4/ Những động lực chính trị. Có ba loại hình chính trị trong mô hình của Cardoso, quân đội (quan liêu - kỹ trị) nhà nước, các tập đoàn đa quốc gia, và giai cấp tư sản trong nước. Cardoso lập luận rằng ba nhóm này đã thành lập một liên minh chính trị để thúc đẩy sự phát triển liên kết phụ thuộc ở Brazil kể từ năm 1964. Trước tiên, là sự ra đời của nhà nước quân sự. Quân đội được thành lập để kiểm soát chặt chẽ việc chấp hành các quy định của tổng thống, mở rộng phạm vi của Hội đồng An ninh Quốc gia, tạo ra một dịch vụ tình báo quốc gia, và thiết lập bộ phận an ninh tại tất cả các Bộ và các doanh nghiệp nhà nước. Sau khi hoàn thành việc quản lý tập trung , nhà nước quân sự bắt đầu đàn áp mọi hình thức phản kháng lại xã hội. Bằng cách sử dụng những học thuyết về an ninh quốc gia, nhà nước quân sự xóa bỏ tổ chức công nhân và đã đạt tới một mức độ cao của "ổn định chính trị". Sau đó, Nhà nước quân sự đã cố gắng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thông qua sự kết hợp của các doanh nghiệp nhà nước với tư nhân, chẳng hạn như việc thúc đẩy ngành công nghiệp hóa dầu bằng cách thiết lập Petrobras (nhà nước độc quyền dầu). Nó cũng thúc đẩy những hệ tư tưởng linh hoạt của xã hội, với mục đích để "tiếp tục một nền chính trị xã hội mở". Thứ hai, giai cấp tư sản dân tộc trong nước bắt đầu nhen nhóm phát triển thì đã bị ngăn chặn bởi các nhà nước quân sự và thay thế bằng các thành phần của giai cấp tư sản quốc tế. Sau đó, sau khi giai cấp tư sản đã từ bỏ công 18
- NHÓM 6 – NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC cụ kiểm soát chính trị của mình (những cuộc bầu cử, tự do báo chí, v.v.), một thỏa thuận đã đạt được giữa nhà nước quân sự và giai cấp tư sản này. Quân đội hoàn toàn nắm được bản chất giữa lợi ích kinh tế của những doanh nhân và lợi ích chung của dân tộc. Họ quy định một số khu vực, trong đó khu vực vốn ở Brazil sẽ được ưu tiên khuyến khích sử dụng.Với sự hỗ trợ từ phía nhà nước, một cơ hội đầy hứa hẹn đã mở ra cho giai cấp tư sản Brazil để kiếm lời , và những lực lượng sản xuất của chủ nghĩa tư bản hiện đại đã được giải phóng. Thứ ba, theo Cardoso, nền kinh tế Brazil đang được cơ cấu lại theo mô hình mới của tổ chức kinh tế quốc tế. Tại Brazil giai cấp tư sản thường xuyên liên kết với các tập đoàn đa quốc gia trên cơ sở đối tác phụ thuộc, theo như các hình thức mới này thì sản xuất bị vướng vào độc quyền quốc tế , các doanh nghiệp trong nước xuất hiện. Cardoso cho rằng các tập đoàn đa quốc gia đã có vị thế trong giai cấp tư sản ở Brazil bởi họ kiểm soát tài chính và công nghệ tiên tiến. Dựa vào phân tích ở trên, Cardoso (1973, trang 163) kết luận rằng lý do cho sự kiện chính trị năm 1964 xảy ra ở Brazil giống như một cuộc cách mạng: Một cuộc cách mạng kinh tế tư sản đã diễn ra do sự phản động trong phong trào chính trị. Cuộc cách mạng kinh tế đó cho thấy mức độ thúc đẩy giai cấp tư sản trong nước để thích nghi với nhịp đập của sự phát triển chủ nghĩa tư bản quốc tế, qua đó thiết lập một sự phụ thuộc có hiệu quả giữa nền kinh tế với các hình thức hiện đại của sự thống trị kinh tế. Nghiên cứu của Cardoso được định hình theo hướng nghiên cứu thực nghiệm ở những trường phái sự phụ thuộc và đã bắt đầu một loạt những điều tra mới về việc quan liêu, cửa quyền, về liên minh ba trong số các nhà nước, những tập đoàn đa quốc gia, và giai cấp tư sản trong nước; và phát triển phụ thuộc trong thế giới thứ ba. Sự ảnh hưởng từ nghiên cứu của Cardoso có thể được nhìn thấy trong các cuộc thảo luận sau đây của các nghiên cứu sự phụ thuộc mới. 18
- NHÓM 6 – NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC III/ O'DONNELL: NHÀ NƯỚC QUAN LIÊU – ĐỘC TÀI Ở CHÂU M Ỹ LA TINH O'Donnell (1978, trang 4) ghi chú rằng: "Có rất nhiều khái niệm về sự phụ thuộc, để giải thích đầy đủ nó sẽ trở thành vô nghĩa với câu hỏi làm thế nào nó được liên kết với các yếu tố khác khi mà tính năng động của nó xa rời với sự phản chiếu đơn thuần của bản thân sự phụ thuộc." Không hài lòng với những lý thuyết về sự phụ thuộc cổ điển, O'Donnell cho rằng các nhà nghiên cứu nên áp dụng phương pháp "lịch sử - cấu trúc" của Cardoso để tiếp cận, điều tra những mối quan hệ tương đồng qua thời gian giữa chủ nghĩa tư bản và mô hình thống trị chính trị của chính mình. O'Donnell đã có đóng góp phân định các đặc tính xác định, những sự ra đời, phát triển, và sự sụp đổ của một loại hình cụ thể của sự thống trị chính trị mà ông gọi là "quan liêu - độc tài" (nhà nước BA). 1/ Đặc điểm: Tại Mỹ Latinh, nhà nước BA xuất hiện vào những năm 1960, lần đầu tiên ở Brazil và Argentina, và sau đó ở Uruguay và Chile. O'Donnell đã chỉ ra rằng, không giống như các hình thức của sự thống trị chính trị là độc tài và Chủ nghĩa phát xít, nhà nước BA có đặc điểm sau: (1) Sự thống trị của giới quan chức : Các vị trí cao trong chính phủ thường thuộc về những người thành công ở các tổ chức quan liêu như: những lực lượng vũ trang, quan liêu công chúng, và các công ty tư nhân lớn. (2) Loại trừ chính trị đối với khu vực đại chúng: Nhà nước BA đóng cửa kênh tiếp cận chính trị cho khu vực đại chúng hoặc thông qua đàn áp hoặc thông qua việc áp dụng kiểm soát chiều sâu (người theo chủ nghĩa nghiệp đoàn) của nhà nước về tổ chức như công đoàn lao động. 18
- NHÓM 6 – NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC (3) Loại trừ kinh tế đồi với khu vực đại chúng: Nhà nước BA giảm hoặc trì hoãn vô thời hạn nguyện vọng tham gia kinh tế của khu vực đại chúng. (4) Phi chính trị hóa các vấn đề xã hội: Vấn đề xã hội được giảm tới "chuẩn kỹ thuật" các vấn đề xã hội đều không được giải quyết triệt để mà có thể được giải quyết bằng cách quy hoạch hợp lý của các quan chức nhà nước. (5) Lún sâu vào sự lệ thuộc vào tư bản nước ngoài : Sự xuất hiện của những nhà nước BA tương ứng với một giai đoạn sâu sắc của chủ nghĩa tư bản nước ngoài và phụ thuộc ở thế giới thứ ba. 2/ Sự nổi lên của nhà nước BA. Tại sao nhà nước BA lại xuất hiện vào những năm 60 mà không phải là sớm hơn? Theo O'Donnell, nhà nước BA là một sự phản ứng lại với các cuộc khủng hoảng kinh tế và chính trị của chủ nghĩa tư bản phụ thuộc ở châu Mỹ Latinh trong thời kỳ sau chiến tranh thế giới II. Trong những năm 50, nhiều quốc gia Mỹ Latinh đã thông qua chính sách thay thế nhập khẩu. Thay vì nhập khẩu hàng tiêu dung nước ngoài thì các quốc gia Mỹ Latinh đã quyết định rằng họ sẽ tự sản xuất hàng tiêu dùng cho thị trường trong nước của mình. Trong hình thái nhu cầu trong nước đã được tạo ra bởi hàng nhập khẩu và sản xuất hàng tiêu dùng đơn giản, công nghiệp kéo theo các yêu cầu về vốn, công nghệ, và tổ chức, do đó các chính sách thay thế nhập khẩu ban đầu đã dẫn đến việc mở rộng vốn trong nước và mở rộng của những hoạt động công nghiệp. Tuy nhiên, việc mở rộng này chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn và nhanh chóng dẫn đến sự xuất hiện của nhiều triệu chứng của khủng hoảng kinh tế, áp lực cán cân thanh toán, lạm phát, phân phối lại thu nhập không đồng đều, giảm tỷ lệ GNP và đầu tư, thu hồi vốn, v.v.. Những vấn đề kinh tế đã ảnh hưởng đến tình hình chính trị của khu vực đại chúng. Các khối làm việc yêu cầu mức lương cao hơn, lạm phát thấp hơn, dịch vụ 18
- NHÓM 6 – NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC chính phủ nhiều hơn, kiểm soát chặt chẽ hơn các công ty nước ngoài, và các loại thuế cao hơn đối với người giàu.Theo O'Donnell, kích hoạt chính trị và các lĩnh vực khác đã được các tầng lớp thống trị nhận thức như là một mối đe dọa cho quyền lợi và đảng phái quốc tế của họ. O'Donnell cho rằng mức độ của mối đe dọa càng lớn thì sự phân cực và khả năng nhìn thấy bối cảnh cuộc xung đột của các tầng lớp càng lớn. Điều này , dần hình thành xu hướng sản xuất gắn kết mạnh mẽ hơn giữa các lớp thống trị, để cho thấy sức nặng hơn của “đường lối cứng rắn” trong quân đội và trong các bộ máy quan liêu, để thúc đẩy một sự lệ thuộc hoàn chỉnh hơn của các thành phần trung lưu, và khiêu khích một cách quyết liệt hơn thất bại của các ngành phổ biến. Các nhà nước BA là một sản phẩm lịch sử của các cuộc khủng hoảng kinh tế và chính trị. Nhận thấy rằng việc mở rộng hàng hóa tiêu dùng công nghiệp đã đạt đến giới hạn của nó, các tầng lớp quân sự, quan liêu đã cố gắng thực hiện một chiến lược kinh tế mới, chiến lược mà theo O'Donnell đó là chiêu bài "công nghiệp hóa sâu sắc". Mục tiêu của chiến lược này là để sản xuất hàng hóa trung gian và thu lời; chẳng hạn như các sản phẩm hóa dầu, ô tô, yếu tố đầu vào công nghiệp, thiết bị, máy móc và công nghệ, điều đó còn phức tạp và để thực hiện được việc này thì còn khó khăn hơn việc loại bỏ hàng hóa khỏi người tiêu dùng cuối cùng. Phong trào này đối với sản xuất công nghiệp cơ bản mà nói nếu thành công, nó sẽ tạo ra nhiều hơn giá trị theo chiều sâu công nghiệp tổng hợp ở Mỹ Latinh, tạo điều kiện mở cửa cho xuất khẩu trong tương lai, và làm giảm các vấn đề về cán cân thanh toán hoặc giảm nhập khẩu công nghệ. Để thực hiện chính sách sâu sắc này, các tầng lớp quan liêu quân sự nhận ra rằng họ phải lập một nhà nước BA để tạo ra sự bình ổn xã hội đối với nguồn vốn đầu tư có quy mô lớn. Đối chiếu để đầu tư vào hàng tiêu dùng, muốn đầu tư vốn vào hàng hóa đòi hỏi một thời gian phát triển lâu dài, trình độ công nghệ cao, cơ cấu tổ chức quản lý phức tạp, và cần nhiều vốn đầu tư. Không có công ty nào sẵn sàng để thực hiện việc đầu tư quy mô lớn, kéo dài, và đầy rủi ro trừ 18
- NHÓM 6 – NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC khi có một mức độ chắc chắn cao, trong tương lai đó là điều kiện môi trường có lợi nhuận. Do đó, để giải quyết cuộc khủng hoảng kinh tế, đầu tiên các tầng lớp quan liêu - quân sự phải giải quyết cuộc khủng hoảng chính trị bằng cách lập ra một thể chế mới nước BA. Các tầng lớp quân sự - cho nhà quan liêu đã phải loại bỏ những mối đe dọa chính trị kéo theo sự khiêu khích của khu vực đại chúng. Vì vậy bản chất độc tài của nhà nước là xóa bỏ các nhà lãnh đạo của khu vực đại chúng, biến những tổ chức của người lao động ở cấp độ nhà máy trở thành một cánh tay của nhà nước, cấm đình công, ngừng các cuộc bầu cử định kỳ, và như vậy, theo O'Donnell, chính trị đã loại trừ các ngành phổ biến để di đến một "trật tự", tạo ra các điều kiện cần thiết cho sự ổn định mối quan hệ thống trị, đảm bảo các dự báo về lợi nhuận đầu tư, và tăng cường thêm một sự thúc đẩy mới đối với việc gia tăng thêm cơ cấu sản xuất. Ngược lại, nếu như nhà nước không tăng sức mạnh để kiểm soát các xã hội dân sự thông qua đàn áp chính trị thì quá trình làm sâu sắc hơn sẽ không thể thực hiện được. 3/ Chức năng của nhà nước BA Nếu nhà nước BA tương ứng với một giai đoạn của việc gia tăng thêm của công nghiệp ở Mỹ Latinh, thì những gì sau đó là động lực của nó? Theo quan điểm của O’Donnell nguồn vốn nước ngoài là một điều kiện cần thiết cho quá trình làm sâu sắc hơn, bởi vì chỉ có các tập đoàn xuyên quốc gia mới có đủ vốn, công nghệ tiên tiến, và trang thiết bị hiện đại để tham gia vào quá trình như vậy. Ngoài ra, các loại tiền tệ nước ngoài mà các công ty xuyên quốc mang lại phục vụ để làm giảm ngay lập tức các vấn đề về cán cân thanh toán và cho thấy các đồng minh nội bộ cũng ủng hộ họ đó chính là điều mà nhà nước BA muốn. vậy trong giai đoạn đầu của nhà nước BA, vấn đề trước tiên của Vì nó là loại trừ các mối đe dọa từ các hành động của khu vực đại chúng, nhằm tạo ra một môi trường đầu tư hấp dẫn để thu hút nguồn vốn quốc tế. Tuy 18
- NHÓM 6 – NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC nhiên, O'Donnell cho rằng nhiệm vụ này cần có thời gian, để ngăn chặn một cuộc biểu tình lớn và để chứng minh cho các nhà tư bản nước ngoài thấy được trình độ và khả năng của nhà nước BA trong việc thực hiện quá trình làm sâu sắc thêm. Ngoài ra, nhà nước BA đã chiến đấu chống lại không chỉ là đồng minh của khu vực đại chúng, mà cả những đồng minh cũ của nó đã trở thành nỗi thất vọng với nhà nước BA. Ví dụ: Các giai cấp tư sản trong nước, không hài lòng với chính sách của nhà nước BA: loại bỏ trợ cấp và giảm thuế nhập khẩu. Chỉ khi nhà nước BA nhận được sự hỗ trợ của ngân hàng thế giới và Quỹ tiền tệ quốc tế thì mới có thể bắt đầu nhập hàng hóa và đầu tư vốn vào ngành công nghiệp. Cần phân biệt yếu tố đặc trưng của giai đoạn đầu của nhà nước BA, sau đó là cách ly chính trị khỏi khu vực đại chúng, liên kết lại với các đồng minh ban đầu của nó (đặc biệt là giai cấp tư sản quốc gia),và phụ thuộc vào vốn nước ngoài. O'Donnell cho rằng giai đoạn đầu của nhà nước BA là thời gian mà tại đó nó có hầu hết các đặc trưng để vốn nước ngoài thâm nhập sâu vào trong nước. Chỉ khi nguồn vốn nước ngoài bắt đầu thâm nhập vào trong cách thức duy trì trạng thái nhà của nước BA, củng cố quyền lực của nó và di chuyển vượt ra ngoài trạng thái ban đầu. Ở giai đoạn này sự vững chắc đã trở lại với tốc độ tăng trưởng của GNP, và có thêm các thành phần kinh tế bên ngoài do việc nhập cảnh trước đó của các công ty xuyên quốc gia. Nhà nước BA có nhiều lợi thế hơn và dành nhiều hoạt động hơn so với trước. O'Donnell lập luận rằng Nhà nước BA thành công là nhờ áp dụng chính sách mở của trở lại để chọn lọc các giai cấp tư sản quốc gia, do đó hình thành một bộ ba gồm các nhà nước BA, tư bản quốc tế, và tư bản trong nước. Với việc bao gồm cả các thành phần quốc gia và tư nhân, nhà nước BA bây giờ có thể đại diện cho các lợi ích chung của dân tộc. Trên danh nghĩa để thể hiện sự quan tâm chung, Nhà nước BA đại diện làm việc vì lợi ích lâu dài của 18
- NHÓM 6 – NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC người dân, mặc dù một số các đối tượng có thể đã nhận ra bản chất của nó. O'Donnell (1978, trang 20) tiếp tục chỉ ra rằng ở giai đoạn này "vai trò mới của nguồn vốn nước ngoài và việc mở rộng nhà nước được xem như công cụ để thực hiện được các mục tiêu thực sự vĩ đại của một quốc gia mà trong đó có cả những cuộc bạo động, đàn áp". Rõ ràng, sự hình thành của bộ ba đã tạo ra một tình huống phức tạp hơn nhiều so với trước đây. Một mặt, Nhà nước BA tích cực tạo điều kiện cho giai cấp tư sản trong nước phát triển , các nhà nước BA ngày càng trở thành chủ nghĩa quốc gia và bảo hộ nhiều hơn, trợ cấp cho giai cấp tư sản, có dự trữ cho các cơ sở giai cấp tư sản trong nước, nhưng cấm mọi hình thức tiếp cận trực tiếp vốn nước ngoài. Do đó, nhà nước BA đã đến lúc thay đổi. Mặt khác, nhà nước BA vẫn còn yêu cầu cao và ổn định dòng chảy vốn nước ngoài, do những khó khăn của công nghệ nội sinh, nợ nước ngoài, đầu tư nhiều vốn cho ngành công nghiệp hàng hoá, v.v.. Từ quan điểm vốn nước ngoài, mặc dù đã có những đóng góp cho dân tộc của mình Nhà nước BA vẫn tiếp tục bảo đảm trật tự chính trị và ổn định cần thiết để đầu tư có lợi nhuận trong ngành công nghiệp hàng hoá. Tất nhiên, vốn quốc tế muốn "lược bớt các hạn chế mở rộng quốc gia của mình thì cần phải sự cố gắng của nhà nước và cả cấp tư sản nước, có giai trong nhưng đến mức mà việc lược bỏ kéo theo chi phí lớn hơn thu lại từ thị trường. Vốn nước ngoài vẫn tiếp tục cần phải được bảo đảm sự ổn định và dự đoán kéo dài tình trạng" (O'Donnell 1978, trang 23). O'Donnell sử dụng "tính tất yếu chung" để mô tả mối quan hệ giữa nhà nước BA và vốn nước ngoài trong giai đoạn hợp nhất, và nhận xét các quan niệm của nhà nước BA, giai cấp tư sản và các quốc gia cần “vượt ra khỏi khuôn mẫu hoặc mặc nhiên công nhận hình thức đơn giản của chủ nghĩa đế quốc và sự phụ thuộc "(trang 23). 18
- NHÓM 6 – NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC 4/ Sự sụp đổ của nhà nước BA: Cuối cùng, O'Donnell đưa ra hai con đường khác nhau cho sự sụp đổ hay biến đổi của nhà nước BA. Trên con đường đầu tiên, nhiều nhà nước BA có thể không có cơ hội vượt qua được giai đoạn ban đầu. Chẳng hạn như nhà nước BA ở Argentina , năm 1968, hai năm sau cuộc đảo chính, tư bản nước ngoài bắt đầu thâm nhập vào Argentina. Đồng thời, giai cấp tư sản trong nước của Argentina và giữa các ngành đã bắt đầu quay trở lại đối với các khu vực đại chúng như một bộ phận phổ biến dân tộc của mình. Đến giữa năm 1969, với tình trạng bất ổn đại chúng gia tăng, nhà nước BA của Argentina đã không còn thực hiện vai trò là người bảo đảm cho hòa bình và ổn định kinh tế xã hội . Do đó, các dòng vốn đầu tư nước ngoài dừng lại, và nhanh chóng rút khỏi đất nước này, đầu tư tư nhân vào các thiết bị máy móc đều bị từ chối, và như vậy dẫn đến sự thất bại của các dự án làm sâu sắc hơn đồng thời kết thúc quan hệ đối tác ngắn ngủi của một nhà nước BA với vốn nước ngoài. Theo hướng này Argentina đã tạo ra một trường hợp kinh điển trong đó các xã hội dân sự xâm chiếm và phá hủy nhà nước, bằng các cuộc tấn công, bắt đầu bằng việc xóa bỏ đặc tính quan liêu , độc tài đối về các vấn đề xã hội và giảm bớt vốn nước ngoài. O'Donnell (1978, trang 24) chỉ ra rằng mặc dù đánh bại chính trị, các tầng lớp thống trị vẫn còn mạnh mẽ và được hỗ trợ bởi các lực lượng vũ trang. Kết quả là, các tầng lớp thống trị "mở ra một chiến lược phòng thủ, trong đó những tàn dư của nhà nước BA được đưa ra làm minh chứng và bảo đảm rằng kế hoạch của nó sẽ không xâm hại dến lợi ích của các tổ chức và tầng lớp." Trên con đường thứ hai, sau khi nhà nước BA thành công đã củng cố sức mạnh của mình, và quốc hữu hóa lại, ủng hộ sự quay trở lại của giai cấp tư sản trong nước, và do đó mở cửa đạt được đối với xã hội dân sự. Về điểm này, O'Donnell quan sát một nghịch lý giữa nhà nước BA và nền dân chủ. Một nhà nước BA thành công đã thành lập ra một bộ ba có khả năng thương lượng nhiều 18
- NHÓM 6 – NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC hơn với khu vực đại chúng. Nó có thể yêu cầu bảo vệ quyền lợi đầy đủ từ lớp thống trị như là bồi thường cho sự phát triển dân chủ, thậm chí nhà nước BA có thể có một cơ hội để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử dân chủ hơn. Do đó, một nhà nước BA thành công cũng có khả năng để biến mình thành một nhà nước dân chủ. Tuy nhiên,vì không có tính cấp thiết (theo hình thức phản đối đại chúng) để buộc Nhà nước BA và các tầng lớp thống trị thúc đẩy quá trình chuyển đổi dân chủ, do đó mà những người ủng hộ đã trở nên ít đi. Thật khó cho phe dân chủ nhỏ bé để thuyết phục các thành viên khác rằng nhà nước BA cần phải dân chủ hóa bản thân trước khi quá muộn. Mộ câu hỏi đã được đặt ra: Tại sao cứ phải thay đổi nếu tình trạng hiện tại được chấp nhận bởi đa số dân số? Văn bản này được ông viết trong thời gian đỉnh cao của sự thành công của nhà nước BA trong những năm 1970, O'Donnell chỉ thảo luận trong một thời gian ngắn về sự sụp đổ của các nhà nước BA thành công. Tuy nhiên Peter Evans, bằng lập luận trong thời ổn định của nhà gian không nước BA khoảng một thập kỷ sau đó, đưa ra một phân tích thú vị về các khách hàng tiềm năng của nhà nước BA thành công ở Brazil vào những năm 1980. Công việc của ông được thảo luận trong phần tiếp theo. IV/ EVANS: LIÊN MINH TAY BA Ở BRAZIL TRONG NHỮNG NĂM 1980 1/ SỰ thay đổi trong kinh tế ở Brazil và lời giải thích của Evans: Trong cuối những năm 1960 và đầu những năm 1970, Brazil đã xuất hiện một tế. Tổng sản phẩm trong nước của họ đã tăng ở mứ c phép màu kinh khoảng 10% /năm. Trong giai đoạn này, vốn sản xuất hàng hoá và hàng tiêu dùng đã tăng ở mức trên 20% /năm, xuất khẩu tăng khoảng 30% /năm, và do công nghiệp hóa sâu sắc mà giá trị tăng thêm trong sản xuất tại Brazil vào năm 1970 vượt tất cả các nước đang phát triển khác. 18
- NHÓM 6 – NHỮNG NGHIÊN CỨU MỚI CỦA TRƯỜNG PHÁI PHỤ THUỘC Tuy nhiên, đến năm 1981 Brazil đã bước vào thời kỳ kinh tế không ổn định. Ví dụ: Hãng sản xuất ôtô hàng đầu Volkswagen tại Brasil, luôn luôn đạt được lợi nhuận trong suốt ¼ thế kỷ, nhưng họ cũng đã phải ghi nhận thua lỗ lần đầu tiên vào năm 1980 và điều đó buộc họ phải sa thải hơn 3.000 công nhân. Ngay sau đó từ các vấn đề kinh tế đã nhanh chóng được chuyển sang bất ổn chính trị. Tức giận bởi sự gia tăng 60% giá vé xe buýt, người dân Salvador đã phẫn nộ và phá hủy 750 chiếc xe buýt. Để đối phó với việc sa thải hơn 5.000 công nhân; 500 công nhân đã chiếm nhà xưởng của Mercedes-Benz - nhà sản xuất phần lớn các xe buýt và xe tải ở Brazil. Giải thích cho quá trình chuyển đổi từ phép màu kinh tế sang bất ổn kinh tế chỉ trong hai thập kỷ Evans (1983) đã nói, nó là kết quả của sự thay đổi bản chất môi trường bên ngoài và những mâu thuẫn nội bộ trong cuối những năm 1970. Cụ thể Evans trình bày một mô hình "liên minh tay ba" của nhà nước, các tập đoàn đa quốc gia, và tư bản trong nước, và chỉ ra các mâu thuẫn bên ngoài của quốc tế và nội bộ đã trở nên tồi tệ, phát triển kết hợp phụ thuộc làm cho sự lãnh đạo của liên minh tay ba ngày càng khó giải quyết. 2/ Sự phát triển phụ thuộc và liên minh tay ba: Đối với Evans (1983, trang 141), phụ thuộc vào phát triển là một khái niệm mâu thuẫn: Phát triển bao hàm sự tích lũy vốn trong bối cảnh một bộ của lao động trong nước ngày càng tách biệt, sự mở rộng của loại hàng hoá có thể sẽ được sản xuất ngay tại trong nước, linh hoạt hơn so với hàng hoá được cung cấp trên thị trường quốc tế và do đó ít bị tổn thương đến hệ thống quốc tế. Định nghĩa theo cách này thì phát triển lại là đối lập của sự phụ thuộc. Tuy nhiên, Evans chỉ ra rằng ở Brazil, phát triển có liên quan đến sự phụ thuộc vào vốn nước ngoài. Điều gì đã làm cho Brazil phát triển phụ thuộc như vậy, theo Evans có 18
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học