1. Trang Chủ
  2. Khoa học xã hội
  3. Luận văn tốt nghiệp: Xây dựng tình huống đánh giá năng lực sinh viên khoa Quản lý công nghiệp, Trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ

Luận văn tốt nghiệp: Xây dựng tình huống đánh giá năng lực sinh viên khoa Quản lý công nghiệp, Trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ

Luận văn tốt nghiệp Xây dựng tình huống đánh giá năng lực sinh viên khoa Quản lý công nghiệp, Trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ được thực hiện để giải quyết một số vấn đề còn tồn tại như: Năng lực sinh viên sau khi tốt nghiệp chưa đáp ứng hoàn toàn yêu cầu của thị trường lao động. Phương pháp đánh giá năng lực sinh viên của Khoa còn khái quát chưa cụ thể. Từ đó, phân tích đánh giá thực trạng kết quả học tập, rèn luyện và thực trạng năng lực của sinh viên khoa Quản lý công nghiệp trường

Thể loại Tài liệu miễn phí Khoa học xã hội

Số trang 95

Ngày tạo 4/11/2023 5:42:48 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 1.23 M

Tên tệp

Tải Luận văn tốt nghiệp: Xây dựng tình huống đánh giá ... (.pdf)

Xem mẫu

  1. lOMoARcPSD|16911414 0 ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ CẦN THƠ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT - CÔNG NGHỆ CẦN THƠ KHOA QUẢN LÝ CÔNG NGHIỆP  LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP XÂY DỰNG TÌNH HUỐNG ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC SINH VIÊN KHOA QUẢN LÝ CÔNG NGHIỆP TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT - CÔNG NGHỆ CẦN THƠ CÁN BỘ HƯỚNG DẪN: SINH VIÊN THỰC HIỆN: T.S La Bảo Trúc Ly Nguyễn Thị Vui (MSSV: 1700038) Ngành: Quản lý công nghiệp - 2017 CẦN THƠ - 2021 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
  2. lOMoARcPSD|16911414 Lời cam đoan LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu là hoàn toàn do sự cố gắng, nỗ lực của riêng tôi dưới sự hướng dẫn của cô La Bảo Trúc Ly. Các kết quả, số liệu nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình! Cần Thơ, ngày tháng năm 2021 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Vui SVTH: Nguyễn Thị Vui i Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
  3. lOMoARcPSD|16911414 Lời cảm ơn LỜI CẢM ƠN Tôi xin gửi lời cảm ơn đến Thầy, Cô và Cán bộ Trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi học tập và thực hiện tốt nghiên cứu của mình. Đặc biệt tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến với cô La Bảo Trúc Ly, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu. Với vốn kiến thức được cô truyền đạt không chỉ là nền tảng cho quá trình nghiên cứu đề tài mà còn là hành trang vững chắc cho sự nghiệp trong tương lai. Trong quá trình nghiên cứu, do giới hạn về thời gian nghiên cứu cũng như trình độ lý luận, kinh nghiệm thực tiễn và thông tin thu thập còn hạn chế nên nghiên cứu khó tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp quý báu để tôi học thêm được nhiều kinh nghiệm và nghiên cứu được hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn! Cần Thơ, ngày tháng năm 2021 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Vui SVTH: Nguyễn Thị Vui ii Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
  4. lOMoARcPSD|16911414 Danh mục các từ viết tắt DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT STT CÁC TỪ VIẾT TẮT CÁC TỪ VIẾT ĐẦY ĐỦ 1 CTĐT Chương trình đào tạo 2 KTHTCN Kỹ thuật hệ thống công nghiệp 3 QLCN Quản lý công nghiệp SVTH: Nguyễn Thị Vui iii Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
  5. lOMoARcPSD|16911414 Danh mục bảng, biểu DANH MỤC BẢNG Trang Bảng 3.1 Phương pháp đánh giá năng lực chuyên môn của sinh viên khoa Quản lý công nghiệp.............................................................................................................21 Bảng 3.2 Điểm chuẩn đầu vào của Khoa Quản lý công nghiệp, Trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần thơ.......................................................................................30 Bảng 4.1 Quy trình xây dựng tình huống đánh giá năng lực sinh viên....................41 Bảng 4.2 Bảng mô tả quy trình thực hiện cho từng giai đoạn đánh giá năng lực.....43 Bảng 4.3 Tóm tắt sơ lược các ứng viên....................................................................47 Bảng 4.4 Mô tả năng lực..........................................................................................49 DANH MỤC BIỂU ĐỒ Trang Biểu đồ 3.1 Thể hiện kết quả học tập toàn khóa của lớp QLCN0114......................23 Biểu đồ 3.2 Thể hiện kết quả học tập toàn khóa của lớp QLCN0115......................24 Biểu đồ 3.3 Thể hiện kết quả học tập toàn khóa của lớp QLCN0116.....................25 Biểu đồ 3.4 Thể hiện kết quả học tập toàn khóa của lớp HTCN0114......................26 Biểu đồ 3.5 Thể hiện kết quả học tập toàn khóa của lớp HTCN0115......................27 Biểu đồ 3.6 Thể hiện kết quả học tập toàn khóa của lớp HTCN0116......................28 Biểu đồ 3.7 Thể hiện tỷ lệ xếp loại tốt nghiệp của sinh viên ngành KTHTCN trong ba khóa 2014, 2015, 2016........................................................................................29 Biểu đồ 3.8 Thể hiện tỷ lệ xếp loại tốt nghiệp của sinh viên ngànhQLCN trong ba khóa 2014, 2015, 2016.............................................................................................29 Biểu đồ 3.9 Thể hiện tỷ lệ đánh giá sinh viên thực tập tại doanh nghiệp sinh viên khoa Quản lý công nghiệp trong ba khóa 2014, 2015, 2016....................................31 Biểu đồ 3.10 Thể hiện tỷ lệ đánh giá năng lực sinh viên ngành KTHTCN thông qua kết quả rèn luyện sinh viên ba khóa 2014, 2015, 2016............................................34 Biểu đồ 3.11 Thể hiện tỷ lệ đánh giá năng lực sinh viên ngành QLCN thông qua kết quả rèn luyện sinh viên ba khóa 2014, 2015, 2016..................................................35 SVTH: Nguyễn Thị Vui iv Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
  6. lOMoARcPSD|16911414 Tóm tắt TÓM TẮT Phát triển, nâng cao năng lực là mục tiêu ưu tiên hàng đầu trong tất cả các ngành nghề và lĩnh vực đặc biệt là ngành giáo dục. Nghiên cứu này được thực hiện nhằm giải quyết một số vấn đề còn tồn động như: năng lực sinh viên sau khi tốt nghiệp chưa đáp ứng hoàn toàn yêu cầu của thị trường lao động, phương pháp đánh giá năng lực, sinh viên của Khoa còn khái quát chưa cụ thể. Tiếp cận thực trạng năng lực sinh viên thông qua việc phân tích và đánh giá thực trạng kết quả học tập, rèn luyện của sinh viên Khoa trong ba khóa 2014, 2015, 2016. Từ đó nghiên cứu xây dựng mô hình hóa, sử dụng case study cùng thang đo Bloom để xây dựng tình huống và thang điểm đánh giá năng lực sinh viên nhằm hoàn thiện phương pháp đánh giá, nâng cao năng lực sinh viên. Nguyễn Thị Vui v Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
  7. lOMoARcPSD|16911414 Mục lục MỤC LỤC Trang CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN...................................................................................1 1.1 Đặt vấn đề............................................................................................................ 1 1.2 Mục tiêu nghiên cứu............................................................................................2 1.3 Khách thể và đối tượng nghiên cứu.....................................................................2 1.4 Phạm vi và giới hạn.............................................................................................2 1.5 Phương pháp nghiên cứu.....................................................................................3 1.6 Cấu trúc và nội dung của luận văn tốt nghiệp......................................................4 CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT.......................................................................5 2.1 Cơ sở lý thuyết....................................................................................................5 2.1.1 Năng lực...........................................................................................................5 2.1.1.1 Khái niệm......................................................................................................5 2.1.1.2 Cấu trúc của năng lực....................................................................................6 2.1.2 Đánh giá năng lực.............................................................................................8 2.1.3. Tình huống đánh giá năng lực..........................................................................8 2.1.3.1 Khái niệm......................................................................................................8 2.1.3.2 Nguyên tắc xây dựng tình huống đánh giá năng lực sinh viên khoa Quản lý công nghiệp, trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ..................................10 2.1.3.3 Xây dựng tình huống đánh giá năng lực......................................................11 2.1.4 Thang đo Bloom.............................................................................................12 2.2 Lược khảo tài liệu..............................................................................................13 2.2.1 Những nghiên cứu nước ngoài........................................................................13 2.2.2 Những nghiên cứu trong nước........................................................................14 Nguyễn Thị Vui vi Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
  8. lOMoARcPSD|16911414 Mục lục CHƯƠNG 3: PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG NĂNG LỰC SINH VIÊN KHOA QUẢN LÝ CÔNG NGHIỆP TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT - CÔNG NGHỆ CẦN THƠ..................................................................................................17 3.1 Giới thiệu tổng quan về trường đại học kỹ thuật - công nghệ cần thơ...............17 3.2 Giới thiệu tổng quan về khoa quản lý công nghiệp............................................18 3.3 Thực trạng năng lực sinh viên khoa quản lý công nghiệp..................................20 3.3.1 Thực trạng năng lực chuyên môn...................................................................20 3.3.2 Thực trạng kỹ năng mềm ...............................................................................30 CHƯƠNG 4: XÂY DỰNG TÌNH HUỐNG ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC SINH VIÊN KHOA QUẢN LÝ CÔNG NGHIỆP TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT - CÔNG NGHỆ CẦN THƠ.....................................................................................37 4.1 Khái quát chương trình đào tạo chuyên ngành Quản lý cồng nghiệp và Kỹ thuật hệ thống công nghiệp...............................................................................................37 4.1.1 Ngành quản lý công nghiệp............................................................................37 4.1.2 Ngành Kỹ thuật hệ thống công nghiệp............................................................38 4.2 Xây dựng tình huống đánh giá năng lực sinh viên khoa Quản lý công nghiệp trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ.......................................................39 4.2.1 Quy trình chung xây dựng tình huống đánh giá năng lực sinh viên................40 4.2.2 Xây dựng tình huống đánh giá năng lực sinh viên..........................................42 4.2.3 Tình huống giả định........................................................................................45 CHƯƠNG 5 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.........................................................61 5.1 Kết luận.............................................................................................................61 5.2 Kiến nghị...........................................................................................................62 TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................................................64 PHỤ LỤC...............................................................................................................67 Nguyễn Thị Vui vii Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
  9. lOMoARcPSD|16911414 Mục lục Phụ lục 1 bảng thống kê số lượng kết quả tốt nghiệp của sinh viên khoa quản lý công nghiệp giai đoạn năm 2017 - 2021..................................................................67 Phụ lục 2 bảng thống kê xếp loại tốt nghiệp sinh viên khóa 2014, 2015, 2016 của khoa quản lý công nghiệp giai đoạn năm 2014 - 2021.............................................68 Phụ lục 3 điểm chuẩn đầu vào của trường đại học kỹ thuật - công nghệ cần thơ giai đoạn năm 2014 - 2020.............................................................................................69 Phụ lục 4 thống kê số lượng sinh viên đầu vào của khoa quản lý công nghiệp giai đoạn năm 2013 - 2016.............................................................................................70 Phụ lục 5 thống kê số lượng sinh viên tốt nghiệp năm 2017-2021..........................71 Phụ lục 6 chuẩn đầu ra của khoa quản lý công nghiệp.............................................72 Phụ lục 7 phiếu đánh giá kết quả thực tập...............................................................74 Phụ lục 8 thống kê số lượng phiếu đánh giá sinh viên thực tập tại doanh nghiệp của sinh viên khoa quản lý công nghiệp giai đoạn 2017 - 2020.....................................76 Phụ lục 9 phiếu đánh giá kết quả rèn luyện của sinh viên............................................ ................................................................................................................................. 78 Phụ lục 10 thống kê số lượng đánh giá rèn luyện sinh viên khoa quản lý công nghiệp giai đoạn năm 2017 - 2020...........................................................................83 Phụ lục 11 kế hoạch học tập toàn khóa của hai chuyên ngành quản lý công nghiệp và kỹ thuật hệ thống công nghiệp giai đoạn 2014 - 2019.........................................84 Nguyễn Thị Vui viii Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
  10. lOMoARcPSD|16911414 Chương 1: Tổng quan CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN 1.1 ĐẶT VẤN ĐỀ Trong bối cảnh nền kinh tế tri thức, chất lượng nguồn nhân lực là vấn đề được quan tâm hàng đầu. Trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2030, Đảng ta đã khẳng định: “Phát triển lấy con người làm trung tâm và xác định con người là quan trọng nhất”. Từ đó, những cơ hội và thách thức về vai trò của việc phát huy nguồn nhân lực được mở ra khi con người chính là nhân tố cơ bản của sự phát triển nhanh và bền vững [3]. Theo xu hướng phát triển đó, yêu cầu tuyển dụng của các doanh nghiệp cũng ngày càng khắc khe hơn. Nhà tuyển dụng không chỉ yêu cầu trình độ chuyên môn cao mà còn có kỹ năng mềm, trình độ ngoại ngữ, khả năng xử lý tình huống,.. [24]. Theo từ điển tiếng việt, sự thành công ở những doanh nhân đa phần được quyết định bởi những kỹ năng, kinh nghiệm của họ, còn chuyên môn chỉ phụ thuộc 25% [26]. Bên cạnh đó, nước ta có hơn 400.000 sinh viên tốt nghiệp nhưng rơi vào tình trạng thất nghiệp ở mỗi năm, 2/3 người lao động thiếu kỹ năng, 55% doanh nghiệp khó tìm được nguồn lao động chất lượng cao [1]. Nguyên nhân chủ yếu là do sinh viên chưa trang bị tốt các kỹ năng, ứng dụng thực tiễn chưa cao, chưa phát huy được hết khả năng của bản thân, không có sự sáng tạo và trao dồi trong học tập cũng như trong công việc. Nhận thức rõ về vấn đề trên, nhiệm vụ của ngành giáo dục vô cùng to lớn, đòi hỏi chất lượng đào tạo phải theo kịp với sự phát triển của xã hội. Do đó, việc không ngừng cải tiến, đánh giá nâng cao chất lượng dạy và học là yêu cầu tất yếu. Đáp ứng những yêu cầu đó, trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ nói chung và khoa Quản lý Công nghiệp nói riêng đã có những thay đổi trong phương án giảng dạy. Giáo dục thay đổi theo hướng tiếp cận, phát triển năng lực sinh viên, tạo điều kiện học tập, phát huy khả năng của bản thân không khuôn khổ, khô khan theo lý thuyết. Nhằm hỗ trợ, đóng góp cho phương án dạy học của Khoa và nhà Trường đề tài nghiên cứu: “Xây dựng tình huống đánh giá năng lực sinh viên khoa Quản lý Công nghiệp trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ” được thực hiện để giải quyết một số vấn đề còn tồn tại như: SVTH: Nguyễn Thị Vui 1 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
  11. lOMoARcPSD|16911414 Chương 1: Tổng quan - Năng lực sinh viên sau khi tốt nghiệp chưa đáp ứng hoàn toàn yêu cầu của thị trường lao động. - Phương pháp đánh giá năng lực sinh viên của Khoa còn khái quát chưa cụ thể. 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU Mục tiêu chung Xây dựng tình huống đánh giá năng lực sinh viên khoa Quản lý công nghiệp trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ. Mục tiêu cụ thể - Phân tích đánh giá thực trạng kết quả học tập, rèn luyện và thực trạng năng lực của sinh viên khoa Quản lý công nghiệp trường Đại học Kỹ thuật – Công nghệ Cần Thơ. - Xây dựng tình huống đánh giá năng lực sinh viên. 1.3 KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU - Đối tượng nghiên cứu: tình huống đánh giá năng lực sinh viên của khoa Quản lý công nghiệp trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ và những yếu tố ảnh hưởng đến năng lực. - Khách thể nghiên cứu: năng lực sinh viên khoa Quản lý công nghiệp trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ. 1.4 PHẠM VI VÀ GIỚI HẠN - Địa điểm thực hiện đề tài: Khoa Quản lý công nghiệp, trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ. - Thời gian nghiên cứu: Từ ngày 30/12/2020 đến ngày 30/05/2021. - Không gian nghiên cứu: Do giới hạn về phạm vi, thời gian, chi phí nghiên cứu đề tài và năng lực thực tế của sinh viên nghiên cứu có hạn nên chỉ tập trung vào xây dựng tình huống đánh giá năng lực sinh viên khoa Quản lý công nghiệp trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ. Ngoài việc đánh giá thông qua những gì đã xây dựng còn quay quanh việc đánh giá của giảng viên và doanh nghiệp. SVTH: Nguyễn Thị Vui 2 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
  12. lOMoARcPSD|16911414 Chương 1: Tổng quan 1.5 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu của đề tài, trong quá trình nghiên cứu, các phương pháp nghiên cứu sau được sử dụng: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: tổng hợp và phân tích, hệ thống hóa, khái quát hóa các công trình nghiên cứu có liên quan đến phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực, đánh giá năng lực sinh viên. - Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp: sử dụng các số liệu về tình trạng tốt nghiệp của sinh viên, năng lực đầu vào, kết quả học tập, kết quả rèn luyện và tỷ lệ sinh viên có việc làm trong 3 khóa 2014, 2015, 2016. Và một số số liệu về: trình độ lao động, khả năng đáp ứng nhu cầu năng lực,.. trong giai đoạn từ năm 2018 – 2020. - Phương pháp mô hình hóa: Xây dựng tình huống giả định để qua đó đánh giá năng lực sinh viên khoa Quản lý công nghiệp, trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ - Phương pháp case study: Sử dụng lý thuyết để nghiên cứu, phân tích và xây dựng tình huống. Ưu điểm: + Mang tính hấp dẫn, cập nhật, điển hình và đại diện + Dễ dàng tích hợp, hệ thống kiến thức + Giúp người đọc hiểu và ghi nhớ kiến thức + Mang tính thực tiễn cao + Nâng cao tính chủ động, sáng tạo, hứng thú cho người đọc Nhược điểm: + Phương pháp case stdy thường không xây dựng được quy trình rõ ràng như các phương pháp khác + Không mang tính khái quát cao vì chỉ đi sâu vào tình huống của một hoặc một vài đối tượng + Kết quả của nghiên cứu ở dạng dữ liệu định tính + Đòi hỏi tính tích cực, năng động, sáng tạo, khả năng tư duy độc lập SVTH: Nguyễn Thị Vui 3 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
  13. lOMoARcPSD|16911414 Chương 1: Tổng quan 1.6 CẤU TRÚC VÀ NỘI DUNG CỦA LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP Đề tài nghiên cứu: “Xây dựng tình huống đánh giá năng lực sinh viên khoa Quản lý Công nghiệp trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ” gồm 5 chương được trình bày cụ thể như sau: Chương 1: Mở đầu Nội dung chương 1 bao gồm: đặt vấn đề để cho thấy tính cấp thiết cũng như mức độ quan trọng của đề tài. Đồng thời cũng nêu rõ mục tiêu nghiên cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu và cấu trúc đề tài để có cái nhìn tổng quan về vấn đề cũng như việc định hướng đề tài. Chương 2: Cơ sở lý thuyết Nội dung chương 2 bao gồm: tổng quát lý thuyết về năng lực, tình huống đánh giá năng lực sinh viên,… và lược khảo tài liệu để có cái nhìn tổng quan về tầm quan trọng, ý nghĩa, mục đích của việc đánh giá năng lực sinh viên qua đó làm nền tảng và thông tin sử dụng cho đề tài cần nghiên cứu. Chương 3: Phân tích thực trạng năng lực sinh viên khoa Quản lý công nghiệp trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ Nội dung chương 3 bao gồm: tổng quan về năng lực, kỹ năng, các nhân tố ảnh hưởng đến năng lực và việc đánh giá năng lực sinh viên khoa Quản lý công nghiệp trường Đại học Kỹ thuật Công nghệ Cần Thơ. Chương 4: Xây dựng hoàn thiện tình huống đánh giá năng lực sinh viên khoa Quản lý công nghiệp trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ Nội dung chương 4 bao gồm: Khái quát về các năng lực, kỹ năng của ngành sau đó tiến hành xây dựng tình huống đánh giá năng lực sinh viên. Chương 5: Kết luận và kiến nghị Nội dung chương 5 bao gồm: Xu hướng phát triển, nhu cầu thị trường hiện nay và đề ra một số giải pháp cho tương lai. SVTH: Nguyễn Thị Vui 4 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
  14. lOMoARcPSD|16911414 Chương 2: Cơ sở lý thuyết CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT 2.1 CƠ SỞ LÝ THUYẾT 2.1.1 Năng lực 2.1.1.1 Khái niệm Khái niệm năng lực được xuất hiện ở nhiều lĩnh vực khác nhau và thời điểm khác nhau, cho đến nay tồn tại nhiều định nghĩa và quan niệm khác nhau về năng lực, sau đây là một vài khái niệm điển hình: De Ketele (1995), cho rằng “Năng lực là một tập hợp trật tự các kĩ năng tác động lên một nội dung trong một loạt tình huống cho trước để giải quyết các vấn đề do tình huống này đặt ra” [21]. Đến năm 2000 Roegier đã nhìn thấy tầm quan trọng to lớn của năng lực đối với bản thân của con người ông cho rằng: “Năng lực, đối với cá nhân là khả năng huy động một cách có ý thức một tập hợp tích hợp các nguồn để giải quyết một gia đình tình huống – vấn đề” [5]. Theo Weinert (2001), “Năng lực là khả năng và kỹ xảo học được hoặc sẵn có của mỗi cá nhân nhằm giải quyết các vấn đề cụ thể, cũng như khả năng vận dụng các cách xử lý tình huống một cách có trách nhiệm và hiệu quả trong các môi trường khác nhau” [25]. Đối với Scallon (2004), “Năng lực là một khả năng, một tiềm năng hoặc một đặc tính thường trực của một cá nhân. Năng lực được phân biệt với khái niệm kết quả biểu hiện của năng lực. Song đó, năng lực là khả năng của một người cần huy động, thậm chí cần sử dụng có ý thức những nguồn riêng của mình hay những nguồn đến từ bên ngoài”[24]. Tuy nhiên, John Erpenbeck lại cho rằng “Năng lực được tri thức nền tảng, được hoạt động như khả năng, được quy ước bởi giá trị, được phát triển qua kinh nghiệm và được hiện thực hóa qua chủ định” [19]. Từ các nhận định trên, ta có thể nhận thấy rằng: “Năng lực là khả năng của mỗi người, cũng chính vì thế nó không có một điểm chung nào giữa người với người. Năng lực sẽ ảnh hưởng đến kết quả trong tương lai do cá nhân thực hiện. Hơn thế năng lực là điều kiện để thực hiện, phát triển và tồn tại trong chính cuộc sống của chúng ta.” SVTH: Nguyễn Thị Vui 5 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
  15. lOMoARcPSD|16911414 Chương 2: Cơ sở lý thuyết Dựa vào cơ sở lý luận nói trên ta có thể rút ra được khái niệm của năng lực như sau: 2.1.1.2 Cấu trúc của năng lực Theo Cục quản lý nhân sự (Office of Personnel Management), năng lực thường bao gồm 3 nhóm yếu tố: A-S-K tương đương với: Thái độ, kỹ năng, kiến thức, trong đó: - Thái độ (Attitude): Là thuận ngữ mô tả cách nhìn nhận về công việc, nhiệm vụ, đồng nghiệp và cộng đồng. Thái độ chi phối cách ứng xử, hành vi và tinh thần trách nhiệm của đội ngũ nhân sự. - Kỹ năng (Skill): Là thuật ngữ mô tả những khả năng chuyên biệt của một cá nhân về một hoặc nhiều khía cạnh nào đó được sử dụng để giải quyết tình huống hay công việc phát sinh trong thực tế. - Kiến thức (Knowledge): Là thuật ngữ mô tả những thông tin, sự kiện, quy luật thuộc lĩnh vực được học và nghiên cứu từ trường lớp hoặc được tích lũy từ thực tế, từ các nguồn tư liệu hoặc từ các chuyên gia có kinh nghiệm. Theo phân tích của TS. Nguyễn Văn Tuấn trong chuyên đề bồi dưỡng sư phạm năm 2010 về phương pháp dạy học theo hướng tích hợp đã có đề cập đến phần nhận xét của các nhà sư phạm người Đức về cấu trúc của năng lực, thì cấu trúc chung của năng lực bao gồm 4 nội dung, cụ thể như sau: Năng lực chuyên môn (Professinal competency) Năng lực chuyên môn là khả năng thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn cũng như khả năng đánh giá kết quả chuyên môn một cách độc lập, có phương pháp và chính xác về mặt chuyên môn. Trong đó bao gồm cả khả năng tư duy logic, phân tích, tổng hợp, trừu tượng hoá, khả năng nhận biết các mối quan hệ hệ thống và quá trình. Năng lực chuyên môn hiểu theo nghĩa hẹp là năng lực “nội dung chuyên môn”, theo nghĩa rộng bao gồm cả năng lực phương pháp chuyên môn. Nhóm năng lực phương pháp (Methodical competency): Năng lực phương pháp là khả năng đối với những hành động có kế hoạch, định hướng mục đích trong việc giải quyết các nhiệm vụ và vấn đề. Năng lực SVTH: Nguyễn Thị Vui 6 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
  16. lOMoARcPSD|16911414 Chương 2: Cơ sở lý thuyết phương pháp bao gồm năng lực phương pháp chung và phương pháp chuyên môn. Trung tâm của phương pháp nhận thức là những khả năng tiếp nhận, xử lý, đánh giá, truyền thụ và trình bày tri thức. Nhóm năng lực xã hội (Social competency): Năng lực xã hội là khả năng đạt được mục đích trong những tình huống xã hội cũng như trong những nhiệm vụ khác nhau trong sự phối hợp chặt chẽ với những thành viên khác. Nhóm năng lực cá thể (Induvidual competency): Năng lực cá thể là khả năng xác định, đánh giá được những cơ hội phát triển cũng như những giới hạn của cá nhân, phát triển năng khiếu cá nhân, xây dựng và thực hiện kế hoạch phát triển cá nhân, những quan điểm, chuẩn giá trị đạo đức và động cơ chi phối cách ứng xử và hành vi. Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế OECD, năng lực được chia làm 2 nhóm chính là năng lực chung và năng lực chuyên môn. Năng lực chung bao gồm: - Khả năng hoạt động một cách độc lập có hiệu quả. - Khả năng kết hợp các công cụ giao tiếp và tri thức vào thực tiễn. - Khả năng thực hiện đạt hiệu quả trong các nhóm xã hội có điều kiện không đồng nhất. - Năng lực chuyên môn ở mỗi lĩnh vực sẽ khác nhau. Vì vậy, đối với từng môn học cũng sẽ hình thành năng lực chuyên môn riêng. Ví dụ năng lực bán hàng sẽ bao gồm các năng lực sau đây: Kỹ năng giao tiếp; Kỹ năng thuyết phục khách hàng; Xử lý tình huống. Tóm lại, năng lực tồn tại rất nhiều dạng khác nhau. Mục đích của việc chia nhỏ từng nhóm năng lực giúp quá trình phân tích, đánh giá được khách quan và dễ quản lý. Trong giáo dục việc phân tích cấu trúc năng lực sẽ hỗ trợ cho người dạy có được phương pháp tiếp cận người học dễ dàng hơn, kích thích được tinh thần học tập và tăng khả năng sáng tạo. Đối với mỗi cá nhân, việc tự đánh giá năng lực theo từng nhóm năng lực giúp cho cá nhân không bỏ sót bất cứ khả năng nào, dễ kiểm soát năng lực bản thân và phát huy được năng lực tiềm ẩn. SVTH: Nguyễn Thị Vui 7 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
  17. lOMoARcPSD|16911414 Chương 2: Cơ sở lý thuyết 2.1.2 Đánh giá năng lực Khái niệm Theo Leen pil (2011), “Đánh giá theo năng lực là đánh giá kiến thức, kỹ năng và thái độ trong bối cảnh có ý nghĩa” [10]. Ta có thể nhận thấy rằng năng lực không phải là yếu tố có thể thay đổi nhanh chóng hay ngây lập tức. Năng lực phải trải qua quá trình rèn luyện, học tập, tích lũy trong thời gian đủ dài. Đánh giá năng lực đối với sinh viên tại Khoa, tại Trường thường được lựa chọn theo phương pháp, cách thức, quy trình. Được thực hiện bởi các chuyên gia hay cá nhân có thẩm quyền đánh giá. Từ đó, Khoa, Trường có thể thu thập thông tin về thực trạng năng lực, sự thay đổi năng lực qua các năm, xác định tiềm năng phát triển năng lực và tìm hướng khắc phục những yếu điểm của sinh viên trực thuộc Khoa, Trường. Vai trò của đánh giá năng lực Đánh giá năng lực có vai trò và ý nghĩa quan trọng trong công tác quản lý. Từ khi sinh viên bắt đầu học tập tại Khoa cho đến khi tốt nghiệp, việc đánh giá năng lực phục vụ nhiều cho việc sắp xếp, bố trí phương pháp học tập, bổ sung kiến thức cũng như nghiệp vụ cho sinh viên. 2.1.3 Tình huống đánh giá năng lực 2.1.3.1 Khái niệm Tình huống Theo quan điểm triết học, tình huống được nghiên cứu như là một tổ hợp các mối quan hệ xã hội cụ thể, mà đến một thời điểm nhất định liên kết con người với môi trường, biến con người thành một chủ thể của một hoạt động có đối tượng nhằm đạt được một mục tiêu nhất định. Trong Từ điển tiếng Việt, tình huống là toàn thể những sự việc xảy ra tại một nơi, trong một thời gian, buộc người ta phải suy nghĩ, hành động, đối phó, chịu đựng,.. Tình huống đánh giá năng lực SVTH: Nguyễn Thị Vui 8 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
  18. lOMoARcPSD|16911414 Chương 2: Cơ sở lý thuyết Christopher Columbus Langdell (1870) là người khởi xướng và sử dụng các tình huống trong giảng dạy về quản trị kinh doanh tại Đại học kinh doanh Havard. Đây là phương diện đột phá khỏi cái hệ thống đọc – nghe – ghi chép truyền thống của giáo dục với tác dụng rõ rệt là sinh viên có thể trao đổi, phản biện, tích cực tham gia vào bài giảng [8]. Không dừng lại đó, ngay từ những năm đầu của thế kỷ XX, William Osler (1921) là người đầu tiên áp dụng phương pháp nghiên cứu tình huống vào đào tạo y bác sĩ và kết quả: sau hai năm học, sinh viên của Osler đã trở nên thuần thục với các kỹ năng trong y học. Ông viết: “Với phương pháp tình huống, sinh viên sẽ bắt đầu với bệnh nhân, học với bệnh nhân và hoàn thành khóa học cũng với bệnh nhân; còn sách và bài giảng chỉ được sử dụng như phương tiện đưa họ đến đích mà thôi” [22]. Vậy ta có thể hiểu tình huống đánh giá năng lực là những sự việc xảy ra tại một nơi, một thời gian,.. đòi hỏi các yêu cầu về kỹ năng, kiến thức và thái đội để suy nghĩ, hành động, đối phó, chịu đựng,.. tùy theo công việc, lĩnh vực hoạt động mà sẽ có những tình huống, cách giải quyết tình huống khác nhau. Đối với giáo dục, đặt biệt là giáo dục ở bậc đại học, tình huống đánh giá năng lực là cơ sở để các cá nhân có thể nhìn nhận lại quá trình học tập đang ở mức độ nào. Từ đó có hướng cải thiện và phát huy bản thân hơn. Đối với nhà trường, tình huống đánh giá năng lực sẽ giúp công tác quản lý và đào tạo thuận tiện hơn. Cụ thể, qua tình huống đánh giá năng lực, sẽ phân sinh viên ra nhiều nhóm khác nhau, căn cứ vào từng nhóm sẽ có những phương pháp giúp sinh viên phát huy tối đa được năng lực của bản thân. Bên cạnh đó, giúp bồi dưỡng và có định hướng cho sinh viên phát triển thêm các kỹ năng tiềm ẩn khác. Phân loại tình huống Trên thực tế, có nhiều loại tình huống cũng như cách thức phân loại chúng. Theo PGC.TS Phan Trọng Ngọ [11] thì có 2 loại tình huống: - Tình huống thực: Là tình huống dạy học có thể được người dạy chọn lọc từ những tình huống thực trong cuộc sống như: những ca bệnh điển hình trong y học, trong sản xuất, trong kỹ thuật, trong văn học,.. SVTH: Nguyễn Thị Vui 9 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
  19. lOMoARcPSD|16911414 Chương 2: Cơ sở lý thuyết - Tình huống giả định: Là tình huống dạy học có thể được các nhà sư phạm tạo dựng lên. Trong trường hợp tình huống giả định thì người giáo viên cần dựa vào lịch sử phát triển của lĩnh vực khoa học cần truyền đạt. Quá trình này được gọi là cảnh hóa, thời gian hóa và cá nhân hóa lại những tri thức khoa học. 2.1.3.2 Nguyên tắc xây dựng tình huống đánh giá năng lực sinh viên khoa Quản lý công nghiệp, trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ Nguyên tắc đảm bảo tính chính xác, khoa học Đảm bảo tính chính xác, khoa học của kiến thức là nguyên tắc chủ yếu trong việc thiết kế các tình huống. việc đưa những kiến thức khoa học vào trong tình huống được thiết kế phải chính xác, khoa học, không được gây tranh cãi hoặc sai lệch kiến thức. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn Nguyên tắc này xác định mối liên hệ chặt chẽ, thiết thực của kiến thức giáo khoa với kiến thức thực tiễn cuộc sống. Các tình huống được thiết kế phải mang tính thực tiễn, có tính ứng dụng cao, phải gắn liền với cuộc sống xung quanh, với thiên nhiên - môi trường với các nhu cầu của xã hội. Mục tiêu của nguyên tắc này là thông qua việc giải quyết tình huống, sinh viên có thể củng cố lại được kiến thức đã học, áp dụng vào giải quyết thực tế, ngoài ra qua đó còn thể hiện được năng lực riêng biệt của bản thân. Nguyên tắc đảm bảo tính sư phạm Nguyên tắc đảm bảo tính sư phạm khi thiết kế tình huống thể hiện ở tính vừa sức và tính phù hợp với tâm sinh lý của sinh viên. Tuy nhiên, tình huống cũng phải được thiết kế để phân hóa sinh viên, xen kẽ những câu hỏi dễ, khó với nhau để tất cả sinh viên đều có cơ hội trả lời. SVTH: Nguyễn Thị Vui 10 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
  20. lOMoARcPSD|16911414 Chương 2: Cơ sở lý thuyết Nguyên tắc đảm bảo tính kích thích hứng thú, khả năng sáng tạo của người tham gia Tình huống được thiết kế phải hấp dẫn, sinh động, gần gũi, khơi gợi được khả năng, hứng thú của sinh viên, giúp sinh viên có thể ứng dụng vào cuộc sống. Tình huống đánh giá năng lực sinh viên sẽ trở thành phương tiện, điều kiện và động lực thúc đẩy, kích thích thái độ học tập tích cực ở sinh viên thông qua phân tích, xử lý và giải quyết các vấn đề trong tình huống. Nguyên tắc đảm bảo tính đảm tính liên thông trong môn học, các loại năng lực Tính liên thông là một nguyên tắc quan trọng khi thiết kế và sử dụng tình huống. Các tình huống được đưa ra cần đòi hỏi sinh viên tổng hợp lượng kiến thức đã được học, liên quan đến nhiều môn học và cả hiểu biết từ thực tế, năng lực của bản thân để giải quyết tình huống một cách thỏa đáng. Việc liên môn các môn học khác sẽ giúp sinh viên vừa nhắc lại kiến thức cũ đã học vừa phát triển tư duy logic kết nối những kiến thức lĩnh hội ở trường lớp với thực tiễn cuộc sống. 2.1.3.3 Xây dựng tình huống đánh giá năng lực Xây dựng tình huống đánh giá năng lực sinh viên cũng thực hiện các bước tương tự như mô hình năng lực ASK (Attitude - Skill - Knowledge) dành cho các doanh nghiệp, cụ thể tình huống đánh giá năng lực được thực hiện qua 5 bước, như sau: Bước 1: Đặt ra mục đích Để tình huống đánh giá năng lực hoạt động có hiệu quả, trước khi tiến hành xây dựng thì đầu tiên cần phải xác định rõ mục tiêu khi xây dựng tình huống đánh giá năng lực. Bước 2: Chuẩn hóa các công cụ hỗ trợ xây dựng tình huống Quá trình này đòi hỏi chuẩn hóa công cụ, hệ thống, gắn với từng chức năng. Mỗi năng lực sẽ gắn với những biệc thực hiện những nhiệm vụ, hoạt động và những công cụ hỗ trợ nhất định, vì vậy khi hệ thống và chuẩn hóa lại rõ ràng sẽ giúp việc xác định được năng lực nào cần thiết, thõa mãn các nhu cầu đặt ra giúp giải quyết SVTH: Nguyễn Thị Vui 11 Downloaded by Nguynhavy Ha Vy (Ntkphuong205@gmail.com)
nguon tai.lieu . vn
Thạc sĩ - Tiến sĩ - Cao học Công nghệ thông tin Kinh tế - Thương mại Tài chính - Ngân hàng Kiến trúc - Xây dựng Điện-Điện tử-Viễn thông Cơ khí - Chế tạo máy Công nghệ - Môi trường Báo cáo khoa học Quản trị kinh doanh Khoa học xã hội Khoa học tự nhiên Nông - Lâm - Ngư Y khoa - Dược